Tài liệu Skkn sử dụng sơ đồ tư duy kết hợp với phương tiện trực quan và hoạt động nhóm nâng cao hiệu quả giảng dạy bài 35,36,37 chương ii “ nguyên nhân và cơ chế tiến hóa” sinh học 12 nâng cao

.DOC

1395

M C L C Ụ Ụ
A.MỞ ĐẦU........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................... ..1
1.Lí do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu:
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
5. Giả thuyết khoa học
B. NỘI DUNG...................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................3
1. Cơ sở lí luận:
1.1. Sơ đồ tư duy
1.2. Phương tiện trực quan
1.3. Hoạt động nhóm
2. Xây dựng và sử dụng sơ đồ tư duy kết hợp với phương tiện trực quan và hoạt động nhóm
2.1. Xây dựng sơ đồ tư duy
2.2. Các lưu ý khi sử dụng phương tiện trực quan

2.3. Các bước tiến hành khi hoạt động nhóm

2.4. Áp dụng sơ đồ tư duy kết hợp với các phương pháp khác dạy bài 35, 36, 37 sinh học 12
Nâng cao
3. Kết quả
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....29
1. Kết luận.
2. Đề xuất, kiến nghị
Trang 1
A.MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài
Tiến hóa là phần kiến thức khó dạy, khó học, khó nhớ và nội dung kiến thức
lại kéo dài qua rất nhiều giai đoạn lịch sử. Thứ nhất, các quan điểm tiến hóa phát
triển theo hệ thống và có tính chất kế thừa. Từ các nhà triết học trước Đacuyn đến
các nhà khoa học sau Đacuyn đều phát biểu những nhận thức về tiến hóa bằng
những nhận định và giải thích các quá trình tiến hóa theo những quan điểm khác
nhau. Ngày nay, kiến thức tiến hóa đã kế thừa những quan điểm đúng đắn của các
nhà khoa học trước đây và phát triển theo những thành tựu Sinh học hiện đại, Thứ
hai, nói đến tiến hóa là nói đến sự phát triển. Trái đất từ sơ khai chưa có sự sống
cách đây 5 tỉ năm đến nay đa đạng và phong phú về số loài sinh vật. Vậy, giải thích
cho điều đó như thế nào? Có thể hình dung quá trình đó trải qua các giai đoạn nào?
Có những nhân tố nào tác động ?
Qua thực tế giảng dạy tôi nhận thấy học sinh học phần tiến hóa một cách máy
móc, các em chỉ học thuộc lòng, không nhớ được kiến thức trọng tâm, không nắm
được “sự kiện nổi bật” trong bài học, trong tài liệu tham khảo, hoặc không biết liên
tưởng, liên kết các kiến thức với nhau.
Vì vậy, để học sinh nắm bắt được, hiểu và vận dụng kiến thức phần tiến hóa
để làm bài thi trắc nghiệm phương pháp giảng dạy hết sức quan trọng. Giáo viên
phải khơi dậy được tinh thần, ý thức tự giác học tập của các em, trong tiết dạy phải
lôi cuốn được sự chú ý, khắc sâu kiến thức cho các em bằng một hệ thống kiến thức
logic. Do đó, tôi chọn đề tải “ Sử dụng sơ đồ tư duy kết hợp với phương tiện trực
quan và hoạt động nhóm nâng cao hiệu quả giảng dạy bài 35,36,37 chương II “
Nguyên nhân và cơ chế tiến hóa” sinh học 12 nâng cao”
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu việc sử dụng bản đồ tư kết hợp với phương tiện trực quan và hoạt
động nhóm để học sinh nắm vững kiên thức phần tiến hóa.

Trang 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Quá trình học tập môn Sinh học 12- Phần Tiến hóa của học sinh lớp 12TN2 ,
12TN3 năm học 2013- 2014 và lớp 12TN2 năm 2015 trường THPT Lê Thánh Tông
do giáo viên trực tiếp giảng dạy.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm
- Phương pháp điều tra.
- Tham khảo ý kiến các giáo viên trong tổ chuyên môn
5. Giả thuyết khoa học
Nếu sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học sinh học sẽ giúp học sinh hệ thống hóa
được khái niệm sinh học, quá trình sinh học và cơ chế sinh học để từ đó nâng cao khả
năng tư duy, khả năng nắm vững và vận dụng kiến thức vào thực tế.

Trang 3
B. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận:
1.1. Sơ đồ tư duy
- Quá trình dạy học bao gồm 2 mặt liên quan chặt chẽ: Hoạt động dạy của thầy và
hoạt động học của trò. Xu thế đổi mới PPDH hiện nay là thiết kế các hoạt động học
hướng cho trò tự lực khám phá, chiếm lĩnh các tri thức mới dưới sự chỉ đạo của thầy, từ
đó giúp người học hướng vào việc cải biến chính mình, nếu người học không chủ
động, tự giác, không có phương pháp học tập đúng đắn thì mọi nỗ lực của người thầy
chỉ đem lại những kết quả hạn chế.
- Bản đồ tư duy là hình thức ghi chép nhằm tìm tòi đào sâu, mở rộng một ý
tưởng, tóm tắt những ý chính của một nội dung, hệ thống hóa một chủ đề bằng cách kết
hợp việc sử dụng hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết…Đặc biệt đây là một sơ đồ
mở, việc thiết kế sơ đồ là theo mạch tư duy của mỗi người.
- Việc ghi chép thông thường theo từng hàng chữ khiến chúng ta khó hình dung
tổng thể vấn đề, dẫn đến hiện tượng đọc sót ý, nhầm ý. Còn bản đồ tư duy tập trung rèn
luyện cách xác định chủ đề rõ ràng, sau đó phát triển ý chính, ý phụ một cách logic.
Bản đồ tư duy có ưu điểm:
• Dễ nhìn, dễ viết.
• Kích thích hứng thú học tập và khả năng sáng tạo của học sinh
• Phát huy tối đa tiềm năng ghi nhớ của bộ não.
• Rèn luyện cách xác định chủ đề và phát triển ý chính, ý phụ một cách logic.
Bản đồ tư duy sẽ giúp:
 Sáng tạo hơn
 Tiết kiệm thời gian
 Ghi nhớ tốt hơn
 Nhìn thấy bức tranh tổng thể
 Phát triển nhận thức, tư duy, …

Trang 4
- Giáo viên, học sinh có thể sử dụng sơ đồ tư duy để hệ thống hoá một vấn đề,
một chủ đề, ôn tập kiến thức…
- Học sinh hoạt động nhóm thông qua sơ đồ tư duy trên lớp học, hoặc hoạt động
cá nhân, ôn luyện ở nhà…
“Theo đánh giá của nhiều giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, BĐTD sau khi
ứng dụng vào các tiết học đã mang lại hiệu quả thiết thực như: Giúp học sinh thuộc bài
ngay tại lớp, nhớ nhanh, nhớ sâu và lâu những nội dung của bài học. Mặt khác, dạy học
bằng BĐTD giúp học sinh không nhàm chán về bài học mà luôn sôi nổi, hào hứng từ
đầu đến cuối tiết học. Phương pháp này đặc biệt có ích trong việc củng cố kiến thức và
rèn luyện, phát triển tư duy logic, năng lực cho học sinh, nhất là những học sinh khá,
giỏi. Học sinh có thể tự học ở nhà rất hiệu quả, không tốn kém”.
1.2. Phương tiện trực quan
TÊt c¶ c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc trùc quan nh tranh, ¶nh,¶nh ®éng, ®å vËt thËt, …
®Òu g©y høng thó cho häc sinh trong häc tËp. ViÖc sö dông ph¬ng tiÖn trùc quan lµ
ph¬ng ph¸p g©y høng thó cho häc sinh hiÖu qu¶ nhÊt trong gi¶ng d¹y v× :
- PTTQ giúp cho việc DH được cụ thể hơn, vì vậy tăng khả năng tiếp thu kiến thức về
các sự vật, hiện tượng, các quá trình phức tạp mà bình thường HS khó nắm vững.
- PTTQ giúp GV có nhiều thời gian và cơ hội thuận lợi để tổ chức hướng dẫn HS tự
chiếm lĩnh tri thức mới.
- PTTQ gây được sự chú ý, khơi dậy tình cảm và gây được sự cuốn hút đối với HS.
- Sử dụng PTTQ, GV có thể kiểm tra một cách khách quan khả năng tiếp thu kiến thức
của HS.
- PTTQ là công cụ trợ giúp đắc lực cho GV trong quá trình tổ chức hoạt động học tập ở
tất cả các khâu của quá trình DH, như: Tạo động cơ học tập và kích thích hứng thú
nhận thức, hình thành kiến thức mới, củng cố hoặc kiểm tra kiến thức của HS.
- Sử dụng PTTQ rút ngắn thời gian giảng giải của GV, việc lĩnh hội tri thức của HS
nhanh hơn, vững chắc hơn.
1.3. Hoạt động nhóm
Khi chia nhóm ra để hoạt động, học sinh sẽ có cơ hội tương tác, hay nói cách
khác là trực tiếp học từ bạn mình, từ đó rút ra được những kiến thức mà vì nhiều lí do
các em chưa thể lĩnh hội được. Phương pháp này sẽ phát huy được tính tự lập của học
sinh. Các em sẽ tự suy nghĩ, suy luận, thảo luận để cùng tìm ra một phương án tốt

Trang 5

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng

Tài liệu xem nhiều nhất