Tài liệu áp dụng pháp luật hình sự về các tội phạm về ma túy từ thực tiễn trên địa bàn quận 8, thành phố hồ chí minh

VIỆN HAN ÂM KHOA HỌC XA HḤI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHHA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN QU NG DUYỆT ÁP DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ CÁC TỘI PHẠM VỀ M TÚY TỪ THỰC TIỄN TRÊN ĐỊ BÀN QUẬN 8 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH UẬN VĂN THAC SI UẬT HÌNH Ự VA TỐ TỤNG HÌNH Ự HA NḤI, ăm 018& VIỆN HAN ÂM KHOA HỌC XA HḤI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHHA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN QU NG DUYỆT ÁP DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ CÁC TỘI PHẠM VỀ M TÚY TỪ THỰC TIỄN TRÊN ĐỊ BÀN QUẬN 8 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Ngàăh: uâ ̣t hìăh ự: và t tnăg hìăh ự: Mã ự : &8&1816 NGƯỜI HƯƠNG DÂN KHOA HỌC: PG .T . TRÂN HHƯU TRANG HA NḤI, ăm 018& LỜI C M ĐA N Tôi xiă ca về đoaă luậă vmă “Ap dnăg pháp luật hìăh ự: về các tội phạ a túy từ th:c tiễă trêă địa bàă Quậă &, Thàăh ph Hồ Chí Miăh” là côăg trìăh ăghiêă cứu của riêăg tôi, dưới ự: hướăg dẫă khoa học của PG .T . Trâă Hữu Tráăg. Các ự liuu troăg luậă vmă cón ăguồă g c rõc ràăg, kếtt qug ăghiêă cứu là truăg th:c. Tôi hoàă toàă chịu trách ăhiu về kếtt qug ăghiêă cứu và tíăh truăg th:c của luậă vmă. Tôi xiă chịu trách ăhiu về lời ca đoaă trêă của Hà Nội, ăgày ìăh. tháăg & ăm Tác giả luận văn Nguyễn Quang Duyệt 018& MỤC LỤC MỞ ĐẦU..................................................................................................................8 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÁC TỘI PHẠM VỀ M TÚY VÀ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI PHẠM VỀ M TÚY....9 1.1. KHhái niêm ̣ tội phạm về ma túy va các dâu hiêụ pháp ly hinh sư cua tô ̣i phạm về ma túy...................................................................................................9 1.2. Áp dụng pháp luật hinh sư về các tội phạm về ma túy............................86 TIỂU KHẾT CHƯƠNG 1........................................................................................06 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ ĐỐI VỚI CÁC TỘI PHẠM VỀ M TÚY TRÊN ĐỊ BÀN QUẬN 8, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.............................................................................................................09 2.1. Thưc tiễn áp dụng pháp luật trong định tội danh các tội phạm về ma túy trên địa ban Quận 8, thanh phố Hồ Chí Minh................................................09 2.2. Thưc tiễn áp dụng pháp luật đúng trong quyết định hinh phạt đối với các tội về ma túy trên địa ban Quận 8, thanh phố Hồ Chí Minh...................65 TIỂU KHẾT CHƯƠNG 2........................................................................................5& CHƯƠNG 3: CÁC YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP BẢA ĐẢM ÁP DỤNG ĐÚNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ ĐỐI VỚI CÁC TỘI PHẠM VỀ M TÚY TRÊN ĐỊ BÀN QUẬN 8, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH...................................................59 3.1. Các yêu cầu áp dụng đúng pháp luật hinh sư đối với các tội phạm về ma túy....................................................................................................................... 59 3.2. Các giải pháp bảo đảm áp dụng đúng pháp luật hinh sư đối với với các tội phạm về ma túy............................................................................................66 TIỂU KHẾT CHƯƠNG 3........................................................................................78 KHẾT LUẬN............................................................................................................75 D NH MỤC TÀI LIỆU TH M KHHẢA D NH MỤC CHƯ VIẾT TĂT DPL Ap dnăg pháp luâ ̣t BC Bô ̣ Côăg Aă BLHS Bô ̣ uâ ̣t hìăh ự: BLTTHS Bô ̣ uâ ̣t t tnăg hìăh ự: BTP Bô ̣ Tư pháp CQĐT Cơ quaă điều tra CTTP Câu thàăh tô ̣i phạ PLHS Pháp luâ ̣t hìăh ự: T Tòa áă T ND Tòa áă ăhâă dâă T NDTC Tòa áă ăhâă dâă T i Cao TNHS Trách ăhiê ̣ hìăh ự: TTLT Thôăg tư liêă tịch VKHS Viê ̣ă kiê ựát VKHSND Viê ̣ă kiê ựát ăhâă dâă VKHSNDTC Viê ̣ă kiê ựát ăhâă dâă T i Cao XAHCN Xã hô ̣i chủ ăghia D NH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Tìăh hìăh xét xử các vn áă về Bảng 2.2. Cơ câu loại tội phạ Bảng 2.3. vn áă về về a túy.....................................................81 a túy..............................................................88 a túy bị kháăg cáo, kháăg ăghị.........................................89 Bảng 2.4. Kếtt qug xét xử phúc thẩ vn áă a túy..................................................89 Bảng 2.5. Tổăg hợp kếtt qug quyếtt địăh hìăh phạt về các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & (từ 0185-0187)......................................................................................66 Bảng 2.6. Tổăg ự vn áă cón bị cáo là ăgười chưa thàăh ăiêă bị khởi t , điều tra, truy t , xét xử trêă địa bàă Quậă & (từ 0185-0187).........................................................6& MỞ ĐẦU 1. Tính câp thiết cua đề tai Từ lâu, a túy luôă là ăỗi lo ựợ của ăgười dâă, là i lo ăgại của xã hội, là ăhức ăh i, trmă trở của các cơ quaă chức ămăg khi gặp khón khmă troăg côăg tác đâu traăh phòăg ăgừa, bởi ăhữăg hậu qug ăặăg ăề do ăón đe phòăg, ch ăg tội phạ ăóni chuăg, tội phạ lại. Côăg tác đâu traăh a túy ăóni riêăg luôă được Đgăg, ăhà ăước và xã hội quaă tâ . Troăg ăhữăg ăm phức tạp trêă phạ gâă đây, tìăh hìăh tội phạ về a túy diễă biếtă hếtt ựức vi cg ăước với ăhữăg thủ đoạă tiăh vi, khón phát hiuă, khón xử lý, gây khón khmă cho các cơ quaă chức ămăg troăg viuc đâu traăh phòăg, ch ăg, gây hậu qug ăặăg ăề cho các tâăg lớp ăhâă dâă, là ât ổă địăh aă ăiăh chíăh trị. Khôăg thê phủ ăhậă c gắăg của các cơ quaă chức ămăg và ăhâă dâă troăg côăg tác đâu traăh phòăg, ch ăg tội phạ về a túy troăg ăhữăg ăm qua, tuy ăhiêă, với đặc thù khón d: báo, địa bàă hoạt độăg thườăg ở dọc khu v:c biêă giới là ăơi cón địa hìăh hiê trở, heo hút, dâă cư thưa thớt; thê thườăg cón ự: câu kếtt giữa các bmăg, ăhón viuc th:c hiuă vào đón, loại hìăh tội phạ tội phạ a túy cón tổ chức, xuyêă qu c gia, nc tiêu đâu traăh phòăg ăgừa, tiếtă tới loại bỏ tội phạ khỏi đời ự ăg xã hội đaăg là về về a túy ột thách thức khôăg ăhỏ đ i với các cơ quaă th:c thi pháp luật hiuă ăay. Khôăg ăhữăg thết, khón khmă chồăg chât khón khmă khi tội phạ đaăg cón xu hướăg chuyêă dịch về khu v:c đồăg bằăg, thâ về a túy ăhập vào ăhữăg ăơi đôăg dâă cư, kếtt câu dâă cư phức tạp, dâă trí thâp, đaăg khiếtă các cơ quaă điều tra, Viuă kiê ựát, Tòa áă gặp phgi ăhiều khón khmă troăg viuc phát hiuă, ăgmă chặă và xử lý kịp thời, là ât ổă địăh aă ăiăh chíăh trị và tạo ăêă ăhiều hậu qug khác đ i với cư dâă các khu v:c thàăh thị. Nguy hại hơă, tội phạ về a túy đã leă lỏi vào học đườăg, hủy hoại thết hu trẻ cũăg là ăhữăg chủ ăhâă tươăg lai của đât ăước. Thàăh ph Hồ Chí Miăh cùăg với thủ đô Hà Nội là phát triêă ăhât đât ăước, với ự lượăg dâă cư đôăg đúc, 8 ột troăg hai c:c kiăh tết ật độ cư trú cao, kếtt câu dâă cư phức tạp với ăhiều thàăh phâă dâă cư thuộc ăhiều dâă tộc, qu c gia trêă thết giới, là địa bàă lý tưởăg của các loại tội phạ , troăg đón cón tội phạ Troăg ăhữăg ăm gâă đây, tội phạ về về a túy. a túy trêă địa bàă Thàăh ph Hồ Chí Miăh cón diễă biếtă hếtt ựức phức tạp, thủ đoạă tiăh vi, cón tổ chức, xuyêă qu c gia gây khón khmă cho các cơ quaă tiếtă hàăh t tnăg troăg côăg tác đâu traăh phòăg, ch ăg. Bêă cạăh đón, ự ăgười ăghiuă a túy trêă địa bàă thàăh ph gia tmăg ăhaăh, d: kiếtă tổăg ự ăgười ăghiuă gia tmăg bìăh quâă trêă 87%/ăm a túy trêă địa bàă thàăh ph khôăg dừăg lại ở trữ trái phép chât chât a túy từ a túy [85]. Tội phạ về ức độ ua báă, vậă chuyêă, tàăg à đã xuât hiuă loại tội phạ ăghiêă cứu, ựgă xuât các ô hìăh ăhỏ đếtă quy ô côăg ăghiup ự lượăg lớă. Tội phạ về a túy cón yếtu t ăước ăgoài khôăg cón chiều hướăg gig , hâu hếtt các đườăg dây a túy lớă do các cơ quaă tiếtă hàăh t tnăg khá ua báă cg heroiă lẫă a túy tổăg hợp. à ph Hồ Chí Miăh, Quậă & cũăg là phá đều cón tổ chức, xuyêă qu c gia, ột troăg các quậă ăội thàăh của Thàăh ột troăg các thị trườăg à tội phạ về a túy hướăg tới do đặc thù ăhât địăh về địa lý, dâă cư của khu v:c ăày, gây găh hưởăg ăghiê trọăg đếtă aă ăiăh chíăh trị, trật t: aă toàă xã hội của Quậă & ăóni riêăg, Thàăh ph Hồ Chí Miăh ăóni riêăg bởi tội phạ ựiăh các tội phạ về a túy là ăguồă g c là khác ăhư giếtt ăgười, cướp tài ựgă, trộ ăgy cắp... Trước th:c trạăg đón, hu th ăg các cơ quaă tư pháp đã triêă khai ăhiều phươăg áă ăhằ đẩy đâu traăh kiêă quyếtt với tội phạ về a túy, troăg đón, chú trọăg ạăh và ăâăg cao hiuu qug côăg tác ADP hìăh ự: đ i với các tội phạ về a túy troăg địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt trêă địa bàă Thàăh ph Hồ Chí Miăh, troăg đón cón địa bàă Quậă &. Viuc tổ chức các phiêă tòa côăg khai, xét xử lưu độăg đ i với tội phạ về a túy cón tác dnăg rmă đe, trừăg phạt ăghiê khắc, đồăg thời gónp phâă giáo dnc, phổ biếtă pháp luật, tuyêă truyềă và ăâăg cao ý thức pháp luật cho quâă chúăg ăhâă dâă, từ đón phát huy ạăh ẽ kh i đoàă kếtt ăhâă dâă và các cơ quaă bgo vu pháp luật troăg cuộc chiếtă đâu traăh phòăg ăgừa tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & cũăg ăhư toàă thàăh ph . Tuy ăhiêă, ựo với yêu câu từ th:c tiễă côăg tác phòăg, ch ăg 0 a túy, phgi bgo đg kh ăg chết tiếtă tới loại bỏ hoàă toàă tội phạ về a túy khỏi đời ự ăg xã hội của thàăh ph ăóni chuăg, Quậă & ăóni riêăg, hoạt độăg ADP hìăh ự: troăg đón cón các ăội duăg cơ bgă ăhư địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy vẫă còă ăhiều hạă chết, dẫă đếtă hiuu qug trâă áp đ i với tội phạ túy, hiuu qug tuyêă truyềă đ i với ăhâă dâă chưa được ăhư về a oăg đợi. Bởi vậy, tmăg cườăg hiuu qug hoạt độăg ADP hìăh ự: troăg đón cón địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ đ i với tội phạ về về a túy đê bgo đg đâu traăh ạăh ẽ, trâă áp kịp thời a túy trêă địa bàă Thàăh ph Hồ Chí Miăh ăóni chuăg, trêă địa bàă Quậă & ăóni riêăg là yêu câu quaă trọăg, câp thiếtt troăg b i cgăh hiuă ăay. 2. Tinh hinh nghiên cưu liên quan đến đề tai Ở ăước ta hiuă ăay, vâă đề ADP ăóni chuăg và ADP hìăh ự: đ i với các tội phạ về a túy ăóni riêăg luôă là đề tài thu hút ự: quaă tâ của ăhiều ăhà khoa học pháp lý và đã cón ăhữăg bài viếtt cón giá trị. Nhữăg bài viếtt đón gónp phâă là tỏ ựáăg i liêă hu giữa lý luậă khoa học pháp lý với th:c tiễă, vì vậy tr:c tiếtp hoặc giáă tiếtp gónp phâă quaă trọăg troăg viuc bgo đg với các tội phạ về Gâă đây cón áp dnăg đúăg pháp luật hìăh ự: đ i a túy. ột ự côăg trìăh ăghiêă cứu về ADP hìăh ự: đã được côăg b ăhư: uậă áă tiếtă ựi của tác gig ê Xuâă Thâă: "Áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án nhân dân ở Việt Nam hiện nay", ăm 0116; uậă áă tiếtă ựi của tác gig Chu Thị Traăg Vâă về "Hoạt động áp dụng pháp luật hình sự của các cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án Việt Nam", ăm 0119; uậă vmă thạc ựi của tác gig Nguyễă Đức Hiup về "Áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử án hình sự của Tòa án nhân dân ở tỉnh Ninh Bình", ăm Thị Ki 0116; uậă vmă thạc ựi của tác gig ê Chuăg về "Vi phạm pháp luật trong hoạt động giải quyết các vụ án hình sự ở Việt Nam hiện nay", ăm 0115; uậă vmă thạc ựi của tác gig Nguyễă Mạăh Tiếtă về "Tranh tụng tại phiên Tòa - một số vấn đề lý luận và thực tiễn", ăm 0115; uậă vmă thạc ựi của tác gig Trâă Vmă Kiê : "Áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử án hình sự của Tòa án nhân dân ở tỉnh Nam Định", ăm 0181; uậă vmă thạc ựỹ về “Áp dụng pháp luật hình sự của Tòa án nhân dân qua thực tiễn tỉnh Thanh 8 Hóa” của tác gig Đà Cgăh oăg ăm 0180; uậă vmă thạc ựỹ về “Áp dụng pháp luật trong xét xử các vụ án hình sự về ma túy của Tòa án nhân dân cấp huyện, tỉnh Hải Dương” của tác gig Bùi Quý oăg ăm 0185; uậă vmă thạc ựỹ “Áp dụng án treo theo pháp luật hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Quảng Bình” của tác gig Trâă Quaăg Hiếtu, bgo vu tại Học viuă Khoa học xã hội ăm 0187. Tác gig ưu Tiếtă Dũăg với bài: "Bàn về áp dụng pháp luật trong công tác xét xử", Tạp chí TAND, ự tháăg 5/0115; Tác gig Đà Cgăh oăg với bài: "Bàn về tính pháp quyền trong pháp luật hình sự ở nước ta hiện nay", Tạp chí TAND, ự 00, tháăg 88/0181; Tác gig Chu Thi Traăg Vâă với bài: "Vai trò sáng tạo của Tòa án trong thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự", Tạp chí ập pháp, ự 07, tháăg 9/0117; Tác gig Nguyễă Ngọc Trí với bài: "Chức năng của Tòa án trong tố tụng hình sự trước yêu cầu cải cách tư pháp", Tạp chí Khoa học, Đại học qu c gia Hà Nội, ăm 0119; Kếtt luậă của cháăh áă Tòa áă ăhâă dâă t i cao (TANDTC) tại hội ăghị tổăg kếtt côăg tác ăm 0119 và triêă khai ăhiu vn côăg tác ăm 0181 của ăgàăh TAND; Tác gig Điăh Vmă Quết - ăguyêă Cháăh tòa hìăh ự: - TANDTC với bài: "Thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự, những vấn đề lý luận và thực tiễn". Đề tài Nghiêă cứu khoa học câp Trườăg “Ap dnăg pháp luật hìăh ự: troăg th:c tiễă xét xử các tội xâ phạ cón tíăh chât chiết 0185; Đề tài đoạt”, chủ ăhiu đề tài: Cao Ki Oaăh, ăm Nghiêă cứu khoa học câp Trườăg “Ap dnăg pháp luật hìăh ự: troăg xét xử tội xâ phạ tíăh ựở hữu ột ự ạăg, ựức khỏe, ăhâă phẩ , daăh d: của coă ăgười”, chủ ăhiu đề tài: Cao Thị Oaăh, ăm 0185… Đáăh giá kếtt qug ăghiêă cứu của các côăg trìăh đã côăg b : Nhữăg côăg trìăh ăghiêă ăêu trêă đã đề cập đếtă viuc ADP chuăg hoặc áp dnăg chuăg hoặc ở hìăh ự: ăóni ột ự quy địăh của pháp luật hìăh ự: troăg th:c tiễă tại ăóni ột ự địa phươăg ăhư Niăh Bìăh, Thaăh Hóna, Hgi Dươăg…, Các kếtt qug ăghiêă cứu của các côăg trìăh ăày là ăhữăg tri thức rât câă thiếtt vmă ăày ựẽ kết thừa à luậă ột cách chọă lọc troăg quá trìăh ăghiêă cứu đề tài. Tuy ăhiêă, đếtă ăay, chưa cón côăg trìăh ăào ăghiêă cứu về viuc ADP hìăh ự: đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh. Vì 6 vậy đề tài ựẽ ăghiêă cứu hoạt độăg ADP hìăh ự: đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quâ ̣ă & thàăh ph Hồ Chí Miăh, troăg đón tập truăg vào các hoạt độăg áp dnăg pháp luật hìăh ự: đặc thù ăhư: địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy. 3. Mục đích va nhiệm vụ nghiên cưu 3.1. Mục đích Thôăg qua viuc là ựáăg tỏ các vâă đề cón tíăh chât lý luậă và th:c tiễă của viuc ADP hìăh ự: troăg đón, tập truăg vào lý luậă và th:c tiễă địăh tội daăh và quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ Hồ Chí Miăh, luậă vmă hướăg đếtă về a túy trêă địa bàă Quậă & Thàăh ph nc đích đề xuât các gigi pháp ăhằ bgo đg áp dnăg đúăg pháp luật hìăh ự: troăg địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy tại Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh troăg tìăh hìăh hiuă ăay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Đê đạt được nc đích trêă, luậă vmă câă th:c hiuă các ăhiu - Nghiêă cứu lý luậă về tội phạ 8999 ựửa đổi, bổ ựuăg ăm về vn ựau: a túy theo quy địăh của B H ăm 0119; ăghiêă cứu lí luậă về ADP hìăh ự: troăg địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy. - Phâă tích th:c tiễă côăg tác ADP hìăh ự: troăg địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh troăg giai đoạă 0188 – 0187. Qua đón, là hạă chết, vướăg rõc ăhữăg kếtt qug đạt được, ăhữăg ắc và ăguyêă ăhâă của ăhữăg hạă chết, vướăg hìăh ự: đ i với các tội phạ về ắc troăg ADP a túy tại Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh. - Đề xuât các gigi pháp bgo đg áp dnăg đúăg pháp luật hìăh ự: đê địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh, đáp ứăg yêu câu côăg tác đâu traăh phòăg, ch ăg tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & cũăg ăhư trêă địa bàă Thàăh ph Hồ Chí Miăh, gónp phâă đưa đếtă thắăg lợi của chiếtă lược cgi cách tư pháp đếtă ăm gónp phâă xây d:ăg, củăg c Nhà ăước pháp quyềă xã hội chủ ăghia Viut Na ăhâă dâă, do ăhâă dâă và vì ăhâă dâă. 5 0101; của 4. Đối tượng va phạm vi nghiên cưu 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đ i tượăg ăghiêă cứu của luậă vmă là các vâă đề lí luậă cũăg ăhư th:c tiễă ADP hìăh ự: đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh, troăg đón, tập truăg chủ yếtu vào hoạt độăg địăh tội daăh và quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh giai đoạă 0185 – 0187. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Hoạt độăg áp dnăg pháp luật ăóni chuăg, áp dnăg pháp luật hìăh ự: ăóni riêăg cón ăội duăg rộăg và liêă quaă đếtă ăhiều chủ thê, ở phạ dnăg pháp luật hìăh ự: về các tội phạ điều tra, Viuă kiê về vi hẹp hơă, hoạt độăg áp a túy bao gồ hoạt độăg của Cơ quaă ựát, Tòa áă và Cơ quaă thi hàăh áă hìăh ự: và Cơ quaă thi hàăh áă dâă ự: troăg các giai đoạă t tnăg hìăh ự: xuyêă ựu t từ khởi t , điều tra, truy t , xét xử các vn áă hìăh ự: về a túy và thi hàăh áă. Troăg khuôă khổ ăội duăg luậă vmă thạc ựỹ luật học thuộc chuyêă ăgàăh uật hìăh ự: và t tnăg hìăh ự:, luậă vmă giới hạă phạ vi ăghiêă cứu là hoạt độăg địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các hàăh vi phạ các tội phạ về a túy của Tòa áă ăhâă dâă Quậă &, thàăh ph Hồ Chí Miăh. Về thời giaă, luậă vmă giới hạă viuc ăghiêă cứu th:c tiễă ADP troăg địăh tội daăh và quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các hàăh vi phạ về a túy trêă địa bàă Quậă &, thàăh ph Hồ Chí Miăh. hìăh ự: các tội phạ liuu th:c tiễă được th ăg kê cn thê troăg giai đoạă 15 ăm : 0188-0187. Về khôăg giaă, luậă vmă giới hạă ăghiêă cứu hoạt độăg địăh tội daăh và quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các hàăh vi phạ các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă &, thàăh ph Hồ Chí Miăh. Do tác gig giới hạă phạ vi ăghiêă cứu th:c tiễă giai đoạă 0188-0187, troăg giai đoạă ăày, B H 8999, ựửa đổi ăm 0119 vẫă còă hiuu l:c ăêă về lý luậă, tác gig vẫă d:a trêă các quy địăh về các tội phạ ăm 8999 ựửa đổi, bổ ựuăg ăm về a túy theo quy địăh của B H 0119, troăg ự: ựo ựáăh với các quy địăh về các tội 6 phạ về a túy troăg các quy địăh của B H 0185, ựửa đổi ăm 0187. 5. Cơ sở ly luận va phương pháp nghiên cưu uậă vmă được th:c hiuă trêă cơ ựở phươăg pháp luậă của chủ ăghia Mác – ê - ăiă và tư tưởăg Hồ Chí Miăh về ăhà ăước và pháp luật, troăg đón cón lý luậă về ADP ăóni chuăg, ADP hìăh ự: ăóni riêăg; quaă điê về tội phạ Nhà ăước ta, chíăh ựách xử lý hìăh ự: đ i với tội phạ nc tiêu của Chiếtă lược cgi cách tư pháp đếtă ăm về và hìăh phạt của a túy; quaă điê và 0101 theo tiăh thâă của Nghị quyếtt ự 1&/NQ-TƯ ăgày 10/18/0110 và Nghị quyếtt ự 69/NQ-TƯ ăgày 10/16/0115 của Bộ Chíăh trị. uậă vmă ựử dnăg phươăg pháp luậă của chủ ăghia Mác – ê - ăiă đồăg thời kếtt hợp ựử dnăg các phươăg pháp ăghiêă cứu cn thê ựau: phâă tích, tổăg hợp, ựo ựáăh, th ăg kê, khgo ựát th:c tiễă, quy ăạp, diễă dịch…đê ăghiêă cứu, là rõc các vâă đề lý luậă ở Chươăg 8 ăhư: khái ăiu , các dâu hiuu pháp lý hìăh ự: đặc trưăg của tội phạ về a túy; khái ăiu , đặc điê , các ăội duăg cơ bgă về ADP hìăh ự: troăg địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy. Bêă cạăh đón, phâă tích, đáăh giá th:c tiễă ADP hìăh ự: đê địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy thôăg qua Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh đê là ột ự vn áă cn thê trêă địa bàă rõc các ăội duăg câă ăghiêă cứu troăg luậă vmă. 6. Ý nghĩa ly luận va thưc tiễn uậă vmă gónp phâă là phạ về rõc thê các vâă đề lý luậă liêă quaă đếtă các tội a túy; vâă đề ADP hìăh ự: đê địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh. Trêă cơ ựở đáăh giá th:c tiễă hoạt độăg ADP hìăh ự: đê địăh tội daăh, quyếtt địăh hìăh phạt đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh, luậă vmă chỉ rõc ăhữăg hạă chết, tồă tại, vướăg chết, tồă tại, vướăg ắc và ăguyêă ăhâă của ăhữăg hạă ắc găh hưởăg tr:c tiếtp đếtă hiuu l:c, hiuu qug hoạt độăg ADP hìăh ự: ăóni riêăg, hoạt độăg xét xử của Tòa áă ăhâă dâă Quậă & ăóni chuăg, đê từ đón, đề xuât các phươăg hướăg, gigi pháp khắc phnc ăhằ 7 ăâăg cao hiuu qug hoạt độăg ADP hìăh ự: troăg xét xử các tội phạ về a túy thuộc thẩ quyềă của Tòa áă ăhâă dâă Quậă &, gónp phâă tích c:c vào côăg tác đâu traăh, trâă áp tội phạ về a túy, đáp ứăg yêu câu của chiếtă lược cgi cách tư pháp hiuă ăay. Về giá trị th:c tiễă của luậă vmă, cón thê ăóni, đây là tài liuu tha khgo hữu ích cho các cáă bộ thuộc Tòa áă ăhâă dâă Quậă & Thàăh ph Hồ Chí Miăh phnc vn côăg tác ăghiêă cứu khoa học và ứăg dnăg vào th:c tiễă côăg tác của các thàăh viêă Hội đồăg xét xử troăg các vn áă hìăh ự: về a túy cn thê. 7. KHết câu cua luận văn uậă vmă được kếtt câu gồ 18 chươăg, kếtt luậă và daăh các phâă: Mở đâu, Nội duăg của uậă vmă gồ nc tài liuu tha khgo. Chương 1: Một ự vâă đề lý luậă về các tội phạ pháp luật hìăh ự: về các tội phạ về về a túy và áp dnăg a túy Chương 2: Th:c trạăg áp dnăg pháp luật hìăh ự: đ i với các tội phạ về a túy trêă địa bàă Quậă &, Thàăh ph Hồ Chí Miăh Chương 3: Các yêu câu và gigi pháp bgo đg ự: đ i với các tội phạ về áp dnăg đúăg pháp luật hìăh a túy trêă địa bàă Quậă &, Thàăh ph Hồ Chí Miăh & Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÁC TỘI PHẠM VỀ M TÚY VÀ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI PHẠM VỀ M TÚY 1.1. KHhái niêm ̣ tội phạm về ma túy va các dâu hiêụ pháp ly hinh sư cua tô ̣i phạm về ma túy 1.1.1. Khái niệm Hiuă ăay, cón ăhữăg quaă điê các tội phạ phạ về về và cách ăhìă ăhậă khác ăhau về khái ăiu a túy, qua ăghiêă cứu, cón thê khái quát ột ự khái ăiu về tội a túy ăhư ựau: Thứ nhất, xuât phát từ gónc độ qugă lý Nhà ăước, theo đón, chât a túy là chât gây ăghiuă ăguy hiê , thuộc đ i tượăg qugă lý độc quyềă của Nhà ăước với ăhữăg quy địăh rât ăghiê ăgặt, từ viuc ăghiêă cứu, ựgă xuât, kiăh doaăh, ựử dnăg cho đếtă xuât, ăhập khẩu đều phgi tuâă thủ ăhữăg quy địăh chặt chẽ của pháp luật. Do đón, viuc vi phạ các quy địăh của Nhà ăước về chết độ qugă lý các chât khôăg chỉ gây khón khmă cho viuc kiê gây ăêă ăhữăg hậu qug ăghiê ự: phát triêă làăh dài về ăhiều các chât ựoát các chât a túy của Nhà ăước a túy à còă trọăg đ i với aă ăiăh, trật t: côăg cộăg, ựức khỏe và ạăh của ăgười dâă. Bởi vậy, cón ý kiếtă cho rằăg, với tác hại lâu ặt của các hàăh vi vi phạ a túy ăêă câă phgi quy địăh quá trìăh qugă lý chât quy địăh của Nhà ăước về chết độ qugă lý ọi hàăh vi vi phạ ở bât cứ khâu ăào của a túy là tội phạ . Trêă cơ ựở đón, tội phạ về a túy được địăh ăghia ăhư ựau: Tội phạm về ma túy là hành vi cố ý xâm phạm chế độ quản lý các chất ma túy của Nhà nước. [06, tr. 868] Quaă điê ăày được đa ự các học gig ủăg hộ và được thê hiuă tr:c tiếtp troăg giáo trìăh uật Hìăh ự: của trườăg Đại học Côăg aă ăhâă dâă âă hàăh ăm ăiu chuăg về tội phạ trêă ới chỉ phgă áăh B H ăm uật Hà Nội do ăhà xuât bgă 011&, tuy ăhiêă, đ i chiếtu khái ăiu được quy địăh tại Điều & B H ăm ột phâă ăội duăg khái ăiu 8999, theo đón, Điều & B H ăm 9 tội phạ ăày với khái 8999 thì khái ăiu được ăêu tại Điều & 8999 quy địăh Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quyu định trong BLHS, do người có năng lực TNHS thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tự do, tài sản, các quyền, lợi ích hợp pháp khác của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật XHCN. Trêă cơ ựở địăh ăghia tại quy địăh ăêu trêă về tội phạm, cón thê thây, khái ăiu tội phạ về a túy xuât phát từ gónc độ qugă lý ăhà ăước ặt khách quaă, khách thê và thê của tội phạ về về a túy; ặt chủ quaă của tội phạ à chưa đưa ra được chủ ặt khác, cón ý kiếtă cho rằăg, khách thê của tội phạ a túy ăgoài chết độ th ăg ăhât qugă lý của Nhà ăước về aă toàă xã hội, tíăh a túy, còă là trật t:, ạăg, ựức khỏe của coă ăgười và ự: phát triêă bìăh thườăg của gi ăg ăòi dâă tộc, đón là khách thê tr:c tiếtp của tội phạ hậu qug xgy ra do hàăh vi xâ phạ a túy chứ khôăg chỉ là a Tội phạm về ma túy ăêu trêă chưa phgi là khái ăiu toàă diuă, chưa giúp chúăg ta ăhậă thức phạ của Tội phạm về ma túy. Thứ hai, khái ăiu về chết độ độc quyềă về qugă lý Nhà ăước về túy. Với ăhữăg lý do đón, khái ăiu chuăg về tội phạ ới chỉ ăêu được tội phạ về ột cách đây đủ về câu thàăh tội a túy được xây d:ăg trêă cơ ựở khái ăiu và ăhữăg ăét đặc thù của tội phạ về a túy, theo đón, Tội phạm về ma túy là những hành vi nguy hiểm cho xã hội, do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý, xâm phạm chế độ thống nhất quản lý của Nhà nước đối với các chất ma túy và các loại thuốc gây nghiện, xâm phạm trật tự, an toàn xã hội và tính mạng, sức khỏe con người và sự phát triển bình thường của nòi giống dân tộc. Qua ăghiêă cứu ăội duăg khái ăiu được quy địăh tại Điều & B H ăm ăêu trêă tươăg t: khái ăiu 8999, ăội duăg khái ăiu các yếtu t câu thàăh tội phạ về khách quaă của tội phạ a túy, tuy ăhiêă, trêă cơ ựở xe về a túy gồ 81 về tội phạm đã bao hà chủ thê, khách thê, đây đủ ặt chủ quaă, ặt xét và đ i chiếtu khái ăiu trêă với các quy địăh tại Chươăg XX B H ăm 0185, ựửa đổi, bổ ựuăg ăm 0187 và gâă đây ăhât là ăội duăg các điều luật tại Nghị địăh ự 78/018&/NĐ-CP quy địăh các daăh nc chât a túy và tiềă chât vừa được Chíăh phủ baă hàăh ăgày 85/5/018&, cón thê thây, khái ăiu chât trêă khôăg còă phù hợp. Bởi ăgoài daăh a túy và tiềă chât là đ i tượăg của tội phạ về nc các a túy đã được đề cập trước đón, troăg Nghị địăh ự &0/0188/NĐ-CP ăgày 89/7/0188 của Chíăh phủ baă hàăh các daăh nc chât a túy và tiềă chât và Nghị địăh ự 806/0185/NĐ-CP ăgày 9/80/0185 của Chíăh phủ ựửa đổi, bổ ựuăg daăh baă hàăh ke về a túy và tiềă chât theo Nghị địăh ự &0/0188/NĐ-CP ăgày 89/7/0188 của Chíăh phủ. Vì lý do đón, khái ăiu phạ nc các chât tội phạm về ma túy ăgoài viuc phgă áăh đây đủ câu thàăh tội a túy, còă phgi bao quát hếtt đ i tượăg của tội phạ về a túy theo quy địăh của pháp luật hiuă hàăh. Từ ăhữăg phâă tích ăêu trêă, tác gig đưa ra địăh ăghia về tội phạm về ma túy ăhư ựau: “Tội phạm về ma túy là những hành vi nguy hiểm cho xã hội do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý, xâm phạm chế độ quản lý các chất ma túy, tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy, các loại thuốc gây nghiện và thuốc hướng thần của Nhà nước, xâm phạm trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe con người và sự phát triển bình thường của giống nòi dân tộc”. Cùăg với khái ăiu tội phạ về a túy trêă, tác gig xác địăh: 1.1.2. Các dấu hiệu pháp lý hình sự đặc trưng của tội phạm về ma túy Về cơ bgă, ăhư ăhữăg loại tội phạ về khác được đề cập troăg B H , tội phạ a túy cũăg cón ăhữăg dâu hiuu pháp lý hìăh ự: đặc trưăg của chúăg, đón, chúăg ta dễ dàăg phâă biut với các loại tội phạ à d:a vào khác, cn thê ăhư ựau: Thứ nhất, khách thể của tội phạm Khách thê của tội phạ về a túy trước hếtt là chết độ qugă lý về a túy của Nhà ăước ở tât cg các khâu của quá trìăh qugă lý [06, tr. 868]. Chết độ qugă lý về a túy của Nhà ăước được hiêu là tổăg thê các quy địăh về ựgă xuât, xuât khẩu, ăhập khẩu, vậă chuyêă, túy, tiềă chât ua báă, bgo qugă, phâă ph i, câp phát, ựử dnăg chât a túy và các loại thu c cón chứa chât gây ăghiuă khác, bao gồ 88 a cg thu c dùăg troăg liăh v:c thú y, các loại cây trồăg hoặc ăguyêă vật liuu th:c vật cón chứa chât a túy… do các cơ quaă ăhà ăước cón thẩ địăh về chết độ qugă lý về ch ăg quyềă baă hàăh. Các quy a túy được thê hiuă troăg Hiếtă pháp, uật Phòăg, a túy, các Nghị địăh của Chíăh phủ quy địăh về ăhữăg vâă đề liêă quaă đếtă chết độ qugă lý các chât độ qugă lý về a túy, quy địăh của các bộ, ăgàăh liêă quaă đếtă chết a túy. Tội phạ về a túy cón đ i tượăg là các chât ựgă xuât và ựử dnăg các chât kéo ựử dnăg trái phép chât Các chât a túy, tiềă chât a túy và các vật dnăg phnc vn a túy, ăgười được ăgười khác tổ chức, cưỡăg bức, lôi a túy [6, tr. 66&]. a túy là đ i tượăg của các tội phạ về a túy bao gồ các chât a túy, chât hướăg thâă, các loại thu c cón chứa chât gây ăghiuă, các loại cây trồăg hoặc ăguyêă vật liuu th:c vật cón chứa chât Ở ăước ta, viuc xác địăh các chât a túy, tiềă chât a túy [06, tr. 868]. a túy, các chât hướăg thâă, các loại thu c cón chứa chât gây ăghiuă, các loại cây trồăg hoặc ăguyêă liuu th:c vật cón chứa chât các chât ựoát a túy được d:a trêă cơ ựở tha khgo các bgăg quy địăh về a túy và các chât hướăg thâă của 18 Côăg ước iêă Hợp qu c về kiê a túy [7], [&], [9]. Chât a túy và chât hướăg thâă là các chât gây ăghiuă ở dạăg t: ăhiêă hay tổăg hợp. Đặc thù của chât a túy và chât hướăg thâă là tíăh gây ăghiuă cho ăgười ựử dnăg các chât ăày, về lâu dài, hậu qug gây ra đ i với ăgười ựử dnăg a túy khôăg chỉ là ự: ựuy gig hưởăg rât chât ăghiê trọăg về ựức khỏe, ạăh đếtă hu thâă kiăh của họ, ự: lu thuộc của ăgười dùăg đ i với các a túy và các chât hướăg thâă… Do đón, Nhà ăước đặc biut ăghiê trồăg cây thu c phiuă hoặc các loại cây khác cón chứa chât độăg ựgă xuât, tàăg trữ, ua báă, vậă chuyêă, chiết Ngoài viuc xâ về phạ a túy; ăghiê câ viuc câ hoạt đoạt, ựử dnăg các chât cũăg ăhư tiềă chât dùăg vào viuc ựgă xuât trái phép chât túy, tội phạ à còă găh a túy a túy. chết độ th ăg ăhât qugă lý ăhà ăước về các chât a túy còă xâ phạ trật t:, aă toàă xã hội; xâ phạ tíăh ựức khỏe coă ăgười và ự: phát triêă bìăh thườăg của gi ăg ăòi của dâă tộc. Thứ hai, mặt khách quan của tội phạm về ma túy 80 a ạăg, Hàăh vi khách quaă của các tội phạ thức thê hiuă cn thê, về tíăh chât và về a túy ặc dù khác ăhau về hìăh ức độ ăguy hiê cho xã hội ăhưăg gi ăg ăhau ở chỗ, đón đều là ăhữăg hàăh vi vi phạ qugă lý các chât viuc các quy địăh của Nhà ăước về chết độ a túy [06, tr. 865]. Đón cón thê là ăhữăg hàăh vi th:c hiuă ăhữăg à pháp luật câ các cá ăhâă là (chẳăg hạă, hàăh vi khách quaă của các tội quy địăh từ Điều 890 đếtă Điều 011 B H ăm của ăhữăg ăgười cón trách ăhiu 8999) hoặc cón thê là ăhữăg hàăh vi được Nhà ăước giao đã khôăg th:c hiuă hoặc th:c hiuă ăhưăg khôăg đúăg, khôăg đây đủ hoặc là quy địăh về qugă lý, ựử dnăg chât ăhữăg viuc ăgoài phạ vi ăhữăg a túy, tiềă chât, thu c gây ăghiuă, thu c hướăg thâă (ví dn: hàăh vi khách quaă của tội quy địăh tại Điều 018 B H ăm Hâu hếtt các tội phạ về 8999). a túy đều được quy địăh là ăhữăg tội cón câu thàăh hìăh thức [06, tr. 865]. Hậu qug khôăg phgi là dâu hiuu bắt buộc của CTTP của ăhữăg tội phạ ăày. Tội phạ được coi là hoàă thàăh từ thời điê ăgười phạ tội đã th:c hiuă hàăh vi khách quaă. Thứ ba, mặt chủ quan của tội phạm về ma túy Đ i với đa ự các tội phạ c ý tr:c tiếtp (các tội phạ về a túy lỗi của ăgười th:c hiuă tội phạ là lỗi quy địăh tại các điều: 890, 898, 896, 895, 896, 897 899, và 011). ỗi của ăgười th:c hiuă tội phạ tại Điều 89& và Điều 018 cón thê là lỗi c ý tr:c tiếtp hoặc c ý giáă tiếtp. [06] Thứ tư, chủ thể của tội phạm về ma túy Chủ thê của hâu hếtt các tội phạ ămăg l:c trách ăhiu đ i với tội phạ về a túy đều là chủ thê là ăhữăg ăgười cón hìăh ự: và đạt độ tuổi theo quy địăh của B H . Tuy ăhiêă, vi phạ quy địăh về qugă lý chât a túy, tiềă chât, thu c gây ăghiuă, thu c hướăg thâă (Điều 018) đòi hỏi chủ thê đặc biut. Theo đón, đ i với tội phạ quy địăh tại Điều 018, chủ thê là ăhữăg ăgười cón trách ăhiu xuât khẩu, ăhập khẩu, troăg ựẩă xuât, ua báă, vậă chuyêă, bgo qugă, phâă ph i, câp phát, ựử dnăg thu c gây ăghiuă hoặc các chât a túy khác. Trách ăhiu được cón thê do được giao ăhiu vn tr:c tiếtp hoặc do cón chức vn qugă lý troăg các liăh v:c đón. 88 troăg các liăh v:c trêă cón Thứ năm, chính sách hình sự đối với tội phạm về ma túy Các tội phạ về a túy được coi là ăhón cho xã hội ăêă hìăh phạt dàăh cho ăhón quy địăh tại B H ăm 011 và 018) cón khắc, theo cn thê lại cón quy địăh về hìăh phạt bổ ựuăg là hìăh ột phâă hoặc toàă bộ tài ựgă (vì độăg cơ của tội phạ là lợi ăhuậă cao); bị câ ột đếtă ăm đg ăhiu chức vn, câ ăm ; qugă chết hoặc câ về a túy hàăh ăghề hoặc côăg viuc ăhât cư trú từ ột đếtă ăm 0185, th:c hiuă chủ trươăg của Đgăg và Nhà ăước về gig hìăh, B H ăm phép chât ăày hếtt ựức ăghiê cao ức hìăh phạt cao ăhât là tù chuăg thâă hoặc tử hìăh. Ngoài hìăh phạt tiềă, tịch thu B H ăm tội phạ cón tíăh ăguy hiê 8999, cón 16 tội (quy địăh tại các điều 898, 896, 895, 897, phạt chíăh, troăg từăg tội phạ địăh từ tội phạ ăm . Đếtă hìăh phạt tử 0185 đã bỏ hìăh phạt tử hìăh áp dnăg đ i với “tội tàăg trữ trái a túy” tại Điều 069 và “tội chiết đoạt chât a túy” quy địăh tại Điều 050, theo đón, khuăg hìăh phạt cao ăhât áp dnăg đ i với hai tội ăày là tù chuăg thâă. Viuc ăắ chắc ăhữăg dâu hiuu pháp lý cơ bgă của tội phạ về a túy giúp các cơ quaă tiếtă hàăh t tnăg, ăgười tiếtă hàăh t tnăg cón ăhữăg phươăg pháp, cách thức phù hợp khi áp dnăg các quy địăh của B H , B TTH và các quy địăh pháp luật khác cón liêă quaă đê khởi t , điều tra, truy t , xét xử các vn áă về a túy troăg th:c tiễă. 1.2. Áp dụng pháp luật hinh sư về các tội phạm về ma túy 1.2.1. Khái niệm Áp dụng pháp luật hình sự Như chúăg ta đã biếtt, ADP là hìăh thức th:c hiuă pháp luật, troăg đón ăhà ăước thôăg qua các cơ quaă ăhà ăước hoặc ăhà chức trách cón thẩ quyềă tổ chức cho các chủ thê pháp luật th:c hiuă ăhữăg quy địăh của pháp luật hoặc t: cứ vào các quy địăh của pháp luật đê tạo ra các quyếtt địăh là đìăh chỉ hoặc châ ìăh cmă phát ựiăh, thay đổi, dứt ăhữăg quaă hu pháp luật cn thê. [06, tr. 669] Trêă cơ ựở khái ăiu ăêu trêă, cón thê khái quát khái ăiu ADP hìăh ự: ăhư ựau: ADPL hình sự là hình thức thực hiện pháp luật trong lĩnh vực hình sự, trong đó, nhà nước thông qua các cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc người có thẩm 86