Tài liệu Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên cấp thpt module 34

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG ......... Độc lập - Tự do - Hạnh phúc --------------------BÀI THU HOẠCH BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN GIÁO VIÊN Module THPT34: Tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Năm học: .............. Họ và tên: .............................................................................................................................. Đơn vị: .................................................................................................................................. I. XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ, VAI TRÒ, MỤC TIÊU VÀ Ý NGHĨA CỦA HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1. Vị trí, vai trò của HDGDNGLL ở trường THPT. - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (HDGDNGLL) là một bộ phận của quá trình giáo dục ở nhà trường THPT. Đó là những hoạt động được tổ chức ngoài giờ học các môn học văn hóa trên 1ớp. HDGDNGLL là sự tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp, là con đường gắn lý thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với hành động, góp phần hình thành tình cảm, niềm tin đứng đắn ở HS, HĐGDNGLL là điều kiện tốt nhất để HS phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực, chủ động của các em trong quá trình học tập và rèn luyện. HĐGDNGLL vừa củng cổ, bổ sung, mở rộng kiến thức đã học, vừa phát triển các kĩ năng cơ bản của HS phù hợp với yêu cầu, mục tiêu của giáo dục và đòi hói của xã hội. Mặt khác, HĐGDNGLL thu hút và phát huy tiềm năng của các lực lượng giáo dục, góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. 2. Vị trí, vai trò của HDGDNGLL vào việc phát huy tính tích cực hoạt động của học sinh. Tính tích cực hoạt động là thành phần rất cơ bản trong cấu trúc của một nhân cách. Tính tích cực đó chỉ có thể được nảy sinh và phát triển bằng sự tham gia trực tiếp của con người vào hoạt động. Đối với HS, tính tích cực hoạt động là một trong những yêu cầu không thể thiếu được của quá trình học tập và rèn luyện của các em. Tham gia vào hoạt động của tập thể là cách tốt nhất để học sinh được rèn luyện tính tích cực. Chính vì vậy, nhà trường cần tổ chức nhiều hoạt động khác nhau, tạo cho mọi HS có cơ hội đề rèn luyện tính tích cực cho bản thân mình. HĐGDN GLL với các hình thức hoạt động khác nhau giữ vai trò rất quan trọng trong việc phát huy tính tích cực hoạt động của HS. HĐGDNGLL với tính đa dạng của nó sẽ thu hút HS tham gia vào quá trình tổ chức hoạt động, tính đa dạng và phong phú của HĐGDNGLL thể hiện rõ ở nội dung hoạt động, các hình thức tổ chức hoạt động, các điều kiện thực hiện hoạt động, chính điều đó sẽ là một trong những yếu tố quan trọng kích thích tính tích cực hoạt động của HS. Để phát huy tính tích cực hoạt động của HS thì HĐGDNGLL giữ vai trò chủ chổt trong các hoạt động giáo dục ở nhà trường. Với đặc thù riêng của HĐGDNGLL, với chương trình và quỹ thời gian trong chương trình HĐGDNGLL đã tạo nên những điều kiện thuận lợi để HS rèn luyện tính tích cực hoạt động. HĐGDNGLL có nhiệm vụ liên kết các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tham gia vào quá trình tổ chức hoạt động. Trong mổi liên kết này, nhà trường giữ vai trò chủ đạo điều phối các quan hệ, trong đó có quan hệ giữa HS với GV và với những lực lượng giáo dục khác, chính những mối quan hệ này tạo ra tiền đề để HS phát huy tính tích cực hoạt động, giúp các em có thêm kinh nghiệm trong việc tổ chức và điều khiển hoạt động. Có thể coi đây là vai trò gián tiếp của HĐGDNGLL trong việc thức đẩy tính tích cực hoạt động của HS. 3.Những biểu hiện của tính tích cực hoat động của HS trong HDGDNGLL Trong HĐGDNGLL, tính tích cực được biểu hiện khá rõ nét khi HS tham gia vào quá trình tổ chức và điều khiển hoạt động của chính tập thể mình. -Thứ nhất, tìm tòi và lựa chọn các hình thức hoạt động đa dạng khác nhau nhằm thoả mãn nhu cầu của các em. Đây là một biểu hiện của tính tích cực hoạt động của HS. Các em thích những hoạt động do chính chúng tự đề xuất và tự tổ chức. -Thứ hai,tính tích cực của HS được thể hiện trong việc chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động, phân công nhau chuẩn bị các công việc cho hoạt động. Trong quá trình chuẩn bị,HS tự bàn bạc và tìm ra những biện pháp thực hiện các công việc cho hoạt động. -Thứ ba, tính tích cực còn được thể hiện ở sự tham gia nhiệt tình và sáng tạo của HS. Mỗi HS với tư cách là chủ thể của hoạt động sẽ tham gia đóng góp ý kiến nhằm thống nhất các công việc cần chuẩn bị cho hoạt động. Các em cùng nhau suy nghĩ đề tìm ra những hình thức hoạt động mới, hấp dẫn phù hợp với nhu cầu và nguyện vọng của tập thể mình. -Thứ tư, tính tích cực còn được thể hiện ở khâu đánh giá kết quả hoạt động. Trên cơ sở những tiêu chí đánh giá, các em cùng nhau xem xét và phân tích những mặt đạt được, đồng thời tụ rút ra những điểm còn hạn chế cần phải khắc phục. -Thứ năm, sự phối hợp điều khiển một cách nhịp nhàng giữa các em giữ vai trò điều khiển hoạt động cũng là một biểu hiện của tính tích cực hoạt động của HS. Hiện nay, tính tích cực hoạt động của HS THPT nhìn chung chưa cao, các em còn thụ động trong mọi khâu của quy trình HĐGDNGLL. đa sổ HS chưa được bồi dưỡng, huấn luyện đề phát huy các kỉ năng tự quản như: kỹ năng tham gia; kỹ năng giao tiếp, hoà nhâp; kỉ nàng tổ chức, quân lí, điều khiển hoạt động tập thể... Thực tế, GV chủ nhiệm và những người tổ chức hoạt động chưa khai thác được tối đa những tìềm năng sáng tạo, tính tích cực của mọi HS. vì vậy, tính thụ động của đa sổ HS trong các HĐGDNGLLvân là một thực tế đáng quan tâm. 4.Mục tiêu của HĐGDNGLL ờ trườngTHPT: -Tãng cường hiểu biết về các giá trị truyền thổng của dân tộc cũng như những giá trị tổt đẹp của nhân loại; củng cố, mở rộng kiến thức đã học trên lớp; cỏ ý thúc trách nhiệm với bản thân, gia đình, nhà trường và xã hội; bước đầu cỏ ý thúc định hướng nghề nghiệp. -Tiếp tục rèn luyện các kỉ năng cơ bản dã có từ THCS để trên cơ sờ đỏ tiếp tục phát triển các năng lực chú yếu như: năng lực tự hoàn thiện, năng lực thích ứng, năng lực giao tiếp, năng lực hoạt động chính trị-xã hội, năng lực tổ chúc quản lí, năng lực hợp tác... -Biết tố thái độ đứng đắn trước những vấn đề của cuộc sổng, biết chịu trách nhiệm về hành vi của bản thân: đẩu tranh tích cực với những biểu hiện sai trái của bản thân (để tự hoàn thiện mình) và của người khác, biết cám thụ và đánh giá cái đẹp trong cuộc sổng. Như vậy, tổ chúc HĐGDNGLL ờ trường THPT phải đáp úng ba mục tìêu trên, sao cho HS thục sự trờ thành chú thể tích cực, sáng tạo nhằm phát huy, phát triển tìềm năng của các em. 5. Ý nghĩa của HĐGDNGLL ò trường THPT. -HĐGDNGLL cỏ ý nghĩa rất lớn trong việc góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. -HĐGDNGLL là một bộ phận quan trọng của quá trình giáo dục ờ trường THPT, là con đường để phát triển toàn diện và hài hoà nhân cách thế hệ trẻ -HĐGDNGLL là sự tiếp nổi hoạt động dạy học trên lớp, là con đường gắn lí thuyết với thực tiến, tạo nên sự thổng nhất giữa nhận thức với hành động, góp phần hình thành tình cảm, nìềm tin đứng đắn ờ HS, HĐGDNGLL góp phần quan trọng vào sự hình thành và phát triển nhân cách cho các em. -Với ý nghĩa như vậy, HĐGDNGLL thực sự là một bộ phận hữu cơ của hệ thổng hoạt động giáo dục ò trường THPT, HĐGDNGLL cùng với hoạt động dạy học trên lớp là một quá trình gắn bó, thống nhất nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo của cấp học. II.TÌM HIỂU NỘI DUNG CỦA HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HĐGDNGLL rất phong phú về nội dung và đa dạng về hình thức tổ chức hoạt động. 1.Nội dung HĐGDNGLL ở THPT tập trung vào 6 vấn đề lớn: 1.Lẽ sống của thanh niên trong giai đoạn công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. 2.Tình bạn, tình yêu, hôn nhân và gia đình. 3.Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 4.Truyền thống dân tộc và truyền thống cách mạng, bảo vệ di sản văn hoá. 5.Thanh niên với vấn đề lập thân, lập nghiệp. 6.Những vấn đề có tính nhân loại như: bệnh tật; đói nghèo; giáo dục và phát triển; dân số; môi trường; hoà bình, hợp tác giữa các dân tộc; thực hiện Công ước Liên hiệp quổc về quyền trẻ em. 2.Nội dung HĐGDNGLL ờ trường THPT được cụ thể hoá thành 10 chủ đề giáo dục phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện học tập, rèn luyện của HS THPT trong 9 tháng của năm học và 3 tháng hoạt động hè. 1.Chủ đề hoạt động tháng 9: Thanh niên với học tập, rèn luyện vì sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. 2.Chủ đề hoat động tháng 10: Thanh niên với tinh bạn, tình yêu và gia đình. 3.Chủ đề hoạt động tháng 11: Thanh niên với truyền thống hiếu học và tôn sư trọng đạo. 4.Chủ đề hoạt động tháng 12: Thanh niên với sự nghiệp xây dụng và bảo vệ đất nước,Tổ quốc. 5.Chủ đề hoạt động tháng 1: Thanh niên với việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc. 6.Chủ đề hoạt động tháng 2: Thanh niên với lí tưởng cách mạng. 7.Chủ đề hoạt động tháng 3: Thanh niên với vấn đề lập nghiệp. 8.Chủ đề hoạt động tháng 4: Thanh niên với hoà bình, hữu nghị và hợp tác. 9.Chủ đề hoạt động tháng 5: Thanh niên với Bác Hồ. 10.Chủ đề hoạt động hè (tháng 6, 7, 0): Mùa hè tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng. Mỗi chủ đề giáo dục có mục tiêu, nội dung và hình thức hoạt động cụ thể, phù hợp với lứa tuổi HS ở từng khối lớp.Trong từng chủ đề hoạt động, các nội dung và hình thức hoạt động cụ thể đuợc nêu ra luôn bám sát các yêu cầu của chủ đề hoạt động và nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục của chủ đề. III.TÌM HIỂU PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC 1.Tìm hiểu quan điểm cơ bản về đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT. -Đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT phải theo hướng phát huy vai trò chủ thể của HS trong hoạt động. Điều đó có nghĩa là GV phải biết tổ chức đề HS thực hiện vai trò của người quản lí, điều khiển toàn bộ quá trình hoạt động của tập thể. HĐGDNGLL được thực hiện theo một quy trình chặt chẽ từ khâu chuẩn bị đến khâu tổ chức hoạt động và sau cùng là đánh giá kết quả hoạt động. -Mỗi khâu của hoạt động có những yêu cầu riêng về nội dung hoạt động, cũng như về phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động. Đổi mới nội dung hoạt động phải đi đôi với đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động - một thành tố rất quan trọng của quá trình tổ chức hoạt động cho HS. Ở đây, HS phải thực sự đuợc tham gia vào từng khâu của quá trình tổ chức hoạt động. GV phải tạo điều kiện giúp các em phát huy tính chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong mọi khâu của quá trình hoạt động. -Chất lượng và hiệu quả của HĐGDNGLL phụ thuộc rất nhiều vào việc GV vận dụng, mạnh dạn cải tiến các phương pháp tổ chức hoạt động một cách sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế của mình. 2.Tìm hiểu những phương hướng đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT. 1. Đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL theo những phương hướng sau; -Đa dạng hoá các hình thức HĐGDNGLL, khắc phục tính chất đơn điệu, lặp đi lặp ]ạì một vài hình thức đã quá quen thuộc với HS và gây ra nhàm chán, tẻ nhạt đối với các em. Để thực hiện phương hướng này cần phải cụ thể hoá ở những điểm sau; -Nắm thật chắc nội dung hoạt động của từng chủ đề ở từng tháng. Mỗi chủ đề hoạt động có mục tiêu giáo dục riêng. Mục tiêu đã định hướng GV trong việc xây dung nội dung hoạt động của chủ đề. Từ nội dung hoạt động của chủ đề tháng, GV cụ thể hoá thành nội dung cho hoạt động của từng tuần, nhưng phải dảm bảo tính thống nhất và mối liên quan chặt chẽ giữa các nội dung hoạt động của các tuần với nhau. -Lựa chọn các hình thức hoạt động phù hợp với nội dung của tuần, của tháng. Những hình thức này có thể được thay đổi hoặc được nhắc lại ở mỗi chủ đề tháng. Điều đó sẽ có tác dụng trong việc giúp HS thực hiện HĐGDNGLL một cách lĩnh hoạt, chủ động hơn. -Gắn đổi mới các hình thức hoạt động với đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL. Điều này thể hiện ở chỗ tăng cường tính chất tương tác, tính sáng tạo của HS khi tham gia vào hoạt động. Tính sáng tạo là công cụ nhận thức thiết yếu giúp HS nâng cao hiểu biết của mình qua hoạt động. Đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL là phải khuyến khích tính sáng tạo của HS. 2.Đổi mới phương pháp HĐGDNGLL cần định hướng vào việc phát triển tính chủ động, tích cực, sáng tạo của HS, khả năng hoạt động độc lập, khả năng tụ đề xuất và giải quyết vấn đề trong hoạt động cũng như khả năng tự kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động của các em. Nói cách khác đó là khả năng tụ quán HĐGDNGLL của HS. Tự quán HĐGDNGLL tạo điều kiện cho HS phát huy tính thần trách nhiệm trong việc tham gia và điều khiển hoạt động của tập thể. Vì vậy, đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL phải kiên quyết khắc phục tính chất áp đặt, bao biện làm thay HS. Cụ thể là: -Phải đưa HS vào nhũng tình huổng cụ thể vói những công việc được giao cụ thể. Có như vậy mới giúp các em có điều kiện để trưởng thành. -Phát huy cao độ khả năng của đội ngũ cán bộ lớp, đồng thời khéo léo lôi cuốn mỗi thành viên trong lớp cùng tham gia vào các khâu của quá trình hoạt động. 3.Đổi mới phuơng pháp tổ chức HĐGDNGLL theo phuơng hướng tăng cường vận dụng thiết bị và phương tiện dạy học của các môn học. Trong điều kiện hiện nay, việc huy động sức dụng các thiết bị và phương tiện dạy học của một số môn học vào HĐGDNGLL là một cách làm thể hiện sự sáng tạo và linh hoạt. Những phương tiện dạy học của các môn học được dùng cho việc tổ chức HĐGDNGLL có thể là: bản đồ giáo khoa, tranh ảnh, băng hình, sơ đồ, biểu bảng... Các phương tiện và thiết bị dạy học có sẵn ở trường, hoặc do GV tự làm; hoặc có thể do HS sưu tầm được, vì vậy đổi với bất kì một hoạt động nào khi tổ chức thực hiện cũng phải phối hợp nhiều loại thiết bị và phương tiện dạy họ c từ nhiều nguồn khác nhau. 3.Định hướng đổi mới phương pháp:Định hướng chung về đổi mới phuơng pháp dạy học đã đuợc quy định trong Luật Giáo dục, đó là: “Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tụ học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS".Có thể coi quan điểm phát huy tính tích cực của HS là định hướng chung cho việc đổi mới phuơng pháp tổ chức HĐGDNGLL. 4.Một số phương pháp cụ thể:Các phương pháp tổ chức HĐGDNGLL được vận dụng từ các phuơng pháp giáo dục và phương pháp dạy học. Khi vận dụng những phuơng pháp này, GV cần lĩnh hoạt, tránh máy móc. Trong một hoạt động, có thể đan xen sử dụng nhiều phương pháp khác nhau thì sẽ có hiệu quả hơn. Người GV chủ nhiệm tổ chức hoạt động cho HS cần hết sức linh hoạt, sáng tạo khi vận dụng các phuơng pháp và phải luôn chú ý phát huy vai trò chủ động, tính tích cực của HS. Đó là yêu cầu cơ bản xuyên suốt trong tổ chức HĐGDNGLL đề mang lại hiệu quả. 5.Tìm hiểu những phương pháp kĩ thuật dạy học tích cực được vận dụng trong tổ chức HĐGDNGLL. 5.1.Phương pháp thảo luận:Thảo luận là một dạng hoạt động mà trong đó các thành viên đều giải quyết một vấn đề cùng quan tâm nhằm đạt tới một sự hiểu biết chung. Thảo luận giúp HS kiểm chứng ý kiến của mình, có cơ hội đề làm quen với nhau, để hiểu nhau hơn. Tuỳ từng hoạt động cụ thể, có thể tổ chức cho HS thực hiện thảo luận theo nhóm lớn (cả lớp) hoặc nhóm nhó (tổ hoặc nhó hơn).Thảo luận nhóm nhó được sử dụng khi cần khuyến khích sự tham gia suy nghĩ và phát biểu tích cực của mọi thành viên. Trong nhóm nhó, mỗi HS có cơ hội tham gia nhiều hơn. Các thành viên cũng tự nhiên và tự tin hơn khi tham gia bàn luận trong nhóm nhó so với trong nhóm lớn.Một số cách báo cáo kết quả thảo luận nhóm nhó: -Một nhóm báo cáo, các nhóm khác bổ sung -Tất cả các nhóm cùng báo cáo Sau đó, người điều khiển tổng kết lại ý kiến chung của các nhóm hoặc điều hành đề HS tổng kết. -Họp chợ: Các nhóm dán kết quả làm việc của nhóm mình lên tường và cử một người đứng ở đó để thuyết minh khi cần. Những người còn lại đi vòng quanh và đọc kết quả của mỗi nhóm, đưa ra câu hói nếu có vấn đề cần làm rõ. -Quả bóng: Các nhóm thảo luận và ghi kết quả vào giấy rồi luân chuyển kết quả đó để các nhóm khác thảo luận và bổ sung. -Báo cáo tóm tắt: Yêu cầu mỗi nhóm thảo luận xong ghi tóm tắt lại kết quả của mình (ví dụ trong 3 đến 5 câu) và cử người lên trình bày kết quả tóm tắt đó. -Biểu diễn kết quả: yêu cầu các nhóm biểu diễn lại kết quả của nhóm mình bằng hình tượng, vở kịch, tranh vẽ hay bằng một cách nào đó. -Thi hùng biện: Các nhóm tham gia một cuộc thi hùng biện bảo vệ quan điểm của nhóm mình và giao lưu chất vấn các nhóm khác. 5.2.Phương pháp đóng vai:Phương pháp đóng vai được sử dụng nhiều đề đạt mục tiêu thay đổi thái độ của HS đối với một vấn đề hay đối tượng nào đó;có tác dụng trong việc rèn luyện về kĩ năng giao tiếp ứng xử của HS. giúp HS thực hành những cách ứng xử, bày tỏ thái độ trong những tình huống giả định hoặc trên cơ sở óc tưởng tượng và ý nghĩ sáng tạo của các em. Đóng vai thường không có kịch bản cho trước, mà HS tự xây dụng trong quá trình hoạt động.Khi sử dụng phương pháp đồng vai cần chú ý: -Ấn định thời gian (chuẩn bị, sắm vai, trao đổi sau khi đóng vai...). -Lựa chọn tình huống đóng vai (phù hợp với chủ đề hoạt động; phải là tình huống mở; phù hợp với trình độ HS). -Hướng dẫn thảo luận sau khi đóng vai, phỏng vấn người đóng vai (tìm hiểu cảm xúc, động cơ...). 5.3.Phương pháp giải quyết vấn đề:Phương pháp giải quyết vấn đề (GQVĐ) là con đường quan trọng đề phát huy tính tích cực của HS. vấn đề là những câu hói hay nhiệm vụ đặt ra mà việc giải quyết chúng chưa có quy luật sẵn cũng như những tri thức, kĩ năng sẵn có chưa đủ giải quyết mà còn khó khăn, cản trở cần vượt qua. - Tạo tình huống có vấn đề (nhận biết vấn đề). - Lập kế hoạch giải quyết (tìm phương án giải quyết). - Thực hiện kế hoạch (giải quyết vấn đề). - Vận dụng (Vận dụng cách giải quyết vấn đề trong những tình huống khác nhau). 5.4.Phương pháp giao nhiệm vụ:Đây là phương pháp thường được dùng trong nhóm các phương pháp giáo dục. Giao nhiệm vụ là đặt HS vào vị tri nhất định buộc các em phải thực hiện trách nhiệm cá nhân. Giao nhiệm vụ cũng là tạo cơ hội để HS thể hiện khả năng của mình là dịp để các em được rèn luyện nhằm tích luỹ kinh nghiệm cho bản thân. Trong việc tổ chức HĐGDNGLL, giao nhiệm vụ cho đội ngủ cán bộ lớp sẽ tạo nên thế chủ động cho các em khi điều hành hoạt động. Điều đó sẽ giúp phát triển tính chủ động, sáng tạo, khả năng ứng đáp trong mọi tình huống của HS. Cán bộ lớp sẽ chủ động hơn trong việc phân công nhiệm vụ cho từng tổ, nhóm, cá nhân với phương châm “lôi cuốn tất cả mọi thành viên trong lớp" vào việc tổ chức thực hiện hoạt động. 5.5.Phương pháp trò chơi:Hoạt động vui chơi có nhiều hình thức rất đa dạng, nhứng cốt lõi của nó là các dạng trò chơi. Hoạt động trò chơi có nguồn gốc từ xã hội. Nó phản ánh các loại hình hoạt động lao động khác nhau của xã hội và làm thay đổi mục đích của chúng.Phương pháp trò chơi có thể sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau của HĐGDNGLL như làm quen, cung cấp và tiếp nhận tri thức, đánh giá kết quả, rèn luyện các kĩ năng và củng cố những tri thức đã được tiếp nhận. Phương pháp trò chơi có những thuận lợi như: phát huy tính sáng tạo; hấp dẫn và gây hứng thú cho HS; giúp cho HS dễ tiếp thu kiến thức mới; giúp chuyển tải nhiều tri thức của nhiều lĩnh vực khác nhau; tạo được bầu không khí thân thiện; tạo cho HS tác phong nhanh nhẹn...Vì vậy, tổ chức cho HS vui chơi là một loại hình HĐGDNGLL phổ biến và có ý nghĩa tích cực.Trò chơi là một hình thức, một phương pháp giáo dục được dễ dàng thực hiện trong mọi hoàn cánh của nhà trường và có khả năng mang lại những hiệu quả giáo dục cao.Những điều cần chú ý khi sử dụng phương pháp trò chơi: -Lựa chọn các trò chơi cho phù hợp với lứa tuổi và nội dung hoạt động. -Cần chú ý tới yếu tố thời gian.Chú ý tới điều kiện cơ sờ vật chất, hoàn cánh cụ thể. -Người chủ trò phải có khả năng lôi cuốn được những người khác (tự tin, mạnh dạn, linh hoạt...). -Trò chơi phải đa dạng, phong phú, dễ chơi, hấp dẫn, mang tính giáo dục. 5.6.Phương pháp tổ chức hoạt động giao lưu Giao lưu là một hình thức tổ chức giáo dục nhằm tạo ra các điều kiện cần thiết để cho HS được tiếp xúc, trò chuyện và trao đổi thông tin với những nhân vật điển hình trong các lĩnh vực hoạt động nào đó. Qua đó, giúp cho các em có được những nhận thức, tình cảm và thái độ phù hợp, có được những lời khuyên đứng đắng đề vươn lên trong học tập, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách.Hoạt động giao lưu có một số đặc trưng sau đây: -Phải có đối tượng giao lưu. Đối tượng giao lưu là những người điển hình, có những thành tích xuất sắc, thành đạt trong các lĩnh vực nào đó, thực sự là tấm gương sáng để HS noi theo, phù hợp với nhu cầu hứng thú của HS. -Thu hút sự tham gia đông đảo và tự nguyện của HS, được HS quan tâm và hào hứng. -Phải có sự trao đổi thông tin, tình cảm hết sức trung thực, chân thành và sôi nổi giữa HS với người được giao lưu. Những vấn đề trao đổi phải thiết thực, liên quan đến lợi ích và hứng thú của HS, đáp ứng nhu cầu của các em. Với những đặc trưng trên, hoạt động giao lưu rất phù hợp với các HĐGDNGLL theo chủ đề. Nó dễ dàng đuợc tổ chức trong mọi điều kiện của lớp, của trường. 5.7. Phương pháp diễn đàn:Diễn đàn là một trong những phuơng pháp tổ chức HĐGDNGLL mang lại hiệu quả giáo dục thiết thực. HS có cơ hội bày tố suy nghĩ, quan niệm của mình về một vấn đề nào đó có liên quan đến nhu cầu, hứng thú, nguyện vọng của các em; đồng thời đây cũng là dịp đề các em học lắng nghe ý kiến, học tập lẫn nhau, vì vậy, diễn dàn như một sân chơi tạo điều kiện để HS được biểu đạt ý kiến của mình một cách trục tiếp với đông đảo bạn bè và những người khác. Phương pháp diễn đàn được thực hiện theo quy trình sau đây: Bước 1 - Chuẩn bị: - GV định hướng chủ đề và gợi ý cho HS những nội dung cần trình bày, trao đổi trong diễn đàn. Có thể xây dụng chủ đề đó dựa trên nội dung HĐGDNGLLhoặc cân cứ vào thực tiễn xã hội. - HS phân công nhau chuẩn bị nội dung diễn đàn. có thể giao cho một vài cá nhân nòng cốt hoặc giao cho nhóm HS chuẩn bị. Trong quá trình HS chuẩn bị, GV cần quan tâm, giúp đỡ nhằm giúp các em điều chỉnh nội dung diễn đàn cho hoàn thiện hơn. Bước 2 - Tổ chức Diễn đàn: - Vì diễn đàn là sân chơi của HS nên cần linh hoạt trong khâu tổ chức, cần khuyến khích, động viên toàn thể HS mạnh dạng tham gia ý kiến trong diễn đàn. - Nên kết thúc diễn đàn bằng một thông điệp đã được thống nhất bởi đa số HS. Bước 3 - Đánh giá kết quả: - Có thể đánh giá kết quả diễn đàn qua lời phát biểu cảm tưởng của đại diện HS hoặc những nhận xét của người chủ trì dìiễn đàn. 5.8.Phương pháp tổ chức câu lạc bộ:Tổ thức hoạt đong câu lạc bộ (CLB) là một phương pháp tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT. Trong quá trình học tập và rèn luyện ở nhà trường, HS luôn có nhu cầu được thể hiện, được khẳng định và phát huy những năng lực, sở trường của mình về một số lĩnh vực nào đó theo những xu hướng phát triển nhân cách đã được hình thành. Nó có tác dụng tích cực đối với sự hoàn thiện nhân cách của HS. Vì vậy, việc tăng cường tổ chức cho HS tham gia các hoạt động CLB là một phương hướng quan trọng đề góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện của nhà trường.Nội dung và hình thức tổ chức CLB rất đa dạng và phong phú, luôn gắn với các chủ đề, các lĩnh vực nhất định và phù hợp với nhu cầu, sở thích và đặc điểm tâm sinh lí của lứa tuổi HS, phù hợp với mục tiêu, nội dung giáo dục nhà trường. 5.9.Phương pháp tổ chức thi hoặc hội thi:Hội thi là một trong những hình thức tổ chức các HĐGDNGLL hấp dẫn, lôi cuốn, đạt hiệu quả cao trong việc tập hợp, giáo dục, rèn luyện và định hướng phát triển giá trị cho HS. Hội thi mang tính chất thi đua giữa các cá nhân, nhóm hoặc tập thể luôn hoạt động tích cực đề vươn lên đạt được mục tiêu mong muốn. Thông thường một hội thi được tổ chức theo quy trình như sau: -Bước 1 - Xác định chủ đề, mục tiêu, nội dung hội thi và đặt tên cho hội thi: Căn cứ vào nhiệm vụ năm học, nội dung, chương trình HĐGDNGLL, nhu cầu và nguyện vọng của đại da số HS, GV đề lựa chọn chủ đề hội thi, đặt tên cho hội thi, xác định mục tiêu, nội dung hội thi. -Bước 2 - Xác định thời gian và thời điểm tổ chức hội thi:Sau khi lựa chọn chủ đề hội thi, cần xác định thời điểm tổ chức hội thi. Thời điểm tổ chức hội thi thường đuợc chọn vào những ngày có ý nghĩa lịch sử hoặc những ngày cao điểm của một đợt thi đua, một đợt hoạt động theo chủ đề; hay hoạt động thi có thể đuợc tích hợp trong một HĐGDNGLL cụ thể nào đó... -Bước 3-Thành lập ban tổ chức (BTC) hội thi:Sổ lượng thành viên BTC tùy thuộc vào quy mô tổ chức hội thi. Thông thường BTC hội thi gồm có: - Trường ban: chịu trách nhiệm điều hành chung toàn bộ các hoạt động của hội thi. - Các phó ban: phụ trách, chuẩn bị cơ sở vật chất, kỹ thuật (thiết kế chương trình, nội dung thi, các môn thi, màn trình diễn, hệ thống câu hỏi và đáp án...). -Bước 4.Tổ chức thi hoặc hội thi:Hội thi được tiến hành theo chương trình thiết kế đã đuợc Xác định. Thông thường chương trình hội thi gồm những nội dung sau: - Khai mạc hội thi: tuyên bố lí do, giới thệu đại biểu, giới thiệu các đội thi; giới thiệu ban giám khảo, ban cố vấn; giới thiệu chương trình hội thi. - Phần tự giới thiệu hoặc ra mắt của các đội thi. - Tiến hành hội thi theo chương trình. - Trong quá trình diễn ra hội thi, nếu có những tình huống phát sinh thì BTC cần nhanh chóng hội ý đề giải quyết kịp thời và triển khai phuơng án dụ phòng một cách linh hoạt, sáng tạo tránh gây mất quá nhiều thời gian, ảnh hưởng đến kết quả hội thi. -Bước 5 - Kết thức hội thi:Thông thường kết thức hội thi bằng các nội dung sau đây: - Công bố kết quả, tổng kết, đánh giá hội thi.- Trao giải thưởng hội thi.- Rút kinh nghiệm, IV. THỰC HÀNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ờ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.Bước 1 - Lựa chọn và đặt tên cho hoạt động: 2.Bước 2 - Xác định mục tiêu của hoạt động: 3.Bước 3 - Xác định nội dung và hình thức hoạt động:Cần liệt kê đầy đủ những nội dung của hoạt động và có thể lựa chọn các hình thức hoạt động tương úng 4.Bước 4 - Chuẩn bị hoạt động:Cả GV và HS cùng tham gia hoat động chuẩn bị chính trong buóc này, *GV phái: - Dự kiến được nội dung công vĩệc, hình dung được tiến trình hoạt động. - Dự kiến những phương tiện gì cần cho hoạt động. - Dự kiến sẽ giao nhiệm vụ gì cho đổi tương nào, thời gian phải hoàn thành lầ bao lâu. *Về phía HS: khi được giao nhiệm vụ sẽ chủ động bàn bạc cách thực hiện trong tập thể lớp, chỉ ra được những việc phải làm, phân công nõ ràng, đứng người, đứng việc. Tuy vậy, GV vẫn phải có sự quan tâm, theo dõi, giúp đỡ, nhắc nhờ HS hoàn thành công việc chuẩn bị. 5.Bước 5 - Tiến hành hoạt động:Có thể hình dung khi thiết kế bước tiến hành hoạt động như xây dựng một kịch bản cho HS thể hiện. Do đó cần sấp xếp một quy trình tiến hành hợp lí, phù hợp với khả năng của HS.Trong bước tiến hành hoạt động, HS hoàn toàn làm chủ hoạt động, GV chỉ là người tham dự, quan sát và chỉ xuất hiện khi thật cần thiết. 6.Bước 6 - Kết thức hoạt động:Bước này cũng do HS hoàn toàn làm chủ. có nhìều cách kết thức, khi thiết kế buóc này, GV có thể dự kiến lựa chọn hoặc để HS lựa chọn cách kết thúc sao cho hợp lí, tránh nhàm chán và tê nhạt. 7.Bước 7 - Đánh giá kết quả hoạt động:Đánh giá là dịp đề HS tự nhìn lại quá trình tổ chức hoạt động của mình từ chuẩn bị, tiến hành hoạt động đến đánh giá kết quả hoạt động, có nhìều hình thức đánh giá như: - Nhận xét chung về ý thức tham gia mọi thành vĩên trong tập thể. - Viết thu hoạch sau hoạt động nhằm tìm hiểu múc độ nhận thức vấn đề của HS. - Bằng câu hói trắc nghiém đề đánh giá thái độ của HS về một vấn đề nào đồ của hoạt động. B. VẬN DỤNG: Chủ đề hoạt đông tháng 10 Hoạt động: TÌM HIỂU LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH I. Mục tiêu hoạt động:Giúp học sinh: Hiểu một số điều cơ bản của Luật hôn nhân và gia đình. Biết vận dụng những hiểu biết về Luật hôn nhân và gia đình vào cuộc sống, vào việc giải quyết những bất bình đẳng giới trong cuộc sống. Tích cực chấp hành và có ý thức tuyên truyền, vận động mọi người cùng thực hiện tốt Luật hôn nhân và gia đình. Kiên quyết đấu tranh với những hành vi vi phạm Luật hôn nhân và gia đình. II. Nội dung hoạt động: 1.Quá trình phát triển của Luật hôn nhân và gia đình. 2.Ý nghĩa của Luật hôn nhân và gia đình. 3. Gợi ý một số câu hỏi về các chủ đề có liên quan của Luật hôn nhân và gia đình. a) Những vấn đề chung của Luật hôn nhân và gia đình. Tảo hôn là gì ? Nó vi phạm điều nào trong Luật hôn nhân và gia đình ? Cha, mẹ có những nghĩa vụ, quyền gì đối với con ?Con có những nghĩa vụ, quyền lợi gì trong gia đình ? b) Vấn đề giới trong Luật hôn nhân và gia đình. Những điều luật nào trong Luật hôn nhân và gia đình thể hiện sự bình đẳng giới? Nêu nội dung cụ thể của một trong những điều luật đó ? Việc kết hôn là do nam, nữ tự quyết định, làm thế nào để biết được có sự tự nguyện trong kết hôn ? Luật hôn nhân và gia đình quy định vợ và chồng có những nghĩa vụ và quyền lợi gì ? c) Người chưa thành niên với Luật hôn nhân và gia đình. Điều luật nào trong Luật hôn nhân và gia đình quy định tuổi kết hôn? Nội dung của điều luật đó? Cần phải xử lí như thế nào khi bị ép buộc phải thực hiện kết hôn trước tuổi? Con ở bất cứ tuổi nào đều có quyền có tài sản riêng hay phải đến một tuổi nhất định mới có quyền có tài sản riêng? Con còn ít tuổi có tài sản riêng thì quyền lợi tài sản được bảo vệ như thế nào? Nếu con có thu nhập thì có nghĩa vụ gì với gia đình không? Cha, mẹ có quyền gì đối với tài sản của con không? Cha mẹ đại diện cho con chưa thành niên trước pháp luật được hiểu như thế nào? Con chưa thành niên có hành vi sai trái gây thiệt hại cho người khác thì cha mẹ phải chịu trách nhiệm như thế nào? III. Công tác chuẩn bị: 1. Giáo viên: Chuẩn bị tài liệu cuốn: “Luật hôn nhân và gia đình và các văn bản hướng dẫn thi hành” nhà xuất bản Chính trị quốc gia, sách Giáo dục công dân12, nhà xuất bản GD Họp BCS và BCHCĐ để thống nhát nội dung và hình thức tổ chức thi. Gợi ý cách thức hoạt động cho ban tổ chức cuộc thi, giao nhiệm vụ cụ thể cho HS phụ trách từng phần việc. Kiểm tra việc chuẩn bị của ban tổ chức và đóng góp ý kiến. 2. Học sinh: BCS lớp phổ biến nội dung chuẩn bị, thời gian và hình thức hoạt động cho lớp xây dựng câu hỏi và gợi ý trả lời và tài liệu tham khảo cho các bạn. Chia lớp thành 4 nhóm theo 4 tổ, Các nhóm HS chuẩn bị nội dung tìm hiểu Luật hôn nhân và gia đình theo những câu hỏi đã cho. CBL chuẩn bị thêm một số tình huống có vấn đề hoặc một số ví dụ thực tế có liên quan đến việc thực hiện Luật hôn nhân và gia đình để các bạn đưa ra những giải pháp và cách ứng xử phù hợp. Chuẩn bị một số bài hát có nội dung liên quan đến hôn nhân và gia đình Chuẩn bị giấy mời BGK và đại biểu nếu có. Chuẩn bị CSVC (hoa, tặng phẩm) và trang trí lớp hteo yêu cầu của hoạt động. IV. Tổ chức hoạt động Bí thư ổn định tổ chức, tuyên bố lí do, giới thiệu đại biểu. Người dẫn chương trình điều khiển hoạt động - Giới thiệu chương trình hoạt động - Giới thiêu BGK, thư kí và công bố cach cho điểm của BGK - Giới thiệu các đội tham dự cuộc thi (mỗi đội 4- 5 người) - Mỗi đội lên bốc thăm và trả lời những câu hỏi có nội dung kiểm tra kiến thức và việc vận dụng kiến thức về Luật hôn nhân và gia đình. - BGK cho điểm từng câu trả lời của từng đội - Xen kẽ các tiết mục văn nghệ - Mời đại diện các nhóm lên thi phần ứng xử theo tình huống. - Người dẫn chương trình nên tình huống, đại diện các đội trả lời - BGK cho điểm từng đội. - Văn nghệ. - Người dẫn chương trình thông báo kết quả tổng hợp của thư kí cuộc thi. - Trao giải thưởng cho các đội tham gia. V. Kết thúc hoạt động GVCN nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm. GVCN dặn dò nội dung công việc của tuần sau. ............., ngày...tháng...năm.... Người viết