Tài liệu Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp của hiệu trưởng các trường trung học phổ thông huyện gia bình tỉnh bắc ninh

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM –––––––––––––––––––– NGUYỄN KHẮC THIẾT BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI GIÁO VIÊN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN GIA BÌNH TỈNH BẮC NINH Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. NGUYỄN QUANG UẨN THÁI NGUYÊN - 2013 i Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chƣa có ai công bố trong các công trình khác. Các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013 Tác giả Nguyễn Khắc Thiết i Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn Thạc sĩ này, tác giả đã nhận đƣợc sự quan tâm giúp đỡ của các thày giáo, cô giáo, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành với BGH Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên, các thày giáo, cô giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục, Phòng sau đại học Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, tƣ vấn, tạo điều kiện thuận lợi trong suốt qúa trình học tập, nghiên cứu, hoàn thành chƣơng trình học tập của khoá học. Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc, lời cảm ơn chân thành đối với GS.TS Nguyễn Quang Uẩn đã hết lòng giúp đỡ hƣớng dẫn khoa học trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Xin chân thành cám ơn các đồng chí: Hiệu trƣởng, Phó Hiệu trƣởng, giáo viên các Trƣờng THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh, cảm ơn gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành khoá học và luận văn. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song chắc chắn luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp thông cảm, giúp đỡ và đƣa ra những chỉ dẫn quý báu để luận văn hoàn thiện hơn. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013 Tác giả Nguyễn Khắc Thiết ii Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT .......................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 4 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 4 7. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................... 5 8. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 6 Chƣơng 1: LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI GIÁO VIÊN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở TRƢỜNG THPT................................................................................................ 7 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu .............................................................. 7 1.1.1. Nghiên cứu về Chuẩn nghề nghiệp giáo viên.................................... 7 1.1.2. Nghiên cứu về đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ........... 14 1.2. Các văn bản pháp quy về Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học ....... 17 1.3. Một số vấn đề lý luận cơ bản .................................................................. 18 1.3.1. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên .......................................................... 18 1.3.2. Đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ................................... 19 1.3.2.1. Khái niệm về đánh giá, đánh giá giáo viên, đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ................................................................ 19 1.3.2.2. Nguyên tắc, yêu cầu đánh giá GV theo Chuẩn nghề nghiệp ....... 22 1.3.2.3. Quy trình tổ chức đánh giá GV theo Chuẩn nghề nghiệp ...... 23 iii Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 1.3.3. Quản lí hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng trƣờng THPT ......................................................................... 27 1.3.3.1. Khái niệm quản lí đánh giá GV theo Chuẩn nghề nghiệp........ 27 1.3.3.2. Hiệu trƣởng trƣờng THPT- Chủ thể quản lí hoạt động đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp......................................... 28 1.3.3.3. Các biện pháp quản lí hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng trƣờng THPT ............. 30 1.3.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng trƣờng THPT .......................... 31 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 33 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI GIÁO VIÊN VÀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI GIÁO VIÊN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN GIA BÌNH TỈNH BẮC NINH ................ 34 2.1.Tổ chức khảo sát thực trạng .................................................................... 34 2.1.1. Mục đích khảo sát ............................................................................ 34 2.1.2. Nội dung khảo sát ............................................................................ 34 2.1.3. Khách thể khảo sát........................................................................... 34 2.1.4. Phƣơng pháp và cách tiến hành khảo sát ......................................... 34 2.1.4.1. Các phƣơng pháp khảo sát thực trạng ...................................... 34 2.1.4.2. Cách tiến hành khảo sát ............................................................ 35 2.2. Khái quát tình hình kinh tế, xã hội, giáo dục THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh ........................................................................................ 35 2.2.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên .................................................... 35 2.2.2. Kinh tế, xã hội ................................................................................. 36 2.2.3. Giáo dục THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh .............................. 37 2.2.3.1. Tình hình đội ngũ giáo viên THPT huyện Gia Bình ................ 37 2.2.3.2. Chất lƣợng HS đỗ tốt nghiệp THPT và ĐH& Cao đẳng .......... 38 2.2.3.3. Tình hình cơ sở vật chất, số học sinh các trƣờng THPT huyện Gia Bình ...................................................................................... 39 iv Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 2.2.3.4. Kết quả đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ở hai trƣờng THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh .................. 39 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng hoạt động ĐG, XLGV và QL hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp các trƣờng THPT huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ................................................................................ 41 2.3.1. Hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ............................ 41 2.3.1.1. Các nguyên tắc, yêu cầu ĐG, XLGV theo Chuẩn p ....... 41 2.3.1.2. Đảm bảo các mục tiêu ĐG, XLGV Chuẩn nghề nghiệp .......... 42 2.3.1.3. Các nội dung ĐG, XLGV trung học theo Chuẩn nghề nghiệp....... 44 2.3.1.4. Quy trình ĐG, XLGV ...................... 54 2.3.1.5. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ................................................. 55 2.3.2. Biện pháp ĐG, XLGV viên theo Chuẩn n nghề nghiệp của Hiệu trƣởng trƣờng THPT huyện Gia Bình ................... 57 2.3.2.1. Xây dựng kế hoạch ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ....... 57 2.3.2.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ........................................................................................... 58 2.3.2.3. Q n , chỉ đạo của Hiệu trƣởng trong hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................................ 60 2.3.2.4. Kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm việc bồi dƣỡng ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................................ 61 2.3.3. Đánh giá chung thực trạng thực hiện các biện pháp QL hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng trƣờng THPT huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ...................................................... 62 2.3.3.1. Ƣu điểm .................................................................................... 62 2.3.3.2. Tồn tại ....................................................................................... 63 2.3.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại ................................................ 63 2.3.4. Ảnh hƣởng của các yếu tố đến QL hoạt động ĐG, XLGV của Hiệu trƣởng trƣờng THPT theo Chuẩn nghề nghiệp ................................. 64 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 65 v Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI GIÁO VIÊN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN GIA BÌNH TỈNH BẮC NINH ......................................................... 66 3.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ................................................................... 66 3.1.1. Cơ sở pháp lý ................................................................................... 66 3.1.2. Cở sở thực tiễn ................................................................................. 66 3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .......................................................... 66 3.2.1. Nguyên tắc về mặt pháp lí ............................................................... 66 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .................................................. 67 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa .................................................... 67 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .................................................. 67 3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển................................................. 68 3.2.6. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .................................................. 68 3.3. Đề xuất một số biện pháp tăng cƣờng QL hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh ........................................................................................ 68 3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ QL và GV nhà trƣờng về Chuẩn nghề nghiệp giáo viên và ý nghĩa của việc ĐG, XLGV THPT theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................ 68 3.3.2. Biện pháp 2: Nâng cao tính kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch, quy trình đánh giá, xếp loại GV theo Chuẩn nghề nghiệp ............ 71 3.3.3. Biện pháp 3: Tổ chức bộ máy chỉ đạo thực hiện việc đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp có hiệu quả ........................... 74 3.3.4. Biện pháp 4: Gắn kết chặt chẽ việc ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp với việc xây dựng, phát triển, bồi dƣỡng, sử dụng đội ngũ GV....................................................................................................... 77 3.3.5. Biện pháp 5: Tạo các điều kiện, thực hiện cơ chế, chính sách, chế độ cho việc đánh giá, xếp loại giáo viên ............................................. 79 vi Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 3.3.6. Biện pháp 6: Quản lí chặt chẽ khâu tự đánh giá, xếp loại của bản thân giáo viên; phối hợp đồng bộ với khâu đánh giá, xếp loại của các Tổ chuyên môn và Hiệu trƣởng .................................................... 82 3.4. Điều kiện thực hiện các biện pháp ......................................................... 85 3.5. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 86 3.6. Kết quả khảo nghiệm nhận thức về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp đã nêu trên ............................................................ 87 3.6.1. Mục đích .......................................................................................... 87 3.6.2. Nội dung và phƣơng pháp ............................................................... 88 3.6.3. Kết quả đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ............................................................................................... 88 Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 91 1. Kết luận ...................................................................................................... 91 1.1. Về lý luận............................................................................................ 91 1.2. Về thực tiễn......................................................................................... 91 2. Một số khuyến nghị ................................................................................... 92 2.1. Với Bộ GD-ĐT ................................................................................... 92 2.2. Với UBND tỉnh Bắc Ninh .................................................................. 93 2.3. Với sở GD&ĐT .................................................................................. 94 2.4. Với các trƣờng THPT ......................................................................... 94 2.4.1. Với BGH và Tổ trƣởng tổ chuyên môn ....................................... 94 2.4.2. Với giáo viên ............................................................................... 95 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 96 vii Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ BGH Ban giám hiệu BTĐTN Bí thƣ Đoàn thanh niên CBQL Cán bộ quản lý CSVC Cơ sở vật chất CTCĐ Chủ tịch Công đoàn ĐG Đánh giá ĐGGV Đánh giá Giáo viên ĐG, XLGV Đánh giá, xếp loại giáo viên GV Giáo viên GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GD Giáo dục HĐĐG Hội đồng đánh giá HS Học sinh KH Kế hoạch KTĐG Kiểm tra đánh giá PHT Phó hiệu trƣởng QL Quản lý QLGD Quản lý Giáo dục TTND Thanh tra Nhân dân THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TCM Tổ chuyên môn TTCM Tổ trƣởng chuyên môn UBND Uỷ ban Nhân dân iv Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Tóm tắt Chuẩn nghề nghiệp GVTrH ban hành theo Thông tƣ số 30/2009/TT - BGD&ĐT, ngày 22/10/2009. ............................... 24 Bảng 2.1. Cách quy gán điểm số cho các mức độ đánh giá .............................. 35 Bảng 2.2: Thống kê tình hình đội ngũ GV THPT huyện Gia Bình năm học 2012-2013 ................................................................................. 37 Bảng 2.3: Kết quả tốt nghiệp THPT, đỗ ĐH&CĐ của học sinh lớp 12 huyện Gia Bình ................................................................................ 38 Bảng 2.4: Tổng hợp cơ sở vật chất, số học sinh các trƣờng THPT huyện Gia Bình .......................................................................................... 39 Bảng 2.5: Tổng hợp kết quả xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp trƣờng THPT huyện Gia Bình do GV tự đánh giá .......................... 39 Bảng 2.6: Tổng hợp kết quả xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp trƣờng THPT huyện Gia Bình do Tổ trƣởng chuyên môn đánh giá ........................................................................................... 40 Bảng 2.7: Tổng hợp kết quả xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp trƣờng THPT huyện Gia Bình do Hiệu trƣởng đánh giá ................ 40 Bảng 2.8: Các nguyên tắc, yêu cầu ĐG, XLGV theo Chuẩn p .......... 41 Bảng 2.9: Đảm bảo các mục tiêu ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp........... 42 Bảng 2.10a: Các nội dung ĐGGV về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống ......... 44 Bảng 2.10b: Các nội dung ĐGGV về năng lực tìm hiểu đối tƣợng và môi trƣờng giáo dục ........................................................................ 46 Bảng 2.10c: Các nội dung ĐGGV về năng lực dạy học.................................... 47 Bảng 2.10d: Các nội dung ĐGGV về năng lực giáo dục .................................. 50 Bảng 2.10e: Các nội dung ĐGGV về năng lực hoạt động chính trị xã hội ............................................................................................... 52 Bảng 2.10g: Các nội dung ĐGGV về năng lực phát triển nghề nghiệp ............ 53 Bảng 2.11: Thực hiện quy trình ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp............ 54 v Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Bảng 2.12: Kết quả xây dựng kế hoạch ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp .................................................................................... 57 Bảng 2.13: Kết quả tổ chức thực hiện kế hoạch ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng .......................................................... 58 Bảng 2.14: Kết quả n , chỉ đạo của Hiệu trƣởng trong hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................. 60 Bảng 2.15: Kết quả kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm việc bồi dƣỡng ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp .............................................. 61 Bảng 2.16: Ảnh hƣởng của các yếu tố đến QL hoạt động ĐG, XLGV của Hiệu trƣởng trƣờng THPT theo Chuẩn nghề nghiệp ................ 64 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm nhận thức về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp QL ..................................................... 88 Bảng 3.2. Cách quy gán điểm số cho các mức độ đánh giá .............................. 89 vi Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài 1.1. Về mặt lý luận Xây dựng đội ngũ cán bộ là một nội dung lớn trong Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh. Suốt cuộc đời Ngƣời không ngừng chăm lo bồi dƣỡng, huấn luyện đội ngũ cán bộ cho Đảng đủ Đức và Tài để phục vụ sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng CNXH. Theo Ngƣời, ''Cán bộ là gốc của công việc'', do đó Ngƣời yêu cầu ''phải biết rõ cán bộ” và ''hiểu biết cán bộ'' để có kế hoạch bồi dƣỡng, huấn luyện, sử dụng phù hợp. Đánh giá đúng cán bộ tức là xác định chính xác ai tốt ai xấu, ai mạnh chỗ nào, yếu chỗ nào, khả năng hoàn thành công việc đến đâu, quan hệ với quần chúng ra sao để từ đó ''tìm thấy những nhân tài mới... những ngƣời hủ hoá cũng lòi ra''. Theo Ngƣời, phải lấy tiêu chuẩn để đánh giá ''cán bộ nào, phong trào ấy''. Một ngƣời cán bộ tốt phải là ngƣời có đủ Đức và Tài, Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đức” là đạo đức cách mạng, là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; “Tài” là ngƣời có khả năng hành động, làm việc mang lại hiệu quả cao. Đức và Tài phải thống nhất với nhau trong đó Đức là gốc. Đánh giá đúng cán bộ để Đảng có kế hoạch huấn luyện cán bộ vì ''cán bộ là tiền vốn của Đảng'', ''công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém'', “Đạo đức cách mạng không phải từ trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc, càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.[1] Nhƣ vậy đánh giá cán bộ theo tiêu chuẩn phẩm chất và năng lực, hiệu quả công tác có tầm quan trọng đặc biệt trong quản lý cán bộ. Vấn đề này có ý nghĩa lý luận soi sáng cho việc đánh giá cán bộ QL của ngành GD&ĐT và đánh giá GV theo phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện nền GD&ĐT nƣớc nhà trong giai đoạn hiện nay. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong công tác xây dựng và nâng cao chất lƣợng đội ngũ GV và cán bộ QL cơ sở giáo dục. 1 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 1.2. Về măt thực tiễn Hơn 25 năm đổi mới, đất nƣớc ta đã đạt đƣợc những thành tựu to lớn mang ý nghĩa lịch sử, trong đó có lĩnh vực GD&ĐT. Văn kiện Đại hội XI của Đảng đã đánh giá đầy đủ những thành tích đạt đƣợc, đồng thời cũng chỉ ra những yếu kém, bất cập kéo dài, chậm đƣợc khắc phục: "Chất lƣợng giáo dục và đào tạo chƣa đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao còn hạn chế; chƣa chuyển mạnh sang đào tạo theo nhu cầu của xã hội. Chƣa giải quyết tốt mối quan hệ giữa tăng số lƣợng, quy mô với nâng cao chất lƣợng, giữa dạy chữ và dạy ngƣời. Chƣơng trình, nội dung, phƣơng pháp dạy và học lạc hậu, đổi mới chậm; cơ cấu giáo dục không hợp lý giữa các lĩnh vực, ngành nghề đào tạo; chất lƣợng giáo dục toàn diện giảm sút, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Quản lý nhà nƣớc về giáo dục còn bất cập. Xu hƣớng thƣơng mại hoá và sa sút đạo đức trong giáo dục khắc phục còn chậm, hiệu quả thấp đang trở thành nỗi bức xúc của xã hội"[2]. Để phát triển đất nƣớc trong giai đoạn mới, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá gắn với phát triển kinh tế tri thức, tích cực và chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, những yếu kém bất cập đó phải sớm đƣợc khắc phục. Đại hội XI của Đảng xác định “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”[2]. Sự tụt hậu của GD&ĐT nƣớc ta hiện nay không tách khỏi trình độ và năng lực quản lý của các nhà QLGD, và cả ở chất lƣợng của đội ngũ GV. Làm thế nào để năng cao chất lƣợng đội ngũ giaó viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông? Ngoài việc đổi mới nâng cao chất lƣợng đào tạo đạt Chuẩn, cần đổi mới việc đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp. Mục đích để xác định chính xác, khách quan năng lực nghề nghiệp của giáo viên ở thời 2 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ điểm đánh giá theo các tiêu chí trong Chuẩn để các nhà quản lý nắm bắt đƣợc thực trạng đội ngũ giáo viên của đơn vị mình đang ở đâu? Từ đó có cơ chế, chính sách sử dụng, đào tạo và đào tạo lại để nâng cao chất lƣợng đội ngũ GV của nhà trƣờng cho phù hợp với yêu cầu giáo dục. Từ tính cấp thiết đó, Bộ GD&ĐT đã ban hành bộ Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và Thông tƣ hƣớng dẫn áp dụng Chuẩn vào đánh giá giáo viên trung học từ năm học 20102011. Những tiêu chuẩn, tiêu chí mặc dù đã đƣợc Bộ GD&ĐT ban hành nhƣng vận dụng thế nào cho chính xác trong đánh giá GV là vấn đề thuộc QL. Với tầm quan trọng đó, tác giả chọn vấn đề: "Biện pháp quản lí hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh: làm đề tài luận văn của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý của Hiệu trƣởng trong hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ở trƣờng THPT, luận văn đề xuất các biện pháp tăng cƣờng quản lý của Hiệu trƣởng trong hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp nhằm nâng cao kết quả đánh giá, xếp loại giáo viên hiện nay ở các trƣờng THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh . 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu Hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ở các trƣờng THPT huyện Gia Bình - tỉnh Bắc Ninh. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT huyện Gia Bình - tỉnh Bắc Ninh. 4. Giả thuyết khoa học Việc ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ở các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh hiện nay đã đạt đƣợc những kết quả nhất định, song còn chƣa đồng bộ ở các khâu, chƣa chính xác hoá đƣợc thang đo các 3 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ mức độ trong từng tiêu chí của Chuẩn để áp dụng thống nhất trong đánh giá GV, chƣa thực sự tạo đƣợc động lực để GV phấn đấu làm theo Chuẩn để nâng cao trình độ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao năng lực nghề nghiệp trong giai đoạn hiện nay. Tồn tại này do nhiều nguyên nhân trong đó có các biện pháp QL của Hiệu trƣởng nhà trƣờng. Vì vậy, nếu đề xuất đƣợc các biện pháp hợp lý, đồng bộ thì hiệu quả QL ĐGGV cũng nhƣ kết quả ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp sẽ tốt hơn tác động tích cực đến chất lƣợng giáo viên của các trƣờng THPT trong huyện. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu một số vấn đề lý luận về ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp và QL hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng trƣờng THPT. 5.2. Khảo sát thực trạng ĐG, XLGV và quản lý của Hiệu trƣởng trong hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ở trƣờng THPT trên địa bàn huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh và lý giải nguyên nhân của thực trạng đó. 5.3. Đề xuất và kiểm chứng một số biện pháp QL của Hiệu trƣởng trong hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp ở các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu Luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu các biện pháp QL hoạt động ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng trong trƣờng THPT (đánh giá trong). 6.2. Giới hạn về khách thể, thời gian nghiên cứu Luận văn tập trung khảo sát các khách thể sau: Cán bộ QL nhà trƣờng; Giáo viên; Trƣởng Ban đại diện cha mẹ học sinh của 02 trƣờngTHPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh (Trƣờng THPT Gia Bình 1, Trƣờng THPT Lê Văn Thịnh). Thời gian nghiên cứu trong năm học 2012-2013. 4 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 7. Phƣơng pháp nghiên cứu Để giải quyết các nhiệm vụ nhiên cứu nêu trên, chúng tôi sử dụng phối hợp các phƣơng pháp sau: 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận - Đọc và phân tích các tài liệu lý luận, các công trình nghiên cứu trong và ngoài nƣớc, các văn bản có liên quan đến luận văn. - Phân loại, hệ thống, khái quát hoá các vấn đề lý luận, các văn bản về Chuẩn nghề nghiệp GV, quản lý ĐG, XLGV trong nhà trƣờng phổ thông theo Chuẩn nghề nghiệp. - Nghiên cứu những quy định của ngành GD&ĐT có liên quan đến việc đánh giá giáo viên trung học theo Chuẩn nghề nghiệp, nhằm xây dựng cơ sở nghiên cứu lý luận của luận văn. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Bằng phiếu hỏi dành cho CBQL và GV trƣờng THPT để tìm hiểu thực trạng ĐGGV và thực trạng QL của Hiệu trƣởng trong việc ĐG, XLGV trƣờng THPT theo Chuẩn nghề nghiệp ( Các Phiếu hỏi ở phần phụ lục của luận văn) 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn, phỏng vấn sâu Thiết kế các câu hỏi để phỏng vấn trực tiếp CBQL, GV và Trƣởng Ban đại diện cha mẹ học sinh về thực trạng ĐG, XLGV và QL ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp. 7.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động. Nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục, giảng dạy, hoạt động chuyên môn của giáo viên và kết quả học tập, rèn luyện của học sinh, các sản phẩm hoạt động quản lý giáo viên của Hiệu trƣởng. 7.2.4 Phương pháp quan sát Quan sát các hoạt động ĐG, XLGV và QL của Hiệu trƣởng trong việc ĐG, XLGV theo Chuẩn nghề nghiệp. 5 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 7.2.5. Phương pháp chuyên gia Xin ý kiến đánh giá của các chuyên gia có kinh nghiệm về lĩnh vực này gồm: Các thày cô giáo khoa Tâm lí Giáo dục trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên, các đ/c làm công tác quản lý Sở GD&ĐT, CBQL và GV trƣờng THPT có kinh nghiệm trong việc ĐGGV. 7.2.6 Phương pháp khảo nghiệm Phƣơng pháp khảo nghiệm nhận thức của các khách thể (CBQL và GV) về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp đã nêu. 7.3. Phương pháp xử lí số liệu bằng thống kê toán học Sử dụng các phƣơng pháp thống kê toán học để phân tích dữ liệu nhƣ tính trung bình cộng, độ lệch chuẩn, tính hệ số tƣơng quan thứ bậc (Spearman) trong kết quả đo đạc… 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn gồm ba chƣơng. - Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ở trƣờng THPT. - Chương 2: Thực trạng đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp và quản lí hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh. - Chương 3: Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh. - Danh mục tài liệu tham khảo - Phụ lục 6 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Chƣơng 1 LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI GIÁO VIÊN THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở TRƢỜNG THPT 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Nghiên cứu về Chuẩn nghề nghiệp giáo viên a) Ở nước ngoài Để chính xác hóa việc ĐG và phân loại giáo viên, xu thế những năm gần đây trên thế giới là xây dựng một bộ Chuẩn nghề nghiệp cho ngƣời thầy, gọi là Chuẩn nghề nghiệp GV, góp phần làm cho dạy học trở thành một nghề chuyên nghiệp cũng nhƣ định hƣớng cho GV rèn luyện, phấn đấu, cho các cấp QL có một công cụ đánh giá phân loại, từ đó có kế hoạch sử dụng và bồi dƣỡng GV một cách hợp lí và hiệu quả. * Hoa Kỳ là quốc gia đi tiên phong trong xây dựng Chuẩn nghề nghiệp giáo viên phổ thông. Uỷ ban Quốc gia Chuẩn nghề dạy học (National Board for Professional Teacher Standards - NBPTS) - đƣợc thành lập năm 1987, đã đề xuất 5 điểm cốt lõi để các bang vận dụng: [9] (i) Giáo viên phải tận tâm với học sinh và việc học của họ (Teachers are Committed to Students and Their Learning). (ii) Giáo viên phải làm chủ môn học, biết cách dạy môn học của mình (Teachers Know the Subjects They Teach and How to Teach Those Subjects to Students). (iii) Giáo viên phải có trách nhiệm quản lý và hƣớng dẫn học sinh học tập (Teachers are Responsible for Managing and Monitoring Student Learning). (iv) Giáo viên phải suy nghĩ một cách hệ thống về thực tế hành nghề của họ và học tập qua trải nghiệm (Teachers Think Systematically about Their Practice and Learn from Experience). (v) Giáo viên phải là thành viên của cộng đồng học tập (Teachers are Members of Learning Communities). 7 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ Dựa vào 5 đề xuất cốt lõi đó, mỗi bang đã xây dựng Chuẩn nghề nghiệp giáo viên phổ thông của bang mình. * Chuẩn nghề nghiệp giáo viên của Vương quốc Anh (2007)[9] Đƣợc cấu trúc gồm 3 phần (lĩnh vực) có liên quan lẫn nhau, đó là: (i) Những đặc trƣng nghề nghiệp (ii) Kiến thức và sự am hiểu nghề nghiệp (iii) Các kĩ năng nghề nghiệp. Mỗi phần (lĩnh vực) lại có các tiêu chuẩn. Các tiêu chuẩn này chung cho tất cả các loại giáo viên. Mỗi tiêu chuẩn có các yêu cầu. Đối với mỗi loại giáo viên có những yêu cầu khác nhau (cả về số lƣợng và mức độ). Chuẩn nghề nghiệp giáo viên đƣợc xác định cụ thể cho từng giai đoạn phát triển nghề của giáo viên: - Giáo viên mới vào nghề (Q): (33 yêu cầu) - Dành cho tất cả giáo viên (C): (41 yêu cầu) - Giáo viên trong thang bậc trả lƣơng cao (P): (10 yêu cầu) - Giáo viên giỏi (E): (15 yêu cầu) - Giáo viên có kĩ năng cấp cao (chuyên gia) (A): (3 yêu cầu) Trong phần này, chúng tôi xin giới thiệu những tiêu chuẩn và yêu cầu nghề nghiệp dành cho tất cả giáo viên (loại C): Những đặc trưng nghề nghiệp: - Mối quan hệ với HS (C1) Có những mong đợi cao về HS bao gồm cả việc cam kết đảm bảo cho mọi HS đƣợc phát triển hết khả năng và thiết lập mối quan hệ công bằng, tôn trọng, tin tƣởng, ủng hộ và xây dựng với các em. (C2) Nắm giữ những giá trị và thái độ tích cực; chấp nhận những chuẩn mực hành vi cao trong vai trò nghề nghiệp của mình. - Phạm vi làm việc (C3) Duy trì sự cập nhật kiến thức và sự am hiểu về những nhiệm vụ nghề nghiệp của GV và cơ cấu tổ chức của ngành nghề mình công tác, và góp 8 Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/ phần mình vào sƣ phát triển, thực hiện và đánh giá các chính sách và thực tiễn nơi mình giảng dạy, bao gồm cả những chính sách liên quan đến việc thúc đẩy công bằng về cơ hội. - Giao tiếp và làm việc cùng với người khác (C4): + Giao tiếp có hiệu quả với trẻ em, thanh thiếu niên và đồng nghiệp + Giao tiếp có hiệu quả với cha mẹ, bao gồm việc định kì thông báo những thông tin có liên quan đến kết quả học tập, mục tiêu, những tiến bộ ... của HS. + Thừa nhận giao tiếp là quá trình hai chiều và khuyến khích cha mẹ tham gia vào thảo luận về những tiến bộ, sự phát triển và giáo dục trẻ em (C5) Thừa nhận và tôn trọng sự đóng góp của đồng nghiệp và phụ huynh HS vào sự phát triển của trẻ cũng nhƣ nâng cao thành tích học tập. (C6) Cam kết phối hợp và làm việc hợp tác khi thích hợp. - Sự phát triển chuyên môn của cá nhân (C7) Đánh giá sự thực hiện của bản thân và cam kết nâng cao thực tế giảng dạy của mình thông qua sự phát triển chuyên môn phù hợp. (C8) Có phƣơng pháp tiếp cận sáng tạo, phê phán mang tính xây dựng với những đổi mới; sẵn sàng cải tiến thực tiễn của mình khi mà những tác dụng và tiến bộ đã đƣợc xác định. (C9) Hành động dựa trên lời khuyên, sự phản hồi và luôn cởi mở cho việc giảng dạy và tƣ vấn. Kiến thức và sự am hiểu chuyên môn - Dạy và học (C10) Có kiến thức, am hiểu tốt và cập nhật về các chiến lƣợc giảng dạy, học tập và quản lí hành vi; biết sử dụng và cải tiến nhƣ thế nào, bao gồm cả việc cá nhân hóa việc học tập nhằm tạo cơ hội cho mọi HS đạt đƣợc mức độ tối đa khả năng của mình. 9