Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Công nghệ chế biến thực phẩm sữa đậu nành...

Tài liệu Công nghệ chế biến thực phẩm sữa đậu nành

.PDF
34
295
109

Mô tả:

Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh Lôøi môû ñaàu Ngaøy nay vôùi nhu caàu raát lôùn veà thöùc uoáng mang giaù trò dinh döôõng toát cho söùc khoeû nhö caùc loaïi nöôùc traùi caây, söõa coù nguoàn goác töø ñoäng vaät (söõa boø, söõa deâ…) cuõng nhö söõa coù nguoàn goác töø thöïc vaät (söõa ñaäu naønh…) thì ngaønh coâng nghieäp söõa phaùt trieån maïnh meõ. ÔÛ ñaây chuùng ta ñeà caäp tôùi saûn phaåm coâng nghieäp söõa ñaäu naønh. Söõa ñaäu naønh laø saûn phaåm thu ñöôïc baèng quaù trình nghieàn ñaäu naønh vôùi nöôùc, sau ñoù qua loïc vaø naáu. Ñeå hieåu theâm veà giaù trò dinh döôõng cuõng nhö giaù trò caûm quan hay nhieàu chöùc naêng khaùc cuûa saûn phaåm söõa ñaäu naønh chuùng ta cuøng theo doõi baøi baùo caùo veà quy trình saûn xuaát söõa ñaäu naønh trong coâng nghieäp sau ñaây. Trong phaïm vi cuûa baøi baùo caùo chuùng em chæ ñôn cöû hai quy trình coâng ngheä saûn xuaát söõa ñaäu naønh coù theå aùp duïng trong coâng nghieäp. Do chöa coù nhieàu kinh nghieäm thöïc teá trong saûn xuaát cuõng nhö chöa caäp nhaät ñöôïc nhöõng thaønh töïu môùi nhaát trong coâng ngheä saûn xuaát söõa ñaäu naønh neân baøi baùo caùo coøn nhieàu khuyeát ñieåm, chuùng em raát mong nhaän ñöôïc söï nhaän xeùt cuûa thaày ñeå baøi baùo caùo hoaøn chænh hôn. Chaân thaønh caùm ôn thaày ñaõ taän tình höôùng daãn ñeå chuùng em hoaøn thaønh baøi baùo caùo naøy! GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 1 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh I. Nguyeân lieäu 1) Ñaäu naønh a) Ñaëc ñieåm cuûa caây ñaäu naønh Caây ñaäu naønh (caây ñaäu töông) coù teân khoa hoïc laø Glyxine max, laø caây ngaén ngaøy, phaùt trieån toát nhaát ôû vuøng nhieät ñôùi, öa saùng, öa nhieät, chòu haïn. Ñieàu kieän ñeå caây ñaäu naønh phaùt trieån toát :  pH cuûa ñaát troàng : 6.0 – 6.5.  Nhieät ñoä : 25 – 30oC.  Löôïng möa : 500 – 700 mm.  Thôøi kyø troàng : cuoái muøa xuaân, ñaàu muøa heø. b) Haït ñaäu naønh  Tính chaát vaät lyù vaø hình thaùi cuûa ñaäu naønh  Hình daïng: töø troøn tôùi thon daøi vaø deït.  Maøu saéc : vaøng, xanh, naâu hoaëc ñen.  Kích thöôùc : 18 – 20 gram/100 haït.  Caáu truùc cuûa haït goàm : lôùp voû aùo vaø hai laù maàm vôùi truï döôùi laù maàm vaø choài maàm. Laù maàm chieám 90% troïng löôïng cuûa haït vaø chöùa toaøn boä daàu vaø protein. Lôùp voû chieám 8% troïng löôïng cuûa haït, bao boïc hai laù maàm, ñoùng vai troø laø lôùp baûo veä.  Thaønh phaàn hoaù hoïc Thaønh phaàn hoaù hoïc trong haït ñaäu naønh Thaønh phaàn Tyû leä khoái löôïng Laù maàm Voû Truï döôùi laù maàm 90 8 2 GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Tyû leä phaàn traêm (%) Protein Nx6.25 43 9 41 Lipid Cacbohydrate Tro 23 1 11 43 86 43 5 4.3 4.4 Trang 2 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh Nguyeân haït 100 40 20 35 4.9  Ñoä aåm : Haøm löôïng aåm cuûa haït ñaäu naønh quyeát ñònh raát nhieàu ñeán ñieàu kieän baûo quaûn. Ñeå giöõ ñöôïc tính chaát oån ñònh vaø chaát löôïng cuûa haït ñaäu naønh trong thôøi gian baûo quaûn thì haït ñaäu naønh neân coù haøm löôïng aåm khoaûng 12% - 13%.  Protein (40%) : thaønh phaàn chính globulin (pI = 4.2 – 4.6) Thaønh phaàn protein ñaäu naønh Phaân ñoaïn (S) Haøm löôïng (%) Thaønh phaàn 2 15 7 35 11 15 40 10 Chaát öùc cheá trypsin ß – conglicinine ß – amylase Lipoxygenase Hemagglutinin Glycinin Phaân töû löôïng (Da) 8000 - 20000 150000 62000 102000 110000 320000 - 350000 600000 Thaønh phaàn amino acid coù trong protein ñaäu naønh Haøm löôïng aa (g/100 g protein) Isoleucine 4.54 Leucine 7.78 Lysine 6.38 Methionine 1.26 Cystine 1.33 Phenylalanine 4.94 Tyrosine 3.14 Threonine 3.86 Tryptophan 1.28 Valine 4.80 Ñaäu naønh cuõng nhö taát caû caùc haït khaùc ñeàu chöùa enzyme caàn thieát cho quaù trình naûy maàm. Veà maët coâng ngheä thì enzyme quan troïng cuûa ñaäu naønh laø lipoxygenase , ñöôïc bieát ñeán laø lipoxydase. Enzyme naøy xuùc taùc cho phaûn öùng oxy hoaù acid beùo khoâng baõo hoaø ña bôûi O2, gaây muøi hoâi cho ñaäu naønh. Amino acid GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 3 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh Enzyme urease cuõng thöôøng ñöôïc ñeà caäp tôùi trong saûn xuaát protein ñaäu naønh nhöng veà maët coâng ngheä thì noù khoâng ñoùng vai troø quan troïng.  Lipid (20%) : triglyceride (96%), phospholipids _ chaát nhuõ hoaù lecithin (2%), caùc chaát choáng oxy hoaùù_ tocopherol vaø sterol (1.6%), acid beùo töï do (0.5%), vaø moät löôïng nhoû carotenoid Thaønh phaàn acid beùo trong ñaäu naønh Acid beùo Kyù hieäu % khoái löôïng Lauric 12:0 4.5 Myristic 14:0 4.5 Palmitic 16:0 11.6 Stearic 18:0 2.5 Oleic 18:1 21.1 Linoleic 18:2 52.4 Linolenic 18:3 7.1  Carbohydrate (30%) : goàm 2 nhoùm  Ñöôøng tan (10%) : sucrose 5%, stachyose 4%, raffinose 1%  Chaát xô khoâng tan (20%) : hoãn hôïp polysaccharide vaø daãn xuaát cuûa chuùng, chuû yeáu laø cellulose, hemicellulose vaø caùc hôïp chaát cuûa acid pectic  Khoaùng : chieám tyû leä raát thaáp (5%) goàm K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu…  Vitamin : Niacin, Inositol, Axit tantothenic, Thiamine, Riboflavin, Pyridoxine, Biotin… 2) Nöôùc Nöôùc laø thaønh phaàn chuû yeáu trong söõa ñaäu naønh, thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa nöôùc seõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng saûn phaåm. Caùc chæ tieâu chaát löôïng cuûa nöôùc:  Chæ tieâu caûm quan: trong suoát, khoâng maøu, khoâng muøi vò laï.  Chæ tieâu hoùa lyù: pH = 6 ÷ 7 Ñoä cöùng toång : max 2 mg ñöông löôïng/l Chæ Clo tieâu Haøm löôïng ≤ 0,5 (mg/L) H2SO4 ≤ 80 GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn As Pb ≤0,05 ≤ 0,1 F Zn Cu Fe Ñoä caën ≤3 ≤5 ≤3 ≤ 0,3 ≤ 600 Trang 4 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh  Chæ tieâu vi sinh Loaïi VSV Coliform toång soá Coliform faecalis E. coli Sulfit-reducing Clostridia Toång soá VSV hieáu khí Löôïng cho pheùp (cfu/mL) 0 0 0 0 20 3) Ñöôøng Ñöôøng ñöôïc boå sung vaøo söõa ñaäu naønh ngoaøi muïc ñích cung caáp naêng löôïng coøn coù taùc duïng ñieàu vò vaø taêng muøi thôm cho saûn phaåm. Loaïi ñöôøng thöôøng ñöôïc söû duïng laø ñöôøng saccharose daïng keát tinh (ñöôøng tinh luyeän) 4) Phuï gia  NaHCO3: Laø chaát boät traéng coù tính kieàm, tan trong nöôùc. NaHCO3 ñöôïc duøng ñeå taêng khaû naêng tröông nôû, khöû muøi, laøm giaûm muøi haêng cuûa ñaäu vaø laøm taêng khaû naêng trích ly protein. Haøm löôïng NaHCO3 söû duïng trong thöùc uoáng ñöôïc giôùi haïn bôûi GMP  Kali sorbat: Laø muoái cuûa kali vôùi a. sorbic, coù daïng boät hoaëc daïng haït maøu traéng vaø tan nhieàu trong nöôùc, khoâng ñoäc ñoái vôùi cô theå con ngöôøi, khoâng gaây muøi vò laï aûnh höôûng ñeán chaát löôïng saûn phaåm. Kali sorbat öùc cheá maïnh naám men vaø naám moác nhöng laïi ít taùc duïng ñeán vi khuaån. Haøm löôïng Kali sorbat cho pheùp söû duïng trong ñoà uoáng laø 1000ppm  CMC: Daïng maøu traéng, coù tính huùt aåm, deã phaân taùn trong nöôùc vaø röôïu, chuû yeáu ñöôïc duøng ñeå ñieàu chænh ñoä nhôùt cuûa saûn phaåm maø khoâng taïo gel. Möùc ñoä söû duïng cuûa CMC laø 0,05 ñeán 0,5% treân toaøn boä saûn phaåm II. Sô ñoà quy trình coâng ngheä GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 5 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh Quy trình coâng ngheä saûn xuaát söõa ñaäu naønh 1 Ñaäu naønh Laøm saïch Taùch voû Nöôùc Chaàn Nöôùc Nghieàn öôùt Loïc Taïp chaát Voû Baõ Naáu Syrup, phuï gia Phoái troän Baøi khí Ñoàng hoùa Naâng nhieät Chai, naép Roùt chai, ñoùng naép Tieät truøng GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Saûn phaåm Trang 6 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh Quy trình coâng ngheä saûn xuaát söõa ñaäu naønh 2 Ñaäu naønh Laøm saïch Nöôùc Ngaâm Taùch voû Nöôùc Taïp chaát Voû Nghieàn öôùt Loïc Baõ Naáu Syrup, phuï gia Phoái troän Baøi khí Ñoàng hoùa Naâng nhieät Chai, naép Roùt chai, ñoùng naép Tieät truøng GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Saûn phaåm Trang 7 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh III. Thuyeát minh quy trình coâng ngheä 1) Tieâu chí löïa choïn nguyeân lieäu Trong saûn xuaát, ñaäu naønh phaûi ñöôïc löïa choïn ñuùng tieâu chuaån. Chaát löôïng haït ñaäu naønh aûnh höôûng raát lôùn ñeán chaát löôïng cuûa saûn phaåm, ñaëc bieät laø giaù trò caûm quan.  Haït phaûi khoâ, saïch, khoâng saâu, khoâng moït, khoâng coù muøi hoâi thoái.  Voû haït nguyeân veïn, nhaün vaø coù maøu vaøng saãm.  Ñoä aåm khoâng lôùn hôn 17%.  Haït nöùt khoâng quaù 5% khoái löôïng, haït hö hoûng khoâng quaù 2% khoái löôïng, haït xanh khoâng quaù 2%.  Taïp chaát khoâng quaù 3% khoái löôïng. 2) Thuyeát minh quy trình coâng ngheä thöù nhaát a) Laøm saïch  Muïc ñích : chuaån bò cho quaù trình taùch voû  Loaïi boû caùc taïp chaát coù trong ñaäu naønh hay baùm treân beà maët voû ñaäu naønh (ñaù, ñaát, buïi, haït coû, kim loaïi).  Loaïi boû ñöôïc moät soá vi sinh vaät baùm treân beà maët voû ñaäu naønh.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình laøm saïch Chuû yeáu laø bieán ñoåi veà caûm quan, caùc bieán ñoåi khaùc haàu nhö khoâng ñaùng keå BUÏI  Caûm quan : Laøm cho haït saïch hôn, CAÁP LIEÄU saùng hôn, taêng giaù trò caûm quan, ñoàng thôøi cuõng taêng chaát löôïng saûn phaåm.  Thieát bò I  Phöông phaùp thöïc hieän: ñaäu naønh ñöôïc ñöa qua heä thoáng laøm saïch ñeå loaïi boû taïp chaát. Taïp chaát nheï  Thieát bò : ñöôïc caáu taïo nhö Taïp chaát lôùn Taïp chaát lôùn II sau: Taïp chaát beù GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Haït chính Trang 8 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh  Cô caáu naïp lieäu.  Quaït huùt : huùt nhöõng taïp chaát nheï nhö raùc, caùt nhuyeãn…  Saøng (3 saøng): loaïi boû nhöõng taïp chaát naëng nhö ñaát, ñaù… Ñaäu ñöôïc thu ôû saøng thöù ba. b) Taùch voû  Muïc ñích : khai thaùc  Laøm giaûm bôùt haøm löôïng oligosaccharide (raffinose, stachyose), taêng khaû naêng tieâu hoùa.  Ruùt ngaén thôøi gian gia nhieät, laøm giaûm bieán tính protein.  Giaûm haøm löôïng vi sinh vaät coù trong söõa ñaäu naønh do loaïi boû löôïng vi sinh vaät baùm treân voû ñaäu.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình taùch voû  Vaät lyù : Trong quaù trình taùch voû, nhieät ñoä cuûa nguyeân lieäu taêng leân ñaùng keå (95oC) nhôø khoâng khí noùng.  Hoùa hoïc : Döôùi taùc duïng cuûa nhieät ñoä, lieân keát giöõa lôùp voû vaø laù maàm bò phaù vôõ, lôùp voû ñaäu naønh baét ñaàu bò nöùt. Trong quaù trình gia nhieät haït ñaäu naønh ñöôïc ñaûo troän lieân tuïc neân moät phaàn voû seõ töï taùch ra do caùc haït ma saùt vôùi nhau. Ñaëc bieät trong quaù trình naøy, moät soá hôïp chaát taïo muøi ñaëc tröng ñöôïc taïo thaønh, taêng giaù trò caûm quan cho saûn phaåm. Tuy nhieân, khoâng neân gia nhieät quaù cao hay thôøi gian gia nhieät quaù daøi ñeå saûn phaåm khoâng coù muøi kheùt.  Hoùa lyù : Xaûy ra quaù trình thoaùt aåm töø beân trong haït ra moâi tröôøng ngoaøi, ñoä aåm cuûa ñaäu naønh 12–13%.  Hoùa sinh : Moät soá protein bò bieán tính do nhieät ñoä cao.  Caûm quan : Loaïi boû muøi ñaäu, vò ñaéng, taêng giaù trò caûm quan cuûa saûn phaåm. Saûn phaåm coù maøu saùng hôn. Ñoàng thôøi, trong quaù trình gia nhieät, moät soá hôïp chaát taïo muøi ñaëc tröng ñöôïc hình thaønh, laøm taêng giaù trò caûm quan cho saûn phaåm.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : quaù trình taùch voû haït ñaäu naønh ñöôïc xöû lyù qua hai giai ñoaïn :  Gia nhieät : Thöïc hieän trong thieát bò gia nhieät baêng taûi baèng khoâng khí noùng o Nhieät ñoä khoâng khí : 95oC o Thôøi gian gia nhieät : 15 phuùt o Vaän toác doøng khí : 0.5 – 1.5 m/s o Vaän toác baêng taûi : 4 – 6 m/phuùt  Taùch voû : Thöïc hieän trong thieát bò taùch voû. GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 9 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh  Thieát bò  Thieát bò gia nhieät baêng taûi baèng khoâng khí noùng o Caáu taïo  Heä thoáng 3 baêng taûi vaän chuyeån nguyeân lieäu chuyeån ñoäng ngöôïc chieàu nhau, daøi 20– 30 m/baêng taûi, roäng 1–3m.  Buoàng gia nhieät.  Quaït vaän chuyeån khoâng khí noùng vaøo thieát bò.  Boä phaän loïc khoâng khí.  Boä phaän gia nhieät khoâng khí. o Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Ñaäu naønh sau khi laøm saïch ñöôïc vaän chuyeån theo heä thoáng gaàu taûi vaøo cöûa nhaäp lieäu cuûa thieát bò gia nhieät. Trong thieát bò gia nhieät, ñaäu naønh ñöôïc vaän chuyeån baèng heä thoáng 3 baêng taûi chuyeån ñoäng ngöôïc chieàu nhau, khi ñi heát baêng taûi naøy nguyeân lieäu rôi xuoáng baêng taûi khaùc ñeán khi ra khoûi thieát bò. Khoâng khí qua boä phaän loïc ñöôïc gia nhieät (95oC) tröôùc khi vaøo thieát bò. Doøng khoâng khí ñöôïc phaân phoái ñeàu nhôø heä thoáng phaân phoái ñaûm baûo cho quaù trình gia nhieät dieãn ra ñoàng ñeàu. Khoâng khí sau khi trao ñoåi nhieät vôùi nguyeân lieäu seõ thoaùt ra ngoaøi theo oáng daãn khí. Vaän toác baêng taûi ñöôïc ñieàu chænh thích hôïp ñaûm baûo nguyeân lieäu ñöôïc gia nhieät ñuû thôøi gian tröôùc khi ra khoûi thieát bò.  Thieát bò taùch voû o Caáu taïo  Pheãu nhaäp lieäu.  Boä phaän phaân phoái.  Hai truïc caùn cao su.  Quaït ñeå huùt voû ra khoûi voû buoàng taùch voû.  Boä phaän ñieàu khieån khoaûng caùch giöõa hai Khoâng khí truïc caùn. o Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Haït ñaäu naønh sau khi GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 10 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh ñöôïc gia nhieät laøm nöùt voû ñöôïc chuyeån vaøo thieát bò taùch voû ñoâi truïc cao su. Haït ñaäu nhaäp lieäu qua pheãu roài qua boä phaän phaân phoái ñi vaøo khe heïp giöõa hai truïc, döôùi taùc duïng neùn xeù voû bò taùch ra khoûi nhaân. Döôùi taùc duïng cuûa doøng khoâng khí, voû ñöôïc quaït huùt ra ngoaøi, nhaân khoâng bò huùt rôi xuoáng vaø ñöôïc thu hoài. c) Chaàn  Muïc ñích : chuaån bò  Laøm meàm ñaäu, taêng hieäu suaát quaù trình nghieàn.  Giaûm chi phí naêng löôïng trong quaù trình nghieàn.  Tieâu dieät vi sinh vaät.  Giaûm haøm löôïng oligosaccharide (raffinose, stachyose).  Trong quaù trình chaàn, hoùa chaát thöôøng ñöôïc söû duïng laø natri bicarbonate (0,05%), nhaèm muïc ñích : caûi thieän maøu saéc, muøi vò cho saûn phaåm; voâ hoaït nhanh caùc chaát öùc cheá enzyme Trypsin (Trypsic) vaø caùc enzyme Lipoxygenase.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình chaàn  Vaät lyù : Trong quaù trình chaàn, haït ñaäu naønh huùt nöôùc, tröông nôû daãn ñeán söï taêng veà kích thöôùc, khoái löôïng töø 2 – 3 laàn. Haït ñaäu trôû neân meàm hôn.  Hoùa lyù : Haït ñaäu naønh bò hydrate hoùa ñaùng keå. Trong quaù trình naøy moät soá oligosaccharide nhö raffinose, stachyose laø nguyeân nhaân gaây khoù tieâu ñöôïc trích ly ra khoûi haït ñaäu naønh.  Hoùa sinh : Döôùi taùc duïng cuûa pH kieàm, caùc enzyme Lipoxygenase, caùc chaát öùc cheá enzyme Trypsin seõ bò voâ hoaït. Ñoàng thôøi, moät soá protein cuõng bò bieán tính.  Caûm quan : Giaûm muøi ñaäu gaây khoù chòu.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : quaù trình chaàn ñöôïc thöïc hieän trong thieát bò chaàn baêng taûi qua 3 giai ñoaïn  Gia nhieät sô boä ôû 55 – 65oC trong 3 – 5 phuùt.  Chaàn ôû 95oC trong 5 phuùt.  Laøm nguoäi trong 3 phuùt. Löôïng nöôùc tieâu hao: 1 m3/10 taán saûn phaåm. Löôïng nhieät taùi söû duïng: 70%. Löôïng hôi tieâu hao cho gia nhieät: 0,05 – 0,06 kg hôi/kg saûn phaåm.  Thieát bò  Caáu taïo GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 11 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh o Baêng taûi vaän chuyeån nguyeân lieäu. o Heä thoáng voøi phun ñeå phaân phoái nöôùc trong 3 giai ñoaïn xöû lyù nhieät. o Thieát bò gia nhieät cho nöôùc chaàn. o Boä phaän trao ñoåi nhieät: gia nhieät cho nöôùc trong giai ñoaïn gia nhieät sô boä.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Sau Gia nhieät Laøm nguoäi Chaàn khi vaøo cöûa nhaäp lieäu, haït ñaäu naønh ñöôïc gia nhieät sô boä baèng nöôùc noùng (70oC) phun qua voøi töø treân xuoáng. Sau ñoù, ñaäu naønh ñöôïc chaàn baèng nöôùc noùng 95oC töø treân xuoáng. Nöôùc chaàn ñöôïc gia nhieät baèng hôi. Ñeå tieát kieäm naêng löôïng, löôïng nöôùc sau khi chaàn seõ thu hoài vaø tieáp tuïc ñöôïc gia nhieät, bôm tuaàn hoaøn trôû laïi thieát bò chaàn. Sau khi chaàn, ñaäu naønh qua giai ñoaïn laøm nguoäi. Do nöôùc thu ñöôïc trong quaù trình laøm nguoäi coù nhieät ñoä cao neân ñöôïc taùi söû duïng cho giai ñoaïn gia nhieät sô boä ban ñaàu. d) Nghieàn öôùt  Muïc ñích : khai thaùc.  Giaûm kích thöôùc cuûa haït ñaäu naønh.  Trích ly caùc chaát trong ñaäu naønh vaøo nöôùc.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình nghieàn  Vaät lyù : giaûm kích thöôùc cuûa haït ñaäu naønh thaønh nhöõng haït mòn, dòch loûng taêng nhieät ñoä do söû duïng hôi vaø nöôùc noùng trong quaù trình nghieàn.  Hoùa hoïc : phaân huyû moät soá chaát maãn caûm vôùi nhieät ñoä.  Hoùa lyù : trích ly caùc chaát dinh döôõng trong ñaäu naønh vaøo dòch söõa.  Sinh hoïc : moät soá vi sinh vaät bò tieâu dieät.  Hoùa sinh : voâ hoaït enzyme lipoxygenase neân phaûn öùng taïo muøi khoâng dieãn ra.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän  Quaù trình nghieàn öôùt ñöôïc thöïc hieän bôûi thieát bò nghieàn ñóa truïc quay.  Nhieät ñoä cuûa nöôùc cung caáp cho quaù trình nghieàn : 80oC. GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 12 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh  Tæ leä nöôùc : ñaäu = 1 : 8 (w/w).  Thieát bò  Caáu taïo o Boä phaän nhaäp lieäu. o Vít xoaén: ñaåy nguyeân lieäu vaøo ñóa nghieàn. o Caàn ñieàu chænh khe hôû nghieàn. o Ñóa nghieàn nguyeân lieäu (2 ñóa ñöùng, 2 ñóa quay). o Puli daãn ñoäng vaø ñai truyeàn ñoäng. o Cô caáu thaùo saûn phaåm.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Nguyeân lieäu töø boä phaän nhaäp lieäu rôi xuoáng vít xoaén. Vít xoaén coù nhieäm vuï ñaåy haït vaøo khoang nghieàn. Hai ñóa nghieàn coá ñònh, hai ñóa khaùc ñöôïc puli daãn ñoäng, nhôø vaäy nguyeân lieäu ñöôïc ñóa nghieàn thaønh boät theo yeâu caàu. Saûn phaåm sau khi ra khoûi ñóa nghieàn ñöôïc ñaåy vaøo cöûa thaùo lieäu. Khe nghieàn coù theå ñöôïc ñieàu chænh nhôø caàn gaït ñeå ñaït kích thöôùc haït theo yeâu caàu. Trong quaù trình nghieàn, nöôùc noùng ñöôïc boå sung vaøo cuøng vôùi nguyeân lieäu nhaèm trích ly caùc chaát trong nguyeân lieäu vaøo nöôùc. e) Loïc  Muïc ñích : khai thaùc.  Loaïi boû baõ loïc ra khoûi dòch söõa sau khi nghieàn.  Taêng hieäu quaû truyeàn nhieät trong quaù trình naáu.  Caûi thieän giaù trò caûm quan cuûa saûn phaåm.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình loïc  Vaät lyù : söï thay ñoåi veà theå tích, khoái löôïng => giaûm.  Hoùa hoïc : haàu nhö khoâng thay ñoåi veà thaønh phaàn hoùa hoïc, tuy nhieân coù toån thaát moät ít protein, vitamin, chaát maøu…theo caën.  Hoùa lyù : thay ñoåi traïng thaùi töø dung dòch daïng huyeàn phuø sang loûng.  Sinh hoïc : moät soá vi sinh vaät khoâng coù lôïi bò loaïi boû theo baõ loïc.  Hoaù sinh : haàu nhö khoâng thay ñoåi.  Caûm quan : söï thay ñoåi veà traïng thaùi, maøu saéc…=> dung dòch trôû neân ñoàng nhaát, taêng giaù trò caûm quan cuûa saûn phaåm.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : söû duïng maùy ly taâm ñeå loïc dòch söõa  Thieát bò GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 13 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh  Caáu taïo o Buoàng loïc. o OÁng caáp dòch ñeå cung caáp dòch caàn loïc vaøo thieát bò. o OÁng thaùo dòch vaø maøng loïc ñeå thaùo saûn phaåm cuûa quaù trình loïc. o OÁng thaùo baõ ñeå thaùo baõ ra khoûi thieát bò. o Truïc vít xoaén ñeå taùch baõ ra khoûi dòch caàn loïc. o Ñoäng cô ñeå quay truïc vít xoaén.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Dòch loïc qua boä phaän caáp dòch vaøo buoàng loïc. Truïc vít xoaén quay taïo ra löïc ly taâm laøm cho caùc haït raén chuyeån ñoäng ra khoûi taâm buoàng loïc vaø va vaøo thaønh thieát bò. Nhöõng haït raén naøy seõ ñöôïc truïc vít ñaåy veà oáng thaùo baõ. Phaàn loûng coøn laïi tieáp tuïc qua maøng loïc theo oáng thaùo saûn phaåm ra ngoaøi. f) Naáu  Muïc ñích : cheá bieán vaø hoaøn thieän  Taêng khaû naêng haáp thu.  Loaïi boû nhöõng chaát muøi khoâng mong muoán.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình naáu  Vaät lyù : nhieät ñoä cuûa dòch söõa taêng, ñoä nhôùt cuûa dung dòch giaûm.  Hoùa hoïc : phaân huyû moät soá chaát maãn caûm vôùi nhieät ñoä, moät soá chaát coù theå bò thay ñoåi döôùi taùc duïng cuûa nhieät ñoä nhöng khoâng laøm aûnh höôûng nhieàu tôùi saûn phaåm.  Sinh hoïc : tieâu dieät hoaëc öùc cheá vi sinh vaät coù trong söõa.  Hoùa sinh : voâ hoaït enzyme, khöû hoaït tính cuûa chaát öùc cheá trypsin, protein bò bieán tính sô boä  taêng khaû naêng haáp thu cho ngöôøi söû duïng.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : Quaù trình ñöôïc thöïc hieän ôû nhieät ñoä 87 – 93oC, trong 20 phuùt.  Thieát bò  Caáu taïo : thieát bò voû aùo gia nhieät baèng hôi nöôùc : hôi ñi phía ngoaøi, dòch söõa ñi GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 14 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh beân trong. Beân trong thieát bò coù caùnh khuaáy ñeå taêng heä soá truyeàn nhieät trong quaù trình naáu.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Ñaàu tieân dòch söõa seõ ñöôïc ñöa vaøo beân trong thieát bò. Taùc nhaân gia nhieät laø hôi nöôùc ñi phía voû, ñöa dung dòch leân nhieät ñoä yeâu caàu trong thôøi gian 20 phuùt. Caùnh khuaáy hoaït ñoäng lieân tuïc, töø luùc söõa ñöôïc ñöa vaøo trong thieát bò cho ñeán khi thaùo ra ngoaøi. g) Phoái troän  Muïc ñích : hoaøn thieän  Caûi thieän, laøm taêng giaù trò caûm quan cuûa saûn phaåm (maøu, muøi vò…).  Taêng giaù trò dinh döôõng cho saûn phaåm.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình phoái troän  Vaät lyù : ñoä nhôùt cuûa dung dòch taêng.  Hoaù hoïc : haøm löôïng chaát khoâ taêng.  Caûm quan : taêng giaù trò caûm quan cuûa saûn phaåm (maøu, muøi…).  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän  Sau khi naáu, ta thöïc hieän quaù trình phoái troän söõa vôùi syrup (25%), phuï gia.  Löôïng nöôùc ñöôøng boå sung trong giai ñoaïn naøy theo tæ leä khoái löôïng nöôùc ñöôøng : khoái löôïng ñaäu ban ñaàu laø 5 : 1.  Caùc phuï gia söû duïng : o CMC: Löôïng söû duïng laø 0,1% treân toaøn boä saûn phaåm. o Kali sorbat: Löôïng söû duïng laø 500ppm.  Thieát bò : quaù trình phoái troän ñöôïc thöïc hieän trong noài naáu. Ngay khi quaù trình naáu keát thuùc, ta tieán haønh ñöa syrup vaø phuï gia vaøo ñeå khuaáy troän. h) Baøi khí  Muïc ñích : chuaån bò vaø baûo quaûn  Haïn cheá söï phaùt trieån cuûa vi sinh vaät hieáu khí.  Hoã trôï cho quaù trình tieät truøng saûn phaåm trong bao bì, traùnh bò phoàng hoäp, bieán daïng, hôû mí gheùp, baät naép…  Taêng hieäu quaû truyeàn nhieät cho quaù trình thanh truøng.  Caûi thieän muøi vò cuûa söõa thaønh phaåm.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình baøi khí  Hoaù lyù : coù söï taùch pha giöõa pha khí (hôi nöôùc vaø caùc chaát khí bay hôi) vaø pha loûng (dòch söõa), coù söï chuyeån pha cuûa nöôùc (töø loûng sang GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 15 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh hôi roài töø hôi sang loûng – ñeå thu laïi löôïng nöôùc thaát thoaùt theo caùc chaát khí bay hôi).  Caûm quan : taêng muøi vò cuûa söõa thaønh phaåm.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : Quaù trình baøi khí ñöôïc tieán haønh trong thieát bò baøi khí, söû duïng keát hôïp hai yeáu toá: nhieät ñoä vaø aùp löïc chaân khoâng.  Thieát bò  Caáu taïo : Thieát bò hình truï ñöùng, ñaùy noùn vôùi phaàn ñænh ñaùy noùn ñöôïc quay leân phía treân. Döôùi naép thieát bò laø boä phaän ngöng tuï ñöôïc noái vôùi moät bôm chaân khoâng. Ngöôøi ta thieát keá heä thoáng ñöôøng oáng vaøo vaø ra cho taùc nhaân laïnh trong boä phaän ngöng tuï xuyeân qua naép thieát bò. Cöûa vaøo cho söõa coù tieát dieän khaù roäng ñöôïc boá trí treân thaân thieát bò.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Ñaàu tieân söõa seõ ñöôïc naâng nhieät ñoä trong thieát bò trao ñoåi nhieät roài ñi vaøo thieát bò baøi khí theo phöông tieáp tuyeán vôùi thieát bò baøi khí daïng hình truï qua cöûa nhaäp lieäu. Ngöôøi ta seõ taïo ra moät aùp löïc chaân khoâng thích hôïp trong thieát bò baøi khí sao cho nhieät ñoä söõa bò giaûm ñi khoaûng 7÷80C. Khi ñoù, caùc khí ôû daïng phaân taùn, hoaø tan vaø moät phaàn hôi nöôùc cuøng caùc hôïp chaát deã bay hôi khaùc thoaùt ra khoûi thieát bò. Toaøn boä hoãn hôïp naøy seõ ñöôïc ñi vaøo boä phaän ngöng tuï ñöôïc ñaët ôû treân ñænh thieát bò baøi khí. Khi ñoù nöôùc vaø moät soá caáu töû seõ ñöôïc chuyeån sang daïng loûng roài töï chaûy xuoáng phía ñaùy thieát bò baøi khí. Coøn khí vaø caùc caáu töû khoâng ngöng tuï seõ ñöôïc bôm chaân khoâng huùt thaûi ra ngoaøi. Caùc khí phaân taùn vaø moät phaàn hôi thoaùt ra khoûi söõa seõ laøm taêng toác ñoä doøng chuyeån ñoäng cuûa söõa theo caùc voøng xoaùy ñi xuoáng phía ñaùy thieát bò vaø thoaùt ra ngoaøi theo cöûa thoaùt saûn phaåm. i) Ñoàng hoùa  Muïc ñích : hoaøn thieän vaø chuaån bò cho quaù trình tieät truøng.  Caûi thieän saûn phaåm, laøm cho söõa trôû neân ñoàng nhaát.  Taêng hieäu quaû truyeàn nhieät cho quaù trình naâng nhieät vaø tieät truøng.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình ñoàng hoùa GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 16 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh  Vaät lyù : caùc haït caàu beùo bò phaù vôõ, laøm giaûm kích thöôùc pha phaân taùn. Trong quaù trình, nhieät ñoä coù taêng nhöng khoâng laøm aûnh höôûng ñeán tính chaát caûm quan cuûa saûn phaåm.  Hoùa lyù : caùc haït phaân taùn seõ phaân boá ñeàu hôn trong pha lieân tuïc. Do haït phaân taùn bò giaûm kích thöôùc neân beà maët tieáp xuùc pha taêng leân.  Caûm quan : quaù trình ñoàng hoaù taïo cho hoãn hôïp moät veû ngoaøi traéng mòn hôn so vôùi luùc chöa ñoàng hoùa.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : ñoàng hoaù söû duïng aùp löïc cao, ñoàng hoaù hai giai ñoaïn : giai ñoaïn 1 ôû aùp suaát 3500 psi, giai ñoaïn 2 ôû aùp suaát 500 psi  Thieát bò  Caáu taïo : thieát bò ñoàng hoaù hai caáp bao goàm moät bôm piston ñeå ñöa nguyeân lieäu vaøo maùy, hai khe heïp vaø hai heä thoáng thuyû löïc taïo ñoái aùp. Ngöôøi ta thöôøng söû duïng chung moät beå daàu cho hai heä thoáng thuyû löïc treân.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Söõa seõ ñöôïc ñöa vaøo thieát bò ñoàng hoaù bôûi moät bôm piston. Bôm seõ taêng aùp löïc cho söõa leân 3500 psi taïi ñaàu vaøo cuûa khe heïp thöù nhaát. Ngöôøi ta seõ taïo moät ñoái aùp leân söõa baèng caùch hieäu chænh khoaûng caùch khe heïp trong thieát bò. Sau khi qua khe heïp thöù nhaát caùc haït pha phaân taùn bò phaù vôõ vaø giaûm kích thöôùc. Tuy nhieân chuùng coù theå bò keát dính vôùi nhau vaø taïo thaønh chuøm haït. Sau ñoù, söõa ñöôïc taïo ñoái aùp ñeå taêng aùp löïc leân 500 psi taïi ñaàu vaøo cuûa khe heïp thöù hai. Vieäc thöïc hieän giai ñoaïn ñoàng hoaù tieáp theo nhaèm duy trì ñoái aùp oån ñònh cho giai ñoaïn ñoàng hoaù caáp moät, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän cho caùc chuøm haït cuûa pha phaân taùn taùch ra thaønh töøng haït phaân taùn rieâng leû, choáng laïi hieän töôïng taùch pha trong quaù trình baûo quaûn söõa sau naøy. Khi ra khoûi thieát bò, caùc haït coù kích thöôùc nhoû hôn, phaân boá ñeàu trong pha lieân tuïc. j) Naâng nhieät  Muïc ñích : chuaån bò  Haïn cheá söï nhieãm vi sinh vaät vaøo saûn phaåm.  Chuaån bò cho quaù trình roùt saûn phaåm vaøo chai.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình naâng nhieät GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 17 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh Trong quaù trình naâng nhieät haàu nhö khoâng coù quaù trình bieán ñoåi naøo saâu saéc dieãn ra.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : Quaù trình naøy söû duïng thieát bò gia nhieät baûn moûng.  Thieát bò Hôi nöôùc  Caáu taïo : Thieát bò goàm coù nhieàu ñóa theùp khoâng gæ ñöôïc xeáp thaønh moät heä thoáng truyeàn nhieät. Moâi chaát noùng duøng laø nöôùc noùng. Nhöõng ñóa trong heä thoáng ñöôïc caáu taïo ñaëc bieät ñeå quaù trình truyeàn nhieät ñöôïc toái öu, taêng dieän tích truyeàn nhieät baèng caùch thieát keá nhieàu raõnh song song ñan xen nhau treân ñóa. Caùc chaát loûng ñi vaøo vaø ñi ra qua nhöõng loã treân moät goùc cuûa ñóa.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Dòch söõa ñöôïc ñun noùng ñeán nhieät ñoä 80  85oC. k) Roùt chai, ñoùng naép  Muïc ñích : baûo quaûn vaø hoaøn thieän  Thuaän lôïi cho vaän chuyeån vaø mua baùn.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình roùt chai, ñoùng naép Trong quaù trình chieát roùt vaøo chai, ñoùng naép haàu nhö khoâng coù bieán ñoåi saâu saéc naøo dieãn ra.  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : Dòch söõa ñöôïc chieát roùt noùng ôû nhieät ñoä 80  85oC vaøo chai thuûy tinh, sau ñoù tieán haønh ñoùng kín naép.  Thieát bò  Caáu taïo : Heä thoáng thieát bò roùt dòch, ñoùng naép ñöôïc töï ñoäng hoaøn toaøn. Tröôùc khi roùt dòch, bao bì ñöôïc xöû lyù nhö sau : GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 18 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh o Chai ñöôïc röûa sô boä baèng nöôùc aám 30oC. o Chai ñöôïc baêng taûi chuyeån ngöôïc ñaàu ñeå doác heát nöôùc trong chai ra. o Chai ñöôïc tieáp tuïc ñöa vaøo beå nöôùc aám 55oC. o Chai ñöôïc doác ngöôïc ñaàu ñeå loaïi heát nöôùc trong chai ra ngoaøi. o Chai ñöôïc chuyeån vaøo beå chöùa dung dòch kieàm 1,5%, ôû nhieät ñoä 60oC. o Chai ñöôïc chuyeån ñi trong beå dung dòch kieàm nhieät ñoä 60oC, cuõng baèng thôøi gian ngaâm chai trong beå vaø sau ñoù ñöôïc doác ngöôïc ñeå thoaùt heát dòch trong chai ra, ñoàng thôøi chai cuõng ñöôïc phun dung dòch kieàm. o Laëp laïi böôùc 5 vaø 6 nhöng ôû nhieät ñoä 80oC. o Chai ñöôïc röûa baèng nöôùc saïch ôû 60oC vaø ñöôïc doác ngöôïc ñeå thaùo saïch nöôùc trong chai. o Chai ñöôïc röûa saïch trong beå nöôùc 50oC vaø ñöôïc doác ngöôïc ñeå thaùo nöôùc. o Cuoái cuøng chai ñöôïc röûa baèng nöôùc saïch ôû 30oC coù noàng ñoä clorine 2ppm vaø laøm raùo.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Dòch söõa ñaäu naønh ñöôïc bôm töø boàn chöùa vaøo thieát bò roùt dòch, vôùi heä thoáng töï ñoäng söõa ñöôïc roùt vaøo chai moät löôïng coá ñònh vaø chính xaùc. Sau khi roùt dòch, chai ñöôïc ñoùng naép ngay. l) Tieät truøng  Muïc ñích : baûo quaûn  Tieâu dieät toaøn boä caùc heä vi sinh vaät coù maët trong söõa.  Keùo daøi thôøi gian baûo quaûn saûn phaåm, oån ñònh chaát löôïng cuûa saûn phaåm.  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình tieät truøng  Vaät lyù : xuaát hieän gradient nhieät ñoä trong saûn phaåm, ñoä nhôùt cuûa ñòch söõa giaûm.  Sinh hoïc : ñaây laø bieán ñoåi quan troïng trong quaù trình tieät truøng. Vi sinh vaät trong söõa bò tieâu dieät hoaøn toaøn giuùp keùo daøi thôøi gian baûo quaûn saûn phaåm.  Hoùa hoïc : moät soá phaûn öùng thuûy phaân, phaân huûy xaûy ra laøm toån thaát caùc thaønh phaàn dinh döôõng.  Hoùa lyù : xaûy ra söï boác hôi nöôùc vaø caùc chaát deã bay hôi khaùc. Moät soá protein coù theå tieáp tuïc bò ñoâng tuï nhöng khoâng ñaùng keå vì saûn phaåm ñaõ traûi qua caùc giai ñoaïn xöû lyù nhieät. GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 19 Coâng ngheä cheá bieán thöïc phaåm Söõa ñaäu naønh  Caûm quan : saûn phaåm coù muøi naáu, saäm maøu.  Hoaù sinh : voâ hoaït enzyme Lipoxygenase, caùc chaát öùc cheá enzyme Tripsin.  Thieát bò Van giaûm aùp löïc  Phöông phaùp thöïc Thieát bò trao ñoåi nhieät Löu löôïng keá hieän : Tieät truøng baèng phöông Nöôùc laïnh phaùp tieät truøng Gia nhieät hôi saûn phaåm trong nöôùc tröôùc bao bì: nhieät ñoä Khoâng khí vaøo 120oC trong 20 Van xaû nöôùc Nöôùc vaøo phuùt.  Thieát bò  Caáu taïo : Thieát bò tieät truøng autoclave coù laéc ñaûo.  Nguyeân taéc hoaït ñoäng : Chai thuûy tinh chöùa söõa, ñoùng naép ñöôïc xeáp vaøo caùc keùt lôùn vaø cho vaøo thieát bò tieät truøng. Keát thuùc quaù trình tieät truøng caùc keùt ñöôïc laáy ra vaø caùc keùt môùi tieáp tuïc cho vaøo. 3) Thuyeát minh quy trình coâng ngheä 2 Quy trình coâng ngheä saûn xuaát söõa ñaäu naønh thöù hai töông töï vôùi quy trình coâng ngheä saûn xuaát söõa ñaäu naønh thöù nhaát, chæ khaùc ôû quaù trình laøm saïch, taùch voû haït ñaäu naønh baèng hai phöông phaùp coù baûn chaát khaùc nhau a) Laøm saïch  Muïc ñích : chuaån bò  Loaïi boû taïp chaát  Taêng chaát löôïng saûn phaåm  Caùc bieán ñoåi trong quaù trình laøm saïch  Vaät lyù : khoái löôïng, theå tích cuûa haït ñaäu taêng do ñaäu huùt moät phaàn nöôùc tröông nôû leân.  Hoùa hoïc : coù toån thaát chaát dinh döôõng nhöng khoâng ñaùng keå.  Sinh hoïc : loaïi boû ñöôïc moät soá vi sinh vaät baùm treân voû haït ñaäu.  Caûm quan : taêng giaù trò caûm quan cho saûn phaåm do ñaäu ñöôïc loaïi boû nhöõng taïp chaát laãn vôùi ñaäu cuõng nhö taïp chaát cô hoïc baùm treân haït ñaäu  Thieát bò  Phöông phaùp thöïc hieän : söû duïng phöông phaùp öôùt ñeå laøm saïch ñaäu.  Thieát bò  Caáu taïo : thieát bò laø moät boàn chöùa nöôùc, coù thieát bò thoåi khí ñoäng ñeå ñieàu khieån ñöôøng ñi cuûa ñaäu, taïp chaát trong nöôùc. Coù nhöõng taám chaën ñeå taän thu ñaäu. GVDH : Leâ Vaên Vieät Maãn Trang 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan