Tài liệu đảng bộ quân khu 1 lãnh đạo công tác giáo dục quốc phòng và an ninh từ năm 2006 đến năm 2015.

1 MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Đề tài “Đảng bộ Quân khu 1 lãnh đạo công tác giáo dục quốc phòng và an ninh từ năm 2006 đến năm 2015” được tiếp cận nghiên cứu dưới góc độ khoa học Lịch sử, chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam. Luận án làm rõ những yếu tố tác động, chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng bộ Quân khu 1 đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh (GDQP&AN) từ năm 2006 đến năm 2015, qua hai giai đoạn 2006 2010 và 2010 - 2015. Đồng thời, đưa ra những nhận xét, đánh giá về quá trình Đảng bộ Quân khu 1 lãnh đạo công tác GDQP&AN (2006 - 2015) và đúc kết kinh nghiệm tham khảo trong thời kỳ mới. Đề tài luận án được nghiên cứu dựa vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác GDQP&AN và thực tiễn công tác GDQP&AN ở Quân khu 1. Đồng thời, tham khảo kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học có liên quan để làm rõ những vấn đề cơ bản của luận án. Đây là công trình khoa học độc lập của tác giả, không trùng lặp với các công trình khoa học đã công bố, các luận văn, luận án đã bảo vệ. 2. Lý do lựa chọn đề tài Giáo dục QP&AN là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, một nội dung quan trọng của việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD) và nền an ninh nhân dân (ANND) để sẵn sàng tiến hành chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc (BVTQ) và bảo vệ an ninh quốc gia. Việc phổ cập và tăng cường GDQP&AN cho mọi đối tượng trong toàn dân là việc làm hết sức cần thiết, có ý nghĩa chiến lược, là nhiệm vụ chung của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội. Công cuộc đổi mới đất nước hiện nay đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ, thách thức với những diễn biến phức tạp, khó lường. Từ đó, đòi hỏi mọi đảng viên, cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị và mọi công dân phải có nhận thức và hành động đúng đắn về nhiệm vụ BVTQ. Quân khu 1, có vị trí chiến lược quan trọng về QP, AN trong thế trận phòng thủ chung của cả nước. Quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác GDQP&AN, Đảng bộ Quân khu 1 đã đề ra chủ trương và chỉ đạo thực hiện công tác GDQP&AN đạt kết quả tốt; tuy nhiên, cũng còn những hạn chế nhất định, những khó khăn, bất cập cần phải tiếp tục giải quyết. Nghiên cứu quá trình Đảng bộ Quân khu 1 lãnh đạo công tác GDQP&AN trong những năm 2006 - 2015, không chỉ làm rõ sự lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu 1 đối với công tác GDQP&AN ở địa phương, 2 mà còn có giá trị làm phong phú lịch sử của toàn Đảng và vận dụng chỉ đạo công tác GDQP&AN trong thời kỳ mới; góp phần tổng kết công tác giáo dục - đào tạo trong đó có GDQP&AN trong công cuộc đổi mới. Quá trình hoạt động thực tiễn, nghiên cứu sinh đã trực tiếp giảng dạy bồi dưỡng KTQP&AN cho đối tượng 2 của Quân khu 1 và chỉ đạo công tác GDQP&AN của Trường Quân sự Quân khu 1; qua đó, nghiên cứu sinh đã tích luỹ được nhiều kiến thức và kinh nghiệm về công tác GDQP&AN. Với ý nghĩa đó, tác giả chọn đề tài: “Đảng bộ Quân khu 1 lãnh đạo công tác giáo dục quốc phòng và an ninh từ năm 2006 đến năm 2015” làm luận án tiến sĩ Lịch sử, chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu Làm sáng tỏ hoạt động lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu 1 về công tác GDQP&AN từ năm 2006 đến năm 2015; rút ra một số kinh nghiệm có giá trị tham khảo trong công tác GDQP&AN thời gian tới. * Nhiệm vụ nghiên cứu Làm rõ những yếu tố tác động đến sự lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu 1 đối với công tác GDQP&AN trong những năm 2006 - 2015. Phân tích, luận giải làm rõ chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng bộ Quân khu 1 về công tác GDQP&AN từ năm 2006 đến năm 2015. Đánh giá những ưu điểm, hạn chế, làm rõ nguyên nhân; rút ra một số kinh nghiệm từ quá trình Đảng bộ Quân khu 1 lãnh đạo công tác GDQP&AN từ năm 2006 đến năm 2015, để vận dụng vào hiện thực nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Hoạt động lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu 1 về công tác GDQP&AN từ năm 2006 đến năm 2015. * Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Đề tài nghiên cứu chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng bộ Quân khu 1 về công tác GDQP&AN trên cả ba cấp độ là bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh (KTQP&AN) cho các đối tượng, GDQP&AN cho học sinh, sinh viên (HS, SV) từ trung học phổ thông đến đại học và phổ biến KTQP&AN cho toàn dân. Về thời gian: Từ năm 2006 đến năm 2015, trong hai nhiệm kỳ đại hội của Đảng bộ Quân khu 1 (2006 - 2010) và (2010 - 2015); song luận án có đề cập đến những vấn đề liên quan đến đề tài trước năm 2006 và sau năm 2015. Về không gian: Trên địa bàn Quân khu 1. 3 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận Đề tài luận án được nghiên cứu trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng về công tác giáo dục - đào tạo, trong đó có công tác GDQP&AN. * Cơ sở thực tiễn Thực tiễn hoạt động lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu 1 về công tác GDQP&AN trên địa bàn Quân khu từ năm 2006 đến năm 2015, các hoạt động GDQP&AN ở Quân khu 1 và các địa phương khác trên cả nước. * Phương pháp nghiên cứu Luận án được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và phương pháp luận sử học macxit. Trong đó, tác giả sử dụng phương pháp lịch sử, phương pháp logic là chủ yếu và một số phương pháp khác, như: Phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, khảo sát thực tiễn và phương pháp chuyên gia. 6. Những đóng góp mới của luận án Luận án hệ thống hoá chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng bộ Quân khu 1 về công tác GDQP&AN (2006 - 2015); qua đó, khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu 1, nhân tố có ý nghĩa quyết định đến chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN của Quân khu. Luận án đưa ra những nhận xét, đánh giá ưu điểm, hạn chế, làm rõ nguyên nhân và đúc rút kinh nghiệm từ quá trình Đảng bộ Quân khu 1 lãnh đạo công tác GDQP&AN từ năm 2006 đến năm 2015, có giá trị tham khảo trong thời kỳ mới. 7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của đề tài Luận án góp phần tổng kết hoạt động lãnh đạo của Đảng về công tác GDQP&AN qua thực tiễn địa bàn Quân khu 1; cung cấp thêm luận cứ khoa học để Đảng bộ Quân khu 1 tiếp tục bổ sung, hoàn thiện chủ trương, sự chỉ đạo công tác GDQP&AN trong những năm tiếp theo. Nghiên cứu đề tài này góp phần thực hiện Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh (năm 2013). Luận án là tài liệu tham khảo phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác GDQP&AN trên địa bàn Quân khu 1 hiện nay; nghiên cứu, giảng dạy Lịch sử Đảng và bồi dưỡng KTQP&AN ở các học viện, nhà trường trong và ngoài quân đội. 8. Kết cấu của luận án Mở đầu; tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài; 3 chương (8 tiết); kết luận; danh mục các công trình của tác giả đã công bố liên quan đến đề tài luận án; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. 4 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1. Tình hình nghiên cứu về giáo dục quốc phòng của một số nước trên thế giới Tác giả Nguyễn Văn Sang trong bài “Giáo dục quốc phòng mang màu sắc riêng của Mỹ”, nêu ra ba đặc trưng cơ bản trong giáo dục quốc phòng (GDQP) ở Mỹ: Chủ nghĩa yêu nước mang màu sắc riêng của Mỹ. Kiên trì nắm vững từ tuổi trẻ, triển khai bồi dưỡng huấn luyện ngoài quân đội. Truyền thống phối hợp GDQP. Tác giả Trịnh Thái Bằng biên dịch, trong bài “Huấn luyện quân sự phổ thông cho thanh thiếu niên độ tuổi cận nhập ngũ ở Liên bang Nga” cho rằng: Các nội dung huấn luyện quân sự cho thanh niên cận độ tuổi nhập ngũ chuẩn bị cho phục vụ trong lực lượng vũ trang, hình thành trong tư duy những vấn đề về an ninh cho bản thân, cộng đồng và quốc gia dân tộc, trong tất cả các lĩnh vực hoạt động xã hội. Tác giả Đức Giang và Quốc An trong bài “Giáo dục quốc phòng một số nước”, cho rằng: Hiện nay Thụy Sĩ đang xây dựng lực lượng vũ trang theo mô hình “toàn dân là lính”. Ở Nhật Bản, đã thành lập các trung tâm GDQP tại các quân khu, địa phương để GDQP cho HS, SV, lực lượng bán quân sự. Tác giả Văn Đức “Cải cách giáo dục quốc phòng của một số nước ở châu Á”, khẳng định: Trung Quốc cho rằng GDQP là một trong những nội dung quan trọng trong xây dựng nền QPTD, bảo vệ đất nước. Thái Lan xác định: Giáo dục quốc phòng do nhà nước quản lý nhằm trang bị cho các thành phần lực lượng quốc phòng những kiến thức và ý thức về quốc phòng, thống nhất hoạt động của các lực lượng đó hợp thành sức mạnh tổng thể của quốc gia. 2. Những công trình nghiên cứu về giáo dục quốc phòng và an ninh ở Việt Nam 2.1. Nhóm công trình nghiên cứu chung về giáo dục quốc phòng và an ninh Học viện Chính trị Quân sự, Đổi mới giáo dục quốc phòng trong hệ thống giáo dục quốc gia, đã đăng tải các bài tham luận tiêu biểu của các đồng chí cán bộ lãnh đạo, cán bộ khoa học. Công trình của tác giả Nguyễn Bá Dương, Tư duy lý luận của Đảng ta về đổi mới giáo dục quốc phòng trong tình hình hiện nay. Nguyễn Thiện Nhân về “Tiếp tục đẩy mạnh giáo dục quốc phòng - an ninh, đáp ứng yêu cầu BVTQ trong tình hình mới”... Các công trình, bài viết trên với nhiều góc độ nghiên cứu khác nhau, song chủ yếu đi sâu làm rõ: Vị trí, vai trò và tính tất yếu khách quan, nội dung, yêu cầu, tiêu chí đánh giá đổi mới GDQP&AN; đưa ra các giải pháp đổi 5 mới (tăng cường) công tác GDQP&AN nói chung trong hệ thống giáo dục quốc dân; hoặc về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh (QP, AN), xây dựng nền QPTD, ANND. 2.2. Nhóm công trình nghiên cứu về giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng trên phạm vi cả nước Giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng nói chung: Nguyễn Mạnh Dũng “Một số giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng trong các bộ, ban, ngành hiện nay”. Nguyễn Văn Trường “Hà Giang khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt công tác giáo dục quốc phòng - an ninh”. Nguyễn Cảnh Việt “Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam qua 10 năm thực hiện công tác giáo dục quốc phòng - an ninh” và một số bài viết của các tác giả khác. Đã làm rõ sự vận dụng linh hoạt và phong phú trong tổ chức thực hiện công tác GDQP&AN ở mỗi địa phương, bộ, ngành. Giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên: Hoàng Văn Tòng “Giải pháp nâng cao chất lượng công tác giáo dục quốc phòng - an ninh cho học sinh trung học phổ thông”. Hoàng Tuấn Anh “Nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng - an ninh tại các trung tâm giáo dục quốc phòng - an ninh sinh viên”. Trần Hồng Hải với công trình Đảng lãnh đạo công tác giáo dục quốc phòng cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng từ năm 2001 đến năm 2010;... đã đề cập và làm rõ nhiều vấn đề khác nhau trong công tác GDQP&AN cho HS, SV. Song, tập trung khẳng định vị trí, vai trò, đổi mới chương trình, nội dung và đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác GDQP&AN cho HS, SV đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ BVTQ. Giáo dục quốc phòng và an ninh cho chức sắc, chức việc các tôn giáo: Tác giả Hoàng Châu Sơn với bài “Đẩy mạnh công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh cho chức sắc, chức việc tôn giáo”. Bùi Đình Thịnh “Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh cho chức sắc, chức việc các tôn giáo ở Thái Bình”... Đã khái quát vị trí, vai trò của công tác GDQP&AN cho chức sắc, chức việc các tôn giáo; nêu rõ tính đặc thù, nội dung, hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục; rút ra một số kinh nghiệm về GDQP&AN cho chức sắc, chức việc các tôn giáo ở một số địa phương trên phạm vi cả nước. 2.3. Nhóm công trình nghiên cứu về giáo dục quốc phòng và an ninh ở các quân khu và Quân khu 1 Công tác giáo dục quốc phòng và an ninh ở các quân khu: Đỗ Văn Hiện với bài “Một số kinh nghiệm về đổi mới giáo dục quốc phòng ở các quân khu hiện nay”. Nguyễn Văn Thấn “Quân khu 3 đẩy mạnh giáo dục quốc phòng - an ninh toàn dân - Kết quả và một số kinh nghiệm”. Ngô 6 Văn Hùng “Công tác giáo dục quốc phòng - an ninh trên địa bàn Quân khu 2”... Đã nghiên cứu, đề cập đến nhiều nội dung và dưới các góc độ khác nhau, nhưng chủ yếu là khẳng định vị trí, vai trò, đánh giá kết quả, rút ra kinh nghiệm hoặc đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng công tác GDQP&AN ở các quân khu đó. Công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trên địa bàn Quân khu 1: Nguyễn Sĩ Thăng “Những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng - an ninh trên địa bàn Quân khu 1”. Nguyễn Xuân Bình “10 năm thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh ở Trường Quân sự Quân khu 1 (2000 2010). Nguyễn Trung Thành “Huyện Định Hoá đẩy mạnh công tác giáo dục quốc phòng - an ninh”; Hoàng Văn Hữu “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác giáo dục quốc phòng, an ninh của tỉnh Cao Bằng”. Dương Phương Hưng về “Giáo dục quốc phòng cho sinh viên, học sinh ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng Thái Nguyên”;… Ngô Xuân Thứ “Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh cho chức sắc, chức việc các tôn giáo ở Bắc Ninh - Kết quả và kinh nghiệm”. Các bài viết trên đã khái quát kết quả, đưa ra một số kinh nghiệm (giải pháp) nâng cao chất lượng công tác GDQP&AN nói chung; bồi dưỡng KTQP&AN cho cán bộ, đảng viên; GDQP&AN cho HS, SV; phổ biến KTQP&AN cho toàn dân và cho chức sắc, chức việc các tôn giáo. 3. Khái quát kết quả chủ yếu của các công trình đã công bố và những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết 3.1. Khái quát kết quả chủ yếu của các công trình đã công bố liên quan đến đề tài luận án Từ khảo cứu các công trình đã công bố liên quan đến đề tài luận án, nghiên cứu sinh nhận thấy các nghiên cứu đó đã tập trung làm rõ: Một là, khẳng định vị trí vai trò, tầm quan trọng và tính cấp thiết của công tác GDQP&AN đối với tất cả các nước, nhất là Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Hai là, phần lớn các công trình đã luận giải, làm rõ nội dung, hình thức tổ chức, phương pháp GDQP&AN, nhưng chủ yếu là GDQP&AN của Nhà nước và bộ, ngành, địa phương, đơn vị, nhà trường cho các đối tượng cụ thể khác nhau. Ba là, một số công trình đã nghiên cứu, tổng kết, đánh giá kết quả GDQP&AN, đúc rút kinh nghiệm; một số công trình đã đề xuất phương hướng, giải pháp nâng cao chất lượng GDQP&AN. Bốn là, đã có những công trình nghiên cứu về sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về công tác GDQP&AN. Song, đó là những tổng kết chủ yếu về kết quả thực hiện công tác GDQP&AN; hoặc, trong phạm 7 vi đối tượng HS, SV; chưa đề cập đầy đủ việc tổng kết quá trình lãnh đạo của Đảng đối với công tác này. Năm là, các công trình nghiên cứu liên quan đến GDQP&AN trên địa bàn Quân khu 1 đã đề cập đến công tác GDQP&AN cho một số đối tượng cụ thể ở các địa phương, nhưng chưa có công trình nào tập trung nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu về công tác GDQP&AN. 3.2. Những vấn đề đặt ra luận án tập trung giải quyết Thông qua khái quát kết quả chủ yếu của các công trình đã công bố liên quan đến đề tài luận án, từ những “khoảng trống” khoa học và nội dung có thể kế thừa, vận dụng, luận án tập trung giải quyết những vấn đề sau: Một là, làm rõ một số khái niệm liên quan và vị trí, vai trò quan trọng của công tác GDQP&AN. Hai là, hệ thống hoá chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước về công tác GDQP&AN. Ba là, khái quát tình hình thế giới, khu vực và trong nước, đặc biệt là tình hình địa bàn và thực trạng công tác GDQP&AN của Quân khu 1 đã tác động như thế nào đến sự lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu 1 đối với công tác GDQP&AN. Bốn là, hệ thống hoá, luận giải làm rõ mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp và sự chỉ đạo tổ chức thực hiện của Đảng bộ Quân khu 1 đối với công tác GDQP&AN qua hai giai đoạn 2006 - 2010 và 2010 - 2015, tương ứng với hai nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ Quân khu. Năm là, luận án đưa ra nhận xét về ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân trong nhận thức, hoạch định chủ trương và tổ chức thực hiện. Sáu là, luận án rút ra một số kinh nghiệm vận dụng vào thực tiễn nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN ở Quân khu 1. Chương 1 CHỦ TRƯƠNG VÀ SỰ CHỈ ĐẠO CỦA ĐẢNG BỘ QUÂN KHU 1 VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH (2006 - 2010) 1.1. Những yếu tố tác động đến sự lãnh đạo của Đảng bộ Quân khu 1 về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh 1.1.1. Vị trí, vai trò công tác giáo dục quốc phòng và an ninh * Một số khái niệm Quốc phòng, là công cuộc giữ nước bằng sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, trong đó sức mạnh quân sự là đặc trưng, lực lượng vũ trang nhân dân là nòng cốt. An ninh, là trạng thái ổn định, an toàn, không có dấu hiệu nguy hiểm đe doạ sự tồn tại và phát triển bình thường của cá nhân, của tổ 8 chức, của từng lĩnh vực hoạt động xã hội hoặc của toàn xã hội. Có: An ninh quốc gia, an ninh chính trị, an ninh quân sự, an ninh kinh tế... Duy trì an ninh toàn diện là điều kiện để phát triển xã hội. Mối quan hệ giữa quốc phòng và an ninh: Quốc phòng và an ninh là hai lĩnh vực quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và BVTQ. Mỗi lĩnh vực có chức năng, nhiệm vụ, cách tổ chức lực lượng, đối tượng, phạm vi, phương thức hoạt động và mục tiêu cụ thể khác nhau nhưng luôn gắn chặt với nhau, vì cùng chung mục đích cuối cùng là bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Cách diễn đạt mối quan hệ này trong công tác GDQP&AN cũng có sự phát triển: Từ giáo dục quốc phòng; đến giáo dục quốc phòng - an ninh; giáo dục quốc phòng, an ninh và GDQP&AN. Vì vậy, trong đề tài này nghiên cứu sinh sử dụng cụm từ GDQP&AN; tuy nhiên, có lúc vẫn sử dụng GDQP-AN hoặc GDQP, AN cho phù hợp với thực tiễn lịch sử. Kiến thức quốc phòng và an ninh bao gồm hệ thống quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, chính sách, pháp luật của Nhà nước về QP&AN; truyền thống dựng nước, giữ nước của dân tộc và kỹ năng quân sự. Kỹ năng quân sự là khả năng thực hành những nội dung cơ bản cần thiết về kỹ thuật, chiến thuật quân sự. Giáo dục quốc phòng và an ninh là toàn bộ những hoạt động giáo dục, nhằm trang bị cho cán bộ, đảng viên, HS, SV, công chức và mọi công dân những kiến thức cơ bản về QP&AN để phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống dựng nước và giữ nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, nâng cao ý thức, trách nhiệm, tự giác thực hiện nhiệm vụ QP&AN, BVTQ Việt Nam XHCN. Công tác giáo dục quốc phòng và an ninh là toàn bộ những hoạt động có mục đích, có tổ chức, với đối tượng là toàn dân, trước hết là cán bộ, đảng viên, công chức và thế hệ trẻ HS, SV. Nhằm nâng cao nhận thức, giác ngộ của họ về đường lối, quan điểm của Đảng và quyền lợi, trách nhiệm công dân đối với nhiệm vụ QP, AN, chiến tranh nhân dân; trang bị những kiến thức chính trị, QP, AN, kỹ năng quân sự cần thiết. Để mỗi công dân đều có thể thực hiện bổn phận của mình trước yêu cầu của sự nghiệp BVTQ. * Vị trí, vai trò của công tác giáo dục quốc phòng và an ninh Giáo dục QP&AN là một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp giáo dục chung của Đảng và Nhà nước, nhằm đào tạo con người mới phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu xây dựng và BVTQ Việt Nam XHCN; là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, là môn học chính khoá trong các nhà trường từ trung học phổ thông đến đại học; là một nội dung cơ bản trong xây dựng nền QPTD. Công tác GDQP&AN không chỉ có ý nghĩa chiến lược, lâu dài mà còn là nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên của Đảng, Nhà nước và nhân dân; một 9 nhiệm vụ quan trọng của các cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể chính trị - xã hội và toàn dân. 1.1.2. Chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh * Quan điểm chỉ đạo Một là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng đối với nhiệm vụ GDQP&AN; công tác GDQP&AN phải đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của cấp uỷ đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền và vai trò tham mưu của các ban, ngành. Hai là, GDQP&AN là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, một nội dung cơ bản trong xây dựng nền QPTD, nền ANND; là môn học chính khoá trong chương trình giáo dục, đào tạo trung học phổ thông đến đại học và các trường chính trị, hành chính, đoàn thể. Ba là, việc phổ cập và tăng cường GDQP&AN là nhiệm vụ chung của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội, phải được chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Bốn là, học tập, bồi dưỡng KTQP-AN là quyền lợi và nghĩa vụ của cán bộ công chức và của toàn dân. * Mục tiêu giáo dục quốc phòng và an ninh Nhằm góp phần đào tạo con người phát triển toàn diện, có kiến thức cơ bản về QP, AN và kỹ năng quân sự cần thiết, phát huy tinh thần yêu nước, đề cao ý thức, nghĩa vụ, trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ QP, AN bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. * Về nhiệm vụ và giải pháp giáo dục quốc phòng và an ninh Thường xuyên tiến hành giáo dục sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về xây dựng nền QPTD và ANND cho cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành, đảng viên và quần chúng nhất là thế hệ trẻ. Kịp thời giải quyết những khó khăn vướng mắc về GDQP&AN trong HS, SV nhất là biên chế giáo viên và các quy định, chế độ học tập, bảo đảm cơ sở vật chất cần thiết cho công tác giảng dạy và học tập. Thống nhất việc thực hiện công tác GDQP&AN đối với đảng viên, cán bộ các cấp, các ngành trong hệ thống chính trị về đối tượng, mục tiêu, yêu cầu, chương trình, nội dung, giáo trình, giáo viên và các mặt bảo đảm phục vụ. Tăng cường và nâng cao chất lượng công tác thông tin tuyên truyền GDQP&AN toàn dân trên các phương tiện truyền thông đại chúng từ Trung ương đến địa phương. Thường xuyên theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra đôn đốc và định kỳ báo cáo kết quả thực hiện theo quy định. 10 1.1.3. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và chức năng, nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh của Quân khu 1 * Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của Quân khu 1 Quân khu 1, gồm 6 tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh. Địa hình chủ yếu là miền núi và trung du chiếm 96,8%; có 564 km đường biên giới trên bộ giáp với Trung Quốc; có 01 cửa khẩu quốc tế, 06 cửa khẩu quốc gia. Dân số trên 5 triệu người, có 25 đân tộc khác nhau, dân tộc thiểu số chiếm 40,55%; có ba tôn giáo chính là Công giáo, Phật giáo và Tin Lành. Quân khu 1 là địa bàn chiến lược quan trọng của cả nước, có bề dày truyền thống cách mạng; đời sống của nhân dân còn khó khăn; trình độ dân trí thấp và không đồng đều; Một số địa phương đã và đang hình thành, phát triển các khu công nghiệp; là nơi tập trung các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp của các tỉnh phía Bắc, lưu lượng sinh viên khoảng 8 vạn người; còn tiềm ẩn những nhân tố bất ổn định… Tác động không nhỏ đến công tác GDQP&AN. * Chức năng, nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh của Quân khu 1 Chỉ đạo Phòng Dân quân tự vệ phối hợp các cơ quan, đơn vị thuộc quyền và các đơn vị đóng quân trên địa bàn thực hiện toàn diện công tác GDQP&AN toàn dân; phối hợp với các cơ quan quản lý giáo dục và đào tạo, các cơ quan liên quan ở địa phương thực hiện công tác GDQP&AN cho các đối tượng; bồi dưỡng giáo viên, cán bộ chuyên trách, bán chuyên trách GDQP&AN cho các trường chính trị, các trường trung học phổ thông, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề. 1.1.4. Thực trạng công tác giáo dục quốc phòng của Quân khu 1 trước năm 2006 Giáo dục quốc phòng được tiến hành với nhiều hình thức, tạo chuyển biến về nhận thức, nghĩa vụ BVTQ của đông đảo nhân dân, HS, SV. Hội đồng GDQP các cấp đã thành lập, từng bước hoạt động tốt. Bồi dưỡng KTQP, kiến thức quản lý nhà nước cho cán bộ chủ chốt các cấp và đào tạo cán bộ quân sự xã, phường đạt hiệu quả; nâng cao nhận thức, hành động của cán bộ địa phương. Tuy nhiên còn những hạn chế: Việc quán triệt, triển khai các văn bản của Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành về công tác GDQP ở một số địa phương, đơn vị chưa sâu rộng; nhận thức của một bộ phận cán bộ các cấp và nhân dân về công tác GDQP chưa được đầy đủ; một số địa phương chậm nghiên cứu đổi mới cả nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền GDQP toàn dân; tỷ lệ cán bộ được bồi dưỡng KTQP còn thấp, GDQP cho HS, SV, dân quân tự vệ - dự bị động viên còn nhiều bất cập. 11 Nguyên nhân của những hạn chế là do nhận thức về nhiệm vụ quốc phòng nói chung, công tác GDQP nói riêng của một số cán bộ, giáo viên, HS, SV còn đơn giản, đôi lúc còn xem nhẹ. Trách nhiệm của một số cán bộ lãnh đạo chưa được đề cao. Việc quán triệt cho cán bộ và nhân dân ở một số nơi chưa sâu rộng, nhất là vị trí, vai trò của môn học GDQP cho cán bộ quản lý, giáo viên và HS, SV trong các nhà trường chưa thật đầy đủ. Cơ chế quản lý, kinh phí bảo đảm và chế độ chính sách cho giáo viên GDQP còn nhiều bất cập. 1.2. Chủ trương về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh của Đảng bộ Quân khu 1 1.2.1. Mục tiêu, nhiệm vụ công tác giáo dục quốc phòng và an ninh * Mục tiêu công tác giáo dục quốc phòng và an ninh Đổi mới nâng cao chất lượng công tác giáo dục, bồi dưỡng KTQP&AN; phấn đấu trong từng nhiệm kỳ cấp uỷ và hội đồng nhân dân có 100% cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị được bồi dưỡng KTQP&AN. Tuyên truyền, giáo dục sâu rộng cho toàn dân, cán bộ các cấp, thế hệ trẻ nhận thức đầy đủ, thống nhất cao về nhiệm vụ BVTQ. * Nhiệm vụ công tác giáo dục quốc phòng và an ninh Tiếp tục quán triệt, triển khai đồng bộ các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN cho các đối tượng trên địa bàn. Tổ chức thực hiện đúng, đủ, có chất lượng và hiệu quả chương trình GDQP&AN cho HS, SV trong từng bậc học, đối tượng học. Phát huy tốt vai trò của các cơ quan chuyên môn, các phương tiện truyền thông đại chúng nâng cao chất lượng GDQP&AN toàn dân. Từng bước tăng cường đầu tư thích đáng cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ môn học GDQP&AN và bồi dưỡng KTQP&AN cho các đối tượng. 1.2.2. Những giải pháp chính Một là, nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành, các đối tượng về vị trí, vai trò của công tác GDQP&AN. Hai là, kiện toàn, phát huy vai trò của Hội đồng GDQP&AN các cấp. Ba là, duy trì thực hiện có nền nếp các khâu, các bước của quá trình giáo dục, bồi dưỡng KTQP&AN cho các đối tượng. Bốn là, phát huy vai trò của các nhà trường, trung tâm GDQP&AN, các phương tiện truyền thông trong công tác GDQP&AN. Năm là, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ tốt môn học GDQP&AN. 1.3. Đảng bộ Quân khu 1 chỉ đạo thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh 12 1.3.1. Chỉ đạo kiện toàn, phát huy vai trò của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp Trong những năm 2006 - 2007, Hội đồng GDQP&AN các cấp từ Quân khu đến tỉnh, huyện, xã luôn được kiện toàn và hoạt động theo Quyết định số 224/2003/QĐ-TTg ngày 04/11/2003 và Quyết định số 139/2004/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc Thành lập Hội đồng Giáo dục quốc phòng quân khu, cấp tỉnh, cấp huyện. Năm 2008, Hội đồng GDQP&AN từ cấp Quân khu đến cấp xã được thành lập lại theo Quyết định số 1404 ngày 16/10/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc Thành lập Hội đồng Giáo dục quốc phòng - an ninh Trung ương, quân khu và Công văn số 2023 ngày 24/12/2007 của Bộ Tổng Tham mưu về việc Thành lập Hội đồng Giáo dục quốc phòng - an ninh quân khu, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã. Ngày 06/3/2008 Bộ Tư lệnh Quân khu ban hành Quyết định số 256/QĐ-BTL về việc Thành lập Ban Thư ký và cơ quan giúp việc Ban Thường trực Hội đồng Giáo dục quốc phòng - an ninh Quân khu. Đồng thời, Hội đồng GDQP&AN Quân khu cũng ban hành Quyết định số 254/QĐ-HĐGDQP-AN về việc Ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng Giáo dục quốc phòng - an ninh Quân khu và Quyết định số 255/QĐHĐGDQP-AN về việc Ban hành Kế hoạch công tác của Hội đồng Giáo dục quốc phòng - an ninh Quân khu. Với việc thành lập mở rộng thành phần, ban hành quy chế, kế hoạch, Hội đồng GDQP&AN các cấp đã đi vào hoạt động có nền nếp, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN của Quân khu và từng địa phương. 1.3.2. Chỉ đạo đổi mới chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh Chương trình, nội dung, giáo trình, tài liệu GDQP&AN do Hội đồng GDQP&AN Trung ương ban hành, Quân khu phải quán triệt, thực hiện nghiêm túc. Song, Quân khu đã chỉ đạo Trường Quân sự Quân khu, Trung tâm GDQP&AN Thái Nguyên và Hội đồng GDQP&AN các tỉnh phối hợp chặt chẽ với sở giáo dục và đào tạo, các nhà trường nghiên cứu bổ sung chương trình, nội dung phù hợp với từng đối tượng, địa bàn. Trong đó, tập trung nghiên cứu, quán triệt những quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, QP, AN trong Văn kiện Đại hội X của Đảng, Nghị quyết Trung ương Tám, khoá IX, Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2006 2010 của Đảng bộ Quân khu và từng địa phương; lồng ghép giáo dục truyền thống, kinh nghiệm, tình hình thực tế ở địa phương làm cơ sở để người học liên hệ, vận dụng và thực hiện theo từng cương vị, chức trách. 13 1.3.3. Chỉ đạo đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục quốc phòng và an ninh * Về hình thức tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh Chỉ đạo chặt chẽ việc khảo sát, nắm chắc số lượng, chất lượng các đối tượng phải giáo dục, bồi dưỡng KTQP&AN ở từng cấp để xây dựng kế hoạch cho sát với tình hình thực tiễn của Quân khu, địa phương; việc tổ chức bồi dưỡng KTQP&AN bằng nhiều hình thức và nhiều cấp cùng tổ chức, một cấp tổ chức cho nhiều đối tượng (cả đối tượng 2, 3 ở cấp tỉnh, huyện), không để sót, chồng chéo đối tượng, không trùng lặp nội dung. * Về phương pháp giáo dục quốc phòng và an ninh Chỉ đạo thực hiện phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của người học “lấy người học làm trung tâm”, nâng cao hiệu quả vận dụng tổng hợp, linh hoạt, sáng tạo phương pháp dạy học: Giáo viên, kết hợp thuyết trình với nêu vấn đề, gợi mở những nội dung cần nghiên cứu; sử dụng các mô hình, sơ đồ, chiến lệ minh hoạ; khi có điều kiện sử dụng vi tính trình chiếu. Học viên, kết hợp nghe giảng, thảo luận và nghiên cứu thực tế, tự hệ thống nội dung học tập và đối chiếu so sánh lý luận với thực tiễn mà phát hiện, đề xuất những vấn đề cần giải quyết. 1.3.4. Chỉ đạo kiện toàn các cơ sở giáo dục, xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên và bảo đảm vật chất, phục vụ giáo dục quốc phòng và an ninh * Kiện toàn hệ thống cơ sở giáo dục quốc phòng và an ninh Chỉ đạo xây dựng khu bồi dưỡng KTQP&AN tại Trường Quân sự Quân khu bảo đảm mỗi khoá học 50 học viên, đến năm 2008 đủ 75 học viên; nâng cấp mở rộng các trường quân sự tỉnh, trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện bảo đảm bồi dưỡng KTQP&AN của địa phương. Chỉ đạo Trung tâm GDQP&AN Thái Nguyên đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án nâng cấp, mở rộng quy mô đáp ứng yêu cầu huấn luyện đến năm 2010 đạt lưu lượng 10.000 sinh viên/năm. Chỉ đạo Hội đồng GDQP&AN tỉnh Bắc Giang và các cơ quan liên quan xây dựng đề án thành lập Trung tâm GDQP&AN tỉnh; các địa phương, nhà trường từng bước xây dựng, nâng cấp phòng học chuyên dùng, bãi tập bảo đảm thực hiện môn học GDQP&AN. * Xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh Quân khu chỉ đạo tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, giáo viên giảng dạy bồi dưỡng KTQP&AN tại các trường quân sự, trường chính trị tỉnh. Các địa phương chỉ đạo tổ chức tập huấn, bồi dưỡng giáo viên chuyên trách, kiêm giảng cho các trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện, thành, thị; giáo viên chuyên trách và kiêm nhiệm GDQP&AN của các trường trên địa bàn; 14 tuyển chọn đủ chỉ tiêu giáo viên tham gia các lớp đào tạo giáo viên GDQP&AN do bộ và Đại học Thái Nguyên tổ chức. * Bảo đảm vật chất và công tác phục vụ giáo dục quốc phòng và an ninh Chỉ đạo từng bước tăng cường đầu tư thích đáng cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ môn học GDQP&AN và bồi dưỡng KTQP&AN cho các đối tượng, như: Sân bãi, đồ dùng học tập, phòng học chuyên dùng, giáo trình, tài liệu,… Kết luận chương 1 Từ năm 2006 đến năm 2010, trước những yếu tố tác động của tình hình, Đảng bộ Quân khu 1 đã quán triệt, vận dụng đúng đắn đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về GDQP&AN vào thực tiễn địa phương, đề ra chủ trương “Đổi mới nâng cao chất lượng công tác GDQP và bồi dưỡng KTQP-AN” với mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể. Đồng thời, đã chỉ đạo: Đổi mới chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức; kiện toàn hệ thống tổ chức, đội ngũ giáo viên, cơ sở đào tạo và công tác bảo đảm, phục vụ GDQP&AN. Chương 2 ĐẢNG BỘ QUÂN KHU 1 LÃNH ĐẠO ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH (2010 - 2015) 2.1. Những yếu tố mới tác động đến sự lãnh đạo đẩy mạnh công tác giáo dục quốc phòng và an ninh của Đảng bộ Quân khu 1 2.1.1. Sự tác động của tình hình thế giới, khu vực, trong nước và địa bàn Quân khu 1 Tình hình thế giới: Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng sẽ có những diễn biến phức tạp mới, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Đông Nam Á vẫn là khu vực phát triển năng động, nhưng còn nhiều nhân tố gây mất ổn định. Trong nước, những thành tựu to lớn của 25 năm đổi mới (1986 - 2011) đã tạo ra thế và lực mới, sức mạnh tổng hợp lớn hơn nhiều so với trước; song, đang đứng trước nhiều thách thức lớn, đan xen nhau, tác động tổng hợp và diễn biến phức tạp, không thể coi thường thách thức nào. Nhiệm vụ BVTQ trong tình hình mới đang đặt ra yêu cầu ngày càng cao hơn. Trên địa bàn Quân khu 1, bên cạnh nhiều thuận cũng còn những khó khăn chi phối đến công tác GDQP&AN của Quân khu. 2.1.2. Chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh * Quan điểm chỉ đạo 15 Một là, công tác GDQP&AN “đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự quản lý thống nhất của Nhà nước”. Hai là, GDQP&AN là trách nhiệm của hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó Nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Ba là, kết hợp GDQP&AN với giáo dục chính trị tư tưởng, phổ biến giáo dục pháp luật và gắn với xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện; giáo dục toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm bằng các hình thức phù hợp; kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, giữa lý thuyết và thực hành. Bốn là, chương trình, nội dung GDQP&AN phải phù hợp với từng đối tượng, đáp ứng kịp thời tình hình thực tế; bảo đảm bí mật nhà nước, tính kế hoạch, kế thừa, phát triển, khoa học, hiện đại, dễ hiểu, thiết thực và hiệu quả. * Mục tiêu công tác giáo dục quốc phòng và an ninh Giáo dục cho công dân về KTQP&AN để phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống chống dựng nước và giữ nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, nâng cao ý thức, trách nhiệm, tự giác thực hiện nhiệm vụ QP&AN, BVTQ Việt Nam XHCN. * Nhiệm vụ và giải pháp Thường xuyên tiến hành giáo dục các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng nền QPTD và ANND vững mạnh toàn diện, đồng thời nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm về công tác GDQP&AN. Hướng dẫn nội dung, phương pháp, kinh nghiệm, cách tổ chức thực hiện theo yêu cầu đặt ra cho từng đối tượng cán bộ các cấp, các ngành, đảng viên và quần chúng, nhất là thế hệ trẻ. Kịp thời đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp, hình thức GDQP&AN cho phù hợp với từng đối tượng. Hằng năm, tiến hành rà soát cán bộ lãnh đạo, quản lý đương chức và dự nguồn thuộc diện cấp uỷ các cấp quản lý chưa bồi dưỡng KTQP&AN theo phân cấp để lập kế hoạch bồi dưỡng cho từng năm. Thống nhất nội dung GDQP&AN cho cán bộ đảng viên và toàn dân, nhất là thế hệ trẻ, để mọi người có kiến thức cơ bản về nhiệm vụ QP, AN sẵn sàng làm nhiệm vụ BVTQ Việt Nam XHCN. Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật về GDQP&AN phù hợp với nhiệm vụ QP, AN trong tình hình mới. Hoàn thiện cơ chế quản lý, chỉ đạo, tổ chức thực hiện GDQP&AN các cấp. Xây dựng và thực hiện kế hoạch đào tạo giáo viên GDQP&AN hệ chính quy, bảo đảm đến năm 2015 các nhà trường và các trung tâm GDQP&AN đủ giảng viên, giáo viên GDQP&AN. 16 Thường xuyên bảo đảm và kiểm tra việc thực hiện ngân sách cho công tác GDQP&AN theo các quy định hiện hành; theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc thực hiện GDQP&AN, báo cáo kết quả theo quy định. 2.2. Chủ trương của Đảng bộ Quân khu 1 về đẩy mạnh công tác giáo dục quốc phòng và an ninh 2.2.1. Mục tiêu, nhiệm vụ * Mục tiêu công tác giáo dục quốc phòng và an ninh của Quân khu 1 Tập trung xây dựng lòng yêu nước, tự hào dân tộc cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ, HS, SV, làm cho toàn Đảng, toàn dân (trên địa bàn Quân khu) luôn nêu cao cảnh giác cách mạng, hiểu rõ bản chất thâm độc và xảo quyệt của chiến lược “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta; tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và trách nhiệm của toàn dân đối với nhiệm vụ xây dựng nền QPTD và ANND vững mạnh, đáp ứng yêu cầu BVTQ Việt Nam XHCN trong mọi tình huống. * Nhiệm vụ công tác giáo dục quốc phòng và an ninh Tích cực, chủ động, đẩy mạnh, nâng cao chất lượng bồi dưỡng KTQP&AN cho đội ngũ cán bộ, đảng viên từ Quân khu đến cơ sở. Tiếp tục bồi dưỡng KTQP&AN cho chức sắc, nhà tu hành, chức việc trong các tôn giáo, người có uy tín trong cộng đồng các dân tộc trên địa bàn và mở rộng bồi dưỡng KTQP&AN cho các đối tượng khác. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN cho HS, SV, học viên các trường chính trị, hành chính, đoàn thể Tăng cường công tác GDQP&AN toàn dân trên các phương tiện truyền thông đại chúng Phối hợp với các cơ quan chức năng của Trung ương (Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo) đẩy nhanh tiến độ xây dựng và đưa vào hoạt động Trung tâm GDQP&AN trong Trường Quân sự Quân khu, tỉnh Bắc Giang, Thái Nguyên và triển khai xây dựng trung tâm GDQP&AN trong trường Quân sự các địa phương. 2.2.2. Những giải pháp chủ yếu Một là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, trách nhiệm của chính quyền và người đứng đầu cơ quan, tổ chức. Hai là, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác GDQP&AN. Ba là, phát huy vai trò của Hội đồng GDQP&AN các cấp. Bốn là, chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên GDQP&AN. Năm là, quan tâm bảo đảm cơ sở vật chất, kinh phí, thực hiện tốt chế độ chính sách đối với các lực lượng tham gia công tác GDQP&AN. 17 2.3. Sự chỉ đạo của Đảng bộ Quân khu 1 đẩy mạnh công tác giáo dục quốc phòng và an ninh 2.3.1. Chỉ đạo tăng cường công tác giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm của mọi tổ chức và cá nhân có liên quan đến công tác giáo dục quốc phòng và an ninh Ngày 21/12/2010 Bộ Tư lệnh Quân khu 1 ra chỉ thị Về việc Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh cho các đối tượng giai đoạn 2011 - 2015, đã chỉ rõ: Cơ quan quân sự các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp tiếp tục quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 12/CT-TW ngày 03/5/2007 của Bộ Chính trị; Nghị định số 116/NĐ-CP ngày 10/7/2007 của Chính phủ; Chỉ thị số 147/CT-TTg ngày 31/3/2010 của Thủ tướng Chính phủ; Quy định số 07/QĐ-BTCTW ngày 16/4/2008 của Ban Tổ chức Trung ương về Tiêu chuẩn KTQP&AN đối với cán bộ, đảng viên và các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành về công tác GDQP&AN. 2.3.2. Chỉ đạo thực hiện đổi mới chương trình, nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh Chỉ đạo thực hiện đổi mới chương trình, nội dung bồi dưỡng KTQP&AN cho các đối tượng. Chỉ đạo thực hiện đổi mới chương trình, nội dung GDQP&AN cho HS, SV. Chỉ đạo thực hiện đổi mới nội dung phổ biến KTQP&AN toàn dân. 2.3.3. Chỉ đạo đổi mới hình thức tổ chức và phương pháp giáo dục quốc phòng và an ninh * Về hình thức tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh Bồi dưỡng KTQP&AN cho các đối tượng cán bộ, công chức và đảng viên. Giáo dục QP&AN các đối tượng trong cơ quan, tổ chức của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội; HS, SV. Phổ biến KTQP&AN cho toàn dân. * Phương pháp giáo dục quốc phòng và an ninh Vận dụng linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với từng đối tượng. Kết hợp GDQP&AN với giáo dục chính trị tư tưởng, phổ biến giáo dục pháp luật và gắn với xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện; giáo dục trong nhà trường với tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, trong các tổ chức đoàn thể và cộng đồng dân cư. Tích cực vận dụng phương pháp dạy học hiện đại, phát huy vai trò tích cực của người học. 2.3.4. Chỉ đạo kiện toàn hệ thống tổ chức, phát triển đội ngũ cán bộ, giáo viên và đổi mới cơ chế chính sách * Kiện toàn hệ thống tổ chức Ngày 21/01/2014 Quân khu chỉ đạo: Thành lập Hội đồng GDQP&AN theo Quyết định số 2419/QĐ-TTg ngày 12/12/2013 của Thủ 18 tướng Chính phủ, đủ số lượng theo cơ cấu, thành phần và nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng GDQP&AN các cấp. * Phát triển đội ngũ cán bộ, giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh Quân khu chỉ đạo: Tiếp tục triển khai đào tạo giáo viên GDQP-AN trên địa bàn và cử đi đào tạo theo chỉ tiêu của trên, để đến năm 2015 cơ bản các trường có đủ giáo viên GDQP-AN. Ngày 29/12/2010 Bộ Tham mưu Quân khu, chỉ đạo: Bộ chỉ huy quân sự các tỉnh phối hợp với sở giáo dục và Đào tạo, Trung tâm GDQP&AN Thái Nguyên tiếp tục tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng giáo viên GDQP&AN trong các trường trung học phổ thông, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề. * Chỉ đạo đổi mới cơ chế chính sách Đảng uỷ, Bộ Tư lệnh và Hội đồng GDQP&AN Quân khu đã chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị, nhà trường quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các cơ chế chính sách về công tác GDQP&AN đã được ban hành. Đồng thời, chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị, nhà trường quan tâm thực hiện tốt cơ chế chính sách theo khả năng, quyền hạn của từng cấp, từng ngành, từng địa phương, đơn vị. 2.3.5. Chỉ đạo công tác bảo đảm, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát kết quả giáo dục quốc phòng và an ninh * Công tác bảo đảm giáo dục quốc phòng và an ninh Ngày 29/12/2010, Tham mưu trưởng Quân khu đã chỉ đạo: Thực hiện đề án xây dựng trung tâm GDQP-AN theo Quyết định số 638/QĐTTg ngày 21/5/2009 của Thủ tướng Chính phủ giai đoạn 1 và các quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Năm 2013, Bộ Tư lệnh Quân khu chỉ đạo: Tiếp tục triển khai xây dựng Trung tâm GDQP-AN tại Trường Quân sự Quân khu, trường quân sự các địa phương theo Quyết định số 638/QĐTTg ngày 21/5/2009 của Thủ tướng Chính phủ đáp ứng yêu cầu GDQPAN trong những năm tới. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan, ban ngành, các địa phương, cơ sở giáo dục làm tốt mọi công tác bảo đảm cho nhiệm vụ bồi dưỡng, GDQP&AN. * Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát kết quả giáo dục quốc phòng và an ninh Ngày 05/9/2010, Quân khu chỉ đạo: Tăng cường kiểm tra của Hội đồng GDQP-AN các cấp, mỗi năm mỗi cấp kiểm tra từ 25 - 30% đơn vị thuộc quyền, kịp thời phát hiện và nhân rộng những nhân tố điển hình tiên tiến trong tổ chức thực hiện công tác GDQP-AN; chấn chỉnh kịp thời những sai lệch, yếu kém trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện. 19 Trong những năm 2010 - 2015, chủ trương và sự chỉ đạo công tác GDQP&AN có sự bổ sung, phát triển mới so với nhiệm kỳ 2006 - 2010 và có mặt khá hơn so với một số quân khu khác. Kết luận chương 2 Trong những năm 2010 - 2015, trước những yếu tố mới tác động của tình hình thế giới, khu vực và trong nước; bên cạnh những thuận lợi cơ bản cũng còn nhiều khó khăn chi phối; Đảng bộ Quân khu 1 đã xác định chủ trương, chỉ đạo kịp thời, đúng đắn thực hiện đẩy mạnh công tác GDQP&AN của Quân khu. Chương 3 NHẬN XÉT VÀ KINH NGHIỆM 3.1. Nhận xét quá trình Đảng bộ Quân khu 1 lãnh đạo công tác giáo dục quốc phòng và an ninh từ năm 2006 đến năm 2015 3.1.1. Ưu điểm Thứ nhất, Đảng bộ Quân khu 1 đã nhận thức ngày càng sâu sắc hơn về vị trí, vai trò, tính cấp thiết của công tác GDQP&AN để hoạch định chủ trương đúng đắn. Thứ hai, Đảng bộ Quân khu 1 luôn bám sát chỉ đạo của cấp trên và thực tiễn địa phương, kịp thời chỉ đạo đổi mới chương trình, nội dung, hình thức tổ chức và phương pháp GDQP&AN đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Thứ ba, Đảng bộ Quân khu 1 đã tích cực chỉ đạo công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giáo viên, bảo đảm cơ sở vật chất phục vụ, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN của Quân khu. Thứ tư, chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN trên địa bàn Quân khu 1 ngày càng được nâng cao. Nguyên nhân ưu điểm Thường xuyên được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, trực tiếp là Quân uỷ Trung ương và Bộ quốc phòng. Các cấp uỷ đảng và chính quyền trên địa bàn Quân khu 1 đã có nhiều cố gắng trong việc quán triệt triển khai thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về công tác GDQP&AN. Đảng bộ Quân khu 1 đã quan tâm lãnh đạo phát huy tốt vai trò, chức năng của Hội đồng GDQP&AN cùng các cơ quan, ban ngành, đoàn thể các cấp đối với công tác GDQP&AN. Được sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân các dân tộc trên địa bàn, phát huy tốt trách nhiệm của các đối tượng tham gia GDQP&AN. 3.1.2. Hạn chế 20 Một là, nhận thức của một bộ phận cấp uỷ, chính quyền, cán bộ, đảng viên về nhiệm vụ GDQP&AN còn hạn chế. Hai là, chỉ đạo triển khai tổ chức thực hiện chưa thực sự kịp thời, đồng bộ, thiếu chặt chẽ. Ba là, chất lượng giáo dục, bồi dưỡng KTQP&AN cho một số đối tượng chưa cao, hiệu quả còn thấp. Nguyên nhân của hạn chế Do điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của các địa phương trên địa bàn Quân khu còn gặp nhiều khó khăn. Do những tác động tiêu cực của mặt trái cơ chế thị trường, nên nhận thức về nhiệm vụ QP, AN nói chung, công tác GDQP&AN nói riêng của một bộ phận cán bộ, đảng viên, giáo viên, HS, SV còn giản đơn, đôi khi còn xem nhẹ. Trách nhiệm của một số thành viên cấp uỷ, chính quyền và Hội đồng GDQP&AN các cấp chưa được đề cao đúng mức, tham mưu chưa tích cực, tổ chức thực hiện chưa kiên quyết. Đội ngũ giáo viên GDQP&AN còn thiếu về số lượng và chất lượng còn nhiều hạn chế. 3.2. Một số kinh nghiệm 3.2.1. Thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng nâng cao nhận thức và trách nhiệm về giáo dục quốc phòng và an ninh cho mọi đối tượng trên địa bàn Quân khu Giáo dục chính trị, tư tưởng nâng cao nhận thức và trách nhiệm của mọi cấp, mọi ngành, mọi người giữ vai trò quyết định nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN của Quân khu 1. Trong những năm 2006 - 2015, Đảng bộ Quân khu 1 đã thường xuyên quan tâm lãnh đạo làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng nâng cao nhận thức và trách nhiệm về GDQP&AN cho mọi đối tượng cán bộ, đảng viên, HS, SV và toàn dân trên địa bàn Quân khu. 3.2.2. Tích cực đổi mới chương trình, nội dung, hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục quốc phòng và an ninh phù hợp với từng đối tượng, sát thực tế địa bàn Quân khu Đổi mới chương trình, nội dung, hình thức tổ chức, phương pháp, GDQP&AN là kinh nghiệm quan trọng nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP&AN ở Quân khu 1. Đổi mới chương trình, nội dung GDQP&AN ở Quân khu 1 đã hướng vào các vấn đề liên quan trực tiếp đến nhiệm vụ QP, AN và nghĩa vụ, trách nhiệm BVTQ của công dân. Hình thức, phương pháp GDQP&AN cũng đã được vận dụng một cách linh hoạt, phong phú, phù