Tài liệu đánh giá tình hình thực hiện chương trình nông thôn mới tại xã lộc an huyện phú lộc tỉnh thừa thiên huế

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH NÔNG THÔN MỚI TẠI XÃ LỘC AN HUYỆN PHÚ LỘC TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Sinh viên thực hiện: Trần Thị Ngọc Thúy Giáo viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Quang Phục Lớp: K43A - KTNN Niên khóa: 2009 – 2013 Huế, 05/2013 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục MỤC LỤC Lời cảm ơn........................................................................................................................i Mục lục ............................................................................................................................ii Danh mục các chữ viết tắt và ký hiệu..............................................................................v Danh mục các sơ đồ, hình ảnh........................................................................................vi Danh mục các bảng biểu................................................................................................vii Tóm tắt nghiên cứu...................................................................................................... viii PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài...........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................2 3. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3 PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .........................................................................4 CHƯƠNG 1 . NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHƯƠNG TRÌNH NÔNG THÔN MỚI .....................................................................4 1.1. Những vấn đề lý luận về nông thôn và nông thôn mới.........................................4 1.1.1. Khái niệm về nông thôn? ......................................................................................... 4 1.1.2. Vai trò của nông thôn? ............................................................................................. 4 1.1.3. Mô hình Nông thôn mới là gì? ................................................................................ 4 1.1.4. Cách thức tổ chức thực hiện? .................................................................................. 5 1.1.5. Nguồn lực thực hiện chương trình nông thôn mới? ............................................. 5 1.1.6. Nội dung hướng dẫn quy hoạch xây dựng nông thôn mới? ................................ 6 1.2. Tình hình thực hiện nông thôn mới của Việt Nam .............................................15 1.2.1. Tình hình thực hiện nông thôn mới ở Việt Nam ................................................. 15 1.2.2. Tình hình thực hiện nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế ........... 18 1.2.3. Tình hình thực hiện nông thôn mới trên toàn huyện Phú Lộc .......................... 20 SVTH:Trần Thị Ngọc Thúy iii Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục CHƯƠNG 2. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN XÃ LỘC AN, HUYỆN PHÚ LỘC TỈNH THỪA THIÊN HUẾ.................................................................................................................23 2.1. Khái quát tình hình cơ bản của xã Lộc An .........................................................23 2.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................................................................................. 24 2.1.2. Tài nguyên thiên nhiên ........................................................................................... 25 2.1.3. Kinh tế - xã hội........................................................................................................ 28 2.2. Tình hình thực hiện chương trình nông thôn mới tại xã Lộc An........................29 2.2.1. Quy trình thực hiện nông thôn mới ...................................................................... 29 2.2.2. Đánh giá tình hình thực hiện các tiêu chí của nông thôn mới ........................... 31 2.2.3. Nhận thức của người dân về chương trình nông thôn mới: ............................... 61 CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP........................................................70 3.1. ĐỊNH HƯỚNG...................................................................................................70 3.2. GIẢI PHÁP.........................................................................................................71 3.2.1. Nâng cao năng lực cán bộ cấp cơ sở .................................................................... 71 3.2.2. Tuyên truyền, vận động ........................................................................................ 72 3.2.3. Huy động nguồn lực ............................................................................................... 73 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................75 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC SVTH:Trần Thị Ngọc Thúy iv Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT BCĐ : Ban chỉ đạo NTM : Nông thôn mới NN&PTNT : Nông nghiệp và phát triển nông thôn UBND : Uỷ Ban Nhân Dân Bộ LĐ-TB&XH : Bộ lao động thương binh và xã hội Bộ KH-ĐT : Bộ kế hoạch đầu tư BTC : Bộ tài chính Bộ GTVT : Bộ giao thông vận tải Bộ GD-ĐT : Bộ giáo dục đào tạo THPT : Trung học phổ thông THCS : Trung học cơ sở TTCN : Tiểu thủ công nghiệp SX-KD : Sản xuất kinh doanh TNXH : Tệ nạn xã hội SVTH:Trần Thị Ngọc Thúy v Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH Sơ đồ 1: Bản đồ tự nhiên xã Lộc An .............................................................................23 Sơ đồ 2: Bảng quy hoạch xây dựng NTM xã Lộc An ...................................................32 Sơ đồ 3: Sơ đồ định hướng phát triển mạng dân cư ở Lộc An......................................37 Hình 1: Chợ xã Lộc An .................................................................................................34 Hình 2: Đường giao thông liên thôn..............................................................................45 Hình 3: Đường giao thông liên thôn đang thực hiện.....................................................50 Hình 4: Hệ thống kênh mương đã được kiên cố hóa ................................................... 51 Hình 5: Hệ thống kênh mương chưa được kiên cố hóa.................................................52 Hình 6: Trường THCS Lộc An 55 ...............................................................................55 Hình 7: Trường tiểu học Nam Phổ Hạ ..........................................................................56 SVTH:Trần Thị Ngọc Thúy vi Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1: Bộ tiêu chí quốc gia về NTM...........................................................................13 Bảng 2: Cơ cấu sử dụng đất của xã Lộc An. .................................................................26 Bảng 3: Tình hình lao động của Xã Lộc An..................................................................28 Bảng 4: Kế hoạch thực hiện tiêu chí điện......................................................................34 Bảng 5: Kế hoạch thực hiện tiêu chí chợ.......................................................................35 Bảng 6: Kế hoạch thực hiện tiêu chí y tế.......................................................................41 Bảng 7: Tình hình giao thông trước khi chưa thực hiện NTM......................................45 Bảng 8: Tình hình giao thông liên thôn trước khi chưa thực hiện NTM ......................46 Bảng 9: Tình hình giao thông liên thôn cần xây mới ....................................................48 Bảng 10: Kế hoạch thực hiện tiêu chí trường học trong thời gian tới...........................57 Bảng 11: Kế hoạch thực hiện tiêu chí cơ sở văn hóa. ...................................................58 SVTH:Trần Thị Ngọc Thúy vii Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục TÓM TẮT KHÓA LUẬN Đề tài: Tôi tiến hành nghiên cứu đề tài với mục tiêu nghiên cứu chính là: Nghiên cứu tình hình thực hiện chương trình thực hiện NTM tại xã Lộc An, huyện Phú Lộc, Tỉnh Thừa Thiên Huế. Từ đó đánh giá những khó khăn và thuận lợi trong quá trình thực hiện NTM. Để đạt được mục tiêu chung đã đề ra, cần có những mục tiêu cụ thể sau: - Nghiên cứu vấn đề lý luận và thực tiễn về nông thôn và nông thôn mới. - Đánh giá tình hình thực hiện NTM tại xã Lộc An theo 19 tiêu chí. - Đề xuất các giải pháp để phát huy chương trình NTM tại xã Lộc An trong thời gian tới. Nhằm làm rõ mục tiêu đề ra, đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Nghiên cứu những vấn đề có tính lý luận và thực tiễn về việc thực hiện chương trình nông thôn mới tại xã Lộc An, Huyện Phú Lộc, Tỉnh Thừa Thiên Huế. Chúng ta cần nắm bắt rõ cơ sở lý luận của đề tài, giúp hiểu sâu hơn về đối tượng cần nghiên cứu. Vì vậy, tôi đưa ra một số khái niệm cơ bản về mô hình nông thôn mới như sau: + Nông thôn + Mô hình nông thôn mới: “Mô hình nông thôn mới là tổng thể những đặc điểm, cấu trúc tạo thành một kiểu tổ chức nông thôn theo tiêu chí mới, đáp ứng yêu cầu mới đặt ra cho nông thôn trong điều kiện hiện nay, là kiểu nông thôn được xây dựng so với mô hình nông thôn cũ (truyền thống, đã có) ở tính tiên tiến về mọi mặt”. Để nắm rõ được những thuận lợi và khó khăn cho xây mô hình nông thôn mới, tôi tìm hiểu các đặc điểm địa bàn nghiên cứu có liên quan: đó là các đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội. Trong quá trình nghiên cứu, tôi chọn các phương pháp nghiên cứu đó là:Phương pháp thu thập số liệu( số liệu thứ cấp và số liệu sơ cấp), phương pháp so sánh, phương pháp thống kê mô tả, phương pháp nghiên cứu có sự tham gia của người SVTH:Trần Thị Ngọc Thúy viii Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục dân, tôi tiến hành nghiên cứu trên 60 hộ nông dân xã Lộc An và Ban quản lý xây dựng nông thôn mới. Qua quá trình nghiên cứu thực trạng sự tham gia của người dân trong việc xây dựng mô hình nông thôn mới tại xã Lộc An, có một số vấn đề nổi bật như sau: + Trọng tâm của các chương trình nông thôn mới không phải là sự đầu tư hỗ trợ nguồn kinh phí từ Nhà nước, mà chủ yếu đề cao sự phát huy nội lực của cộng đồng nông thôn, trong việc tham gia xây dựng các hoạt động phát triển làng xã. + Kinh phí cho xây dựng các công trình một phần được Nhà nước hỗ trợ, phần còn lại do người dân đóng góp. Kinh phí do người dân đóng góp được huy động từ chính nội lực của từng hộ gia đình. + Việc người dân tự đóng góp kinh phí, dựa vào chính cộng đồng đã phát huy được hiệu quả tham gia, các hoạt động được đảm bảo. + Ngoài đóng góp tiền của người dân còn tham gia đóng góp cả về công lao động trong các hoạt động của mô hình. + Chương trình nông thôn mới sau hai năm đưa vào thực hiện đã gặt hái được những thành công đáng khích lệ, tác động trực tiếp vào cuộc sống của người dân. Mặc dù, quá trình xây dựng nông thôn mới tại xã Lộc An đã huy động và khuyến khích được sự tham gia của người dân, nhưng vẫn chưa được như mong đợi. Cụ thể, vẫn còn những khó khăn, hạn chế ảnh hưởng đến sự tham gia của cộng đồng như ý thức của người dân chưa, trình độ nhận thức của người dân còn thấp, kinh tế của hộ phát triển chậm, nguồn kinh phí do Nhà nước đầu tư còn ở mức hạn hẹp… Để khắc phục những vấn đề còn tồn tại trên, tôi xin đưa ra ba giải pháp cơ bản : + Nâng cao năng lực cán bộ cấp cơ sở. + Tuyên truyền, vận động. + Huy động nguồn lực. SVTH:Trần Thị Ngọc Thúy ix Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Nông nghiệp, nông thôn, nông dân là vấn đề có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, là cơ sở ổn định chính trị và an ninh quốc phòng; là yếu tố quan trọng đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa; nhưng trước hết phải xuất phát từ lợi ích của nông dân, phát huy sự tham gia của người dân, trở thành chỗ dựa chính trị vững chắc của Đảng và Nhà nước, tạo điều kiện thuận lợi giúp nông dân nâng cao trình độ mọi mặt, có đời sống vật chất và tinh thần ngày càng cao. Phát triển nông nghiệp, nông thôn nhằm chủ động giải quyết các vấn đề về đời sống và đáp ứng các nhu cầu của nông dân, đặc biệt là tạo điều kiện giúp đỡ để họ có thể tự giải quyết được vấn đề của mình. Những năm qua, nhiều chương trình, dự án nhằm phát triển nông thôn đã được thực hiện như Dự án ngành cơ sở hạ tầng nông thôn, Chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, Chương trình 135 hay Chương trình mục tiêu quốc gia xóa đói giảm nghèo và việc làm,… Tuy nhiên những chương trình, dự án này mới chỉ giải quyết được những vấn đề riêng rẽ hoặc chỉ nhằm mục tiêu xóa đói giảm nghèo, phát triển cho những vùng nghèo, vùng đặc biệt khó khăn. Chính phủ đã thực hiện chủ trương tăng cường việc phân cấp và trao quyền cho các địa phương phát triển nông thôn văn minh, hiện đại. Bước đầu đã đạt được kết quả đáng khích lệ, tuy nhiên việc triển khai ở cấp xã, thôn, bản còn chậm do sự ràng buộc về nhiều thủ tục, cơ chế, chính sách, năng lực hạn chế của cán bộ cơ sở. Xây dựng nông thôn mới trong từng thời kỳ là vấn đề luôn được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước ta. Từ năm 2010 – 2015 cả nước đã triển khai Chương trình “Xây dựng nông thôn mới cấp xã theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa” do Ban kinh tế Trung ương và Bộ Nông nghiệp và PTNT chỉ đạo ở trên nhiều xã ở các địa phương với hướng tiếp cận từ cộng đồng. Chương trình đã được thực hiện thắng lợi, tạo bước đột phá trong phát triển nông nghiệp nông thôn, nâng cao đời sống SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 1 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục cho người dân. Cùng với đó, xã Lộc An đã tiến hành thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới theo chủ trương của Đảng với mục tiêu xây dựng làng, xã có cuộc sống ấm no, văn minh, môi trường trong sạch. Sau hai năm thực hiện chương trình NTM tại xã đã đạt được nhiều kết quả tích cực: diện mạo nông thôn thay đổi, đời sống người dân được nâng cao,người dân tiếp cận thông tin nhanh hơn, khôi phục được các thuần phong mỹ tục, tập quán lễ hội, vui chơi giải trí khích lệ tinh thần cho nhân dân. Bộ mặt làng, xã cũng được thay đổi rõ rệt, cảnh quan môi trường được bảo vệ. Chương trình NTM đã khơi dậy được niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Nói chung, Chương trình này đã thúc đẩy được sự tham gia của người dân vào việc xây dựng và phát triển nông thôn. Song cũng có những hạn chế và bất cập như kinh nghiệm của cán bộ chưa cao, sự trông chờ, ỷ lại của một bộ phận cán bộ, dân cư khá lớn; việc sử dụng nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước cho địa phương quản lý và người dân tham gia trực tiếp chưa được cụ thể, rõ ràng… Hiện nay, trên địa bàn xã đang xuất hiện nhiều thách thức mới trong nông nghiệp, nông dân và nông thôn ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa tại địa phương. Xuất phát từ thực tế đó tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài:” ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH NÔNG THÔN MỚI TẠI XÃ LỘC AN HUYỆN PHÚ LỘC TỈNH THỪA THIÊN HUẾ “ làm đề tài tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu tổng quát Nghiên cứu tình hình thực hiện chương trình thực hiện NTM tại xã Lộc An, huyện Phú Lộc, Tỉnh Thừa Thiên Huế. Từ đó đánh giá những khó khăn và thuận lợi trong quá trình thực hiện NTM. 2.2. Mục tiêu cụ thể -Nghiên cứu vấn đề lý luận và thực tiễn về nông thôn và nông thôn mới. - Đánh giá tình hình thực hiện NTM tại xã Lộc An theo 19 tiêu chí. - Đề xuất các giải pháp để phát huy chương trình NTM tại xã Lộc An trong thời gian tới. 3. Phương pháp nghiên cứu SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 2 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục - Phương pháp thu thập số liệu:  Số liệu thứ cấp  Số liệu sơ cấp - Phương pháp so sánh. - Phương pháp thống kê mô tả. - Phương pháp nghiên cứu có sự tham gia của người dân. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: -Tình hình thực hiện chương trình NTM tại xã Lộc An 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Không gian: Xã Lộc An. - Thời gian: 2 năm (2011-2012). SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 3 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHƯƠNG TRÌNH NÔNG THÔN MỚI 1.1. Những vấn đề lý luận về nông thôn và nông thôn mới 1.1.1. Khái niệm về nông thôn? Nông thôn là vùng sinh sống của tập hợp dân cư, trong đó có nhiều nông dân. Tập hợp dân cư này tham gia vào các hoạt động kinh tế, văn hóa – xã hội và môi trường trong một thể chế chính trị nhất định và chịu ảnh hưởng của các tổ chức khác” (Giáo trình Phát triển nông thôn, trường ĐHNN Hà Nội, trang 11, 2005). 1.1.2. Vai trò của nông thôn?  Nông thôn là nơi cung cấp lương thực, thực phẩm cho đời sống của người dân.  Cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp và xuất khẩu.  Cung cấp hàng hóa cho xuất khẩu.  Cung cấp lao động cho công nghiệp và thành thị.  Là thị trường rộng lớn để tiêu thụ những sản phẩm của công nghiệp và dịch vụ  Phát triển nông thôn tạo điều kiện ổn định về mặt kinh tế - chính trị - xã hội.  Nông thôn nằm trên địa bàn rộng lớn về các mặt tự nhiên - kinh tế - xã hội. 1.1.3. Mô hình Nông thôn mới là gì? Có thể quan niệm: “Mô hình nông thôn mới là tổng thể những đặc điểm, cấu trúc tạo thành một kiểu tổ chức nông thôn theo tiêu chí mới, đáp ứng yêu cầu mới đặt ra cho nông thôn trong điều kiện hiện nay, là kiểu nông thôn được xây dựng so với mô hình nông thôn cũ (truyền thống, đã có) ở tính tiên tiến về mọi mặt” ( Phan Xuân Sơn, Nguyễn Cảnh, 2008). Xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng và cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn đồng lòng xây dựng thôn, xã, gia đình của mình khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ); có nếp sống văn hoá, môi trường và an ninh nông thôn được đảm bảo; thu nhập, đời sống vật SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 4 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục chất, tinh thần của người dân được nâng cao. Xây dựng nông thôn mới giúp cho nông dân có niềm tin, trở nên tích cực, chăm chỉ, đoàn kết giúp đỡ nhau xây dựng nông thôn phát triển giàu đẹp, dân chủ, văn minh. 1.1.4. Cách thức tổ chức thực hiện? - Thành lập ban chỉ đạo triển khai chương trình xây dựng NTM giai đoạn 20102015.Ban chỉ đạo có nhiệm vụ: + Xây dựng nội dung,kế hoạch hoạt động của Ban chỉ đạo. + Thành lập Tổ giúp việc. + Chỉ đạo các đơn vị đánh giá đúng thực trạng từng đơn vị cơ sở, nhằm cụ thể hóa xây dựng các tiêu chí, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp về xây dựng NTM. + Tổng hợp báo cáo định kỳ hàng tháng qua BCĐ về những đề xuất bổ sung, sửa đổi, cơ chế chính sách. - Ban chỉ đạo có trách nhiệm phân công từng thành viên phụ trách các khu vực và địa bàn khu dân cư để tổ chức triển khai chương trình này. - Thành lập tổ giúp việc cho ban quản lý : Có nhiệm vụ: + Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM xã tổng hợp, xây dựng kế hoạch xây dựng NTM của toàn xã. + Tổ chức kiểm tra hoặc đề xuất UBND Xã thành lập đoàn thanh tra thực hiện kế hoạch hàng năm của các thôn. + Tổng hợp báo cáo tiến độ vào ngày 15 hàng tháng,quý, 6 tháng và năm cho ban chỉ đạo xã, Ban Quản Lý xã. 1.1.5. Nguồn lực thực hiện chương trình nông thôn mới? 1.1.5.1. Vốn ngân sách (TƯ và địa phương), bao gồm a) Vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia và chương trình, dự án hỗ trợ có mục tiêu đang triển khai và sẽ tiếp tục triển khai trong những năm tiếp theo trên địa bàn: Khoảng 23%; b) Vốn trực tiếp cho chương trình để thực hiện các nội dung theo quy định tại điểm 3 mục VI của quyết định này: Khoảng 17%. 1.1.5.2. Vốn tín dụng (bao gồm tín dụng đầu tư phát triển và tín dụng thương mại): Khoảng 30%; 1.1.5.3. Vốn từ các DN, HTX và các loại hình kinh tế khác: Khoảng 20%; SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 5 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục 1.1.5.4. Huy động đóng góp của cộng đồng dân cư: Khoảng 10%. 1.1.6. Nội dung hướng dẫn quy hoạch xây dựng nông thôn mới? Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới là một chương trình tổng thể về phát triển kinh tế – xã hội, chính trị và an ninh quốc phòng, gồm 11 nội dung sau: 1.1.6.1. Quy hoạch xây dựng nông thôn mới a) Mục tiêu: đạt yêu cầu tiêu chí số 01 của Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. Đến năm 2011, cơ bản phủ kín quy hoạch xây dựng nông thôn trên địa bàn cả nước làm cơ sở đầu tư xây dựng nông thôn mới, làm cơ sở để thực hiện mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020; b) Nội dung: - Nội dung 1: Quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ; - Nội dung 2: Quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế – xã hội – môi trường; phát triển các khu dân cư mới và chỉnh trang các khu dân cư hiện có trên địa bàn xã. c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn thực hiện nội dung 1 “Quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ”; - Bộ Xây dựng hướng dẫn thực hiện nội dung 2: “Quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế – xã hội – môi trường; phát triển các khu dân cư mới và chỉnh trang các khu dân cư hiện có trên địa bàn xã”; - Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã hướng dẫn các xã rà soát, bổ sung và hoàn chỉnh 02 loại quy hoạch trên; đồng thời chỉ đạo thực hiện; - Ủy ban nhân dân xã tổ chức lập quy hoạch, lấy ý kiến tham gia của cộng đồng dân cư, trình Ủy ban nhân dân huyện phê duyệt và tổ chức thực hiện các quy hoạch đã được duyệt. SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 6 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục 1.1.6.2. Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội a) Mục tiêu: đạt yêu cầu tiêu chí số 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9 trong Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới; b) Nội dung: - Nội dung 1: Hoàn thiện đường giao thông đến trụ sở Ủy ban nhân dân xã và hệ thống giao thông trên địa bàn xã. Đến 2015 có 35% số xã đạt chuẩn (các trục đường xã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa) và đến 2020 có 70% số xã đạt chuẩn (các trục đường thôn, xóm cơ bản cứng hóa); - Nội dung 2: Hoàn thiện hệ thống các công trình đảm bảo cung cấp điện phục vụ sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn xã. Đến 2015 có 85% số xã đạt tiêu chí nông thôn mới và năm 2020 là 95% số xã đạt chuẩn; - Nội dung 3: Hoàn thiện hệ thống các công trình phục vụ nhu cầu về hoạt động văn hóa thể thao trên địa bàn xã. Đến 2015 có 30% số xã có nhà văn hóa xã, thôn đạt chuẩn, đến 2020 có 75% số xã đạt chuẩn; - Nội dung 4: Hoàn thiện hệ thống các công trình phục vụ việc chuẩn hóa về y tế trên địa bàn xã. Đến 2015 có 50% số xã đạt chuẩn và đến 2020 có 75% số xã đạt chuẩn; - Nội dung 5: Hoàn thiện hệ thống các công trình phục vụ việc chuẩn hóa về giáo dục trên địa bàn xã. Đến 2015 có 45% số xã đạt tiêu chí và năm 2020 có 75% số xã đạt chuẩn; - Nội dung 6: Hoàn chỉnh trụ sở xã các công trình phụ trợ. Đến 2015 có 65% số xã đạt tiêu chí và năm 2020 có 85% số xã đạt chuẩn; - Nội dung 7: Cải tạo, xây mới hệ thống thủy lợi trên địa bàn xã. Đến 2015 có 45% số xã đạt chuẩn (có 50% kênh cấp 3 trở lên được kiên cố hóa). Đến 2020 có 77% số xã đạt chuẩn (cơ bản cứng hóa hệ thống kênh mương nội đồng theo quy hoạch). c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ Giao thông vận tải hướng dẫn thực hiện nội dung 1: “Hoàn thiện đường giao thông đến trụ sở Ủy ban nhân dân xã và hệ thống giao thông trên địa bàn xã”; - Bộ Công thương hướng dẫn thực hiện nội dung 2: “Hoàn thiện hệ thống các công trình đảm bảo cung cấp điện phục vụ sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn xã”; SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 7 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hướng dẫn thực hiện nội dung 3: “Hoàn thiện hệ thống các công trình phục vụ nhu cầu về hoạt động văn hóa thể thao trên địa bàn xã”; - Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện nội dung 4: “Hoàn thiện hệ thống các công trình phục vụ việc chuẩn hóa về y tế trên địa bàn xã”; - Bộ Giáo dục hướng dẫn thực hiện nội dung 5: “Hoàn thiện hệ thống các công trình phục vụ việc chuẩn hóa về giáo dục trên địa bàn xã”; - Bộ Nội vụ hướng dẫn thực hiện nội dung 6: “Hoàn chỉnh trụ sở xã và các công trình phụ trợ”; - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn thực hiện nội dung 7: “Cải tạo, xây mới hệ thống thủy lợi trên địa bàn xã”; - Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã hướng dẫn các xã xây dựng đề án theo các nội dung trên; đồng thời chỉ đạo thực hiện; - Ủy ban nhân dân các xã xây dựng đề án và tổ chức thực hiện. 1.1.6.3. Chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập a) Mục tiêu: đạt yêu cầu tiêu chí số 10, 12 trong Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. Đến năm 2015 có 20% số xã đạt, đến 2020 có 50% số xã đạt; b) Nội dung: - Nội dung 1: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng phát triển sản xuất hàng hóa, có hiệu quả kinh tế cao: - Nội dung 2: Tăng cường công tác khuyến nông; đẩy nhanh nghiên cứu ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông – lâm – ngư nghiệp; - Nội dung 3: Cơ giới hóa nông nghiệp, giảm tổn thất sau thu hoạch trong sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp; - Nội dung 4: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống theo phương châm “mỗi làng một sản phẩm”, phát triển ngành nghề theo thế mạnh của địa phương; - Nội dung 5: Đẩy mạnh đào tạo nghề cho lao động nông thôn, thúc đẩy đưa công nghiệp vào nông thôn, giải quyết việc làm và chuyển dịch nhanh cơ cấu lao động nông thôn. SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 8 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ NN-PTNT hướng dẫn thực hiện nội dung 1,2,3,4. - Bộ LĐ-TB&XH hướng dẫn thực hiện nội dung 05. - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ và UBND các huyện, thị xã hướng dãn các xã xây dựng đề án theo các nội dung trên; đồng thời chỉ đạo thực hiện; - UBND các xã xây dựng đề án và tổ chức thực hiện. 1.1.6.4. Giảm nghèo và an sinh xã hội a) Mục tiêu: Đạt yêu cầu tiêu chí số 11 của Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới; b) Nội dung: - Nội dung 1: Thực hiện có hiệu quả Chương trình giảm nghèo nhanh và bền vững cho 62 huyện có tỷ lệ hộ nghèo cao (Nghị quyết 30a của Chính phủ) theo Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới; - Nội dung 2: Tiếp tục triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia về giảm nghèo; - Nội dung 3: Thực hiện các chương trình an sinh xã hội. c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ LĐ-TB&XH hướng dẫn thực hiện các nội dung trên; - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ và UBND các huyện, thị xã hướng dẫn các xã xây dựng đè án theo các nội dung có liên quan nêu trên; đồng thời chỉ đạo thực hiện; - UBND các xã xây dựng đề án và tổ chức thực hiện. 1.1.6.5. Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức SX có hiệu quả ở nông thôn a) Mục tiêu: Đạt yêu cầu tiêu chí số 13 của Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. Đến 2015 có 65% số xã đạt chuẩn và đến 2020 có 75% số xã đạt chuẩn. b) Nội dung: - Nội dung 1: Phát triển kinh tế hộ, trang trại, HTX; - Nội dung 2: Phát triển DN vừa và nhỏ ở nông thôn; - Nội dung 3: Xây dựng cơ chế, chính sách thúc đẩy liên kết kinh tế giữa các loại hình kinh tế ở nông thôn. c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ NN-PTNT chủ trì, hướng dẫn thực hiện các nội dung 1, 3; SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 9 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục - Bộ KH-ĐT hướng dẫn thực hiện nội dung 2; - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ và UBND các huyện, thị xã hướng dẫn các xã xây dựng đề án theo các nội dung trên; đồng thời chỉ đạo thực hiện; - UBND các xã xây dựng đề án theo nội dung 1, lấy ý kiến tham gia của cộng đồng dân cư, trình UBND tỉnh phê duyệt và tổ chức thực hiện. 1.1.6.6. Phát triển giáo dục - đào tạo ở nông thôn a) Mục tiêu: Đạt yêu cầu tiêu chí số 5 và 14 của Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. Đến 2015 có 45% số xã đạt chuẩn và đến 2020 có 80% số xã đạt chuẩn; b) Nội dung: Tiếp tục thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới; c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ GD-ĐT chủ trì, hướng dẫn thực hiện đề án; - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ và UBND chỉ đạo các huyện, thị xã hướng dẫn các xã xây dựng đề án; đồng thời chỉ đạo thực hiện; - UBND các xã xây dựng đề án và tổ chức thực hiện. 1.1.6.7. Phát triển y tế, chăm sóc sức khỏe cư dân nông thôn a) Mục tiêu: Đạt yêu cầu tiêu chí số 5 và 15 của Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. Đến 2015 có 50% số xã đạt chuẩn và đến 2020 có 75% số xã đạt chuẩn; b) Nội dung: Tiếp tục thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia trong lĩnh vực về y tế, đáp ứng yêu cầu Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. c) Phân công quản lý, thực hiện dự án: - Bộ Y tế chủ trì, hướng dẫn thực hiện đề án; - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ và UBND chỉ đạo các huyện, thị xã hướng dẫn các xã xây dựng đề án theo các nội dung trên; đồng thời chỉ đạo thực hiện; - UBND các xã xây dựng đề án và tổ chức thực hiện. 1.1.6.8. Xây dựng đời sống văn hóa, thông tin và truyền thông nông thôn a) Mục tiêu: Đạt yêu cầu tiêu chí số 6 và 16 của Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. Đến 2015 có 30% số xã có nhà văn hóa xã, thôn và 45% số xã có bưu điện và điểm internet đạt chuẩn. Đến 2020 có 75% số xã có nhà văn hóa xã, thôn và 70% có điểm bưu điện và điểm internet đạt chuẩn; SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 10 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục b) Nội dung: - Nội dung 1: Tiếp tục thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa, đáp ứng yêu cầu Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới; - Nội dung 2: Thực hiện thông tin và truyền thông nông thôn, đáp ứng yêu cầu Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, hướng dẫn thực hiện nội dung1; - Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, hướng dẫn thực hiện nội dung 2; - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ và UBND chỉ đạo các huyện, thị xã hướng dẫn các xã xây dựng đề án theo các nội dung trên; đồng thời chỉ đạo thực hiện; - UBND các xã xây dựng đề án, lấy ý kiến tham gia của cộng đồng dân cư và tổ chức thực hiện. 1.1.6.9. Cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn a) Mục tiêu: Đạt yêu cầu tiêu chí số 17 trong Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới; đảm bảo cung cấp đủ nước sinh hoạt sạch và hợp vệ sinh cho dân cư, trường học, trạm y tế, công sở và các khu dịch vụ công cộng; thực hiện các yêu cầu về bảo vệ và cải thiện môi trường sinh thái trên địa bàn xã. Đến 2015 có 35% số xã đạt chuẩn và đến 2020 có 80% số xã đạt chuẩn; b) Nội dung: - Nội dung 1: Tiếp tục thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn; - Nội dung 2: Xây dựng các công trình bảo vệ môi trường nông thôn trên địa bàn xã, thôn theo quy hoạch, gồm: Xây dựng, cải tạo nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước trong thôn, xóm; xây dựng các điểm thu gom, xử lý rác thải ở các xã; chỉnh trang, cải tạo nghĩa trang; cải tạo, xây dựng các ao, hồ sinh thái trong khu dân cư, phát triển cây xanh ở các công trình công cộng… c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ NN-PTNT chủ trì, hướng dẫn thực hiện; - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ và UBND chỉ đạo các huyện, thị xã hướng dẫn các xã xây dựng đề án theo các nội dung trên; đồng thời chỉ đạo thực hiện; SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 11 Khóa luận tốt nghiệp đại học GVHD: ThS. Nguyễn Quang Phục - UBND các xã xây dựng đề án, lấy ý kiến tham gia của cộng đồng dân cư và tổ chức thực hiện. 1.1.6.10. Nâng cao chất lượng tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị – xã hội trên địa bàn a) Mục tiêu: Đạt yêu cầu tiêu chí số 18 trong Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. Đến 2015 có 85% số xã đạt chuẩn và năm 2020 là 95% số xã đạt chuẩn; b) Nội dung: - Nội dung 1: Tổ chức đào tạo cán bộ đạt chuẩn theo quy định của Bộ Nội vụ, đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới; - Nội dung 2: Ban hành chính sách khuyến khích, thu hút cán bộ trẻ đã được đào tạo, đủ tiêu chuẩn về công tác ở các xã, đặc biệt là các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn để nhanh chóng chuẩn hóa đội ngũ cán bộ ở các vùng này; - Nội dung 3: Bổ sung chức năng, nhiệm vụ và cơ chế hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị phù hợp với yêu cầu xây dựng nông thôn mới. c) Phân công quản lý, thực hiện: - Bộ Nội vụ chủ trì, hướng dẫn thực hiện: - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TƯ, UBND các huyện, thị xã hướng dẫn các xã xây dựng đề án theo các nội dung có liên quan; đồng thời chỉ đạo, triển khai thực hiện; - UBND các xã xây dựng đề án theo nội dung 1, 3 và tổ chức thực hiện. 1.1.6.11. Giữ vững an trinh, trật tự xã hội nông thôn a) Mục tiêu: Đạt yêu cầu tiêu chí số 19 của Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới. Đến 2015 có 85% số xã đạt chuẩn và năm 2020 là 95% số xã đạt chuẩn; b) Nội dung: - Nội dung 1: Ban hành nội quy, quy ước làng xóm về trật tự, an ninh; phòng, chống các TNXH và các hủ tục lạc hậu; - Nội dung 2: Điều chỉnh và bổ sung chức năng, nhiệm vụ và chính sách tạo điều kiện cho lực lượng an ninh xã, thôn, xóm hoàn thành nhiệm vụ đảm bảo an ninh, TTXH trên địa bàn theo yêu cầu xây dựng nông thôn mới. SVTH: Trần Thị Ngọc Thúy 12