Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Chuyên ngành kinh tế Giải pháp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện chợ đồn, tỉnh bắ...

Tài liệu Giải pháp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện chợ đồn, tỉnh bắc kạn

.PDF
124
143
106

Mô tả:

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH DOÃN ĐÌNH NAM GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHỢ ĐỒN TỈNH BẮC KẠN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2019 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH DOÃN ĐÌNH NAM GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHỢ ĐỒN TỈNH BẮC KẠN Ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM VĂN HẠNH THÁI NGUYÊN - 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn được thực hiện nghiêm túc, trung thực và mọi số liệu trong này được trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả Doãn Đình Nam ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ tận tình từ phía tập thể và cá nhân: Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các thầy, cô giáo trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, Phòng Đào tạo đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với TS. Phạm Văn Hạnh, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn các doanh nghiệp nhỏ và vừatrên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, các đơn vị, các phòng ban và cán bộ nhân viên đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài. Tác giả Doãn Đình Nam iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ......................................................... viii MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 3 4. Đóng góp khoa học của luận văn .......................................................... 3 5. Kết cấu của luận văn ............................................................................. 4 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN . 5 1.1. Cơ sở lý luận về phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn cấp huyện .................................................................................................. 5 1.1.1. Khái niệm và phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa .......................... 5 1.1.2. Tiêu chí xác định DNNVV ............................................................. 9 1.1.3. Đặc điểm của DNNVV ................................................................. 10 1.1.4. Vai trò của DNNVV...................................................................... 11 1.1.5. Nội dung phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn cấp huyện 13 1.1.6. Nhân tố ảnh hưởng đến phát triển DNNVV trên địa bàn cấp huyện ....................................................................................................... 19 1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn cấp huyện................................................................................................. 23 1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước ......................... 23 iv 1.2.2. Bài học kinh nghiệm phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa cho huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ........................................................................... 29 Chương 231PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................... 31 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 31 2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................. 31 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................ 31 2.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số thông tin ................................ 32 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .................................................. 32 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................... 35 2.3.1. Chỉ tiêu đánh giá về chủ trương, chính sách, định hướng của huyện và tỉnh về quản lý phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa .................... 35 2.3.2. Chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý việc triển khai thực hiện chủ trương, chính sách, định hướng ở địa phương trong phát triển DNNVV .................................................................................................. 35 2.3.3. Chỉ tiêu đánh giá công tác kiểm tra giám sát trong phát triển DNNVV37 Chương 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHỢ ĐỒN, TỈNH BẮC KẠN 38 3.1. Khái quát về huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn.................................... 38 3.1.1. Điều kiện tự nhiên ......................................................................... 38 3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội của huyện Chợ Đồn-Tỉnh Bắc Kạn ..... 42 3.2. Đặc điểm của các DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn........................................................................................................... 45 3.2.1. Phát triển về số lượng.................................................................... 45 3.2.2. Quy mô vốn của DNNVV ............................................................. 48 3.2.3. Quy mô lao động của DNNVV ..................................................... 50 3.2.4. Doanh thu của DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn-Bắc Kạn .. 51 3.3. Nội dung phát triển của các DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ............................................................................................ 52 3.3.1. Xây dựng chủ trương, định hướng và chính sách phát triển của huyện Chợ Đồn và tỉnh Bắc Kạn ............................................................ 52 v 3.3.2. Công tác triển khai chủ trương, định hướng và chính sách hỗ trợ phát triển DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn.................................... 56 3.3.3. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách phát triển DNNVV của huyện Chợ Đồn ......................................... 71 3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển các DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ........................................................................... 75 3.4.1. Các nhân tố bên trong doanh nghiệp ............................................. 75 3.4.2. Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp ............................................ 81 3.5. Đánh giá chung về phát triển các DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ................................................................................... 87 3.5.1. Những kết quả đạt được ................................................................ 87 3.5.2. Những hạn chế .............................................................................. 88 3.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ............................................................. 91 Chương 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHỢ ĐỒN, TỈNH BẮC KẠN....... 93 4.1. Định hướng và mục tiêu phát triển DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ................................................................................... 93 4.1.1. Định hướng phát triển DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ................................................................................................... 93 4.1.2. Mục tiêu phát triển DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn .......................................................................................................... 94 4.2. Các giải pháp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ........................................................................... 95 4.2.1. Tăng cường triển khai chủ trương, định hướng và chính sách phát triển DNNVV trên địa bàn huyện ........................................................... 95 4.2.2. Tăng cường công tác triển khai chủ trương, định hướng và chính sách hỗ trợ phát triển của địa phương ..................................................... 96 4.2.3. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách của địa phương ................................................ 100 4.3. Kiến nghị đối với các bên có liên quan .......................................... 101 4.3.1. Đối với nhà nước, chính phủ và các bộ/ban/ngành có liên quan 101 vi 4.3.2. Đối với UBND tỉnh Bắc K ạn và các sở/ban/ngành có liên quan ....................................................................................................... 101 4.3.3. Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Chợ Đồn 103 KẾT LUẬN .......................................................................................... 105 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 107 PHỤ LỤC ............................................................................................. 109 vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT APEC : BCH : BVTV : CHLB : CN-TTCN : CN-XD : DN : DNNVV : DNTN : DT : GDP : GTGT : HTX : KH : KTGS : KTXH : LĐ : LĐTB&XH : LMLM : MTQG : NH : NLĐ : ODA : PCTT-TKCN : QLNN : SXKD : TM-DV : TNHH : TSCĐ : UBKT : UBND : YWAM : Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương Ban chấp hành Bảo vệ thực vật Cộng hòa liên bang Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp Công nghiệp - Xây dựng Doanh nghiệp Doanh nghiệp nhỏ và vừa Doanh nghiệp tư nhân Doanh thu Tổng thu nhập quốc nội Giá trị gia tăng Hợp tác xã Kế hoạch Kiểm tra, giám sát Kinh tế - Xã hội Lao động Lao động thương binh và Xã hội Lở mồm long móng Mặt trận quốc gia Ngân hàng Người lao động Nguồn vốn hợp tác phát triển Phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn Quản lý Nhà nước Sản xuất kinh doanh Thương mại - Dịch vụ Trách nhiệm Hữu hạn Tài sản cố định Ủy ban kiểm tra Ủy ban nhân dân Tổ chức Thanh niên với sứ Mệnh Youth With A Mission viii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Bảng 3.1: DNNVV phân theo quy mô tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 ............................................................. 46 Bảng 3.2: DNNVV phân theo loại hình sở hữu tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 .............................................. 47 Bảng 3.3: Lao động trong DNNVV phân theo quy mô tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 .............................. 48 Bảng 3.4: Lao động trong DNNVV phân theo loại hình doanh nghiệp tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017............ 49 Bảng 3.5: Giá trị tài sản cố định và đầu tư tài chính dài hạn của DNNVV tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017................ 50 Bảng 3.6: Kết quả hoạt động kinh doanh của DNNVV tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015 - 2017 ............................ 51 Bảng 3.7: Kết quả khảo sát xây dựng chủ trương, định hướng và chính sách về phát triển DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ................................................................................. 55 Bảng 3.8: Tình hình hỗ trợ chính sách đất đai cho DNNVV huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 ..................................................... 58 Bảng 3.9: Tình hình hỗ trợ chính sách hỗ trợ thị trường cho DNNVV huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 ................................... 59 Bảng 3.10: Tình hình hỗ trợ chính sách hỗ trợ vốn cho DNNVV huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 .............................................. 60 Bảng 3.11: Tình hình hỗ trợ chính sách hỗ trợ khoa học công nghệ cho DNNVVhuyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 .................... 62 Bảng 3.12: Tình hình hỗ trợ chính sách hỗ trợ thủ tục hành chính cho DNNVV huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 ................... 64 Bảng 3.13: Tình hình hỗ trợ chính sách hỗ trợ pháp lý cho DNNVV huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 .............................................. 66 ix Bảng 3.14: Tình hình hỗ trợ chính sách hỗ trợ nguồn nhân lực cho DNNVV huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 ................................... 68 Bảng 3.15: Kết quả đào tạo NNL cho DNNVV huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 ............................................................................. 68 Bảng 3.16: Kết quả khảo sát triển khai chủ trương, định hướng và chính sách về phát triển DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ................................................................................. 70 Bảng 3.17: Thống kê DNNVV vi phạm tại địa bàn huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 .................................................................... 72 Bảng 3.18: Kết quả khảo sát công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách phát triển DNNVV của địa phương trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ................................. 74 Bảng 3.19: Trình độ chủ DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 ...................................................... 76 Bảng 3.20: Nguồn gốc thiết bị và công nghệ các DNNVV đã và đang sử dụng trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 ............................................................................. 76 Bảng 3.21: Trình độ lao động tại các DNNVV đã và đang sử dụng trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 ..... 77 Bảng 3.22: Kết quả đánh giá tầm quan trọng của năng lực nghiên cứu phát triển DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 .................................................................... 80 Bảng 3.23: Một số thị trường chủ yếu của DNNVV huyện Chợ Đồn giai đoạn 2015-2017 .................................................................... 83 Hình 3.1: Tỷ lệ NNL được thực hiện đào tạo hoạt động marketingtại các DNNVV đã và đang sử dụng trên địa bàn huyện Chợ Đồn,tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 ............................ 79 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Khu vực DNNVV luôn được xem là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Khu vực này đóng một vai trò hết sức quan trọng và ngày càng thu hút sự quan tâm của xã hội. Các DNNVV có nhiều tiềm năng, thu hút các nguồn lực của xã hội để tạo thêm động lực cho quá trình phát triển, là đầu mối quan trọng của các kênh đầu tư và tiêu dùng, là khu vực tạo ra một số lượng lớn công ăn việc làm, góp phần giải quyết tốt các vấn đề kinh tế - xã hội của quốc gia. Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) có vai trò to lớn trong việc phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Việc phát triển DNNVV cho phép khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, nguồn vốn, công nghệ và thị trường; tạo công ăn, việc làm cho người lao động; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế; giảm bớt chênh lệch giàu nghèo; hỗ trợ cho sự phát triển của các doanh nghiệp lớn; duy trì và phát triển các ngành nghề truyền thống.... Với một số lượng lớn, chiếm tới hơn 97% tổng số DN trên cả nước, các DNNVV đã tạo công ăn việc làm cho người lao động, đóng góp đáng kể vào GDP và kim ngạch xuất khẩu, đang khẳng định vai trò không thể thiếu của mình trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Việt Nam nói chung và huyện Chợ Đồn nói riêng, việc phát triển các DNNVV là điều kiện tiền đề để khai thác tốt các tiềm năng, thế mạnh của nền kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại. Sự tồn tại và phát triển của loại hình doanh nghiệp này trong nền kinh tế thị trường là tất yếu khách quan và là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Đảng, Nhà nước cũng như chính quyền địa phương các cấp. Tính đến 31/12/2017 quy mô doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Chợ Đồn là 72 doanh nghiệp, trong đó chủ yếu là các doanh nghiệp siêu nhỏ (chiếm 24,75%) và nhỏ (chiếm 24,75%), loại hình doanh nghiệp tư nhân là chủ yếu 2 (chiếm 51,41%), kết quả lợi nhuận hàng năm rất thấp năm 2015, 2016 âm năm 2017 chỉ đạt 162 triệu đồng, công tác quản lý DNNVV còn khó khăn, xây dựng chủ trương, chính sách và định hướng về phát triển DNNVV chưa đảm bảo về thời gian, tiến độ; chính sách trợ giúp DNNVV còn hạn chế như đất đai, vốn, thị trường, khoa học công nghệ,… hoạt động thanh tra, kiểm tra chưa thường xuyên liên tục. Để góp phần thúc đẩy sự hình thành và phát triển loại hình DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn - tỉnh Bắc Kạn, nhằm huy động tối đa tiềm năng về vốn, lao động, mặt bằng... trong nhân dân, cần thiết phải nghiên cứu để tìm những biện pháp phù hợp thúc đẩy các DNNVV trên địa bàn phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng. Đây là vấn đề cấp thiết và có tính cơ bản, lâu dài đối với tỉnh Bắc Kạn trong quá trình hội nhập ngày một sâu rộng. Nhận thức được điều đó, tôi đã chọn đề tài: “Giải pháp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Chợ Đồn - tỉnh Bắc Kạn” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Nghiên cứu thực trạng và đề xuất các giải pháp phát triển của các DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa tỉnh Bắc Kạn. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa những lý luận và thực tiễn về phát triển DNNVV trên địa bàn cấp huyện; - Đánh giá thực trạng phát triển của các DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn. - Đề xuất giải pháp phát triển DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn đến năm 2023. 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề về phát triển DNNVV tại huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn. 3.2. Phạm vi nghiên cứu * Về không gian: Các DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn. * Về thời gian: Đề tài nghiên cứu số liệu về thực trạng phát triển của các DNNVV trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn trong giai đoạn 2015 - 2017, số liệu thứ cấp thu thập tháng 7,8/2018. * Về nội dung: Tập trung nghiên cứu nội dung về phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn; phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn; từ đó đề xuất giải pháp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn đến năm 2023. 4. Đóng góp khoa học của luận văn Về lý luận: Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa về phương diện lý luận trong phát triển DNNVV trên địa bàn cấp huyện. Các vấn đền liên quan đến lý thuyết phát triển DNNVV trên địa bàn cấp huyện đã được hệ thống hóa một cách đầy đủ, toàn diện và khoa học. Về thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của đề tài luận văn có thể làm cơ sở cho địa phương đưa ra các giải pháp phát triển DNNVV trên địa bàn huyện, tỉnh, làm tài liệu tham khảo cho sinh viên ngành kinh tế chính trị và những ai quan tâm muốn tìm hiểu về vấn đề phát triển DNNVV. Đồng thời cũng có thể làm tài liệu tham khảo cho các DNNVV trên địa bàn huyện, tỉnh. 4 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm ba chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn cấp huyện. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn Chương 4: Phương hướng và giải pháp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. Cơ sở lý luận về phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn cấp huyện 1.1.1. Khái niệm và phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa a. Khái niệm Nhiều chuyên gia kinh tế và pháp luật của Việt Nam cho rằng, khái niệm DNNVV và sau đó khái niệm doanh nghiệp nhỏ và cực nhỏ được du nhập từ bên ngoài vào Việt Nam. Vấn đề tiêu chí doanh nghiệp vừa, nhỏ và cực nhỏ là trung tâm của nhiều cuộc tranh luận về sự phát triển của khu vực này trong nhiều năm qua. Định nghĩa về doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp nhỏ và cực nhỏ rõ ràng phải dựa trước tiên vào quy mô doanh nghiệp. Thông thường đó là tiêu chí về số nhân công, vốn đăng kí, doanh thu..., các tiêu chí này thay đổi theo từng quốc gia, từng chương trình phát triển khác nhau. Theo Điều 4 của Luật Doanh nghiệp, thì “Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh”. [Luật Doanh nghiệp, 2014] Căn cứ vào quy định này thì doanh nghiệp có những đặc điểm sau: - Là đơn vị kinh tế, hoạt động trên thương trường, có trụ sở giao dịch ổn định, có tài sản. - Đã được đăng ký kinh doanh. - Hoạt động kinh doanh. Và theo Điều 4 Luật Doanh nghiệp thì “Kinh doanh là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình, đầu tư, từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi”.[Luật Doanh nghiệp, 2014] 6 Ngoài ra, cũng có một số quan điểm khác về khái nhiệm doanh nghiệp, như: - Theo quan điểm nhà tổ chức: Doanh nghiệp là một tổng thể các phương tiện, máy móc thiết bị và con người được tổ chức lại nhằm đạt một mục đích. [Nguyễn Hữu Thắng (2008)] - Theo quan điểm lợi nhuận: Doanh nghiệp là một tổ chức sản xuất, thông qua đó, trong khuôn khổ một tài sản nhất định, người ta kết hợp nhiều yếu tố sản xuất khác nhau, nhằm tạo ra những sản phẩm và dịch vụ để bán trên thị trường và thu khoản chênh lệch giữa giá thành và giá bán sản phẩm. [Nguyễn Hữu Thắng (2008)] - Theo quan điểm chức năng: Doanh nghiệp là một đơn vị sản xuất kinh doanh nhằm thực hiện một, một số, hoặc tất cả các công đoạn trong quá trình đầu tư từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc thực hiện các dịch vụ nhằm mục đích sinh lợi. [Nguyễn Hữu Thắng (2008)] - Và theo quan điểm lý thuyết hệ thống: Doanh nghiệp là một bộ phận hợp thành trong hệ thống kinh tế, mỗi đơn vị trong hệ thống đó phải chịu sự tác động tương hỗ lẫn nhau, phải tuân thủ những điều kiện hoạt động mà nhà nước đặt ra cho hệ thống kinh tế đó nhằm phục vụ cho mục đích tiêu dùng của xã hội. “Doanh nghiệp là một đơn vị sản xuất kinh doanh được tổ chức, nhằm tạo ra sản phẩm và dịch vụ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trên thị trường, thông qua đó để tối đa hóa lợi nhuận trên cơ sở tôn trọng luật pháp của nhà nước và quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng”. [Nguyễn Hữu Thắng (2008)] b. Phân loại  Doanh nghiệp tư nhân Theo Điều 183 Luật Doanh nghiệp năm 2014, doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. [Luật Doanh nghiệp, 2014] 7 Từ quy định trên chúng ta thấy doanh nghiệp tư nhân gồm những đặc điểm cơ bản sau: Một là: Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân đầu tư vốn thành lập và làm chủ. Chủ sở hữu tài sản của doanh nghiệp là một cá nhân. Bởi vậy mà chủ doanh nghiệp tư nhân có toàn quyền quyết định những vấn đề liên quan tới quản lý doanh nghiệp, thuê người khác điều hành (trong trường hợp này phải khai báo với cơ quan đăng ký kinh doanh và vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của doanh nghiệp), có quyền cho thuê toàn bộ doanh nghiệp, bán doanh nghiệp, tạm ngừng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật. Hai là: Doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân bởi vì tài sản của doanh nghiệp không tách bạch rõ ràng với tài sản của chủ doanh nghiệp. Tài sản mà chủ doanh nghiệp đầu tư vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân không phải làm thủ tục chuyển quyền sở hữu cho doanh nghiệp. Ba là: Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp chịu trách nhiệm vô hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp.  Công ty Trách nhiệm hữu hạn * Công ty TNHH một thành viên Công ty TNHH một thành viên là doanh nghiệp có những đặc điểm chung sau đây: - Chủ sở hữu công ty phải là một tổ chức hoặc cá nhân và cá thể là: Cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang, các pháp nhân của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, các loại doanh nghiệp, các tổ chức khác theo quy định của pháp luật. - Chủ sở hữu công ty có quyền chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần vốn điều lệ cho tổ chức hoặc cá nhân khác theo quy định về chuyển đổi doanh nghiệp. 8 - Công ty không được phát hành cổ phần. - Công ty có tư cách pháp nhân và chủ sở hữu công ty chịu trách nhiệm hữu hạn đối với kết quả kinh doanh của công ty trong phạm vi số vốn điều lệ của công ty.[Luật Doanh nghiệp, 2014] * Công ty TNHH hai thành viên trở lên Công ty TNHH hai thành viên trở lên là doanh nghiệp có những đặc điểm chung sau đây: - Hình thức sở hữu của công ty là thuộc hình thức sở hữu chung của các thành viên công ty. - Thành viên của công ty có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng thành viên mỗi công ty không ít hơn hai và không vượt quá năm mươi. - Công ty không được quyền phát hành cổ phần. - Công ty là doanh nghiệp có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp.  Công ty cổ phần Công ty cổ phần là doanh nghiệp có những đặc điểm chung sau đây: - Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. - Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là ba và không hạn chế tối đa. - Công ty cổ phần có quyền phát hành chứng khoán các loại để huy động vốn, theo quy định của pháp luật về chứng khoán. - Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân và là doanh nghiệp chịu trách nhiệm hữu hạn, cổ đông của công ty chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp.[Luật Doanh nghiệp, 2014] 9  Công ty hợp danh Công ty hợp danh là doanh nghiệp có những đặc điểm chung sau đây: - Phải có ít nhất hai thành viên hợp danh; ngoài các thành viên hợp danh còn có thành viên góp vốn. - Thành viên hợp danh phải là cá nhân có trình độ chuyên môn và uy tín nghề nghiệp và phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty (Trách nhiệm vô hạn). - Thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty. - Công ty hợp danh có tư cách pháp nhân. - Công ty hợp danh không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào. Như vậy, công ty hợp danh có hai loại: Công ty hợp danh mà tất cả các thành viên đều là thành viên hợp danh và công ty hợp danh có cả thành viên hợp danh và thành viên góp vốn.[Luật Doanh nghiệp, 2014] 1.1.2. Tiêu chí xác định DNNVV Trên thế giới, định nghĩa về DNNVV được hiểu và quy định khác nhau tuỳ theo từng nơi. Các tiêu chí để phân loại DN có hai nhóm: Tiêu chí định tính và tiêu chí định lượng. * Nhóm tiêu chí định tính dựa trên những đặc trưng cơ bản của DN như chuyên môn hoá thấp, số đầu mối quản lý ít, mức độ phức tạp của quản lý thấp... Các tiêu chí này có ưu thế là phản ánh đúng bản chất của vấn đề nhưng thường khó xác định trên thực tế. Do đó chúng thường được dùng làm cơ sở để tham khảo trong kiểm chứng mà ít được sử dụng để phân loại trong thực tế. * Nhóm tiêu chí định lượng có thể dựa vào các tiêu chí như số lao động, giá trị tài sản hay vốn, DT, lợi nhuận. Trong đó: - Số lao động: có thể lao động trung bình trong danh sách, lao động thường xuyên, laođộng thực tế. - Tài sản hay vốn: có thể là tổng giá trị tài sản (hay vốn), tài sản (vốn) cố định, giá trị tài sản còn lại. - Doanh thu: có thể là tổng doanh thu/năm, tổng giá trị gia tăng/năm (hiện nay có xu hướng sử dụng chỉ số này).
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan