Tài liệu “giải pháp tăng cường quản trị vốn lưu động tại công ty cổ phần xây lắp và kết cấu thép lê hồng”.

BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH ----‫ﺽ‬ΟΟΟ‫ﺽ‬----- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY LẮP VÀ KẾT CẤU THÉP LÊ HỒNG Họ và tên : Nguyễn Hải Yến Chuyên ngành : Tài chính doanh nghiệp Lớp niên chế : CQ50/11.14 Người hướng dẫn : Cô Mai Khánh Vân Hà Nội - 2016 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực xuất phát từ tình hình thực tế của đơn vị thực tập. Tác giả luận văn Nguyễn Hải Yến SV: Nguyễn Hải Yến i Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính MỤC LỤC MỤC LỤC ........................................................................................................ II DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. VI LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 CHƯƠNG I ....................................................................................................... 4 LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN LƯU ĐỘNG VÀ QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP....................................................................... 4 1.1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN LƯU ĐỘNG VÀ NGUỒN HÌNH THÀNH VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP CỦA DOANH NGHIỆP. .......... 4 1.1.1 KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP. ........................................................................................................... 4 1.1.2 PHÂN LOẠI VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP .................... 7 1.1.2.1 PHÂN LOẠI VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP ................. 7 1.1.2.2 KẾT CẤU VLĐ VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ...................... 10 1.1.3 NGUỒN HÌNH THÀNH VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP ......................................................................................................................... 11 1.1.3.1 THEO QUAN HỆ SỬ DỤNG VỀ VỐN: ...................................... 11 1.1.3.2 THEO THỜI GIAN HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG VỐN .............. 12 1.1.3.3 THEO PHẠM VI HUY ĐỘNG ..................................................... 13 1.2 QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP ....................... 13 1.2.1 KHÁI NIỆM VÀ MỤC TIÊU QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP ........................................................................................... 13 1.2.2 NỘI DUNG QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP 14 1.2.2.1 XÁC ĐỊNH NHU CẦU VỐN LƯU ĐỘNG ...................................... 14 1.2.2.2 PHÂN BỔ VỐN LƯU ĐỘNG............................................................ 22 1.2.2.3 MÔ HÌNH TÀI TRỢ VỐN LƯU ĐỘNG ........................................... 22 SV: Nguyễn Hải Yến ii Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính 1.2.2.4 QUẢN TRỊ NỢ PHẢI THU ............................................................... 25 1.2.2.5 QUẢN TRỊ VỐN BẰNG TIỀN.......................................................... 26 1.2.2.6 QUẢN TRỊ HÀNG TỒN KHO. ......................................................... 27 1.2.2.7 HIỆU SUẤT VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG .......... 30 1.2.2.7.1 QUAN NIỆM VỀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG ..... 30 1.3 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP..................................................................... 35 1.3.1 NHÂN TỐ KHÁCH QUAN. ................................................................. 35 CHƯƠNG 2..................................................................................................... 39 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY LẮP VÀ KẾT CẤU THÉP LÊ HỒNG TRONG THỜI GIAN QUA. .. 39 2.1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY. ..................................................... 39 2.1.1 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH PHÁT TRIỂN. ...................................... 39 2.1.2 ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY. ........... 40 2.1.3. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY. ................ 52 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY LẮP VÀ KẾT CẤU THÉP LÊ HỒNG TRONG THỜI GIAN QUA. ............................................................................................................... 67 2.2.1. KHÁI QUÁT VỀ VỐN KINH DOANH CỦA CÔNG TY. ................. 67 2.2.2. VỐN LƯU ĐỘNG VÀ NGUỒN HÌNH THÀNH VỐN LƯU ĐỘNG CỦA CÔNG TY. ............................................................................................. 71 2.2.3. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY LẮP VÀ KẾT CẤU THÉP LÊ HỒNG. .................................... 80 2.2.3.1. VỀ TỔ CHỨC ĐẢM BẢO NGUỒN VỐN LƯU ĐỘNG Ở CÔNG TY:................................................................................................................... 80 SV: Nguyễn Hải Yến iii Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính 2.2.3.2. TÌNH HÌNH QUẢN TRỊ VÀ PHÂN BỔ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA CÔNG TY: ...................................................................................................... 82 2.2.3.3. TÌNH HÌNH QUẢN TRỊ VỐN BẰNG TIỀN: .................................. 86 2.2.3.4. VỀ QUẢN LÝ VỐN TỒN KHO DỰ TRỮ: ..................................... 90 2.2.3.5. VỀ QUẢN LÝ NỢ PHẢI THU: ........................................................ 94 2.2.3.6 VỀ HIỆU SUẤT VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG : . 99 2.2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY LẮP VÀ KẾT CẤU THÉP LÊ HỒNG. 102 2.2.4.1. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC. .................................................. 102 2.2.4.2.NHỮNG HẠN CHẾ, TỒN TẠI VÀ NGUYÊN NHÂN. ................. 104 CHƯƠNG 3................................................................................................... 107 CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ VLĐ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY LẮP VÀ KẾT CẤU THÉP LÊ HỒNG. ......... 107 3.1. MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY TRONG THỜI GIAN TỚI. ........................................................................... 107 3.1.1. BỐI CẢNH KINH TẾ - XÃ HỘI: ...................................................... 107 3.1.2. MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY LẮP VÀ KẾT CẤU THÉP LÊ HỒNG: .................................. 114 3.2. CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG Ở CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY LẮP VÀ KẾT CẤU THÉP LÊ HỒNG. .......................................................................................................... 117 3.2.1 NÂNG CAO CÔNG TÁC XÁC ĐỊNH NHU CẦU VỐN LƯU ĐỘNG ....................................................................................................................... 118 3.2.2 TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ CÁC KHOẢN PHẢI THU ....................................................................................................................... 119 3.2.3 TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN BẰNG TIỀN ........................................................................................ 121 SV: Nguyễn Hải Yến iv Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính 3.2.4 QUẢN TRỊ CHẶT CHẼ VÀ DỰ TRỮ HỢP LÝ HÀNG TỒN KHO 122 3.2.5 TỔ CHỨC BỐ TRÍ LẠI CƠ CẤU VỐN LƯU ĐỘNG, NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VLĐ ................................................................................... 124 3.2.6 MỘT SỐ BIỆN PHÁP KHÁC ............................................................. 125 3.3. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP. ...................................... 127 KẾT LUẬN ................................................................................................... 129 SINH VIÊN ................................................................................................... 130 NGUYỄN HẢI YẾN..................................................................................... 130 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 131 SV: Nguyễn Hải Yến v Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CPSXKDDD Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang DTT Doanh thu thuần GVHB Giá vốn hàng bán NDH Nợ dài hạn NNH Nợ ngắn hạn NVLĐTX Nguồn vốn lưu động thường xuyên PTKH Phải thu khách hàng SXKD Sản xuất kinh doanh TSCĐ Tài sản cố định TSDH Tài sản dài hạn TSLĐ Tài sản lưu động TSNH Tài sản ngắn hạn VCĐ Vốn cố định VCSH Vốn chủ sở hữu VKĐ Vốn kinh doanh VLĐ Vốn lưu động SV: Nguyễn Hải Yến vi Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trong bức tranh vĩ mô, dưới sự tác động tích cực của công cuộc đổi mới những năm vừa qua, nước ta đã đạt được rất nhiều thành tựu phát triển vượt bậc về mọi mặt. Công nghiệp phát triển, đô thị hóa nhanh là những tiêu chí để đánh giá sự phát triển của một đất nước, từ đó đã làm gia tăng đời sống kinh tế của nhân dân. Với khát vọng công nghiệp hóa ấy, đặc biệt là từ khi gia nhập WTO vào năm 2007, nền kinh tế mở đã tạo ra rất nhiều cơ hội giúp Việt Nam có thể hòa mình vào dòng chảy của thế giới. Tuy nhiên, đối diện với cạnh tranh toàn cầu, chúng ta cần phải có những doanh nghiệp có thể đáp ứng được dưới áp lực cạnh tranh đó. Lượng vốn đầu vào hạn chế, vay vốn ngân hàng thì luôn là vấn đề đau đầu đối với bất kỳ một doanh nghiệp nào. Vậy nên, quản trị tài chính ngày càng trở nên quan trọng và các quyết định đầu tư vốn ngày nay có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty trong 10, 20 năm hoặc lâu hơn nữa trong tương lai. Sự thành công và thất bại của một công ty phụ thuộc phần lớn vào các quyết định và kế hoạch tài chính của công ty đó. Nếu bạn muốn kinh doanh giỏi, đầu tiên bạn phải biết quản trị chính nguồn vốn của mình. Bạn phải nghiên cứu các phương pháp có thể tăng vốn hoạt động, hình thức đầu tư vốn của công ty, cách tạo vốn và sử dụng vốn hiệu quả thì sẽ giúp công ty cạnh tranh tốt hơn trong môi trường kinh doanh hiện nay. Với đặc điểm của một doanh nghiệp ngành xây dựng, xây lắp và kết cấu thép như Công ty CP xây lắp và kết cấu thép Lê Hồng thì Vốn lưu động chiếm một tỷ trọng rất lớn trong tổng nguồn vốn, chỉ một ảnh hưởng nhỏ của Vốn lưu động sẽ tác động rất lớn đến toàn bộ kết quả kinh doanh. Hơn nữa nếu không muốn phải bỏ ra một khoản chi phí cao để sử dụng các nguồn vốn dài hạn cũng như có thể chủ động hơn trong các quyết định đầu tư thì quản trị vốn lưu động là công việc mà các nhà lãnh đạo nên quan tâm lại. SV: Nguyễn Hải Yến 1 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính Câu chuyện dường như đã quá rõ, bài toán khó hiện nay đặt ra cho các doanh nghiệp là phải quản trị hiệu quả nguồn vốn nói chung hay Vốn lưu động nói riêng, phải nhìn ra được những điểm mấu chốt để có thể tháo gỡ. Có rất nhiều giải pháp mà doanh nghiệp có thể áp dụng tùy vào từng điều kiện của đơn vị mình như : siết mạnh hơn trong công tác cung ứng tiền mặt, thu hồi nợ, thúc đẩy Hàng tồn kho,… nhưng quan trọng phải “dung hòa” được lợi ích và chi phí sao cho phù hợp. Kinh doanh luôn luôn biến động và khắc nghiệt, nhưng nếu đã chọn, những nhà lãnh đạo doanh nghiệp hãy vui vẻ vượt qua mọi trở ngại và nỗ lực trở thành người chiến thắng. Nhận thức được tầm quan trọng của việc quản trị vốn lưu động, trong thời gian thực tập tại Công ty CP Xây lắp và kết cấu thép Lê Hồng, được sự giúp đỡ của tập thể công nhân viên cùng sự hướng dẫn tận tình của cô giáo Mai Khánh Vân, vận dụng những lí luận đã học vào thực tiễn, em đã đi sâu vào tìm hiểu đề tài: “Giải pháp tăng cường quản trị vốn lưu động tại Công ty Cổ phần Xây lắp và kết cấu thép Lê Hồng”. 2. Đối tượng và mục đích nghiên cứu • Đối tượng nghiên cứu Đề tài đi sâu và tìm hiểu các vấn đề lý luận chung về vốn lưu động, tình hình quản trị sử dụng vốn lưu động của Công ty CP Xây lắp và Kết cấu thép Lê Hồng. • Mục đích nghiên cứu Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản liên quan đến vốn lưu động và quản trị vốn lưu động. Cung cấp thông tin về việc sử dụng vốn lưu động và quản trị vốn lưu động tại Công ty CP xây lắp và Kết cấu thép Lê Hồng. Đề xuất giải pháp tăng cường quản trị vốn lưu động tại Công ty CP Xây lắp và Kết cấu thép Lê Hồng. SV: Nguyễn Hải Yến 2 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp 3. Học viện Tài chính Phạm vi nghiên cứu • Về không gian: Nghiên cứu về vốn lưu động và giải pháp tăng cường quản trị vốn lưu động tại Công ty CP Xây lắp và Kết cấu thép Lê Hồng. • Về thời gian: Từ năm 2014 đến năm 2015. • Về nguồn số liệu: Số liệu lấy từ sổ sách kế toán, báo cáo tài chính của công ty năm 2013, 2014, 2015. 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài đã sử dụng các phương pháp so sánh và tổng hợp số liệu thu thập được trong quá trình thực tập.Ngoài ra còn sử dụng một số các phương pháp khác như: phân tích các tỷ số, phương pháp liên hệ, cân đối…đồng thời chỉ ra một số nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn lưu động. 5. Kết cấu luận văn Ngoài lời nói đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 phần: Chương 1: Lý luận chung về vốn lưu động và quản trị vốn lưu động trong doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng quản trị vốn lưu động tại Công ty CP Xây lắp và Kết cấu thép Lê Hồng trong thời gian qua Chương 3: Một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường quản trị vốn lưu động tại Công ty CP Xây lắp và Kết cấu thép Lê Hồng. Mặc dù đã rất cố gắng song trình độ nhận thức và lý luận còn hạn chế hơn nữa thời gian tìm hiểu thực tế có hạn, vì vậy em rất mong nhận được sự đóng góp của các thầy cô giáo và các cán bộ công nhân viên Công ty CP Xây lắp và Kết cấu thép Lê Hồng để luận văn của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 3 năm 2016 Sinh viên Nguyễn Hải Yến SV: Nguyễn Hải Yến 3 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính CHƯƠNG I LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN LƯU ĐỘNG VÀ QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP 1.1 Lý luận chung về vốn lưu động và nguồn hình thành vốn lưu động của doanh nghiệp của doanh nghiệp. 1.1.1 Khái niệm và đặc điểm vốn lưu động của doanh nghiệp. ❖ Khái niệm vốn lưu động: Trong nền kinh tế quốc dân, mỗi doanh nghiệp được coi như một tế bào của nền kinh tế với nhiệm vụ chủ yếu là thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm tạo ra các sản phẩm hàng hoá, lao vụ, dịch vụ cung cấp cho xã hội. Doanh nghiệp có thể thực hiện một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm lao vụ, dịch vụ trên thị trường nhằm mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận. Để tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp cần phải có tư liệu sản xuất, đối tượng lao động, tư liệu lao động và sức lao động. Quá trình sản xuất kinh doanh là quá trình kết hợp các yếu tố đó để tạo ra sản phẩm hàng hoá, dịch vụ. Khác với tư liệu lao động, đối tượng lao động khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh luôn thay đổi hình thái vật chất ban đầu, giá trị của nó được chuyển dịch toàn bộ một lần vào giá trị sản phẩm và được bù đắp khi giá trị sản phẩm được thực hiện. Biểu hiện dưới hình thái vật chất của đối tượng lao động gọi là tài sản lưu động, TSLĐ của doanh nghiệp gồm TSLĐ sản xuất và TSLĐ lưu thông. - TSLĐ sản xuất: gồm những vật tư dự trữ để chuẩn bị cho quá trình sản xuất được liên tục, vật tư đang nằm trong quá trình sản xuất chế biến và những tư liệu lao động không đủ tiêu chuẩn là tài sản cố định. Thuộc về TSLĐ sản xuất gồm: Nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế, sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, công cụ lao động nhỏ… SV: Nguyễn Hải Yến 4 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính - TSLĐ lưu thông: là những tài sản lưu động nằm trong quá trình lưu thông của doanh nghiệp như: Thành phẩm trong kho chờ tiêu thụ, vốn bằng tiền, vốn trong thanh toán v.v… Quá trình sản xuất của doanh nghiệp luôn gắn liền với quá trình lưu thông. Trong quá trình tham gia vào các hoạt động sản xuất kinh doanh tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông luôn chuyển hoá lẫn nhau, vận động không ngừng làm cho quá trình sản xuất kinh doanh được liên tục trong điều kiện nền kinh tế hàng hoá - tiền tệ. Như vậy, vốn lưu động của các doanh nghiệp sản xuất là: “Số tiền ứng trước về tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông nhằm đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.” Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra liên tục nên vốn lưu động cũng vận động liên tục, chuyển hoá từ hình thái này qua hình thái khác. Sự vận động của vốn lưu động qua các giai đoạn có thể mô tả bằng sơ đồ sau: Sơ đồ 1.1 : Quá trình vận động VLĐ ở doanh nghiệp sản xuất Đối với doanh nghiệp thuộc lĩnh vực lưu thông, quá trình vận động của vốn lưu động theo trình tự sau: Sơ đồ 1.2: Quá trình vận động VLĐ ở doanh nghiệp lưu thông SV: Nguyễn Hải Yến 5 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính Sự vận động của vốn lưu động trải qua các giai đoạn và chuyển hoá từ hình thái ban đầu là tiền tệ sang các hình thái vật tư hàng hoá và cuối cùng quay trở lại hình thái tiền tệ ban đầu gọi là sự tuần hoàn của vốn lưu động. Cụ thể là sự tuần hoàn của vốn lưu động được chia thành các gai đoạn như sau: - Giai đoạn 1(T-H): khởi đầu vòng tuần hoàn, vốn lưu động dưới hình thái tiền tệ được dùng để mua sắm các đối tượng lao động để dự trữ cho sản xuất. Như vậy ở giai đoạn này vốn lưu động đã từ hình thái tiền tệ chuyển sang hình thái vốn vật tư hàng hoá. - Giai đoạn 2(H-SX-H’): ở giai đoạn nay doanh nghiệp tiến hành sản xuất ra sản phẩm, các vật tư dự trữ được đưa dần vào sản xuất. Trải qua quá trình sản xuất các sản phẩm hhàng hoá được chế tạo ra. Như vậy ở giai đoạn này vốn lưu động đã từ hình thái vốn vật tư hàng hoá chuyển sang hình thái vốn sản phẩm dở dang và sau đó chuyển sang hình thái vốn thành phẩm. - Giai đoạn 3:(H’-T’): doanh nghiệp tiến hành tiêu thụ sản phẩm và thu được tiền về và vốn lưu động đã từ hình thái vốn thành phẩm chuyển sang hình thái vốn tiền tệ trở về điểm xuất phát của vòng tuần hoàn vốn. Vòng tuần hoàn kết thúc. So sánh giữa T và T’, nếu T’ >T có nghĩa doanh nghiệp kinh doanh thành công vì đồng vốn lưu động đưa vào sản xuất đã sinh sôi nảy nở, doanh nghiệp bảo toàn và phát triển được VLĐ và ngựơc lại. ❖ Đặc điểm vốn lưu động: Khác với vốn cố định, trong quá trình tham gia vào hoạt động kinh doanh, do bị chi phối bởi các đặc điểm tài sản lưu động nên vốn lưu động của doanh nghiệp có các đặc điểm sau: - VLĐ trong quá trình chu chuyển luôn thay đổi hình thái biểu hiện. - VLĐ chuyển toàn bộ giá trị ngay trong một lần và được hoàn lại toàn bộ sau mỗi chu kì kinh doanh. - VLĐ hoàn thành một vòng tuần hoàn sau một chu kì kinh doanh. ❖ Vai trò vốn lưu động: SV: Nguyễn Hải Yến 6 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính - Để tiến hành sản xuất, ngoài TSCĐ như máy móc, thiết bị, nhà xưởng... doanh nghiệp phải bỏ ra một lượng tiền nhất định để mua sắm hàng hóa, nguyên vật liệu... phục vụ cho quá trình sản xuất. Như vậy vốn lưu động là điều kiện đầu tiên để doanh nghiệp đi vào hoạt động. - Ngoài ra vốn lưu động còn đảm bảo cho quá trình tái sản xuất của doanh nghiệp được tiến hành thường xuyên, liên tục. Vốn lưu động còn là công cụ phản ánh, đánh giá quá trình vận động của vật tư. Số vốn lưu động nhiều hay ít là phản ánh số lượng vật tư, hàng hóa sử dụng dự trữ ở các khâu nhiều hay ít. Vốn lưu động luân chuyển nhanh hay chậm còn phản ánh số lượng vật tư sử dụng tiết kiệm hay không. - Vốn lưu động còn có khả năng quyết định đến quy mô hoạt động của doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường doanh nghiệp hoàn toàn tự chủ trong việc sử dụng vốn nên khi muốn mở rộng quy mô của doanh nghiệp phải huy động một lượng vốn nhất định để đầu tư ít nhất là đủ để dự trữ vật tư hàng hóa. Vốn lưu động còn giúp cho doanh nghiệp chớp được thời cơ kinh doanh và tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. - Vốn lưu động còn là bộ phận chủ yếu cấu thành nên giá thành sản phẩm do đặc điểm luânn chuyển toàn bộ một lần vào giá trị sản phẩm. Giá trị của hàng hóa bán ra được tính toán trên cơ sở bù đắp được giá thành sản phẩm cộng thêm một phần lợi nhuận. Do đó, vốn lưu động đóng vai trò quyết định trong việc tính giá cả hàng hóa bán ra. 1.1.2 Phân loại vốn lưu động của Doanh nghiệp 1.1.2.1 Phân loại vốn lưu động của Doanh nghiệp Để quản lý vốn lưu động được tốt cần phải phân loại vốn lưu động. Dựa theo tiêu chí khác nhau, có thể chia vốn lưu động thành các loại khác nhau. Thông thường có một số cách phân loại chủ yếu sau: SV: Nguyễn Hải Yến 7 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính ❖ Phân loại theo vai trò từng loại vốn lưu động trong quá trình sản xuất kinh doanh Theo cách phân loại này vốn lưu động của doanh nghiệp có thể chia thành 3 loại: - Vốn lưu động trong khâu dự trữ sản xuất: bao gồm giá trị các khoản nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, động lực, phụ tùng thay thế, vốn vật đóng gói, công cụ dụng cụ. - Vốn lưu động trong khâu sản xuất: bao gồm các khoản giá trị sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, các khoản chi phí trả trước ngắn hạn. - Vốn lưu động trong khâu lưu thông: bao gồm các khoản giá trị thành phẩm, vốn bằng tiền (kể cả vàng bạc, đá quý...); các khoản vốn đầu tư ngắn hạn (đầu tư chứng khoán ngắn hạn, cho vay ngắn hạn...) các khoản thế chấp, ký cược, ký quỹ ngắn hạn; các khoản vốn trong thanh toán(các khoản phải thu, các khoản tạm ứng...). Cách phân loại này cho thấy vai trò và sự phân bố của vốn lưu động trong từng khâu của quá trình sản xuất kinh doanh. Từ đó có biện pháp điều chỉnh cơ cấu vốn lưu động hợp lý sao cho có hhiệu quả sử dụng cao nhất. ❖ Phân loại theo hình thái biểu hiện Theo cách này vốn lưu động có thể chia thành 2 loại: - Vốn bằng tiền và các khoản phải thu: Vốn bằng tiền gồm: Tiền măt tại quỹ, tiền gửi ngân hàng, tiền đang chuyển. Tiền là một loại tài sản có tính linh hoạt cao, doanh nghiệp có thể dễ dàng chuyển đối thành các loại tài sản khác hoặc để trả nợ. Do vậy, trong hoạt động kinh doanhh đòi hỏi mỗi doanh nghiệp cần phải có một lượng tiền cần thiết nhất định Các khoản phải thu: Chủ yếu là các khoản phải thu từ khách hàng thể hiện ở số tiền mà các khách hàng nợ doanh nghiệp phát sinh trong quá trình SV: Nguyễn Hải Yến 8 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính bán hàng, cung ứng dịch vụ dưới hình thái bán trước trả sau. Ngoài ra doanh nghiệp còn có thể phải ứng trước tiền mua hàng cho người cung cấp. - Vốn về hàng tồn kho: Trong doanh nghiệp sản xuất vốn vật tư hang hóa bao gồm: Vốn về vật tư dự trữ, vốn thành phẩm. Các loại này được gọi chung là vốn về hàng tồn kho. Xem chi tiết hơn cho thấy, vốn về hàng tồn kho của doanh nghiệp gồm: Vốn nguyên vật liệu chính, vốn vật liệu phụ, vốn nhiên liệu, vốn phụ tùng thay thế, vốn vật đóng gói, vốn dụng cụ công cụ, vốn sản phẩm đang chế, vốn về chi phí trả trước, vốn thành phẩm. ❖ Phân loại theo nguồn hình thành vốn lưu động Theo cách này nguồn vốn lưu động được chia thành nguồn vốn lưu động tạm thời và nguồn vốn lưu động thường xuyên. - Nguồn vốn lưu động tạm thời: Là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn chủ yếu để đáp ứng các nhu cầu có tính chất tạm thời về vốn lưu động phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Nguồn vốn này bao gồm các khoản vay ngắn hạn ngân hàng, các tổ chức tín dụng và các khoản nợ ngắn hạn khác. - Nguồn vốn lưu động thường xuyên: Là nguồn vốn có tính chất ổn định nhằm hình thành nên TSLĐ thường xuyên cần thiết: Công thức xác định như sau: Nguồn VLĐ thường xuyên = TSLĐ – Nợ ngắn hạn = Vốn dài hạn - TSDH Việc phân loại nguồn vốn lưu động như trên giúp cho người quản lý xem xét huy động các nguồn vốn lưu động một cách phù hợp với thời gian sử dụng để nâng cao hiệu quả tổ chức và sử dụng VLĐ trong doanh nghiệp mình. Ngoài ra nó còn giúp cho nhà quản lý lập các kế hoạch tài chính hình thành nên những dự định về tổ chức nguồn vốn lưu động trong tương lai, trên SV: Nguyễn Hải Yến 9 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính cơ sở xác định quy mô, số lượng VLĐ cần thiết để lựa chọn nguồn vốn lưu động này mang lại hiệu quả cao nhất cho doanh nghiệp. 1.1.2.2 Kết cấu VLĐ và các nhân tố ảnh hưởng ❖ Kết cấu vốn lưu động. Kết cấu VLĐ phản ánh quan hệ tỷ lệ giữa các thành phần vốn lưu động trong tổng số vốn lưu động của doanh nghiệp. Để quản lý vốn lưu động được tốt cần phải phân loại vốn lưu động. Có nhiều cách phân loại vốn, mỗi cách phân loại có tác dụng riêng phù hợp với yêu cầu của công tác quản lý. Thông qua các phương pháp phhân loại giúp cho nhà quản trị tài chính doanh nghiệp đánh giá tình hình quản lý và sử dụng vốn của những kỳ trước, rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý kỳ này để ngày càng sử dụng hiệu quả hơn vốn lưu động. Cũng như từ các cách phân loại trên doanh nghiệp có thể xác định được kết cấu vốn lưu động của mình theo những tiêu thức khác nhau. Trong các doanh nghiệp khác nhau thì kết cấu vốn lưu động cũng không giống nhau. Việc phân tích kết cấu vốn lưu động của doanh nghiệp theo các tiêu thức phân loại khác nhau sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn những đặc điểm riêng về số vốn lưu động mà mình đang quản lý và sử dụng. Các nhân tố ảnh hưởng đến kết cấu vốn lưu động. Có ba nhóm nhân tố chính ảnh hưởng tới kết cấu VLĐ của doanh nghiệp. - Các nhân tố về mặt cung ứng vật tư: khoảng cách giữa doanh nghiệp với nơi cung cấp; khả năng cung cấp của thị trường; kỳ hạn giao hàng và khối lượng vật tư được cung cấp mỗi lần giao hàng; đặc điểm thời vụ của chủng loại vật tư cung cấp. SV: Nguyễn Hải Yến 10 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính - Các nhân tố về mặt sản xuất: đặc điểm, kỹ thuật, công nghệ sản xuất của doanh nghiệp; mức độ phức tạp của sản phẩm chế tạo; độ dài của chu kỳ sản xuất; trình độ tổ chức quá trình sản xuất. - Các nhân tố về mặt thanh toán: phương thức thanh toán được lựa chọn theo các hợp đồng bán hàng; thủ tục thanh toán; việc chấp hành kỷ luật thanh toán giữa các doanh nghiệp. 1.1.3 Nguồn hình thành vốn lưu động của doanh nghiệp 1.1.3.1 Theo quan hệ sử dụng về vốn: Nguồn vốn chủ sở hữu:là số vốn huy động được thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, doanh nghiệp có đầy đủ các quyền chiếm hữu, sử dụng, chi phôi và định đoạt. Tuỳ theo loại hình sở hữu doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau mà vốn chủ sở hữu có những nội dung cụ thể như: Nguồn vốn từ ngân sách cấp hay có nguồn gốc từ ngân sách cho các Công ty nhà nước; Vốn do chủ doanh nghiệp tư nhân bỏ ra; Vốn góp cổ phần trong các Công ty cổ phần; Vốn bổ sung từ lợi nhuận để lại nhằm đáp ứng nhu cầu mở rộng quy mô sản xuất của doanh nghiệp … Nợ phải trả (nguồn vốn bên ngoài doanh nghiệp) + Nguồn vốn tín dụng: là số vốn vay của các ngân hàng thương mại, các tổ chức tín dụng hoặc qua phát hành trái phiếu. + Nguồn vốn chiếm dụng: phản ánh số vốn mà doanh nghiệp chiếm dụng một cách hợp pháp của các chủ thể khác. Trong nền kinh tế thị trường phát sinh các quan hệ thanh toán như: phải trả người bán, phải nộp ngân sách, phải trả công nhân viên… Cách phân loại này cho thấy kết cấu VLĐ của doanh nghiệp được hình thành từ vốn bản thân hay từ các nguồn ngoại sinh. Từ đó có các quyết định trong huy động và quản lý, sử dụng VLĐ một cách hợp lý, đảm bảo an toàn SV: Nguyễn Hải Yến 11 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính về tài chính trong sử dụng vốn của doanh nghiệp. Thông thường các doanh nghiệp luôn có các cách sử dụng kết hợp cả hai loại này. 1.1.3.2 Theo thời gian huy động và sử dụng vốn Theo cách phân loại này doanh nghiệp có nguồn VLĐ sau: - Nguồn VLĐ thường xuyên: là nguồn vốn có tính chất ổn định, dài hạn chủ yếu là để hình thành nên TSLĐ thường xuyên, cần thiết. Nguồn vốn này có thể huy động từ nguồn vốn chủ sở hữu, phát hành trái phiếu dài hạn hoặc có thể vay dài hạn ngân hàng và các tổ chức tín dụng. Xác định bằng công thức: Nguồn VLĐ thường xuyên = Tổng nguồn vốn thường xuyên của DN - Giá trị còn lại của TSCĐ và các TS dài hạn khác Trong đó: Nguồn vốn thường xuyên của DN = Vốn chủ sở hữu + Nợ dài hạn Hoặc Nguồn VLĐ thường xuyên = TSLĐ – Nợ ngắn hạn = Vốn dài hạn - TSDH - Nguồn VLĐ tạm thời: là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn mà DN có thể sử dụng để đáp ứng các nhu cầu có tính chất tạm thời, bất thường phát sinh trong quá trình SXKD của DN. Nguồn vốn này bao gồm vay ngắn hạn ngân hàng, các tổ chức tín dụng và các khoản nợ ngắn hạn khác. Mỗi DN có cách thức phối hợp khác nhau giữa nguồn VLĐ thường xuyên và nguồn VLĐ tạm thời trong việc đảm bảo nhu cầu chung về VLĐ. Cách phân loại trên giúp cho nhà quản trị xem xét, huy động các nguồn phù hợp với thực tế của doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng và tổ chức nguồn vốn. SV: Nguyễn Hải Yến 12 Lớp: CQ50/11.14 Luận văn tốt nghiệp Học viện Tài chính 1.1.3.3 Theo phạm vi huy động - Nguồn vốn bên trong: Là nguồn vốn cỏ thể huy động được từ chính hoạt động của bản thân DN tạo ra, bao gồm: Lợi nhuận giữ lại tái đầu tư, khấu hao TSCĐ, tiền nhượng bán TS, vật tư không cần dùng, thanh lý TSCĐ - Nguồn vốn bên ngoài: Là nguồn vốn mà DN huy động từ các chủ thể bên ngoài như: Vay người thân, vay ngân hàng thương mại và các tổ chức tín tài chính, kêu gọi góp vốn liên doanh liên kết, tín dụng thương mại nhà cung cấp. Cách phân loại này giúp nhà quản lý tài chính nắm bắt được tỷ trọng của từng nguồn vốn theo phạm vi huy động, để từ đó có hoạch định những chính sách huy động vốn hợp lý tạo lập được một cơ cấu vốn tối ưu nhất. 1.2 Quản trị vốn lưu động của doanh nghiệp 1.2.1 Khái niệm và mục tiêu quản trị vốn lưu động của doanh nghiệp Quản lý và sử dụng TSLĐ cũng như vốn lưu động có ảnh hưởng rất lớn đến việc hoàn thành các mục tiêu chung của doanh nghiệp. Quản trị vốn lưu động của doanh nghiệp có thể được định nghĩa là quản trị về tiền mặt, các khoản phải thu, hàng tồn kho nhằm đảm bảo quá trình tái sản xuất diễn ra thường xuyên, liên tục. Có thể nói, “Quản trị vốn lưu động là việc lựa chọn và đưa ra các quyết định tài chính liên quan đến việc huy động và sử dụng vốn lưu động(vốn bằng tiền, vốn phải thu và vốn tồn kho dự trữ), tổ chức thực hiện các quyết định đó nhằm đạt được mục tiêu hoạt động tài chính của doanh nghiệp nói chung, đó là tối đa hoá giá trị cho chủ doanh nghiệp hay là tối đa hóa lợi nhuận, không ngừng làm tăng giá trị doanh nghiệp và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường”. Quản trị vốn lưu động nhằm thực hiện các mục tiêu sau: ❖ Nhằm tăng khả năng sinh lời của doanh nghiệp, tối đa hóa lợi nhuận và tố đa hóa giá trị doanh nghiệp; SV: Nguyễn Hải Yến 13 Lớp: CQ50/11.14