Tài liệu Giáo án tích hợp liên môn toán 6 bài làm quen với số nguyên âm

Tiết 40: LÀM QUEN VỚI SỐ NGUYÊN ÂM I. Mục tiêu a. Kiến thức: - Biết được nhu cầu cần thiết phải mở rộng tập N. - Biết trục số, biết cách biểu diễn các số tự nhiên và các số nguyên âm trên trục số. b. Kĩ năng: - Nhận biết và đọc đúng các số nguyên âm qua các ví dụ thực tiễn. - Đọc đúng điểm biểu diễn của các số nguyên âm trên trục số, xác định điểm gốc của trục số. c. Thái độ : - Cẩn thận trong việc viết , đọc số nguyên âm. - Rèn cho học sinh tư duy linh hoạt khi đọc, viết số nguyên âm qua các ví dụ thực tiễn và biểu diễn số nguyên âm trên trục sô. - Tích cực, tự giác, hứng thú trong việc tìm tòi và vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề của bài học. II. Chuẩn bị. + Giáo viên: - Máy tính, máy chiếu. - Một số nhiệt kế - Hình ảnh một số loại nhiệt kế, một số địa danh, bản đồ địa lí Việt Nam. - Sách Vật lý 6, Địa lí 6, Sinh học 8, Vật lý 9, Địa lí 9, tài liệu về núi Ba Vì, tài liệu về Thềm lục địa. - Phiếu hoạt động nhóm của học sinh. + Học sinh: - Ôn các phép toán trên tập hợp số tự nhiên. - Ôn tia số, biểu diễn số tự nhiên trên tia số. III. Tiến trình dạy học 1 1. Ổn đinh 2. Kiểm tra Tìm số tự nhiên x, biết: a/ x – 68 = 86 b/ x : 5 = 38 c/ x + 16 = 39 d/ x + 89 = 68 3. Bài mới. Giới thiệu bài: Chúng ta đã biết phép cộng và phép nhân hai số tự nhiên luôn thực hiện được và cho kết quả là một số tự nhiên, còn đối với phép trừ hai số tự nhiên không phải bao giờ cũng thực hiện được, chẳng hạn 68 – 89 = ? Trong chương này, chúng ta sẽ làm quen với một loại số mới (Số nguyên âm) . Các số nguyên âm cùng với các số tự nhiên sẽ tạo thành tập hợp các số nguyên , trong đó phép trừ luôn thực hiện được. Hoạt đông giáo viên Hoạt động 1: Các ví dụ Hoạt động học sinh - Giáo viên giới thiệu: Ghi bảng 1Các ví dụ -Các số - 1; - 2; - 3;... Trong thực tế , bên canh -Học sinh theo dõi để ( đọc là âm một , âm hai, âm các số tự nhiên, người ta nắm được cách viết và ba hoặc trừ một, trừ hai, trừ còn dùng các số với dấu “ – đọc số nguyên âm. ba...) gọi là các số nguyên ” đằng trước. Những số âm. như thế được gọi là số nguyên âm. *GV chiếu lên màn chiếu -Học sinh quan sát trên * Ví dụ 1: Để đo nhiệt độ, nhiệt kế (hình 31) và giới máy chiếu, theo dõi vị trí người ta dùng các nhiệt kế. thiệu cho học sinh ví dụ 1 các cột nhiệt độ di - Đọc các số đo nhiệt độ chuyển và đọc kết quả. trên nhiệt kế dưới đây? -Học sinh đọc nhiệt độ - GV: Nhiệt độ dưới 00C 200C dưới 00C: - 200C được viết với dấu “-” đằng ( âm hai mươi độ C) 2 trước - Nhiệt độ dưới 00C biểu thị Kết luận: Số nguyên âm bằng số nào? biểu thị nhiệt độ dưới 00C - GV sử dụng một số nhiệt kế chuẩn bị sẵn và chiếu - Học sinh quan sát dụng trên màn chiếu tích hợp cụ và hình ảnh trên màn kiến thức môn Vật lý 6: chiếu để hiểu thêm một Giới thiệu một số loại nhiệt số loại nhiệt kế và công kế, độ chia nhỏ nhất , giới dụng của mỗi loại. hạn đo và công dụng của mỗi loại nhiệt kế. - GV giới thiệu nhiệt kế y tế , tích hợp kiến thức sinh -Học sinh theo dõi để học và thực tiễn đời sống: - biết cách tự bảo vệ sức - Vì sao nhiệt kế y tế có khỏe của mình, biết kiểm giới hạn đo từ 350C đến tra nhiệt độ cơ thể khi 42oC? cần thiết. - GV chiếu hình ảnh và nhiệt độ ở một số thành phố và cho học sinh làm ?1 -HS làm ?1 ?1. Đọc nhiệt độ ở các thành phố. - GV chiếu bảng nhiệt độ -HS theo dõi để biết của các thành phố trong nhiệt độ tại mỗi thời SGK, tích hợp môn Địa 6: điểm luôn thay đổi lên + Người ta thường đo nhiệt phải đo nhiệt độ tại độ không khí mỗi ngày ít nhiều thời điểm và tính nhất 3 lần vào lúc 5 giờ, 13 nhiệt độ trung bình 3 giờ và 21 giờ rồi tính nhiệt -Nhớ lại cách tính số độ trung bình trung bình cộng. + Biết nhiệt độ của không - Biết được vì sao phải khí phụ thuộc vào nhiều để nhiệt kế trong bóng yếu tố, trong đó có yếu tố râm và cách mặt đất 2m. vĩ độ - Dựa vào bảng nhiệt độ và - HS theo dõi và tư duy các yếu tố trên , cho biết để trả lời được rằng: Việt Việt Nam nằm trong vùng Nam có nhiệt độ cao hơn vĩ độ cao hơn hay thấp hơn do đó sẽ nằm trong vùng so với vĩ độ thấp hơn so với Bắc Kinh; Mát-xcơ-va; Pa- Bắc Kinh; Mát-xcơ-va; ri; New york ? Pa-ri; New york ? + GV chiếu hình Bản đồ - HS hoạt động theo địa lý Việt Nam Cho học nhóm, đại diện các nhóm sinh hoạt động theo nhóm trả lời: Do ảnh hưởng trả lời câu hỏi : Dựa vào của hình dạng lãnh thổ hình dạng lãnh thổ Việt trải dài qua nhiều vĩ độ Nam, hãy cho biết vì sao nên nhiệt độ giữa các khí hậu giữa các vùng ở tỉnh thành ở Việt nam có Việt Nam có sự chênh lệch sự chênh lệch nhau khá nhau lớn? lớn . * Giáo viên chiếu hình ảnh Học sinh theo dõi để và giới thiệu cho học sinh nắm được nguyên tắc đo * Ví dụ 2: Để đo độ cao ví dụ 2 độ cao thấp của các địa thấp khác nhau trên trái đất, 4 điểm khác nhau trên trái người ta lấy mực nước biển đất. làm chuẩn. Học sinh theo dõi bài. * Quy ước: Độ cao mực Giáo viên nhấn mạnh: Quy ước: Độ cao mực nước biển là 0 m. nước biển là 0 m. - GV chiếu hình ảnh của núi Ba Vì, giới thiệu về độ - Học sinh theo dõi và cao của đỉnh núi và ý nghĩa trả lời các câu hỏi của của nó. giáo viên để biết thêm - Tích hợp liên môn : Địa các thông tin về núi Ba lí; sinh học ; Lịch sử; Văn Vì và vùng đất Ba Vì. học; Di lịch giới thiệu về núi Ba Vì và vùng đất Ba Vì. - GV chiếu hình ảnh về -HS theo dõi để biết cách Thềm lục địa Việt Nam, đọc và ý nghĩa của nó. giới thiệu về độ cao( Độ sâu) và ý nghĩa của nó. - Tích hợp liên môn Địa lí -Học sinh theo dõi để giới thiệu về Thềm lục địa nắm được khái niệm về và quyền chủ quyền của Thềm lục địa. các quốc gia ven biển, -Học sinh hiểu và ý thức Tích hợp thời sự giới thiệu được tinh thần yêu nước, về quyền biển đông và việc lòng quyết tâm đấu tranh đấu tranh kiên cường trong để bảo vệ quyền chủ việc bảo vệ quyền Biển quyền của dân tộc Việt đông của dân tộc Việt Nam. Nam. 5 - GV chiếu hình ảnh của đỉnh núi Phan-xi-păng và đáy vịnh Cam Ranh, yêu ?2. Đọc độ cao của các địa cầu học sinh làm ?2. Đọc điểm dưới đây: độ cao và nêu ý nghĩa của - HS làm ?2 nó trong mỗi địa điểm. - Độ cao của đỉnh núi Phan-xi-păng là 3 143 mét. - Độ cao của đáy vịnh Cam - GV chiếu lại cách đo độ Ranh là – 30 mét. cao thấp của các địa điểm Kết luận: Số nguyên âm trên trái đất và cho HS rút dùng để chỉ độ cao dưới ra kết luận mực nước biển. *Ví dụ 3: - HS rút ra kết luận GV giới thiệu cho học sinh *Ví dụ 3 VD3 - Nếu ông A có 10 000 đồng. Ta nói :“Ông A có ?3. GV chiếu nội dung đề -Học sinh theo dõi để 10 000 đồng” biết thêm ứng dụng của - Nếu ông A nợ 10 000 đồng số nguyên âm trong thực . Ta nói :“Ông A có tế. -10 000 đồng” bài, yêu cầu học sinh đọc ?3. Đọc các câu sau và nêu ý nghĩa của mỗi câu. - Rút ra kết luận : Số -Học sinh làm ?3 nguyên âm còn được dùng trong trường hợp nào? * Kết luận : Số nguyên âm - HS rút ra kết luận Hoạt động 2 - GV yêu cầu học sinh biểu được dùng để chỉ số tiền nợ. 2. Trục số - HS biểu diễn số tự - Biểu diễn số tự nhiên trên 6 diễn số tự nhiên trên tia số. nhiên trên tia số. tia số - Tia số có đặc điểm gì đặc - HS: Tia số bị giới hạn • biệt? tại một đầu là điểm gốc. 0 1 - Có biểu diễn được số - Không biểu diễn được nguyên âm trên tia số số nguyên trên tia số. • • 2 • 3 • 4 không? - GV tích hợp kiến thức Hình học giới thiệu việc - Biểu diễn số nguyên âm mở rộng tia số sang trục số. trên tia đối của tia số. • • • • • • - GV hướng dẫn học sinh Học sinh theo dõi để biểu diễn số nguyên âm nắm được trục số, cách trên tia đối của tia số và biểu diễn số nguyên âm Ta được trục số: giới thiệu cho học sinh về trên trục số. + Điểm 0 gọi là điểm gốc -2 -1 0 1 2 3 của trục số. trục số. + Chiều dương: Từ trái sang phải (thường được đánh dấu bằng mũi tên) + Chiều âm:Từ phải sang GV chiếu hình 33 và yêu cầu học sinh làm ?4 A B C D • • • • • • • • - Học sinh đứng tại chỗ trái điền, các học sinh khác ?4. Các điểm A, B, C, D ở nhận xét kết quả trục số trên hình 33 biểu diễn những số nào ? • • • -5 0 3 -Giáo viên chốt lại kiến * Chú ý: Ta có thể vẽ trục số thức về trục số: + Trục số có thể được biểu - Học sinh theo dõi để diễn nằm ngang, cũng có nắm được bài, phân biệt thể được biểu diễn thẳng nằm dọc ( Như hình 34) 2 . 7 đứng được giữa tia số và trục + Điểm 0 được gọi là điểm số. 1 . 0 . + Các số tự nhiên khác 0 -1 . nằm bên phải điểm 0. -2 . gốc của trục số. + Các số âm nằm bên trái điểm 0. ( Trên trục số nằm ngang) 4. Củng cố. - Trong toán học, vì sao phải mở rộng tập N? - Nêu một số ứng dụng của số nguyên âm trong đời sống? - Vì sao phải mở rộng tia số sang trục số? các đặc điểm của tia số - Nắm được về trục số, cách biểu diễn số tự nhiên và số nguyên âm trên trục số Bài tập 1 ( SGK – T68): Hình 35 minh họa một phần các nhiệt kế (tính theo độ C): a) Viết và đọc nhiệt độ ở các nhiệt kế. b) Trong hai nhiệt kế a và b, nhiệt độ nào cao hơn. 8 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 -1 -1 -1 -1 -1 -2 -2 -2 -2 -2 -3 -3 -3 -3 -3 -4 -4 -4 -4 -4 -5 -5 -5 -5 -5 a b c d e Trả lời : a. -30C ( âm ba độ C) b. – 20C ( Âm hai độ C) c. 00C ( Không độ C) d. 20C ( Hai độ C) e. 30C ( Ba độ C) b/ Trong hai nhiệt kế a và b, nhiệt độ ở nhiệt kế b cao hơn 9 Bài tập 2: Cho trục số -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 Hãy chọn đáp án đúng a) Điểm cách điểm 0 ba đơn vị theo chiều âm biểu diễn số: A.3 B. - 3 C . -2 D . -4 b) Điểm cách điểm -2 năm đơn vị theo chiều dương biểu diễn số: A. 3 B.4 C.5 D.6 c) Điểm cách điểm 2 sáu đơn vị theo chiều âm biểu diễn số: A .- 6 B .- 5 C.- 4 D.4 d) Điểm cách điểm 0 ba đơn vị biểu diễn số: A.3 B . -3 C. Cả hai đáp án trên ( Hoạt động nhóm, kích thích phát triển tư duy toán học của học sinh trong việc phát hiện điểm biểu diễn của số tự nhiên và số nguyên âm trên trục số). 5. Hướng dẫn về nhà. - Nắm được cách viết và đọc số nguyên âm. - Nắm được vai trò của số nguyên âm trong toán học và trong đời sống . - Biết biểu diễn số nguyên âm trên trục số. - Bài tập về nhà: Bài 2; 3; 4; 5 ( SGK- T68) Hướng dẫn: +Người ta còn dùng số nguyên âm để chỉ thời gian trước công nguyên ( Bài 3:SGK-T 68). + Ngoài ra số nguyên âm còn dùng để chỉ độ cận thị: +Tích hợp môn Sinh học và môn Vật lí giới thiệu về cấu tạo của mắt, tật cận thị +Tích hợp giáo dục ý thức bảo vệ mắt, phòng tránh tật cận thị của mắt. 10 11