Tài liệu Giáo dục lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho học sinh thông qua giảng dạy các truyện truyền thuyết trong chương trình văn tiếng việt ở tiểu họ

LuËn v¨n tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tiÔn, nghiªn cøu ®Ò tµi “gi¸o dôc lßng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc th«ng qua gi¶ng day truyÒn thuyÕt trong ch¬ng tr×nh V¨n häc – TiÕng ViÖt ë tiÓu häc” t«i ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. Song víi sù næ lùc cè g¾ng cña b¶n th©n vµ sù híng dÉn chu ®¸o nhiÖt t×nh vµ khoa häc cña thÇy gi¸o Hoµng Trung ChiÕn, cïng c¸c thÇy c« trong khoa GDCT, vµ víi sù ®éng viªn khÝch lÖ cña b¹n bÌ t«i ®· hoµn thµnh ®Ò tµi ®óng nh kÕ ho¹ch ®· ®Æt ra. Do tr×nh ®é b¶n th©n cßn h¹n chÕ c¶ vÒ chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm nªn nh÷ng thiÕu sãt sÏ lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. T«i rÊt mong ®îc sù ®éng viªn, gãp ý tõ thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Qua ®©y t«i xin ®îc göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt ®Õn thÇy Hoµng Trung ChiÕn – ngêi ®· trùc tiÕp híng dÉn t«i lµm ®Ò tµi nµy, xin göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c tíi c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa cïng c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh trêng tiÓu häc Lª Lîi – Thµnh Phè Vinh – NghÖ An ®· gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi. T¸c gi¶: Hoµng ThÞ Nh©n Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Môc lôc. Trang Lêi nãi ®Çu. 1 PhÇn I: më ®Çu. 6 I. Lý do chän ®Ò tµi. 6 II.Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi. 9 III.Kh¸ch thÓ vµ ®èi tîng. 9 1.Kh¸ch thÓ 2.§èi tîng. 9 IV.Gi¶ thiÕt khoa häc. 9 V.NhiÖm vô nghiªn cøu. 9 VI.Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. 10 VII.KÕ ho¹ch nghiªn cøu. 10 VIII.§iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng nghiªn cøu thùc nghiÖm. 10 IX.§ãng gãp cña ®Ò tµi. Ch¬ng I. 11 PhÇn II. Néi dung nghiªn cøu. 11 C¬ së lý luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu. 11 Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp I.LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu. 11 II.B¶n chÊt cña kh¸i niÖm lßng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc 14 vµ ®Æc ®iÓm cña chñ nghÜa yªu níc XHCN. 1. C¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam. 14 2.Kh¸i niÖm vÒ lßng yªu níc, tù hµo d©n téc. 15 a.Lßng yªu níc. 15 b.Lßng tù hµo d©n téc. 17 3.§Æc ®iÓm cña lßng yªu níc XHCN. 17 4.Vai trß cña gi¸ trÞ truyÒn thèng yªu níc, tù hµo d©n téc 19 trong sù nghiÖp gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ. 5.Bµn vÒ mèi quan hÖ gi÷a d¹y häc vµ gi¸o dôc trong gi¶ng d¹y 19 V¨n Häc – TiÕng ViÖt ë tiÓu häc. III.VÞ trÝ, vai trß cña truyÒn thuyÕt trong viÖc gi¸o dôc lßng yªu níc, 20 lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc. 1.VÞ trÝ, vai trß cña ph©n m«n kÓ chuyÖn trong ch¬ng tr×nh 20 V¨n Häc – TiÕng ViÖt ë tiÓu häc. 20 a.VÞ trÝ. 21 b.Vai trß. 2.§Æc ®iÓm cña ph©n m«n kÓ chuyÖn. 21 Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp 3.VÞ trÝ, vai trß ®Æc ®iÓm, néi dung cña c¸c truyÒn thuyÕt trong ph©n 22 m«n kÓ chuyÖn. 22 3.1.TruyÒn thuyÕt lµ g×. 3.2.§Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt. 23 a.Thêi ®iÓm xuÊt hiÖn, chøc n¨ng vµ nh©n vËt. 23 b.Nguån gèc vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña truyÒn thuyÕt. 23 3.3.Néi dung cña truyÒn thuyÕt. 24 4.Kh¶ n¨ng gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc 27 cña truyÒn thuyÕt . 4.1. TruyÒn thuyÕt d©n gian båi dìng trÎ th¬ lßng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc. 27 a.NiÒm tù hµo lín lao vÒ dßng dâi con L¹c ch¸u Hång. 27 b.NiÒm tù hµo vÒ c¸c anh hïng chèng giÆc ngo¹i x©m. 28 c.NiÒm tù hµo vÒ c¸c anh hïng, c¸c danh nh©n v¨n ho¸ d©n téc. 28 4.2. Kh¸i n¨ng gi¸o dôc cña truyÒn thuyÕt nhê vµo sù hÊp dÉn trÎ bëi 29 tÝnh chÊt l·ng m¹n hµo hïng. Ch¬ng II. C¬ së thùc tiÔn cña ®Ò tµi. 30 A.§iÒu tra häc sinh. 30 I.Môc ®Ých ®iÒu tra. 30 Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp II.Gi¶ thiÕt ®iÒu tra th¨m dß. III.Néi dung ®iÒu tra. 30 IV.§èi tîng ®iÒu tra. 30 V.Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra. 31 VI.C¸ch tiÕn hµnh vµ kÕt qu¶ ®iÒu tra, kÕt luËn. 31 B.§iÒu tra gi¸o viªn. 36 I.Môc ®Ých ®iÒu tra. 36 II.Gi¶ thiÕt ®iÒu tra. 36 III.Néi dung ®iÒu tra th¨m dß. 36 IV.§èi tîng th¨m dß. 36 V.Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra. 36 VI.TiÕn hµnh ®iÒu tra. 36 VII.KÕt qu¶ v µ kÕt luËn. 37 C.Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn. 39 I.VÒ phÝa gi¸o viªn. 39 II.VÒ phÝa häc sinh. 39 III.VÒ phÝa nhµ trêng. 40 Ch¬ng III. §Ò xuÊt mét xè ph¬ng ph¸p n©ng cao chÊt lîng 41 gi¸o dôc lßng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc cho häc sinh khi d¹y truyÒn thuyÕt ë tiÓu häc. 41 I.C¬ së ®Ò xuÊt. 41 1.Môc tiªu cña gi¸o dôc tiÓu häc. 2.VÞ trÝ môc tiªu cña ph©n m«n kÓ chuyÖn vµ truyÒn thuyÕt trong ch¬ng tr×nh 41 Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp V¨n Häc – TiÕng ViÖt. 3.§Æc ®iÓm t©m sinh lý vµ ®Æc ®iÓm nhËn thøc cña häc sinh tiÓu häc. 42 a.§Æc ®iÓn t©m lý. 42 b.§Æc ®iÓm nhËn thøc. 43 II.§Ò xuÊt ph¬ng ph¸p gi¸o dôc. 45 1.Ph©n tÝch néi dung 1 sè truyÒn thuyÕt ®Ó khai th¸c b¶n n¨ng gi¸o dôc 45 lßng yªu níc, lßng tù hµo d©n téc qua c¸c truyÒn thuyÕt ®ã. 2.C¸c ph¬ng ph¸p h×nh thµnh xóc c¶m, tÝnh c¸ch cho häc sinh nh»m 48 gióp häc sinh lÜnh héi ®îc gi¸ trÞ cña lßng yªu ní, lßng tù hµo d©n téc. 3.Mét sè ph¬ng ph¸p t¸c ®éng lªn nhËn thøc cña häc sinh. 49 4.C¸c ph¬ng ph¸p rÌn luyÖn hµnh vi. 49 Ch¬ng IV. Thùc nghiÖm s ph¹m vµ kÕt qu¶ thùc nghiÖm. 50 I.Môc ®Ých thùc nghiÖm. 50 II.Gi¶ thiÕt thùc nghiÖm. 50 III.§èi tîng thùc nghiÖm. 50 IV.Néi dung thùc nghiÖm. 50 V.Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm. 51 VI.ChuÈn bÞ. 51 1.Chän bµi d¹y thùc nghiÖm. 51 Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp 2.Chän líp. 51 3.Thèng kª kÕt qu¶ thùc tËp cña häc sinh ë ph©n m«n kÓ chuyÖn 51 trong líp vµ ®èi chøng. VII.TiÕn tr×nh thùc nghiÖm. 51 VIII.KÕt qu¶ thùc nghiÖm. 59 1.§èi v¬i truyÒn thuyÕt “An D¬ng V¬ng” 59 2.§èi víi truyÒn thuyÕt “ Con Rång, ch¸u Tiªn” 59 PhÇn III. 60 PhÇn kÕt luËn. I.Nh÷ng kÕt luËn chung. 60 II.Nh÷ng ®Ò xuÊt øng dông s ph¹m. 62 Phô lôc nghiªn cøu. 63 Tµi liÖu tham kh¶o. 68 Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp PHÇn I. I. Më ®Çu Lý do chän ®Ò tµi Nh chóng ta ®· biÕt chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ nhµ níc ta hiÖn nay: Më cöa ®Ó héi nhËp vµ giao lu ®ãn nhËn nh÷ng nÒn v¨n minh cña nh©n lo¹i, nh÷ng t tëng tiÕn bé thµnh tùu khoa häc, kinh tÕ…trªn toµn cÇu. Song bÊt cø mét vÊn ®Ò g× ®Òu cã tÝnh hai mÆt cña nã, cuèn theo nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i lµ nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh ®èi lËp ®ã chÝnh lµ luång t tëng ph¶n Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp ®éng nh»m chèng l¹i nh÷ng g× mµ nh©n d©n ta, nhµ níc ta, §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®ang x©y dng theo con ®êng XHCN – tiÕn lªn CNCS . Mµ ngêi tiÕp cËn c¶ hai mét c¸ch nhanh nh¹y nhÊt, ¶nh hëng s©u s¾c nhÊt vµ còng cã vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt ®ã chÝnh lµ thÕ hÖ trÎ – t¬ng lai cña ®Êt níc, chñ nh©n cña ®Êt níc nµy. VËy th× c©u hái lín ®Æt ra ë ®©y lµ: B©y giê nh©n d©n ta, d©n téc ta ®ang ®îc sèng trong hoµ b×nh ®éc lËp Êm no h¹nh phóc, nhng liÖu råi c¸i hoµ b×nh ®ã, ®éc lËp ®ã liÖu cã trêng tån m·i m·i ®îc kh«ng ? NÕu lu«n bÞ c¸c thï ®Þch, chèng ph¸, dßm ngã, chóng lu«n t×m s¬ hë, c¬ héi ®Ó thanh to¸n, nh¶y vµo cíp níc ta. ChÝnh v× vËy gi¸o dôc lßng yªn níc, tù hµo vÒ mét d©n téc con L¹aL, ch¸u Rång cho thÕ hÖ trÎ nãi chung vµ häc sinh tiÓu häc nãi riªng lµ mét viÖc lµm v« cïng cÇn thiÕt. Thùc tÕ ®· chøng minh: ChØ cã lßng yªu níc, yªu ®ång lo¹i míi lµ ®éng lùc th«i thóc, ®éng lùc ®Ó ®Êu tranh dµnh nh÷ng chiÕn th¾ng vang déi cña qu©n vµ d©n ta trong c¸c cuéc chiÕn tranh cña d©n téc. Gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo vÒ mét d©n téc cho häc sinh ngay tõ nh÷ng buæi ®Çu ®Õn trêng – giai ®o¹n ®Çu cña viÖc h×nh thµnh qu¸ tr×nh nhËn thøc, th¸i ®é, hµnh vi, nh©n c¸ch cña häc sinh, c¸c em sÏ ®îc còng cè “chÊt ®Ò kh¸ng” víi nh÷ng¶nh hëng xÊu cña thêi cuéc, kh¬i dËy ®îc ý chÝ quËt cêng, truyÒn thèng yªu níc mµ mçi con ngêi ViÖt Nam vèn cã trong dßng m¸u cña m×nh. Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp Gi¸o dôc lßng yªu níc tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc còng chÝnh lµ gi¸o dôc mét phÇn quan träng trong gi¸o dôc ®¹o ®øc cho häc sinh – bé phËn cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc tæng thÓ nh»m h×nh thµnh ë häc sinh nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp ®èi víi quª h¬ng, ®Êt níc, tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng hµnh vi, viÖc lµm cô thÓ chøng to¶ lßng yªu níc, tù hµo vÒ mét d©n téc ngµn n¨m v¨n hiÕn, tr¨m n¨m v¨n vËt. Mét trong ba nhiÖm vô c¬ b¶n cña d¹y häc lµ gi¸o dôc tøc lµ th«ng qua “d¹y ch÷ ®Ó d¹y ngêi”. Suy cho cïng th× môc ®Ých cuèi cïng cña d¹y häc vµ gi¸o dôc lµ “®µo t¹o ra nh÷ng con ngêi ®a n¨ng, toµ diÖn, cã ®ñ tiªu chuÈn vÒ tri thøc, vÒ ®¹o ®øc…” giµu lßng nh©n ¸i, yªu níc, yªu CNXH, sèng lµnh m¹nh, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt níc nh÷ng n¨m 90 vµ chuÈn bÞ cho t¬ng lai…Nh B¸c Hå kÝnh yªu cña chóng ta thêng nãi “ Non s«ng viÖt nam cã trë nªn t¬i ®Ñp ®îc hay kh«ng? D©n téc viÖt nam cã s¸nh vai ®îc víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u ®îc hay kh«ng ®ã chÝnh nhê vµo c«ng häc tËp cña c¸c em” . ChÝnh v× thÕ gi¸o dôc víi vai trß chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸c cña häc sinh ph¶i ®¶m nhiÖm ®îc chøc n¨ng tréi cña m×nh lµ båi dìng nh÷ng t tëng t×nh c¶m, thãi quen, hµnh vi, nhËn thøc do ®ã d¹y häc ph¶i mang tÝnh gi¸o dôc. MÆt kh¸c ®µo t¹o ra nh÷ng con ngêi ViÖt Nam ®i theo lý tëng cña B¸c Hå vÜ ®¹i, ph¶i ph¸t huy ®îc truyÒn yªu níc cã trong mçi con ngêi ViÖt Nam, dÇn dÇn ph¸t triÓn thµnh chñ nghi· yªu níc ;tù hµo d©n téc cho häc sinh lµ Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp viÖc lµm v« cïng quan träng v« cïng cÇn thiÕt v× “trÎ em h«n nay, thÕ giíi ngµy mai” hay “TrÎ em lµ t¬ng lai cña ®Êt níc”. Song c©u hái ®Æt ra lµ : “ Gi¸o dôc b»ng c¸ch nµo? gi¸o dôc ë ®©u vµ nh thÕ nµo?” ®Ó ®at ®îc hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao nhÊt. Cã rÊt nhiÒu h×nh thøc gi¸o dôc kh¸c nhau ®Òu nh»m môc ®Ých “gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc” song mçi mét h×nh thøc, mét ®Ò tµi ®Òu khai th¸c kh¶ n¨ng gi¸o dôc ®ã ë nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau vµ ®Òu thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Do ®ã cÇn ph¶i x¸c ®Þnh xem h×nh thøc gi¸o dôc nµo lµ träng t©m vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Theo ngiªn cøu cña gi¸o dôc häc, l«gÝc häc vµ t©m lý häc løa tuæi tiÓu häc th× trÎ em sÏ dÔ dµng tiÕp nhËn nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh cô thÓ, phï hîp gÇn gñi víi ®êi sèng thùc tÕ, ®êi sèng t×nh c¶m cña häc sinh cho nªn nh÷ng g× t¸c ®éng lªn nh÷ng ®iÒu nµy trÎ sÏ dÔ dµng tiÕp nhËn. Trong c¸c m«n trÎ ®îc häc ë trêng tiÓu häc th× ph©n m«n kÓ chuyÖn thu«c m«n V¨n- TiÕng ViÖt cã mét vµi trß quan träng trong vÊn ®Ò gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh. M«n kÓ chuyÖn víi nh÷ng ®Æc trng riªng cña nã víi néi dung vµ h×nh ¶nh sinh ®éng lång ghÐp vµo nhau t¹o nªn mét thÕ giíi li k× hÊp dÉn, kÝch thÝch sù ham t×m hiÓu, tÝnh tß mß cña trÎ mµ ®Æc biÖt víi c¸c truyÒn thuyÕt k× diÖu nh nh÷ng huyÒn tho¹i, giai tho¹i vÒ c¸c Bµ Trng, Bµ TriÖu, c¸c vua Hïng… ®· dùng níc vµ gi÷ níc ra sao, nh÷ng chiÕn c«ng lÉy lõng víi mét lßng yªu níc nång nµn…Do ®ã gi¸o dôc lßng yªu níc tù hµo Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp d©n téc cho häc sinh tiÓu häc th«ng qua gi¶ng d¹y phÇn truyÒn thuyÕt ch¾c ch¾n sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ gi¸o dôc tèi u. Song thùc tiÔn gi¶ng d¹y ë c¸c trêng tiÓu häc hiÖn nay cha lµm râ ®îc, cha nhËn thøc ®îc mèi quan hÖ gi÷a d¹y häc vµ gi¸o dôc, nghÜa lµ d¹y häc cha mang tÝnh gi¸o dôc. Tuy r»ng mét sè gi¸o viªn ®· biÕt khai th¸c kh¶ n¨ng gi¸o dôc cña d¹y häc nhng ®ang ë møc s¬ sµi cha chó träng thùc sù. Mµ nh t«i ®· tr×nh bµy ë trªn kh¶ n¨ng gi¸o dôc häc sinh qua c¸c giê d¹y lµ rÊt lín, cô thÓ nh gi¶ng d¹y c¸c truyÒn thuyÕt gi¸o viªn cha khai th¸c ®óng møc t¸c dông cña c¸c truyÒn thuyÕt ®èi viÖc gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh mµ mçi truyÒn thuyÕt ®Òu cã t¸c dông rÊt lín. Tõ nh÷ng thùc tr¹ng trªn, vÊn ®Ò ®Æt ra v« cïng cÊp thiÕt hiÖn nay lµ ph¶i g¾n liÒn gi¸o dôc vµ d¹y häc, ph¶i khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng gi¸o dôc cña c¸c m«n häc ®Ó gióp cho qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. §ång thêi ph¶i gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh th«ng qua nhiÒu h×nh thøc, nhiÒu m«n häc kh¸c nhau, trong ®ã cÇn chó träng ®óng møc kh¶ n¨ng gi¸o dôc cña c¸c truyÒn thuyÕt trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y kÓ chuyÖn ®èi víi viÖc gi¸o dôc lßng yªu níc cho häc sinh tiÓu häc. Lßng yªu níc, tù hµo vÒ d©n téc chÝnh lµ “®éng lùc” ®Ó c¸c em phÊn ®Êu rÌn luyÖn vµ häc tËp tch, ®Ó sau nµy x©y dùng ®Êt níc giµu m¹nh nh B¸c Hå h»ng mong mái vµ ®Æt niÒm tin n¬i c¸c em. Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp ë trêng tiÓu häc, ngoµi c¸c ho¹t ®éng: sao, ®éi, ho¹t ®éng ngoµi giê, häc sinh ®îc häc ®ñ 9 m«n: To¸n, tù nhiªn x· héi, ®¹o ®øc, thÓ dôc, h¸t nh¹c, v¨n, ho¹…trong ®ã m«n V¨n – TiÕng ViÖt ®îc chia ra nhiÒu ph©n m«n kh¸c nhau (tËp ®äc, chÝnh t¶, tõ ng÷, ng÷ ph¸p, tËp viÕt, kÓ truyÖn, tËp lµm v¨n). Trong c¸c ph©n m«n nµy th× ph©n m«n nµo còng cã kh¶ n¨ng gi¸o dôc häc sinh ë mét gãc ®é nµo ®ã nh rÌn luyÖn tÝnh cÈn thËn tØ mÜ(tËp viÕt), rÌn luyÖn tÝnh ®éc lËp ( tËp lµm v¨n) … Song gi¸o dôc lßng yªu níc, yªu nh©n lo¹i…chØ cã thÓ lµ m«n kÓ chuyÖn, mµ cô thÓ lµ th«ng qua c¸c truyÒn thuyÕt lµ ho¹t ®éng gi¸o dôc lßng yªu níc tù hµo d©n téc cho häc sinh mét c¸ch nhÑ nhµng, sinh ®éng vµ hÊp dÉn rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm nhËn thøc vµ t©m lÝ cña häc sinh tiÓu häc, sÏ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao theo ®Æc trng riªng cña c¸c truyÒn thuyÕt. V× mét x· héi ph¸t triÓn hng thÞnh th¸i b×nh l©u dµi cña ®Êt níc cña d©n téc, v× mét nhµ níc XHCN, v× lý tëng céng s¶n, ®Ó gãp mét phÇn nhá vµo c«ng t¸c gi¸o dôc lßng yªu níc tù hµo cho thÕ hÖ trÎ, vµ do thùc tr¹ng d¹y häc vµ gi¸o dôc hiÖn nay nªn t«i ®· chän ®Ò tµi “gi¸o dôc lßng yªu níc vµ tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc th«ng qua gi¶ng d¹y c¸c truyÖn truyÒn thuyÕt trong ch¬ng tr×nh V¨n - TiÕng ViÖt ë tiÓu häc”. II.môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi. Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp Gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt lîng trong c«ng t¸c gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc. III.kh¸ch thÓ vµ ®èi tîng 1.Kh¸ch thÓ nghiªn cøu. Kh¶ n¨ng gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cña cña truyÒn thuyÕt trong ch¬ng tr×nh V¨n – TiÕng ViÖt tiÓu häc. 2.§èi tîng nghiªn cøu. Nh÷ng h×nh thøc vµ biÖn ph¸p gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh th«ng qua gi¶ng d¹y truyÒn thuyÕt ë tiÓu häc. IV.Gi¶ thuyÕt khoa häc. NÕu biÕt khai th¸c kh¶ n¨ng gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cña truyÒn thuyÕt th× truyÒn thuyÕt cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc. V.nhiÖm vô nghiªn cøu 1.B¶n chÊt cña kh¸i niÖm “d¹y häc cã tÝnh gi¸o dôc” vµ viÖc qua hÖ cña mèi quan hÖ gi÷a viÖc gi¶ng d¹y truyÒn thuyÕt víi viÖc gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc. 2.Thùc tr¹ng cña viÖc kÕt hîp gi÷a d¹y häc vµ gi¸o dôc trong viÖc gi¶ng d¹y ë ph©n m«n kÓ chuyÖn 3.X©y dùng hÖ thèng, c¸ch thøc,biÖn ph¸p, gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc khi gi¶ng d¹y phÇn truyÒn thuyÕt. 4.Tæ chøc thùc nghiÖm s ph¹m . Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp 5. §Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p øng dông s ph¹m ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu hoc. VI. C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. 1.Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tæng hîp lý thuyÕt. 2.Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra gi¸o dôc. 3.Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i lý thuyÕt. 4.Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm s ph¹m. 5.Ph¬ng ph¸p text. 6.Ph¬ng ph¸p thèng kª. VII. kÕ ho¹ch nghiªn cøu. 1. Tõ th¸ng 10/2003 ®Õn nhËn ®Ò tµi. 2. Tõ th¸ng 11/1003 – 12/2003 chÝnh x¸c ho¸ ®Ò tµi, x©y dùng ®Ò c¬ng nghiªn cøu. 3. Tõ th¸ng 1/2004 – 2/2004 x©y dùng ®Ò c¬ng chi tiÕt. 4. Tõ th¸ng 3/2004 – 4/2004 so¹n ct thùc nghiÖm vµ tiÕn hµnh thùc nghiÖm sp. 5. Tõ th¸ng 5/2004 – 6/2004 hoµn thµnh ®Ò tµi vµ b¶o vÖ. VIII.®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨gn nghiªn cøu thùc hiÖn ®Ò tµi Do nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi trong thêi gian kh«ng nhiÒu, b¾t ®Çu nhËn ®Ò tµi (10/2003) ®Õn khi hoµn tÊt ®Ò tµi(5/2004) chØ trong vßng 8 th¸ng, nªn thêi gian nghiªn cøu ®Ò tµi qu¸ eo hÑp, thªm vµo khã kh¨n n÷a lµ võa thùc tËp s ph¹m võa nghiªn cøu ®Ò tµi. Do ®ã chÊt lîng hiÖu qu¶ cã bÞ Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp ¶nh hëng phÇn nµo. MÆt kh¸c sè truyÒn thuyÕt trong ch¬ng tr×nh V¨n häc- TiÕng ViÖt ë tiÓu häc rÊt h¹n chÕ nªn viÖc thùc hiÖn còng gÆp nhiÒu khã kh¨n. H¬n n÷a khi tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi, t¸c gi¶ ph¶i nghiªn cøu trong ®iÒu kiÖn thiÕu thèn vÒ c¬ së vËt chÊt, ph¬ng tiÖn vµ tµi liÖu do ®ã mét sè ch¬ng tr×nh thùc nghiÖm còng bÞ g©y trë ng¹i. Tuy nhiªn cho dï khã kh¨n nh vËy song ®Ò tµi ®· ®îc thùc hiÖn ®óng kÕ ho¹ch vµ yªu cÇu chÊt lîng cña mét luËn v¨n tèt nghiÖp b»ng sù kh¾c phôc khã kh¨n kÓ trªn víi sù gióp ®ì cña b¹n bÌ, thÇy c« gi¸o trong khoa GDTH vµ trêng tiÓu häc Lª Lîi. IX.®ãng gãp cña ®Ò tµi §Ò tµi cña t«i cã nh÷ng ®ãng gãp sau: - Lµm s¸ng to¶ mét sè luËn ®iÓm, mét sè vÊn ®Ò, lý luËn vÒ ph¬ng ph¸p “gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh th«ng qua gi¶ng d¹y c¸c truyÖn truyÒn thuyÕt trong ch¬ng tr×nh V¨n häc- TiÕng ViÖt ë tiÓu häc”. - §· ®Ò ra mét sè c¸ch thøc ph¬ng ph¸p gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc khi gi¶ng d¹y truyÒn thuyÕt vµ tiÕn hµnh thö nghiÖm d¹y theo ph¬ng ph¸p ®ã ë mét sè truyÒn thuyÕt cô thÓ cã trong ch¬ng tr×nh V¨n häc- TiÕng ViÖt ë tiÓu häc. §ång thêi thiÕt kÕ mét sè gi¸o ¸n theo ph¬ng ph¸p ®· ®Ò ra ®Ó d¹y truyÒn thuyÕt. Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp PhÇn II: néi dung nghiªn cøu Ch¬ng I: c¬ së lý luËn cña ®Ò tµi. I.lÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu. Trong x· héi hiÖn nay víi sù ph¸t triÓn chãng mÆt cña khoa häc kü thuËt vµ sù héi nhËp quèc tÕ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi víi nh÷ng ¶nh hëng theo nhiÒu híng kh¸c nhau (tÝch cùc vµ tiªu cùc), vÊn ®Ò b¶o tån vµ ph¸t huy tinh hoa Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp v¨n ho¸ cña d©n téc mµ trong ®ã truyÒn thèng yªu níc, tù hµo d©n téc lµ tinh hoa quý gi¸ nhÊt, nã t¹o nªn søc m¹nh ®Ó chiÕn th¾ng bÊt kú kÎ thï cêng b¹o nµo, dËp t¾t mäi ý ®å b¹o lùc ®en tèi cña bän thùc d©n, ®Õ quèc vµ phong kiÕn ph¬ng B¾c. ViÖt Nam mét ®Êt níc cã h¬n 4 ngh×n n¨m v¨n hiÕn mµ nh ®¹i thi hµo NguyÔn Tr·i ®· hïng hån kh¼ng ®Þnh: “Nh níc ®¹i viÖt ta ngµy tríc Vèn xng nÒn v¨n hiÕn ®· l©u” ViÖt Nam tr¶i qua bao th¨ng trÇm biÕn cè cña lÞch sö vÉn “hiªn ngang, bÊt khuÊt, kiªn cêng” §ã lµ phÈm chÊt mang tÝnh truyÒn thèng mµ kh«ng ph¶i d©n téc nµo còng cã ®îc mµ nã ph¶i ®îc hun ®óc vµ rÌn luyÖn nhiÒu qua n¨m th¸ng qua tõng thêi kú, qua giai ®o¹n cña lÞch sö. Song ®Ó b¶o tån ®îc nh÷ng nÐt v¨n ho¸ quý b¸u ®ã lµ vÊn ®Ò kh«ng ph¶i dÔ nhÊt lµ trong t×nh h×nh x· héi hiÖn nay – x· héi theo c¬ chÕ thÞ trêng víi sù chi phèi ghª gím cña ®ång tiÒn vµ nh÷ng ¶nh hëng xÊu cña c¸c luång t tëng ph¶n ®éng. V× thÕ mµ nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ cña d©n téc ®ang ngµy bÞ mai môt vµ còng v× nh÷ng ¶nh hëng nãi trªn mµ ®¹o ®øc nh©n c¸ch con ngêi ®ang bÞ xuèng cÊp mét c¸ch trÇm träng, tíi møc nguy hiÓm ®Õn vËn mÖnh d©n téc t¬ng lai cña ®Êt níc. MÆt kh¸c trong nhµ trêng tiÓu häc ®ang diÔn ra sù mÊt c©n b»ng gi÷a gi¸o dôc vµ d¹y häc, chó träng d¹y kiÕn thøc cña c¸c Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 18 LuËn v¨n tèt nghiÖp m«n häc mµ cha khai th¸c ®îc kh¶ n¨ng gi¸o dôc con ngêi cña c¸c m«n häc, cha chó ý mét c¸ch s©u s¾c tíi viÖc th«ng qua “d¹y ch÷ ®Ó d¹y ngêi”. ChÝnh v× nh÷ng lÏ ®ã mµ ®Ó gãp phÇn ph¸t huy nh÷ng truyÒn thèng quý b¸u cña d©n téc, “®Ò phßng, ®Ò kh¸ng” víi nh÷ng t tëng tiªu cùc ph¶n ®éng chèng ph¸ c«ng cuéc x©y dùng CNXH mµ nh©n d©n ta, ®Êt níc ta ®ang tiÕn hµnh th× ph¶i gi¸o dôc lßng yªu níc cho häc sinh ngay tõ khi míi bíc vµo ngìng cöa trêng tiÓu häc – bËc häc nÒn t¶ng lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt nhiÖm vô nµy thuéc vÒ nhµ trêng, c¸c cÊp vµ toµn x· héi. Trong ®ã nhµ trêng tiÓu häc lµ c¬ së ®Æt nÒn mãng ®Çu tiªn trong viÖc båi dìng vµ ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch con ngêi ViÖt Nam – XHCN. §Ó gãp phÇn vµo ph¸t huy truyÒn thèng, tinh hoa v¨n ho¸ cña d©n téc, gãp phÇn vµo môc tiªu ®µo t¹o cña nhµ trêng tiÓu häc “ ®µo t¹o ra nh÷ng con ngêi ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn” th× ®iÒu tÊt yÕu lµ ph¶i gi¸o dôc lßng yªu níc, tù hµo d©n téc cho häc sinh tiÓu häc, nh t«i ®· nãi ë phÇn lý do t«i chän ®Ò tµi nµy v× “lßng yªu níc, tù hµo d©n téc” lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c em phÊn ®Êu rÌn luyÖn vµ häc tËp, ®ã lµ môc ®Ých cuèi cïng cña c¶ mét qu¸ tr×nh häc tËp vµ rÌn luyÖn cña mçi con ngêi “gãp phÇn ®Ó x©y dùng mét ®Êt níc hoµ b×nh ®éc lËp – Êm no – h¹nh phóc”. Tr¸ch nhiÖm gi¸o dôc nµy kh«ng thuéc vÒ riªng ai, kh«ng thuéc vÒ mét tæ chøc nµo mµ Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp lµ tr¸ch nhiÖm cña toµn x· héi, cña tÊt c¶ mäi ngêi ViÖt Nam yªu níc muèn x©y dùng ®Êt níc. H¬n n÷a thêi gian häc tËp rÌn luyÖn cña häc sinh kh«ng chØ ë trêng mµ cßn ë c¶ gia ®×nh vµ ngoµi m«i trêng x· héi, gia ®×nh – nhµ trêng – x· héi lµ 3 m¾t xÝch trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc, cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, kh«ng thÓ t¸ch b¹ch, nÕu ta xem nhÑ mét yÕu tè nµo ®ã ch¾c ch¾n s¶n phÈm gi¸o dôc sÏ kh«ng toµn diÖn. Trong nghiªn cøu vÒ gi¸o dôc tiÓu häc, ngêi ta ®· kÕt luËn: B¶n chÊt cña gi¸o dôc tiÓu häc lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cã môc ®Ých cã kÕ ho¹ch cã néi dung vµ ph¬ng ph¸p cña chñ thÓ gi¸o dôc ®Õn ®èi tîng gi¸o dôc nh»m thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô gi¸o dôc cña nhµ trêng tiÓu häc. Qu¸ tr×nh ®ã kh«ng chØ diÔn ra trong ph¹m vi nhµ trêng, víi c¸c lo¹i h×nh gi¸o dôc c¬ b¶n (häc tËp, lao ®éng vui ch¬i sinh ho¹t tËp thÓ, ho¹t ®éng x· héi), mµ cßn diÔn ra trong cuéc sèng hµng ngµy víi nh÷ng mèi quan hÖ ®a d¹ng cña trÎ theo ®óng chuÈn mùc ®¹o ®øc. Cuéc sèng ®ã bao gåm c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc tæ chøc mét c¸ch cã môc ®Ých, cã kÕ ho¹ch, cïng víi sù tham gia tÝch cùc, chñ ®éng cña trÎ. Sù thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a t¸c ®éng s ph¹m cña nhµ gi¸o dôc vµ ho¹t ®éng tù gi¸c tÝch cùc cña ngêi ®îc gi¸o dôc ph¶n ¸nh mét trong nh÷ng nÐt b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc tiÓu häc gi¸o dôc bao giê còng gi÷ vai trß chñ ®¹o. ë ®Ò tµi cña t«i, cÇn xÐt ®Õn mèi quan hÖ “ d¹y häc vµ gi¸o dôc”. VÊn ®Ò “d¹y häc cã tÝnh gi¸o dôc” hay mèi liªn hÖ gi÷a chóng ®· ®îc ®Ò cËp ®Õn tõ l©u trong lÞch sö nhµ trêng Ngêi thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Nh©n 20