Tài liệu Giáo trình c c++chuong 2 [compatibility mode]

CHÆÅNG II CAÏC KHAÏI NIÃÛM CÅ BAÍN I Táûp kyï tæû duìng trong ngän ngæî C: Moüi ngän ngæî láûp trçnh âãöu âæåüc xáy dæûng lãn tæì mäüt bäü kyï tæû naìo âoï. Caïc kyï tæû âæåüc nhoïm theo nhiãöu caïch khaïc nhau taûo thaình caïc tæì. Caïc tæì âæåüc liãn kãút theo mäüt quy tàõc ngæî phaïp naìo âoï âãø taûo thaình caïc cáu lãûnh. Mäüt chæång trçnh bao gäöm nhiãöu cáu lãûnh vaì diãøn âaût mäüt thuáûn toaïn âãø giaíi mäüt baìi toaïn naìo âoï.  26 chæî caïi la tinh låïn: A, B, C,...,Z Ngän ngæî C âæåüc xáy dæûng trãn bäü kyï tæû  26 chæî caïi la tinh låïn: a, b, c,...,z sau:  10 chæî säú: 0,1,2,...,9  Caïc kyï hiãûu toaïn hoüc: + - * / = ( )  Kyï tæû gaûch näúi _ (Chuï yï phán biãût våïi dáúu -)  Caïc kyï hiãûu âàûc biãût khaïc: . , ; : [ ] { } ? ! \ & | % # $ ...  Dáúu caïch (Space) II Tãn Tãn laì khaïi niãûm ráút quan troüng, noï duìng âãø xaïc âënh caïc âaûi læåüng khaïc nhau trong mäüt chæång trçnh. Chuïng ta co tãn hàòng, biãún, maíng, haìm, con troí, tãn tãûp, tãn cáúu truïc, tãn nhaîn,... Tãn âæåüc âàût theo quy tàõc: Tãn laì mäüt daîy caïc kyï tæû chæî vaì säú trong âoï kyï tæû âáöu tiãn phaíi laì chæî. Khi viãút tãn cho pheïp sæí duûng dáúu _ nhæ mäüt chæî Tãn khäng âæåüc truìng våïi caïc tæì khoaï cuaí C Tãn coï âäü daìi tuyì yï, tuy nhiãn chè coï 8 kyï tæû âáöu coï nghéa Chuï yï:  Trong C coï sæû phán biãût chæî hoa vaì chæî thæåìng  Thäng thæåìng sæí duûng chæî hoa âãø âàût tãn caïc hàòng, duìng chæî thæåìng âãø âàût tãn caïc âaûi læåüng khaïc.(Khäng bàõt buäüc) III Tæì khoaï Tæì khoaï laì nhæîng tæì coï yï nghéa hoaìn toaìn xaïc âënh, chuïng thæåìng âæåüc sæí duûng âãø khai baïo caïc kiãøu dæî liãûu, âãø viãút caïc toaïn tæí vaì caïc cáu lãûnh. Caïc tæì khoaï maì chuïng ta thæåìng gàûp khi laìm viãûc våïi C: int if else char float continue unsigned for do double static æhile struct goto switch break return case long sizeof default IV Mäüt säú chæång trçnh vê duû: Vê duû 1: #include “stdio.h” void main() { printf(“Welcom to C! \n”); } Vê duû 2: #include “stdio.h” main() { printf(“Welcom to C! \n”); return 0; } V. Mäüt säú quy tàõc cáön nhåï khi viãút chæång trçnh: Quy tàõc âáöu tiãn cáön nhåï laì: Mäùi cáu lãûnh coï thãø viãút trãn mäüt hay nhiãöu doìng nhæng phaíi âæåüc kãút thuïc bàòng dáúu; Quy tàõc thæï hai laì quy tàõc vãö låìi giaíi thêch: Caïc låìi giaíi thêch phaíi âàût giæîa dáúu /* vaì dáúu */ Quy tàõc thæï 3 laì quy tàõc sæí duûng caïc haìm chuáøn. Khi sæí duûng mäü haìm cáön biãút noï nàòm trãn táûp Header (*.h) vaì phaíi duìng toaïn tæí #include âãø gàõn tãûp âoï vaìo chæång trçnh. Quy tàõc thæï tæ noïi vãö cáúu truïc cuía mäüt chæång trçnh. VI. Khai baïo vaì toaïn tæí gaïn Moüi biãún træåïc khi sæí duûng âãöu phaíi khai baïo âãø xaïc âënh kiãøu cuía noï. Âãø khai baïo caïc biãún nguyãn (Kiãøu int) ta duìng tæì khaïo int. Âäúi våïi caïc biãún thæûc (Kiãøu float) ta duìng tæì khoaï float. Vê duû: int a, b, c; /* Khai baïo caïc biãún a, b, c thuäüc kiãøu int */ float x, y, z; /* Khai baïo caïc biãún x, y, z thuäüc kiãøu float */ Toaïn tæí gaïn coï daûng: v=e trong âoï v laì biãún coìn e coï thãø laì biãún hay mäüt biãøu thæïc toaïn hoüc naìo âoï. Taïc duûng cuía lãûnh naìy laì: træåïc tiãn xaïc âënh giaï trë trong VII. Âæa kãút quaí lãn maìn hçnh Âãø âæa kãút quaí ra maìn hçnh ta duìng cáu lãûnh: printf(doìng âiãöu khiãøn,v1,v2,v3,v4) Trong âoï: v1,v2,v3,... laì caïc biãún maì giaï trë cuía chuïng cáön âæåüc âæa ra maìn hçnh. Doìng âiãöu khiãøn laì mäüt hàòng xáu kyï tæû (daîy kyï tæû âàût trong dáúu hai âáúu nhaïy keïp “ “) bao gäöm ba loaûi: - Caïc kyï tæû cáön âæa nguyãn xi ra maìn hçnh - Kyï tæû âiãöu khiãøn viãûc chuyãøn xuäúng âáöu doìng tiãúp theo. - Caïc kyï tæû duìng âãø mä taí kiãøu caïch âæa ra cuía caïc biãún, goüi chuïng laì caïc âàûc taí. Caïc âàûc taí: - \n: kyï tæû âiãöu khiãøn viãûc chuyãøn doìng. - Âàûc taí âäúi våïi biãún säú nguyãn: %[fw]d  Trong âoï: fw laì mäüt säú nguyãn xaïc âënh âäü räüng täúi thiãøu daình cho træåìng ra (säú vë trê täúi thiãøu tráön maìn hçnh daình cho mäüt biãún kiãøu int  Khi fw låïn hån âäü daìi thæûc tãú cuía træåìng ra thç mäüt säú khoaíng troïng seî âæåüc bäø sung vaìo bãn traïi. Vê duû: int a; void main() { a=456; frintf(“%6d”, a); getch(); } Khê chaûy chæång trçnh thi trãn maìn hçnh coï daûng: “ 456”  Khi khäng coï fw hoàûc fw nhoí hån hay bàòng âäü daìi thæûc tãú cuía træåìng ra, thç âäü räüng trãn maìn hçnh daình cho træåìng ra seî bàòn âäü daìi thæûc tãú cuía noï. - Âäúi våïi biãún thæûc cäú thãø duìng âàûc taí: %[fw][.pp]f  Trong âoï pp laì âäü chênh xaïc. Noïi mäüt caïch cuû thãø hån: trãn maìn hçnh seîhiãûn lãn mäüt giaï trë thæûc pp chæî säú sau dáúu cháúm tháûp phán. Nãúu pp=0, biãún thæûc âæåüc âæa ra nhæ mäüt säú nguyãn (khäng coï dáúu phán caïch tháûp phán)  Nãúu khäng coï pp thç maïy seî ngáöm hiãøu laì pp=6  fw laì säú nguyãn xaïc âënh âäü räüng täúi thiãøu trãn maìn hçnh daình cho træåìng ra.  Âäü daìi thæûc tãú cuía mäüt biãún thæûc: Lv= Lfw + pp +1(vë trê daình cho dáúu cháúm phán caïch tháûp phán + 1 (vë trê daình cho dáúu - nãúu coï) Vê duû minh hoaû Âàûc taí %d %d %5d %5d %8.0f %f %f %8.3f %8.3f %.3f %.3f %.2f Giaï trë cuía biãún -456 456 456 -456 45.78 45.78 -45.78 45.78 -45.7894 45.78 -45.78 0.345 Daûng âæa ra maìn hçnh -456 456 456 -456 45 45.780000 -45.78000 45.780 -45.789 45.780 -45.780 0.35 Chuï yï: Sau khi âoüc nhæîng âiãöu noïi trãn mäüt cáu hoíi âàût ra laì laìm thãú naìo âãø âæa ra caïc kyï tæû: % ‘ “ \ Cáu traí låìi nhæ sau: Khi dáúu % âæïng ngoaìi kãút cáúu âàûc taí thç noï âæåüc xem nhæ kyï tæû thäng thæåìng nghéa laì baín thán noï âæåüc âæa ra maìn hçnh (maïy in hoàûc âéa) Âäúi våïi caïc kyï tæû khaïc ta duìng thãm dáúu \ âàût træåïc noï. Noïi mäüt caïch cuû thãø hån: Khi viãút \’ thç dáúu ‘ âæåüc âæa ra. Khi viãút \” thç dáúu “ âæåüc âæa ra VIII Âæa kãút quaí ra maïy in: Caïch thæïc âæa kãút qua ra maïy in hoaìn toaìn tæång tæû nhæ caïch âæa ra maìn hçnh. Sæû khaïc nhau chè åí mäüt vaìi chi tiãút nhoí nhå sau: Duìng lãûnh: fprintf thay cho lãûnh printf Âæa thãm tham säú stdprn vaìo doìng âiãöu khiãøn. Nhæ váûy âãø âæa kãút quaí ra maïy in ta duìng cáu lãûnh: fprintf(stdprn, doìng âiãöu khiãøn, v1,v2, v3,...,vk) IX. Vaìo säú liãûu tæì baìn phêm: Âãø âæa säú liãûu vaìo tæì baìn phêm hai giaï trë kiãøu int vaì ba giaï trë kiãøu float coï thãø duìng caïc cáu lãûnh sau: int a, b; float c, d, e; scanf(“%d%d%f%f%f”, &a,&b,&c,&d,&e) Âäúi våïi cáu lãûnh scanf cáön chuï yï caïc âiãøm sau: Khäng duìng tãún biãún nhæ trong cáu lãûnh frinf maì duìng âëa chè cuía biãún. Pheïp toaïn: &biãún cho âëa chè cuía biãún Mäùi biãún æïng våïi mäüt âàûc taí. Nhæ váûy säú âàûc taí bàòng säú biãún. Duìng âàûc taí %d âäúi våïi biãún nguyãn Duìng âàûc taí %f âäúi våïi biãún thæûc. Mäüt caïch täøng quaït cáu lãûnh scanf coï daûng: scanf(“t1t2...tk”,&v1,&v2,...,&vk); Trong âoï: v1, v2,..., vk laì caïc biãún (kiãøu int vaì kiãøu float) t1, t2, ...,tk laì caïc âàûc taí tæång æïng Sæû hoaût âäüng cuía cáu lãûnh scanf:Khi gàûp lãûnh naìy maïy seî dæìng âãø âåüi thao taïc viãn vaìo säú liãûu tæì baìn phêm. X Mäüt vaìi chæång trçnh âån giaín Chæång trçnh 1: Viãút chæång trçnh tênh chu vi vaì diãûn têch hçnh troìn: void main() { float r, c, s; prinf(“Chæång trinh tinh chu vi vaì dien tich hinh tron”); prinf(“\n Ban kinh r = “); scanf(“%f”, &r); c= 2*r*3.14; s= r*r*3.14; printf(“\n r = %8.3f \n c = %8.3f \ns = %8.3f”, r, c,s); } Chæång trçnh 2: Viãút chæång trçnh tênh x luîy thæìa y #include "stdio.h" #include "math.h" void main() { double pow(); /*khai bao ham pow() kieu double*/ double x, y, z; printf("Chuong trinh tinh x luy thua y \n"); printf("x = "); scanf("%lf",&x); printf("y = "); scanf("%lf",&y); z=pow(x,y);/*ham pow la mot ham da co trong math.h*/ printf("\n x = %8.2f\n y = %8.2f\n z = %8.2f", x, y, z); getch(); }