Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ,s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra lµ ®Ó
tiªu thô trªn thÞ tr-êng ,®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi .ChÝnh v× vËy
,tiªu thô thµnh phÈm lµ mét m¾t xÝch quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®-îc trong
qu¸ tr×nh liªn tôc :s¶n xuÊt - trao ®æi - ph©n phèi - tiªu dïng.
Môc ®Ých cuèi cïng cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo trªn thÞ tr-êng còng lµ tèi
®a ho¸ lîi nhuËn .Mµ ®iÒu nµy chØ cã thÓ ®¹t ®-îc khi kÕt thóc giai ®o¹n tiªu
thô thµnh phÈm cña doanh nghiÖp . Nh- vËy,thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh
phÈm cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi doanh nghiÖp .NhÊt lµ trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng nh- hiÖn nay,c¸c doanh nghiÖp ®-îc tù do trong c¹nh tranh
,®-îc tù chñ trong qu¶n lý vµ chÞu toµn bé tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña m×nh .Muèn ®¹t ®-îc môc ®Ých th× ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp
ph¶i t×m c¸ch nµo ®ã ®Ó xóc tiÕnn tiªu thô sanr phÈm cña m×nh mét c¸ch tèt
nhÊt ,hiÖu qu¶ nhÊt.
KÕ to¸n cã vai trß nh- mét c«ng cô qu¶n lý ®¾c lùc ,cã nhiÖm vô thu thËp
xö lý vµ cung cÊp th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c ®Çy ®ñ kÞp thêi gióp cho ng-êi
®iÒu hµnh doanh nghiÖp cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n .§Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp ,®Æc biÖt lµ kh©u tiªu thô s¶n phÈm ®¹t kÕt qu¶ tèt ®ßi
hái c«ng t¸c tiªu thô ph¶n ¸nh ,gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c chi phÝ vµ thu thËp c¸c
vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô nh»m x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
®óng ®¾n.
§¹i héi VI ®· ®¸nh dÊu mét b-íc ph¸t triÓn míi cho nÒn kinh tÕ ,h×nh
thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ víi viÖc ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh ngµnh nghÒ kinh
doanh .§øng tr-íc thùc tÕ nh- vËy viÖc s¶n xuÊt ra thµnh phÈm ®· khã nh-ng
viÖc tiªu thô thµnh phÈm cßn khã kh¨n h¬n nhiÒu ,nã ®ãng vai trß quan träng
quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp.
VÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doang nghiÖp lµ kh«ng ngõng t¨ng c-êng c¶ vÒ sè
l-îng vµ chÊt l-îng s¶n phÈm ,mÉu m· s¶n phÈm,më réng tiªu thô ,®Ó lu«n
®øng v÷ng vµ cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng .§Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ kinh
doanh doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù quan t©m ®Æc biÖt tíi c«ng t¸c thµnh phÈm
1
vµ tiªu thô thµnh phÈm .V× vËy trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty may Th¨ng
Long em thÊy ®-îc sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c tæ chøc ho¹ch to¸n thµnh phÈm
vµ tiªu thô thµnh phÈm trong viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty em
®± h³n chÕ ®Ò t¯i “ Ho¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i c«ng
ty may Th¨ng Long”.
Néi dung chuyªn ®Ó gåm 3 phÇn chÝnh :
PhÇn thø nhÊt :Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ
tiªu thô thµnh phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp.
PhÇn thø hai
:C«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i
c«ng ty may Th¨ng Long.
PhÇn thø ba
:Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao hoµn thiÖn c«ng
t¸c kÕ toµn thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i c«ng ty may Th¨ng Long.
PhÇn thø nhÊt
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh
phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I. sù cÇn thiÕt tæ chøc h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh
phÈm .
1. Kh¸i niÖm vÒ thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm
1.1
Thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm .
Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm ®-îc chÕ biÕn vµ ®· hoµn thµnh ë tÊt c¶ c¸c giai
®o¹n chÕ biÕn cña quy tr×nh c«ng viÖc ,quyÕt ®Þnh ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã
2
trong ph¹m vi c¸c doanh nghiÖp ®· ®-îc bé phËn kü thuËt kiÓm tra x¸c nhËn
phï hîp víi tiªu chuÈn kü thuËt ®· lµm thñ tôc nhËp kho hoÆc giao trùc tiÕp
cho kh¸ch hµng .
Nöa thµnh phÈm lµ nh÷ng thµnh phÈm míi kÕt thóc 1 hay 1 sè c«ng ®o¹n
trong quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt mµ ch-a qua giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng
,®-îc nhËp kho hay chuyÓn giao ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn hoÆc cã thÓ b¸n ra ngoµi.
Thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm ®Òu lµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp .NhvËy kh²i niÖm “s°n phÈm” cã ph³m vi réng h¬n kh²i niÖm “th¯nh phÈm”
.Thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm chØ lµ kh¸i niÖm t-¬ng ®èi ®-îc xÐt trong 1
doanh nghiÖp cô thÓ v× trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 1 s¶n phÈm cã thÓ lµ thµnh
phÈm cña doanh nghiÖp nµy nh-ng l¹i chØ chØ lµ nöa thµnh phÈm cña doanh
nghiÖp kh¸c ,®iÒu nµy phô thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm
cña mçi doang nghiÖp .V× vËy tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh cô
thÓ mµ cã sù x¸c ®Þnh ®óng ®¾n thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm.
Thµnh phÈm nãi riªng vµ s¶n phÈm nãi chung lµ thµnh qu¶ lao ®éng cña
toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp ,nªn cÇn ®-îc qu¶n lý vµ
b¶o vÖ an toµn . Mçi tæn thÊt ®Òu ¶nh h-ëng ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô ®· ký kÕt
hay lµm gi¶m thu nhËp cña doanh nghiÖp . V× vËy thµnh phÈm ph¶i ®-îc qu¶n
lý chÆt chÏ c¶ vÒ mÆt sè l-îng vµ chÊt l-îng .
Yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm :
Nãi ®Õn thµnh phÈm ng-êi ta th-êng nãi ®Õn sè l-îng vµ chÊt l-îng .Trong
doanh nghiÖp cã thÓ bao gåm nhiÒu lo¹i thµnh phÈm kh¸c nhau nªn qu¶n lý
thµnh phÈm ph¶i ®ßi hái th-êng xuyªn ph¶n ¸nh gi¸m s¸t t×nh h×nh nhËp xuÊt - tån kho - dù tr÷ cña tõng lo¹i s¶n phÈm ,kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng thµnh
phÈm tån ®äng l©u trong kho kh«ng ®-îc tiªu thô ,tõ ®ã t×m biÖn ph¸p gi¶i
quyÕt tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn.
Bªn c¹nh viÖc qu¶n lý thµnh phÈm vÒ sè l-îng vµ chñng lo¹i th× viÖc qu¶n
lý chÆt chÏ vÒ mÆt chÊt l-îng thµnh phÈm lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®-îc
.Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng hiÖn nay,nÕu thµnh phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt l-îng
,mÉu m· kh«ng ®-îc hoµn thiÖn vµ ®æi míi th× kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu
3
tiªu dïng ngµy cµng cao cña x· héi. Do vËy mçi doanh nghiÖp ph¶i th-êng
xuyªn n¾m b¾t thÞ hiÕu tiªu dïng cña x· héi ®Ó kÞp thêi thay ®æi ,c¶i tiÕn mÆt
hµng .Bé phËn KCS ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l-îng s¶n phÈm ,cã
chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau ph¸t hiÖn kÞp thêi
nh÷ng s¶n phÈm kÐm phÈm chÊt ®Ó lo¹i ra qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .Cã nh- vËy míi
tr¸nh ®-îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ tµi s¶n ,hoµn thµnh nhiÖm vô qu¶n lý thµnh
phÈm .
1.2
Tiªu thô thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm .
B¸n hµng (hay tiªu thô) lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn trao ®æi th«ng qua ph-¬ng
tiÖn thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ tri vµ gi¸ trÞ sö dông cña thµnh phÈm ,trong ®ã
doanh nghiÖp giao thµnh phÈm cho kh¸ch hµng vµ ®ång thêi thu ë kh¸ch hµng
mét sè tiÒn t-o-ng øng víi gi¸ trÞ cña thµnh phÈm .tøc lµ ®Ó chuyÓn ho¸ vèn
cña doanh nghiÖp tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i tiÒn tÖ.
Yªu cÇu qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm :
§Ó qu¶n lý kh©u tiªu thô cÇn ph¶i n¾m b¾t ,theo dâi chÆt chÏ tõng ph-¬ng
thøc b¸n hµng ,tõng thÓ thøc thanh to¸n ,tõng kh¸ch hµng vµ tõng lo¹i thµnh
phÈm ,tiªu thô ,®«n ®èc thanh to¸n vµ thu håi ®Çy ®ñ ,kÞp thêi tiÒn vèn .
TÝnh to¸n chÝnh x¸c ®óng kÕt qu¶ tõng lo¹i ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp,thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ n-íc theo chÕ ®é quy ®Þnh.
§Ó ®¶m b¶o tÝnh liÖn tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , sö dông vèn cã hiÖu qu¶ th×
c«ng t¸c qu¶n ly tiªu thô cÇn ph¶i biÕt râ tõng kho¶n thu nhËp ,nguyªn nh©n
t¨ng gi¶m cña c¸c kho¶n thu nhËp ®ã,ph©n tÝch c¸c nguyªn nh©n ®Ó t×m ra c¸c
biÖn ph¸p tÝch cùc nh»m t¨ng thu nhËp ,qu¶n lý chÆt chÏ viÖc nghiªm chØnh
chÊp hµnh chÕ ®é tµi chÝnh tÝn dông.
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn nh- hiÖn nay ,c«ng t¸c tiªu
thô s¶n phÈm cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp .V× vËy trong qu¶n lý tiªu thô ,cïng víi viÖc hoµn thµnh tèt kÕ ho¹ch
tiªu thô theo c¸c hîp ®ång kÕ to¸n ®· ký kÕt ,th× doanh nghiÖp ph¶i lµm tèt
c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr-êng ,n¾m b¾t ®-îc c¸c biÕn ®æi vÒ thÞ hiÕu tiªu thô
,coi träng ho¹t ®éng Marketing doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng gîi ý ®Ó kh¸ch
4
hµng nãi vÒ nh÷ng -u ®iÓm,nh-îc ®iÓm cña s¶n phÈm ,nh÷ng v-ìng m¾c
trong mua b¸n ,nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm vµ nhu cÇu trong
thêi gian tíi ,nh÷ng thiÕu sãt trong quan hÖ giao dÞch víi doanh nghiÖp...§ång
thêi doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm
mét c¸ch khoa häc ,hîp lý ®¸p øng nhu cÊu h¹ch to¸n kinh néi bé còng nhtrong toµn bé doanh nghiÖp.
2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm.
KÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm nãi riªng
muèn thùc sù trë thanhf c«ng cô qu¶n lý s¾c bÐn ,cã hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i thùc
hiÖn tèt nhiÖm vô sau:
- Tæ chøc theo dâi ,ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh tiªu thô ,tÝnh
to¸n x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ vèn cña hµng b¸n ,ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c kho¶n chi
phÝ b¸n hµng ,chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ,doanh thu b¸n hµng ,c¸c kho¶n
®iÒu chØnh gi¶m thu vµ c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú.
- Cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn liªn quan ®ång
thêi ®Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch kinh tÕ ®èi víi bé phËn tiªu thô .
- Tæ chøc theo dâi ,ph¶n ¸nh chÝnh x¸c ,®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ gi¸m ®èc chÆt
chÏ t×nh h×nh hiÖn cã ,sù biÕn ®éng (nhËp,xuÊt) cña tõng lo¹i thµnh phÈm trªn
c¶ hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ .
- Tµi liÖu kÕ to¸n cung cÊp ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c ,kh¸ch quan vµ trung
thùc.
- Tµi liÖu do kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm cung cÊp ph¶i râ
rµng ,dÔ hiÓu .
- TÝnh to¸n chÝnh x¸c doanh thu b¸n hµng tõ ®ã x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
3. ý nghÜa.
Trong mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ,quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh gåm hai
giai ®o¹n chÝnh ®ã lµ s¶n xuÊt vµ tiªu thô .Ta cã thÓ hiÓu quy tr×nh nµy nhsau: Ban ®Çu doanh nghiÖp bá vèn vÒ kinh doanh mua vËt t- ,m¸y mãc thiÕt bÞ
5
,nhµ x-ëng ... Nguyªb vËt liÖu ®-îc qua qu¸ tr×nh chÕ biÕn l¾p r¸p sÏ trë thµnh
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp .Sau ®ã sè s¶n phÈm nµy ®-îc ®em ®i tiªu thô
nh»m bï ®¾p sè vèn ban ®Çu vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
Sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , s¶n phÈm ®-îc ®em ra tiªu thô trªn thÞ
tr-êng ,tøc lµ s¶n phÈm ®-îc thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông .Vµ ®øng trªn
gãc ®é lu©n chuûªn vèn th× tiªu thô lµ qu¸ tr×nh chuyÓn h×nh th¸i gi¸ trÞ cña
vèn ,tõ h×nh thøc hµng ho¸ th«ng th-êng sang h×nh thøc tiÒn tÖ . Do vËy qu¸
tr×nh tiªu thô s¶n phÈm tèt hay xÊu cã t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ cña toµn bé ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, quy ®Þnh ®Õn sù tån t¹i hay ph¸
s¶n cña doanh nghiÖp.
Tr-íc ®©y,trong nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ,mäi ho¹t ®éng
trong c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ®Òu do nhµ n-íc chØ ®¹o :kinh phÝ do cÊp trªn
cÊp ,lç do nhµ n-íc bï ,gi¸ do nhµ n-íc quy ®Þnh ,s¶n xuÊt c¸i g× ,tiªu thô nhthÕ nµo còng do nhµ n-íc ®Þnh ®o¹t .C¬ chÕ kiinh tÕ nµy lµm mÊt kh¶ n¨ng
s¸ng t¹o cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ,mÊt tÝnh c¹nh tranh gi÷a c¸c
doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng .H¬n n÷a quy luËt gi¸ trÞ vµ c¸c ph¹m trï cña nã
nh- chi phÝ s¶n xuÊt ,gi¸ thµnh ,gi¸ c¶ ,lîi nhuËn kh«ng ®-îc tÝnh ®Õn .Ng-êi
ta s¶n xuÊt víi bÊt cø gi¸ nµo mµ kh«ng tÝnh ®Õn ®Çu vµo ,®Çu ra ,hiÖu qu¶
kinh tÕ nh- thÕ nµo.
HiÖn nay trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ,mçi doanh nghiÖp ®Òu cã quyÒn tù
chñ kinh doanh ,tù m×nh tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ lîi nhuËn
lu«n lµ môc tiªu cao nhÊt .V× vËy ,ngoµi viÖc lùa chän c«ng nghÖ s¶n xuÊt
thÝch hîp th× tiªu thô s¶n phÈm lµ c«ng viÖc rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng .Muèn
tiªu thô s¶n phÈm ®¹t kÕt qu¶ nh- mong muèn th× doanh nghiÖp ph¶i t×m thÞ
tr-êng ,kh¸ch hµng ®Ó tiªu thô s¶n phÈm .S¶n phÈm khi ®-îc tiªu thô th× míi
cã ®iÒu kiÖn bï ®¾p toµn bé chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô
,®¶m b¶o qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ,®ång thêi thu ®-îc lîi nhuËn .
H¬n n÷a c¨n cø vµo t×nh h×nh tiªu thô vµ kÕt qu¶ kinh doanh ,tæ chøc d©y
chuyÒn s¶n xuÊt kinh doanh ...mµ doanh nghiÖp sÏ lùa chän ph-¬ng ¸n kinh
doanh cã hiÖu qu¶ nhÊt .Nh- vËy trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng s¶n phÈm còng
6
nh- tiªu thô s¶n phÈm cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh ,quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i ,ph¸t triÓn hay ph¸ s¶n cña
doanh nghiÖp.
Tiªu thô cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp mµ cßn ®èi
víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n .Bëi lÏ thùc hiÖn tiªu thô s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò
c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô ,gi÷a tiÒn vµ hµnh lang l-u th«ng ,®Æc biÖt
®¶m b¶o c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh ,c¸c khu vùc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t
triÓn mét c¸ch ®éc l¹ap mµ cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau ,doanh nghiÖp
nµy lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh nghiÖp kh¸c ph¸t triÓn trong sù rµng buéc cña hÖ
thèng ph©n c«ng lao ®éng xa héi mµ mèi quan hÖ nµy ®-îc thÓ hiÖn qua viÖc
tiªu thô s¶n phÈm cña nhau.
Tõ ý nghÜa cña thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm ®èi víi doanh nghiÖp
còng nh- ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ,®ßi c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p
dông nhiÒu c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau vµ sö dông nhiÒu c¸c c«ng cô kh¸c nhau
®Ó tæ chøc vµ qu¶n lý tèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ,trong ®ã cã tiªu thô
s¶n phÈm .Mµ trong qu¶n lý kÕ to¸n lµ mét c«ng cô rÊt quan träng ,nã ®-îc sö
dông nh- mét c«ng cô s¾c bÐn vµ cã hiÖu lùc nhÊt ®Þnh ®Ó ph¶n ¸nh mét c¸ch
kh¸ch quan vµ gi¸m ®èc mét c¸ch tßan diÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp .ChÝnh v× vËy viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n
thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ
c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu ®-îc trong mçi doanh nghiÖp.
II. kÕ to¸n thµnh phÈm
1.§¸nh gi¸ thµnh phÈm.
Thµnh phÈm nhËp - xuÊt - tån kho ®-îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ
1.1
§èi víi thµnh phÈm nhËp kho.
Víi thµnh phÈm do c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh hoµn thµnh nhËp
khoth× gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ thµnh c«ng x-ëng bao gåm toµn bé chi phÝ ph¸t sinh
trong ph¹m vi ph©n x-¬ngr nh-:chi phÝ nguyªn v¹t liÖu trùc tiÕp ,chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung .
7
Víi thµnh phÈm thuª ngo¸i gia c«ng th× gi¸ thµnh thùc tÕ bao gåm :trÞ gi¸
thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt ®Ó chÕ biÕn gia c«ng ,chi phÝ chÕ biÕn gia c«ng ,tiÒn
c«ng ph¶i tr¶ cho ho¹t ®éng chÕ biÕn gia c«ng vµ chi phÝ kh¸c :chi phÝ vËn
chuyÓn ,bèc dì ,hao hôt ...
1.2 §èi víi thµnh phÈm xuÊt kho.
S¶n xuÊt trong doanh nghiÖp chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè nªn ë mçi
thêi ®iÓm kh¸c nhau ,gi¸ thµnh c«ng x-ëng cña thµnh phÈm kh«ng gièng
nhau.V× vËy cÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh c«ng x-ëng thùc tÕ cña thµnh
phÈm xuÊt kho .§Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho cho kÕ
to¸n cã thÓ sö dông 1 trong c¸c ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n sau(V× c«ng ty may
Th¨ng Long lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng vµ viÖc xuÊt nhËp thµnh
phÈm xÈy ra th-êng xuyªn nªn chØ ¸p dông 1 trong 2 ph-¬ng ph¸p ):
- TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú: Theo ph-¬ng ph¸p nµy trÞ gi¸ mua
thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho ®-îc tÝnh b»ng c«ng thøc:
TrÞ gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho =(Sè l-îng hµng ho¸ xuÊt kho)(§¬n gi¸
mua thùc tÕ hµng ho¸ tån ®Çu kú)
- TÝnh theo ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn : Theo ph-¬ng ph¸p nµy tr-íc
hÕt ph¶i tÝnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n cña hµng lu©n chuyÓn trong kú theo c«ng thøc.
§¬n gi¸
b×nh qu©n
TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng tån ®Çu kú +TrÞ gi¸ mua thùc tÕ hµng nhËp
Sè l-îng hµng tån ®Çu kú
+
Sè l-îng hµng nhËp trong kú
TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho=(§¬n gi¸ b×nh qu©n) ( Sè l-îng hµng xuÊt kho)
Nh-ng do viÖc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm nhËp kho th-êng thùc
hiÖn vµo cuèi kú h¹ch to¸n ,nªn ®Ó theo dâi chi tiÕt t×nh h×nh biÕn ®éng cña
thµnh phÈm trong kú kÕ to¸n sö dông gi¸ h¹ch to¸n.
Doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi chÐp kÞp thêi t×nh h×nh biÕn
®éng hµng ngµy cña thµnh phÈm mét c¸ch æn ®Þnh .Gi¸ h¹ch to¸n cã thÓ lµ gi¸
thµnh thùc tÕ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ nhËp kho thèng nhÊt mµ doanh nghiÖp quy
®Þnh .
8
Môc ®Ých cña viÖc sö dông gi¸ h¹ch to¸n lµ nh»m ®¬n gi¶n ho¸ c«ng t¸c kÕ
to¸n trong c¸c doanh nghiÖp cã nghiÖp vô xuÊt nhËp kho thµnh phÈm nhiÒu
,th-êng xuyªn vµ gi¸ thµnh biÕn ®éng lín .
Theo c¸ch nµy ,hµng ngµy kÕ to¸n ghi sæ chi tiÕt vÒ nghiÖp vô xuÊt nhËp
kho thµnh phÈm theo gi¸ h¹ch to¸n .§Õn cuèi kú h¹ch to¸n sau khi tÝnh ®-îc
gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm nhËp kho ,kÕ to¸n tiÕn hµnh ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch
to¸n theo gi¸ thùc tÕ,®ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt b¸n trong
kú vµ tån kho cuèi kú .C«ng thøc sau:
Gi¸ thùc tÕ thµnh
phÈmxuÊt kho trong kú
HÖ sè gi¸
thµnh phÈm
Gi¸ h¹ch to¸n thµnh
phÈm xuÊt kho trong kú
HÖ sè gi¸
thµnh phÈm
Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm tån ®Çu kú+Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm nhËp trong kú
Gi¸ HT thµnh phÈm tån ®Çu kú + Gi¸ HT thµnh phÈm nhËp trong kú
2. KÕ to¸n thµnh phÈm.
2.1 Chøng tõ sö dông.
Mäi nghiÖp vô biÕn ®éng cña thµnh phÈm ®Òu ph¶i ®-îc ghi chÐp ,ph¶n
¸nh vµo chøng tõ ban ®Çu ,nh»m thiÕt lËp mét hÖ thèng th«ng tin ban ®Çu hîp
lÖ ,hîp ph¸p cho kÕ to¸n ghi sæ.
Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n ban hµnh sè 1141/TT/Q§KT ngµy
01/11/1995 cña bé tµi chÝnh c¸c chøng tõ kÕ to¸n thµnh phÈm sö dông chñ yÕu
lµ :PhiÕu nhËp kho 01-VT ; phiÕu xuÊt kho 02-VT; phiÕu xuÊt kho kiªm vËn
chuyÓn néi bé 03-VT; biªn b¶n kiÓm kª vËn chuyÓn vËt t- ,s¶n phÈm hµng
ho¸ 08-VT; ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho 02-BH; thÎ kho 06-VT .Tõ ngµy
01/01/1999 cã thªm ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng .Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn cã
thÓ sö dông thªm mét sè chøng tõ cã tÝnh chÊt h-íng dÉn nh- biªn b¶n kiÓm
nghiÖm 05-VT; phiÕu b¸o vËt t- cßn l¹i cuèi kú 06-VT ... ®Ó gióp kÕ to¸n vµ
ng-êi qu¶n lý cã thªm nh÷ng th«ng tin vµ chØ tiªu cÇn thiÕt cho qu¶n lý.
§èi víi chøng tõ kÕ to¸n thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i lËp kÞp thêi ,®Çy ®ñ vµ
chÝnh x¸c .Chøng tõ vÒ thµnh phÈm nãi riªng ph¶i tu©n theo chÕ ®é hiÖn hµnh
vµ quy ®Þnh cô thÓ cña doanh nghiÖp ,ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c cËp nhËt cña
chøng tõ vµ ®iÒu quan träng lµ chøng tõ ph¶i lµ b»ng chøng ®¸ng tin cËy ®Ó
9
ghi sæ kÕ to¸n vµ c¨n cø ®Ó xem xÐt ,kiÓm tra t×nh h×nh t¨ng gi¶m thµnh phÈm
còng nh- c¸c lo¹i vËt t- ,tµi s¶n vµ tiÒn vèn cña doanh nghiÖp.
2.2
Tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm.
§Ó ®¶m b¶o mèi quan hÖ ®èi chiÕu ,kiÓm tra gi÷a phßng kÕ to¸n vµ thñ kho
thµnh phÈm ,mçi doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt
thµnh phÈm .Néi dung kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm cÇn ph¶i theo dâi cô thÓ
cho tõng nhãm ,thËm trÝ cã thÓ ®Õn tõng thø thµnh phÈm ë tõng kho trªn c¶
hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ .Mçi doanh nghiÖp dùa vµo ®Æc ®iÓm riªng cña
m×nh mµ lùa chän ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt cho phï hîp.HiÖn nay kÕ
to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ®-îc tiÕn hµnh theo 1 trong 3 ph-¬ng ph¸p sau:
*Theo ph-¬ng ph¸p thÎ song song.
Ph-¬ng ph¸p nµy sÏ phï hîp víi doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i thµnh phÈm
lu©n chuyÓn qua kho nh-ng mËt ®é nhËp ,xuÊt thµnh phÈm dµy ®Æc ,víi hÖ
thèng kho tµng ®-îc bè trÝ tËp trung ,®ång thêi doanh nghiÖp ph¶i cã ®iÒu
kiÖn vÒ lao ®éng kÕ to¸n ®Ó thùc hiÖn .
- T¹i kho : Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ nhËp ,xuÊt kho thµnh phÈm ,thñ
kho tiÕn hµnh ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp ,xuÊt kho thµnh phÈm vµo thÎ kho vÒ
mÆt sè l-îng .Mçi chøng tõ ®-îc ghi mét dßng vµo thÎ kho .ThÎ kho ph¶n ¸nh
tõnh lo¹i thµnh phÈm cã trong kho.Cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho vµ lµm c¨n cø
®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n thµnh phÈm .§Þnh kú (tõ 3 ®Õn 5 th¸ng ) thñ kho göi
c¸c chøng tõ nhËp ,xuÊt khothµnh phÈm ®· ®-îc ph©n lo¹i cho kÕ to¸n thµnh
phÈm .
- T¹i phßng kÕ to¸n : Kes to¸n thµnh phÈm sö dông sæ(thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt
thµnh phÈm ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh biÕn ®éng thµnh phÈm theo tõng lo¹i t-¬ng
øng víi thÎ khotheo c¶ hai chØ tiªu sè l-îng vµ gi¸ trÞ .Cuèi th¸ng kÕ to¸n
céng sæ chi tiÕt thµnh phÈm vµ tiÕn hµnh ®èi chiÕu kiÓm tra víi thÎ kho theo
chØ tiªu sè l-îng .§ång thêi kÕ to¸n lËp b¶ng kª tæng hîp nhËp ,xuÊt kho
thµnh phÈm ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n tæng hîp vÒ mÆt gi¸ trÞ .
S¬ ®å 1:H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph-¬ng ph¸p thÎ
song song.
10
PhiÕu
nhËp kho
ThÎ kho
B¶ng tæng hîp nhËp,xuÊt T/P
ThÎ(sæ)chi tiÕt T/P
PhiÕu
xuÊt kho
Ghi chó:
KÕ to¸n tæng hîp nhËp-xuÊt
tån
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi øng
Ph-¬ng ph¸p ghi thÎ song song lµ mét ph-¬ng ph¸p ®¬n gi¶n ,dÔ lµm ,nÕu
trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt lín ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy sÏ mÊt nhiÒu thêi gian
,c«ng søc do cßn ghi trïng vÒ chØ tiªu sè l-îng .H¬n n÷a viÖc kiÓm tra ®èi
chiÕu chñ yÕu tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng do ®ã h¹n chÕ chøc n¨ng kÞp thêi cña
kÕ to¸n.
Theo ph-¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
Ph-¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¶i tiÕn mét
b-íc ph-¬ng ph¸p thÎ song song .Theo ph-¬ng ph¸p nµy ë kho vÉn më thÎ
kho ®Ó theo dâi vÒ mÆt sè l-îng ®èi víi tõng thµnh phÈm.
T¹i phßng kÕ to¸n : KÕ to¸n lËp b¶ng kª nhËp ,xuÊt lµ b¶ng kª chøng tõ nhËp
xuÊt kho theo tõng lo¹i thµnh phÈm .B¶ng kª nµy ®-îc ghi theo c¶ chØ tiªu sè
l-îng vµ gi¸ trÞ . Cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo dßng céng ë c¸c b¶ng kª nhËp
,xuÊt theo tõng lo¹i thµnh phÈm c¶ vÒ chØ tiªu sè l-îng vµ gi¸ trÞ .Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn ®-îc lËp theo tõng kho .Sau ®ã kÕ to¸n c¨n cø vµo sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn ®Ó ®èi chiÕu víi thÎ kho phÇn sè l-îng vµ kÕ to¸n tæng hîp phÇn
gi¸ trÞ .
¦u ®iÓm : ¸p dông sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ,c«ng viÖc ghi chÐp cña kÕ
to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ®-îc gi¶m nhÑ do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng.
11
Nh-îc ®iÓm: Toµn bé c«ng viÖc ghi chÐp ,tÝnh to¸n ,kiÓm tra dån hÕt vµo
cuèi th¸ng nªn sè l-îng cung cÊp kh«ng kÞp thêi ,c«ng viÖc h¹ch to¸n lËp b¸o
c¸o hµng th¸ng bÞ chËm trÔ .
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông ë doanh nghiÖp cã chñng lo¹i kh«ng nhiÒu
,khèi l-îng thµnh phÈm xuÊt ,nhËp ,tån kh«ng th-êng xuyªn vµ lµ doanh
nghiÖp cã quy m« võa .
S¬ ®å 2: h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph-¬ng ph¸p ®èi
chiÕu lu©n chuyÓn .
PhiÕu nhËp kho
ThÎ kho
B¶ng kª nhËp
Sæ ®èi chiÕu lu©nchuyÓn
PhiÕu xuÊt kho
Ghi chó:
KÕ to¸n
tæng hîp
B¶ng kª xuÊt
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
Theo ph-¬ng ph¸p sæ sè d-.
Ph-¬ng ph¸p sæ sè d- lµ mét b-íc c¶i tiÕn c¨n b¶n trong viÖc tæ chøc h¹ch
to¸n chi tiÕt thµnh phÈm .§Æc ®iÓm næi bËt cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ kÕt hîp
chÆt chÏ viÖc h¹ch to¸n nghiÖp vô cu¶ thñ kho víi viÖc ghi chÐp cña phßng kÕ
to¸n vµ trªn c¬ së ®ã ,ë kho chØ h¹ch to¸n vÒ sè l-îng vµ phßng kÕ to¸n chØ
h¹ch to¸n vÒ gi¸ trÞ cña thµnh phÈm .Nh- vËy ®· xo¸ bá ®-îc viÖc ghi chÐp
trïng lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n ,t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó viÖc kiÓm tra th-êng
xuyªn vµ cã hÖ thèng cña kÕ to¸n ®èi víi thñ kho vµ sè liÖu ®¶m b¶o chÝnh
x¸c kÞp thêi.
12
- T¹i kho: Ngoµi viÖc ph¶n ¸nh c¸c phiÕu nhËp kho ,phiÕu xuÊt kho vµo thÎ
kho gièng nh- hai ph-¬ng ph¸p trªn th× thñ kho cßn ph¶i tiÕn hµnh ph©n loaÞ
chøng tõ (chøng tõ nhËp riªng ,chøng tõ xuÊt riªng theo tõng lo¹i thµnh phÈm)
råi ®Þnh kú bµn giao l¹i cho kÕ to¸n kÌm theo phiÕu giao nhËn chøng tõ .Ngoµi
ra cuèi th¸ng thñ kho sau khi tÝnh sè d- theo tõng lo¹i thµnh phÈm cßn ph¶i
ph¶n ¸nh vµo sæ sè d- .Sæ sè d- ®-îc kÕ to¸n më cho tõng kho vµ c¶ n¨m
,trong ®ã chØ ph¶n ¸nh sè d- cña tùng lo¹i thµnh phÈm . Sæ nµy do kÕ to¸n gi÷
vµ ®-îc giao cho thñ kho vµo ngµy cuèi th¸ng ®Ó ghi sæ.
- T¹i phßng kÕ to¸n : §Þnh kú sau khi nhËn ®-îc c¸c chøng tõ do thñ kho bµn
giao ,kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra ph©n lo¹i chøng tõ ®ã ®ång thêi tÝnh ra
®¬n gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi vµo cét sè tiÒn trªn giÊy giao nhËn chøng tõ .Cuèi
th¸ng trªn c¬ së phiÕu giao nhËn chøng tõ tiÕn hµnh lËp b¶ng luü kÕ nhËp
,xuÊt ,tån thµnh phÈm ®ång thêi ®èi chiÕu sè liÖu cña phÇn kÕ to¸n tæng hîp
vµ ®èi chiÕu víi sæ sè d-.
¦u ®iÓm :C«ng viÖc ®-îc giµn ®Òu theo ®Þnh kú trong th¸ng ,khèi l-îng ghi
chÐp ®-îc gi¶m nhiÒu ,kh«ng ghi trïng lÆp chØ tiªu khèi l-îng .Sö dông
ph-¬ng ph¸p nµy sÏ t¨ng c-êng tr¸ch nhiÖm cña c¶ thñ kho vµ kÕ to¸n.
Nh-îc ®iÓm: Khã nhËn biÕt ®-îc sù biÕn ®éng cña lo¹i thµnh phÈm còng
nh- sè l-îng hiÖn cã vÒ kÕ to¸n chØ ghi sæ theo chØ tiªu gi¸ trÞ .Khi kiÓm tra
®èi chiÕu mµ cã sù sai lÖch gi÷a kho vµ kÕ to¸n th× viÖc kiÓm tra ,ph¸t hiÖn sai
xãt,lÇm lÉn rÊt khã.
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®èi víi doanh nghiÖp cã chñng lo¹i
thµnh phÈm nhiÒu ,viÖc nhËp xuÊt thµnh phÈm theo hÖ thèng gi¸ h¹ch to¸n ,hÖ
thèng kho tµng tæ chøc ph©n t¸n ,nghiÖp vô qu¶n lý kho tµng v÷ng vµng .
§ång thêi tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n vµ c¸n bé qu¶n lý ®¹t tr×nh
®é nhÊt ®Þnh. Tr¸ch nhiÑm cña mçi ng-êi ghi chÐp ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c
,trung thùc vµ kh¸ch quan.
S¬ ®å 3:h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph-¬ng ph¸p sæ sè
d-.
13
PhiÕu
nhËp kho
PhiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp
Sæ sè
d-
ThÎ kho
PhiÕu
xu¸t kho
B¶ng luü kÕ nhËp xuÊt
tån thµnh phÈm
KÕ to¸n
tæng hîp
PhiÕu giao nhËn chøng tõ
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
2.3
KÕ to¸n tæng hîp thµnh phÈm.
§Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm kÕ to¸n cã thÓ sö dông 1 trong 2 ph-¬ng ph¸p
:Kª khai th-êng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh kú ,tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng
lo¹i doanh nghiÖp cô thÓ.
a.
Theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy tµi kho¶n thµnh phÈm ®-îc ghi chÐp mét c¸ch kÞp
thêi ,ph¶n ¸nh t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña thµnh phÈm .
¦u ®iÓm : T¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo còng cã thÓ biÕt ®-îc gi¸ trÞ thµnh
phÈm tån kho.
Nh-îc ®iÓm: §ßi hái kÕ to¸n ph¶i th-êng xuyªn ghi chÐp ,ph¶n ¸nh lªn tµi
kho¶n ,do vËy khèi l-îng c«ng viÖc kÕ to¸n rÊt nhiÒu .
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh
nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ lãn,®Æc tÝnh ký thuËt riªng biÖt .
Tµi kho¶n sö dông:
§Ó h¹ch to¸n tæng hîp thµnh phÈm kÕ to¸n thµnh phÈm sö dông c¸c tµi
kho¶n sau:
-
Tµi kho¶n 155: Thµnh phÈm
KÕt cÊu:
+ Bªn nî: Ph¶n ¸nh thùc tÕ cña c¸c thµnh phÈm nhËp kho.
+ Bªn cã: Gi¸ thµnh thùc tÕ b×nh qu©n cña thµnh phÈm gi¶m trong kú.
14
+ D- nî : Ph¶n ¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i thµnh phÈm tån kho
cuèi kú.
Tµi kho¶n nµy kh«ng cã tµi kho¶n cÊp 2 nh-ng ®-îc më chi tiÕt cho tõng
lo¹i thµnh phÈm.
-
Tµi kho¶n 157: Hµng göi ®i b¸n .
KÕt cÊu:
+ Bªn nî: Ph¶n ¸nh tri gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· göi ®i cho khach hµng
nh-ng ch-a ®-îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n.
+ Bªn cã: KÕt chuyÓn gi¸ tri thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· ®-îc göi ®i ®· ®-îc
x¸c nhËn lµ tiªu thô sang tµi kho¶n 632.
+ D- nî: TrÞ gi¸ thµnh phÈm ®· göi ®i ch-a ®-îc tiªu thô cßn l¹i cuèi kú
Tµi kho¶n nµy kh«ng cã tµi kho¶n cÊp 2 nh-ng nã më chi tiÕt ®Ó theo dâi
víi tõng ®¹i lý ,tõng kh¸ch hµng mét.
-
Tµi kho¶n 632: Gi¸ vèn hµng b¸n.
KÕt cÊu:
+ Bªn nî: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hay trÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· x¸c ®Þnh
tiªu thô .
+ Bªn cã: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm bÞ tr¶ l¹i.
Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d- cuèi kú.
Néi dung h¹ch to¸n:
ViÖc thùc hiÖn h¹ch to¸n thµnh phÈm theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng
xuyªn cã thÓ ®-îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau:
Tµi kho¶n154
TK155(theo gi¸ thùc tÕ)
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña
thµnh phÈm nhËp kho.
XuÊt b¸n ,®æi ,biÕu ,tÆng
hoÆc dïng tr¶ l-¬ng th-ëng
TK157,632
Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i
TK157,632
TK138,642,821
Gi¸ trÞ thiÕu khi kiÓm kª
TK642,3381
TK412
15
Thµnh phÈm thõa ph¸t hiÖn
§¸nh gi¸ gi¶m
kiÓm kª
TK412
§¸nh gi¸ t¨ng
TK128
XuÊt gãp liªn doanh ng¾n
h¹n
TK222
XuÊt gãp vèn liªn doanh dµi
h¹n
b.
Theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
- §Æc ®iÓm:Theo ph-¬ng ph¸p nµy ,t×nh h×nh biÕn ®éng cña thµnh phÈm
kh«ng ®-îc ph¶n ¸nh kÞp thêi vµ tµi kho¶n thµnh phÈm chØ ®-îc ph¶n ¸nh
thµnh phÈm vµo cuèi kú .V× vËy ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú kh«ng cho biÕt
t×nh h×nh hiÖn cã.,biÕn ®éng cña thµnh phÈm t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kú
.Muèn x¸c ®Þnh ®-îc gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt b¸n ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm
kª.
- Ph-¬ng ph¸p nµy mÆc dï gi¶m nhÑ viÖc ghi chÐp nh-ng kh«ng cung cÊp
th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi cho qu¶n lý . V× vËy ph-¬ng ph¸p nµy chØ phï hîp
víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh thµnh phÈm cã gi¸ trÞ ®¬n vÞ nhá
,th-êng xuyªn xuÊt b¸n.
-
Tµi kho¶n sö dông:
+ TK155 – Thµnh phÈm :Dïng ®Ó b¸n tri gi¸ thµnh phÈm tån kho.
KÕt cÊu:
Bªn nî:TrÞ gi¸ thµnh phÈm tån kho cuèi kú.
Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thµnh phÈm tån ®Çu kú.
D- nî: TrÞ gi¸ thµnh phÈm tån kho.
+TK157 - Hµng göi ®i b¸n :Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng göi ®i b¸n
KÕt cÊu:
Bªn nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng göi ®i b¸n hiÖn cßn cuèi kú.
Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng göi b¸n ®Çu kú.
D- nî: TrÞ gi¸ hµng hiÑn cßn ®ang göi b¸n .
16
+ TK632- Gi¸ vèn hµng b¸n: Ph¶n ¸nh tri gi¸ vèn cña hµng b¸n trong
kú.
KÕt cÊu:
Bªn nî: TrÞ gi¸ thµnh phÈm ch-a tiªu thô ®Çu kú vµ s¶n xuÊt hoµn
thµnh trong kú.
Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng ch-a tiªu thô cuèi kú vµ tiªu thô
trong kú.
Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d-.
TK155,157
TK632
TK155,157
KÕt chuyÓn gi¸ trÞ thµnh KÕt chuyÓn gi¸ trÞ thµnh phÈm
phÈm ch-a b¸n ®-îc
ch-a b¸n ®-îc cuèi kú
trong kú
TK911
KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña c¸c thµnh
TK631
phÈm ®· b¸n ®-îc trong kú
Gi¸ thµnh phÈm hoµn thµnh
,cã thÓ b¸n trong kú
TK138
KÕt chuyÓn trÞ gi¸ cña thµnh phÈm
xuÊt kh«ng ph¶i b¸n trong kú
3. KÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
3.1 Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n chi tiÕt nghiÖp vô b¸n hµng.
§Ó h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo c¸c chøng tõ b¸n
hµng .Mét sè chøng t-õ ®-îc sö dông chñ yÕu lµ :ho¸ ®¬n gi¸ tri gia t¨ng; ho¸
®¬n b¸n hµng 01a- BH ; ho¸ ®¬n kiÓm phiÕu xuÊt kho...ViÖc lËp chøng tõ b¸n
hµng ph¶i tuú thuéc vµo lo¹i hµng ®Ó chän mÉu chøng tõ thÝch hîp trong chØ
tiªu b¸n hµng .C¨n cø vµo chøng tõ b¸n hµng ®· lËp ,thñ kho hoÆc ng-êi b¸n
hay t¹i ph©n x-ëng s¶n xuÊt sÏ giao nhËn hµng víi kh¸ch hµng .
ViÖc tæ chøc chi tiÕt nghiÖp vô b¸n hµng cÇn ph¶i cã sù c¨n cø vµo ®èi
t-îng cÇn chi tiÕt tøc lµ ngµnh hµng kinh doanh vµ lo¹i h×nh kinh doanh ®-îc
17
tæ chøc trong doanh nghiÖp vµ yªu cÇu b¸o c¸o ho¹t ®éng b¸n hµng cña doanh
nghiÖp.
C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn trªn kÕ to¸n më sæ chi tiÕt b¸n hµng .S«e nµy ph¶i
ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ néi dung kinh tÕ cña tµi kho¶n doanh thu b¸n hµng ,ph¶n ¸nh
c¸c quan hÖ ®èi øng chñ yÕu cña tµi kho¶n doanh thu vµ cho biÕt nh÷ng th«ng
tin cÇn thiÕt cña hµng b¸n còng nh- doanh thu thuÇn,gi¸ vèn hµng b¸n vµ c¸c
kho¶n trõ doanh thu ,thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép vµ c¸c kho¶n lµm gi¶m trõ
doanh thu .
3.2 KÕ to¸n tæng hîp nghiÖp vô b¸n hµng .
a.
Tµi kho¶n sö dông.
- Tµi kho¶n 511: Doanh thu b¸n hµng ,®-îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu
b¸n hµng thùc tÕ cña doanh nghiÖp thùc hiÖn ®-îc trong mét kú s¶n xuÊt kinh
doanh .
Tµi kho¶n 511 cã 4 tµi kho¶n cÊp 2 :
+ Tµi kho¶n 5111 : Doanh thu b¸n hµng ho¸.
+ Tµi kho¶n 5112 : Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm.
+ Tµi kho¶n 5113 : Doanh thu cung cÊp dÞch vô.
+ Tµi kho¶n 5114 : Doanh thu trî cÊp trî gi¸.
- Tµi kho¶n 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé ,ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô
gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong tæng c«ng ty hay gi÷a ®¬n vÞ cÊp trªn víi c¸c
®¬n vÞ cÊp d-íi.
Tµi kho¶n 512 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2:
+ Tµi kho¶n 5121: Doanh thu b¸n hµng ho¸.
+ Tµi kho¶n 5122: Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm.
+ Tµi kho¶n 5123: Doanh thu cung cÊp dÞch vô.
KÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy gièng kÕt cÊu cña tµi kho¶n 511.
- Tµi kho¶n 531: Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ,tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng b¸n
bÞ tr¶ l¹i vµ kÕt chuyÓn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i sang tµi kho¶n 511,512 ®Ó gi¶m
doanh thu.
18
- Tµi kho¶n 532: Gi¶m gi¸ b¸n hµng . Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè tiÒn gi¶m
gi¸ cho kh¸ch hµng vµ kÕt chuyÓn sè tiÒn gi¶m gi¸ sang tµi kho¶n 511,512 ®Ó
gi¶m doanh thu b¸n hµng .
- Tµi kho¶n 3331: ThuÕ gi¸ tri gia t¨ng ph¶i nép.Dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ
gi¸ tri gia t¨ng (GTGT) ®Çu ra ,sè thuÕ GTGT ph¶i nép ,sè thuÕ GTGT ®· nép
vµ sè cßn ph¶i nép vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc.
Tµi kho¶n nµy ¸p dông chung cho ®èi t-îng nép thuÕ GTGT theo ph-¬ng
ph¸p khÊu trõ thuÕ vµ ®èi t-îng nép thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp.
b.
Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
- Khi b¸n hµng ho¸ dÞch vô thuéc ®èi t-îng chÞu thuÕ GTGT theo ph-¬ng
ph¸p khÊu trõ thuÕ ,kÕ to¸n viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng ph¶i ghi râ gi¸ b¸n ch-a cã
thuÕ GTGT ,phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã),thuÕ GTGT ph¶i
nép vµ tæng gi¸ thanh to¸n vµ ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng lµ tæng sè tiÒn b¸n
hµng ,cung cÊp dÞch vô(ch-a cã thuÕ GTGT)ghi:
Nî tµi kho¶n 111,112,131... (Tæng gi¸ thanh to¸n).
Cã tµi TK 511 Doanh thu b¸n hµng (gi¸ ch-a cã thuÕ GTGT)hoÆc
TK512.
- Khi b¸n hµng dÞch vô kh«ng thuéc ®èi t-îng chÞu thuÕ GTGT ,hoÆc chÞu
thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp ,kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng
lµ tæng gi¸ thanh to¸n (gi¸ ®· cã thuÕ) ghi:
Nî tµi kho¶n 111,112,131...
Cã TK511- doanh thu b¸n hµng (tæng gi¸ thanh to¸n).
Cã TK 512- doanh thu b¸n hµng néi bé(tæng gi¸ thanh to¸n).
- Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh bÊt th-êng thuéc
®èi t-îng chÞu thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÈutõ thuÕ nh- :Thu vÒ cho
thuª TSC§ ;thu vÒ thanh lý nh-îng b¸n TSC§ ... ghi:
Nî TK 111,112,138... (tæng gi¸ thanh to¸n).
Cã TK 711,721 (gi¸ ch-a cã thuÕ GTGT).
Cã TK 3331- thuÕ GTGT ph¶i nép(TK 33311).
19
- §èi víi tr-êng hîp cho thuª TSC§ theo h×nh thøc tr¶ tiÒn thuª tõng kú
hoÆc tr¶ tr-íc tiÒn thuª cho 1 thêi h¹n thuª. KÕ to¸n x¸c ®Þnh doanh thu cung
cÊp dÞch vô lµ gi¸ cho thuª ch-a cã thuÕ ,ghi:
Nî TK 111,112 (tæng sè tiÒn nhËn tr-íc ) .
Cã TK 511- doanh thu ch-a cã thuÕ .
Cã TK 3331- thuÕ GTGT ph¶i nép.
Tr-êng hîp b¸n hµng ®¹i lý ,doanh nghiÖp ®-îc h-ëng hoa hång vµ kh«ng
ph¶i kª khai thuÕ GTGT .Doanh thu b¸n hµng lµ sè tiÒn hoa hång ®-îc h-ëng
.Khi nhËn hµng cña ®¬n vÞ giao ®¹i lý ,kÕ to¸n ghi vµo Nî TK 003- hµng ho¸
vËt t- nhËn b¸n hé ,ký göi . Khi b¸n hµng thu ®-îc tiÒn hoÆc kh¸ch hµng ®·
chËp nhËn thanh to¸n ,kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111,112,131...
Cã TK 511 (sè tiÒn hoa hång).
Cã TK 331- Ph¶i tr¶ cho ng-êi b¸n (sè tiÕn b¸n hµng trõ hoa hång).
§ång thêi cã ghi TK 003.
B¸n hµng tr¶ gãp ,kÕ to¸n ghi doanh sè b¸n th«ng th-êng ë TK 511,sè tiÒn
kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cao h¬n doanh sè b¸n hµng th«ng th-êng ,kho¶n thu ®ã
®-îc ghi vµo thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh.
+ khi xuÊt h¸ng giao cho ng-êi mua ,ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng tiªu thô.
Nî TK 632
Cã TK 155,154.
+ Ph¶n ¸nh sè thu cña hµng tr¶ gãp .
Nî TK 111,112 :Sè tiÒn ng-êi mua thanh to¸n lÇn ®Çu .
Nî TK 131
: Tæng sè tiÒn ph¶i thu ë kh¸ch hµng.
Cã TK 511: Doanh thu tÝnh theo gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn.
Cã TK 711: Tæng sè lîi tøc tr¶ chËm .
Cã TK 3331(33311): tÝnh trªn gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn.
+ Sè tiÒn gèc vµ l·i ë c¸c kú sau do ng-êi mua thanh to¸n.
Nî TK 111,112
Cã TK 131
20
- Xem thêm -