Tài liệu Hợp tác công tư (ppp) trong phát triển hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh bình dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ………../……… BỘ NỘI VỤ ...... /….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MINH PHÚ HỢP TÁC CÔNG – TƯ (PPP) TRONG PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ………../……… BỘ NỘI VỤ ...... /….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MINH PHÚ HỢP TÁC CÔNG – TƯ (PPP) TRONG PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HUY HOÀNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017 LỜI CẢM ƠN Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, tập thể giảng viên và tất cả cán bộ, viên chức đang công tác tại Học viện Hành chính quốc gia, đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập và nghiên cứu chương trình đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành quản lý công trong suốt thời gian qua. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc nhất đến TS. Nguyễn Huy Hoàng, thầy đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để truyền đạt cho tôi kinh nghiệm, phương pháp nghiên cứu, trình bày một đề tài khoa học và tận tình hướng dẫn, góp ý đề tài với tinh thần trách nhiệm cao, thầy luôn động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, tìm hiểu để hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi cũng gửi xin chân thành cảm ơn đến lãnh đạo UBND tỉnh Bình Dương đã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu tài liệu và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Tôi xin cảm ơn các anh, chị, bạn bè đồng nghiệp đang công tác tại Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp TNHH MTV (Becamex IDC), gia đình, người thân đã chia sẻ, động viên và tích cực hỗ trợ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 02 tháng 5 năm 2017 Học viên Nguyễn Minh Phú LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông trên đại bàn tỉnh Bình Dương” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các tài liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là chính xác và trung thực./. Tp. Hồ Chí Minh, ngày 02 tháng 5 năm 2017 Tác giả Nguyễn Minh Phú DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT PPP: Public - Private – Partnership (Hợp tác công – tư) ODA: vốn vay ODA ADB: Ngân hang phát triển Châu Á HĐND: Hội đồng nhân dân UBND: Ủy ban nhân dân CSHT: Cơ sở hạ tầng GPMB: Giải phóng mặt bằng KT - XH: kinh tế - xã hội GTVT: Giao thông vận tải KCHT: Kết cấu hạ tầng TSCĐ: Tài sản cố định DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU Bảng 2.2: Dự án đầu tư theo hình thức PPP trong hạ tầng giao thông đường bộ (giai đoạn 2000 – 2015) Bảng 2.3.1.1: Phân tích giá trị hiện tại ròng của dự án Bảng 2.3.1.2: Bảng giá trị vốn góp Bảng 2.3.1.2a Tốc độ tăng GDP bình quân năm (%) Bảng 2.3.1.2b Lưu lượng Vận tải DANH MỤC SƠ ĐỒ SƠ ĐỒ 2.1.1: Hệ thống tổ chức Bộ máy hành chính nhà nước tỉnh Bình Dương LỜI CÁM ƠN LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ HÌNH THỨC HỢP TÁC CÔNG – TƯ (PPP) TRONG PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ. 1.1 Những vấn đề cơ bản về hợp tác công – tư (PPP) ................................... 10 1.1.1 Khái quát về hình thức hợp tác công – tư (PPP) ................................ 10 1.1.2 Hình thức hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực hạ tầng giao thông đường bộ ................................................................................................... 17 1.2 Sự cần thiết khách quan của hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ ............................................................................. 24 1.3 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực giao thông đường bộ ............................................................................................ 27 1.4 Cơ sở pháp lý và tổ chức bộ máy quản lý quản nhà nước trong hoạt động hợp tác công – tư(PPP) ................................................................................. 29 1.4.1 Văn bản luật .................................................................................... 29 1.4.2 Tổ chức bộ máy quản lý hợp tác công – tư (PPP) ............................ 33 1.5 Kinh nghiệm các quốc gia trên thế giới và các địa phương trong nước ... 35 1.5.1 Kinh nghiệm các quốc gia trên thế giới ............................................ 35 1.5.2 Kinh nghiệm của các địa phương trong nước ................................... 39 1.5.3 Những bài học rút ra từ kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới và các địa phương trong nước ....................................................................... 42 Tiểu kết Chương 1 ........................................................................................ 44 1 Chương 2 THỰC TRẠNG VIỆC HỢP TÁC CÔNG – TƯ (PPP) TRONG PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG 2.1 Các nhân tố tác động đến hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực hạ tầng giao thông đường bộ ..................................................................................... 45 2.1.1 Cơ cấu hành chính và tình hình kinh tế - xã hội ................................ 45 2.1.2 Điều kiện về tự nhiên ........................................................................ 47 2.1.3 Điều kiện về xã hội ........................................................................... 47 2.2 Hoạt động hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ tại tỉnh Bình Dương ...................................................................... 50 2.2.1 Dự án nâng cấp mở rộng Quốc lộ 13 ................................................ 52 2.2.2 Dự án đường ĐT741 ......................................................................... 54 2.2.3 Dự án đường Mỹ Phước – Tân Vạn .................................................. 56 2.2.4 Dự án cầu Phú Cường ....................................................................... 58 2.3 Đánh giá về thực trạng hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ tỉnh Bình Dương ......................................................... 59 2.3.1 Đánh giá hiệu quả về kinh tế............................................................. 59 2.3.2 Những tác động đến môi trường ....................................................... 63 2.3.3 Những tác động đến xã hội ............................................................... 64 2.4 Những kết quả đạt được, những bất cập hạn chế và nguyên nhân ........... 66 2.4.1 Những kết quả đạt được .................................................................... 66 2.4.2 Những bất cập, yếu kém ................................................................... 69 2.4.3 Nguyên nhân bất cập yếu kém .......................................................... 73 Tiểu kết Chương 2 ........................................................................................ 77 2 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỢP TÁC CÔNG TƯ (PPP) TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG GIAI ĐOẠN 2017 – 2025. ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN 2030. 3.1 Quan điểm, nguyên tắc, định hướng hình thức hợp tác công – tư (PPP).................... 79 3.1.1 Quan điểm về đầu tư theo hình thức hợp tác công – tư (PPP) ............... 79 3.1.2 Nguyên tắc đầu tư theo hình thức hợp tác công – tư (PPP) ................... 81 3.1.3 Định hướng quản lý nhà nước về đầu tư hạ tầng giao thông đường bộ theo hình thức hợp tác công – tư (PPP) ......................................................... 83 3.1.4 Mục tiêu ........................................................................................... 84 3.2 Các nhiệm vụ cần thực hiện .................................................................... 85 3.3 Các giải pháp .......................................................................................... 86 3.3.1 Thay đổi cách thực hiện từ bị động sang chủ động của các cơ quan, ban ngành nhà nước................................................................................... 86 3.3.2 Cần có qui định rõ ràng cụ thể trong việc kêu gọi các đối tác tư nhân tham gia..................................................................................................... 88 3.3.3 Đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên hợp tác và lợi ích của người dân trong vùng dự án ....................................................................................... 89 3.3.4 Phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng các Sở, Ban ngành trong quản lý hợp tác công – tư (PPP) phát triển hạ tầng giao thông đường bộ .............................................................................................................. 89 3.3.5 Thực hiện công khai, minh bạch các dự án hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ ............................................ 91 3.3.6 Tăng cường chất lượng nguồn nhân lực cơ quan nhà nước về hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ ................... 92 3.3.7 Thực hiện hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và có các biện pháp chế tài nghiêm khắc xử lý khi có vi phạm ................................. 93 3 3.4 Kiến nghị ................................................................................................ 94 3.4.1 Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về PPP .............................................. 94 3.4.2 Bảo đảm các điều kiện cần thiết để dự án PPP được thực hiện.......... 96 3.4.3 Quy định về năng lực của đối tác tư nhân ......................................... 96 3.4.4 Kiến nghị đối với UBND tỉnh ........................................................... 97 Tiểu kết Chương 3 ........................................................................................ 98 KẾT LUẬN ................................................................................................. 99 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................... 102 4 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sự phát triển của nền kinh tế - xã hội một Quốc Gia hay một địa phương phụ thuộc nhiều vào sự phát triển của hạ tầng kỹ thuật nhất là hạ tầng giao thông mà đặt biệt là giao thông đường bộ. Hay nói một cách khác, hạ tầng giao thông đóng vai trò to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội. Hạ tầng giao thông hoàn thiện sẽ tạo cơ hội rút ngắn khoảng cách vùng miền, mở rộng giao thương, giao lưu văn hóa, phát triển kinh tế nâng cao đời sống vật chất tinh thần của người dân. Vì thế, phát triển hạ tầng giao thông luôn là yêu cầu cấp thiết, là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển của một quốc gia và của từng địa phương. Đây là trách nhiệm thuộc về cơ quan quản lý nhà nước, cần phải tạo lập, phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ để phát triển kinh tế của Quốc Gia, địa phương mình. Tuy nhiên, cùng với việc phát triển, đô thị hóa nhanh chóng, nhu cầu vốn để phát triển hạ tầng giao thông ngày càng lớn, vượt quá khả năng đáp ứng của ngân sách nhà nước (NSNN), Nhà nước không đủ sức “bao tiêu” hết trong việc phát triển, mở rộng hạ tầng giao thông, đây là một gút mắc trong quá trình phát triển kinh tế của các quốc gia, hạn chế những tác động tích cực của đô thị hóa. Vì thế, để huy động được vốn và sử dụng có hiệu quả vốn đầu tư vào hạ tầng giao thông cần vai trò quản lý của Nhà nước để tạo lập cơ chế, chính sách, hoàn thiện quy hoạch, đảm bảo huy động tối đa các nguồn lực trong và ngoài nước, đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và người dân trong quá trình xây dựng, vận hành và phát triển hạ tầng giao thông. Tỉnh Bình Dương với tiềm năng, lợi thế của một Tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía nam, sau khi tái lập tỉnh năm 1997 từ tỉnh Sông Bé 1 trong những năm vừa qua với chính sách trải thảm đỏ mời gọi đầu tư, tỉnh Bình Dương đã phát triển và vương lên là một trong những tỉnh công nghiệp phát triển hàng đầu cả nước. Với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội cũng như đô thị hóa diễn ra nhanh chóng trên toàn tỉnh, đã luôn đặt hệ thống hạ tầng cơ sở nhất là hạ tầng giao thông trước áp lực lớn, tình hình ùng ứ kẹt xe giờ cao điểm diễn ra thường xuyên hơn và ngày càng kéo dài gây nhiều khó khăn cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, các cơ quan ban ngành nhà nước tỉnh Bình Dương đã cố gắng giải quyết tình trạng trên để duy trì và phát triển kinh tế - xã hội, tuy nhiên với nguồn vốn NSNN có hạn thì tình trạng này chưa được giải quyết một cách nhanh chóng trong thời gian ngắn , vì vậy, cần phải thu hút nguồn lực từ bên ngoài tham gia vào đầu tư phát triển hạ tầng giao thông. Nhằm thúc đẩy nền kinh tế - xã hội của Tỉnh phát triển vượt bậc hơn nữa cũng như để phát triển tỉnh Bình Dương ngày một hiện đại trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2020. Đây là vấn đề cần được nghiên cứu và thực hiện một cách thấu đáo. Do đó đề tài “Hợp tác công - tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông trên địa bàn tỉnh Bình Dương” được học viên chọn làm chủ đề nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Cho đến nay, những vấn đề liên quan đến hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đã được nhiều cơ quan nhà nước ở Trung ương và điạ phương chọn làm đề tài nghiên cứu khoa học ở các cấp, đồng thời, cũng được nhiều học viên, nghiên cứu sinh chọn làm đề tài luận văn thạc sĩ, Tiến sĩ. Đồng thời, được các nhà nghiên cứu, nhà khoa học đề cập trong nhiều bài viết trên các báo, tạp chí trong nước như: 2 Thứ nhất, Luận án tiến sĩ kinh tế: “Hình thức hợp tác công – tư (public private partnership) để phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam” của Huỳnh Thị Thúy Giang (2012) Trường đại học kinh tế TP.HCM; Tác giả nghiên cứu cách thức PPP hoạt động tại những quốc gia chưa tồn tại thị trường PPP như Việt Nam để thu hút vốn đầu tư phát triển giao thông đường bộ, cụ thể: nghiên cứu các mô hình thực nghiệm PPP trên thế giới để tìm hiểu cách thức PPP vận hành và các nhân tố thành công/ các rào cản của hình thức này trong lĩnh vực giao thông đường bộ; đánh giá tình hình đầu tư tư nhân trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở Việt Nam; Khám phá mức độ sẵn long đầu tư vào các dự án PPP giao thông đường bộ Việt Nam của khu vực tư nhân; Từ đó định hướng thiết lập mô hình PPP cho Việt Nam. Thứ hai, Luận văn thạc sĩ chính sách công (chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright) “Đánh giá chính sách thu hút đầu tư theo hình thức PPP để phát triển cơ sở hạ tầng ở Việt Nam” của Nguyễn Trung Thành (2014); Tác giả nghiên cứu đề tài nhằm xác định những rào cản đối với quá trình thực hiện các dự án PPP để phát triển CSHT ở Việt Nam. Từ đó, thực hiện đánh giá dự thảo Nghị định mới về PPP mới trên cơ sở thống nhất hai Nghị định 108/2009/NĐ-CP và Quyết định 71/2010/QĐ-TTg trong việc giải quyết những rào cản trên, giúp hoàn thiện khung pháp lý về PPP. Thứ ba, Luận văn thạc sĩ chính sách công (chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright) “Các yếu tố tác động đến sự thành công của dự án PPP công trình giao thông ở Việt Nam” của Đinh Xuân Ngọc (2014); Tác giả thì nghiên cứu nhận diện các yếu tố có khả năng tác động đến sự thành công của các dự án PPP công trình giao thông ở Việt Nam bằng cách phân tích đinh lượng và định tính để phân tích sự tác động của các yếu tố này để tìm các giải pháp đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy thực hiện các yếu tố trong thực tiễn, thu hút vốn đầu tư tư nhân vào xây dựng cơ sở hạ tầng đường bộ cho quốc gia. 3 Thứ tư, Luận văn thạc sĩ luật học: “Mô hình hợp tác công – tư (PPP) tại Việt Nam” của Ngô Thị Thu Hằng (2015); Luận án đi nghiên cứu tổng hợp có hệ thống các quy phạm pháp luật về mô hình hợp tác công tư ở Việt Nam, nghiên cứu thực tiễn áp dụng tại các quốc gia trên thế giới để rút ta bài học áp dụng tại Việt Nam; Nghiên cứu lý luận cơ bản về mô hình hợp tác công tư nhằm làm rõ các yếu tố chủ yếu của mô hình này, cũng như các yếu tố có tính nguyên tắc chi phối chúng; Phân tích, đánh giá thực trạng áp dụng mô hình hợp tác công tư của một số quốc gia trên thế giới, các bài học kinh nghiệm cho việc áp dụng mô hình hợp tác công tư phù hợp cho thực tế tại Việt Nam;Nghiên cứu, tổng hợp hệ thống các quy định pháp lý về mô hình hợp tác công tư tại Việt Nam; Kiến nghị một số định hướng và giải pháp nhằm xây dựng và hoàn thiện pháp luật về mô hình hợp tác công tư ở Việt Nam. Thứ năm, Luận án Tiến sĩ chuyên ngành Quản lý đô thị và công trình, Nghiên cứu ứng dụng hình thức đối tác công tư trong quản lý đầu tư xây dựng công trình giao thông đô thị, của Ngô Thế Vinh (2015). Trên cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn, luận án nghiên cứu việc ứng dụng hình thức đối tác công tư trong quản lý đầu tư xây dựng công trình giao thông đô thị nhằm thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư của khu vực kinh tế tư nhân, nâng cao chất lượng quản lý công trình giao thông đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội phù hợp với các giai đoạn phát triển trong tương lai. Thứ sáu, Luận văn tốt nghiệp chuyên ngành kinh tế đối ngoại, Kinh nghiệp hợp tác công tư trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng ở Singapore và bài học cho Việt Nam, của Bùi Viết Sang (2012). Luận văn nghiên cứu thực tiễn áp dụng mô hình hợp tác công tư trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng ở Singapore từ đó đề xuất bài học kinh nghiệm cũng như những giải pháp phát triển mô hình này tại Việt Nam trong thời gian tới. 4 Thứ bảy, Hội thảo những vấn đề đặt ra đối với dự án BOT và vai trò của kiểm toán Nhà nước do Tổng kiểm toán Nhà nước tổ chức – Hà Nội (2016). Hội thảo đã đi sâu thảo luận các vấn đề về BOT hiện nay như quy trình đầu tư BOT, nguồn vốn, cơ sở pháp lý, kinh nghiệm các nước trên thế giới và vai trò của kiểm toán nhà nước. Thứ tám, Vấn đề tranh chấp và giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước trong hoạt động đối tác công tư tại Việt Nam: nghiên cứu tình huống dự án BOT cầu Phú Mỹ và kinh nghiệm quốc tế, của Tác giả Nguyễn Trung Thành, Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright; Bài viết phân tích vấn đề tranh chấp và giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước trong hoạt động đối tác công-tư từ thực tiễn của Việt Nam trên cơ sở của một nghiên cứu tình huống về dự án đầu tư xây dựng Cầu Phú Mỹ tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) theo hình thức xây dựng, vận hành, chuyển giao (BOT) từ đó đề xuất các giải pháp giải quyết tranh chấp cũng như kinh nghiệm quốc tế trong vấn đề này. Thứ chín, “phát triển hạ tầng giao thông đường bộ: vốn ở đâu?” Hoàng Cao Liêm (2013) đăng trên tạp chí Kinh tế và dự báo; bài viết phân tích theo hướng đi tìm nguồn vốn đầu tư cho phát triển hạ tầng giao thông đường bộ từ đó nêu lên các giải pháp, cách thức để thu hút nguồn vốn đầu tư vào hạ tầng giao thông đường bộ. Thứ mười, “Kinh nghiệm triển khai mô hình đầu tư công – tư (PPP) trên thế giới để phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đô thị” Phạm Dương Phương Thảo (2013) đăng trên tạp chí Phát triển và hội nhập số 12(22), Đại học kinh tế TP.HCM;…; Bài viết thì tập trung nghiên cứu kinh nghiệm của các nước phát triển và các nước đang phát triển trên thế giới về triển khai mô 5 hình đầu tư công – tư, rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam cũng như xác định xu hướng của mô hình PPP hậu khủng hoảng 2008. Những bài viết về đề tài nêu trên đã giúp học viên có cách nhìn khái quát và tiếp cận vấn đề nghiên cứu một cách có hệ thống cũng như phát hiện những vấn đề mới cần bổ sung, nghiên cứu thêm mà những tác giả đi trước chưa đề cập, đồng thời đối chiếu với tình hình thực tế của địa phương, để đề xuất những những giải pháp nhằm từng bước hoàn thiện và nhân rộng mô hình này thông qua nghiên cứu tình hình thực tế tại tỉnh Bình Dương. 3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài 3.1 Mục đích nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu hình thức hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Bình Dương dựa trên cơ sở các căn cứ khoa học và thông qua đánh giá tác động của hình thức này đối với kinh tế - xã hội xác định những thuận lợi, những mặt còn hạn chế từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hợp tác công tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. 3.2 Nhiệm vụ của đề tài - Hệ thống hóa các cơ sở khoa học và pháp lý về hoạt động hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ như: khái niệm, đặc điểm, vai trò của cơ quan nhà nước; - Phân tích, đánh giá thực trạng tác động của hoạt động hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đến phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương; xác định rõ những thế mạnh do hình thức này mang lại, những hạn chế quản lý nhà nước trong hình thức hợp tác này… 6 - Trên cơ sở đó, đưa ra định hướng và đề xuất những giải pháp hướng tới nâng cao hiệu quả hoạt động của hình thức hợp tác này nói chung và tỉnh Bình Dương nói riêng. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1 Đối tượng nghiên cứu Hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực phát triển hạ tầng giao thông có rất nhiều loại hình như: phát triển hạ tầng giao thông đường không, đường thủy, đường sắt,…nhưng đối tượng nghiên cứu đề tài này, học viên chỉ tập trung nghiên cứu về đánh giá tác động của hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ đến kinh tế - xã hội tại Bình Dương. 4.2 Phạm vi nghiên cứu Về không gian: nghiên cứu hợp tác PPP trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Về thời gian: tổng hợp các số liệu nghiên cứu trong giai đoạn 2000 – 2016. 5. Phương pháp nghiên cứu đề tài Để hoàn thành đề tài nghiên cứu này, tác giả đã sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và các phương pháp nghiên cứu chủ yếu khác như thống kê, phân tích-tổng hợp, hệ thống, so sánh, ... Trong đề tài nghiên cứu này, tác giả đã vận dụng những phương pháp nêu trên như sau: - Vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, trong quá trình nghiên cứu, tôi luôn xem xét, phân tích, nhận định và đánh giá các vấn đề liên quan đến nội dung nghiên cứu một cách toàn diện và đặt chúng trong mối quan hệ tổng thể, tác động qua lại lẫn nhau để hiểu rõ và nhận định đúng vấn đề đặt ra. 7 - Thống kê là phương pháp được tác giả ứng dụng thường xuyên trong thu thập và xử lý dữ liệu, phục vụ nghiên cứu định lượng, đồng thời tác giả cũng sử dụng phương pháp thống kê để tóm tắt thông tin, nhằm hỗ trợ cho việc tìm hiểu rõ về vấn đề nghiên cứu. Từ đó, đưa ra kết luận về nội dung nghiên cứu dựa trên các số liệu và giúp cho việc dự báo xu hướng diễn biến của vấn đề cần nghiên cứu trong thời gian tới. - Phương pháp phân tích - tổng hợp được sử dụng xuyên suốt trong đề tài nghiên cứu này. Tác giả đã vận dụng phương pháp này vào quá trình tìm hiểu, xem xét những nghiên cứu trước đây về nội dung này được tiến hành như thế nào và kết quả ra sao, còn những gì chưa được đề cập hoặc những sai sót trong nghiên cứu trước đó để rút ra những nội dung cần được bổ sung, làm sáng tỏ trong đề tài này. - Hệ thống là phương pháp được tác giả vận dụng để tập hợp dữ liệu phục vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài. Dựa trên cơ sở dữ liệu đã hệ thống, tác giả sẽ xử lý thông tin một cách nhanh nhạy và hiệu quả hơn. - Phương pháp so sánh cũng được tác giả sử dụng trong đề tài nghiên cứu của mình. Dựa vào phương pháp so sánh, tác giả tìm ra những điểm giống và khác nhau của những vấn đề cần nghiên cứu, qua đó giúp phân tích, đánh giá vấn đề một cách toàn diện, khoa học và chính xác hơn. Tóm lại, qua chọn lọc, vận dụng phù hợp những phương pháp nêu trên vào từng nội dung nghiên cứu, tác giả đã làm sáng tỏ vấn đề cần nghiên cứu cũng như đề xuất những giải pháp khả thi, phù hợp để nâng cao hiệu quả hoạt động của hình thức hợp tác này hơn, đồng thời thực hiện tốt những mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra trong đề tài. 6. Đóng góp của đề tài 8 - Trên cơ sở nghiên cứu một cách toàn diện và có hệ thống về tác động của hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đến phát triển kinh tế - xã hội nhìn từ thực tiễn tỉnh Bình Dương, trong đó tác giả đi sâu nghiên cứu để phân tích và lý giải những thành tựu của hình thức này và những vấn đề đặt ra trong thực tế thực hiện mang tính đặc thù của địa phương, nhằm đưa hình thức này trở nên phổ biến rộng rãi hơn. - Đánh giá đúng thực trạng hoạt động của mô hình này tại tỉnh Bình Dương, từ đó khẳng định những thành quả đã đạt được, những mặt thiếu sót, tồn tại cần khắc phục. - Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện cho hình thức hợp tác công – tư (PPP) từ thực tế tỉnh Bình Dương. - Là công trình nghiên cứu khoa học gắn với một địa bàn cụ thể, đề tài sẽ cung cấp thông tin, đề xuất những giải pháp sát vơí thực tiễn, phục vụ hoạt động hợp tác giữa chính quyền tỉnh Bình Dương với các nhà đầu tư và là tư liệu để các tỉnh khác tham khảo, vận dụng những nội dung phù hợp với địa phương. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, Luận văn có kết cấu gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở khoa học về hình thức hợp tác công – tư (PPP) trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ. Chương 2: Thực trạng việc hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Chương 3: Phương hướng và các giải pháp quản lý hoạt động hình thức hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực hạ tầng giao thông đường bộ trên điạ bàn tỉnh Bình Dương giai đoạn 2017 – 2025. Định hướng đến 2030. 9 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ HÌNH THỨC HỢP TÁC CÔNG – TƯ (PPP) TRONG PHÁT TRIỂN HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ 1.1 Những vấn đề cơ bản về hợp tác công – tư (PPP) 1.1.1 Khái quát về hình thức hợp tác công – tư (PPP) 1.1.1.1 Cơ sở ra đời hình thức hợp tác công – tư (PPP) Xét trên góc độ quốc gia hay địa phương thì việc thực hiện cung cấp cơ sở hạ tầng, dịch vụ công do các cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm thực hiện, nguồn vốn sử dụng từ nguồn ngân sách nhà nước cùng các nguồn vốn khác như vay ODA, viện trợ... Tuy nhiên, nguồn ngân sách quốc gia luôn có hạn so với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu di chuyển đi lại của người dân. Với áp lực rất lớn từ việc phải phát triển cơ sở hạ tầng hiện đại để đáp ứng nhu cầu ngày càng phát triển của nền kinh tế và của xã hội, đã thúc đẩy các chính phủ phải tìm ra cách thức mới để có thể tận dụng mọi nguồn lực “nguồn nội lực bên trong quốc gia và quốc tế” tham gia vào phát triển hạ tầng kỹ thuật đặc biệt là hạ tầng giao thông thông qua hợp tác giữa nhà nước với các bên tham gia và hình thức PPP đã ra đời. 1.1.1.2 Khái niệm hình thức hợp tác công – tư (PPP) PPP là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Public - Private - Partnership dịch sang tiếng Việt là hợp tác công - tư. Theo Yescombe, tác giả cuốn sách Public - Private Partnerships: Principles of Policy and Finance (tạm dịch là Hợp tác công - tư: các nguyên lý chính sách và tài trợ), xuất bản năm 2007, thuật ngữ hợp tác công - tư bắt nguồn từ Hoa Kỳ với các chương trình giáo dục được cả khu vực công và khu vực tư cùng tài trợ trong thập niên 1950. Từ thập niên 1980, thuật ngữ hợp tác công - tư dần phổ biến ở nhiều nước và được hiểu là 10