Tài liệu Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty tnhh một thành viên thương mại thanh tùng”.

Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh MỤC LỤC MỤC LỤC ........................................................................................................ 1 LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 4 CHƯƠNG I: ..................................................................................................... 8 NHỮNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI........ 8 1.1 SỰ CẦN THIẾT TỔ CHỨC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP. .................................. 8 1.1.1 Quá trình bán hàng, xác định kết quả bán hàng. .................................. 8 1.1.2 Yêu cầu quản lý hoạt động quá trình bán hàng, xác định kết quả bán hàng. ........................................................................................................................... 9 1.1.3 Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. .......... 10 1.2 KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KÊT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP. ......................................................................... 11 1.2.1 Các phương thức bán hàng và hình thức thanh toán. ........................... 11 1.2.2 Kế toán giá vốn hàng bán trong doanh nghiệp thương mại. ................. 14 1.2.3 Kế toán doanh thu bán hàng trong doanh nghiệp thương mại. ...... 17 1.2.4 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu ............................................. 22 1.2.5 Kế toán chi phí bán hàng ..................................................................... 25 1.2.6 Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp ................................................. 28 1.2.7. Kế toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp. .................................... 30 1.2.8 Kế toán xác định kết quả bán hàng .................................................... 31 Sơ đồ 14: Kế toán xác định kết quả bán hàng ............................................ 32 1.3. TỔ CHỨC HỆ THỐNG SỔ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH. .......................................................................... 32 1.3.1. Hình thức kế toán Nhật ký chung...................................................... 32 1.3.2 Hình thức nhật ký-sổ cái...................................................................... 33 SV: Lê Thị Thanh Minh 1 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh 1.3.3 Hình thức chứng từ ghi sổ. .................................................................. 34 1.3.4 Hình thức nhật ký- chứng từ. ............................................................... 35 1.3.5 Báo cáo kế toán sử dụng trong kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh. ............................................................................................. 36 1.4 TỔ CHỨC TRÌNH BÀY THÔNG TIN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRÊN BÁO CÁO KẾ TOÁN. 36 1.5 MỘT SỐ THAY ĐỔI LIÊN QUAN ĐẾN PHẦN HÀNH KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUÁ BÁN HÀNG TRONG THÔNG TƯ 200/2014/TT-BTC ................................................................................... 38 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN THƯƠNG MẠI THANH TÙNG. ................................................................ 40 2.1 Giới thiệu về công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. 2.1.1Quá trình hình thành và phát triển của công ty. ............................... 40 2.1.2 Đặc điểm hoạt động kinh doanh của công ty.................................... 41 2.1.3 Đặc điểm tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh của công ty. ....... 41 2.1.4 Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại công ty. ................................... 43 2.1.5 Tình hình hoạt động kinh doanh của công ty năm 2014 và năm 2015. ......................................................................................................................... 50 2.2 Thực trạng tổ chức công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. .. 52 2.2.1 Tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. ............... 52 2.2.2 Kế toán giá vốn hàng bán tại công ty. ................................................. 68 2.2.3 Kế toán chi phí bán hàng. .................................................................... 72 2.2.4 Chi phí quản lý doanh nghiệp. ............................................................. 72 2.2.5 Kế toán xác định kết quả bán hàng tại công ty. .................................. 80 SV: Lê Thị Thanh Minh 2 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG TẠI CÔNG T TNHH MỘT THÀNH VIÊN THƯƠNG MẠI THANH TÙNG.............................................................................................. 86 3.1 Nhận xét chung về công tác kế toán tại công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. ............................................................................. 86 3.1.1. Ưu điểm................................................................................................. 87 3.1.2. Một số hạn chế ..................................................................................... 89 3.2. Nhận xét về tổ chức công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công tyTNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng... 90 3.2.1.Ưu điểm ................................................................................................. 90 3.2.2. Một số hạn chế ..................................................................................... 91 3.3. MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH MỘT THÀNH VIÊN THƯƠNG MẠI THANH TÙNG ......................................................................................................................... 93 3.3.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng ......................................................................................................... 93 3.3.2. Một số đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. .................................................................................................. 94 KẾT LUẬN .................................................................................................. 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 103 SV: Lê Thị Thanh Minh 3 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cùng với xu thế phát triển của thời đại, nền kinh tế của Việt Nam trong những năm gần đây đang không ngừng từng bước hội nhập vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển, muốn đứng vững trên thị trường thì phải có những chiến lược kinh doanh cụ thể, rõ ràng. Có những biện pháp tối ưu để kinh doanh có hiệu quả và thu được lợi nhuận cao nhất. Trong hoạt động kinh doanh, ngoài việc mua sắm các yếu tố đầu vào, tiến hành sản xuất hoặc thu mua tạo ra sản phẩm, doanh nghiệp phải tiến hành bán hàng, đưa sản phẩm đến tận tay người tiêu dùng, để thu tiền về và tạo ra doanh thu của mình. Đây là bộ phận quan trọng quyết định sự tồn tại của doanh nghiệp sản xuất. Nó đảm bảo cho quá trình sản xuất diễn ra liên tục, là điều kiện tồn tại và phát triển của xã hội. Sản phẩm được tiêu thụ tức là đã được người tiêu dùng chấp nhận. Sức tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp thể hiện chất lượng sản phẩm, uy tín của doanh nghiệp. Nói cách khác, qua quá trình bán sản phẩm mà chứng tỏ được năng lực kinh doanh của doanh nghiệp. Vì rằng, sức tiêu thụ sản phẩm phản ánh khá đầy đủ điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp. Do đó bán hàng trở thành căn cứ quan trọng để doanh nghiệp lập kế hoạch sản xuất kinh doanh, kế hoạch mua vào các loại nguyên vật liệu, hàng hóa sao cho hợp lý về thời gian, số lượng, chất lượng, tìm cách phát huy được thế mạnh và hạn chế được điểm yếu của doanh nghiệp mình. Có bán được hàng thì doanh nghiệp mới lập kế hoạch mua vào – dự trữ cho kỳ kinh doanh tới, mới có thu nhập để bù đắp cho kỳ kinh doanh và có tích luỹ để tiếp tục quá trình kinh doanh. Có bán được hàng doanh nghiệp mới có thể tiến hành tái sản xuất mở rộng, tăng nhanh tốc độ luân chuyển vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Sau quá trình bán hàng công ty không những SV: Lê Thị Thanh Minh 4 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh thu hồi được tổng chi phí có liên quan đến việc chế tạo và bán sản phẩm, mà còn thể hiện giá trị lao động thặng dư, đây là nguồn quan trọng nhằm tích luỹ vào ngân sách nhà nước, ngân sách của doanh nghiệp. Từ đó mở rộng quy mô kinh doanh và nâng cao đời sống của cán bộ công nhân viên. Đảm bảo cho doanh nghiệp đứng vững và phát triển trên thị trường. Muốn thực hiện hoạt động bán hàng có hiệu quả, đem lại doanh thu ngày càng cao cho doanh nghiệp thì vai trò của kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng phải đặt lên hàng đầu. Bởi lẽ nhiệm vụ của công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng là phản ánh chính xác, kịp thời và đầy đủ những thông tin về doanh thu, các khoản giảm trừ, chi phí, các khoản thực hiện nghĩa vụ với nhà nước và xác định kết quả cung cấp số liệu báo cáo các chỉ tiêu phân tích, để từ đó tư vấn cho ban lãnh đạo lựa chọn được phương án kinh doanh hiệu quả nhất. Quá trình thực tập tại Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng là cơ hội cho em tiếp cận với thực tế công tác kế toán tại công ty, đặc biệt là công tác Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. Cùng với sự chỉ bảo, hướng dẫn tận tình của giáo viên hướng dẫn – Tiến sĩ Lê Thị Diệu Linh và các cán bộ kế toán Phòng Tài chính – Kế toán của công ty, em đã có thêm những hiểu biết nhất định về công ty và công tác kế toán tại công ty. Ý thức được tầm quan trọng của công tác Kế toán bán hàng và xác định kết quá bán hàng tại công ty nên sau quá trình thực tập tại công ty, em quyết định chọn đề tài nghiên cứu để viết luận văn cuối khóa của mình là “Kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng”. 2.Đối tượng và mục đích nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH một thành viên Thanh Tùng. SV: Lê Thị Thanh Minh 5 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh Mục đích nghiên cứu: Tìm hiểu sâu về tổ chức công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng, đưa ra những nhận xét tổng quan về các thành tựu đã đạt được và những tồn tại trong công tác kế toán bán hàng xác định kết quả bán hàng, từ đó đưa ra những ý kiến đóng góp nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ở Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. 3. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề lý luận và thực tế kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng các phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử kết hợp với những phương pháp phân tích, thống kê, tổng hợp, so sánh giữa lý luận với thực tế của Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng, từ đó đưa ra giải pháp kiến nghị để hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. 5. Kết cấu của luận văn tốt nghiệp Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của luận văn còn bao gồm 3 chương: Chương I: Lý luận chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. Chương II: Thực trạng kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. Chương III: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng. SV: Lê Thị Thanh Minh 6 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh Là sinh viên lần đầu tiếp cận với thực tế công tác kế toán, trước đề tài có tính tổng hợp và thời gian hạn chế nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong nhận được sự giúp đỡ và đánh giá, góp ý của ban lãnh đạo, các cán bộ phòng kế toán Công ty TNHH một thành viên thương mại Thanh Tùng và các thầy cô giáo bộ môn trong Học Viện Tài Chính, đặc biệt là cô giáo Lê Thị Diệu Linh để em có thể hoàn thiện bài luận văn của mình. Em xin chân thành cảm ơn! Hà nội, ngày 07 tháng 05 năm 2016 Sinh viên Lê Thị Thanh Minh Lớp CQ50/21.11 SV: Lê Thị Thanh Minh 7 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh CHƯƠNG I: NHỮNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI. 1.1 SỰ CẦN THIẾT TỔ CHỨC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP. 1.1.1 Quá trình bán hàng, xác định kết quả bán hàng. Bán hàng là khâu cuối cùng của quá trình hoạt động kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại .Đây là quá trình chuyển giao quyền sở hữu hàng hoá người mua và doanh nghiệp thu tiền về hoặc được quyền thu tiền Xét về góc độ kinh tế : Bán hàng là quá trình hàng hoá của doanh nghiệp được chuyển từ hình thái vật chất (hàng) sang hình thái tiền tệ (tiền) Quá trình bán hàng ở các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp thương mại nói riêng có những đặc điểm chính sau đây: Có sự trao đổi thoả thuận giữa người mua và người bán, nguời bán đống ý bán, người mua đồng ý mua, họ trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền. Có sự thay đổi quyền sở hữu về hàng hoá: người bán mất quyền sở hữu, người mua có quyền sở hữu về hàng hoá đã mua bán. Trong quá trình tiêu thụ hàng hóa, các doanh nghiệp cung cấp cho khách hàng một khối lượng hàng hoá và nhận lại của khách hàng một khoản gọi là doanh thu bán hàng. Số doanh thu này là cơ sở để doanh nghiệp xác định kết quả kinh doanh của mình. Khái niệm xác định kết quả bán hàng Xác định kết quả bán hàng là việc so sánh giữa chi phí kinh doanh đã bỏ ra và thu nhập kinh doanh đã thu về trong kỳ. Nếu thu nhập lớn hơn chi phí thi kết quả bán hàng là lãi, thu nhập nhỏ hơn chi phí thì kết quả bán hàng là lỗ .Viêc xác định kết quả bán hàng thường được tiến hành váo cuối kỳ kinh doanh thường là cuối tháng ,cuối quý, cuối năm, tuỳ thuộc vào từng đặc điểm kinh doanh và yêu cầu quản lý của từng doanh nghiệp. SV: Lê Thị Thanh Minh 8 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh Mối quan hệ về bán hàng và xác định kết quả bán hàng. Bán hàng là khâu cuối cùng của trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp còn xác định kết quả bán hàng là căn cứ quan trọng để đơn vị quyết định tiêu thụ hàng hoá nữa hay không .Do đó có thể nói giữa bán hàng và xác định kết quả bán hàng có mối quan hệ mật thiết. Kết quả bán hàng là mục đích cuối cùng của doanh nghiệp còn bán hàng là phương tiện trực tiếp để đạt được mục đích đó. 1.1.2 Yêu cầu quản lý hoạt động quá trình bán hàng, xác định kết quả bán hàng. Quản lý quá trình bán hàng và kết quả bán hàng là một yêu cầu thực tế, nó xuất phát từ lợi nhuận của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp quản lý tốt khâu bán hàng thì mới đảm bảo được chỉ tiêu hoàn thành kế hoạch tiêu thụ và đánh giá được độ chính xác hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đó. Do vậy vấn đề đặt ra cho mỗi doanh nghiệp là: - Quản lý kế hoạch và tình hình thực hiện kế hoạch tiêu thụ đối với từng thời kỳ, từng khách hàng, từng hoạt động kinh tế. Quản lý theo chi tiết số lượng, chất lượng, chủng loại và giá trị của từng loại sản phẩm, tránh hiện tượng mất mát, hư hỏng, tham ô thành phẩm đem tiêu thụ. - Quản lý chất lượng, cải tiến mẫu mã và xây dựng thương hiệu sản phẩm là mục tiêu cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. - Quản lý theo dõi từng phương thức bán hàng, từng khách hàng, tình hình thanh toán của khách hàng. Yêu cầu thanh toán đúng hình thức, đúng hạn để tránh hiện tượng mất mát thất thoát ứ đọng vốn, bị chiếm dụng vốn. Doanh nghiệp phải lựa chọn hình thức tiêu thụ đối với từng đơn vị, từng thị trường, từng khách hàng nhằm thúc đẩy nhanh quá trình tiêu thụ đồng thời phải tiến hành thăm dò, nghiên cứu thị trường, mở rộng quan hệ buôn bán trong và ngoài nước. - Quản lý chặt chẽ vốn của thành phẩm đem tiêu thụ, giám sát chặt chẽ các khoản chí phí bán hàng, chí phí quản lý doanh nghiệp, kiểm tra tính hợp pháp, SV: Lê Thị Thanh Minh 9 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh hợp lý của các số liệu đồng thời phân bổ cho hàng tiêu thụ, đảm bảo cho việc xác định tiêu thụ được chính xác, hợp lý. - Đối với việc hạch toán tiêu thụ phải tổ chức chặt chẽ, khoa học đảm bảo việc xác định kết quả cuối cùng của quá trình tiêu thụ, phản ánh và giám sát tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước đầy đủ, kịp thời. 1.1.3 Nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng. Để đáp ứng nhu cầu về quản lý hàng hóa, bán hàng và xác định kết quả bán hàng, kế toán bán hàng cần phải thực hiện tốt các nhiệm vụ sau: - Phản ánh và ghi chép đầy đủ kịp thời, chính xác tình hình hiện có và sự biến động của từng loại hàng hóa theo chỉ tiêu số lượng, chất lượng, chủng loại và giá trị - Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời và chính xác các khoản doanh thu, giảm trừ doanh thu. Tính toán đúng đắn giá vốn của hàng hóa, CPBH, CPQLDN và các chi phí khác nhằm xác định đúng đắn kết quả kinh doanh. Đồng thời theo dõi đôn đốc các khoản phải thu của khác hàng. - Kiểm tra giám sát tiến độ thực hiện kế hoạch bán hàng, tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước và tình hình phân phối kết quả bán hàng. - Cung cấp thông tin kế toán phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và định kỳ phân tích hoạt động kinh doanh liên quan đến quá trình bán hàng và kết quả kinh doanh. Như vậy, kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng là công tác quan trọng của doanh nghiệp nhằm mục đích xác định số lượng và giá trị của hàng hóa bán ra cũng như doanh thu và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Song để phát huy hết vai trò thực hiện tốt các nhiệm vụ đã nêu trên đòi hỏi phải tổ chức công tác kế toán thật khoa học, hợp lý đồng thời cán bộ kế toán phải nắm vững nội dung công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng trong doanh nghiệp. SV: Lê Thị Thanh Minh 10 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh 1.2 KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KÊT QUẢ BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP. 1.2.1 Các phương thức bán hàng và hình thức thanh toán. Để đẩy mạnh khối lượng tiêu thụ sản phẩm các doanh nghiệp có thể sử dụng các phương thức bán hàng phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh, mặt hàng tiêu thụ của mình. Công tác tiêu thụ thành phẩm trong doanh nghiệp có thể được tiến hành theo những phương thức sau. 1.2.1.1 Phương thức bán hàng 1.2.1.1.1 Phương thức bán buôn. Là phương thức bán hàng cho các đơn vị thương mại, các doanh nghiệp sản xuất…để thực hiện bán ra hoặc gia công chế biến rồi bán ra. Đặc điểm của bán buôn là hàng hóa vẫn nằm trong lĩnh vực lưu thông chưa đi vào lĩnh vực tiêu dùng nên giá trị và giá trị sử dụng của hàng hóa chưa được thực hiện. Hàng hóa bán buôn thường được bán theo lô hoặc bán với khối lượng lớn, giá bán biến động tùy thuộc vào khối lượng hàng và phương thức thanh toán. Bán buôn gồm hai phương thức: bán buôn qua kho và bán buôn vận chuyển thẳng. - Bán buôn qua kho: theo phương thức này, hàng hóa đã được nhập vào kho của doanh nghiệp rồi mới xuất bán, có thể vận dụng hai hình thức bán hàng qua kho: + Hình thức giao hàng trực tiếp tại kho: theo hình thức này, khách hàng cử người mang giấy ủy quyền đến kho của doanh nghiệp trực tiếp nhận hàng và đưa hàng về. Hàng được ghi nhận là hàng bán khi bên mua đã ký nhận hàng và ký xác nhận trên hóa đơn bán hàng. + Hình thức chuyển hàng: theo hình thức này, bên bán hàng căn cứ vào hợp đồng kinh tế đã ký giữa hai bên hoặc theo đơn đặt hàng của bên mua, xuất hàng từ kho chuyển cho người mua bằng phương tiện của mình hoặc phương tiện mua ngoài. Chi phí vận chuyển, gửi hàng có thể do bên bán hoặc SV: Lê Thị Thanh Minh 11 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh bên mua chi trả theo sự thỏa thuận trong hợp đồng đã ký kết giữa hai bên. Hàng được ghi nhận là bán khi bên mua nhận hàng và đã thanh toán hoặc chấp nhận trả tiền cho số hàng đã nhận. - Bán buôn vận chuyển thẳng: theo phương thức này, hàng hóa khi mua về từ nhà cung cấp không đem về nhập kho của doanh nghiệp mà giao bán ngay hoặc chuyển bán ngay cho khách hàng. 1.2.1.1.2 Phương thức bán lẻ. Là phương thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc các tổ chức, đơn vị kinh tế, tập thể mua về mang tính chất tiêu dùng nội bộ. Đặc điểm của bán lẻ là hàng hóa đã ra khỏi lĩnh vực lưu thông và đi vào lĩnh vực tiêu dùng. Gía trị và giá trị sử dụng đã được thực hiện. Bán lẻ hàng hóa thường bán đơn chiếc hoặc với số lượng nhỏ, giá bán thường ổn định. Bán lẻ gồm các phương thức: bán lẻ thu tiền tập trung và bán lẻ thu tiền trực tiếp và một số hình thức khác như bán lẻ qua đại lý, bán hàng trong các siêu thị... + Bán lẻ thu tiền tập trung: là hình thức bán hàng mà trong đó việc thu tiền ở người mua và giao hàng cho người mua tách rời nhau. Theo hình thức này, mỗi quầy hàng có một nhân viên thu ngân làm nhiệm vụ thu tiền của khách hàng rồi viết háo đơn giao cho khách hàng để họ đến nhận hàng ở quầy do nhân viên bán hàng giao. Khi hết ca làm việc hoặc ngày bán hàng, nhân viên bán hàng căn cứ vào hóa đơn giao hàng cho khách và kết quả kiển kê hàng tồn tại quầy, xác định lượng hàng bán ra trong ngày hoặc trong ca để lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu ngân sẽ nộp tiền cho thủ quỹ. Việc thừa, thiếu tiền thuộc về trách nhiệm nhân viên thu ngân, việc thừa, thiếu hàng thuộc về nhân viên bán hàng. Do sự tách rời của việc mua hàng và thanh toán nên tránh được sai sót, mất mát hàng hóa cũng như tiền bán hàng. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và phân bổ trách nhiệm đến từng cá nhân cụ thể. Tuy nhiên hình SV: Lê Thị Thanh Minh 12 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh thức này gây phiền hà cho khách hàng về thời gian, thủ tục nên hình thức này chỉ được áp dụng chủ yếu cho việc bán những mặt hàng có giá trị cao. + Bán lẻ thu tiền trực tiếp: là hình thức bán hàng mà nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền của khách hàng và giao hàng cho khách. Theo hình thức này, mỗi quầy hàng có một nhân viên bán hàng kiêm thu ngân. Cuối ngày hoặc ca bán, nhân viên bán hàng phải kiểm kê hàng hóa tồn quầy, xác định số lượng hàng đã bán trong ca, trong ngày để lập báo cáo bán hàng đồng thời lập giấy nộp tiền và nộp cho thủ quỹ. Hình thức này khá phổ biến vì tiết kiệm được thời gian mua hàng của khách đồng thời tiết kiệm được lao động tại quầy hàng. 1.2.1.1.3 Các phương thức bán hàng khác. Ngoài các phương thức tiêu thụ chủ yếu trên, doanh nghiệp còn có thể sử dụng phương thức đổi hàng, sử dụng sản phẩm của mình sản xuất ra để phục vụ cho hợp đồng sản xuất kinh doanh, hội chợ triển lãm, biếu tặng hoặc sử dụng sản phẩm để thanh toán tiền lương, tiền thưởng cho cán bộ công nhân viên chức… 1.2.1.2 Hình thức thanh toán 1.2.1.2.1 Thanh toán ngay bằng tiền mặt Theo phương thức này, khi người mua nhận được hàng từ doanh nghiệp sẽ thanh toán ngay cho các doanh nghiệp bằng tiền mặt hoặc TGNH. Phương thức này thường được sử dụng trong trường hợp người mua là những khách hàng nhỏ, mua hàng với số lượng không nhiều hoặc có khả năng thanh toán tức thời tại thời điểm giao hàng. 1.2.1.2.2 Thanh toán không bằng tiền mặt. ❖ Bán chịu và tính lãi Theo phương thức này, người mua thanh toán tiền sau thời điểm nhận hàng một khoảng thời gian nhất định mà 2 bên thỏa thuận, hết thời gian đó người mua hàng sẽ phải thanh toán hết toàn bộ giá trị hàng đã mua cộng thêm một khoản phí gọi là lãi từ việc chả chậm này. SV: Lê Thị Thanh Minh 13 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh ❖ Bán hàng trả góp Phương thức thanh toán theo hình thức trả góp bản chất là phương thức cho vay mà theo do các kỳ trả nợ góc và lãi trùng nhau, số tiền trả nợ của mỗi kỳ là bằng nhau, số lãi được tính trên số dư nợ gốc và số ngày thực tế của kỳ hạn trả nợ. 1.2.2 Kế toán giá vốn hàng bán trong doanh nghiệp thương mại. 1.2.2.1 Phương pháp xác định giá vốn hàng bán. Đối với hàng hóa, giá vốn hàng xuất bán bao gồm trị giá mua của hàng xuất bán cộng (+) chi phí thu mua của hàng xuất bán. Đối với thành phẩm, giá vốn hàng xuất bán là trị giá vốn của thành phẩm bán ra trong kỳ. - Trị giá mua của hàng xuất bán và trị giá vốn của thành phẩm xuất bán được xác định theo 1 trong 4 phương pháp sau: + Phương pháp thực tế đích danh: Trị giá mua của hàng hóa, trị giá vốn của thành phẩm được xác định giá trị theo đơn chiếc hay từng lô và giữ nguyên từ lúc nhập vào cho đến lúc xuất dùng. Khi xuất kho lô hàng nào sẽ lấy đơn giá thực tế của lô hàng đó để tính. + Phương pháp nhập trước xuất trước: Giả thiết lô hàng hóa, thành phẩm nào nhập trước thì xuất trước và lấy giá thực tế của lần nhập đó làm giá của hàng hóa, thành phẩm xuất kho. + Phương pháp nhập sau xuất trước: Giả thiết lô hàng hóa, thành phẩm nào nhập sau thì xuất trước và lấy giá thực tế của lần nhập đó làm giá của hàng hóa, thành phẩm xuất kho. + Phương pháp đơn giá bình quân gia quyền : Phương pháp tính theo đơn giá bình quân sau mỗi lần nhập .Theo phương pháp này chỉ tính được đơn giá bình quân gia quyền của hàng luân chuyển vào cuối kỳ và sau đó tính trị giá vốn của hàng hóa, thành phẩm xuất kho. SV: Lê Thị Thanh Minh 14 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh Mỗi phương pháp có ưu, nhược điểm khác nhau, tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của doanh nghiệp để lựa chọn phương pháp thích hợp - Chi phí thu mua của hàng xuất bán trong kỳ được tính theo công thức: Chi phí thu Chi phí thu mua của hàng = xuất bán trong kỳ mua của hàng tồn đầu kỳ Chi phí thu mua của hàng + mua trong kỳ Trị giá mua Trị giá mua của hàng xuất + của hàng tồn trong kỳ Trị giá mua × của hàng xuất bán (1.4) trong kỳ cuối kỳ 1.2.2.2 Chứng từ sử dụng và tài khoản sử dụng. - Chứng từ sử dụng: Phiếu nhập kho, phiếu xuất kho; Bảng tổng hợp xuất, nhập tồn; Bảng phân bổ giá; Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ; Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý,… - Tài khoản sử dụng: + Chủ yếu sử dụng TK 632 – Giá vốn hàng bán. Nếu kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kế khai thường xuyên, TK 632 phản ánh Trị giá vốn của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã bán trong kỳ; Chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công vượt trên mức bình thường và chi phí sản xuất chung cố định không phân bổ được tính vào giá vốn hàng bán trong kỳ; Các khoản hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau khi trừ phần bồi thường do trách nhiệm cá nhân gây ra; Chi phí xây dựng, tự chế TSCĐ vượt trên mức bình thường không được tính vào nguyên giá TSCĐ hữu hình tự xây dựng, tự chế hoàn thành; Số trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho (Chênh lệch giữa số dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập năm nay lớn hơn số dự phòng đã lập năm trước chưa sử dụng hết). Nếu kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ, TK 632 phản ánh Trị giá vốn của thành phẩm tồn kho chưa xác định tiêu thụ đầu kỳ(với DNSX); Tổng giá thành sản xuất thực tế của thành phẩm (không kể có nhập kho hay không) (với DNSX); Trị giá vốn của hàng hoá đã xuất bán trong kỳ(với DNTM); Số trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho (Chênh SV: Lê Thị Thanh Minh 15 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh lệch giữa số dự phòng phải lập năm nay lớn hơn số đã lập năm trước chưa sử dụng hết). Ngoài ra tài khoản này còn dùng để phản ánh các chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh BĐSĐT như chi phí khấu hao, chi phí sửa chữa, chi phí cho nghiệp vụ cho thuê BĐSĐT theo phương thức cho thuê hoạt động (trường hợp phát sinh không lớn), chi phí thanh lý, nhượng bán BĐSĐT…. + Các tài khoản liên quan khác: 154, 155, 156, 157, 2141, … 1.2.2.3. Trình tự kế toán Sơ đồ 1: Kế toán giá vốn hàng bán (theo phương pháp kê khai thường xuyên) SV: Lê Thị Thanh Minh 16 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh 1.2.3 Kế toán doanh thu bán hàng trong doanh nghiệp thương mại. 1.2.3.1 Khái niệm doanh thu và điều kiện ghi nhận. Doanh thu là tổng các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong thời kỳ hạch toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. Doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu được hoặc sẽ thu được sau khi trừ đi các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và hàng bán bị trả lại. Công thức xác định doanh thu bán hàng: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ = SV: Lê Thị Thanh Minh Doanh thu bán hàng theo hoá đơn 17 - Các khoản giảm trừ doanh thu Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh * Điều kiện ghi nhận doanh thu: Theo VAS 14, doanh thu bán hàng chỉ được ghi nhận khi đồng thời thỏa mãn 5 điều kiện sau: - Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua; - Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa. - Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. - Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng. - Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. 1.2.3.2 Chứng từ và tài khoản sử dụng. ❖ Chứng từ sử dụng ➢ Hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng; Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ; Bảng thanh toán hàng đại lý, ký gửi; Thẻ quầy hàng;… ➢ Các chứng từ thanh toán (phiếu thu, séc chuyển khoản, séc thanh toán, ủy nhiệm thu, giấy báo Có, bảng sao kê…) ❖ Tài khoản sử dụng ➢ TK 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ. TK này được dùng để phản ánh doanh thu bán hàng thực tế của doanh nghiệp thực hiện trong một thời kì hoạt động sản xuất kinh doanh. Doanh thu thực tế là doanh thu của sản phẩm, hàng hóa đã được xác định là tiêu thu bao gồm hàng đã bán thu tiền ngay và chưa thu tiền nhưng khách hàng đã chấp nhận thanh toán. TK này không có số dư cuối kỳ và có 6 TK cấp hai: TK 5111- Doanh thu bán hàng hóa TK 5112- Doanh thu bán thành phẩm TK 5113 - Doanh thu cung cấp dịch vụ SV: Lê Thị Thanh Minh 18 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh TK 5114 - Doanh thu trợ cấp giá TK 5117 - Doanh thu kinh doanh BĐS đầu tư TK 5118 - Doanh thu khác. ➢ TK 512: Doanh thu nội bộ. TK này phản ánh doanh thu của số sản phẩm, hàng hóa, lao vụ, dịch vụ tiêu thụ trong nội bộ giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một công ty, tổng công ty hạch toán toàn ngành. TK này mở 3 TK cấp hai tương ứng như 3 TK cấp hai đầu của TK 511. Tuy nhiên theo Thông tư 200/2014/TT-BTC khi luân chuyển hàng hóa dịch vụ giữa các đơn vị hạch toán phụ thuộc trong nội bộ doanh nghiệp, tùy theo đặc điểm hoạt động, phân cấp quản lý của từng doanh nghiệp, doanh nghiệp có thể quyết định việc ghi nhận doanh thu tại các đơn vị nếu có sự gia tăng trong giá trị sản phẩm, hàng hóa giữa các khâu mà không phụ thuộc vào chứng từ kèm theo ( xuất hóa đơn, hay chứng từ nội bộ). Theo thông tư 200/2014/TT-BTC không sử dụng TK 512: doanh thu nội bộ ➢ TK 3331: Thuế GTGT phải nộp. TK này áp dụng chung cho đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế và đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp. 1.2.3.3 Trình tự kế toán một số nghiệp vụ chủ yếu. • Trình tự kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ trong trường hợp doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ SV: Lê Thị Thanh Minh 19 Lớp : CQ50/21.11 Luận Văn Tốt Nghiệp GVHD: TS Lê Thị Diệu Linh • Trình tự kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ trong trường hợp doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp. Sơ đồ 4:Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (Trường hợp doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp) TK 333 TK511 Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Thuế XK, thuế TTĐB phải nộp TK 111,112,131 Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ TK 911 Cuối kỳ kết chuyển doanhthu thuần TK 521, 531, 532 Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại Cuối kỳ kết chuyển chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại SV: Lê Thị Thanh Minh 20 Lớp : CQ50/21.11