Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Môc lôc
I - Lêi nãi ®Çu
II - Néi dung
1. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ l¹m ph¸t.
1.1. Kh¸i niÖm
1.2. C¸c Lo¹i h×nh cña l¹m ph¸t
1.3. T¸c ®éng cña l¹m ph¸t tíi nÒn kinh tÕ.
2. Nh÷ng nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña l¹m ph¸t.
2.1. Nguyªn nh©n dÉn tíi l¹m ph¸t
2.2. Nh÷ng hËu qu¶ cña l¹m ph¸t
3. C¸c gi¶i ph¸p ®èi phã vµ t×nh tr¹ng thùc tÕ vÒ l¹m ph¸t ë viÖt nam qua mét sè
thêi kú.
3.1. Gi¶i ph¸p ®èi phã víi l¹m ph¸t.
3.2. Thùc tÕ l¹m ph¸t ë ViÖt Nam.
III - KÕt luËn
Tµi liÖu tham kh¶o
I - Lêi nãi ®Çu
L¹m ph¸t lµ vÊn ®Ò kh«ng mÊy xa l¹ ®èi víi mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ
hÇu hÕt qu¶ng ®¹i quÇn chóng ®· cã thÓ chøng kiÕn hay tr¶i qua thêi kú l¹m ph¸t ë
nh÷ng møc ®é kh¸c nhau, nhng ®Ó hiÓu mét c¸ch chÝnh x¸c l¹m ph¸t lµ g× th× thËt
0
lµ kh«ng rÔ. ë ®©y ta cã thÓ hiÓu mét c¸ch n«m na r»ng l¹m ph¸t lµ: l¹m ph¸t trong
lÜnh vùc lu th«ng trµn ngËp khèi lîng tiÒn thõa lµm cho tiÒn tÖ ngµy cµng mÊt gi¸ so
vêi toµn bé c¸c s¶n phÈm hµng ho¸, vµng vµ ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ hÕt søc trÇm
träng cho nÒn kinh tÕ. Qua häc tËp vµ nghiªn cøu ë trêng vµ ®îc c¸c thÇy c« Khoa
Tµi chÝnh - KÕ to¸n ®· tËn t×nh gi¶ng d¹y, híng dÉn ®Ó em hoµn thµnh phÇn tiÓu
luËn nµy. mÆc dï em ®· rÊt cè g¾ng song ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu
sãt nhÊt ®Þnh. Em mong c¸c thÇy c« khoa Tµi chÝnh - KÕ to¸n th«ng c¶m cho nh÷ng
thiÕu sãt cña em vµ mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c«.
1
II - Néi dung
1. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ l¹m ph¸t.
1.1. Kh¸i niÖm
VËy l¹m ph¸t lµ g× ? ®· cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ l¹m ph¸t vµ
mçi quan ®iÓm ®Òu cã sù ch¾c ch¾n vÒ luËn ®iÓm vµ nh÷ng lý luËn cña m×nh.
Theo L.V.chandeler, D.C cliner víi trêng ph¸i l¹m ph¸t gi¸ c¶ th× kh¼ng
®Þnh :l¹m ph¸t lµ sù t¨ng gi¸ hµng bÊt kÓ dµi h¹n hay ng¾n h¹n , chu kú hay ®ét
xuÊt.
G.G. Mtrukhin l¹i cho r»ng : Trong ®êi sèng, tæng møc gi¸ c¶ t¨ng tríc
hÕt th«ng qua viÖc t¨ng gi¸ kh«ng ®ång ®Òu ë tõng nhãm hµng ho¸ vµ rót cuéc dÉn
tíi viÖc t¨ng gi¸ c¶ nãi chung. Víi ý nghÜa nh vËy cã thÓ xem sù mÊt gi¸ cña ®ång
tiÒn lµ l¹m ph¸t. ¤ng còng chØ râ: l¹m ph¸t, ®ã lµ h×nh thøc trµn trÒ t b¶n mét c¸ch
tiÒm tµng ( tù ph¸t hoÆc cã dông ý) lµ sù ph©n phèi l¹i s¶n phÈm x· héi vµ thu
nhËp quèc d©n th«ng qua gi¸ c¶ gi÷a c¸c khu vùc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi,
c¸c ngµnh kinh tÕ vµ c¸c giai cÊp, c¸c nhãm d©n c x· héi.
ë møc bao qu¸t h¬n P.A.Samuelson vµ W.D.Nordhaus trong cuèn “Kinh
tÕ häc” ®· ®îc dÞch ra tiÕng viÖt, xuÊt b¶n n¨m 1989 cho r»ng l¹m ph¸t xÈy ra khi
møc chung cña gi¸ c¶ chi phÝ t¨ng lªn.
Víi luËn thuyÕt “L¹m ph¸t lu th«ng tiÒn tÖ “ J.Bondin vµ M. Friendman
l¹i cho r»ng l¹m ph¸t lµ ®a nhiÒu tiÒn thõa vµo lu th«ng lµm cho gi¸ c¶ t¨ng lªn.
M.Friedman nãi “ l¹m ph¸t ë mäi lóc moÞ n¬i ®Òu lµ hiÖn tîng cña lu th«ng tiÒn tÖ.
L¹m ph¸t xuÊt hiÖn vµ chØ cã thÓ xuÊt hiÖn khi nµo sè lîng tiÒn trong lu th«ng t¨ng
lªn nhanh h¬n so víi s¶n xuÊt”
Nh vËy, tÊt c¶ nh÷ng luËn thuyÕt, nh÷ng quan ®iÓm vÒ l¹m ph¸t ®· nªu trªn
®Òu ®a ra nh÷ng biÓu hiÖn ë mét mÆt nµo ®ã cña l¹m ph¸t, vµ theo quan ®iÓm cña
t«i vÒ vÊn ®Ò nµy sau khi nghiªn cøu mét sè luËn thuyÕt ë trªn th× nhËn thÊy ë mét
khÝa c¹nh nµo ®ã cña l¹m ph¸t th×: khi mµ lîng tiÒn ®i vµo lu th«ng vît møc cho
phÐp th× nã dÉn ®Õn l¹m ph¸t, ®ång tiÒn bÞ mÊt gi¸ so víi tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸
kh¸c.
1.2. C¸c Lo¹i h×nh cña l¹m ph¸t
2
Còng nh ë trªn ®· cã rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau vÒ l¹m
ph¸t th× ë phÇn nµy còng nh vËy ngêi ta cã thÓ ph©n lo¹i l¹m ph¸t theo nhiÒu tiªu
chÝ kh¸c nhau.
- C¨n cø vµo tèc ®é l¹m ph¸t, ngêi ta chia l¹m ph¸t ra lµm ba lo¹i
+ L¹m ph¸t võa ph¶i: lµ lo¹i l¹m ph¸t xÈy ra víi tèc ®é gia t¨ng gi¸ c¶
chËm, chØ ë møc mét con sè hay díi 10%.
+ l¹n ph¸t phi m·:lµ lo¹i l¹m ph¸t biÕt ®îc khi gi¸ c¶ ®¹t tíi ngìng tõ 2 con
sè ®Õn 3 con sè ( 20%,100%,200%) mét n¨m.
+ Siªu l¹m ph¸t : Siªu l¹m ph¸t lµ thêi k× mµ tèc ®é t¨ng gi¸ vît xa møc
l¹m ph¸t phi m· vµ v« cïng kh«ng æn ®Þnh.
- C¨n cø vµo nguyªn nh©n chñ yÕu g©y ra l¹m ph¸t ngêi ta ph©n biÖt
+ L¹m ph¸t cÇu d thõa tæng qu¸t
+ L¹m ph¸t chi phÝ ®Èy
+ L¹m ph¸t c¬ cÊu
+ L¹m ph¸t nhËp khÈu
- C¨n cø vµo tÝnh chÊt chñ ®éng bÞ ®éng tõ phÝa chÝnh phñ ®èi phã víi l¹m
ph¸t ngêi ta chia ra:
+ L¹m ph¸t c©n b»ng vµ cã thÓ dù ®o¸n tríc
+ l¹m ph¸t kh«ng c©n b»ng vµ kh«ng dù ®o¸n tríc
- C¨n cø voµ qu¸ tr×nh béc lé hiÖn h×nh l¹m ph¸t ngêi ta ph©n biÖt
+ L¹m ph¸t ngÇm ®©y lµ lo¹i l¹m ph¸t ®ang ë giai ®o¹n Èn n¸u, bÞ kiÒm
chÕ vÒ t èc ®é t¨ng gi¸.
+ L¹m ph¸t c«ng khai ®©y lµ lo¹i l¹m ph¸t mµ sù t¨ng gi¸ c¶ hµng h¸o,
dÞch vô râ rÖt trªn thÞ trêng.
1.3. T¸c ®éng cña l¹m ph¸t tíi nÒn kinh tÕ.
L¹m ph¸t t¸c ®éng mäi mÆt tíi nÒn kinh tÕ vµ sù t¸c ®éng ®ã theo hai chiÒu
híng ®ã lµ tÝch cc vµ tiªu cùc.
+ C¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña l¹m ph¸t.
Tiªu cùc cña l¹m ph¸t cã thÓ cã ë mét sè t¸c ®«ng sau:
- V× lµm rèi lo¹n chøc n¨ng thíc ®o gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ nªn l¹m ph¸t xuyªn
t¹c, bãp mÐo, lµm biÕn d¹ng c¸c yÕu tè cña thÞ trêng
- Kinh doanh kh«ng thÓ tiÕn hµnh b×nh thêng ®îc. b¶n th©n vai trß ®iÒu tiÕt
nÒn kinh tÕ cña chÝnh phñ th«ng qua tiÒn tÖ vµ thuÕ còng bÞ xuy gi¶m, thËm chÝ bÞ
3
v« hiÖu ho¸, do møc thuÕ trë nªn v« nghÜa tríc tèc ®é t¨ng l¹m ph¸t thêi k× phi m·
hoÆc siªu l¹m ph¸t.
- L¹m ph¸t kiÒm chÕ c¸c ®Çu t dµi h¹n, kÝch thÝch ®Çu t ng¾n h¹n cã tÝnh
®Çu c¬. g©y ra t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸,
- L¹m ph¸t lµm suy yÕu thËm chÝ ph¸ vì thÞ trßng vèn vµ tÝn dông.
- ViÖc ph©n phèi thu nhËp thêng kÐm ®ång ®Òu trong c¸c thêi kú l¹m ph¸t.
- L¹m ph¸t lµm t¨ng nguy c¬ ph¸ s¶n do vì nî vµ lµm t¨ng chi phÝ dÞch vô
nî níc ngoµi tÝnh b»ng ngo¹i tÖ cña c¶ c¸c doanh nghiÖp lÉn chÝnh phñ, do l¹m
ph¸t thêng kÐo theo viÖc ®iÒu chØnh n©ng tû gi¸ vµ l·i suÊt ®ång b¶n tÖ víi t c¸ch
lµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m thÝch nghi vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t.
- Dßng ®Çu t níc ngoµi ®æ vµo bÞ chËm, ch÷ng l¹i, thËm chÝ cßn bÞ suy
gi¶m, ®i ®«i víi sù ra ®i cña vèn tronh níc lµ do sù mÊt æn ®Þnh cña cña gi¸ c¶ vµ
tiÒn tÖ.
+ C¸c t¸c ®éng tÝch cùc cña l¹m ph¸t
L¹m ph¸t kh«ng ph¶i bao giê còng g©y ra nh÷ng tiªu cùc nh trªn bªn c¹nh
®ã nã cßn cã mét sè mÆt tÝch cùc sau.
- l¹m ph¸t tùa nh dÇu mì gióp b«i tr¬n nÒn kinh tÕ. trong ®iÒu kiÖn nµo ®ã
cã thÓ th«ng qua l¹m ph¸t tõ 2%-4%/n¨m ®Ó bá ngá kh¶ n¨ng cã nh÷ng l·i suÊt
thùc ©m cã t¸c dông kÝch thÝch tiªu dïng, vay nî ®Çu t, do ®ã gi¶m bít thÊt nghiÖp
x· héi kÝch thÝch t¨ng trëng kinh tÕ.
- Cho phÐp chÝnh phñ cã thªm kh¶ n¨ng lùa chän c¸c c«ng cô kÝch thÝch
®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc kÐm u tiªn th«ng qua më réng tÝn dông vµ tµi trî l¹m
ph¸t.gióp ph©n phèi l¹i thu nhËp vµ c¸c nguån lùc x· héi theo ®Þnh híng môc tiªu
vµ tronh kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh cã chän läc.
Nh vËy ta cã thÓ nãi r»ng bªn c¹nh nh÷nh t¸c h¹i cña l¹m ph¸t th× vÉn cßn
nh÷ng mÆt cã lîi cña nã.nÕu nh mét níc nµo ®ã cã thÓ duy tr× møc l¹m ph¸t ë møc
võa ph¶i vµ kiÒm chÕ, ®iÒu tiÕt ®îc møc l¹m ph¸t ®ã cã lîi cho sù ph¸t triÓn kinh
tÕ th× l¹m ph¸t ë ®©y kh«ng cßn lµ mét c¨n bÖnh nguy hiÓm cña nÒn kinh tÕ n÷a,
mµ nã ®· trë thµnh mét c«ng cô ®iÒu tiÕt kinh tÕ .
2. Nh÷ng nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña l¹m ph¸t.
2.1. Nguyªn nh©n dÉn tíi l¹m ph¸t
- Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau dÉn ®Õn l¹m ph¸t, song dï cã nh÷ng
sù kh¸c nhau nh thÕ nµo ®i n÷a th× cÊc cuéc l¹m ph¸t ®Òu cã nh÷ng nguyªn nh©n
cã tÝnh chÊt chung ®ã lµ:
4
+ Nh÷ng nguyªn nh©n cã liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch cña nhµ níc nh: ChÝnh
s¸ch tiÒn tÖ vµ tµi chÝnh cña nhµ níc, ph¸t hµnh tiÒn ®¸p øng c¸c nhu cÇ chi tiªu
cña nhµ níc qu¸ møc, ®Þnh møc cho vay vµ l·i suÊt thÊp h¬n møc l¹m ph¸t, chÝnh
s¸ch thuÕ kh«ng hîp lý, kh«ng ®¶m b¶o ®îc c¸c nguån thu... chÝnh s¸ch c¬ cÊu
kinh tÕ kh«ng hîp lý khuyÕn khÝch c¸c ngµnh cã chi phÝ cao kÐm hiÖu qu¶ ph¸t
triÓn.
+ Nh÷ng nguyªn nh©n cã liªn quan ®Õn c¸c chñ thÓ kinh doanh lµm t¨ng
chi phÝ tiÒn l¬ng, nguyªn nhiªn liÖu...
+ Nh÷ng nguyªn nh©n cã liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn quèc tÕ: ChiÕn tranh,
gi¸ dÇu má t¨ng....
+ Nh÷ng nguyªn nh©n cã liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn: Thiªn tai,
®éng ®Êt...
Tuú theo c¸c ®iÒu kiªn cô thÓ mµ cã thÓ cã nh÷ng cuéc l¹m ph¸t b¾t nguån
tõ mét hoÆc hai nguyªn nh©n.
2.2. Nh÷ng hËu qu¶ cña l¹m ph¸t
Qua thùc tÕ cña l¹m ph¸t ta thÊy r»ng hËu qu¶ cña nã ®Ó l¹i cho nÒn kinh
tÕ lµ rÊt trÇm träng, nã thÓ hiÖn vÒ mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ mét sè hËu
qu¶ sau:
- X· héi kh«ng thÓ tÝnh to¸n hiÖu qña hay ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh
doanh cña m×nh mét c¸ch b×nh thêng ®îc do tiÒn tÖ kh«ng cßn gi÷ ®îc chøc n¨ng
thíc ®o gi¸ trÞ hay nãi ®óng h¬n lµ thíc ®o nµy bÞ co gi·n thÊt thêng.
- TiÒn tÖ vµ thuÕ lµ hai c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó nhµ níc ®iÒu tiÕt nÒn
kinh tÕ ®· bÞ v« hiÖu ho¸, v× tiÒn mÊt gi¸ nªn kh«ng ai tin vµo ®ång tiÒn n÷a, c¸c
biÓu thuÕ kh«ng thÓ ®iÒu chØnh kÞp víi møc ®é t¨ng bÊt ngê cña l¹m ph¸t vµ do
vËy t¸c dông ®iÒu chØnh cña thuÕ bÞ h¹n chÕ, ngay c¶ trêng hîp nhµ níc cã thÓ chØ
sè ho¸ luËt thuÕ thÝch hîp víi møc l¹m ph¸t, th× t¸c dông ®iÒu chØnh cña thuÕ còng
bÞ h¹n chÕ.
- Ph©n phèi l¹i thu nhËp lµm cho mét sè ngêi n¾m gi÷ c¸c hµng ho¸ cã gi¸
c¶ t¨ng ®ét biÕn giÇu lªn nhanh chãng vµ nh÷ng ngêi cã c¸c hµng ho¸ mµ gi¸ c¶
cña chóng kh«ng t¨ng hoÆc t¨ng chËm vµ ngêi gi÷ tiÒn bÞ nghÌo ®i.
- KÝch thÝch t©m lý ®Çu c¬ tÝch tr÷ hµng ho¸, bÊt ®éng s¶n, vµng b¹c... g©y
ra t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸ kh«ng b×nh thêng vµ l·ng phÝ.
- Xuyªn t¹c, bãp mÐo c¸c yÕu tè cña thÞ trêng lµm cho c¸c ®iÒu kiÖn cña
thÞ trêng bÞ biÕn d¹ng. hÇu hÕt c¸c th«ng tin kinh tÕ ®Òu thÓ hiÖn trªn gi¸ c¶ hµng
5
ho¸, gi¸ c¶ tiÒn tÖ, gi¸ c¶ lao ®éng... mét khi nh÷ng gi¸ c¶ nµy t¨ng hay gi¶m ®ét
biÕn vµ liªn tôc , th× c¸c yÕu tè cña thÞ trêng kh«ng thÓ tr¸nh khái bÞ thæi phång
hoÆc bãp mÐo.
- S¶n xuÊt ph¸t triÓn kh«ng ®Òu, vèn ch¹y vµo nh÷ng ngµnh nµo cã lîi
nhuËn cao.
- Ng©n s¸ch béi chi ngµy cµng t¨ng trong khi c¸c kho¶n thu ngµy cµng
gi¶m vÒ mÆt gi¸ trÞ.
- §èi víi ng©n hµng, l¹m ph¸t lµm cho ho¹t ®éng b×nh rhêng cña ng©n
hµng bÞ ph¸ vì, ng©n hµng kh«ng thu hót ®îc c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong x· héi.
- §èi víi tiªu dïng: lµm gi¶m søc mua thùc tÕ cña nh©n d©n vÒ hµng ho¸
tiªu dïng vµ buéc nh©n d©n ph¶i gi¶m khèi lîng vÒ hµng ho¸ tiªu dïng, ®Æc biÖt
lµ ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµy cµng khã kh¨n. mÆt kh¸c l¹m ph¸t còng
lµm thay ®æi nhu cÇu tiªu dïng, khi l¹m ph¸t gay g¾t sÏ g©y nªn hiÖn tîng mäi ngêi t×m c¸ch th¸o ch¹y khái ®ång tiÒn tøc lµ kh«ng muèn gi÷ vµ cÊt gi÷ ®ång tiÒn
mÊt gi¸ b»ng c¸ch hä xÏ t×m mua bÊt kú hµng ho¸ dï kh«ng cã nhu cÇu ®Ó cÊt tr÷
tõ ®ã lµm giÇu cho nh÷ng ngêi ®Çu c¬ tÝch tr÷.
ChÝnh v× c¸c t¸c h¹i trªn cña l¹m ph¸t nªn viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t vµ gi÷
l¹m ph¸t ë møc ®é võa ph¶i ®· trë thµnh mét trong nh÷ng môc tiªu lín cña mäi
nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Tuy nhiªn, môc tiªu kiÒm chÕ l¹m ph¸t kh«ng cã nghÜa lµ
ph¶i ®a l¹m ph¸t ë møc b»ng kh«ng tøc lµ nÒn kinh tÕ kh«ng cã l¹m ph¸t mµ ph¶i
duy tr× møc l¹m ph¸t ë mét møc ®é nµo ®ã phï hîp v¬Ý nÒn kinh tÕ bëi v× l¹m ph¸t
kh«ng ph¶i hoµn toµn lµ tiªu cùc, nÕu nh mét quèc gia nµo ®ã cã thÓ duy tr× ®îc
møc l¹m ph¸t võa ph¶i vµ kiÒm chÕ, cã lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ th× ë quèc gia
®ã l¹m ph¸t kh«ng cßn lµ mèi nguy h¹i cho nÒn kinh tÕ n÷a mµ nã ®· trë thµnh
mét c«ng cô ®¾c lùc gióp ®iÒu tiÕt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ mét c¸ch hiÖu qu¶ .
3. C¸c gi¶i ph¸p ®èi phã vµ t×nh tr¹ng thùc tÕ vÒ l¹m ph¸t ë viÖt nam
qua mét sè thêi kú.
3.1. Gi¶i ph¸p ®èi phã víi l¹m ph¸t.
C¸c gi¶i ph¸p ®èi phã víi l¹m ph¸t nãi chung cóng chØ nh»m hai môc tiªu
chÝnh ®ã lµ rót bít lîng tiÒn thõa trong lu th«ng vµ gia t¨ng sè lîng hµng ho¸ ®Ó
®¸p øng nhu cÇu cña d©n chóng. Nh÷ng gi¶i ph¸p mµ c¸c níc thêng ¸p dông ®Ó
®èi phã víi l¹m ph¸t lµ:
- ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ.
6
ChÝnh s¸ch nµy ®îc thùc hiÖn theo híng th¾t ch¹t cung øng tiÒn tÖ.
- ChÝnh s¸ch chi - thu ng©n s¸ch.
+ TiÕt kiÖm chi ng©n s¸ch, n©ng cao hiÖu qu¶ thu ng©n s¸ch vµ h¹n chÕ t×nh
tr¹ng béi chi ng©n s¸ch.
- ChÝnh s¸ch gi¸ c¶.
Nhµ níc thùc hiªn chÝnh s¸ch kiÓm so¸t gi¸ c¶ ®èi víi c¸c lÜnh vùc:n«ng
s¶n, c«ng nghiÖp, th¬ng nghiÖp, nhËp khÈu vµ dÞch vô.
- ChØ sè ho¸ tiÕt kiÖm.
ë biÖn ph¸p nµy cã hai ý kiÕn ®èi lËp nhau. Mét ý kiÕn cho r»ng chØ sè ho¸
tiÒn ®Ó dµnh cã thÓ coi lµ mét vò khÝ chèng l¹m ph¸t cã hiÖu lùc. ý kiÕn kh¸c l¹i
cho r»ng biÖn ph¸p nµy lµm cho l¹m ph¸t bïng næ m¹nh mÏ hîn. ®Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm c¸c nµh kinh tÕ ®a ra c¸c kiÕn nghÞ sau:
+ Kh«ng nªn chØ sè ho¸ tÊt c¶ c¸c kho¶n nî, mµ chØ nªn chØ sè ho¸ c¸c
kho¶n nî cã tÝnh chÊt æn ®Þnh.
+ C¸c kho¶n nî kh«ng æn ®Þnh, tõng ®Þnh kú ®îc ®¸nh gi¸ l¹i c¶ vèn vµ l·i
theo tû lÖ diÔn biÕn gi¸ sinh ho¹t.
- ChÝnh s¸ch thu nhËp.
Bao gåm c¸c lo¹i sau.
+ ChÝnh s¸ch thu nhËp mang tÝnh chÊt quy ®Þnh, tøc lµ nhµ níc tham gia tèi
®a vµo viÖc x¸c ®Þnh c¸c kho¶n thu nhËp mét c¸ch ®¬n ph¬ng.
+ ChÝnh s¸ch thu nhËp mang tÝnh chÊt hîp ®ßng dùa trªn sù tho¶ thuËn gi÷a
c¸c thµnh phÇn x· héi.
+ ChÝnh s¸ch thu nhËp mang tÝnh chÊt híng dÉn.
+ ChÝnh s¸ch thu nhËp mang tÝnh chÊt khuyÕn khÝch, ®ang cã xu híng ¸p
dông xuÊng tËn xÝ nghiÖp, cho quyÒn chñ vµ c«ng nh©n tù ra quyÕt ®Þnh vÒ chÝnh
s¸ch thu nhËp.
- ChÝnh s¸ch tû gi¸.
ViÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tû gi¸ cã sù kiÓm so¸t chÆt chÏ, ®îc hç trî b»ng
c¸nh tung dù tr÷ ngo¹i hèi ra ®Ó duy tr× tû gi¸ ngµy cµng CM tÝnh h÷u hiÖu cña nã
tronh viÖc kiÒm chÕ l¹m ph¸t. tuy nhiªn cÇn ph¶i phôc håi ngay dù tr÷ ngo¹i h«i
sau mçi cuéc khñng ho¶ng.
- NhËp khÈu
7
BiÖn ph¸p nµy cã tÝnh cÊp thêi ®Ó ®a vµo thÞ trêng trong níc c¸c mÆt hµng
®ang thiÕu hay lªn gÝatuy nhiªn nã cã mét sè t¸c h¹i.
+Sè vµng vµ ngo¹i tÖ dù tr÷ cña QG bÞ hoa hôt.
+Vay nî níc ngoµi nhiÒu do kinh tÕ kiÖt quÖ.
+T¹o cho d©n chóng thãi quen tiªu thô hµng ngo¹i nhËp.
- Gia t¨ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng trong níc.
BiÖn ph¸p nµy lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n trong chiÕn lîc chèng l¹m ph¸t, nh»m
t¨ng hµng ho¸, dÞch vô trong nÒn kinh tÕ.
3.2. Thùc tÕ l¹m ph¸t ë ViÖt Nam.
ëViÖt Nam xÐt díi gãc ®é quan ®iÓm vµ chÝnh s¸ch ®èi víi vÊn ®Ò l¹m
ph¸t cã thÓ chia diÔn biÕn qu¸ tr×nh nµy ë viÖt nam thµnh bèn thêi kú:
- Thêi kú thø nhÊt , tõ n¨m 1976 ®Õn n¨m 1980: lµ thêi kú ®îc coi lµ
kh«ng cã l¹m ph¸t theo quan niÖm kinh tÕ chÝnh trÞ phæ biÕn trong c¸c níc x· héi
chñ nghÜa ®¬ng thêi vµ kh«ng ®îc ph¶n ¸nh trong c¸c thèng kª chÝnh thøc .Tuy
nhiªn, trªn thùc tÕ ë viÖt nam khi ®ã v½n cã l¹m ph¸t, thÓ hiÖn á sù khan hiÕm
hµng ho¸ ,dÞch vô vµ sù gi¶m sót cña chóng, ®ång thêi ®îc hi nhËn trong sù diÔn
biÕn gia t¨ng gi¸ b¸n lÎ hµng ho¸ vµ dÞch vô tiªu dïng trªn thÞ trêng x· héi trªn díi 20% trªn mét n¨m vµ ®ã lµ l¹m ph¸t cña nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn vµ ®ang
trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi c¬ chÕ , n¬i ®éc quyÒn nhµ níc cßn mang ®Ëm tÝnh
chÊt phi kinh tÕ vµ ®îc dung dìng bëi c¸c chØ thÞ cña nhµ níc vµ tån t¹i thèng trÞ
phæ biÕn trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Vµo thêi kú nµy khu vùc kinh tÕ nhµ níc chiÕm
kho¶ng 85 - 87% vèn cè ®Þnh, 95% lao ®éng lµnh nghÒ mµ chØ t¹o ra 30 – 37%
tæng s¶n phÈm x· héi. Trong khi ®ã khu vùc kinh tÕ t nh©n chØ chiÕm 13,2% søc
lao ®éng x· héi vµ suèt thêi kú dµi tríc n¨m 1986 bÞ nhiÒu søc Ðp kiÒm chÕ , xong
l¹i s¶n xuÊt ra tíi 32 – 43% tæng s¶n phÈm x· héi vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao
nhÊt so víi khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ hîp t¸c x·.
MÆt kh¸c l¹m ph¸t ë viÖt nam diÔn ra trong suèt nÒn kinh tÕ ®ãng cöa phô
thuéc nhiÒu vµo nguån viÖn trî bªn ngoµi.Trªn thùc tÕ , tríc n¨m 1988kh«ng cã
®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµI vµo ViÖt Nam. C¸c biªn giíi ®Òu bÞ khÐp l¹i víi chÕ
®é xuÊt nhËp c¶nh còng nh lu th«ng hµng ho¸ rÊt nghiªm ngÆt, phiÒn phøc .C¬
cÊu chñ yÕu cã tÝnh híng néi ,khÐp kÝn ,thay thÕ hµng nhËp khÈu vµ kh«ng khuyÕt
khÝch xuÊt khÈu . Cïng víi chÝnh s¸ch ®Þnh híng ph¸t triÓn vµ ®Çu t cã nhiÒu bÊt
cËp , nªn c¬ cÊu kinh tÕ viÖt nam bÞ mÊt c©n ®èi vµ kh«ng hîp lý nghiªm träng
8
gi÷a c«ng nghiÖp – n«ng nghiÖp , c«ng nghiÖp nÆng - c«ng nghiÖp nhÑ, nhÊt lµ
ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng , gi÷a s¶n xuÊt – dÞch vô .§ã lµ nguyªn nh©n dÉn
®Õn t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸, dÞch vô, t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt, thiÕu hôt ng©n
s¸ch chiÒn miªn , t¨ng møc cung tiÒn kh«ng tu©n theo quy luËt lu th«ng tiÒn tÖ …
vµ do ®ã gy ra l¹m ph¸t .
- Thêi kú thø hai: lµ thêi kú tõ n¨m 1981 ®Õn n¨m 1988: lµ thêi kú l¹m
ph¸t chuyÓn tõ d¹ng “Èn” sang d¹ng “më”.Thùc tÕ cho thÊy r»ng tõ n¨m 1981 ®Õn
n¨m 1988 chØ sè t¨ng gi¸ ®Òu trªn 100% mét n¨m . Vµo n¨m 1983 vµ 1984 ®·
gi·m xuèng, nhng n¨m 1986 ®· t¨ng vät tíi møc cao nhÊt lµ 557% sau ®ã cã
gi¶m. Nhu vËy møc l¹m ph¸t cao vµ kh«ng æn ®Þnh . song vÊn ®Ò l¹m ph¸t cha ®îc thõa nhËn trong c¸c v¨n kiÖn chÝnh thøc. VÊn ®Ò nµy chØ ®îc quy vµo sö lý c¸c
khÝa c¹nh “gi¸ - l¬ng- tiÒn, mµ l¹i chñ yÕu b»ng c¸c gi¶i ph¸p hµnh chÝnh ,nh xem
xÐt vµ ®IÒu chØnh ®¬n gi¶n gi¸ c¶ trong khu vùc thÞ trêng cã tæ chøc nh÷ng n¨m
1981 ,1983,1987,vµ”bï vµo gi¸ l¬ng “dæi tiÒn n¨m 1985…§©y lµ thêi k× xuÊt hiÖn
siªu l¹m ph¸t víi 3 ch÷ sè kÐo dµi suèt 3 n¨m 1986-1988,vµ ®¹t ®Ønh cao nhÊt
trong lÞch sö kinh tÕ hiÖn ®¹i níc ta suèt nöa thÕ kØ nay
- Thêi kú th ba, tõ th¸ng 5-1988 ®Õn n¨m 1991 lµ thêi kú mµ lÇn ®Çu tiªn
l¹m ph¸t ®îc chÝnh thøc ®îc thõa nhËn b»ng nghÞ quyÕt sè 11 cña uû ban trung ¬ng ®¶ng céng s¶n viÖt nam vÒ ®Êu tranh víi l¹m ph¸t. Ngay sau quyÕt ®Þnh ra
®êi, nh÷ng ch¬ng tr×nh chèng l¹m ph¸t ®îc so¹n th¶o ë nhiÒu c¬ quan thuéc nhiÒu
cÊp , c¸c ngµnh kh¸c nhau. Cã nhiÒu dù ¸n ra ®êi. C¸c biÖn ph¸p chèng l¹m ph¸t
®îc g¾n víi qu¸ tr×nh ®æi míi, tùc hiÖn c¸c c¶i c¸ch thÞ trêng ë viÖt nam. Song
chóng míi ë d¹ng thö nghiÖm , cha ®ång bé, ngËp ngõng, lóc tiÕn lóc lïi víi
nh÷ng ®ît “sèc” nhá, ®· thu ®îc thµnh c«ng ®¸ng kÓ n¨m 1989 , sau ®ã bÞ tr÷ng
l¹i do t×nh h×nh trong níc vµ quèc tÕ biÕn ®éng m¹nh.
9
III - KÕt luËn
L¹m ph¸t lµ mét vÊn ®Ò trung t©m vµ nhËy c¶m hµng ®Çu cña ®êi sèng kinh
tÕ- x· héi c¶ ë cÊp quèc gia vµ quèc tÕ. Víi t c¸ch lµ kÕt qu¶ tæng hoµ cña c¸c
chÝnh s¸ch kinh tÕ – x· héi vÜ m«, còng nh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vi m« trong
sù hoµ quÖn vµ ¶nh hëng t¬ng t¸c víi bèi c¶nh chung cña nÒn kinh tÕ khu vùc vµ
thÕ giíi, l¹m ph¸t ®Õn lît m×nh ®· cã sù t¸c ®éng gi¸n tiÕp hoÆc trùc tiÕp , nhanh
hoÆc chËm, tÝch cùc hoÆc tiªu cùc, ë møc ®ä nµy hay møc ®é kh¸c...®Õn toµn bé
c¸c lÜnh vùc vµ khÝa c¹nh ho¹t ®éng cña chÝnh phñ, doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. Nãi
chung khi nãi tíi l¹m ph¸t lµ nãi tíi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña nã tíi nÒn kinh tÕ,
sù t¸c ®éng ®ã lu«n lu«n biÕn ®æi vµ ë mét khÝa c¹nh nµo ®ã th× l¹m ph¸t lµ mét
®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.
Trong khu«n khæ mét bµi tiÓu luËn ë møc ®é §¹i häc, víi kiÕn thøc ®îc
trang bÞ ë trêng vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ, t¸c gi¶ cña bµi tiÓu luËn chØ
dõng l¹i ë mét sè vÊn ®Ò lÝ luËn c¬ b¶n vÒ l¹m ph¸t vµ t¸c gi¶ cña bµi viÕt nµy
kh«ng cã tham väng ®a ra nh÷ng nh÷ng nhËn ®Þnh míi mÎ mang tÝnh ph¸t hiÖn mµ
chØ mong muèn vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt nµy ®Ó ph©n tÝch bµi tiÓu luËn ®îc tèt.
Hy väng ë nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo trong qu¸ tr×nh häc tËp, t¸c gi¶ sÏ cã nh÷ng
ý tëng s©u s¾c vµ phong phó h¬n.
10
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Lý thuyÕt l¹m ph¸t, gi¶m ph¸t vµ thùc tiÔn ë ViÖt Nam.
TËp thÓ t¸c gi¶:PTS:NguyÔn Minh Phong,TS:Vâ §¹i Lîc,TS:NguyÔn
ThÞ HiÒn, Vµ mét sè t¸c gi¶ kh¸c.
2. T¹p chÝ “Th«ng tin kinh tÕ kÕ ho¹ch “5-1993,t13.
3. Gi¸o tr×nh tµi chÝnh cña trêng Qu¶n Lý &Kinh Doanh
T¸c gi¶:PGS:Lª ThÕ Têng
11