Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ ...

Tài liệu Luận văn đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ theo pháp luật đấu thầu ở việt nam

.PDF
85
157
67

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN SƠN HÀ ĐẤU THẦU MUA SẮM HÀNG HÓA THEO PHƯƠNG THỨC MỘT GIAI ĐOẠN HAI TÚI HỒ SƠ THEO PHÁP LUẬT ĐẤU THẦU Ở VIỆT NAM HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN SƠN HÀ ĐẤU THẦU MUA SẮM HÀNG HÓA THEO PHƯƠNG THỨC MỘT GIAI ĐOẠN HAI TÚI HỒ SƠ THEO PHÁP LUẬT ĐẤU THẦU Ở VIỆT NAM HIỆN NAY Ngành: Luật Kinh Tế Mã số: 8.38.01.07 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. BÙI NGUYÊN KHÁNH HÀ NỘI, NĂM 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ theo pháp luật đấu thầu ở Việt Nam” là nghiên cứu của riêng tôi. Các nội dung kết quả nhiên cứu trong đề tài này là trung thực và chưa công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Các số liệu, ví dụ trích dẫn phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau, đảm bảo tính chính xác, trung thực và tin cậy. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã hoàn thành việc thanh toán các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Học viện Khoa học Xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Vậy tôi viết lời cam đoan này đề nghị Học viện Khoa học Xã hội xem xét để tôi có thể được bảo vệ Luận văn. Hà Nội, ngày tháng 6 năm 2019 Học viên thực hiện Nguyễn Sơn Hà MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐẤU THẦU MUA SẮM HÀNG HÓA THEO PHƯƠNG THỨC MỘT GIAI ĐOẠN, HAI TÚI HỒ SƠ VÀ PHÁP LUẬT VỀ ĐẤU THẦU MUA SẮM HÀNG HÓA THEO PHƯƠNG THỨC MỘT GIAI ĐOẠN, HAI TÚI HỒ SƠ .............. 6 1.1. Khái niệm về đấu thầu mua sắm hàng hóa .......................................... 6 1.2. Pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ .............................................................................. 15 Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ ĐẤU THẦU MUA SẮM HÀNG HÓA THEO PHƯƠNG THỨC MỘT GIAI ĐOẠN HAI TÚI HỒ SƠ .................................................................................................... 24 2.1. Thực trạng pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ ở Việt Nam hiện nay. ........................... 24 2.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật về đấu thầu trong mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ ......................................... 50 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ ĐẦU THẦU MUA SẮM HÀNG HÓA THEO PHƯƠNG THỨC MỘT GIAI ĐOẠN HAI TÚI HỒ SƠ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY . 62 3.1. Phương hướng hoàn thiện pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ................................... 62 3.2. Những giải pháp chủ yếu hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay ......................... 67 KẾT LUẬN .................................................................................................... 76 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 78 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BDT: Bên dự thầu BMT: Bên mời thầu BQLCDA: Ban Quản lý các dự án CP: Chính phủ ĐVSD: Đơn vị sử dụng HSMT: Hồ sơ mời thầu KH: Kế hoạch KHLCNT: Kế hoạch lựa chọn nhà thầu KHMS: Kế hoạch mua sắm KH-TC: Kế hoạch – Tài chính LCNT: Lựa chọn nhà thầu MSHH: Mua sắm hàng hóa NĐ: Nghị định NT: Nhà thầu TT: Thông tư MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đấu thầu hàng hóa, trong đó có đấu thầu mua sắm hàng hóa có vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế quốc dân. Đồng thời nâng cao sự chủ động và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp. Hoạt động đấu thầu mua sắm hàng hóa diễn ra trong nhiều lĩnh vực ở các quốc gia trên thế giới. Đấu thầu là một phương thức mang lại hiệu quả kinh tế cao, tạo ra sự bình đẳng cạnh tranh lành mạnh, hạn chế tiêu cực trong hoạt động thương mại. Để điều chỉnh hoạt động đấu thầu nói chung, trong đó có hoạt động đấu thầu mua sắm hàng hóa nói riêng, nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản pháp luật, như: Luật Đấu thầu 2013, Luật Cạnh tranh, Luật Đầu tư công 2014, Bộ Luật Dân sự 2015,… và các văn bản hướng dẫn thi hành, như: Nghị định số 30/2015/NĐ-CP ngày 17/3/2015 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư, Nghị định số 63/2018/NĐ-CP ngày 04/5/2018 của Chính phủ về đầu tư theo hình thức đối tác công tư,...Những văn bản pháp luật đã tạo được hành lang pháp lý ổn định, môi trường đầu tư lành mạnh cho hoạt động của các doanh nghiệp, các chủ thể kinh doanh, góp phần ổn định trật tự kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều quy định của pháp luật về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa vẫn bộc lộ những hạn chế nhất định tên phương diện lý luận và thực tiễn áp dụng. Những bất cập, hạn chế như hiện tượng thông đồng, cấu kết nhằm trục lợi,…. Đã làm sai lệch bản chất pháp lý của hoạt động đấu thầu, gây phương hại tới lợi ích của tổ chức, cá nhân và các doanh nghiệp. Chính vì vậy, trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 thì một trong những yêu cầu cấp thiết hiện nay là cần phải tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa. Từ nhận thức đó, tác giả đã chọn đề tài: “Đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ theo pháp luật đấu thầu ở Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. Luận văn phân tích làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa theo các phương thức khác nhau, trong đó tập trung nghiên cứu đấu thầu MSHH theo phương thức một 1 giai đoạn hai túi hồ sơ. Bên cạnh đó, đánh giá thực trạng pháp luật và thực thực tiễn áp dụng đối với hoạt động đấu thầu này để xác định những hạn chế, bất cập và nguyên nhân của nó. Từ kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ theo pháp luật đấu thầu ở Việt Nam hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Đấu thầu, đấu thầu MSHH không phải là một hoạt động mới xuất hiện tại Việt Nam và quốc tế. Hoạt động đấu thầu có vai trò quan trọng đối với sự phát triển ổn định, bền vững của nền kinh tế quốc dân, với doanh nghiệp, nhà nước và với các chủ thể kinh doanh khác. Vì vậy, đấu thầu, đấu thầu MSHH là một vấn đề được quan tâm nghiên cứu trên các phương diện khác nhau, với góc độ khác nhau. Hiện nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về đấu thầu và đấu thầu mua sắm hàng hóa. - Nguyễn Thị Như Trang (2011): “Pháp luật về đấu thầu mua sắm công những vấn đề lý luận và thực tiễn”, luận văn thạc sĩ, 2011 - Nguyễn Duy Phương (2006): “Quy chế đấu thầu quốc tế về mua sắm hàng hóa”, luận văn thạc sĩ, 2006 - Nguyễn Thị Hiệp (2017): “Đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ theo pháp luật Việt Nam từ thực tiễn ngành khí tượng thủy văn”, luận văn thạc sĩ HVKHXH, 2017 - Phạm Trung Kiên năm (2014): “Quản lý nhà nước về hoạt động đấu thầu mua sắm trong khu vực công ở Việt Nam”, luận văn thạc sĩ, 2014 - Lương Thị Thùy Linh (2013): “Pháp luật Việt Nam về đấu thầu mua sắm công hướng hoàn thiện từ kinh nghiệm của Cộng hòa Pháp”, luận văn thạc sĩ, 2013 - Nguyễn Thị Hương Giang (2017): “Trình tự thủ tục đấu thầu mua sắm hàng hóa theo pháp luật về đấu thầu từ thực tiễn các đơn vị sự nghiệp công lập ở Việt Nam hiện nay”, luận văn thạc sĩ, HVKHXH, 2017 Ngoài các công trình khoa học trên, còn nhiều tài liệu nghiên cứu, đề cập đến đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa, như: các bài viết đăng tạp chí, các luận văn thạc sĩ, sách,…Nhìn chung, các công trình khoa học chủ yếu đề cập vấn đề chung về đấu thầu và đấu thầu mua sắm hàng hóa. Bên cạnh đó cũng có một vài công trình 2 khác nghiên cứu về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, một túi hồ sơ hoặc về trình tự, thủ tục về đấu thầu,…. Tuy nhiên, đây là một công trình nhiên cứu độc lập về vấn đề đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thực một giai đoạn hai túi hồ sơ ở Việt Nam. Việc tiếp cận, nghiên cứu trên cơ sở kế thừa những kết quả của các công trình nghiên cứu trước đây. Đồng thời, luận văn sẽ đi sâu phân tích, làm sáng tỏ những nội dung chủ yếu về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ theo quy định của pháp luật về đấu thầu trên phương diện lý luận và thực tiễn áp dụng. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu của đề tài: Nghiên cứu những vấn đề lý luận về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ. Từ thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng các quy định về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ, đúc rút ra nhưng hạn chế, bất cập và nguyên nhân của sự bất cập, hạn chế về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ. Từ kết quả nghiên cứu, xác định yêu cầu và các giải pháp hoàn thiện pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ ở Việt Nam. Nhằm đạt được mục đích trên, đề tài tập trung giải quyết những nhiệm vụ: - Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ - Làm rõ vai trò của đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ - Làm rõ những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ. - Phân tích và đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ - Xác định các yêu cầu và đề xuất những giải pháp hoàn thiện pháp luật đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ ở Việt Nam 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các vấn đề về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ trên phương diện lý luận và thực tiễn. - Phạm vi nghiên cứu của luận văn là các văn bản pháp luật hiện hành về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ, như: Luật Thương mại 2005, Luật Đầu tư 2014, Luật Cạnh tranh 2004/2018,…trong đó tập trung nghiên cứu sâu các quy định tại Luật Đấu thầu năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Luận văn dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ Trong quá trình nghiên cứu tác giả đã kết hợp, sử dụng các phương pháp nghiên cứu như sau: Tổng hợp, phân tích, phương pháp so sánh, đánh giá,….để giải quyết nội dung từng mục, chương trong luận văn. Cụ thể: - Chương 1, tác giả chủ yếu sử dụng phương pháp lịch sử, phương pháp phân tích, đánh giá để làm rõ các nội dung - Chương 2, tác giả sử dụng các phương pháp, như: phân tích, bình luận, tổng hợp, liệt kê, nhận xét, đánh giá để giải quyết các nội dung đặt ra. - Chương 3, tác giả sử dụng các phương pháp, như tổng hợp, phân tích,.. để đạt mục tiêu đề ra. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận: Khái quát hóa và hệ thống hóa các quy định về đấu thầu, đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ. Luận văn phân tích làm rõ những vấn đề lý luận về đấu thầu, đấu thầu MSHH theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn: - Nhận xét, đánh giá và bình luận các quy định về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ 4 - Chỉ rõ những hạn chế, bất cập và nguyên nhân của các quy định về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ - Từ kết quả nghiên cứu, tác giải xác định yêu cầu và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ ở Việt Nam hiện nay. - Kết quả nghiên cứu trong luận văn có giá trị tham khảo 7. Kết cấu của luận văn Ngoài các phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục các tài liệu tham khảo, nội dung chính của đề tài nghiên cứu được chia là 3 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ và pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ Chương 2: Thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ ở Việt Nam hiện nay Chương 3: Những yêu cầu và các giải pháp hoàn thiện pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ trong giai đoạn hiện nay 5 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐẤU THẦU MUA SẮM HÀNG HÓA THEO PHƯƠNG THỨC MỘT GIAI ĐOẠN, HAI TÚI HỒ SƠ VÀ PHÁP LUẬT VỀ ĐẤU THẦU MUA SẮM HÀNG HÓA THEO PHƯƠNG THỨC MỘT GIAI ĐOẠN, HAI TÚI HỒ SƠ 1.1. Khái niệm về đấu thầu mua sắm hàng hóa 1.1.1. Đấu thầu mua sắm hàng hóa Mua sắm hàng hóa là các hoạt động mua hàng hóa, có thể thực hiện dưới hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp, ngày nay ngoài các hình thức mua hàng hóa một cách trực tiếp theo cách thông thường ngoài ra còn có hình thức mua hàng hóa gián tiếp hoặc mua sắm trực tuyến thông qua internet. Các hoạt động mua sắm đó sẽ được ghi nhận qua các hình thức khác nhau như: hợp động mua bán, hóa đơn, xác nhận thanh toán…. Theo Quy định mẫu về đấu thầu mua sắm hàng hóa của Liên Hợp quốc (UNCITRIAL) [26], thì "Procurement" được hiểu là sự giành được hàng hóa, công trình hay dịch vụ nào đó (Điều 2, khoản a). Theo đó, hàng hóa được hiểu: “tất cả các vật thể mô tả được bao gồm cả nguyên vật liệu thô, sản phẩm, các thiết bị, các vật thể định hình hoặc dưới dạng lỏng, điện và dịch vụ phụ đi kèm hàng hóa nhưng có giá trị thấp hơn hàng hóa (bao gồm: các loại hàng hóa khác theo quy định của từng nước)” (Điều 2, khoản c). Theo Từ điển tiếng Việt (do Viện Ngôn ngữ biên soạn năm 1998) thì "đấu thầu" là việc "đọ công khai, ai nhận làm, nhận bán với điều kiện tốt nhất thì được giao cho làm hoặc được bán hàng". Còn theo quy định của WB thì các từ "bid" và "tender" (trong tiếng Anh) đều có nghĩa như nhau là "đấu thầu" [12, tr1]. Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế [16]. Đấu thầu bao gồm, đấu thầu trong nước và đấu thầu 6 quốc tế. Đấu thầu quốc tế là đấu thầu mà nhà thầu, nhà đầu tư trong nước, nước ngoài được tham dự thầu. Đấu thầu trong nước là đấu thầu mà chỉ có nhà thầu, nhà đầu tư trong nước được tham dự thầu [16]. Đấu thầu hàng hóa cũng được quy định tại LTM 2005, theo đó: “Đấu thầu hàng hoá, dịch vụ là hoạt động thương mại, theo đó một bên mua hàng hoá, dịch vụ thông qua mời thầu (gọi là bên mời thầu) nhằm lựa chọn trong số các thương nhân tham gia đấu thầu (gọi là bên dự thầu) thương nhân đáp ứng tốt nhất các yêu cầu do bên mời thầu đặt ra và được lựa chọn để ký kết và thực hiện hợp đồng (gọi là bên trúng thầu)”. Đấu thầu mua sắm hàng hóa thể hiện là một quan hệ kinh tế và pháp lý phức tạp [21, tr 202]. Đấu thầu là một hoạt động thương mại khá phổ biến trong đời sống xã hội. Hoạt động đấu thầu diễn ra ở nhiều phương diện khác nhau, như: mua sắm hàng hóa, công nghệ thông tin, du lịch, viễn thông, thương mại, đầu tư,…Hoạt động đấu thầu là một quá trình diễn ra ở nhiều giai đoạn khác nhau, với sự tham gia của nhiều chủ thể và với mục đích khác nhau. Đấu thầu được thực hiện với những công việc, lĩnh vực khác nhau, như: đấu thầu tuyển chọn tư vấn, thiết kế, đấu thầu thi công xây lắp, đấu thầu mua sắm hàng hóa, đấu thầu thực hiện dịch vụ, đấu thầu chọn đối tác để thực hiện dự án… Mỗi hoạt động đấu thầu có ý nghĩa, vai trò với những quy trình, thủ tục khác nhau. Hiện nay có nhiều loại đấu thầu, như: đấu thầu trực tiếp, đấu thầu qua mạng, đấu thầu quốc tế, đấu thầu trong nước,...Đấu thầu qua mạng là đấu thầu được thực hiện thông qua việc sử dụng hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Số lượng gói thầu đấu thầu qua mạng có xu hướng tăng, ví dụ, năm 2018 đạt gần 19.000 gói, tăng gấp 2,78 lần so với năm 2017) nhưng tỷ lệ giá trị gói thầu đấu thầu qua mạng còn thấp (46.840 tỷ đồng chiếm 6% tổng giá trị gói thầu trên cả nước) vì vậy, thực tế là chưa tận dụng được lợi ích của đấu thầu qua mạng [1]. Đấu thầu quốc tế là đấu thầu mà nhà thầu, nhà đầu tư trong nước, nước ngoài được tham dự thầu. Đấu thầu trong nước là đấu thầu mà chỉ có nhà thầu, nhà đầu tư trong nước được tham dự thầu [16]. Tuy nhiên, theo quy định tại Luật Thương mại năm 2005, đấu thầu bao gồm đấu thầu hàng hóa và đấu thầu dịch vụ. 7 Đấu thầu mua sắm hàng hóa là một trong những loại đấu thầu có đối tượng đấu thầu cụ thể là hàng hóa. Một trong những cơ sở để phân biệt giữa đấu thầu MSHH và đấu thầu khác ở đối tượng đấu thầu. Đối tượng đấu thầu MSHH là hàng hóa đáp ứng và tuân thủ theo các quy định của pháp luật. Theo đó, hàng hóa gồm máy móc, thiết bị, nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, vật tư, phụ tùng; hàng tiêu dùng; thuốc, vật tư y tế dùng cho các cơ sở y tế [16]. Hiện nay, có nhiều phương thức đấu thầu khác nhau, gồm: Phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ, Phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ, Phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, Phương thức hai giai đoạn hai túi hồ sơ [16]. 1.1.2. Đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ 1.1.2.1. Khái niệm Đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ được hiểu là một phương thức đấu thầu thực hiện theo các hình thức đấu thầu khác nhau giữa các chủ thể tham gia đấu thầu. Trong đó quy định về các nguyên tắc đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, ký kết, thực hiện hợp đồng, quyền, nghĩa vụ các bên và giải quyết các tranh chấp phát sinh từ hoạt động đấu thầu mua sắm hàng hóa theo quy định của pháp luật về đấu thầu. 1.1.2.2. Đặc điểm đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ Đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ mang đặc điểm chung của đấu thầu, đồng thời có những đặc điểm riêng. Cụ thể: Một là, Về phạm vi áp dụng đấu thầu. Đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ áp dụng đối với các gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Tùy thuộc các lĩnh vực đấu thầu áp dụng các phương thức đấu thầu khác nhau. Ví dụ: Đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế đối với gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp. Đấu thầu rộng rãi là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu không hạn chế số lượng các bên dự thầu. Đấu thầu hạn chế là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu chỉ mời một 8 số nhà thầu nhất định dự thầu. Việc chọn hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế do bên mời thầu quyết định [19]. Như vậy, đấu thầu MSHH theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ khác với đấu thầu MSHH theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ về phạm vi. Phương thức đấu thầu MSHH một giai đoạn một túi hồ sơ chủ yếu áp dụng đối với các gói thầu có quy mô nhỏ, có giá trị trong hạn mức, áp dụng đối với gói thầu MSHH tương tự thuộc cùng một dự án, dự toán mua sắm và không đòi hỏi chuyên biệt điều kiện kỹ thuật. Hai là, Về hồ sơ. Hồ sơ mời thầu trong đầu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ phải được lập thành hai túi hồ sơ độc lập, riêng biệt, bao gồm: túi hồ sơ đề xuất về kỹ thuật và túi hồ sơ đề xuất về tài chính. Hai túi hồ sơ được nộp cùng một thời điểm. Đối với phương thức đấu thầu MSHH một giai đoạn một túi hồ sơ thì nhà thầu, nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất gồm đề xuất về kỹ thuật và đề xuất về tài chính theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu (một túi). Ba là, Việc mở thầu. Mở thầu là việc tổ chức mở hồ sơ dự thầu tại thời điểm đã được ấn định hoặc trong trường hợp không có thời điểm được ấn định trước thì thời điểm mở thầu là ngay sau khi đóng thầu [19]. Thời điểm đóng thầu là thời điểm hết hạn nhận hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất. Việc mở thầu trong đấu thầu MSHH theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ được tiến hành hai lần theo phương thức: Hồ sơ về kỹ thuật sẽ được mở ngay sau thời điểm đóng thầu. Nhà thầu, nhà đầu tư đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật sẽ được mở hồ sơ đề xuất về tài chính để đánh giá [16]. Đối với đấu thầu theo phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ thì việc mở thầu được tiến hành một lần đối với toàn bộ hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất [16]. 1.1.3. Vai trò của đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ Trong nền kinh tế thị trường, đấu thầu là một hình thức cạnh tranh cao nhằm lựa chọn được nhà thầu đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về kỹ thuật và yêu cầu về kinh tế của chủ đầu tư. Hoạt động đấu thầu hướng tới và đảm bảo sự cạnh tranh công bằng, bình đẳng, lựa chọn người bán phù hợp, góp phần thực hiện hiệu quả dự án đầu tư. 9 Hoạt động đấu thầu nói chung và đấu thầu MSHH nói riêng có vai trò quan trọng đối với các nhà kinh doanh, doanh nghiệp, nhà đầu tư và các chủ thể kinh doanh khác. Đồng thời, đấu thầu góp phần ổn định sự phát triển nền kinh tế quốc dân, cụ thể: Thứ nhất, đối với chủ đầu tư. -Thông qua hoạt động đấu thầu, các chủ đầu tư bảo đảm sự chủ động trong việc lựa chọn các nhà thầu uy tín, phù hợp, hạn chế sự phụ thuộc vào một nhà thầu cụ thể. Điều đó, cho phép chủ đầu tư chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch một cách hợp lý và hiệu quả. - Kết quả đấu thầu nhằm nâng cao hiệu quả về chất lượng hàng hóa, dịch vụ, tiết kiệm và bảo toàn nguồn vốn đầu tư, chống lãng phí, thất thoát tài sản; đồng thời đảm bảo thực hiện dự án đúng tiến độ. - Thông qua hoạt động đấu thầu, góp phần tạo một môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch và hiệu quả giữa các doanh nghiệp, các chủ thể kinh doanh. Hiệu quả hoạt động đầu tư mua sắm hàng hóa cho phép nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực của đội ngũ cán bộ, nhân viên của các chủ đầu tư. Thứ hai, đối với các nhà thầu trong hoạt động đấu thầu. -Thông qua hoạt động đấu thầu buộc các nhà thầu phải đáp ứng tốt các điều kiện, yêu cầu về năng lực cạnh tranh, nhân lực, vật lực,...để có thể tham gia đấu thầu và trở thành người thắng thầu. - Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, trên cơ sở các nguyên tắc công khai, bình đẳng, cùng cạnh tranh, các nhà thầu đúc rút được các kinh nghiệm trong hoạt động đấu thầu MSHH, chủ động tìm kiếm các cơ hội tham dự đấu thầu và kí kết hợp đồng khi trở thành người trúng thầu. Điều đó, góp phần tạo công ăn, việc làm cho cán bộ, nhân viên và người lao động trong doanh nghiệp. Đồng thời, thông qua hoạt động đấu thầu sẽ nâng cao tay nghề cơ hội học hỏi, kinh nghiệm phát triển mở rộng sản xuất cũng như tạo ra lợi nhuận cho các nhà thầu… - Đấu thầu tạo điều kiện và cơ hội cho các nhà thầu xác định kế hoạch, phương án trong việc đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và phù hợp với năng lực của doanh nghiệp về tài chính, công nghệ, kỹ thuật,…Kết quả tham gia các hoạt động 10 đấu thầu, đúc rút những kinh nghiệm quý báu cho các nhà thầu, phát huy thế mạnh, lợi thế của mình, hạn chế những khiếm khuyết nhằm nâng cao năng lực, vị thế của nhà thầu trong hoạt động đấu thầu nói chung và đấu thầu MSHH nói riêng. Điều đó, góp phần tạo dựng môi trường đầu thầu lành mạnh, công bằng và hiệu quả. Thứ ba, Vai trò của đấu thầu mua sắm hàng hóa đối với kinh tế-xã hội. -Đấu thầu MSHH góp phần và thúc đẩy sự phát triển của các ngành, hàng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của từng doanh nghiệp, trong các lĩnh vực và của toàn nền kinh tế nói chung. - Đấu thầu MSHH góp phần duy trì và tạo sự ổn định của kinh tế-xã hội vùng miền, quốc gia. Hoạt động đấu thầu MSHH đúng pháp luật, hiệu quả hạn chế những hành vi vi phạm, như: thông thầu, hạn chế cạnh tranh, cạnh tranh không lành mạnh, lợi ích nhóm,... nâng cao tinh thầm “thượng tôn pháp luật”, nâng cao hiệu quả quản lý và kiểm soát của Nhà nước đối với hoạt động đấu thầu trong giai đoạn hiện nay. 1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ Đấu thầu MSHH theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ chịu sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, với mức độ và phương diện tác động khác nhau. Các yếu tố có thể là những yếu tố mang tính chủ quan, có yếu tố mang tính khách quan. 1.1.4.1 Yếu tố mang tính khách quan - Hệ thống pháp luật nói chung và pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa nói riêng. Hệ thống pháp luật về đấu thầu và đấu thầu MSHH bao gồm rất nhiều văn bản pháp luật khác nhau, từ những văn bản pháp luật mang tính chung đến các văn bản pháp luật mang tính chuyên ngành. Các văn bản pháp luật, như: BLDS, BLTTDS, Luật Đấu thầu, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Thương mại, Luật Cạnh tranh, Luật đầu tư công,…đã tạo dựng hành lang pháp lý điều chỉnh hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH. Hệ thống các văn bản pháp luật đó đã cụ thể hóa, chi tiết hóa các chính sách nhằm điều chỉnh hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH với các phương thức, hình thức đấu thầu khác nhau. Tính minh bạch, thống nhất của hệ thống pháp luật định hướng cho hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH hiệu quả và có 11 tính khả thi trong thực tiễn. Ngược lại, hệ thống văn bản pháp luật về hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH chồng chéo, xung đột, khó thực hiện sẽ ảnh hưởng và tác động xấu đến hiệu quả của hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH. - Cơ chế quản lý Nhà nước đối với hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH. Cơ chế quản lý của Nhà nước ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH. Cơ chế quản lý của Nhà nước tốt, minh bạch đảm bảo cho hoạt động đấu thầu được thực hiện một cách đồng bộ, phát huy được năng lực cạnh tranh của các chủ thể tham gia đấu thầu. Ngược lại cơ chế quản lý của Nhà nước đối với hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH yếu kém sẽ là nguy cơ dẫn đến các hậu quả của những hành vi vi phạm pháp luật phát triển, như: thông đồng, tham nhũng, cơ hội, lợi ích nhóm,…Điều đó làm mất cân bằng và sự ổn định của kinh tế-xã hội, ảnh hưởng đến lợi ích chính đáng của các nhà đầu tư, doanh nghiệp. - Quy luật kinh tế thị trường, sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Sự tiến bộ khoa học, kỹ thuật và sự điều tiết của các quy luật nền kinh tế thị trường có ảnh hưởng hưởng mạnh đến hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH trong giai đoạn hiện nay. Trong cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi các chủ thể trong đấu thầu phải tích cực nâng cao năng lực, cải tiến kỹ thuật,…đảm bảo tính quy chuẩn, tính chính xác và tính khoa học trong hoạt động đấu thầu. Sự điều chỉnh của các quy luật kinh tế thị trường tác động không nhỏ tới hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH. Điều đó, buộc các chủ thể phải nắm bắt được các quy luật, vận dụng linh hoạt và có hiệu quả trong đấu thầu. - Hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu, rộng. Khi Việt Nam đã trở thành viên chính thức của WTO vào năm 2007 đã đặt ra những cơ hội và thách thức đối với hoạt động thương mại, đầu tư, đấu thầu của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư. Hoạt động đấu thầu, trong đó có đấu thầu MSHH không chỉ tuân thủ các quy định của pháp luật quốc gia mà phải đảm bảo thực hiện nghiêm chỉnh, đầy đủ các nguyên tắc, các luật lệ của quốc tế. Đặc biệt trong giai đoạn gần đây khi Việt Nam tham gia đàm phán và trở thành thành viên của hơn 10 hiệp định thương mại tự do, thành viên thứ 84 (tháng 11/2015) của Công ước Liên hiệp quốc về hợp đồng mua bán 12 hàng hóa quốc tế (CISG) đòi hỏi các quy định về đấu thầu, trong đó có đấu thầu MSHH phù hợp và có tính khả thi trong thực tiễn. 1.1.4.2. Các yếu tố mang tính chủ quan Các yếu tố mang tính chủ quan ảnh hưởng lớn tới hoạt động đấu thầu, trong đó có đấu thầu MSHH. Các yếu tố cơ bản gồm: - Năng lực của các chủ thể. Năng lực của các chủ thể, như chủ đầu tư, bên mời thầu, bên dự thầu là một trong các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động đấu thầu. Nếu các chủ thể tham gia có đầy đủ năng lực về tư cách pháp lý, về nguồn lực, nhân lực,…góp phần đảm bảo cho hoạt động đấu thầu được hiệu quả, đạt mục đích và bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các bên. Tuy nhiên, nếu năng lực của các chủ thể không đáp ứng được các yêu cầu, tiêu chí, điều kiện sẽ ảnh hưởng xấu tới hoạt động đấu thầu, không đạt được mục đích và kết quả đấu thầu. - Sự chủ động của các chủ thể tham gia đấu thầu. Các chủ thể tham gia đấu thầu cần phải xác định được mục tiêu, xây dựng và thực hiện hiệu quả các công việc từ chuẩn bị đến triển khai quy trình, thủ tục trong hoạt động đấu thầu, đấu thầu MSHH. Điều đó giúp các nhà thầu, chủ đầu tư, bên mời thầu chủ động khi hoạch định các kế hoạch, triển khai quá trình đấu thầu được thông suốt, đúng pháp luật và hiệu quả. Việc nắm rõ mục tiêu, nội dung, kế hoạch, trình tự cụ thể và chi tiết của thủ tục đấu thầu mua sắm hàng hóa sẽ tạo ra sự thuận lợi trong triển khai trình tự thủ tục mua sắm hàng hóa, nếu không sẽ có thể dẫn đến không hoàn thành được yêu cầu đề ra. - Năng lực, trình độ chuyên môn của cán bộ, nhân viên tham gia hoạt động đấu thầu MSHH Hoạt động đấu thầu MSHH không thể có hiệu quả nếu không có đội ngũ cán bộ, nhân viên đáp ứng tốt các yêu cầu, điều kiện năng lực, trình độ chuyên môn và kinh nghiệm. Đối với người quản lý hoạt động đấu thầu MSHH nói chung, hoạt động đấu thầu MSHH theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ nói riêng phải là người có trình độ quản lý, tinh thông nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp trong tổ chức, điều hành hoạt động đấu thầu. Đối với đội ngũ cán bộ, nhân viên trực tiếp tham gia vào các khâu trong hoạt động đấu thầu MSHH, ngoài trình độ chuyên 13 môn, nghiệp vụ thì phải là người am hiểu quy định pháp luật và trách nhiệm cao. Để đảm bảo và nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ tham gia hoạt động đấu thầu MSHH cần thiết và thường xuyên có chính sách, chương trình đào tạo đội ngũ cán bộ nhân viên; đồng thời thực hiện việc tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về đấu thầu MSHH. Bên cạnh đó, cần áp dụng tốt chế độ, chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ nhân sự tham gia hoạt động đấu thầu. Việc thực hiện tốt chính sách đãi ngộ góp phần nâng cao tinh thần, trách nhiệm và sự tận tụy của cán bộ, nhân viên trong hoạt động đấu thầu, hạn chế những hành vi vi phạm pháp luật. -Năng lực cạnh tranh và kinh nghiệm của các nhà thầu. Bản chất pháp lý của đấu thầu là tìm được người bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ với giá rẻ nhất trong cùng một điều kiện. Vì vậy, năng lực cạnh tranh và kinh nghiệm của các nhà thầu tham gia vào hoạt động đấu thầu MSHH có ảnh hưởng rất lớn đến việc lựa chọn và trúng thầu cũng như quá trình triển khai các dự án sau này. Năng lực cạnh tranh và kinh nghiệm là hai vấn đề song hành đối với các nhà thầu. Nếu thiếu một trong hai vấn đề đó sẽ hạn chế khả năng cạnh tranh và khả năng trúng thầu của nhà thầu. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay không chỉ có sự tham gia của các nhà thầu trong nước mà còn có sự tham gia của các nhà thầu nước ngoài, các tập đoàn, công ty lớn thì việc đòi hỏi đáp ứng năng lực cạnh tranh, kinh nghiệm của nhà thầu là vấn đề hết sức cần thiết. - Vấn đề thông tin, bảo mật thông tin trong hoạt động đấu thầu MSHH. Đây là một nội dung có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động đấu thầu nói chung, đấu thầu MSHH nói riêng. Đấu thầu được áp dụng với nhiều phương thức, hình thức khác nhau. Mỗi một phương thức, hình thức đấu thầu với từng loại tài sản, hàng hóa có quy trình bảo mật, kiểm soát thông tin khác nhau. Nếu thông tin cần được bảo mật mà không được thực hiện một cách nghiêm ngặt sẽ là nguy cơ ảnh hưởng xấu đến quá trình đấu thầu MSHH cũng như làm sai lệch kết quả của hoạt động đấu thầu MSHH, ảnh hưởng lợi ích của doanh nghiệp và mất đi trật tự của nền kinh tế. Ví dụ, lộ các thông tin về việc bỏ giá thầu của các nhà thầu trong hoạt động đấu thầu MSHH thì làm sai lệch về kết quả trúng thầu, mất đi tính nghiêm minh của pháp luật. 14 1.2. Pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ 1.2.1. Nguyên tắc của pháp luật về đấu thầu mua sắm hàng hóa theo phương thức một giai đoạn, hai túi hồ sơ Đấu thầu nói chung, đấu thầu MSHH nói riêng phải tuân thủ các nguyên tắc trong đấu thầu. Nguyên tắc là những điều cơ bản do tổ chức đặt ra dựa trên những quan điểm tư tưởng nhất định đòi hỏi các tổ chức và cá nhân phải tuân theo [29]. Nguyên tắc trong đấu thầu là những tư tưởng chỉ đạo được rút ra từ những quy định của pháp luật về đấu thầu do tổ chức có thẩm quyền ban hành, có ý nghĩa bắt buộc các bên tham gia trong quan hệ đấu thầu phải tuân theo [28,tr6]. Về cơ bản, mọi hoạt động đấu thầu nói chung trong đó có đấu thầu mua sắm hàng hóa phải được thực hiện dựa vào một số nguyên tắc sau đây [21, tr211]: - Nguyên tắc coi trọng tính hiệu quả Tính hiệu quả luôn được coi là mục tiêu hàng đầu khi thực hiện đấu thầu nói chung cũng như đấu thầu mua sắm hàng hóa nói riêng. Nguyên tắc này thể hiện ở hai nội dung: + Bên mời thầu chỉ nên tổ chức việc đấu thầu khi nhận thấy và minh chứng được việc áp dụng đấu thầu sẽ giúp đạt hiệu quả cao hơn những hình thức mua sắm hàng hóa khác. Không được lợi dụng việc tổ chức đấu thầu để thu lợi bất chính riêng cho bất kỳ ai. + Khi tổ chức đấu thầu cũng phải xuất phát từ đặc điểm, yêu cầu cụ thể của từng gói thầu để lựa chọn hình thức và phương thức đấu thầu sao cho có hiệu quả nhất. - Nguyên tắc cạnh tranh với điều kiện ngang nhau Đây là một nguyên tắc được coi là quan trọng của hoạt động đấu thầu mua sắm hàng hóa. Nguyên tắc này được thể hiện như sau: + Mục đích của nguyên tắc này là nhằm đưa ra các cơ hội là ngang nhau cho tất cả các nhà thầu có mong muốn cũng như điệu kiện tham gia. + Nội dung của nguyên tắc này là yêu cầu mỗi gói thầu phải có sự tham gia của một số lượng nhà thầu nhất định có đủ năng lực, khả năng nhằm đảm bảo sự cạnh tranh giữa các nhà thầu tham dự. 15
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan