Tài liệu Luận văn quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại bệnh viện nội tiết trung ương

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VŨ NGỌC UẨN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TẠI BỆNH VIỆN NỘI TIẾT TRUNG ƯƠNG Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8340410 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. BÙI VĂN HUYỀN Hà Nội – 2020 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong thời gian dài trước đây, chúng ta vẫn thường quan niệm y tế, giáo dục... là các lĩnh vực “phi sản xuất vật chất”, có nghĩa đối lập với sản xuất vật chất như nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Với quan điểm sai lầm này đã kéo theo sự đầu tư thấp vì xem như đầu tư vào các lĩnh vực này là tiêu tốn nguồn lực của Nhà nước mà không sáng tạo ra giá trị và giá trị sử dụng. Các bệnh viện, các cơ sở y tế chỉ đơn thuần là cơ quan hành chính sự nghiệp đủ thu, đủ chi. Tuy nhiên những năm gần đây, việc đổi mới cơ chế quản lý tài chính nói chung, đổi mới cơ chế quản lý ở các đơn vị sự nghiệp công lập nói riêng và các bệnh viện, các cơ sở y tế là điều kiện cấp thiết, khách quan trước yêu cầu hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Thực tế các đơn vị sự nghiệp công lập không chỉ đơn thuần thực hiện chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước giao mà còn tổ chức cung ứng dịch vụ cho xã hội. Do đó nguồn tài chính của các đơn vị này không chỉ do Ngân sách Nhà nước cấp mà còn thu từ việc cung cấp các dịch vụ, nguồn xã hội hóa, góp vốn liên doanh – liên kết, viện trợ . . . Chính nguồn lực tài chính đa dạng như vậy, vấn đề cấp thiết đặt ra làm sao phải quản lý, khai thác và sử dụng các nguồn lực trên sao cho hiệu quả mà vẫn đảm bảo thực hiện tốt vai trò chức năng của các hoạt động sự nghiệp, tránh lãng phí và suy giảm chất lượng của các hoạt động sự nghiệp. Chính sự ra đời của Nghị định số 10/2002/NĐ-CP ngày 16/01/2002, sau đó được thay thế bằng Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/04/2006 của Chính phủ về việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Đến ngày 14/02/2015, Nghị định 43 được thay thế bằng Nghị định 16/2015/NĐ-CP về quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập với hy vọng sẽ làm tăng hiệu quả hoạt động, tiết kiệm chi phí, nâng cao tính hiệu quả của cơ sở y tế công lập trong từng giai đoạn phát triển của đất nước. Sự nghiêm túc thực hiện theo Nghị định 43 của Chính phủ, tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương đã có sự thay đổi vượt trội. Từ nguồn thu của bệnh viện đã tăng lên đáng kể qua các năm, góp phần tích cực vào việc nâng cấp trang thiết bị, cơ sở vật chất, chất lượng khám chữa bệnh được nâng lên, nâng cao đời sống cho cán bộ, công nhân viên chức . . . Bên cạnh những kết quả đạt được rất đáng khích lệ đó, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế trong việc triển khai thực hiện và chưa đạt được những kết quả như mong 1 đợi. Do đó, vấn đề đặt ra là phải nghiên cứu và đưa ra những giải pháp hữu hiệu trong việc quản lý tài chính nhằm quản lý chặt chẽ các khoản thu, tiết kiệm các khoản chi sao cho thực sự hợp lý và hiệu quả. Chính vì vậy, học viên đã lựa chọn đề tài: “Quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu, đặc biệt là quản lý tài chính bệnh viện theo cơ chế tự chủ đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, nghiên cứu của nhiều tác giả. Liên quan đến vấn đề nghiên cứu này đã có một số công trình nghiên cứu và hội thảo khoa học như: - Hội thảo "Quản lý Ngân sách Nhà nước và các nguồn tài chính bệnh viện" diễn ra ngày 29/11-3/12/2010, tại thành phố Hà Nội. Hội thảo tổ chức nhằm tổng hợp ý kiến trao đổi, đề xuất và chia sẻ kinh nghiệm quản lý, sử dụng Ngân sách, kinh phí và tài sản được giao cho đơn vị sự nghiệp cũng như những nhận định sắc bén của các chuyên gia kinh tế có nhiều kinh nghiệm về xây dựng và phát triển bệnh viện. - Hội thảo "Xây dựng, thực hiện bản quy hoạch tổng thể bệnh viện và Cải thiện chất lương" diễn ra ngày 04/04/2012 tại Thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Hội thảo do Bộ Y tế và Quỹ hỗ trợ GIZ tổ chức tại thành phố Tuy Hòa với nhiều ý kiến xoay quanh vấn đề: Làm thế nào để quản lý tổng thể bệnh viện đạt hiệu quả tối đa trong đó có quản lý tài chính bệnh viện. Những hội thảo này chỉ xoay quanh vấn đề lý luận về quản lý bệnh viện nói chung mà chưa đi vào thực tế một bệnh viện cụ thể nào, đặc biệt là quản lý bệnh viện đối với các bệnh viện công lập. - "Các giải pháp tài chính thúc đẩy phát triển sự nghiệp y tế ở Việt Nam"- Tác giả Hoàng Thị Thúy Nguyệt (2006)- Luận án Tiến sĩ [Error! Reference source not found.] và Lý thuyết quản lý tài chính công, của tác giả Hoàng Thị Thúy Nguyệt cùng với Phạm Văn Khoan; Nhà xuất bản Tài chính [Error! Reference source not found.]. Luận án tập trung nghiên cứu, phân tích và đánh giá thực trạng phát triển sự nghiệp y tế ở Việt Nam, từ đó chỉ ra những tồn tại, hạn chế và đề ra những giải pháp thúc đẩy sự phát triển sự nghiệp y tế ở Việt Nam. -“ Đổi mới cơ chế quản lý kinh phí Ngân sách nhà nước trong lĩnh vực y tế Việt Nam trong giai đoạn chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước” Nguyễn Trường Giang (2003) Luận án Tiến sĩ [Error! Reference source not found.]. Tác giả đã đi sâu và nghiên cứu cơ chế quản lý kinh phí Ngân sách nhà nước 2 trong lĩnh vực y tế Việt Nam trong giai đoạn chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Tác giả đã đánh giá thực trạng quản lý kinh phí Ngân sách nhà nước trong lĩnh vực y tế Việt Nam và đưa ra được các quan điểm, giải pháp nhằm quản lý kinh phí Ngân sách nhà nước trong lĩnh vực y tế Việt Nam được tốt hơn. Nhìn chung các nghiên cứu trên đã khái quát và phân tích, đánh giá được các điểm chung trong công tác quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp có thu, đặc biệt là các bệnh viện công. Từ đó đưa ra được các giải pháp nhằm hoàn thiện từng lĩnh vực trong quản lý tài chính bệnh viện. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu  Mục đích Mục đích chính của nghiên cứu là tìm hiểu tình hình quản lý tài chính và qua đó hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương.  Nhiệm vụ - Bổ sung và hoàn thiện một số vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại các đơn vị sự nghiệp có thu. - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, qua đó rút ra những nhận xét về kết quả đạt được, những hạn chế, bất cập còn tồn tại và từ đó chỉ ra nguyên nhân của thực trạng quản lý tài chính tại bệnh viện. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài  Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quản lý tài chính  Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: đề cập chủ yếu tới việc khai thác và sử dụng các nguồn tài chính của đơn vị sự nghiệp có thu. Về không gian: tình hình khai thác và sử dụng nguồn tài chính tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương Về thời gian: luận văn nghiên cứu, phân tích đáng giá thực trạng quản lý tài chính từ năm 2016 tới năm 2019. 5. Cở sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Thông qua nghiên cứu tài liệu, quan sát phân tích hoạt động quản lý tài chính theo cách tiếp cận hệ thống, cách tiếp cận định tính và định lượng và cách tiếp cận lịch 3 sử, logic để thu thập thông tin. Đồng thời luận văn sử dụng kỹ thuật thống kê, tổng hợp, phân tích, bảng biểu, biểu đồ để phân tích xử lý số liệu. Qua việc phân tích, xử lý thông tin trên cơ sở tham khảo ý kiến của các nhà khoa học kinh tế, các nhà quản lý tài chính trong ngành y tế và kiến thức của bản thân để đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường quản lý tài chính tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn  Ý nghĩa lý luận Luận văn hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu.Từ đó góp phần làm rõ và bổ sung một số vấn đề lý luận cho khoa học quản lý tài chính công. Nghiên cứu có tính hệ thống đối với vấn đề quản lý tài chính bệnh viện, đặc biệt là quản lý tài chính tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương.  Ý nghĩa thực tiễn Luận văn khảo sát và đánh giá thực trạng, xác định được nguyên nhân, những khó khăn, hạn chế về quản lý tài chính tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương. Kết quả nghiên cứu này của luận văn có thể được các cơ quan có thẩm quyền xem xét sử dụng trong xây dựng các chính sách, kế hoạch nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập có thu nói chung và hệ thống các bệnh viện công ở Việt Nam hiện nay. Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan Nhà nước trong lĩnh vực y tế, hệ thống các bệnh viện công ở Việt Nam. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn bao gồm ba chương: Chương I: Cơ sở lý luận về quản lý tài chính, quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ và kinh nghiệp thực tiễn của một số đơn vị sự nghiệp y tế công lập Chương II: Thực trạng quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương Chương III: Một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH, QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN CỦA MỘT SỐ ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP Y TẾ CÔNG LẬP 1.1 Quản lý tài chính và tự chủ tài chính Tài chính là những mối quan hệ kinh tế trong việc phấn phối tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân, gắn liền với quá trình hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ trong doanh nghiệp được sử dụng cho tái sử dụng đầu tư phát triển kinh tế và giải quyết các nhu cầu thực hiện chức năng của nhà nước. Tài chính doanh nghiệp là một bộ phận cơ bản trong hệ thống tài chính của nhà nước ta hiện nay, là các quan hệ tiền tệ gắn trực tiếp với tổ chức huy động phân phối, sử dụng và quản lý trong quá trình kinh doanh. Từ điển Bách khoa Việt Nam định nghĩa về Quản lý tài chính như sau: “Quản lý (quản trị) tài chính (dòng tiền) được định nghĩa là việc quản lý các nghiệp vụ tài chính phát sinh trong quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Tóm lại, quản trị tài chính giúp tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp từ việc quản trị nguồn vốn có hiệu quả”. Theo giáo trình “Quản lý Nhà nước về kinh tế” của trường Đại học Kinh tế Quốc dân, thì: “Bản chất của quản lý tài chính là cơ chế kế hoạch hoá tập trung nhà nước can thiệp và quản lý các hoạt động, lúc đó tiền chỉ đóng vai trò trang sức không phản ánh bản chất của sự vận động kinh tế, xã hội. Tài chính tách rời sự vận động của các quy luật kinh tế. Trong cơ chế thị trường mỗi vận hành kinh tế đều được tiền tệ hoá. Các mệnh lệnh hành chính đều được thay thế bằng hệ thống pháp luật. Các doanh nghiệp đều phải tự lo nguồn vốn để đầu tư vốn cho sản xuất kinh doanh và tìm kiếm khách hàng để tiêu thụ sản phẩm theo cơ chế giá do thị trường quy định. Nó tạo ra hàng loạt các mối quan hệ qua lại dưới hình thái giá trị của các nguồn lực khác nhau. Các nguồn lực hình thành vận động và chuyển động xoay quanh thị trường tài để tạo lập nên quỹ tiền tệ và được sử dụng gắn liền với phát sinh trong quá trình hình thành phân phối, sử dụng các nguồn lực tài chính”. Từ đó có thể hiểu: Cơ chế quản lý tài chính là cách thức tổ chức và điều hành hoạt động tài chính, phù hợp với các quy luật khách quan, nhằm đạt được những mục tiêu nhất đinh. 5 Nội dung của quản lý tài chính bao gồm: lựa chọn phương án đầu tư, hình thành và cải biến cơ cấu vốn kinh doanh, xác định tốc độc lưu chuyển của vốn lưu động và xác định chỉ tiêu phản ánh kết quả và hiệu quả vốn kinh doanh. Xét trên góc độ quản lý tài chính, cơ chế tự chủ tài chính là việc cơ quan quản lý cấp trên (chủ thể quản lý) cho phép đơn vị cấp dưới (chủ thể bị quản lý) được phép chủ động điều hành, tự quyết các hoạt động tài chính trong khuôn khố pháp luật về quản lý tài chính với mục đích nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị. Tự chủ tài chính và tự chịu trách nhiệm luôn gắn liền với nhau để nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị và đảm bảo hoạt động đó luôn đúng theo quy định của pháp luật. Cơ chế quản lý tài chính còn là mối quan hệ tài chính theo phân cấp: - Giữa Chính phủ (Bộ tài chính, Bộ Kế hoạch và đầu tư) với các Bộ, ngành, các địa phương. - Giữa các đơn vị sự nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước với các bộ phận, đơn vị dự toán trực thuộc. Cơ chế TCTC là cơ chế quản lý nhằm tăng cường quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị SNCT về các mặt hoạt động tài chính, tổ chức bộ máy và sắp xếp lao động qua đó làm tăng chất lượng hoạt động cung cấp dịch vụ công của đơn vị. 1.2 Quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ 1.2.1 Khái niệm Quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ Đơn vị sự nghiệp công lập là các đơn vị do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập, thuộc sở hữu của Nhà nước, là đơn vị dự toán độc lập, có con dấu và tài khoản riêng, tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của Luật Kế toán. Có thể kể đến các đơn vị sự nghiệp công lập, như: trường học, bệnh viện, cơ sở y tế, văn hóa, sở khoa học công nghệ, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam… Định nghĩa theo Giáo trình Quản lý tài chính của Đại học Kinh tế Quốc dân thì: “Quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý một cách liên tục và có hướng đích nhằm đạt được mục tiêu đề ra”. Xét theo quá trình thì quản lý bao gồm bốn bước: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, đánh giá, kiểm tra. Cơ chế tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập được hiểu là cơ chế theo đó các đơn vị sự nghiệp công được trao quyền tự quyết định, tự chịu trách nhiệm về các khoản thu, khoản chi của đơn vị mình, nhưng không vượt quá mức khung do Nhà nước quy định. Tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp theo 4 mức độ: (i) Tự chủ tài chính đối với đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư; (ii) Tự chủ tài chính đối với đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên; (iii) Tự chủ tài chính đối với đơn vị tự bảo đảm một iphần 6 chi ithường ixuyên i(do igiá, iphí idịch ivụ isự inghiệp icông ichưa ikết icấu iđủ ichi iphí, iđược i Nhà inước iđặt ihàng, igiao inhiệm ivụ icung icấp idịch ivụ isự inghiệp icông itheo igiá, iphí i chưa itính iđủ ichi iphí); i(iv) iTự ichủ itài ichính iđối ivới iđơn ivị iđược iNhà inước ibảo iđảm i chi ithường ixuyên i(theo ichức inăng, inhiệm ivụ iđược icấp icó ithẩm iquyền igiao, ikhông icó i nguồn ithu ihoặc inguồn ithu ithấp). i 1.2.2 iMục itiêu iQuản ilý itài ichính itheo icơ ichế itự ichủ iở iđơn ivị isự inghiệp Thứ inhất, itrao iquyền itự ichủ, itự ichịu itrách inhiệm icho iđơn ivị isự inghiệp itrong iviệc itổ chức icông iviệc, isắp ixếp ilại ibộ imáy, isử idụng ilao iđộng ivà inguồn ilực itài ichính iđể ihoàn i thành inhiệm ivụ iđược igiao; iphát ihuy imọi ikhả inăng icủa iđơn ivị iđể icung icấp idịch ivụ i với ichất ilượng icao icho ixã ihội; ităng inguồn ithu, inhằm itừng ibước igiải iquyết ithu inhập i cho ingười ilao iđộng; iphát ihuy itính isáng itạo, inăng iđộng, ixây idựng i“thương ihiệu i riêng” icho iđơn ivị imình. i Thứ ihai, ithực ihiện ichủ itrương ixã ihội ihóa itrong iviệc icung icấp idịch ivụ icho ixã ihội, ihuy động isự iđóng igóp icủa icộng iđồng ixã ihội iđể iphát itriển icác ihoạt iđộng isự inghiệp, itừng i bước igiảm idần ibao icấp itừ ingân isách inhà inước. i Thứ iba, ithực ihiện iquyền itự ichủ, itự ichịu itrách inhiệm iđối ivới iđơn ivị isự inghiệp, iNhà nước ivẫn iquan itâm iđầu itư iđể ihoạt iđộng isự inghiệp ingày icàng iphát itriển; ibảo iđảm icho i các iđối itượng ichính isách i- ixã ihội, iđồng ibào idân itộc ithiểu isố, ivùng isâu, ivùng ixa, ivùng i đặc ibiệt ikhó ikhăn iđược icung icấp idịch ivụ itheo iquy iđịnh ingày icàng itốt ihơn. i 1.2.3 iNguyên itắc iQuản ilý itài ichính itheo icơ ichế itự ichủ iở icác iđơn ivị isự inghiệp Nguyên itắc ihiệu iquả: iLà inguyên itắc iquan itrọng ihàng iđầu itrong iquản ilý itài ichính inói chung ivà itrong iquản ilý icác iđơn ivị isự inghiệp inói iriêng. iTuân ithủ inguyên itắc inày ilà i khi itiến ihành iquản ilý itài ichính icác iđơn ivị isự inghiệp, iNhà inước icần iquan itâm icả ihiệu i quả ivề ixã ihội ivà ihiệu iquả ikinh itế. iTuy ikhó iđịnh ilượng ihiệu iquả ivề ixã ihội, inhưng i những ilợi iích iđem ilại ivề ixã ihội iluôn iđược iđề icập, icân inhắc ithận itrong itrong iquá itrình i quản ilý itài ichính icông. iNhà inước iphải icân iđối igiữa iviệc ithực ihiện icác inhiệm ivụ, imục i tiêu itrên icơ isở ilợi iích icủa itoàn ithể icộng iđồng, inhững imục itiêu ichính itrị iquan itrọng i cần iphải iđạt iđược itrong itừng igiai iđoạn inhất iđịnh ivới iđịnh imức ichi ihợp ilý. iHiệu iquả i kinh itế ilà itiêu ithức iquan itrọng iđể icác icá inhân ihoặc icơ iquan icó ithẩm iquyền icân inhắc i khi ixem ixét icác iphương ián, idự ián ihoạt iđộng isự inghiệp ikhác inhau. iHiệu iquả ixã ihội i và ihiệu iquả ikinh itế ilà ihai inội idung iquan itrọng iphải iđược ixem ixét icùng ilúc ikhi ihình i thành imột iquyết iđịnh ihay imột ichính isách ichi itiêu ingân isách iliên iquan iđến ihoạt iđộng i sự inghiệp. i 7 Nguyên itắc ithống inhất: iLà ithống inhất iquản ilý itài ichính iđơn ivị isự inghiệp ibằng những ivăn ibản ipháp iluật ithống inhất itrong icả inước. iThống inhất iquản ilý ichính ilà iviệc i tuân itheo imột ikhuôn ikhổ ichung itừ iviệc ihình ithành, isử idụng, ithanh itra, ikiểm itra, i thanh iquyết itoán, ixử ilý inhững ivướng imắc itrong iquá itrình itriển ikhai ithực ihiện iquản i lý ithu, ichi itài ichính iở icác iđơn ivị isự inghiệp. iThực ihiện inguyên itắc iquản ilý inày isẽ iđảm i bảo itính icông ibằng, ibình iđẳng itrong iđối ixử ivới icác iđơn ivị isự inghiệp ikhác inhau, ihạn i chế inhững itiêu icực ivà irủi iro itrong ihoạt iđộng itài ichính, inhất ilà inhững irủi iro icó itính i chất ichủ iquan ikhi iquyết iđịnh icác ikhoản ithu, ichi. i Nguyên itắc itập itrung, idân ichủ: iLà inguyên itắc iquan itrọng itrong iquản ilý itài ichính iđối với icác iđơn ivị isự inghiệp ithụ ihưởng iNgân isách iNhà inước. iNguyên itắc itập itrung idân i chủ itrong iquản ilý itài ichính iđơn ivị isự inghiệp iđảm ibảo icho icác inguồn ilực icủa ixã ihội i được isử idụng ihợp ilý iở icả iquy imô inền ikinh itế iquốc idân ilẫn iquy imô iđơn ivị isự inghiệp. i Nguyên itắc icông ikhai, iminh ibạch: iđơn ivị isự inghiệp ilà itổ ichức icông inên iviệc iquản lý itài ichính icác iđơn ivị inày iphải iđáp iứng iyêu icầu ichung itrong iquản ilý itài ichính icông, i đó ilà icông ikhai, iminh ibạch itrong iđộng iviên, iphân iphối icác inguồn ilực ixã ihội. iThực i hiện icông ikhai, iminh ibạch itrong iquản ilý isẽ itạo iđiều ikiện icho icộng iđồng icó ithể igiám i sát, ikiểm isoát icác iquyết iđịnh ivề ithu, ichi itài ichính icông, ihạn ichế inhững ithất ithoát ivà i đảm ibảo itính ihợp ilý itrong ichi itiêu icủa ibộ imáy inhà inước. i Từ iđiển iBách ikhoa iViệt iNam iđịnh inghĩa: i“Cơ ichế itự ichủ itrong iquản ilý itài ichính ilà tổng ithể icác iphương ipháp, icông icụ ivà ihình ithức itác iđộng ilên imột ihệ ithống iđể iliên i kết iphối ihợp ihành iđộng igiữa icác ibộ iphận ithành iviên itrong ihệ ithống inhằm iđạt iđược i mục itiêu icuối icùng icủa iquản ilý”. iQuyết iđịnh isự ithành icông ihay ithất ibại itrong iquản i lý inói ichung ivà itrong iquản ilý ithu- ichi itại iđơn ivị inói iriêng, iđó ichính ilà iphương ipháp i và icông icụ iquản ilý. i Quản ilý itài ichính iở icác iđơn ivị isự inghiệp icó ithu iphải iđảm ibảo icác iyêu icầu isau: - iNâng icao ichất ilượng ikế ihoạch ihóa ihoạt iđộng icủa iđơn ivị, ikế ihoạch ihoạt iđộng chuyên imôn iphải igắn ivới ikế ihoạch iđảm ibảo ivật ichất, ihậu icần, ivới idự itoàn itài ichính i của iđơn ivị, ixác ilập ichính ixác icác iưu itiên itrong iđiều ikiện icác inguồn ilực iđầu itư iluôn i bị ihạn ichế. i - iĐảm ibảo iduy itrì ihoạt iđộng ithường ixuyên ivề ichuyên imôn icủa iđơn ivị, iđồng thời itập itrung ikinh iphí iđể itừng ibước igiải iquyết iđược inhững ihoạt iđộng iưu itiên iđã i được ixác ilập itrong ikế ihoạch ingắn ihạn ivà idài ihạn icủa iđơn ivị. i 8 - iQuản ilý ichặt ichẽ ithu ichi itài ichính, ithực ihành itốt icông iviệc ikế itoán, iphân itích ihoạt động ikinh itế, ixác ilập ivai itrò icủa itài ichính- ikế itoán ilà icông icụ iđắc ilực iđể iquản ilý ikinh i tế icủa iđơn ivị. i Chuyển isang ithời ikỳ ikinh itế ithị itrường, icơ ichế iquản ilý itài ichính itại icác iđơn ivị sự inghiệp iđược ithể ihiện ithông iqua icác ihình ithức ivăn ibản, ichế iđộ ichi itiêu ivà iquy ichế i quản ilý ichính icho iđơn ivị isự inghiệp icó ithu, icụ ithể: i - iNghị iđịnh isố i10/2002/NĐ-CP ingày i16/01/2002 icủa iChính iphủ ivề i“chế iđộ itài ichính áp idụng icho iđơn ivị isự inghiệp icó ithu” i - iThông itư isố i25/2005/TT-BTC ingày i21/03/2002 icủa iBộ iTài ichính ihướng idẫn inghị định i10. i - iNghị iđịnh isố i43/2006/NĐ-CP ingày i25/04/2006 icủa iChính iphủ iquy iđịnh iquyền itự chủ, itự ichịu itrách inhiệm iđối ivới icác iđơn ivị isự inghiệp icông ivề ithực ihiện inhiệm ivụ, itổ i chức ibộ imáy, ibiên ichế ivà itài ichính. i - iThông itư isố i71/2006/TT-BTC ingày i09/08/2006 icủa iBộ iTài ichính ihướng idẫn ithực hiện iNghị iđịnh i43/2006/NĐ-CP ingày i25/04/2006 icủa iChính iphủ iquy iđịnh iquyền itự i chủ, itự ichịu itrách inhiệm ivề ithực ihiện inhiệm ivụ, itổ ichức ibộ imáy, ibiên ichế itài ichính i đối ivới iđơn ivị isự inghiệp icó ithu. i - iThông itư isố i81/2002/TT-BTC ingày i16/09/2002 icủa iBộ iTài ichính ivề ihướng idẫn kiểm isoát ichi iđối ivới iđơn ivị ithực ihiện ichế iđộ itài ichính iáp idụng icho iđơn ivị isự inghiệp i có ithu. i - iThông itư isố i50/2003/TT-BTC ingày i22/05/2003 icủa iBộ iTài ichính ihướng idẫn iđơn ivị sự inghiệp icó ithu ixây idựng iquy ichế ichi itiêu inội ibộ itheo iquy iđịnh itại inghị iđịnh isố i 10/20002/NĐ-CP ingày i16/01/2002 icủa iChính iphủ. i - iThông itư isố i13/2004/TT-BTC ingày i27/02/2004 icủa iBộ iTài ichính, iBộ iY itế, iBộ iNội vụ ihướng idẫn ichế iđộ iquản ilý itài ichính iđối ivới icác iđơn ivị isự inghiệp icó ithu itrong ilĩnh i vực iy itế. i - iNghị iđịnh isố i85/2012/NĐ-CP ingày i15/10/2012 ivề icơ ichế ihoạt iđộng, icơ ichế itài chính iđối ivới icác iđơn ivị isự inghiệp iy itế icông ilập ivà igiá idịch ivụ ikhám ibệnh, ichữa i bệnh icủa icác icơ isở ikhám ibệnh, ichữa ibệnh icông ilập. i - iThông itư i45/2013 ingày i25/04/2013 ithông itư ihướng idẫn ivề ichế iđộ iquản ilý, isử idụng và itrích ikhấu ihao itài isản icố iđịnh. i - iThông itư i161/2012/TT-BTC ingày i02/10/2012 iquy iđịnh ichế iđộ ikiểm isoát ithanh itoán các ikhoản ichi iNSNN iqua iKho ibạc iNhà inước. i 9 - iNghị iđịnh i16/2015/NĐ-CP ingày i14/02/2015 ivề iquy iđịnh icơ ichế itự ichủ icủa iđơn ivị sự inghiệp icông ilập. iNgoài ira icòn icó icá ithông itư iliên itịch, iliên ibộ igiữa icác ibộ, ingành i nhằm ithống inhất ichung itrong icách ithực ihiện iđảm ibảo iđúng iquy iđịnh ivà ipháp iluật i của iNhà inước. iQuan iđiểm ichủ iđạo iđược ithể ihiện itrong icác ivăn ibản iquy iphạm ipháp i luật iáp idụng iđối ivới icác iđơn ivị isự inghiệp icó ithu itrong igiai iđoạn inày ilà inhằm iphát i huy iđược itính itự ichủ, itự ichịu itrách inhiệm icủa ithủ itrưởng icác iđơn ivị iđi iliền ivới iviệc i phát ihuy idân ichủ itrong inội ibộ icủa imỗi iđơn ivị. iNguyên itắc ithực ihiện iquyền itự ichủ ilà: i + iHoàn ithành inhiệm ivụ iđược igiao: iĐối ivới ihoạt iđộng isản ixuất ihàng ihóa, icung cấp idịch ivụ iphải iphù ihợp ivới ichức inăng, inhiệm ivụ iđược igiao, iphù ihợp ivới ikhả inăng i chuyên imôn ivà ikhả inăng itài ichính icủa iđơn ivị. i + iThực ihiện icông ikhai, idân ichủ itheo iquy iđịnh icủa ipháp iluật. + iThực ihiện iquyền itự ichủ iphải igắn ivới itự ichịu itrách inhiệm itrước icơ iquan iquản lý icấp itrên itrực itiếp ivà itrước ipháp iluật ivề inhững iquyết iđịnh icủa imình, iđồng ithời ichịu i sự ikiểm itra, igiám isát icủa icác icơ iquan iNhà inước icó ithẩm iquyền. i + iBảo iđảm ilợi iích icủa iNhà inước, iquyền, inghĩa ivụ icủa itổ ichức, icá inhân itheo quy iđịnh icủa ipháp iluật. i 1.2.4 iVai itrò icủa iquản ilý itài ichính itheo icơ ichế itự ichủ Quản ilý itài ichính ilà imột itrong inhững ihoạt iđộng iquản ilý iquan itrọng icủa ibất ikỳ imột itổ chức inào itrong iđiều ikiện ikinh itế ithị itrường. iTài ichính ibiểu ihiện itổng ihợp ivà ibao iquát i hoạt iđộng icủa iđơn ivị. iThông iqua iquản ilý itài ichính, ichủ ithể iquản ilý ikhông ichỉ ikiểm i soát iđược itoàn ibộ ichu itrình ihoạt iđộng icủa iđơn ivị imà icòn iđánh igiá iđược ichất ilượng i hoạt iđộng icủa ichúng. iTài ichính icòn ibiểu ihiện ilợi iích icủa icác ichủ ithể itham igia ivà iliên i quan iđến iđơn ivị. iThông iqua iquản ilý itài ichính, ichủ ithể iquản ilý i isử idụng iđược icông i cụ ikích ithích ilợi iích imột icách ihữu ihiệu. i Quản ilý itài ichính iở icác iđơn ivị isự inghiệp icũng icó ivai itrò iquan itrọng inhư ithế. iDo ihoạt động icủa icác iđơn ivị isự inghiệp irất iđa idạng, itham igia itrong inhiều ilĩnh ivực ikinh itế, ivăn i hóa, ixã ihội ivà itheo iđuổi ikhông ichỉ imục itiêu iriêng, imà icòn iphục ivụ imục itiêu ichung i của itoàn ixã ihội inên iquản ilý itài ichính ikhá iphức itạp, ithường iđược iquy iđịnh icụ ithể icho i từng ingành. iCùng ivới inền ikinh itế ithị itrường, iyêu icầu ivề ichất ilượng idịch ivụ icông ivà i hiệu iquả ihoạt iđộng icủa icác iđơn ivị isự inghiệp ilà inhững ivấn iđề icòn imang itính iphức itạp i hơn inữa. iBên icạnh icác ikhoản ichi icủa iNgân isách iNhà inước iđối ivới icác iđơn ivị isự i nghiệp, icác iđơn ivị inày icòn icó inguồn ithu inhập itừ ichi itrả icủa idân icư. iQuản ilý itốt itài i chính icủa iđơn ivị isự inghiệp ikhông inhững igóp iphần ilàm igiảm ibớt icác ikhoản ichi isự i 10 nghiệp icủa iNgân isách iNhà inước, imà icòn ikhuyến ikhích icung icấp idịch ivụ ichất ilượng i cao icho ixã ihội ivới ichi iphí itiết ikiệm. i Việc iquản ilý, isử idụng inguồn itài ichính iở icác iđơn ivị isự inghiệp iliên iquan itrực itiếp iđến ihiệu quả ikinh itế- ixã ihội ivà ichỉ itiêu iđóng igóp icủa inhân idân. iNếu itài ichính icủa icác iđơn ivị isự i nghiệp iđược iquản ilý, igiám isát, ikiểm itra itốt isẽ igóp iphần ihạn ichế, ingăn ingừa icác ihiện i tượng itiêu icực, itham inhũng itrong ikhai ithác ivà isử idụng inguồn ilực itài ichính icông, iđồng i thời inâng icao ihiệu iquả icủa iviệc isử idụng icác inguồn itài ichính icủa iđất inước. i Ngoài ira, iquản ilý itài ichính icác iđơn ivị isự inghiệp icòn icung icấp ithông itin iđể itái icơ icấu hoạt iđộng icung icấp idịch ivụ ivăn ihóa, igiáo idục, iy itế, ithể idục ithể ithao. i. i. itrong itương i quan ivới isự icạnh itranh icủa ikhu ivực itư inhân. i 1.3 iNội idung iQuản ilý itài ichính itheo icơ ichế itự ichủ Cơ ichế iquản ilý itài ichính itheo icơ ichế itự ichủ iở icác iđơn ivị isự inghiệp inói ichung và icác iđơn ivị isự inghiệp iy itế inói iriêng ibao igồm icác inội idung ichính inhư isau: i 1.3.1 iQuản ilý icác inguồn ithu: i * iCác inguồn ithu itài ichính iở iđơn ivị isự inghiệp iđược ihình ithành itừ icác inguồn isau: - iNguồn ithu itừ iNgân isách iNhà inước: iĐặc iđiểm icủa inguồn iNgân isách ilà iNhà inước cấp iphát itheo idự itoán ixác iđịnh icho inhững inhiệm ivụ, imục itiêu, ichương itrình iđã iđược i duyệt. iĐể icó iđược inguồn ikinh iphí iNgân isách icấp, icác iđơn ivị iphải ithực ihiện itốt icông i tác ilập ikế ihoạch, idự itoán itheo iquy iđịnh icủa iLuật ingân isách iNhà inước, icác ivăn ibản i đặc ithù icho itừng ingành, itừng ilĩnh ivực, iquy ichế iđược iduyệt icủa iđơn ivị. i - iNguồn ithu icó inguồn igốc itừ iNgân isách iNhà inước i(được iphép iđể ilại iđơn ivị itừ các inguồn ithu itheo ichế iđộ): iCác inguồn ithu itừ iquyên igóp, itặng ibiếu ikhông iphải inộp i Ngân isách iNhà inước itheo ichế iđộ. i - iNguồn ithu ido ingười idân ichi itrả: ilà inguồn ithu icủa icác iđơn ivị isự inghiệp ido người inhận idịch ivụ iđóng igóp. iNguồn inày ibao igồm icác ikhoản isau: i + iCác ikhoản iphí: iPhí ithực ichất ilà igiá icả icủa ihàng ihóa, idịch ivụ imà ingười itiêu dùng iphải itrả icho ingười icung icấp idịch ivụ ikhi iđược ihưởng icác ihàng ihóa, idịch ivụ ido i hoạt iđộng isự inghiệp itạo ira.Tùy ithuộc ivào itính ichất ivà imục iđích icủa itừng iloại ihàng i hóa, idịch ivụ icụ ithể imà iNhà inước iquy iđịnh icho iđơn ivị isự inghiệp iđược iphép ithu.Phí i thường iđược ithu itrong icác ilĩnh ivực: ivăn ihóa- ithông itin, igiáo idục iđào itạo, ikhoa ihọc i công inghệ, iy itế, igiao ithông ivận itải, inông inghiệp, ilao iđộng ithương ibinh ixã ihội... inhư i học iphí, iviện iphí, ithủy ilợi iphí, iphí ibảo ivệ imôi itrường... i 11 + iCác ikhoản ithu isự inghiệp: iThông iqua icác ihoạt iđộng, icác iđơn ivị iứng idụng isản xuất ira isản iphẩm ihoặc idịch ivụ ivăn ihóa, ithông itin, ikhoa ihọc, ithể ithao, iy itế... itạo ira i nguồn ithu.Thu isự inghiệp ibao igồm icác ikhoản ithu itrong icác ilĩnh ivực isau: i Thu isự inghiệp igiáo idục iđào itạo: iThu ihợp iđồng igiảng idạy inghiệp ivụ ichuyên môn ikhoa ihọc ikỹ ithuật, ithu itừ ikết iquả ihoạt iđộng isản ixuất ivà iứng idụng ikhoa ihọc icủa i các itrường itrung ihọc ichuyên inghiệp, idạy inghề, icác itrường icao iđẳng, iđại ihọc. i Thu itừ isự inghiệp iy itế, idân isố, ikế ihoạch ihóa igia iđình: iThu iviện iphí, ithu idịch ivụ khám ichữa ibệnh, ithực ihiện icác ibiện ipháp itránh ithai; iThu ibán icác isản iphẩm iđơn ivị iứng i dụng ikhoa ihọc isản ixuất iđề iphòng ichữa ibệnh i(như icác iloại ivắc ixin iphòng ibệnh, i...) i Thu isự inghiệp ivăn ihóa- ithông itin: ithu idịch ivụ iquảng icáo, ithu ibán isản iphẩm văn ihóa inhư ibản itin, itạp ichí; ithu itừ ihoạt iđộng ibiểu idiễn icủa icác iđoàn inghệ ithuật. i Thu ithể idục- ithể ithao: ithu itiền ibán ivé itừ ihoạt iđộng ithi iđấu, ibiểu idiễn ithể idục, thể ithao, ithu ihợp iđồng idịch ivụ ithể ithao inhư ithuê isân ibãi, idụng icụ ithể idục ithể ithao, i ... i Thu itừ isự inghiệp inghiên icứu ikhoa ihọc, icông inghệ, imôi itrường: ithu itừ ibán icác sản iphẩm itừ ikết iquả ihoạt iđộng isản ixuất, inghiên icứu, ithử inghiệm, ithu idịch ivụ ikhoa i học, ibảo ivệ imôi itrường, ithu ihợp iđồng inghiên icứu ikhoa ihọc itrong ivà ingoài inước. i Thu itừ isự inghiệp ikinh itế: ithu itừ idịch ivụ iđo iđạc ibản iđồ, iđiều itra ikhảo isát, iquy hoạch inông ilâm, ithiết ikế itrồng irừng, ithu idịch ivụ ikhí itượng ithủy ivăn, idịch ivụ ikiến i trúc, iquy ihoạch iđô ithị, i... i + iCác ikhoản ithu ikhác: iLãi iđược ichia itừ icác ihoạt iđộng iliên idoanh, iliên ikết, ilãi tiền igửi ingân ihàng itừ icác ihoạt iđộng idịch ivụ; iNguồn ivốn iviện itrợ: iĐây ilà inguồn ivốn i do ichính iphủ icác inước i, icác itổ ichức iquốc itế itài itrợ icho icác iđơn ivị isự inghiệp, inguồn i vốn inày ichỉ ichiếm imột iphần inhỏ itrong itổng inguồn ithu icủa iđơn ivị isự inghiệp ivà iđược i chính iphủ iViệt iNam iquy iđịnh ilà imột iphần icủa ingân isách iNhà inước igiao icho icác iđơn i vị isự inghiệp iquản ilý ivà isử idụng; iNguồn ikhác: iNguồn ivốn ivay icủa icác itổ ichức itín i dụng ivà ivốn ihuy iđộng icủa icác icán ibộ, iviên ichức itrong iđơn ivị, inguồn ivốn itham igia i liên idoanh, iliên ikết icủa icác itổ ichức, icá inhân itrong ivà ingoài inước itheo iquy iđịnh icủa i pháp iluật. i * iYêu icầu iđối ivới iquản ilý inguồn ithu: - iQuản ilý itoàn idiện itừ ihình ithức, iquy imô iđến icác iyếu itố iquyết iđịnh isố ithu. 12 - iCoi itrọng icông ibằng ixã ihội, inhững ingười icó iđiều ikiện, ihoàn icảnh ivà imức ithu nhập inhư inhau iphải iđóng igóp inhư inhau. iĐây ilà ithể ihiện iyêu icầu icông ibằng ichung i cho imọi ihoạt iđộng icủa iNhà inước. i - iThực ihiện inghiêm itúc, iđúng iđắn icác ichính isách ichế iđộ ithu ido icơ iquan icó thẩm iquyền iban ihành. i i - iQuản ilý icác inguồn ithu itheo ikế ihoạch, iđảm ibảo ithu isát, ithu iđủ, itổ ichức itốt quá itrình iquản ilý ithu, iđồng ithời iđề ira icác ibiện ipháp itổ ichức ithu ithích ihợp. i - iĐối ivới icác iđơn ivị iđược isử idụng inhiều inguồn ithu iphải icó ibiện ipháp iquản ilý thu ithống inhất inhằm ithực ihiện ithu iđúng imục iđích, ithu iđủ ivà ithu iđúng ikỳ ihạn. i * iQuy itrình iquản ilý ithu: - iXây idựng ikế ihoạch idự itoán ithu: iKhi ixây idựng ikế ihoạch idự itoán ithu iphải idựa ivào các icăn icứ isau: i + iPhải idựa ivào inhiệm ivụ ichính itrị, ixã ihội idược igiao icho iđơn ivị icũng inhư icác ichỉ itiêu cụ ithể, itừng imặt ihoạt iđộng ido icơ iquan icó ithẩm iquyền ithông ibáo. i + iCác ivăn ibản ipháp ilý iquy iđịnh ithu inhư icác ichế iđộ ithu ido iNhà inước iquy iđịnh. + iSổ ikiểm itra ivề idự itoán ithu ido icơ iquan icó ithẩm iquyền ithông ibáo. + iKết iquả iphân itích, iđánh igiá ivề itình ihình ithực ihiện idự itoán ithu icủa icác inăm itrước (chủ iyếu ilà inăm ibáo icáo) ivà itriển ivọng icủa icác inăm itiếp itheo. i - iThực ihiện ikế ihoạch ithu itheo idự itoán: idự itoán ithu ilà icăn icứ iquan itrọng iđể itổ ichức thực ihiện ithu. iTrong iquá itrình ithu, iđơn ivị iphải ithực ihiện ithu iđúng iđối itượng, ithu iđủ, i tuân ithủ icác iquy iđịnh icủa iNhà inước iđể iđảm ibảo ihoạt iđộng icủa iđơn ivị imình. i - iQuyết itoán icác ikhoản ithu: icuối inăm iđơn ivị iphải igiải iquyết inhững ivấn iđề icòn itồn itại trong ikhâu itổ ichức ithu inộp, isau iđó itổng ihợp, iđánh igiá itình ihình ichấp ihành idự itoán i thu iđã iđược igiao, irút ira inhững ikinh inghiệm icho iviệc ikhai ithác inguồn ithu, icông itác i xây idựng idự itoán ivà itổ ichức ithu inộp itrong ithời igian itới, inộp ibáo icáo icho icơ iquan i quản ilý icấp itrên. i 1.3.2 iQuản ilý icác inguồn ichi: i Nguồn ilực itài ichính itheo icơ ichế itự ichủ icủa icác iđơn ivị isự inghiệp iđược iquản i lý, isử idụng iqua icông itác idự itoán ivà iđịnh imức ichi icủa iquy ichế ichi itiêu inội ibộ ido iđơn i vị ixây idựng, ithực ihiện itheo itinh ithần icủa iNghị iđịnh i43/2006/NĐ-CP ingày i25 itháng i 04 inăm i2006 icủa iChính iphủ. i i * iCác ikhoản ichi icủa iđơn ivị isự inghiệp ibao igồm: 13 - iChi ihoạt iđộng ithường ixuyên icủa iđơn ivị itheo ichức inăng, inhiệm ivụ iđược icấp icó ithẩm quyền igiao. i + iChi icho ingười ilao iđộng: ichi itiền ilương, itiền icông; icác ikhoản iphụ icấp itheo lương; icác ikhoản itrích iBHYT, iBHXH, ikinh iphí icông iđoàn itheo iquy iđịnh, i... i + iChi iquản ilý ihành ichính: ivật itư ivăn iphòng, idịch ivụ icông icộng, ithông itin iliên lạc, icông itác iphí, ihội inghị iphí, ithuê imướn, i... i + iChi ihoạt iđộng inghiệp ivụ + iChi imua isắm itài isản, isửa ichữa ithường ixuyên itài isản; ikhoản ikinh iphí inày được isử idụng iđể imua isắm itrang ibị ithêm ihoặc iphục ihồi ilại igiá itrị isử idụng icho inhững i tài isản iđã ibị ixuống icấp i + iChi ikhác: ichi itiếp ikhách, imua ibảo ihiểm iphương itiện, i... - iChi ithực ihiện icác iđề itài inghiên icứu ikhoa ihọc icấp inhà inước, icấp iBộ, ingành; chương itrình imục itiêu iquốc igia, iquốc itế; ichi ithực ihiện inhiệm ivụ iđặt ihàng icủa iNhà i nước;chi ivốn iđối iứng ithực ihiện icác idự ián icó ivốn inước ingoài itheo iquy iđịnh. i - iChi ithực ihiện itinh igiảm ibiên ichế itheo ichế iđộ ido iNhà inước iquy iđịnh - iChi iđầu itư iphát itriển: ichi iđầu itư ixây idựng icơ isở ivật ichất, imua isắm itrang ithiết bị, isửa ichữa ilớn itài isản, ichi ithực ihiện icác idự ián iđầu itư itheo iquy iđịnh. i - iChi ithực ihiện icác inhiệm ivụ iđột ixuất iđược icấp icó ithẩm iquyền igiao. - i iCác ikhoản ichi ikhác: ichi ihoạt iđộng isản ixuất, icung iứng idịch ivụ i(kể icả ichi inộp thuế, itrích ikhấu ihao itài isản icố iđịnh) i * iYêu icầu iđối ivới iquản ilý ichi: - iĐảm ibảo inguồn itài ichính icần ithiết iđể icác iđơn ivị isự inghiệp ihoàn ithành icác nhiệm ivụ iđược igiao itheo iđúng iđường ilối, ichính isách, ichế iđộ icủa iNhà inước. iĐể ithực i hiện iyêu icầu inày iđòi ihỏi icác iđơn ivị icần ixác ilập ithứ itự iưu itiên icho icác ikhoản ichi iđể i bố itrí ikinh iphí icho iphù ihợp. i - iQuản ilý icác ikhoản ichi iphải iđảm ibảo iyêu icầu itiết ikiệm ivà ihiệu iquả. iTiết ikiệm chính ilà inguyên itắc ihàng iđầu itrong iquản ilý itài ichính. i iDo iđó itrong iquá itrình iphân ibổ i và isử idụng icác inguồn ilực ikhan ihiếm iphải itính itoán isao icho ichi iphí ithấp inhất, ikết iquả i cao inhất. iNhu icầu ichi icủa iđơn ivị isự inghiệp iluôn igia ităng ivới itốc iđộ inhanh itrong ikhi i khả inăng ihuy iđộng inguồn ithu icó ihạn inên icần iphải itiết ikiệm, ithực ihiện ihiệu iquả itrong i quản ilý itài ichính icác iđơn ivị isự inghiệp. iĐể iđạt iđược itiêu ichuẩn itiết ikiệm ivà ihiệu iquả i trong iquản ilý icác ikhoản ichi icủa iđơn ivị isự inghiệp icần iphải ixây idựng ikế ihoạch, idự i toán, ixây idựng iđịnh imức, ithường ixuyên iphân itích, iđánh igiá itổng ikết irút ikinh inghiệm i 14 việc ithực ihiện ichi itiêu, itrên icơ isở iđó iđề ira icác ibiện ipháp ităng icường iquản ilý ichi iđối i với icác iđơn ivị isự inghiệp. i * iNội idung iquản ilý ichi: icác ibiện ipháp ichung inhất ilà: - iThiết ilập icác iđịnh imức ichi: iĐịnh imức ichi ivừa ilà icơ isở iđể ixây idựng ikế ihoạch chi, ivừa ilà icăn icứ iđể ithực ihiện ikiểm isoát ichi iở icác iđơn ivị isự inghiệp. iXây idựng iđịnh i mức ichi imột icách ikhoa ihọc itừ iviệc iphân iloại iđối itượng iđến itrình itự, icách ithức ixây i dựng iđịnh imức iphải iđược itiến ihành imột icách ichặt ichẽ ivà icó icơ isở ikhoa ihọc. iCác i định imức ichi iphải ibảo iđảm iphù ihợp ivới iloại ihình ihoạt iđộng icủa itừng iđơn ivị. i i - iLựa ichọn ithứ itự iưu itiên icho icác ihoạt iđộng ihoặc itheo inhóm imục ichi isao icho tổng isố ichi icó ihạn inhưng ikhối ilượng icông iviệc ivẫn ihoàn ithành ivà iđạt ichất ilượng icao. i Do iđó iphải icó iphương ián iphân iphối ivà isử idụng ikinh iphí ikhác inhau. iTừ iđó ilựa ichọn i phương ián itối iưu icho icả iquá itrình ilập idự itoán, iphân ibổ ivà isử idụng ikinh iphí. i - iXây idựng iquy itrình icấp iphát icác ikhoản ichi ichặt ichẽ, ihợp ilý inhằm ihạn ichế itối iđa những itiêu icực inảy isinh itrong iquá itrình icấp iphát, itạo iđiều ikiện ithuận ilợi icho iviệc i kiểm isoát ichi itiêu icủa icác icơ iquan icó ithẩm iquyền. i - iThực ihiện icông itác ithanh itra, ikiểm itra ivà ikiểm itoán inhằm ingăn ichặn inhững biểu ihiện itiêu icực itrong iviệc isử idụng inguồn ikinh iphí icủa iNhà inước i i * iQuy itrình iquản ilý ichi: - iLập idự itoán ichi: ilà ikhâu ikhởi iđầu ivà iquan itrọng itrong iquản ilý ichi iNgân isách Nhà inước, icó iý inghĩa iquyết iđịnh iđến ichất ilượng ivà ihiệu iquả icủa iviệc ichấp ihành, ikế i toán ivà iquyết itoán ichi iNgân isách iNhà inước. iKhi ilập idự itoán ichi icần idựa itrên inhững i căn icứ isau: i + iChủ itrương icủa iNhà inước ivề iduy itrì ivà iphát itriển ihoạt iđộng isự inghiệp itrong từng igiai iđoạn inhất iđịnh. iDựa ivào icăn icứ inày isẽ igiúp icho iviệc ixây idựng idự itoán ichi i tài ichính iở iđơn ivị isự inghiệp icó imột icái inhìn itổng iquát ivề inhững imục itiêu, inhiệm ivụ i mà iđơn ivị iphải ihướng itới itrong inăm, itừ iđó ixác ilập iđược icác ihình ithức, iphương ipháp, i phân iphối inguồn ivốn ivừa itiết ikiệm, ivừa ihiệu iquả. i + iCăn icứ ivào icác ichỉ itiêu ikế ihoạch iphát itriển ikinh itế- ixã ihội, iđặc ibiệt ilà icác chỉ itiêu icó iliên iquan itrực itiếp iđến iviệc icấp iphát ikinh iphí ichi iNgân isách iNhà inước ikỳ i kế ihoạch icho icác iđơn ivị isự inghiệp. iKhi idựa itrên icăn icứ inày iđể ixây idựng idự itoán ichi i phải ithẩm itra, iphân itích itính iđúng iđắn, ihiện ithực, itính ihiệu iquả icủa icác ichỉ itiêu ithuộc i kế ihoạch iphát itriển ikinh itế- ixã ihội. iTừ icơ isở iđó icó ikiến inghị iđiều ichỉnh ilại icho iphù i hợp icác ichỉ itiêu ikế ihoạch. i 15 + iDựa ivào ikhả inăng inguồn ikinh iphí icó ithể iđáp iứng icho inhu icầu ichi itiêu thường ixuyên ikỳ ikế ihoạch. iMuốn idự itoán iđược ikhả inăng inày, iđơn ivị isự inghiệp iphải i dựa ivào icơ icấu ithu iNgân isách iNhà inước ikỳ ibáo icáo ivà imức ităng itrưởng icủa icác i nguồn ithu ikỳ ikế ihoạch, itừ iđó ithiết ilập imức icân iđối itổng iquát igiữa ikhả inăng inguồn i kinh iphí ivà inhu icầu ichi iNgân isách iNhà inước. i + iKết iquả iphân itích, iđánh igiá itình ihình iquản ilý ivà isử idụng ikinh iphí ichi iNgân sách iNhà inước ikỳ ibáo icáo isẽ icung icấp icác ithông itin icần ithiết icho iviệc ilập idự itoán. i * iChấp ihành idự itoán ichi iNgân isách iNhà inước: iChấp ihành idự itoán ichi iNgân isách Nhà inước ilà ikhâu ithứ ihai itrong ichu itrình iquản ilý iNgân isách iNhà inước. iTrong iquá i trình isử idụng itài ichính itheo idự itoán icần idựa itrên inhững icăn icứ isau: i - iDựa ivào iđịnh imức ichi iđược iduyệt icủa itừng ichỉ itiêu itrong idự itoán- iđây ichính ilà căn icứ imang itính iquyết iđịnh inhất itrong ichấp ihành idự itoán ichi iNgân isách iNhà inước. i - iDựa ivào ikhả inăng inguồn ikinh iphí icó ithể idành icho inhu icầu ichi iNgân isách Nhà inước itrong imỗi ikỳ ibáo icáo. iChi ithường ixuyên icủa iNgân isách iNhà inước iluôn ibị i giới ihạn ibởi ikhả inăng ihuy iđộng icác inguồn ithu. iMặc idù icác ikhoản ichi ithường ixuyên i đã iđược ighi itrong idự itoán inhưng ikhi isố ithu ikhông iđảm ibảo ivẫn iphải icắt igiảm imột i phần inhu icầu ichi itiêu. iĐây ilà igiải ipháp ithiết ilập ilại isự icân iđối igiữa ithu ivà ichi iNgân i sách iNhà inước itrong iquy itrình ichấp ihành idự itoán. i - iDựa ivào icác ichế iđộ, ichính isách ichi iNgân isách iNhà inước ihiện ihành. iCăn icứ này imang itính ipháp ilý icho icông itác itổ ichức ichấp ihành idự itoán ichi iNgân isách iNhà i nước, itừ itính ihợp ilý icủa icác ikhoản ichi isẽ iđược ixem ixét idựa itrên icơ isở icác ichính i sách, ichế iđộ icủa iNhà inước iđang icó ihiệu ilực ithi ihành. iDo iđó icác ichính isách, ichế iđộ i phải iphù ihợp ivới ithực itiễn. i * iQuyết itoán ichi iNgân isách iNhà inước: Quyết itoán ichi iNgân isách iNhà inước ilà ikhâu icuối icùng itrong ichu itrình iquản ilý chi itài ichính. iQuyết itoán ichi iNgân isách iNhà inước ilà iquá itrình ikiểm itra, irà isoát, ichỉnh i lý ilại icác isố iliệu iđã iđược iphản iánh isau imột ikỳ ichấp ihành idự itoán iđể iphân itích, iđánh i giá ilại ikết iquả ichấp ihành idự itoán, itừ iđó irút ira inhững ikinh inghiệm ivà ibài ihọc icần ithiết i cho ikỳ ichấp ihành idự itoán itiếp itheo. iTrong iquá itrình iquyết itoán icác ikhoản ichi iNgân i sách iphải iđảm ibảo icác iyêu icầu icơ ibản isau: i -Lập iđầy iđủ icác iloại ibáo icáo itài ichính ivà igửi ikịp ithời icho icác icơ iquan icó ithẩm iquyền xét iduyệt itheo ichế iđộ iquy iđịnh i 16 -Số iliệu itrong ibáo icáo iphải iđảm ibảo itính ichính ixác, itrung ithực. iNội idung icác báo icáo itài ichính iphải itheo iđúng inội idung ighi itrong idự itoán iđược iduyệt ivà itheo iđúng i mục ilục iNgân isách iNhà inước iquy iđịnh. i -Báo icáo iquyết itoán inăm icủa icác iđơn ivị idự itoán icác icấp itrước ikhi itrình icơ quan inhà inước icó ithẩm iquyền iphê iduyệt iphải icó ixác inhận icủa iKho ibạc inhà inước i đồng icấp ivà iphải iđược icơ iquan iKiểm itoán inhà inước ikiểm itoán. i -Báo icáo iquyết itoán icủa icác iđơn ivị idự itoán ikhông iđược iđể ixảy ira itình itrạng quyết itoán ichi ilớn ihơn ithu. i * iXây idựng iquy ichế ichi itiêu inội ibộ Để ichủ iđộng isử idụng icác inguồn ikinh iphí ihoạt iđộng ithường ixuyên iđược igiao đúng imục iđích, itiết ikiệm ivà icó ihiệu iquả, iđơn ivị isự inghiệp ithực ihiện itự ichủ itự ichịu i trách inhiệm ivề itài ichính icó itrách inhiệm ixây idựng iQuy ichế ichi itiêu inội ibộ itrong iphạm i vi inguồn ilực itài ichính icủa iđơn ivị. iQuy ichế ichi itiêu inội ibộ ilàm icăn icứ iđể icán ibộ, iviên i chức ithực ihiện ivà iKho ibạc inhà inước ikiểm isoát ichi. i Quy ichế ichi itiêu inội ibộ ido iThủ itrưởng iđơn ivị isự inghiệp iban ihành isau ikhi itổ chức ithảo iluận irộng irãi, idân ichủ, icông ikhai itrong iđơn ivị ivà icó iý ikiến ithống inhất icủa i tổ ichức icông iđoàn iđơn ivị. i Quy ichế ichi itiêu inội ibộ iphải igửi icơ iquan iquản ilý icấp itrên, icơ iquan itài ichỉnh cùng icấp iđể itiện itheo idõi, igiám isát ithực ihiện, igửi iKho ibạc inhà inước inơi iđơn ivị imở i tài ikhoản igiao idịch iđể ilàm icăn icứ ikiểm isoát ichi. i Nội idung iquy ichế ichi itiêu inội ibộ ibao igồm icác iquy iđịnh ivề ichế iđộ, itiêu ichuẩn, định imức, imức ichi ithống inhất itrong iđơn ivị, iđảm ibảo ihoàn ithành inhiệm ivụ iđược igiao, i phù ihợp ivới ihoạt iđộng iđặc ithù icủa iđơn ivị, isử idụng ikinh iphí itiết ikiệm icó ihiệu iquả ivà i tăng icường icông itác iquản ilý. i 1.3.3 iCân iđối itài ichính- iPhân iphối ichênh ilệch ithu- ichi Hàng inăm, isau ikhi itrang itrải icác ikhoản ichi iphí, inộp ithuế ivà icác ikhoản inộp ikhác itheo quy iđịnh, iphần ichênh ilệch ithu ilớn ihơn ichi iđược iđơn ivị isử idụng itheo itrình itự isau: i Một ilà, itrích itối ithiểu i25% isố ichênh ilệch ithu ilớn ihơn ichi iđể ilập iQuỹ iphát itriển ihoạt động isự inghiệp i(đối ivới iđơn ivị itự iđảm ibảo ivà itự iđảm ibảo imột iphần ichi iphí ihoạt iđộng i có ichênh ilệch ithu ilớn ihơn ichi ivà ilớn ihơn imột ilần iquỹ itiền ilương icấp ibậc ichức ivụ i trong inăm iđơn ivị). i Hai ilà, itrả ithu inhập ităng ithêm icho ingười ilao iđộng: 17 - iNhà inước ikhuyến ikhích icác iđơn ivị isự inghiệp ităng ithu, itiết ikiệm ichi, itinh igiảm ibiên chế, ităng ithêm ithu inhập icho ingười ilao iđộng idựa itrên icơ isở ihoàn ithành inhiệm ivụ i được igiao, isau ikhi ithực ihiện iđầy iđủ inghĩa ivụ ivới iNgân isách iNhà inước, icăn icứ ikết i quả itài ichính itrong inăm, iđơn ivị iquyết iđịnh itổng imức ithu inhập ităng ithêm itrong inăm i như isau: i + iĐối ivới iđơn ivị isự inghiệp itự ibảo iđảm ichi iphí ihoạt iđộng, iđược iquyết iđịnh itổng imức thu inhập ităng ithêm itrong inăm itheo iquy ichế ichi itiêu inội ibộ icủa iđơn ivị, isau ikhi iđã i thực ihiện itrích ilập iQuỹ iphát itriển ihoạt iđộng isự inghiệp itheo iquy iđịnh. i + iĐối ivới iđơn ivị isự inghiệp itự ibảo iđảm imột iphần ichi iphí ihoạt iđộng, iđược iquyết iđịnh tổng imức ithu inhập ităng ithêm itrong inăm, inhưng itối iđa ikhông iquá i02 ilần iquỹ itiền i lương icấp ibậc, ichức ivụ itrong inăm ido iNhà inước iquy iđịnh, isau ikhi iđã ithực ihiện itrích i lập iQuỹ iphát itriển ihoạt iđộng isự inghiệp itheo iquy iđịnh. i Quỹ itiền ilương icấp ibậc, ichức ivụ ilàm icơ isở iđể itính itổng ithu inhập ităng ithêm itrong năm icủa iđơn ivị, ibao igồm: i + iTiền ilương ingạch ibậc ivà iphụ icấp ichức ivụ, iphụ icấp ithâm iniên ivượt ikhung i(nếu icó): Tính itrên icơ isở ihệ isố ilương, ihệ isố iphụ icấp ichức ivụ, iphụ icấp ithâm iniên ivượt ikhung i (nếu icó) icủa ingười ilao iđộng itrong iđơn ivị i(lao iđộng itrong ibiên ichế ivà ilao iđộng ihợp i đồng itừ i1 inăm itrở ilên) ivà imức itiền ilương itối ithiểu ichung ido iChính iphủ iquy iđịnh i + iTiền ilương ităng ithêm icủa ingười ilao iđộng ido inâng ibậc itheo iniên ihạn ihoặc inâng ibậc trước ithời ihạn i(nếu icó). i Quỹ itiền ilương icấp ibậc, ichức ivụ itrong inăm icủa iđơn ivị inêu itrên ikhông ibao igồm icác khoản itiền icông itrả itheo ihợp iđồng ivụ iviệc. i - iViệc ichi itrả ithu inhập ităng ithêm icho itừng ingười ilao iđộng itrong iđơn ivị i(lao iđộng trong ibiên ichế ivà ilao iđộng ihợp iđồng itừ i1 inăm itrở ilên) itheo iquy ichế ichi itiêu inội ibộ i của iđơn ivị ivà ibảo iđảm inguyên itắc ingười inào icó ihiệu isuất icông itác icao, iđóng igóp i nhiều icho iviệc ităng ithu, itiết ikiệm ichi ithì iđược itrả inhiều ihơn. i Ba ilà, itrích ilập iQuỹ ikhen ithưởng, iQuỹ iphúc ilợi, iQuỹ idự iphòng iổn iđịnh ithu inhập. iQuỹ khen ithưởng, iQuỹ iphúc ilợi itrích itối iđa ihai iquỹ inày ikhông iquá i3 itháng itiền ilương, i tiền icông ivà ithu inhập ităng ithêm ibình iquân itrong inăm. iTrong itrường ihợp ichênh ilệch i thu ilớn ihơn ichi ibằng ihoặc inhỏ ihơn imột ilần iquỹ itiền ilương icấp ibậc, ichức ivụ itrong i năm, iđơn ivị iquyết iđịnh isử idụng inhư isau: i - iTrả ithu inhập ităng ithêm icho ingười ilao iđộng. 18 - iTrích ilập icác iquỹ: iQuỹ iphát itriển ihoạt iđộng isự inghiệp i(không ikhống ichế imức itrích itối thiểu i25% ichênh ilệch ithu ilớn ihơn ichi), iQuỹ ikhen ithưởng, iQuỹ iphúc ilợi, iQuỹ idự iphòng i ổn iđịnh ithu inhập, iQuỹ ikhen ithưởng, iQuỹ iphúc ilợi: imức itrích itối iđa ihai iquỹ ikhông iquá i3 i tháng itiền ilương, itiền icông ivà ithu inhập ităng ithêm ibình iquân itrong inăm. i 1.3.4 Cơ chế kiểm tra, kiểm soát tài chính: Cơ chế kiểm tra, kiểm soát tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu chủ yếu liên quan đến công tác hạch toán kế toán, báo cáo quyết toán và kiểm tra, kiểm toán ở các đơn vị. Trong đó, hạch toán kế toán, báo cáo quyết toán là khoa học thu nhận, xử lý và cung cấp toàn bộ thông tin về tài sản và các hoạt động kinh tế tài chính trong các đơn vị nhằm kiểm tra toàn bộ tài sản và các hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị đó. Thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin của các nhà quản lý, đòi hỏi công tác ghi chép, tính toán, phản ánh số liệu hiện có, tình hình luân chuyển và sử dụng tài sản, quá trình và kết quả hoạt động sử dụng kinh phí của các đơn vị sự nghiệp kịp thời, chính xác. Thông qua việc hạch toán kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch chi tài chính, tình hình thu nộp và thanh toán, kiểm tra việc giữ gìn và sử dụng tài sản, sử dụng kinh phí, phát hiện và ngăn chặn kịp thời những hành động tham ô, lãng phí, xâm phạm tài sản, vi phạm các chế độ chính sách, thể lệ tài chính, kinh tế của Nhà nước. Thông qua quá trình ghi chép tổng hợp số liệu, hạch toán kế toán cung cấp các số liệu, tài liệu phục vụ cho việc điều hành và quản lý các hoạt động trong các đơn vị sự nghiệp có thu, kiểm tra phân tích hoạt động kinh tế tài chính, phục vụ công tác lập kế hoạch và theo dõi tình hình thực hiện kế hoạch, phục vụ công tác thống kê và thông tin kinh tế. Báo cáo và quyết toán Ngân sách Nhà nước, theo chế độ tài chính kế toán hiện hành, tất cả các khoản thu chi của đơn vị sự nghiệp có thu đều được theo dõi, ghi chép, phản ánh đầy đủ kịp thời vào sổ sách kế toán của đơn vị theo hệ thống các loại sổ sách, biểu mẫu của Nhà nước quy định. Việc cập nhật thường xuyên kịp thời các nghiệp vụ tài chính phát sinh đặc biệt là các khoản thu, chi nhằm mục đích giúp các đơn vị theo dõi chính xác việc thực hiện dự toán thu, chi đã lập. Hệ thống sổ sách kế toán còn là căn cứ quan trọng, không thể thiếu để lập báo cáo quyết toán hàng năm của đơn vị sự nghiệp có thu. Báo cáo quyết toán hàng năm của các đơn vị sự nghiệp có thu là cơ sở để cấp chủ quản thẩm định và phê duyệt các khoản thu- chi tại các đơn vị hàng năm. Qua việc thẩm định và phê duyệt tài chính của các đơn vị sự nghiệp có thu, cơ 19