Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn tội đánh bạc từ thực tiễn tỉnh bắc ninh...

Tài liệu Luận văn tội đánh bạc từ thực tiễn tỉnh bắc ninh

.PDF
73
80
60

Mô tả:

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN ĐÌNH THÀNH TỘI ĐÁNH BẠC TỪ THỰC TIẾN TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ HÀ NỘI, 2020 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN ĐÌNH THÀNH TỘI ĐÁNH BẠC TỪ THỰC TIẾN TỈNH BẮC NINH Ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự Mã số: 8.38.01.04 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. CAO THỊ OANH HÀ NỘI, 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Học viện Khoa học xã hội – Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam. NGƯỜI CAM ĐOAN Nguyễn Đình Thành MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chương 1 ........................................................................................................... 7 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỘI ĐÁNH BẠC ...................................... 7 THEO PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM ................................................... 7 1.1. Khái niệm và các dấu hiệu pháp lý tội đánh bạc........................................ 7 1.2. Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật hình sự Việt Nam về tội đánh bạc................................................................................................. 15 1.3. Tội đánh bạc trong pháp luật hình sự một số nước trên thế giới ............. 20 Chương 2 ......................................................................................................... 25 THỰC TIỄN XÉT XỬ TỘI ĐÁNH BẠC TẠI TỈNH BẮC NINH................ 25 2.1. Quy định tội đánh bạc của Bộ luật hình sự Việt Nam năm 2015 ............ 25 2.2. Phân biệt tội đánh bạc với tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc………...…37 2.3.Thực tiễn xét xử tội đánh bạc trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ........................ 40 2.4. Những vướng mắc khi xét xử tội đánh bạc .............................................. 45 Chương 3 ......................................................................................................... 51 GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG XÉT XỬ .................................... 51 TỘI ĐÁNH BẠC TẠI TỈNH BẮC NINH ...................................................... 51 3.1. Một số yêu cầu nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật tội đánh bạc ......... 51 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật tội đánh bạc trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ...................................................................................... 53 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 62 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 64 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BLHS : Bộ luật hình sự BLTTHS : Bộ luật tố tụng hình sự CTTP : Cấu thành tội phạm GS : Giáo sư HĐXX : Hội đồng xét xử HTND : Hội thẩm nhân dân HĐTP : Hội đồng thẩm phán NXB : Nhà xuất bản NQ : Nghị quyết PLHS : Pháp luật hình sự TAND : Tòa án nhân dân TANDTC : Tòa án nhân dân tối cao Th.S : Thạc sĩ TNHS : Trách nhiệm hình sự TS : Tiến sĩ VKSND : Viện kiểm sát nhân dân MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Từ năm 1986 đến nay, Việt Nam đã và đang tiến hành công cuộc đổi mới đất nước, đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế và đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Từ một nước nông nghiệp lạc hậu, Việt Nam đã trở thành nước thu nhập trung bình, nền kinh tế Việt Nam phát triển năng động, tốc độ tăng trưởng cao, kinh tế vĩ mô ổn định, quốc phòng được giữ vững, an ninh, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Tuy nhiên sự phát triển của kinh tế - xã hội cũng kéo theo những mặt tiêu cực trong cuộc sống như ôi nhiễm môi trường, phân hóa giàu nghèo…chính điều đó đã làm nảy sinh nhiều tệ nạn xã hội, trong đó có tệ nạn cờ bạc. Về yếu tố lịch sử tệ nạn cờ bạc không phải bây giờ mới xuất hiện ở nước ta mà đã có ở Việt Nam từ rất lâu. Tuy nhiên cùng với sự phát triển của xã hội thì nó đã được lai tạp và biểu hiện với nhiều hình thức, mức độ chơi tinh vi và quy mô lớn hơn trước rất nhiều. Thực chất tệ nạn cờ bạc có thể hiểu là kiếm tiền bằng những vận may rủi và không mất mồ hôi công sức. Kết quả thắng thua kéo theo những màn cá cược về tiền, tài sản có giá trị. Hệ lụy từ tệ nạn cờ bạc làm cho đạo đức xã hội bị suy thoái và xuống cấp trầm trọng. Cờ bạc ẩn náu với nhiều hình thức khác nhau, có thể kể đến: Xóc đĩa, tú lơ khơ, ba cây, số đề, chắn cạ, chọi gà …và một hình thức mới xuất hiện trong những năm gần đây chính là cá cược thể thao. Các hình thức đánh bạc này được phát triển lan rộng khắp các tỉnh thành từ nông thôn đến thành thị với nhiều thành phần trong xã hội tham gia. Vì vậy tệ nạn về cờ bạc nói chung, tội phạm đánh bạc nói riêng đang gây bức xúc trong xã hội. Hiện nay Đảng và Nhà nước ta đã và đang lãnh đạo nhân dân thực hiện công cuộc phát triển kinh tế, cùng với đó là nhiệm vụ xây dựng xã hội văn minh, tiến bộ. Vì vậy mỗi công dân phải đóng góp sức lực, trí tuệ của 1 mình vào công cuộc xây dựng đất nước. Tuy nhiên, hành vi đánh bạc trái phép đã và đang cản trở quá trình này. Thời gian qua, tình hình tội phạm đánh bạc đây trên địa bàn cả nước nói chung và tỉnh Bắc Ninh nói riêng có những diễn biến hết sức phức tạp. Số lượng các vụ việc liên quan đến đánh bạc ngày càng gia tăng, tính chất ngày càng phức tạp. Nhận thức được tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi đánh bạc, trong thời gian qua công tác phòng chống đấu tranh, điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan có thẩm quyền trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đối với tội phạm nói chung và tội đánh bạc nói riêng đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng trong việc đảm bảo trật tự an toàn xã hội, an ninh chính trị, tạo môi trường ổn định phát triển kinh tế. Tuy nhiên vẫn còn những khó khăn vướng mắc nhất định trong việc xử lý tội phạm đánh bạc. Vì vậy tác giả chọn đề tài “Tội đánh bạc từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh” để có cái nhìn tổng quan về tội đánh bạc trên địa bàn. Trên cơ sở đó đánh giá chính xác những kết quả đạt được, nhìn nhận những hạn chế trong quá trình áp dụng pháp luật và đưa ra những kiến nghị, giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu quả phòng chống tội đánh bạc. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Tội đánh bạc trong thời gian qua nhận được sự quan tâm lớn của các chuyên gia pháp lý, giảng viên, những người công tác trong lĩnh vực pháp luật. Vì vậy đã có không ít các công trình nghiên cứu, luận văn, giáo trình, các bài viết bình luận trong đó, nổi bật như: - Dưới góc độ giáo trình, sách tham khảo: GS.TS Nguyễn Ngọc Hòa, chương XXV – Các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng, trong sách “Giáo trình Luật hình sự Việt Nam” của Trường Đại học Luật Hà Nội; - Luận văn Thạc sĩ của tác giả PGS.TS Cao Thị Oanh - Đại học Luật Hà Nội với đề tài “Đấu tranh phòng chống các tội cờ bạc trên địa bàn thành 2 phố Hà Nội năm 2002”; Luận văn Thạc sĩ Luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội của tác giả Bùi Minh Giang với đề tài “Tội đánh bạc theo Luật hình sự Việt Nam và thực tiễn xét xử trên địa bàn tỉnh Hòa Bình”; Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội của tác giả Phan Thị Ngọc Quí với đề tài “Tội đánh bạc trong luật hình sự Việt Nam”; Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội của tác giả Trịnh Công Thương với đề tài “Các tội liên quan đến cờ bạc theo luật hình sự Việt Nam trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”; Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội của tác giả Lê Hồng Nam với đề tài “Tội tổ chức đánh bạc theo luật hình sự Việt Nam trên cơ sở số liệu thực tiễn địa bàn thành phố Đà Nẵng”; Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội; Vũ Thị Len (2015) “Các tội liên quan đến cờ bạc theo luật hình sự Việt Nam trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”, - Bài viết: “Tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc theo Bộ luật hình sự 2015 – Những vướng mắc và kiến nghị” của TS. Phạm Minh Tuyên - Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Ninh (Tạp chí Tòa án ngày 04/4/2020); “Một số ý kiến về tội tổ chức đánh bạc và gá bạc và tội đánh bạc” của tác giả Nguyễn Quang Lộc - Nguyên Thẩm phán TANDTC (Tạp chí Tòa án ngày 06/6/2019); “Những bất cập và một vài kiến nghị hoàn thiện đối với hướng dẫn áp dụng tội đánh bạc” của tác giả Thạc sĩ Thái Chí Bình, Tòa án nhân dân thị xã Châu Đốc, tỉnh An Giang (http:toaan.gov.vn); “Những điểm mới của tội đánh bạc theo Luật số 37/2009/QH12 về sửa đổi và bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự” của tác giả Thạc sĩ Bùi Ngọc Hà – Trường Đại học Cảnh sát nhân dân (http:www/pup.edu.vn)… Các công trình nghiên cứu nói trên đã đề cập đến tội đánh bạc ở các góc độ khác nhau, trong đó có nhiều đề tài được nghiên cứu trước khi BLHS 3 năm 2015 có hiệu lực pháp luật, một số đề tài nghiên cứu sau khi BLHS năm 2015 có hiệu lực pháp luật. Có những công trình nghiên cứu bài viết tổng quát tội đánh bạc trên phạm vi cả nước nhưng có những công trình nghiên cứu trên phạm vi tỉnh, huyện. Tuy nhiên tính đến nay, chưa có công trình nghiên cứu nào đề cập đến tội đánh bạc theo PLHS Việt Nam một cách cụ thể, chuyên sâu trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2019. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu một cách có hệ thống, làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn áp dụng pháp luật trong quá trình giải quyết các vụ án tội đánh bạc trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2019, luận văn kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy định của pháp luật về tội đánh bạc trong BLHS Việt Nam và đề xuất những giải pháp bảo đảm áp dụng đúng PLHS về tội đánh bạc trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Làm sáng tỏ những vấn đề chung như khái niệm, đặc điểm và các dấu hiệu pháp lý của tội đánh bạc. Tìm hiểu lịch sử lập pháp của tội đánh bạc trong PLHS Việt Nam giai đoạn từ năm 1945 đến khi BLHS năm 2015 có hiệu lực pháp luật. - Phân tích những quy định pháp luật hiện hành về tội đánh bạc. Đánh giá những kết quả đạt được, những vướng mắc hạn chế và nguyên nhân của những vướng mắc, hạn chế trong quá trình áp dụng pháp luật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động áp dụng pháp luật về tội đánh bạc trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng và cả nước nói chung. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là tội đánh bạc theo PLHS sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh. Cụ thể luận văn đi sâu phân tích hoạt động áp dụng pháp luật trong quá trình xét xử các vụ án hình sự về tội đánh bạc của TAND hai cấp tỉnh Bắc Ninh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn nghiên cứu quy định của PLHS Việt Nam về tội đánh bạc mà trọng tâm là BLHS năm 2015, trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2019 trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Cơ sở lý luận của luận văn là hệ thống quan điểm của Chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và Pháp luật, quan điểm, định hướng của Đảng và Nhà nước về xây dựng nhà nước pháp quyền, về chính sách hình sự, đường lối đấu tranh phòng chống tội phạm của Nhà nước ta, làm kim chỉ nam xuyên suốt trong toàn bộ cấu trúc nghiên cứu của luận văn. Cơ sở thực tiễn của luận văn là kết quả giải quyết xét xử các vụ án về tội đánh bạc tại TAND hai cấp tỉnh Bắc Ninh. Số liệu thống kê, báo cáo tổng kết của TAND hai cấp tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2015 -2020. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phương pháp cụ thể và đặc thù của khoa học luật hình sự như: lịch sử, so sánh, đối chiếu, thống kê, diễn dịch, quy nạp, phân tích, đánh giá và tổng hợp…Ví dụ như phương pháp đánh giá được dùng khi đánh giá thực trạng tội phạm đánh bạc, những khó khăn, vướng mắc trong quá trình áp dụng pháp luật; phương pháp liệt kê được sử dụng khi liệt kê một số vụ án đánh bạc tiêu biểu đã xét xử tại TAND hai cấp tỉnh Bắc Ninh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 5 6.1. Về mặt lý luận Kết quả nghiên cứu được nêu trong luận văn có ý nghĩa bổ sung vào hệ thống lý luận về tội đánh bạc. Từ một số giải pháp đưa ra, luận văn sẽ góp phần nâng cao hoạt động áp dụng pháp luật trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng, cả nước nói chung. 6.2. Về mặt thực tiễn Các kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo trong công tác nghiên cứu khoa học chuyên ngành, tài liệu tham khảo đối với người làm công tác giảng dạy và công tác thực tiễn. Đặc biệt, kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật của các cơ quan có thẩm quyền trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Để việc nghiên cứu và tìm hiểu luận văn một cách khoa học và dễ hiểu thì ngoài các phần: Lời mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn gồm 3 chương: - Chương 1: Một số vấn đề lý luận về tội đánh bạc theo PLHS Việt Nam. - Chương 2: Thực tiễn xét xử tội đánh bạc tại tỉnh Bắc Ninh. - Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng xét xử tội đánh bạc tại tỉnh Bắc Ninh. 6 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỘI ĐÁNH BẠC THEO PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM 1.1. Khái niệm và các dấu hiệu pháp lý tội đánh bạc 1.1.1. Khái niệm tội đánh bạc Khái niệm tội phạm là khái niệm trung tâm, các khái niệm, phạm trù, chế định khác đều xuất phát, xoay quanh khái niệm này. Khái niệm tội phạm là cơ sở để xây dựng các CTTP cụ thể với ý nghĩa là mô hình pháp lý của từng loại tội phạm và qua đó cũng là cơ sở để quy định hình phạt tương ứng [14, tr.8]. Hiện nay, khái niệm tội phạm được quy định tại Điều 8 BLHS năm 2015 quy định như sau: “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong BLHS, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.[45] Theo BLHS năm 2015, tội đánh bạc được quy định tại Điều 321, chương XXI phần các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng. Về khái niệm tội đánh bạc đến nay các nhà làm luật vãn chưa đưa ra khái niệm cụ thể trong BLHS. Bởi vì hành vi đánh bạc là hiện tượng xã hội nên nó phát sinh trong các điều kiện xã hội nhất định. Tại mỗi giai đoạn của xã hội, hành vi đánh bạc có những biểu hiện khác nhau. Trong khoa học luật hình sự, liên quan đến khái niệm tội đánh bạc cũng có nhiều công trình nghiên cứu đưa ra khái niệm tội đánh bạc. 7 Có quan điểm cho rằng “Đánh bạc là tham gia trò chơi có được thua bằng tiền hoặc tài sản dưới bất kỳ hình thức nào” [23]. Quan điểm này mới chỉ định nghĩa hành vi đánh bạc chứ chưa làm rõ khái niệm tội đánh bạc. Hơn nữa hành vi phạm tội khác tội phạm vì khái niệm tội phạm phải có đầy đủ nội hàm như quy định tại Điều 8 BLHS năm 2015. Có tác giả lại cho rằng: “Đánh bạc được hiểu là nhiều người (ít nhất hai người trở lên) cùng tham gia hành vi được thua bằng tiền hay hiện vật dưới bất kỳ hình thức nào”[38,tr176]. Quan niệm này nhìn nhận khái niệm tội đánh bạc ở góc độ chung, chưa nêu bật và đầy đủ của những dấu hiệu đặc trưng tội phạm. Đánh bạc có thể hiểu là dựa vào kết quả của trỏ chơi mà người thua cuộc phải trả cho bên thắng cuộc một khoản lợi ích vật chất nhất định. Kết quả của trò chơi thường không rõ ràng nên đánh bạc mang yếu tố “đỏ đen” “may rủi”. Kết quả của trò chơi có thể được biết trong một khoảng thời gian cố định như đánh số lô, số đề (phụ thuộc vào kết quả quay sổ xố kiến thiết tại khung giờ nhất định trong một ngày) hoặc kết quả diễn ra trong thời gian ngắn như đánh ba cây, xóc đĩa…cũng có trường hợp kết quả đánh bạc diễn ra trong một thời gian dài như trường hợp cá độ đội bóng vô địch của một mùa giải bóng đá. Tính giải trí là mục đích của đa số các trò chơi, giúp cho người chơi thư giãn tinh thần, gắn kết tình cảm, nâng cao sức khỏe. Tuy nhiên các đối tượng đánh bạc đã lợi dụng tính giải trí của trò chơi gắn với sự được mất về vật chất. Tệ nạn cờ bạc nói chung và hành vi đánh bạc nói riêng từ lâu đã trở thành vấn đề gây bức xúc trong xã hội. Tệ nạn cờ bạc hiện nay phổ biến từ thành thị đến nông thôn với nhiều hình thức đánh bạc như số lô, số đề diễn ra công khai hàng ngày. Trong quá trình đánh bạc, tâm lý người đánh bạc nếu được ít muốn được nhiều hơn, còn thua thì muốn gỡ lại. Sau một thời gian sa đà vào 8 tệ nạn cờ bạc, đánh thâu đêm suốt sáng dẫn đến lười lao động, sức khỏe giảm sút. Từ tệ nạn này còn phát sinh biết bao hệ lụy khác, gây mất an ninh trật tự, làm suy đồi lối sống và đạo đức xã hội. Vì vậy tệ nạn cờ bạc có tác động tiêu cực đến bản thân người đánh bạc, không chịu lao động, chỉ muốn kiếm tiền bằng trò may rủi. Đối với các gia đình có người thân đánh bạc lúc nào cũng lo lắng tài sản của gia đình bị đem “nướng” vào trò đỏ đen, mặc cảm với hàng xóm. Xã hội lại thêm gánh nặng khi các đối tượng đánh bạc không lao động làm ra của cải cho xã hội mà còn là thành phần dễ bị lôi cuốn vào con đường phạm tội. Xét về thiệt hại vật chất: Hành vi đánh bạc sử dụng tiền, hiện vật có giá trị để thanh toán cá cược được thua với nhau. Ví dụ như trong hình thức lô đề, các chủ đề luôn nắm trong tay một lượng vốn đủ lớn cộng với các khoản thu từ người chơi để trả cho người chơi trúng hoặc khi đánh xóc đĩa các con bạc thường sử dụng tiền mặt để chơi. Cùng với sự phát triển xã hội, tâm lý người phạm tội, giá trị tài sản các con bạc sử dụng trong quá trình đánh bạc ngày càng lớn. Người đánh bạc nếu thắng bạc thường ngựa quen đường cũ, không chịu lao động mà bám vào cờ bạc để có cuộc sống sung túc nhàn hạ. Đối với người thua cuộc nếu biết điểm dừng cũng đã mất một số tài sản nhất định, nếu tiếp tục tâm lý gỡ gạc, cay cú thì dễ nướng hết tài sản của bản thân, gia đình vào xới bạc. Nguy hiểm hơn, khi không có tài sản để đánh bạc, các con bạc có thể trộm cắp, cướp tài sản của người khác. Nhiều kẻ đã bị pháp luật xử lý nghiêm khắc, xã hội lên án nhưng không hối cải, sửa chữa lỗi lầm, tiếp tục rủ rê, lôi kéo, tụ tập người khác tham gia đánh bạc để thỏa mãn máu đỏ đen của mình. Chính vì vậy đối tượng tham gia đánh bạc có tiền án, tiền sự về hành vi đánh bạc ngày càng gia tăng. Nếu những thiệt hại vật chất như đã nêu ở trên dễ dàng nhìn thấy thì những thiệt hại phi vật chất thường xuất hiện một cách từ từ, gặm nhấm dần 9 hạnh phúc của những gia đình có thành viên ham mê cờ bạc. Hành vi đánh bạc đã làm tha hóa lối sống của người phạm tội. Hành vi đó không những làm cho nhiều gia đình kiệt quệ, điêu đứng về kinh tế mà còn làm rạn vỡ sự gắn bó, tình yêu thương, trách nhiệm giữa các thành viên trong gia đình với nhau. Khi hạnh phúc gia đình tan nát, đặc biệt là những trường hợp cha mẹ vào tù thì không ít con cái của người phạm tội rất dễ bị lôi cuốn vào tệ nạn xã hội như nghiện hút, mại dâm, trộm cắp… và lúc này xã hội lại phải chịu thêm gánh nặng mới. Như vậy, hậu quả do hành vi đánh bạc gây ra là vô cùng lớn. Vì vậy tội phạm hóa hành vi đánh bạc nhằm áp dụng chế tài nghiêm khắc là hình phạt để bảo vệ quan hệ xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, công dân. Thể hiện thái độ kiên quyết của Đảng và Nhà nước ta trong việc xử lý, đấu tranh, phòng chống các tệ nạn xã hội nói chung và tội đánh bạc nói riêng. Điều này dựa trên cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn trong quá trình áp dụng pháp luật thời gian qua. Trong khoảng thời gian 40 năm đầu (1945-1985) PLHS chưa được pháp điển hóa và 33 năm sau (1985-2018) đã được pháp điển hóa ba lần với BLHS các năm 1985,1999 và 2015. Cụ thể BLHS năm 1985 các tội phạm về cờ bạc gồm đánh bạc, tổ chức đánh bạc, gá bạc được quy định trong cùng một điều luật. Sau một thời gian áp dụng, trên cơ sở lý luận và thực tiễn, khắc phục những hạn chế khiếm khuyết để phù hợp với sự thay đổi, phát triển của xã hội, BLHS năm 1999 và BLHS năm 2015 đã tách tội đánh bạc thành một điều độc lập còn tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc trong cùng một điều luật. Từ những phân tích và cơ sở pháp lý nêu trên có thể đưa ra khái niệm tội đánh bạc như sau: Tội đánh bạc là hành vi tham gia trò chơi được tổ chức trái pháp luật (dưới bất kỳ hình thức nào), được thua bằng tiền hay hiện vật có giá trị từ 5 triệu đồng hoặc dưới 5 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị kết án về hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc, gá bạc 10 chưa hết thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm do người có năng lực TNHS và đủ tuổi chịu TNHS thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, xâm phạm đến trật tự công cộng. 1.1.2. Các dấu hiệu pháp lý của tội đánh bạc Xét về mặt cấu trúc thì tội phạm được hợp thành từ bốn yếu tố: chủ thể, khách thể, mặt khách quan, mặt chủ quan. Sau đây luận văn đi phân tích CTTP của tội đánh bạc. a) Khách thể của tội phạm. Khách thể của tội phạm là các quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ và bị tội phạm xâm hại. Các hành vi đánh bạc với tính chất chung là sát phạt về kinh tế giữa nhiều người (hai người trở lên) đã tác động tiêu cực đến nếp sống văn minh, hủy hoại nhân cách của người phạm tội, nhiều người khánh kiệt tài sản, hạnh phúc gia đình tan nát và nguyên nhân gia tăng một số tội phạm trong xã hội. Ví dụ trong trường hợp con bạc thua cuộc không trả tiền cho đối tượng thắng bạc thì có thể xiết nợ bằng cách đánh đập, giam giữ, đe dọa hoặc khủng bố tinh thần như ném chất bẩn vào nhà nhằm lấy bằng được số tiền đã thắng bạc. Đối với người thua bạc thì luôn tìm mọi cách có tài sản như trộm cắp, cướp tài sản…để tiếp tục có tài sản đánh bạc. Thậm chí có trường hợp giết người nhằm mục đích không phải trả khoản tiền thua bạc. Từ đó có thể thấy đánh bạc là hành vi mang tính tiêu cực trong xã hội nên cần phải xử lý nghiêm minh. Theo BLHS năm 2015 tội đánh bạc được xếp trong nhóm các tội xâm phạm trật tự công cộng. Vì vậy khách thể của tội đánh bạc là trật tự công cộng. b) Mặt khách quan của tội phạm. Mặt khách quan của tội phạm là những biểu hiện của tội phạm ra bên ngoài thế giới khách quan. Thông qua các dấu hiệu như hành vi nguy hiểm cho xã hội của hành vi vi phạm pháp luật, hành vi đó gây tác hại như thế nào 11 cho xã hội và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi nguy hiểm và hậu quả tác hại do hành vi phạm tội gây ra. Ngoài ra còn có các dấu hiệu như thời gian phạm tội, địa điểm phạm tội, công cụ phạm tội. Trong số các dấu hiệu của mặt khách quan thì dấu hiệu hành vi nguy hiểm cho xã hội là dấu hiệu quan trọng nhất. Nếu cá nhân thực hiện hành vi không nguy hiểm cho xã hội thì không coi là tội phạm. Chỉ có hành vi nguy hiểm cho xã hội mới gây thiệt hại cho các quan hệ xã hội được luật hình sự bảo vệ. Hành vi nguy hiểm cho xã hội là cách xử sự nguy hiểm của chủ thể, hành vi đó bị luật hình sự nghiêm cấm. Các hình thức đánh bạc hiện nay rất phong phú như xóc đĩa, ba cây, số lô, số đề…Thủ đoạn của các đối tượng sử dụng trong quá trình đánh bạc ngày càng tinh vi nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng và quy mô đánh bạc ngày càng lớn.Bên cạnh các hình thức đánh bạc có từ ngày xưa như tổ tôm, đánh chắn, đánh phỏm thì hiện nay ở nước ta đã xuất hiện một số hình thức đánh bạc mới du nhập từ nước ngoài vào. Tuy nhiên không phải hành vi đánh bạc nào cũng bị coi là vi phạm pháp luật. Có những hành vi đánh bạc được nhà nước cấp phép và quản lý mục đích thu hút du lịch, tạo công ăn việc làm và thu thuế cho ngân sách địa phương. Chỉ những hành vi đánh bạc không được nhà nước cho phép hoặc cấp phép nhưng hoạt động không đúng mới bị coi là tội phạm. Trong BLHS năm 1985 và BLHS năm 1999 chỉ quy định “Người nào đánh bạc dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật…”, như vậy tất cả các hành vi đánh bạc đều bị coi là vi phạm pháp luật. Đến năm 2009 Quốc hội ban hành Luật số 37/2009/QH12 và tại BLHS năm 2015 đã bổ sung cụm từ “trái phép” như sau: “Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật…”. Điều này hoàn toàn phù hợp với tình hình thực tiễn và thể hiện quan điểm của các nhà làm luật nhằm phân biệt trường hợp tham gia trò chơi sát phạt nhau bằng 12 tiền, hiện vật được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép. Ví dụ Ngày 29/10/2019 Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1440/QĐ-TTg về chủ trương đầu tư casino tại Phú Quốc. Đồng thời thí điểm cho người Việt Nam vào đánh bạc với thời gian thực hiện thí điểm là 3 năm. Tuy nhiên, các cá nhân muốn vào đánh bạc tại các casino phải thỏa mãn các điều kiện về độ tuổi và chứng minh thu nhập như sau: Nam muốn vào casino phải từ 21 tuổi trở lên, đồng thời chứng minh thu nhập hàng tháng từ 10 triệu đồng trở lên. Những giấy tờ chứng minh thu nhập là hợp đồng cho thuê nhà, cho thuê tài sản, sổ tiết kiệm ngân hàng, sao kê tài khoản tiền gửi ngân hàng… thể hiện tổng số tiền thu nhập thường xuyên từ 10 triệu đồng/tháng trở lên… Tội đánh bạc được xây dựng dưới dạng CTTP hình thức, nghĩa là yếu tố bắt buộc trong mặt khách quan của tội phạm đánh bạc là hành vi nguy hiểm cho xã hội, biểu hiện của hành vi đó là hành động. CTTP hình thức được coi là hoàn thành từ thời điểm thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội được mô tả trong điều luật của BLHS. Như vậy tội đánh bạc không quy định hậu quả là dấu hiệu bắt buộc trong việc xác định tội phạm hoàn thành. Khi các con bạc thực hiện hành vi đánh bạc và thực hiện các hành vi khác như trộm cắp tài sản, cướp giật tài sản để có tiền đánh bạc đã cấu thành tội độc lập. Tuy nhiên một dấu hiệu quan trọng, bắt buộc của CTTP đánh bạc là giá trị tài sản sử dụng để đánh bạc. Tùy vào giai đoạn kinh tế xã hội nhất định, các nhà làm luật quy định mức khởi điểm giá trị tài sản các con bạc sử dụng đánh bạc để xác định có bị truy cứu TNHS hay bị xử lý hành chính. Hiện nay tỷ lệ người tham gia đánh bạc trái phép là khá cao, nhiều người “đánh vui” cũng đã có giá trị một vài triệu đồng, nếu quy định mức khởi điểm quá thấp thì không phù hợp. Khi giá trị tài sản đánh bạc dưới mức khởi điểm, căn cứ nhân thân người phạm tội như đã bị xử phạt hành chính, bị kết án về một trong 03 hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc, gá bạc mà chưa hết thời hạn 13 được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính, chưa được xóa án tích thì phải chịu TNHS. Theo pháp luật Việt Nam, thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính quy định tại Điều 7 Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 và thời hạn đương nhiên xóa án tích quy định tại Điều 70 BLHS 2015. Dấu hiệu trên nhằm phân hóa tội phạm, đối với những cá nhân đã từng bị xử lý về các tội cờ bạc mà tiếp tục phạm tội sẽ bị trừng trị nghiêm khắc. Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, BLHS năm 2015 phân loại thành tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Trên cơ sở hình phạt tù được quy định tại khoản 1, 2 Điều 321 BLHS năm 2015, có thể xác định tội đánh bạc là tội ít nghiêm trọng (phạt tù đến 03 năm) và tội nghiêm trọng (phạt tù đến 07 năm). Tội phạm đánh bạc không thuộc nhóm tội rất nghiêm trọng hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng. c) Mặt chủ quan của tội phạm Mặt chủ quan của tội phạm là mặt bên trong của tội phạm, đặc trưng là lỗi, động cơ, mục đích. Đối với tội đánh bạc chủ thể thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Khi người thực hiện hành vi đánh bạc biết rõ đánh bạc trái phép là hành vi nguy hiểm cho xã hội, bị pháp luật ngăn cấm nhưng vẫn thực hiện nhằm mục đích sát phạt, thu lời bất chính. Có một số trường hợp người chơi cho rằng hành vi cá cược các trò chơi là hợp pháp nhưng thực tế lại là trái phép. Ví dụ trong khu vui chơi, hội chợ, triển lãm... thường có các trò chơi trúng thưởng, tuy nhiên các trò chơi này không được cơ quan nhà nước đứng ra tổ chức mà do một số cá nhân, tổ chức muốn trục lợi bất chính đứng ra tổ chức. Người vào khu vui chơi, hội trợ, triển lãm nghĩ rằng trò chơi đó được tổ chức trong khuôn viên nên nghĩ là hợp pháp. Như đã phân tích ở trên, bên cạnh yếu tố lỗi, mặt chủ quan của tội phạm còn có dấu hiệu mục đích, động cơ. Tuy nhiên trong tội đánh bạc, các 14 dấu hiệu nêu trên không phải là dấu hiệu bắt buộc được mô tả trong CTTP. d) Chủ thể của tội phạm Chủ thể của tội phạm là người có năng lực TNHS và đạt độ tuổi chịu TNHS tại thời điểm thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm các quan hệ xã hội được PLHS bảo vệ. Người phạm tội có khả năng nhận thức được tính chất nguy hiểm cho xã hội do hành vi của mình gây ra. Bên cạnh việc nhận thức, người phạm tội phải có khả năng điều khiển được hành vi đó. Tại Điều 12 BLHS năm 2015 quy định: “1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác. 2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này” [45] Căn cứ quan trọng để xác định chủ thể của tội đánh bạc là độ tuổi. Ngoài ra chủ thể đó phải có năng lực TNHS tại thời điểm họ thực hiện hành vi đánh bạc. Đối với trường hợp tại thời điểm đánh bạc người đó không có khả năng điều khiển hành vi hoặc không nhận thức được hậu của xã hội của hành vi thì không được coi là chủ thể của tội đánh bạc. Ví dụ tại thời điểm thực hiện hành vi đánh bạc người đánh bạc mắc bệnh tâm thần có kết luận của cơ quan chuyên môn thì được xác định không có năng lực TNHS và không phải chịu chế tài hình sự. 1.2. Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật hình sự Việt Nam về tội đánh bạc 1.2.1.Giai đoạn từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến trước khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 15
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan