Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn tổng quan về các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hạt nhân tạo lan hồ...

Tài liệu Luận văn tổng quan về các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hạt nhân tạo lan hồ điệp (phalaenopsis sp.)​

.PDF
60
151
111

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP TỔNG QUAN VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH TẠO HẠT NHÂN TẠO LAN HỒ ĐIỆP (Phalaenopsis sp.) Ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC Giảng viên hướng dẫn : NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG Sinh viên thực hiện MSSV: 106111004 : QUÁCH VĂN HẢO Lớp: 07DSH1 TP. Hồ Chí Minh, 2014 LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập ở trường, có những khó khăn em gặp phải mà tự bản thân em thấy gần như mình sụp đổ. Khi đó, bên cạnh sự bao bọc của gia đình còn có sự hướng dẫn và giúp đỡ tận tình của nhà trường, các thầy cô đã giúp em vượt qua được những khó khăn để hoàn thành khóa học ngày hôm nay. Em xin chân thành biết ơn sâu sắc đến tất cả mọi người và sẽ cố gắng để đạt được những thành công trong cuộc sống của mình. Cảm ơn cha mẹ - người đã sinh thành, nuôi nấng và hi sinh cho con được ăn học dù cho con có vấp ngã cha mẹ vẫn luôn bao dung trở che cho con được bước tiếp trên con đường học vấn và trên trường đời. Cảm ơn ban lãnh đạo nhà trường đã tạo điều kiện giúp đỡ cho e được có cơ hội sửa sai và hoàn thành khóa học của mình. Cảm ơn các thầy cô phòng tư vấn và giải quyết học vụ đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em trong các thủ tục học vụ. Cảm ơn ban lãnh đạo khoa, các thầy cô khoa CNSH – TP – MT cùng các thầy cô bộ môn liên quan khác trong nỗ lực giảng dạy và giúp đỡ chúng em học tốt, tiếp thu những kiến thức để trang bị cho bản thân khi ra đời và đi làm việc. Em cảm ơn rất nhiều sự giúp đỡ tận tình của hai cô thư ký khoa : cô Yến Ly và cô Vân đã hướng dẫn và giúp đỡ em cách giải quyết khi em gặp phải những khó khăn trong việc học của mình. Cảm ơn cô Nguyễn Thị Thu Hương đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong việc chọn đề tài và làm đồ án tốt nghiệp. Cảm ơn những người bạn, những người anh em đã giúp đỡ, động viên và tiếp thêm sức mạnh tinh thần để em có thể tự tin hơn về bản thân về cuộc sống để tiếp tục học tập. TP.HCM, ngày 28 tháng 07 năm 2014 Sinh viên Quách Văn Hảo Đồ án tốt nghiệp MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN Trang MỤC LỤC ..................................................................................................................... i DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ iv DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................... v DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................... vi PHẦN I: MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1 2. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................ 2 3. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 5 4. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 5 5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 5 6. Các kết quả đạt được của đề tài ............................................................................. 5 7. Kết cấu của ĐATN (Đồ án tốt nghiệp) ................................................................. 5 PHẦN II: NỘI DUNG.................................................................................................. 7 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................ 7 1.1. Tổng quan về đối tượng nghiên cứu .................................................................. 7 1.1.1. Tổng quan về cây lan Hồ Điệp .................................................................. 7 1.1.1.1. Vị trí phân loại .................................................................................. 7 1.1.1.2. Đặc điểm hình thái - sinh lý .............................................................. 9 1.1.1.3. Các điều kiện thích hợp cho cây lan Hồ Điệp ................................ 10 1.1.2. Tình hình sản xuất lan Hồ Điệp trên thế giới và ở Việt Nam ................. 11 1.1.2.1. Tình hình sản xuất hoa Lan trên thế giới ........................................ 11 1.1.2.2. Tình hình sản xuất hoa Lan ở Việt Nam......................................... 12 1.2. Tổng quan về các vấn đề nghiên cứu ............................................................... 13 1.2.1. Lịch sử nghiên cứu về hạt nhân tạo ......................................................... 13 i Đồ án tốt nghiệp 1.2.1.1. Trên thế giới .................................................................................... 13 1.2.1.2. Trong nước ...................................................................................... 14 1.2.2. Tình hình nghiên cứu về hạt nhân tạo ..................................................... 14 1.2.3. Tổng quan về quy trình tạo hạt nhân tạo ................................................. 16 1.2.3.1. Các nguồn mẫu làm hạt nhân tạo .................................................... 16 1.2.3.2. Vật liệu làm vỏ bọc cho hạt nhân tạo ............................................. 18 1.2.4. Ưu nhược điểm của hạt nhân tạo ............................................................. 19 1.2.5. Ứng dụng của hạt nhân tạo ...................................................................... 20 1.2.6. Giới thiệu một số công nghệ vi nhân giống khác.................................... 20 1.2.6.1. Công nghệ vi nhân giống quang tự dưỡng ..................................... 21 1.2.6.2. Công nghệ nuôi cấy lỏng lắc ........................................................... 21 1.2.6.3. Hệ thống bình nuôi cấy Bioreactor ................................................. 22 1.2.6.4. Hệ thống nuôi cấy ngập chìm tạm thời TIS (Temporary Immersion System)..................................................................................................... 23 CHƯƠNG 2: QUY TRÌNH TẠO HẠT NHÂN TẠO LAN HỒ ĐIỆP .................... 25 2.1. Kỹ thuật phát sinh phôi soma, PLB chuẩn bị mẫu cho tạo hạt nhân tạo......... 25 2.1.1. Kỹ thuật phát sinh phôi soma .................................................................. 25 2.1.1.1. Phát sinh và tăng sinh mô sẹo ......................................................... 25 2.1.1.2. Phát sinh phôi soma ........................................................................ 27 2.1.2. Kỹ thuật phát sinh PLB............................................................................ 28 2.2. Quy trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp ........................................................... 30 2.2.1. Sơ đồ quy trình......................................................................................... 30 2.2.2. Thuyết minh quy trình ............................................................................. 31 2.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quy trình tạo hạt nhân tạo............................. 35 CHƯƠNG 3: CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHẢO SÁT ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC YẾU TỐ ĐẾN QUY TRÌNH TẠO HẠT NHÂN TẠO LAN HỒ ĐIỆP ...... 36 3.1. Các kết quả nghiên cứu về tạo mô sẹo và tạo phôi vô tính ............................. 36 3.2. Các kết quả nghiên cứu về tạo PLB ................................................................. 42 3.3. Các kết quả nghiên cứu về tạo chồi ................................................................. 42 ii Đồ án tốt nghiệp 3.4. Các kết quả nghiên cứu về tạo hạt nhân tạo..................................................... 44 PHẦN III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ....................................................................... 47 1. Kết luận về quy trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp ........................................... 47 2. Những nhân tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp ............. 48 3. Kiến nghị ............................................................................................................. 48 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 50 iii Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 2,4-D: 2,4-Dichlorophenoxyacetic. BAP (BA): 6-benzylaminopurine hoặc benzyladenine. ĐHST: Chất điều hòa sinh trưởng thực vật. GA3: Giberellin. Kinetin: 6-furfurylaminopurine hoặc N-(2-furanylmethyl)-1H-purine-6-amine . MS: (Murashige và Skoog, 1962). NAA: α-Naphthaleneacetic acid . NSC: Thời gian hình thành mô sẹo, tính từ ngày cấy chuyền đến khi có 50% mẫu cấy xuất hiện mô sẹo. PLB: Protocorm like body. TDZ: (Thidiazuron [1-phenyl-3-(1,2,3-thidiazol-5-yl)urea]). VW: (Vacin và Went, 1949). Zeatin: 4-hydroxy-3-methyl-trans-2-butenylaminopurine hoặc 6-(4-hydro-3- methylbut-2-enyl)-aminopurine hoặc 2-methyl-4(-1H-purine-6-ylamino)-2-buten-1ol). iv Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1: Thành phần khoáng cơ bản của môi trường MS ....................................... 29 Bảng 2.2: Thành phần khoáng cơ bản của môi trường VW ...................................... 29 v Đồ án tốt nghiệp DANH MỤC CÁC HÌNH Trang Hình 1: Một số hình ảnh về các loài hoa lan Hồ Điệp ................................................ 4 Hình 1.1: Một số loài hoa lan Hồ Điệp ........................................................................ 9 Hình 1.2: Cấu tạo của hạt nhân tạo ............................................................................ 16 Hình 1.3: Phôi hình cầu, hình tim, hình thủy lôi ....................................................... 17 Hình 1.4: Hình dạng của PLB quan sát dưới kính hiển vi soi nổi............................. 18 Hình 1.5: Công thức hóa học của alginate ................................................................. 19 Hình 1.6: Hệ thống vi nhân giống quang tự dưỡng ................................................... 21 Hình 1.7: Hệ thống Bioreactor ................................................................................... 23 Hình 2.1: Quy trình nhân giống lan Hồ Điệp bằng nuôi cấy phát hoa ...................... 25 Hình 2.2: Sơ đồ quy trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp ........................................... 30 Hình 2.3: Mô sẹo lan Hồ Điệp ................................................................................... 31 Hình 2.4: Phôi vô tình hình thành từ mô sẹo lan Hồ Điệp ........................................ 32 Hình 2.5: PLB lan Hồ Điệp ........................................................................................ 32 Hình 2.6: Mẫu và alginate được hút đồng thời vào pipette ....................................... 33 Hình 2.7: Cho alginate nhỏ giọt rồi thêm mẫu vào ................................................... 34 Hình 2.8: Hạt nhân tạo ............................................................................................... 34 Hình 3.1: Màu sắc mô sẹo trên môi trường có 2,4-D và BA..................................... 37 Hình 3.2: Mô sẹo lan Hồ Điệp trên môi trường TDZ 2mg/l ..................................... 38 Hình 3.3: Phôi lan Hồ Điệp hình thành trên môi trường đặc ½VW ......................... 39 Hình 3.4: Chồi hình thành từ PLB lan Hồ Điệp ........................................................ 43 Hình 3.5: Chồi lan Hồ Điệp tái sinh từ mô sẹo ......................................................... 43 Hình 3.6: Hạt nhân tạo lan Hồ Điệp ở các nồng độ alginate ..................................... 44 Hình 3.7: Hạt nhân tạo nảy mầm ............................................................................... 45 vi Đồ án tốt nghiệp PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Từ lâu hoa Lan đã được tôn vinh là “Mỹ Nữ Sơn Lâm” của các loài hoa. Hoa Lan đẹp trang nhã bởi màu sắc, kiểu dáng, sức sống và độ bền của hoa. Có lẽ cũng chính vì thế mà hoa Lan đã trở thành biểu tượng của sự cao quý, lịch lãm, phong lưu của cái đẹp và sự thuần khiết. Trong dân gian đã lưu truyền nhiều câu chuyện có liên quan đến loài hoa này. Người đầu tiên ca ngợi hoa Lan là đức Khổng Phu Tử (Trung Quốc - 551 B.C), ví hoa Lan là loài hoa quân tử… Tương truyền nước ta cũng có kể rằng: khi vua Trần Nhân Tông rời kinh thành về Yên Tử, Quảng Ninh trong đêm ngủ mộng ngài thấy có người đến yết kiến và dâng tặng một giò hoa rất đẹp. Sáng ra nghi nghi hoặc hoặc nhà vua đi sâu vào trong núi thì bắt gặp tại một khe sâu có một loài hoa lạ, đẹp và vô cùng thuần khiết. Đời sau người ta gọi loài hoa này là lan Trần Mộng (giấc mộng của vua Trần) để chỉ điển tích rũ sạch bụi trần bước vào cõi thuần khiết của ngài. Khi đời sống kinh tế của người dân dần được nâng cao, việc chăm sóc cho đời sống tinh thần cũng được quan tâm hơn. Đối với những gia đình, cá nhân ở nơi đô thị chật hẹp mong muốn được đưa một chút màu xanh, một chút không khí của thiên nhiên cũng như việc trưng bày trang trí vào không gian sống của mình thì lựa chọn trồng hoa Lan rất được quan tâm. Ngày nay, chúng ta có thể thấy hoa Lan ở khắp mọi nơi và dễ bị choáng ngợp trước vẻ đẹp quyến rũ, biến hóa muôn màu muôn vẻ của các loài hoa Lan như: Hồ Điệp, Mokara, Vanda, Cymbidium, Oncidium, Địa Lan, Vũ nữ… Ở Việt Nam nghề trồng Lan phát triển chậm hơn so với các nước khác rất nhiều. Việc trồng Lan lâu nay chủ yếu là do tự phát nên diện tích trồng còn nhỏ và trình độ tay nghề của người nông dân chưa đồng đều, ngoài ra người trồng Lan vẫn chưa chủ động được nguồn giống vì vậy việc trồng Lan gặp rất nhiều khó khăn đặc biệt là trồng lan Hồ Điệp. Loại Lan này trồng rất khó và phải đầu tư lớn, từ việc 1 Đồ án tốt nghiệp cung cấp dưỡng chất và giữ ẩm cho cây đến thiết bị nhà ươm, chăm sóc… đều phải nhập ngoại và chịu thuế cao. Đặc biệt, cây lan Hồ Điệp cần ít nhất hai năm mới cho thu hoạch. Trước xu hướng phát triển của thị trường và các nước trồng Lan thì sản phẩm hoa Lan được sản xuất ra ngày càng nhiều dẫn đến bão hòa thị trường và vì thế lợi nhuận thu được không tương xứng với công sức bỏ ra. Trước tình hình đó, trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của công nghệ sinh học, ngành vi nhân giống cây đặc biệt trên đối tượng cây hoa Lan cũng từng bước được phát triển. Nhiều đơn vị nhà nước cũng như tư nhân đã mạnh dạn đầu tư để sản xuất cây giống phục vụ cho nông dân. Đã có nhiều công trình nghiên cứu nuôi cấy in vitro lan Hồ Điệp nhằm tạo ra nguồn hoa mới ổn định. Từ nuôi cấy mô, nguồn gene từ các dòng Lan sưu tập sẽ được lưu giữ lại để nâng cao chất lượng giống đồng thời tổ chức nhân nhanh để cung cấp giống cho nhu cầu thị trường trong và ngoài nước. Quy trình nuôi cấy in vitro từ đỉnh sinh trưởng hay điểm sinh trưởng tạo ra những cây con đồng tính trạng, có sự tăng trưởng và chất lượng hoa đồng đều. Tuy đã có một số thành tựu đáng kể nhưng thực tế vẫn còn nhiều hạn chế như không thể thực hiện trên quy mô lớn, việc vận chuyển tới tay người nông dân và nơi gieo trồng còn nhiều khó khăn. Các nghiên cứu về “Kỹ thuật phát sinh phôi soma và tạo hạt nhân tạo ở cây lan Hồ Điệp (Phalaenopsis sp.)” có thể khắc phục một số hạn chế của nuôi cấy in vitro nói trên. Đề tài “Tổng quan về các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp (Phalaenopsis sp.)” với mong muốn hoàn thiện hơn cho quy trình tạo hạt nhân tạo, góp một phần vào nền công nghiệp sản xuất hoa lan Hồ Điệp. 2. Đối tượng nghiên cứu Hoa Lan là một món quà của tạo hóa, nó không chỉ là một loài hoa đẹp có giá trị về mặt tinh thần mà còn có giá trị kinh tế cao và hiện đang có thị trường tiêu thụ mạnh trong nước cũng như xuất khẩu. Trong đó lan Hồ Điệp rất được ưa chuộng và được trồng khá phổ biến bởi các đặc điểm về màu sắc hoa, cấu trúc hoa, nhánh hoa, vòi hoa và gần đây là các giống có hương thơm. Đặc biệt, hoa lan Hồ Điệp có độ bền cao nên có thể thu hoạch ở dạng cắt cành, việc này đã đóng góp một 2 Đồ án tốt nghiệp phần đáng kể vào nền công nghiệp sản xuất hoa Lan cắt cành cũng như sản xuất cây cảnh nói chung. Hiện nay trên thế giới, các công trình nghiên cứu về phôi soma đã đạt được những thành công nhất định trên thực vật hai lá mầm, trong khi ở những cây một lá mầm vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Từ kết quả thu nhận được trong việc tạo phôi soma cây lan Hồ Điệp chúng ta đi xa hơn nữa bằng cách sử dụng các phôi soma đó để tạo hạt nhân tạo. Công nghệ tạo hạt nhân tạo là phương pháp tạo một dạng hạt mô phỏng hạt tự nhiên, có một phôi sinh dưỡng hoặc chồi ngủ được bọc trong một lớp dung dịch alginate (một chất có tác dụng tạo lớp vỏ cứng bên ngoài cho mầm hạt) có chứa chất dinh dưỡng, phôi này sau đó nảy mầm thành cây con hoàn chỉnh. Đây là một vấn đề đang được các nhà khoa học trên thế giới quan tâm trong ứng dụng bảo quản phôi vô tính, chất mầm thực vật dài hạn. Đồng thời mở ra một hướng đi mới cho việc sử dụng những hạt vô tính thay cho các hạt hữu tính có khả năng nảy mầm thấp và không đồng đều. Công nghệ tạo hạt nhân tạo mang đến những hiểu biết mới về quá trình hình thành phôi vô tính trên cây lan Hồ Điệp nói riêng và hoa Lan nói chung, nó là bước ứng dụng kế tiếp thiết thực cho ngành nuôi cấy mô thực vật. 3 Đồ án tốt nghiệp Hình 1: Một số hình ảnh về các loài hoa lan Hồ Điệp 4 Đồ án tốt nghiệp 3. Phạm vi nghiên cứu Quy trình sản xuất hạt nhân tạo lan Hồ Điệp từ phôi vô tính hoặc PLB (Protocorm-like-body). Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hạt nhân tạo. 4. Mục tiêu nghiên cứu Tổng quan về quy trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp. Tổng quan các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hạt nhân tạo. Nhằm tạo ra nguồn giống ổn định, những cây con có kiểu gene và kiểu hình đồng nhất với nguồn mẫu ban đầu. Tạo ra số lượng lớn cây con có chất lượng tốt, đồng thời làm giảm giá thành cây giống. 5. Phương pháp nghiên cứu Nuôi cấy phát sinh mô sẹo, phát sinh PLB, tăng sinh mô sẹo, phát sinh phôi soma và tái sinh chồi cây lan Hồ Điệp trên môi trường rắn trên đĩa petri, bình tam giác. Thử nghiệm nuôi cấy tăng sinh mô sẹo trong môi trường lỏng lắc và ghi nhận kết quả cảm biến tạo phôi soma từ phương pháp tăng sinh mô sẹo này. 6. Các kết quả đạt được của đề tài Biết được các yếu tố cần thiết và ảnh hưởng đến quá trình phát sinh phôi soma, quá trình tạo hạt nhân tạo trên cây lan Hồ Điệp. Từ đó tìm ra phương pháp tốt nhất, tối ưu nhất cho việc tạo hạt nhân tạo cây lan Hồ Điệp. Tạo ra số lượng lớn các hạt nhân tạo có chất lượng tốt, đồng đều có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt. Việc tạo ra hạt nhân tạo thành công, hạt nhân tạo có khả năng nảy mầm và cây con phát triển tốt giúp tạo ra nguồn giống ổn định với số lượng lớn và cũng góp phần làm giảm giá thành cây giống. Quá trình tạo hạt nhân tạo cây lan Hồ Điệp đạt kết quả tốt mở ra triển vọng cho việc nghiên cứu tạo hạt nhân tạo trên các giống Lan và các loại cây trồng khác có giá trị kinh tế cao. 7. Kết cấu của ĐATN (Đồ án tốt nghiệp) Gồm 3 chương: 5 Đồ án tốt nghiệp Chương 1: Cơ sở lý thuyết Tìm hiểu tổng quan về cây lan Hồ Điệp. Tình hình sản xuất hoa Lan nói chung và lan Hồ Điệp nói riêng. Tình hình nghiên cứu tạo hạt nhân tạo. Cấu tạo và ý nghĩa của hạt nhân tạo. Chương 2: Quy trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp Tìm hiểu về các kỹ thuật nuôi cấy phát sinh mô sẹo, phát sinh phôi soma, phát sinh PLB và tái sinh chồi cùa cây lan Hồ Điệp. Sơ đồ quy trình và thuyết minh quy trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp. Chương 3: Các kết quả nghiên cứu khảo sát ảnh hưởng của các yếu tố đến quy trình tạo hạt nhân tạo lan Hồ Điệp Các kết quả nghiên cứu khảo sát ảnh hưởng của các yếu tố đến quá trình phát sinh và tăng sinh mô sẹo, phát sinh phôi soma, phát sinh PLB và tái sinh chồi của cây lan Hồ Điệp. 6 Đồ án tốt nghiệp PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 1.1. Tổng quan về đối tượng nghiên cứu 1.1.1. Tổng quan về cây lan Hồ Điệp [3], [8], [24] 1.1.1.1. Vị trí phân loại Giới: Thực vật (Plantae) Ngành: Hạt kín (Angiospermae) Lớp: Một lá mầm (Monocotyledoneae) Bộ: Lan (Orchidales) Họ: Phong lan (Orchidaceae) Chi: Lan Hồ Điệp (Phalaenopsis) Loài: Một số loài như: Hồ Điệp, Mãn Thiên Hồng, P.Amabilis blume, P.Gigantean, P.Mannii… Lan Hồ Điệp là một trong những loài hoa Lan quý phái lộng lẫy và rất lâu tàn. Nếu được chăm sóc tốt thì một chậu lan Hồ Điệp có thể trưng bày từ 3 đến 4 tháng. P.Viridis P.Amabilis blume 7 Đồ án tốt nghiệp Hồ điệp Mãn thiên hồng P.Gigantean P.Javalin 8 Đồ án tốt nghiệp Hồ điệp ấn (P.Mannii) P.Stuartiana Hình 1.1: Một số loài hoa lan Hồ Điệp 1.1.1.2. Đặc điểm hình thái - sinh lý Lan Hồ Điệp là cây đơn thân, ngắn, lá to, dày, mọc sát vào nhau. Hoa nở luôn phiên hết cái này đến cái khác, thời kỳ nở hoa thay đổi theo loài và thường nở trong vài tháng. Phát hoa mọc từ nách lá, dài, chùm hoa nở từng cái, ba đài to tròn, hai cánh xòe rộng, màu sắc đẹp. Môi hoa cong dẹp có hai râu dài nên cả đóa hoa trông giống như con bươm bướm. Trụ có hình bán nguyệt với hai phân khối u lên chứa đầy phấn hoa. Lan có rễ khí sinh phát triển mạnh, màu lục, phía ngoài có lớp mô xốp dày có tác dụng dự trữ nước và bảo vệ rễ khỏi bị khô. Lá đơn nguyên, dày, không cuống và có bẹ. Cây lan Hồ Điệp sinh trưởng và phát triển tốt trong điều kiện khí hậu Việt Nam. Đây là loài thực vật có hoa đẹp và đa dạng, màu sắc phong phú, trung bình mỗi cây có từ 7 - 15 hoa, thời gian để hoa lớn mất đến 3 hoặc 4 tháng. Đó cũng là 9 Đồ án tốt nghiệp tính chất làm cho cây lan Hồ Điệp có giá trị kinh tế cao. Khả năng tự sinh ra cây con trong môi trường tự nhiên là rất thấp, bởi vì ảnh hưởng của nhiều lý do khác nhau. Quả của lan Hồ Điệp thuộc loại quả nang, mở bằng các khe nứt dọc theo hai bên đường của giá noãn. Phần lớn hạt bị chết không nảy mầm được vì chứa phôi chưa phân hóa. 1.1.1.3. Các điều kiện thích hợp cho cây lan Hồ Điệp ✓ Nhiệt độ: Cây lan Hồ Điệp là loại lan thích hợp với môi trường khí hậu nóng ấm. Trung bình khoảng 17 - 21oC ở ban đêm và khoảng 22 - 26oC ở ban ngày. Nhiệt độ lý tưởng để phát triển tốt là 25 - 27oC, khoảng nhiệt độ này là thích hợp với cây lan Hồ Điệp, giúp cây phát triển tốt. ✓ Ánh sáng: Cây lan Hồ Điệp không cần quá nhiều ánh sáng, ánh sáng với cường độ 1200 – 2000 lux là thích hợp cho cây. Để một cây Lan được phát triển tốt cần đặt cây trong bóng râm, hạn chế để cây dưới ánh nắng mặt trời trực tiếp. Làm giàn che phải che khoảng 70% nắng. Khoảng thời gian tốt nhất để cây Lan phát triển là từ đầu tháng 12 cho đến giữa tháng 3. ✓ Nước: Nên dùng vòi phun sương để tưới và nên tưới nước cho cây lan Hồ Điệp vào buổi sáng. Vào mùa nắng có thể tưới 3 lần/ngày. Không sử dụng nước cứng để tưới cho cây, bởi vì có thể làm cho cây không hấp thu được chất dinh dưỡng. Đối với vườn lan trồng trong nhà kính thì tưới nước rất ít khoảng 3 - 5 ngày/lần. ✓ Độ ẩm: Lan Hồ Điệp là loài thực vật không có túi chứa nước, do đó không thể giúp cây chứa hơi nước đọng lại. Vì vậy, độ ẩm là rất cần thiết, độ ẩm từ 50 – 70% là thích hợp cho cây. ✓ Dinh dưỡng: Cây lan Hồ Điệp cần dinh dưỡng thường xuyên, quanh năm. Hồ Điệp cần phân bón tưới với nồng độ loãng và có thể tưới nhiều lần trong tuần. 10 Đồ án tốt nghiệp ✓ Thời gian ra hoa: Lan Hồ Điệp là một trong những giống hoa có thời gian ra hoa kéo dài nhất từ 2 đến 6 tháng và có thể ra hoa 2 đến 3 lần trong một năm khi cây đã đạt đến kích thước trưởng thành. 1.1.2. Tình hình sản xuất lan Hồ Điệp trên thế giới và ở Việt Nam [3], [9] Hoa Lan được mệnh danh là nữ hoàng của các loài hoa, trong đó hoa lan Hồ Điệp không chỉ đẹp mà còn có một lợi thế rất lớn bởi độ bền của hoa rất lâu, nhánh hoa to nên có thể thu hoạch ở dạng cắt cành và xuất khẩu. Trước đây hoa lan Hồ Điệp có giá trị khá cao bởi các đặc điểm của hoa và thời gian sinh trưởng của cây (phải mất khoảng từ 18 - 20 tháng cây mới cho thu hoạch), nên được xem là một loại mặt hàng cao cấp trên thị trường. Trong 20 năm trở lại đây, cùng với sự phát triển của ngành công nghệ sinh học đã giúp cho loại sản phẩm này trở nên phổ biến với người tiêu dùng đặc biệt là trong các ngày lễ, tết. Công nghệ lai giống và gieo hạt ngày càng tạo ra nhiều chủng loại giống mới, nổi bật về màu sắc và kích thước hoa… 1.1.2.1. Tình hình sản xuất hoa Lan trên thế giới Thị trường tiêu thụ hoa Lan của khối Châu Âu rất lớn bao gồm cả xuất khẩu và nhập khẩu. Năm 2006 khối EU có sản lượng xuất khẩu hoa Lan trên thế giới đạt 55 tỉ sản phẩm, mang lại giá trị kim ngạch xuất khẩu hoa Lan là 73 tỉ EUR. Sản lượng nhập khẩu hoa Lan từ các nước là trên 155 tỉ sản phẩm, giá trị kim ngạch nhập khẩu đạt gần 90 tỉ EUR. Trong đó, Hà Lan là một quốc gia duy nhất ở Châu Âu có công nghệ trồng Lan xuất khẩu, do trồng trong nhà kính nên Hà Lan có thể xuất khẩu hoa quanh năm, đồng thời là đầu mối trung gian nhập khẩu hoa Lan từ các nước khác trên thế giới (37%). Năm 2006, Hà Lan xuất khẩu hoa Lan chiếm 95% (52.049 ngàn sản phẩm) tổng sản lượng hoa Lan trong khối EU (trích dẫn bởi Đào Thị Lý, 2009). Hiện tại, Thái Lan là nước đứng đầu trên thế giới về hoa Lan và xuất khẩu chủ yếu là hoa Lan nhiệt đới, đặc biệt là Dendrobium, phổ biến nhất là Dendrobium Sonia và Jumbo white. Ngoài ra cũng còn một số loài khác như: Aranda, Mokara, Oncidium và Vanda. Chỉ với loại hoa Lan chủ lực là Dendrobium, Thái Lan đạt 11 Đồ án tốt nghiệp doanh thu mỗi năm gần 600 triệu USD từ giá trị xuất khẩu loại hoa này. Lan Dendrobium được chọn là mặt hàng chủ lực vì sản phẩm của nó có thể xuất khẩu liên tục trong năm. Thái Lan có khoảng 24 triệu m2 trang trại trồng hoa Lan (trích dẫn bởi Đào Thị Lý, 2009). Hoa Lan của Thái Lan hiện đang chiếm lĩnh rộng trên thị trường thế giới: Bắc Mỹ, hợp chủng quốc Hoa Kỳ, Canada, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Ba Lan, Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc, một số nước Trung Đông và Châu Phi. Thị trường chính là Nhật, Ý và Mỹ. Đài Loan là nước đứng đầu trên thế giới về sản xuất và xuất khẩu hoa lan Hồ Điệp bằng quy trình công nghệ cao, giá trị doanh thu từ xuất khẩu loại hoa này hàng năm khoảng 43 triệu USD. Trên thị trường thế giới, sản phẩm chủ yếu của hoa lan Hồ Điệp là hoa chậu, sản phẩm này có giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần so với hoa Hồ Điệp cắt cành. 1.1.2.2. Tình hình sản xuất hoa Lan ở Việt Nam Diện tích trồng hoa ở Việt Nam hiện nay khoảng 2.500 ha nhưng hoa Lan chỉ chiếm 5 - 6%. Nước ta chỉ mới bắt đầu sản xuất và thương mại hoa Lan tập trung khoảng mấy năm trở lại đây nhưng tốc độ phát triển khá nhanh. Chỉ riêng tp.HCM diện tích vườn Lan tới nay đã gần 80 ha, hoa Lan đang mang lại thu nhập cao cho nhiều hộ nông dân. Tuy nhiên hiện nay cây giống trong nước không đủ cung cấp cho sản xuất, các nhà vườn nhập cây giống ồ ạt từ nước ngoài như: Thái Lan, Đài Loan, Trung Quốc (trích dẫn bởi Đào Thị Lý, 2009). Theo thống kê của Sở NN & PTNT tp.HCM trong năm 2003 doanh số kinh doanh hoa Lan cây kiểng chỉ đạt 200 - 300 tỉ đồng nhưng năm 2005 đã tăng lên 600 - 700 tỉ đồng và ngay từ đầu năm 2006 doanh số đạt được là 400 tỉ đồng. Theo TS. Dương Hoa Xô - trung tâm công nghệ sinh học, đến nay đã hoàn thiện quy trình nhân giống in vitro cho 7 nhóm giống hoa Lan, có khả năng cung cấp 200.000 cây con hoa Lan cấy mô thuộc nhóm Mokara, Dendrobium, Phalaenopsis, Carlleya. Năm 2007 đã cung cấp cho các nhà vườn khoảng 50.000 cây hoa Lan cấy 12
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan