Tài liệu Luận văn ứng dụng công nghệ tin học và phương pháp toàn đạc điện tử thực hiện công tác chỉnh lí bản đồ địa chính tờ số 43 tỷ lệ 1 chia 1000 xã yên trạch huyện phú lương tỉnh thái nguyên​

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ---------------------- TRẦN TUẤN VŨ Tên đề tài: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TIN HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP TOÀN ĐẠC ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN CÔNG TÁC CHỈNH LÍ BÀN ĐỒ ĐỊA CHÍNH TỜ SỐ 43 TỶ LỆ 1:1000XÃ YÊN TRẠCH – HUYỆN PHÚ LƯƠNG – TỈNH THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Địa chính môi trường Khoa : Quản lý Tài nguyên Khóa học : 2014- 2018 Thái Nguyên, năm 2018 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ---------------------- TRẦN TUẤN VŨ Tên đề tài: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ TIN HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP TOÀN ĐẠC ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN CÔNG TÁC CHỈNH LÍ BÀN ĐỒ ĐỊA CHÍNH TỜ SỐ 43 TỶ LỆ 1:1000XÃ YÊN TRẠCH – HUYỆN PHÚ LƯƠNG – TỈNH THÁI NGUYÊN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Địa chính môi trường Khoa : Quản lý Tài nguyên Khóa học : 2014 – 2018 Giảng viên hướng dẫn : TS. Nguyễn Đức Thạnh Thái Nguyên, năm 2018 i LỜI CẢM ƠN Thực tập tốt nghiệp là một khâu rất quan trọng trong quá trình học tập của mỗi sinh viên nhằm hệ thống lại toàn bộ lượng kiến thức đã học, vận dụng lý thuyết vào thực tiễn. Qua đó sinh viên ra trường sẽ hoàn thiện hơn về kiến thức lý luận, phương pháp làm việc, năng lực công tác nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn của công việc sau này. Được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm, Ban chủ nhiệm khoa Quản lý Tài nguyên và Ban giám đốc công ty cổ phần Trắc Địa – Địa Chính – Xây Dựng Thăng Long em đã tiến hành nghiên cứu đề tài: “Ứng dụng công nghệ tin học và phương pháp toàn đạc điện tử thực hiện công tác chỉnh lý bản đồ địa chính tờ số 43 tỷ lệ 1:1000 xã Yên Trạch – huyện Phú Lương – Tỉnh Thái Nguyên”. Trong suốt quá trình thực tập em đã nhận được sự giúp đỡ của các thầy cô giáo và cán bộ, kỹ thuật viên nơi em thực tập tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm, Ban chủ nhiệm khoa Quản lý tài nguyên, các thầy, cô giáo trong Khoa Quản lý tài nguyên và đặc biệt là thầy giáo Nguyễn Đức Thạnh người đã trực tiếp hướng dẫn em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Em xin cảm ơn Ban giám đốc, cán bộ và kỹ thuật viên công ty cổ phần Trắc Địa – Địa Chính – Xây Dựng Thăng Long đã giúp đỡ em hoàn thành khóa luận này. Do trình độ có hạn mặc dù đã rất cố gắng song khóa luận tốt nghiệp của em không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được những ý kiến chỉ bảo của các thầy cô giáo, đóng góp của bạn bè để bài khóa luận tốt nghiệp của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày.......tháng 6 năm 2018 Sinh viên Trần Tuấn Vũ ii DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 2.1 Tóm tắt một vài thông số phân mảnh bản đồ ............................................12 Bảng 2.2: Các chỉ tiêu kỹ thuật của đường chuyền kinh vĩ ......................................15 Bảng 4.1. Hiện trạng quỹ đất xã Yên Trạch năm 2017 .............................................38 Bảng 4.2. Những yêu cầu kỹ thuật cơ bản của lưới đường chuyền địa chính ..........43 Bảng 4.3. Số liệu điểm gốc .......................................................................................46 Bảng 4.4. Tọa độ sau khi bình sai .............................................................................46 Bảng 4.5. Kết quả đo một số điểm chi tiết ...............................................................48 iii DANH MỤC HÌNH Trang Hình 2.1: Lưới chiếu Gauss-Kruger ............................................................................8 Hình 2.2: Phép chiếu UTM .........................................................................................9 Hình 2.3: Sơ đồ quy trình công nghệ đo vẽ bản đồ địa chính ...................................13 Hình 2.4: Sơ đồ cấu tạo máy toàn đạc điện tử ..........................................................17 Hình 2.5: Trình tự đo.................................................................................................19 Hình 2.6: Quy trình thành lập bản đồ địa chính trên phần mềm famis .....................25 Hình 4.1. Cấu trúc file dữ liệu từ máy đo điện tử .....................................................49 Hình 4.2. Phần mềm đổi định dạng file số liệu .........................................................50 Hình 4.3. File số liệu sau khi đổi ..............................................................................50 Hình 4.4. Phần mềm đổi định dạng file số liệu .........................................................51 Hình 4.5. File số liệu sau khi đổi ..............................................................................51 Hình 4.6. Nhập số liệu bằng FAMIS ........................................................................52 Hình 4.7. Triển điểm chi tiết lên bản vẽ ....................................................................53 Hình 4.8. Tạo mô tả trị đo .........................................................................................54 Hình 4.9. Một góc tờ bản đồ trong quá trình nối thửa .............................................54 Hình 4.10. Bản đồ sau khi tạo topology ....................................................................55 Hình 4.11. Tự động sửa lỗi clean Parameters ...........................................................56 Hình 4.12. Thửa đất sau khi được tạo tâm thửa ........................................................57 Hình 4.13. Thao tác để đánh số thửa .........................................................................58 Hình 4.14.Vẽ nhãn thửa ............................................................................................59 Hình 4.15.Tạo khung bản đồ .....................................................................................60 Hình 4.16. Tờ bản đồ sau khi được biên tập hoàn chỉnh ..........................................60 iv DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa BĐĐC Bản đồ địa chính BĐĐC Bản đồ địa chính CSDL Cơ sở dữ liệu CP Chính Phủ QĐ Quyết định QL Quốc lộ TCĐC Tổng cục Địa chính TNMT Tài nguyên & Môi trường TT Thông tư UTM Lưới chiếu hình trụ ngang đồng góc VN-2000 Hệ quy chiếu và hệ tọa độ quốc gia VN-2000 v MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................i DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. ii DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. iii DANH MỤC VIẾT TẮT .........................................................................................iv MỤC LỤC ..................................................................................................................v PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ ...........................................................................................1 1.1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1 1.2. Mục đích nghiên cứu của đề tài ...........................................................................2 1.3. Yêu cầu .................................................................................................................3 1.4. Ý nghĩa của đề tài. ................................................................................................3 PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .........................................................................4 2.1. Cơ sở khoa học .....................................................................................................4 2.1.1. Khái niệm bản đồ địa chính ..............................................................................4 2.1.2. Tính chất, vai trò của BĐĐC ............................................................................4 2.1.3. Các loại bản đồ địa chính ..................................................................................4 2.1.4. Các yếu tố cơ bản và Nội dung bản đồ địa chính.............................................5 2.1.4.1. Các yếu tố cơ bản của bản đồ địa chính .........................................................5 2.1.4.2. Bản đồ địa chính là tài liệu chủ yếu trong bộ hồ sơ địa chính. ......................6 2.1.5. Cơ sở toán học của bản đồ địa chính ................................................................7 2.1.5.1: Lưới chiếu Gauss – Kruger ............................................................................8 2.1.5.2: Phép chiếu UTM ...........................................................................................9 2.1.6. Nội dung và phương pháp chia mảnh bản đồ địa chính ..................................10 2.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................12 2.3. Các phương pháp thành lập bản đồ địa chính hiện nay .....................................12 2.3.1. Các phương pháp đo vẽ chi tiết thành lập bản đồ địa chính ...........................12 2.3.2. Đo vẽ bản đồ địa chính bằng phương pháp toàn đạc ......................................13 2.4. Thành lập lưới khống chế trắc địa ......................................................................14 vi 2.4.1. Khái quát về lưới tọa độ địa chính ..................................................................14 2.4.3. Thành lập đường chuyền kinh vĩ.....................................................................16 2.5. Đo vẽ chi tiết, thành lập bản đồ .........................................................................16 2.5.1. Đo chi tiết và xử lý số liệu ..............................................................................16 2.5.1.1. Phương pháp đo toạ độ cực các điểm chi tiết: .............................................16 2.5.2 Phương pháp đo vẽ bản đồ địa chính bằng máy toàn đạc điện tử ....................17 2.5.2.1. Đặc điểm và chức năng của máy toàn đạc điện tử trong đo vẽ chi tiết: ......17 2.5.2.2. Quy trình đo vẽ chi tiết và sử lý số liệu tại máy toàn đạc điện tử ................18 2.6. Ứng dụng một số phần mềm tin học trong biên tập bản đồ địa chính ...............20 2.6.1. Phần mềm MicroStation, Mapping Office ................................................20 2.6.2. Phần mềm famis ..............................................................................................21 2.6.2.1.Giới thiệu chung ............................................................................................21 2.6.2.2. Các chức năng của phần mềm FAMIS ........................................................22 2.6.2.3. Các chức năng làm việc với số liệu đo đạc mặt đất .....................................22 2.6.2.4. Các chức năng làm việc với cơ sở dữ liệu bản đồ địa chính ........................23 2.6.2.5. Quy trình thành lập bản đồ địa chính trên phần mềm famis ........................24 2.7. Giới thiệu sơ lược về máy toàn đạc điện tử .......................................................26 2.7.1. Đặc điểm và chức năng của máy toàn đạc điện tử ..........................................26 2.7.2. Đo tọa độ, độ cao đường truyền kinh vi ..........................................................26 2.7.3. Đo vẽ chi tiết bằng máy toàn đạc điện tử ........................................................26 PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...27 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................27 3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành .........................................................................27 3.3. Nội dung .............................................................................................................27 3.3.1. Điều kiện tự nhiên – kinh tế xã hội của xã Yên Trạch....................................27 3.3.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................27 3.3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .............................................................................27 3.3.1.3. Hiện trạng sử dụng đất và công tác quản lý đất đai ......................................28 3.3.2. Thành lập lưới khống chế đo vẽ ......................................................................28 vii 3.4.2.1. Công tác ngoại nghiệp ..................................................................................28 3.3.2.2. Công tác nội nghiệp .....................................................................................28 3.3.3. Thành lập mảnh bản đồ địa chính xã từ số liệu đo chi tiết .............................28 3.4 Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................28 3.4.1 Thu thập số liệu thứ cấp ...................................................................................28 3.4.2 Phương pháp đo vẽ chi tiết ...............................................................................29 PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU & THẢO LUẬN .......................................30 4.1 Điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội ...................................................................30 4.1.1.1. Vị trí địa lý ...................................................................................................30 4.1.1.2. Địa hình, địa chất công trình ........................................................................30 4.1.1.3. Khí hậu .........................................................................................................31 4.1.1.4. Thuỷ văn .......................................................................................................32 4.1.1.5. Tài nguyên đất ..............................................................................................32 4.1.1.6. Tài nguyên nước ...........................................................................................32 4.1.1.7. Tài nguyên rừng ...........................................................................................33 4.1.2 Điều kiện kinh tế xã hội: ..................................................................................33 4.1.2.1. Dân số ...........................................................................................................33 4.1.2.2. Lao động, việc làm và thu nhập ...................................................................34 4.1.2.3. Giao thông ....................................................................................................34 4.1.2.4. Năng lượng ...................................................................................................34 4.1.2.5. Bưu chính viễn thông ...................................................................................35 4.1.2.6. Cơ sở văn hóa ...............................................................................................35 4.1.2.7. Cơ sở y tế .....................................................................................................35 4.1.2.8. Cơ sở giáo dục - đào tạo ...............................................................................35 4.1.2.9. Quốc phòng – an ninh .........................................................................................36 4.1.3. Hiện trạng sử dụng đất và công tác quản lý đất đai ........................................37 4.1.3.1. Tình hình quản lý đất đai .............................................................................37 4.1.3.2. Hiện trang sử dụng đất đai ...........................................................................38 4.2. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và môi trường ............39 viii 4.2.1. Những lợi thế chủ yếu và kết quả đạt được ....................................................39 4.2.2. Những hạn chế ................................................................................................39 4.2.3. Tình hình quản lý sử dụng đất đai của xã Yên Trạch .....................................40 4.2.3.1. Hiện trạng quỹ đất ........................................................................................40 4.2.3.2. Tình hình quản lý đất đai .............................................................................41 4.2.3.3. Những tài liệu phục vụ cho công tác xây dựng bản đồ địa chính ................41 4.3. Thành lập lưới kinh vĩ ........................................................................................42 4.3.1. Công tác ngoại ngiệp .......................................................................................42 4.3.1.1. Công tác chuẩn bị .........................................................................................42 4.3.1.2. Chọn điểm, đóng cọc thông hướng ..............................................................43 4.3.1.3. Công tác đo GPS ..........................................................................................44 4.3.2. Công tác nội nghiệp ........................................................................................45 4.3.2.1. Nhập số liệu đo được từ thực địa vào máy tính ...........................................45 4.3.2.2. Bình sai lưới kinh vĩ. ....................................................................................45 4.4. Đo vẽ chi tiết và biên tập bản đồ bằng phần mềm Microstation, Famis.....................47 4.4.1. Đo vẽ chi tiết ...................................................................................................47 4.4.2. Ứng dụng phần mềm FAMIS và Microstation thành lập bản đồ địa chính .............48 4.4.2.1. Nhập số liệu đo.............................................................................................52 4.4.2.2. Hiển thị số liệu đo ........................................................................................53 4.4.2.3. Thành lập bản vẽ ..........................................................................................54 4.4.2.4. Kết nối với cơ sở dữ liệu bản đồ ..................................................................55 4.4.2.5. Sửa lỗi. .........................................................................................................55 4.4.2.6. Chia mảnh bản đồ.........................................................................................57 4.4.2.7. Thực hiện trên 1 mảnh bản đồ được tiến hành như sau : .............................57 4.4.2.8. Kiểm tra kết quả đo ......................................................................................61 4.4.2.9. In bản đồ .......................................................................................................61 PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................62 5.1. Kết luận ..............................................................................................................62 5.2. Kiến nghị ............................................................................................................62 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................63 1 PHẦN 1 ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Đất đai là sản phẩm của tự nhiên, là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá của mỗi quốc gia. Đất đai là yếu tố duy nhất của sự sống, nếu không có đất sẽ không có sản xuất và cũng không có sự tồn tại của con người. Cho nên việc bảo vệ nguồn tài nguyên đất đai là một vấn đề hết sức quan trọng. Trong cuộc sống đất đai đóng vai trò là tư liệu sản xuất đặc biệt không thể thiếu được trong cuộc sống hàng ngày với các hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp và cả sinh hoạt của mình, con người đã tác động trực tiếp vào đất đai, làm thay đổi hệ sinh thái tự nhiên và đôi khi làm giảm dần tính bền vững của đất đai. Ngoài ra hiện tượng xói mòn đất, thoái hoá đất và sa mạc hoá ngày càng diễn ra nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng. Ngoài ra đất đai còn là thành quả cách mạng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta. Cho nên, vì thế hệ hôm nay và cả các thế hệ mai sau chúng ta phải đoàn kết để sử dụng hợp lý và hiệu quả nguồn tài nguyên đất đai cũng như bảo vệ chúng khỏi nguy cơ thoái hoá đang ngày một rõ rệt như hiện nay. Công tác đo đạc bản đồ địa chính, lập hồ sơ địa chính, đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là những công việc chính của công tác quản lý Nhà nước về đất đai đã được quy định trong Luật Đất đai năm 2013. Đây là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, là một trong các nhu cầu cấp bách của ngành Địa chính trong cả nước nói chung và của tỉnh Thái Nguyên nói riêng. Để quản lý đất đai một cách chặt chẽ theo một hệ thống tư liệu mang tính khoa học và kỹ thuật cao, cần thiết phải có bộ bản đồ địa chính chính quy và hồ sơ địa chính hoàn chỉnh theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Công tác đo đạc bản đồ địa chính, lập hồ sơ địa chính và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho hộ gia đình cá nhân trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên là một phần của dự án nêu trên. Để bảo vệ quỹ đất đai của địa phương cũng như để phục vụ tốt hơn cho công tác quản lý đất đai thì bản đồ địa chính là một trong những tài liệu hết sức cần thiết, 2 vì nó là nguồn tài liệu cơ sở cung cấp thông tin cho người quản lý, sử dụng đất đai, đồng thời là tài liệu cơ bản nhất của bộ hồ sơ địa chính mang tính pháp lý cao. Với tính chất hết sức quan trọng của hệ thống bản đồ địa chính. Để phục vụ mục đích trên, được sự đồng ý của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên, Phòng quản lý các dự án đo đạc và bản đồ - công ty cổ phần Trắc Địa – Địa Chính – Xây Dựng Thăng Long đã tổ chức khảo sát, thu thập tài liệu lập Thiết kế kỹ thuật - Dự toán: Đo đạc bản đồ địa chính, lập hồ sơ địa chính và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất xã Yên Trạch, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, đã tiến hành xây dựng hệ thống bản đồ địa chính cho các xã, xã trên địa bàn tỉnh trong đó có xã Yên Trạch, huyện Phú Lương, Tỉnh Thái Nguyên. Với tính cấp thiết của việc phải xây dựng hệ thống bản đồ địa chính cho toàn khu vực xã Yên Trạch, với sự phân công, giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa Quản lý Tài nguyên, công ty cổ phần Trắc Địa – Địa Chính – Xây Dựng Thăng Long với sự hướng dẫn của thầy giáo TS. Nguyễn Đức Thạnh em tiến hành nghiên cứu đề tài “Ứng dụng công nghệ tin học và máy toàn đạc điện tử thực hiện chỉnh lý bản đồ địa chính tờ số 43 tỷ lệ 1:1000 Xã Yên Trạch-Huyện Phú Lương – Tỉnh Thái Nguyên” 1.2. Mục đích nghiên cứu của đề tài - Ứng dụng công nghệ tin học và máy toàn đạc điện tử vào thành lập lưới khống chế đo vẽ, đo vẽ chi tiết và biên tập một tờ bản đồ địa chính tỉ lệ 1:1000 tại xã Yên Trạch. - Hỗ trợ việc quản lý hồ sơ địa chính và công tác quản lý nhà nước về đất đai cho UBND các cấp. - Giúp cho cán bộ quản lý đất đai quản lý tốt đất tại địa phương một cách dễ dàng. - Nghiên cứu khả năng ứng dụng của công nghệ tin học bao gồm hệ thống phần mềm Trắc địa, máy Toàn đạc điện tử trong công tác thành lập bản đồ địa chính và quản lý cơ sở dữ liệu tài nguyên đất xã Yên Trạch. 3 1.3. Yêu cầu - Ứng dụng công nghệ tin học và máy toàn đạc điện tử thành lập bản đồ địa chính tại xã Yên Trạch-huyện Phú Lương– tỉnh Thái Nguyên. - Bản đồ được thành lập theo Thông tư số 25/2014/TT - BTNMT Quy định về thành lập bản đồ địa chính,Thông tư số 25/2014/TT - BTNMT Quy định thực hiện lồng ghép việc đo đạc lập hoặc chỉnh lý bản đồ địa chính và đăng kí, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất, xây dựng hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu địa chính và Quyết định số 08/2008/QĐ – BTNMT Quyết định Ban hành quy phạm thành lập bản đồ địa chính tỷ lệ 1:200, 1:500, 1:1000, 1:2000, 1: 5000 và 1: 10000 của Bộ Tài Nguyên Và Môi Trường (2008) [3]. - Đảm bảo đúng tiến độ và chất lượng thiết kế. - Đánh giá được khả năng chuyên môn trong lĩnh vực sử dụng phần mềm của cán bộ quản lý đất đai. 1.4. Ý nghĩa của đề tài. - Ý nghĩa trong khoa học. + Thực tập tốt nghiệp là cơ hội tốt để hệ thống và củng cố lại kiến thức đã được học trong nhà trường và áp dụng vào thực tiễn công việc - Ý nghĩa trong thực tiễn. + Qua nghiên cứu, tìm hiểu và ứng dụng máy toàn đạc điện tử trong công tác đo đạc thành lập bản đồ địa chính giúp cho công tác quản lý Nhà nước về đất đai được nhanh hơn đầy đủ hơn và chính xác hơn. + Phục vụ tốt cho việc đo vẽ chi tiết thành lập bản đồ địa chính theo công nghệ số, hiện đại hóa hệ thống hồ sơ địa chính theo quy định của Bộ Tài Nguyên và Môi Trường. 4 PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1. Cơ sở khoa học 2.1.1. Khái niệm bản đồ địa chính Theo mục 4 điều 3 luật đất đai 2013: Bản đồ địa chính là bản đồ thể hiện các thửa đất và các yếu tố địa lý có liên quan, lập theo đơn vị hành chính xã, xã, thị trấn, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận. 2.1.2. Tính chất, vai trò của BĐĐC Bản đồ địa chính là tài liệu cơ bản của hồ sơ địa chính, mang tính pháp lý cao phục vụ chặt chẽ quản lý đất đai đến từng thửa đất, là cơ sở để thực hiện một số nhiệm vụ trong công tác quản lý nhà nước về đất đai như: - Làm cơ sở thực hiện đăng kí đất đai, giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, cấp mới hoặc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. - Làm cơ sở để Thống kê, kiểm kê đất đai, lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Xác định hiện trạng và theo dõi biến động, phục vụ chỉnh lý biến động từng thửa đất. Đồng thời phục vụ công tác thanh tra tình hình sử dụng đất và giải quyết khiếu nại,tố cáo tranh chấp đất đai. 2.1.3. Các loại bản đồ địa chính -Bản đồ địa chính được lưu ở hai dạng là bản đồ giấy và bản đồ số địa chính. Bản đồ giấy địa chính là bản đồ truyền thống, các thông tin rõ ràng, trực quan, dễ sử dụng nhờ hệ thống ký hiệu và ghi chú được thể hiện trên giấy. Bản đồ số địa chính có nội dung thông tin tương tự như bản đồ giấy, song các thông tin này được số hóa , mã hóa và lưu trữ dưới dạng số trong máy tính. Trong đó các thông tin không gian lưu trữ dưới dạng toạ độ, còn thông tin thuộc tính sẽ được mã hoá. -Cơ bản bản đồ địa chính có 2 loại: + Bản đồ địa chính gốc: Là bản đồ được đo vẽ thể hiện hiện trạng sử dụng đất, là tài liệu cơ sở cho biên tập, biên vẽ và đo vẽ bổ sung thành lập bản đồ địa chính theo đơn vị cấp xã. 5 +Bản đồ địa chính: là bản đồ thể hiện trọn các thửa đất, xác định ranh giới, diện tích, loại đất của mỗi thửa đất theo thống kê của từng chủ sử dụng và được hoàn chỉnh phù hợp với các số liệu trong hồ sơ địa chính 2.1.4. Các yếu tố cơ bản và Nội dung bản đồ địa chính 2.1.4.1. Các yếu tố cơ bản của bản đồ địa chính Một sô yếu tố cơ bản và các yếu tố phụ khác có liên quan của bản đồ địa chính mà chúng ta cần phải phân biệt và hiểu rõ bản chất (Lê Văn Thơ, 2009)[7]. Yếu tố điểm: Điểm chỉ một vị trí được đánh dấu ở thực địa bằng mốc. Trong thực tế đó là các điểm trắc địa, các điểm đặc trưng của địa vật, chúng ta cần chú ý quản lý dấu mốc thể hiện điểm ở thực địa và toạ độ của chúng. Yếu tố đường: Đó là các đoạn thẳng hay những đường cong. Đối với đoạn thẳng cần xác định và quản lý toạ độ hai điểm đầu và cuối. Đối với đường gấp khúc và Các đường cong cần quản lý toạ độ các điểm đặc trưng của nó và đưa về dạng hình học cơ bản để có thể quản lý các yếu tố đặc trưng. Thửa đất: là một mảnh đất tồn tại ở thực địa được giới hạn bởi một đường bao khép kín, có diện tích xác định, thuộc một chủ sở hữu hoặc chủ sử dụng nhất định. Trong mỗi thửa đất có thể có một hoặc một số loại đất. Thửa đất phụ: Trên mỗi thửa đất lớn có thể tồn tại các thửa nhỏ có đường ranh giới phân chia không ổn định, có các khu được sử dụng vào các mục đích khác nhau, mức tính thuế khác nhau. Loại thửa này gọi là thửa đất phụ hay đơn vị tính thuế. Lô đất: Là vùng đất gồm một hoặc nhiều loại đất. Thông thường lô đất được giới hạn bởi các con đường kênh mương, sông ngòi. Đất đai được chia lô theo điều kiện tương đồng nhất định (độ cao, độ dốc, ...mục đích sử dụng) Khu đất, xứ đồng: Đó là vùng đất gồm nhiều thửa đất, nhiều lô đất. Khu đất và xứ đồng thường có tên gọi riêng được đặt từ lâu. Thôn, bản, xóm, ấp: Đó là các cụm dân cư , cộng đồng người cùng sống và lao động sản xuất trên một vùng đất. Các cụm dân cư thường có sự kết mạnh về các yếu tố dân tộc, tôn giáo nghề nghiệp... 6 Xã, xã: Là đơn vị hành chính cơ sở gồm nhiều thôn, bản, tổ dân phố. Đó là đơn vị hành chính có đầy đủ các tổ chức quyền lực để thực hiện chức năng quản lý nhà nước một cách toàn diện trong phạm vi lãnh thổ của mình. 2.1.4.2. Bản đồ địa chính là tài liệu chủ yếu trong bộ hồ sơ địa chính. Vì vậy, trên bản đồ cần thể hiện đầy đủ các yếu tố đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý đất đai. Trên bản đồ cần thể hiện đầy đủ các yếu tố sau: - Điểm khống chế tọa độ và độ và độ cao: Trên bản đồ cần thể hiện đầy đủ các điểm khống chế các cấp, lưới tọa độ địa chính cấp 1, cấp 2 và các điểm khống chế đo vẽ có chôn mốc ở thực địa để sử dụng lâu dài. Đây là yếu tố dạng điểm cần thể hiện chính xác đến 0,1 mm trên bản đồ. - Địa giới hành chính các cấp: Cần thể hiện chính xác đường địa giới quốc gia, địa giới hành chính các cấp Tỉnh, Huyện, Xã, các mốc địa giới hành chính , các điểm ngoặt của đường địa giới. Khi đường địa giới cấp thấp trùng với đường địa giới cấp cao hơn thì ưu tiên biểu thị đường địa giới cấp cao hơn. Các đường địa giới phải phù hợp với hồ sơ địa giới đang được lưu thông trong các cơ quan nhà nước. - Ranh giới thửa đất: Thửa đất là yếu tố cơ bản của bản đồ địa chính. Ranh giới thửa đất được thể hiện trên bản đồ bằng đường viền khép kín dạng đường gấp khúc hoặc đường cong. Để xác định vị trí thủa đất cần đo vẽ chính xác các điểm đặc trưng trên đường ranh giới của nó như điểm góc thửa điểm ngoặt, điểm cong của đường biên. Đối với mỗi thửa đất, trên bản đồ còn phải thể hiện đầy đủ 3 yếu tố là số thửa, diện tích và phân loại đất theo mục đích sử dụng. - Loại đất: Tiến hành phân loại và thể hiện 5 loại đất chính là đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất ở, đất chuyên dùng và đất chưa sử dụng. Trên bản đồ địa chính cần phân loại đến từng thửa đất, từng loại đất chi tiết. - Công trình xây đựng trên đất: Khi đo vẽ bản đồ địa chính tỷ lệ lớn ở vùng đất thổ cư, đặc biệt là ở khu vực đô thị thì trên từng thửa đất còn phải thể hiện chính xác ranh giới các công trình xây dựng cố định như nhà ở, nhà làm việc, . . .Các công trình được xây dựng theo mép tường phía ngoài. Trên vị trí công trình còn biểu thị tính chất công trình như gạch nhà, nhà bê tông, nhà nhiều tầng. 7 - Ranh giới sử dụng đất: Trên bản đồ cần thể hiện ranh giới các khu dân cư, ranh giới lãnh thổ sử dụng đất của các doanh nghiệp, của các tổ chức xã hội, doanh trại quân đội, . . . - Hệ thống giao thông: Cần thể hiện tất cả các loại đường sắt, đường bộ, đường trong làng, đường ngoài đồng, đường phố, ngõ phố, . . .Đo vẽ chính xác vị trí tim đường, mặt đường, chỉ giới đường, các công trình cấu cống trên đường và tính chất cong đường. Giới hạn thể hiện hệ thông giao thông là chân đường, đường có độ rộng lớn hơn 0,5 mm trên bản đồ phải vẽ hai nét, nếu độ rộng nhỏ hơn 0.5 mm thì vẽ một nét và ghi chú độ rộng. - Mạng lưới thủy văn: Thể hiện hệ thông sông ngòi, kênh mương, ao hồ, . . . Đo vẽ theo mức nước cao nhất hoặc mức nước tại thời điểm đo vẽ. Độ rộng lớn hơn 0,5 mm trên bản đồ phải vẽ hai nét, nếu độ rộng nhỏ hơn 0,5 mm thì trên bản đồ vẽ một nét theo đường tim của nó. Khi đo vẽ trong khu vực dân cư thì phải vẽ chính xác các rãnh thoát nước công cộng. Sông ngòi, kênh mương cần phải ghi chú tên riêng và hướng nước chảy. - Địa vật quan trọng: Trên bản đồ cần thể hiện các địa vật có ý nghĩa định hướng. - Mốc giới quy hoạch: Thể hiện đầy đủ mốc giới quy hoạch, chỉ giới quy hoạch, hành lang an toàn giao thông, hành lang bảo vệ đường điện cao thế, bảo vệ đê điều. - Dáng đất: Khi đo vẽ bản đồ ở vùng đặc biệt còn phải thể hiện dáng đất bằng đường đồng mức hoặc ghi chú độ cao. 2.1.5. Cơ sở toán học của bản đồ địa chính Để đáp ứng yêu cầu quản lý đất đai, đặc biệt là khi sử dụng hệ thống thông tin đất đai, bản đồ địa chính trên toàn lãnh thổ phải là một hệ thống thống nhất về cơ sở toán học và độ chính xác. Muốn vậy phải xây dựng lưới toạ độ thống nhất và chọn một hệ quy chiếu tối ưu và hợp lý để thể hiện bản đồ. Trong khi lựa chọn hệ quy chiếu cần đặc biệt ưu tiên giảm nhỏ đến mức có thể ảnh hưởng của biến dạng phép chiếu đến kết quả thể hiện yếu tố bản đồ. 8 Thực tế hiện nay có hai lưới chiếu đẳng góc có khả năng sử dụng cho bản đồ địa chính Việt Nam đó là lưới chiếu Gauss và UTM. Sơ đồ múi chiếu và đặc điểm biến dạng của hai phép chiếu Gauss và UTM được thể hiện trên hình sau: 2.1.5.1: Lưới chiếu Gauss – Kruger Hình 2.1: Lưới chiếu Gauss-Kruger Lưới này được thiết lập theo các điều kiện sau: * Thể elipxoid quả đất Kraxovski (1946) với: - Bán trục lớn a=6378245m - Bán trục nhỏ b=6356863.01877m - Độ dẹt =1/298.3 * Hằng số lưới chiếu k=1.000 tức là tỷ số chiều dài trên kinh tuyến giữa không thay đổi (m=1) * Bề mặt của elipxoid quả đất được chia ra các múi có kinh độ bằng nhau: 60 múi mỗi múi 60 (hoặc 120 múi mỗi múi 30). Mỗi múi được ký hiệu bằng chữ số Ả rập đến 60. Biến dạng lớn nhất ở vùng gần kinh tuyến biên của hai múi chiếu và gần xích đạo (Lê Văn Thơ, 2009)[7]. 9 2.1.5.2: Phép chiếu UTM Hình 2.2: Phép chiếu UTM Lợi thế cơ bản của lưới chiếu UTM là biến dạng qua phép chiếu nhỏ và tương đối đồng nhất. Tỷ lệ độ dài trên kinh tuyến trục múi 60 là m0 = 0,9996, trên hai kinh tuyến đối xứng nhau cách nhau khoảng 1,50 so với kinh tuyến m=1, trên kinh tuyến biên của múi chiếu m>1. Ngày nay nhiều nước phương Tây và trong vùng Đông Nam Á dùng múi chiếu UTM và Elipxoid WGS84. Ngoài ưu điểm cơ bản là biến dạng nhỏ, nếu dùng múi chiếu UTM sẽ thuận lợi hơn trong công việc sử dụng một số công nghệ của phương Tây và tiện liên hệ toạ độ Nhà nước Việt Nam với hệ toạ độ quốc tế. Bản đồ địa chính của Việt Nam được thành lập trước năm 2000 đều sử dụng phép chiếu Gauss. Tháng 7 năm 2000 Tổng cục Địa chính đã công bố và đưa vào sử dụng hệ quy chiếu và hệ toạ độ nhà nước VN-2000. Tham số chính của hệ VN-2000 gồm có: - Bán trục lớn a=6378137,0m - Độ dẹt =1/298,25723563 - Tốc độ quay quanh trục w=7292115,0x10-11rad/s - Hằng số trọng trường trái đất GM=3986005.108m3s. Điểm gốc toạ độ quốc gia N00 đặt tại Viện Công Nghệ Địa chính, đường Hoàng Quốc Việt, Hà Nội. 10 Để đảm bảo chắc chắn cho khu vực đo vẽ bản đồ địa chính cấp tỉnh hoặc thành phố không cách xa kinh tuyến trục của múi chiếu quá 80km, trong quy phạm quy định cụ thể kinh tuyến trục cho từng tỉnh riêng biệt. Hiện nay cả nước có 63 tỉnh và thành phố, có nhiều tỉnh nằm trên cùng một kinh tuyến, vì vậy mỗi tỉnh được chỉ định chọn một trong 10 kinh tuyến trục từ 103 0 đến 1090 (Lê Văn Thơ, 2009)[7]. 2.1.6. Nội dung và phương pháp chia mảnh bản đồ địa chính Hiện nay nước ta đang sử dụng phương pháp chia mảnh bản đồ địa chính theo ô vuông tọa độ thẳng góc. Mảnh bản đồ địa chính, tỷ lệ 1:10000 được xác định như sau: Chia mặt phẳng chiếu hình thành các ô vuông, mỗi ô vuông có kích thước thực tế là 6 x 6 ki lô mét (km) tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:10000. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:10000 là 60 x 60 cm, tương ứng với diện tích là 3600 héc ta (ha) ở thực địa. Số hiệu của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:10000 gồm 08 chữ số: 02 số đầu là 10, tiếp sau là dấu gạch nối (-), 03 số tiếp là 03 số chẵn km của tọa độ X, 03 chữ số sau là 03 số chẵn km của tọa độ Y của điểm góc trái phía trên khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính. -Bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000 Chia mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:10000 thành 04 ô vuông, mỗi ô vuông có kích thước thực tế là 3 x 3 km tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000 là 60 x 60 cm, tương ứng với diện tích là 900 ha ngoài thực địa. Số hiệu của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000 gồm 06 chữ số: 03 số đầu là 03 số chẵn km của toạ độ X, 03 chữ số sau là 03 số chẵn km của toạ độ Y của điểm góc trái phía trên khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính. - Bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000 Chia mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:5000 thành 09 ô vuông, mỗi ô vuông có kích thước thực tế 1 x 1 km tương ứng với một mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000. Kích thước khung trong tiêu chuẩn của mảnh bản đồ địa chính tỷ lệ 1:2000 là 50 x 50 cm, tương ứng với diện tích 100 ha ngoài thực địa.