ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
TRẦN THỊ GIANG
XÂY DỰNG CHUẨN ĐẦU RA CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
GIÁO VIÊN SƯ PHẠM TOÁN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG
SƯ PHẠM ĐÀ LẠT ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Hà Nội – 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
TRẦN THỊ GIANG
XÂY DỰNG CHUẨN ĐẦU RA CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
GIÁO VIÊN SƯ PHẠM TOÁN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG
SƯ PHẠM ĐÀ LẠT ĐÁP ỨNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC
Chuyên ngành: Đo lường và đánh giá trong giáo dục
Mã số: 60140120
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS LÊ ĐỨC NGỌC
Hà Nội – Năm 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên: Trần Thị Giang là học viên cao học chuyên ngành Đo lường và
Đánh giá trong giáo dục, khóa 2012 của Viện Đảm Bảo Chất Lượng Giáo Dục, Đại
học Quốc gia Hà Nội.
Tôi xin cam đoan đây là phần nghiên cứu do tôi thực hiện.
Các số liệu, kết luận nghiên cứu trình bày trong luận văn này chưa được
công bố ở các nghiên cứu khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình
Học viên
Trần Thị Giang
1
LỜI CẢM ƠN
Học viên xin trân trọng bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đối với PGS. TS Lê Đức
Ngọc Viện Đảm Bảo Chất Lượng Giáo Dục – Đại học Quốc Gia Hà Nội người đã
định hướng và tận tình hướng dẫn học viên hoàn thành luận văn.
Học viên xin bày tỏ lòng cảm ơn tới thầy Lê Cao Phan trưởng phòng Khảo
thí - Đảm bảo chất lượng đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cũng như góp ý để học viên
hoàn thành luận văn.
Học viên xin bày tỏ lòng cảm ơn đến quý thầy trong Ban giám hiệu nhà
trường CĐSP Đà Lạt; quý thầy các phòng Hành chính – Tổng hợp, phòng TCCB –
CTSV, quý thầy (cô) khoa Tự nhiên đã tạo điều kiện thuận lợi cho học viên hoàn
thành luận văn.
Học viên xin bày tỏ lòng cảm ơn đến cô Đàm Thị Thắm giảng viên khoa Xã
hội trường CĐSP Đà Lạt đã giúp đỡ học viên trong quá trình thu thập dữ liệu.
Thông qua luận văn này, học viên xin gửi lời cảm ơn đến qúy Thầy (Cô) đã
tham gia giảng dạy khóa học Đo lường và Đánh giá trong giáo dục khóa học 2012 2014 đã cung cấp những kiến thức vô cùng quý báu về lĩnh vực đo lường và đánh
giá như: PGS.TS Nguyễn Quý Thanh - Viện trưởng Viện Đảm Bảo Chất Lượng
Giáo Dục; PGS.TS Ngô Doãn Đãi, TS.Nguyễn Thị Thu Hương, TS Phạm Xuân
Thanh…
Cảm ơn các bạn học viên cùng khóa cũng như các anh (chị) khóa trên đã
động viên, hỗ trợ trong quá trình nghiên cứu luận văn.
Vì luận văn được hoàn thành trong thời gian ngắn nên không thể tránh khỏi
những sai sót. Kính mong qúy Thầy (Cô), các nhà khoa học, các bạn học viên và
những người quan tâm đóng góp ý kiến để tác giả có thể làm tốt hơn những nghiên
cứu về lĩnh vực này trong thời gian sắp tới.
Trân trọng.
Đà Lạt, ngày tháng năm 2014
Học Viên
Trần Thị Giang
2
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................................................. 1
MỤC LỤC.......................................................................................................................................... 3
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................................................ 7
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................................................ 9
2. Mục đích nghiên cứu................................................................................................................ 11
3. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu.......................................................................... 11
3.1. Câu hỏi nghiên cứu. .............................................................................................................. 11
Để đạt được các mục đích nghiên cứu, đề tài tập trung trả lời các câu hỏi sau: ...................... 11
3.2. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................................................... 12
Xây dựng được CĐR mới cho chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán trình độ Cao
đẳng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học góp phần nâng cao chất lượng đào tạo
giáo viên Toán trường CĐSP Đà Lạt. ...................................................................................... 12
4. Khung lý thuyết. ................................................................................................................... 12
Việc xây dựng khung lý thuyết được tác giả căn cứ vào: ........................................................ 12
Thứ nhất: Yêu cầu của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, THPT do Bộ Giáo dục và Đào
tạo ban hành năm 2009. ........................................................................................................... 12
khung lý thuyết............................................................................................................................. 13
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN .......................................................................... 14
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu. .............................................................................................. 14
1.1.1. Nghiên cứu trong nước................................................................................................... 14
1.1.2. Nghiên cứu nước ngoài. ................................................................................................. 18
1.2. Cơ sở lý luận. .................................................................................................................... 23
1.2.1. Một số khái niệm cơ bản. ............................................................................................... 23
1.2.3. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29NQ/TW) [34]............................................................................................................................ 27
Chương 2: Xây dựng CĐR cho chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán trình độ Cao đẳng
đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và một số giải pháp đánh giá. .............................. 31
3
2.1. Xây dựng CĐR chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán trình độ Cao đẳng đáp ứng
chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học ....................................................................................... 31
2.1.1. Thành phần, cấu trúc CĐR ngành Toán. ........................................................................ 31
2.1.2. Đề xuất nội dung CĐR cho chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán trình độ Cao
đẳng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học. ............................................................ 32
2.2. Xây dựng giải pháp thực hiện chuẩn đầu ra mới cho chương trình đào tạo giáo viên sư phạm
Toán trình độ Cao đẳng và tính hợp lý của giải pháp đề xuất. ..................................................... 46
2.2.1. Giải pháp thực hiện CĐR đề xuất. ................................................................................. 46
2.2.2. Tính hợp lý của giải pháp ............................................................................................... 48
Chương 3: Đánh giá độ tin cậy và độ giá trị của bộ công cụ đo lường. ........................................... 50
` 3.1. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................................... 50
3.1.1 Hồi cứu tài liệu: ............................................................................................................... 50
Tìm hiểu nghiên cứu các văn bản, tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Phân tích,
tổng hợp các tài liệu có liên quan từ đó xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. ...... 50
3.1.2. Phương pháp điều tra: .................................................................................................... 50
3.1.5. Phương pháp thống kê toán học. ..................................................................................... 52
3.2. Chọn mẫu nghiên cứu ........................................................................................................... 53
3.4.1. Phân tích độ tin cậy dựa trên mô hình lý thuyết tương quan bằng cách sự dụng phần
mềm SPSS [32]. ....................................................................................................................... 56
3.4.2. Phân tích độ tin cậy dựa trên mô hình Rasch bằng phần mềm Quest [33]..................... 62
Chương 4. Đánh giá mức độ đáp ứng của CĐR đề xuất cho chương trình đào tạo giáo viên sư phạm
Toán trình độ Cao đẳng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học với nhu cầu xã hội. ....... 67
4.1. Mức độ đáp ứng của CĐR đề xuất với chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học do cựu sinh
viên, nhà tuyển dụng, nhà quản lý, cán bộ giảng dạy đánh giá. ................................................... 67
4.2. Mức độ đáp ứng của CĐR đề xuất với chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học do sinh viên
năm cuối đánh giá. ....................................................................................................................... 69
Chương 5. Tự đánh giá mức độ đáp ứng so với Chuẩn đầu ra đề xuất của nhóm khách thể cựu sinh
viên và sinh viên năm cuối. .............................................................................................................. 71
5.2. Đánh giá mức độ đáp ứng về mặt kỹ năng so với CĐR đề xuất của nhóm sinh viên năm cuối,
cựu sinh viên. ............................................................................................................................... 77
4
5.3. Đánh giá mức độ đáp ứng về mặt Thái độ so với CĐR đề xuất của nhóm sinh viên năm cuối,
cựu sinh viên. ............................................................................................................................... 84
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT............................................................................................................. 87
1. KẾT LUẬN .............................................................................................................................. 87
1.1. Kết luận rút ra từ việc xây dựng CĐR chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán đáp
ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học. ........................................................................... 87
1.2. Kết luận rút ra từ việc phân tích bộ công cụ đo lường. ......................................................... 87
1.3. Kết luận rút ra từ việc phân tích mức độ đáp ứng của CĐR đề xuất với chuẩn nghề nghiệp
giáo viên trung học ................................................................................................................... 92
1.4. Kết luận rút ra từ việc đánh giá thử nghiệm mức độ đáp ứng của sinh viên tốt nghiệp so
với CĐR xây dựng. .................................................................................................................. 92
2. ĐỀ XUẤT. ................................................................................................................................... 92
2.1. Giải pháp thực hiện CĐR mà tác giả đề xuất. ....................................................................... 92
2.2. Những đề xuất nhằm nâng cao chất lượng chương trình đào tạo cử nhân sư phạm Toán
trường CĐSP Đà Lạt .................................................................................................................... 93
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................................ 97
5
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Stt
1
2
Chữ viết tắt
BGDĐT-GDĐH
Nội dung
Bộ Giáo dục và Đào tạo – Giáo dục Đại học
CNTT
Công nghệ thông tin
3
GDĐH
Giáo dục Đại học
4
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
5
GVTH
Giáo viên trung học
6
NQ/TW
Nghị quyết trung ương
7
QTMMT
Quản trị mạng máy tính
8
THCS
Trung học cơ sở
9
TT-BGD&ĐT
Thông tư – Bộ giáo dục và Đào tạo
10
CĐR
Chuẩn đầu ra
11
CĐSP
Cao đẳng Sư phạm
6
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng
Tên bảng
Trang
Bảng 2.1
Mô tả thành phần cơ bản của CĐR chương trình đào tạo giáo
viên sư phạm Toán trình độ Cao đẳng
30
Mô tả tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ số nội dung câu hỏi của bộ
Bảng 2.2
CĐR đề xuất.
36
Bảng 3.1
Mô tả các thang đo sử dụng trong các phiếu khảo sát
54
Bảng 3.2
Kết quả kiểm định KMO and Bartlett's Test về tính cần thiết
64
Bảng 3.3
Kết quả kiểm định KMO and Bartlett's Test về tính khả thi
64
Bảng 3.4
Kết quả kiểm định KMO and Bartlett's Test về vị trí việc làm
65
Bảng 4.1
Số liệu thống kê về việc đánh giá mức độ đáp ứng của CĐR
đề xuất với chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học của cựu
sinh viên, nhà tuyển dụng, nhà quản lý.
67
Số liệu thống kê về việc đánh giá mức độ đáp ứng của CĐR
Bảng 4.2
đề xuất với chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học của sinh
68
viên năm cuối.
Thống kê giá trị trung bình mức độ đáp ứng về mặt kiến thức
Bảng 5.1
so với CĐR đề xuất của nhóm sinh viên năm cuối, cựu sinh
71
viên.
Thống kê giá trị trung bình mức độ đáp ứng về mặt kỹ năng
Bảng 5.2
so với CĐR đề xuất của nhóm sinh viên năm cuối, cựu sinh
77
viên.
Bảng 5.3
Thống kê giá trị trung bình mức độ đáp ứng về mặt thái độ so
với CĐR đề xuất của nhóm sinh viên năm cuối, cựu sinh
viên.
7
82
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình
Tên hình
Trang
Hình 1.1
Quy trình xây dựng CĐR của trường ĐH Birmingham
20
Hình 1.2
Hình 1.3
Các khối về kiến thức, kỹ năng và phẩm chất của
người kỹ sư.
Năng lực cốt lõi phù hợp và đáp ứng với bối cảnh xã
hội và doanh nghiệp.
8
21
22
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thế kỷ XXI với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, sự phát
triển năng động của các nền kinh tế, quá trình hội nhập và toàn cầu hoá đang làm
cho việc rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển giữa các nước trở nên hiện thực
hơn và nhanh hơn. Khoa học - công nghệ trở thành động lực cơ bản của sự phát
triển kinh tế - xã hội. Giáo dục là nền tảng của sự phát triển khoa học - công nghệ,
phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại và đóng vai trò chủ
yếu trong việc nâng cao ý thức dân tộc, tinh thần trách nhiệm và năng lực của các
thế hệ hôm nay và mai sau. Đổi mới giáo dục đang diễn ra trên quy mô toàn cầu.
Bối cảnh trên đã tạo nên những thay đổi sâu sắc trong giáo dục, từ quan niệm về
chất lượng giáo dục, xây dựng nhân cách người học đến cách tổ chức quá trình và
hệ thống giáo dục. Nhà trường từ chỗ khép kín chuyển sang mở cửa rộng rãi, đối
thoại với xã hội và gắn bó chặt chẽ với nghiên cứu khoa học - công nghệ và ứng
dụng. Sự nghiệp giáo dục đào tạo nghề nghiệp hằng mong tạo ra những thế hệ con
người mới đáp ứng được các đòi hỏi của phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc
tế, một lớp trẻ có sức khoẻ, có chuyên môn, năng động và sáng tạo vì sự mưu cầu
của xã hội. Đó chính là chất lượng của lực lượng lao động mà giáo dục đào tạo nghề
nghiệp mong muốn đạt được. Trong các lực lượng tham gia đào tạo ra nguồn nhân
lực đáp ứng được các yêu cầu trên thì người thầy giữ vai trò cốt yếu. Chính phẩm
chất và năng lực của người thầy tạo nên uy tín và chất lượng của một trường học.
Trong giai đoạn hiện nay, giáo viên không còn chỉ đóng vai trò là người truyền
đạt tri thức mà còn phải là người tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn, gợi mở, cố vấn, trọng
tài (người tổ chức) cho các hoạt động học tập tìm tòi khám phá, giúp người học tự
lực chiếm lĩnh kiến thức mới. Giáo viên phải có năng lực đổi mới phương pháp dạy
học, chuyển từ kiểu dạy tập trung vào vai trò giáo viên và hoạt động dạy sang kiểu
dạy tập trung vào vai trò của người học và hoạt động học, từ cách dạy thông báo giải thích – minh hoạ sang cách dạy hoạt động tìm tòi khám phá. Vì vậy cần có
9
những yêu cầu, những điều kiện để đào tạo ra được một người thầy có phẩm chất
đạo đức, có đủ kiến thức, kỹ năng chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm, chuyên tâm
với nghề nghiệp, kiên định vững vàng trước những khó khăn và đặc biệt là biết tìm
ra con đường vượt qua những khó khăn, thách thức, giải quyết được các tình huống
nghề nghiệp, sư phạm... Đào tạo thầy và chăm lo cho người thầy, phát triển đội ngũ
cán bộ giảng dạy luôn phải gắn liền với nhau và cần phải được thể hiện trong các
quy định của nhà trường và để làm cơ sở cho việc xây dựng phát triển chương trình
đào tạo, bồi dưỡng giáo viên năm 2009, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành chuẩn
nghề nghiệp giáo viên THCS, THPT [2].
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên là hệ thống các yêu cầu cơ bản về phẩm chất
chính trị, đạo đức, lối sống và các năng lực mà người giáo viên phải đạt được để
thực hiện các chức năng giáo dục.
Theo thông tư số 66/2007/QĐ-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban
hành quy định về đánh giá chất lượng các trường đại học, cao đẳng, tiến hành công
tác kiểm định chất lượng giáo dục, kiểm định chất lượng chương trình đào tạo, kiểm
định CĐR tại các cơ sở đào tạo [5].
Mục tiêu cao cả nhất của việc thực hiện đảm bảo chất lượng CĐR là hướng tới
việc xây dựng một bộ CĐR đáp ứng được công việc thực tế mà xã hội yêu cầu.
Để chỉ đạo các cơ sở đào tạo xây dựng CĐR, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có
các công văn số: 2196/BGDĐT-GDĐH ngày 22 tháng 4 năm 2010 về việc hướng
dẫn xây dựng và công bố CĐR ngành đào tạo trình độ đại học, cao đẳng [1].
Năm 2011 thực hiện theo văn bản số 2196/BGDĐT-GDĐH được ban hành
ngày 22/04/2010, trường CĐSP Đà Lạt đã xây dựng CĐR cho tất cả các ngành đào
tạo có đầy đủ nội dung về kiến thức, kỹ năng, thái độ và vị trí việc làm sau khi tốt
nghiệp của sinh viên. Tuy nhiên việc xây dựng đó chưa qua khảo sát thực tế nhu cầu
của ngành giáo dục địa phương nên CĐR hiện nay chưa mang tính đặc thù riêng
cho trường CĐSP Đà Lạt.
Sứ mệnh của trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt là đào tạo ra nguồn nhân lực
chất lượng cao đáp ứng cho tỉnh nhà hướng đến phát triển nhận thức cùng xây dựng
10
phát triển bộ CĐR mới đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên là mục tiêu đích thực
của việc kiểm định chất lượng và đảm bảo chất lượng. Vì thế, việc nhận thức đúng
đắn và sâu sắc đối với việc xây dựng bộ CĐR mới là bài toán cần giải quyết cho sự
phát triển bền vững là một đòi hỏi bức xúc hiện nay.
Do vậy, công tác xây dựng chất lượng CĐR mới của các chuyên ngành đào
tạo nói chung và CĐR chuyên ngành Toán nói riêng tại trường Cao đẳng Sư phạm
Đà Lạt là vô cùng quan trọng và cực kỳ cấp thiết.
Trước tình hình thực tế như vậy, chúng tôi chọn đề tài luận văn “Xây dựng
Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán của trường Cao
đẳng Sư phạm Đà Lạt đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học” Tác giả
mong muốn kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần vào cải tiến và nâng cao
chất lượng bộ CĐR tại đơn vị.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu xây dựng bộ CĐR cho chương trình đào tạo giáo viên sư phạm
Toán trình độ Cao đẳng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học của Bộ
Giáo dục và Đào tạo nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên Toán
của trường CĐSP Đà Lạt.
Nội dung nghiên cứu
Xây dựng CĐR chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán trình độ Cao
đẳng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp GVTH tại trường CĐSP Đà Lạt.
Đánh giá mức độ đáp ứng của CĐR mới cho chương trình đào tạo giáo viên
sư phạm Toán trình độ Cao đẳng với chuẩn nghề nghiệp GVTH.
Xây dựng giải pháp thực hiện CĐR đề xuất cho chương trình đào tạo giáo
viên sư phạm Toán trình độ Cao đẳng.
Đánh giá tính hợp lý của giải pháp đề xuất.
3. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
3.1. Câu hỏi nghiên cứu.
Để đạt được các mục đích nghiên cứu, đề tài tập trung trả lời các câu hỏi
sau:
11
Câu hỏi 1: Có những lý do nào để xây dựng CĐR mới chương trình đào tạo
giáo viên sư phạm Toán trình độ Cao đẳng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp của GVTH?
Câu hỏi 2: CĐR chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán trình độ Cao
đẳng mới được xây dựng đáp ứng với chuẩn nghề nghiệp của GVTH ở mức độ nào?
Câu hỏi 3: Có giải pháp nào để thực hiện CĐR chương trình đào tạo giáo
viên sư phạm Toán trình độ Cao đẳng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp của GVTH đã
xây dựng?
Câu hỏi 4: Giải pháp nêu ra có tính hợp lý như thế nào trong việc thực hiện
CĐR đã xây dựng trong nghiên cứu?
3.2. Giả thuyết nghiên cứu
Xây dựng được CĐR mới cho chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán trình
độ Cao đẳng đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học góp phần nâng cao
chất lượng đào tạo giáo viên Toán trường CĐSP Đà Lạt.
4. Khung lý thuyết.
Việc xây dựng khung lý thuyết được tác giả căn cứ vào:
Thứ nhất: Yêu cầu của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, THPT do Bộ
Giáo dục và Đào tạo ban hành năm 2009.
Thứ hai: Yêu cầu đối với giáo dục phổ thông và giáo dục Đại học trong nghị
quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29NQ/TW) được ban hành ngày 4.11.2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
XHCN và hội nhập quốc tế.
Thứ ba: Vai trò của môn Toán bậc THCS trong nghị quyết số 29-NQ/TW.
Từ ba căn cứ trên tác giả định hình nên chuẩn đầu ra cho chương trình đào
tạo giáo viên sư phạm Toán của trường CĐSP Đà Lạt
12
khung lý thuyết
Kiến thức bao gồm:
Kiến thức cơ bản; kiến
thức cơ sở ngành; kiến
thức chuyên ngành;
kiến thức sư phạm.
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên
THCS, THPT do Bộ Giáo dục và
Đào tạo ban hành năm 2009 [2]
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8,
Chuẩn
Ban Chấp hành Trung ương khóa
đầu ra
XI
(Nghị quyết số 29-NQ/TW)
Chuẩn nghề nghiệp giáo
chương
được ban hành ngày 4.11.2013
trình đào
về đổi mới căn bản, toàn diện
tạo giáo
giáo dục và Đào tạo ban
viên sư
viên THCS, THPT do Bộ
giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu
hành năm 2009
cầu CNH-HĐH trong điều kiện
phạm
kinh tế thị trường định hướng
Toán
XHCN và hội nhập quốc tế [34].
Chuẩn nghề nghiệp giáo
trình độ
Cao đẳng
viên THCS, THPT do Bộ
Vai trò của môn Toán bậc THCS
giáo dục và Đào tạo ban
trong nghị quyết số 29-NQ/TW
ngành và kiến thức thực tế
Kỹ năng bao gồm: Kỹ
năng cơ sở ngành; kỹ
năng chuyên ngành; kỹ
năng sư phạm; kỹ năng
mềm.
Thái độ bao gồm: Chấp
hành tốt chủ trương của
Đảng và chính sách
Phát luật của Nhà
nước; Ý thức công dân;
Niềm đam mê nghề
nghiệp; Luôn sẵn sàng
học tập để nâng cao
trình độ chuyên môn.
hành
[25].năm 2009
5. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu.
Chuẩn nghề nghiệp giáo
Nghiên cứu này tiến hành khảo sát toàn bộ sinh viên năm cuối, một số giảng viên,
viên THCS, THPT do Bộ
một số nhà quản lý, một số cựu sinh viên và một số trường THCS sử dụng sinh viên
giáo dục và Đào tạo ban
tốt nghiệp chương trình đào tạo giáo viên sư phạm Toán trình độ Cao đẳng của
hành năm
2009xxxxxxxxxxxxx
trường
CĐSP
Đà Lạt.
6. Đóng góp của đề tài.
Đề tài góp phần giúp các trường sư phạm nói chung và trường CĐSP Đà Lạt
nói riêng nắm bắt được tinh thần đổi mới cải cách giáo dục sau năm 2015 và đi
trước một bước trong việc đổi mới dạy và học ở bậc phổ thông.
13
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.
1.1.1. Nghiên cứu trong nước.
Chất lượng giáo dục luôn là vấn đề được xã hội quan tâm, bước vào thời kì
đổi mới, vấn đề chất lượng giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục càng trở nên
cấp thiết, trở thành vấn đề nóng của xã hội. Việc đánh giá mức độ đáp ứng của sinh
viên tốt nghiệp đối với chuẩn nghề nghiệp chính là kênh thông tin giúp nhà trường
điều chỉnh CĐR và xem xét vấn đề đào tạo đáp ứng Chuẩn nghề nghiệp đến mức độ
nào, đồng thời có tác động tích cực trong việc nâng cao chất lượng đào tạo nhằm
hướng tới “Chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu đề ra”. Để cải thiện chất lượng
giáo dục đại học, bộ GD & ĐT đã chọn quản lý là khâu đột phá và CĐR được xem
như điểm ‘bắt đầu’ của quá trình đổi mới quản lý chất lượng đào tạo. Chị thị về
nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục đại học năm học 2008 – 2009 (Số: 56/2008/CTBGDĐT, được ban hành ngày 03 tháng 10 năm 2008) của Bộ GD & ĐT yêu cầu
“Triển khai 03 công khai theo hướng dẫn của Bộ [8]: Công khai cam kết về mục
tiêu và chất lượng đào tạo; công khai lực lượng giảng viên và các nguồn lực của
trường; công khai tài chính của trường”. Cụ thể hơn, Bộ GD & ĐT đã chủ trương
“Nói không với đào tạo không đạt chuẩn, không đáp ứng nhu cầu xã hội” nhằm đổi
mới quản lý chất lượng đào tạo. Như vậy, chuẩn hóa và đáp ứng nhu cầu xã hội
được xem là 02 điểm trong quản lý chất lượng đào tạo:
Thứ nhất – bảo đảm chất lượng ‘sản phẩm’ đầu ra đáp ứng được chuẩn, cái
được quy đinh, mức quy đinh.
Thứ hai – bảo đảm ‘sản phẩm’ đầu ra đáp ứng được nhu cầu thị trường lao
động.
Như vậy, CĐR phản ánh chất lượng bên trong (ở dạng tuyên bố, hình dung
về sản phẩm đào tạo) và chất lượng bên ngoài (khả năng đáp ứng yêu cầu của thị
trường lao động) có mối quan hệ chặt chẽ hữu cơ với nhau. Không thể nói chất
lượng trong cao mà không có hoặc có chất lượng ngoài thấp. Đây chính là cốt lõi
14
của quan hệ giữa chất lượng trong và chất lượng ngoài đào tạo, phán ánh mối quan
hệ sống còn giữa đào tạo nghề và môi trường nghề trong thực tế.
Thực hiện Chỉ thị số 7823/CT-BGDĐT ngày 27 tháng 10 năm 2009 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục đại học năm
học 2009-2010 [6] và Quyết định số 179/QĐ-BGDĐT ngày 11/01/2010 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về phê duyệt Chương trình hành động triển khai
thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/BCSĐ ngày 06/01/2010 của Ban Cán sự Đảng Bộ
Giáo dục và Đào tạo về đổi mới quản lý giáo dục đại học giai đoạn 2010-2012 [7],
các trường đại học, cao đẳng cần tổ chức xây dựng và công bố CĐR cho các ngành
nghề đào tạo của trường. Đây là nhiệm vụ trọng tâm của năm học, là một trong
những giải pháp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của từng cơ sở đào tạo và
toàn ngành, là cam kết của các cơ sở giáo dục đại học về chất lượng đào tạo với xã
hội, về năng lực của người học sau khi tốt nghiệp.
Để thống nhất về nội dung, cách thức xây dựng và công bố CĐR các ngành
đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hướng dẫn các cơ sở giáo dục đại học xây dựng
và công bố CĐR các ngành đào tạo trình độ đại học, cao đẳng thông qua công văn
số 2196/BGDĐT-GDĐH ban hành ngày 22 tháng 04 năm 2010 với nội dung như
sau:
a) Tên ngành đào tạo: Tiếng Việt và Tiếng Anh;
b) Trình độ đào tạo: Cao đẳng hoặc Đại học;
c) Yêu cầu về kiến thức: Tri thức chuyên môn, năng lực nghề nghiệp…
d) Yêu cầu về kỹ năng:
- Kỹ năng cứng: Kỹ năng chuyên môn, năng lực thực hành nghề nghiệp, kỹ
năng xử lý tình huống, kỹ năng giải quyết vấn đề…
- Kỹ năng mềm: Kỹ năng giao tiếp, làm việc theo nhóm, khả năng sử dụng
ngoại ngữ, tin học…
đ) Yêu cầu về thái độ:
- Phẩm chất đạo đức, ý thức nghề nghiệp, trách nhiệm công dân;
- Trách nhiệm, đạo đức, tác phong nghề nghiệp, thái độ phục vụ;
15
- Khả năng cập nhật kiến thức, sáng tạo trong công việc.
e) Vị trí làm việc của người học sau khi tốt nghiệp;
g) Khả năng học tập, nâng cao trình độ sau khi ra trường;
h) Các chương trình, tài liệu, chuẩn quốc tế mà nhà trường tham khảo.
Việc bạn hành văn bản số 2196/BGDĐT-GDĐH ngày 22/04/2010 đã bước
đầu nâng cao nhận thức của các cơ sở GDĐH về trách nhiệm xã hội và cam kết đối
với người học [1], tuy nhiên ngày 12/04/2013 Bộ GD&ĐT đã gửi công văn số
2435/ BGDĐT-GDĐH đề nghị các trường báo cáo tình hình xây dựng và công bố
CĐR nhưng chỉ có 71 cơ sở GDĐH nộp báo cáo. Kết quả cho thấy tồn tại một số
hạn chế như sau:
Thứ nhất, một số cơ sở đào tạo chưa xây dựng và công bố công khai CĐR;
đa số đào tạo xây dựng và công bố CĐR còn mang tính hình thức, hầu như không
gắn với chương trình đào tạo, cách thức tổ chức đào tạo và đánh giá kết quả học tập
của người học cũng như các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo khác [4];
Thứ hai, Một số chương trình đào tạo cùng ngành, cùng trình độ nhưng chưa
thống nhất về cấu trúc và yêu cầu trong CĐR; nhiều chương trình đào tạo cùng
ngành chưa thực sự nhất quán, liên thông về kiến thức, yêu cầu năng lực đạt được
đối với người học ở các trình độ khác nhau [4]
Thứ ba, Việc xây dựng và công bố CĐR của các trường chưa gắn trách
nhiệm với người học cũng như trách nhiệm xã hội của các cơ sở GDĐH [4]
Thứ tư, Quan niệm công bố CĐR và cách thức tổ chức thực hiện chưa thống
nhất giữa các trường và ngay trong cùng một trường [4]
Trước tình hình thực tế như vậy, Trung ương đã ban hành nghị quyết số 29NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo [34], ngay sau đó ngày 09 tháng 06 năm 2014 Chính phủ
đã ra nghị quyết số 44/NQ-CP về việc ban hành chương trình hành động của chính
phủ thực hiện nghị quyết 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa
XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp
hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa
16
và hội nhập quốc tế, với nhiều nhiệm vụ khác nhau trong đó có nhiệm vụ tăng
cường quản lý chất lượng đầu ra ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại
học đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực theo yêu cầu của thị trường lao động phấn
đấu đến năm 2030 nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực [13].
Theo Đinh Quang Báo (2013), Tài liệu tập huấn về Phát triển chương trình
đào tạo giáo viên trung học theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học, với bài
viết: Xây dựng CĐR và chương trình đào tạo của trường Đại học Sư phạm theo
chuẩn nghề nghiệp giáo viên – Tác giả đã chỉ ra rằng: Chuẩn nghề nghiệp giáo viên,
CĐR và chương trình đào tạo có mối quan hệ qua lại, tác động lẫn nhau do vậy khi
phân tích được mối quan hệ giữa các thành phần này sẽ định hướng cho việc thiết
kế chương trình đảm bảo chất lượng của Đại học Sư phạm đáp ứng yêu cầu thực
tiễn giáo dục phổ thông [10].
Luận văn thạc sĩ của Lê Thị Linh Giang (2010), Đánh giá mức độ đáp ứng
với chuẩn nghề nghiệp của giáo viên trung học phổ thông cử nhân sư phạm do
trường Đại học An Giang đào tạo – Nghiên cứu đã cho thấy, tất cả các ngành của
khoa sư phạm đều đáp ứng với chuẩn nghề nghiệp của GVTH, tuy nhiên chỉ có 3
ngành Hóa học, Lịch sử, Địa lý có tỷ lệ giáo viên đáp ứng chuẩn GVTH ở mức độ
tốt và khá là rất thấp, Do đó ở các bộ môn này cần xây dựng kế hoạch đào tạo và
chương trình hành động cụ thể tập trung vào 25 tiêu chí của chuẩn nhằm đáp ứng tốt
hơn yêu cầu của nhà tuyển dụng [18]
Luận văn thạc sĩ của Mai Hoàng Sang (2010), Nghiên cứu xây dựng CĐR
ngành công nghệ thông tin Trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ Thành phố
Hồ Chí Minh và đánh giá thử nghiệm – Nghiên cứu đã xây dựng thành công CĐR
nghề QTMMT thuộc ngành CNTT trường Cao đẳng Nghề Kỹ thuật Công nghệ
Thành phố Hồ Chí Minh và qua đánh giá thử nghiệm tác giả đã chỉ ra những tiêu
chí đáp ứng được và chưa đáp ứng được của sinh viên đối với bộ CĐR về kiến thức,
kỹ năng, thái độ [28].
Ngoài ra còn rất nhiều tác giả nghiên cứu về mức độ thích ứng với công việc
thông qua việc đánh giá các tiêu chí về kiến thức, kỹ năng, thái độ của sinh viên sau
17
khi ra trường đó là luận văn thạc sĩ của Ngô Thanh Tùng (2009), Nghiên cứu đánh
giá mức độ đáp ứng với công việc của sinh viên tốt nghiệp đại học ngành kinh tế
giai đoạn 2000-2005 thông qua lấy ý kiến người sử dụng lao động của một số
doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội [31]; Đỗ Nghiêm Thanh Phương (2009), Đánh
giá mức độ đáp ứng về kiến thức, kỹ năng, thái độ của cử nhân giáo dục đặc biệt –
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đối với yêu cầu của thị trường lao động [27];
Nguyễn Thái Hòa (2012), Đánh giá mức độ đáp ứng yêu cầu công việc của kỹ sư
ngành công nghệ thông tin tốt nghiệp tại trường Đại học Công nghệ Sài Gòn [19].
1.1.2. Nghiên cứu nước ngoài.
Hiện nay trên thế giới có rất nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến việc
đánh giá CĐR và đánh giá năng lực của giảng viên. Cùng với sự thay đổi quan niệm
về mục tiêu của giáo dục và vai trò giáo viên đối với việc học tập của học sinh, quan
niệm về những năng lực cần thiết của một giảng viên cũng thay đổi. Nhiều nghiên
cứu đã chỉ ra rằng kết quả đầu ra được thiết kế và thực hiện trong quá trình dạy học
tỷ lệ thuận với chất lượng giảng dạy và những yếu, kém của sinh viên có thể được
giải quyết trong quá trình dạy học (Bogue & Sanuders, 1992). Các tác giả Lauer và
Dean (2001) vào đầu thế kỷ XX quan niệm giáo dục trước hết là giáo dục đạo đức,
chất lượng giáo viên đồng nghĩa với đạo đức của giáo viên; thông qua phẩm chất
đạo đức của chính mình trong các hoạt động hằng ngày, giáo viên sẽ chuyển tải
những giá trị đạo đức cho học sinh.
Theo nghiên cứu của Ngô Doãn Đãi (2012), 15 giá trị cốt lõi được trường
University System of Florida tuyên bố trong mục tiêu và đưa vào đánh giá đầu ra
bao gồm :1/ Nhân phẩm cá nhân; 2/ Trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội;
3/ Tôn trọng bản thân; 4/ Tôn trọng quyền của mọi người; 5/ Lòng dũng cảm phát
biểu ý kiến và công nhận quyền phát biểu ý kiến cá nhân của người khác; 6/ Phân
biệt các quan điểm phải trái khi có nhiều ý kiến khác nhau; 7/ Cam kết thực hiện
công bằng pháp lý; 8/ Thông cảm, quan tâm và có ý thức trách nhiệm với người
khác;9/ Có tinh thần kỷ luật và tự hào về công việc, tôn trọng thành công của người
18
- Xem thêm -