Lêi nãi ®Çu
Lµ mét n-íc ®ang ph¸t triÓn, xuÊt ph¸t ®iÓm víi mét nÒn kinh tÕ n«ng
nghiÖp l¹c hËu. §¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó tõng b-íc c¶i
thiÖn nÒn kinh tÕ n-íc nhµ vµ tiÕn tíi mét x· héi v¨n minh phån thÞnh h¬n- x·
héi XHCH. HÖ thèng ng©n hµng gi÷ mét vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc
biÕn chñ tr-¬ng ®ã thµnh hiÖn thùc bëi ng©n hµng lµ nguån chñ yÕu huy ®éng
cung cÊp vèn, kh¬i dËy tiÒm n¨ng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Nhê cã hÖ thèng ng©n
hµng c¸c nguån vèn ®Çu t- ®-îc l-u chuyÓn ®Õn nh÷ng n¬i cÇn thiÕt ®Ó ph¸t
triÓn s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t- x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. §ã chÝnh lµ
ho¹t ®éng cña tÝn dông ng©n hµng, mét ®ßn bÈy quan träng gãp phÇn lµm thóc
®Èy sù t¨ng tr-ëng cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, mÆt tr¸i cña nã lu«n tån t¹i song
hµnh víi ho¹t ®éng tÝn dông ®ã lµ “ rñi ro” . V©ng ®©y lµ lÜnh vùc tiÒm Èn nhiÒu
rñi ro nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Rñi ro tÝn dông trong
mét sè tr-êng hîp kh«ng nh÷ng g©y thiÖt h¹i cho chÝnh Ng©n hµng ®ã mµ cßn
g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng cho c¶ hÖ thèng Ng©n hµng vµ nÒn kinh tÕ.
Nh©n thøc ®-îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn em ®· chän ®Ò tµi: “ Mét sè
gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i chi nh¸nh
NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng” ®Ó lµm luËn v¨n tèt nghiÖp.
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n ®-îc kÕt cÊu thµnh 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng I: Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ rñi ro tÝn dông trong nÒn kinh tÕ
thÞ tr-êng.
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i Chi nh¸nh NHNo&PTNT
tØnh H¶i D-¬ng.
Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông t¹i
Chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng.
Ch-¬ng I
Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ rñi ro tÝn dông trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng
I- ng©n hµng th-¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
1. Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ vai trß cña ng©n hµng th-¬ng m¹i.
1.1 Kh¸i qu¸t vÒ ng©n hµng th-¬ng m¹i.
HÖ thèng NHTM h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong mét qu¸ tr×nh l©u dµi víi
nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, nã ra ®êi trªn c¬ së nÒn s¶n xuÊt vµ l-u th«ng
hµng ho¸ ph¸t triÓn. Ngµy nay, ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc m«i giíi trªn thÞ
tr-êng tµi chÝnh ngµy cµng ph¸t triÓn vÒ sè l-îng, quy m«, ho¹t ®éng ®a d¹ng
phong phó vµ ®an xen lÉn nhau. Trong mçi n-íc cã mét m« h×nh riªng vÒ hÖ
thèng trung gian tµi chÝnh nh-ng ph¶i nãi c¸c NHTM lín nhÊt c¶ vÒ ph¹m vi,
®èi t-îng còng nh- khèi l-îng ho¹t ®éng giao dÞch vµ dÞch vô. Tuy kh¸i niÖm
vÒ NHTM cßn cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau nh-ng nh×n chung ®Òu thèng nhÊt coi
NHTM lµ mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt trªn thÞ tr-êng chuyªn kinh doanh tiÒn tÖ
mµ phÇn lín kh«ng ph¶i b»ng nguån vèn tù cã cña m×nh, chñ yÕu b»ng nguån
vèn vay m-în trong x· héi th«ng qua viÖc huy ®éng tiÒn göi, cho vay vµ lµm
trung gian cung cÊp c¸c dÞch vô ng©n hµng.
T¹i ViÖt Nam, theo luËt Ng©n hµng Nhµ n-íc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông
®-îc ban hµnh ngµy 26/12/1997, NHTM ®-îc ®Þnh nghÜa nh- sau: “ Ng©n hµng
th-¬ng m¹i lµ tæ chøc tÝn dông kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ
th-êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö
dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, ®Çu t-, thùc hiÖn nghÜa vô chiÕt khÊu vµ lµm c¸c
ph-¬ng tiÖn thanh to¸n” .
1.2 Vai trß cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i.
Cïng víi sù nghiÖp ®æi míi vµ ®i lªn cña ®Êt n-íc th× kh«ng thÓ phñ nhËn vai
trß ®ãng gãp to lín cña ngµnh Ng©n hµng:
Thø nhÊt: NHTM lµ nguån chñ yÕu huy ®éng cung cÊp vèn kh¬i dËy tiÒm
n¨ng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
Thø hai: NHTM lµ thñ quü cña c¸c tæ chøc kinh tÕ.
Thø ba: NHTM lµ cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi thÞ tr-êng th«ng qua
ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp.
Thø t-: NHTM lµ c«ng cô ®Ó nhµ n-íc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ.
Thø n¨m: NHTM lµ cÇu nèi cña nÒn tµi chÝnh quèc gia víi nÒn tµi chÝnh
quèc tÕ.
2. C¸c nghiÖp vô chÝnh cña ng©n hµng th-¬ng m¹i ( ho¹t ®éng chñ yÕu).
Cïng víi thêi gian c¸c nhiÖm vô cña NHTM cµng ®-îc bæ sung vµ hoµn
thiÖn h¬n nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng. Tuy nhiªn dï ë møc ®é thÞ tr-êng nµo NHTM vÉn duy tr× ba nghiÖp vô
kinh doanh chÝnh ( NghiÖp vô tµi s¶n nî, NghiÖp vô tµi s¶n cã, NghiÖp vô trung
gian) vµ nÕu thiÕu mét trong ba yÕu tè ®ã th× Ng©n hµng sÏ kh«ng cßn tån t¹i.
2.1 Ho¹t ®éng huy ®éng vèn (NghiÖp vô tµi s¶n nî).
§©y lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n, ®Çu tiªn, chñ yÕu cña NHTM vµ
th«ng qua nghiÖp vô nµy NHTM thùc hiÖn chøc n¨ng t¹o tiÒn. NHTM ®· tiÕn
hµnh thu gom, tiÕp nhËn, qu¶n lý l-îng tiÒn t¹m thêi nhµn rçi trong x· héi d-íi
c¸c h×nh thøc nh-: NhËn tiÒn göi tiÕc kiÖm, tiÒn göi thanh to¸n,.....Trong ®ã tiÒn
göi bao gåm: TiÒn göi kh«ng kú h¹n, tiÒn göi cã kú h¹n. Ngoµi ra NHTM cßn
ph¸t hµnh thªm chøng chØ tiÒn göi, c¸c tr¸i phiÕu Ng©n hµng hay ®i vay tõ c¸c
Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
2.2 Ho¹t ®éng sö dông vèn (nghiÖp vô tµi s¶n cã).
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, NHTM thùc chÊt còng lµ mét doanh nghiÖp. V×
vËy khi kinh doanh ph¶i coi lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu vµ cuèi cïng, ®Ó t¹o
ra lîi nhuËn vµ thu nhËp cho ng©n hµng th× c¸c NHTM ph¶i biÕt sö dông vµ khai
th¸c nguån vèn mét c¸ch triÖt ®Ó vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Ho¹t ®éng cho vay lµ ho¹t
®éng kinh doanh sinh lêi chñ yÕu cña NHTM, c¸c NHTM dïng phÇn lín vèn
huy ®éng ®Ó cho vay nh»m thu lîi nhuËn tõ sù chªnh lÖch gi÷a chi phÝ ®Çu vµo
(l·i xuÊt huy ®éng) vµ chi phÝ ®Çu ra (l·i suÊt cho vay). Thùc hiÖn nghiÖp vô nµy
c¸c NHTM kh«ng nh÷ng ®· thùc hiÖn ®-îc chøc n¨ng x· héi cña m×nh th«ng
qua viÖc më réng vèn ®Çu t- gia t¨ng s¶n phÈm x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n
d©n mµ cßn cã ý nghÜa rÊt lín ®Õn toµn bé ®êi sèng kinh tÕ th«ng qua c¸c ho¹t
®éng tµi trî cho c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ
c¸c ngµnh s¶n xuÊt dÞch vô kh¸c trong nÒn kinh tÕ. Ngoµi ho¹t ®éng cho vay lµ
chñ yÕu, c¸c NHTM cßn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t- hïn vèn, liªn doanh
liªn kÕt, kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ tr-êng tµi chÝnh. Ho¹t ®éng nµy võa
mang l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng võa gãp phÇn ®iÒu hoµ l-u th«ng tiÒn tÖ trong
nÒn kinh tÕ.
2.3 Ho¹t ®éng trung gian thanh to¸n (NghiÖp vô trung gian).
Ng©n hµng lµm trung gian thanh to¸n thùc hiÖn thanh to¸n theo yªu cÇu cña
kh¸ch hµng b»ng c¸ch cung cÊp c¸c c«ng cô thanh to¸n thuËn lîi nh-: SÐc, uû
nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, thÎ thanh to¸n, th- tÝn dông,.... Ho¹t ®éng nµy gãp phÇn
lµm t¨ng lîi nhuËn th«ng qua viÖc thu phÝ dÞch vô thanh to¸n vµ ®ång thêi lµm t¨ng
nguån vèn cho vay cña ng©n hµng, thÓ hiÖn trªn sè d- cã tµi kho¶n tiÒn göi cña
kh¸ch hµng. Ngoµi ra cßn cã t¸c dông bæ trî cho hai nghiÖp vô trªn nh»m thu hót
vµ tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
3- C¸c lo¹i rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i.
Rñi ro lµ nh÷ng biÕn cè x¶y ra ngoµi ý muèn kh«ng dù tÝnh tr-íc ®-îc g©y
ra nh÷ng thiÖt h¹i cho mét c«ng viÖc cô thÓ nµo ®ã. Trong ho¹t ®éng kinh doanh
ng©n hµng th-êng x¶y ra nh÷ng lo¹i rñi ro sau:
Rñi ro nguån vèn: Th-êng x¶y ra mét trong hai tr-êng hîp sau:
- Tr-êng hîp thõa vèn: Tøc lµ vèn bÞ ø ®äng kh«ng cho vay vµ ®Çu t- ®-îc,
v× vËy kh«ng sinh lêi; trong khi ®ã ng©n hµng vÉn ph¶i tr¶ l·i hµng ngµy cho
ng-êi cã tiÒn göi vµo ng©n hµng.
- Tr-êng hîp thiÕu vèn: X¶y ra khi ng©n hµng kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu
cho vay vµ ®Çu t- hoÆc kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch
hµng.
Rñi ro tÝn dông: Lµ nh÷ng tæn thÊt mµ ng©n hµng ph¶i g¸nh chÞu khi
kh¸ch hµng kh«ng tr¶, tr¶ kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc kh«ng tr¶ ®óng h¹n tiÒn gèc vµ
tiÒn l·i.
Rñi ro l·i suÊt: Lµ nh÷ng tæn thÊt cho Ng©n hµng khi l·i suÊt thÞ tr-êng
cã sù biÕn ®æi.
Rñi ro hèi ®o¸i: Lµ lo¹i rñi ro do sù biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ
tr-êng. Rñi ro nµy xuÊt hiÖn khi ng©n hµng kh«ng cã sù c©n b»ng vÒ tr¹ng th¸i
ngo¹i hèi t¹i thêi ®iÓm tû gi¸ biÕn ®æi.
Rñi ro thanh to¸n: §©y lµ lo¹i rñi ro trong qu¸ tr×nh thanh to¸n cã thÓ do
sai sãt nghiÖp vô hoÆc bÞ lîi dông trong thanh to¸n sÐc, thÎ, thanh to¸n ®iÖn tö.
C¸c rñi ro kh¸c: §ã lµ nh÷ng rñi ro do thiªn tai mang l¹i nh-: Thiªn tai,
ho¶ ho¹n, ®éng ®Êt, hoÆc bÞ lõa ®¶o, mÊt trém,.... lµm thiÖt h¹i ®Õn tµi s¶n cña ng©n
hµng. Tuy nhiªn ta cã thÓ dÔ dµng h¹n chÕ nã b»ng c¸c biÖn ph¸p b¶o hiÓm.
II- rñi ro tÝn dông cña ng©n hµng th-¬ng m¹i
1. Kh¸i niÖm rñi ro tÝn dông.
Ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lµ mét ho¹t ®éng
rÊt nh¹y c¶m, mäi biÕn ®éng trong nÒn kinh tÕ x· héi ®Òu nhanh chãng t¸c ®éng ®Õn
ho¹t ®éng cña ng©n hµng, nã cã thÓ g©y x¸o chén bÊt ngê vµ dÉn ®Õn sù gi¶m sót
trÇm träng vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Do vËy ho¹t ®éng kinh
doanh cña NHTM lu«n chøa ®ùng nh÷ng rñi ro “tiÒm Èn”, nã cã thÓ x¶y ra bÊt cø
lóc nµo. VËy rñi ro tÝn dông lµ: Rñi ro vÒ sù tæn thÊt tµi chÝnh (trùc tiÕp hoÆc gi¸n
tiÕp) xuÊt ph¸t tõ ng-êi ®i vay kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî ®óng h¹n theo cam
kÕt hoÆc mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n (Gi¸o tr×nh tÝn dông cña häc viÖn ng©n hµng)
2. C¸c h×nh thøc rñi ro tÝn dông.
2.1 Kh«ng thu ®-îc l·i ®óng h¹n
CÊp ®é thÊp nhÊt lµ khi ng-êi vay kh«ng tr¶ ®-îc tiÒn l·i ®óng kú h¹n, khi ®ã
ng©n hµng sÏ chuyÓn sè l·i ®ã vµo kho¶n môc l·i treo ph¸t sinh. H×nh thøc rñi ro
nµy ®-îc xÕp vµo møc rñi ro thÊp v× ngo¹i trõ tr-êng hîp kh¸ch hµng muèn quþt
nî, chiÕm dông vèn th× phÇn lín ®Òu xuÊt ph¸t tõ viÖc thiÕu c©n ®èi vèn khi ®Õn
kú h¹n tr¶ l·i cña kh¸ch hµng, kh¸ch hµng ph¶i t¹m ho·n tr¶ l·i cho ng©n hµng.
2.2 Kh«ng thu ®-îc vèn (nî gèc) ®óng h¹n.
Khi kh«ng thu ®-îc nî gèc ®óng h¹n còng cã nghÜa lµ mét l-îng vèn cho
vay cã thÓ g©y khã kh¨n t¹m thêi. Khi ®ã ng©n hµng sÏ chuyÓn sè nî gèc ®ã
sang môc nî qu¸ h¹n ph¸t sinh. Kho¶n môc nµy ph¸t sinh vµo thêi gian ®¸o h¹n
cña hîp ®ång tÝn dông.
2.3 Kh«ng thu ®-îc l·i hoÆc thu kh«ng ®ñ tiÒn l·i.
Kh«ng thu ®ñ l·i lµm l·i treo ®ãng b¨ng vµ ®iÒu nµy lµm ¶nh h-ëng ®Õn kÕt
qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng.
2.4 Kh«ng thu ®ñ vèn cho vay
Kh«ng thu ®ñ vèn cho vay lµ nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi, nÕu t×nh tr¹ng
nµy ph¸t sinh th-êng xuyªn th× ng©n hµng sÏ mÊt vèn vµ kÐo dµi th× ng©n hµng
sÏ ph¸ s¶n.
Trªn ®©y lµ bèn h×nh thøc gióp cho NHTM nhËn biÕt rñi ro tÝn dông vµ cã
biÖn ph¸p xö lý. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i lóc nµo gÆp rñi ro tÝn dông th× ng©n
hµng ®Òu ph¶i tr¶i qua bèn tr-êng hîp trªn. Cã tr-êng hîp kh¸ch hµng tr¶ l·i rÊt
®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n nh-ng cuèi cïng l¹i kh«ng thÓ tr¶ ®-îc nî gèc cho ng©n
hµng. V× vËy, khi nghiªn cøu vÒ rñi ro tÝn dông ng-êi ta th-êng chó träng vµo
c¸c tr-êng hîp cã nguy c¬ x¶y ra rñi ro tÝn dông nh- lµ l·i treo ph¸t sinh vµ ®Æc
biÖt lµ nî qu¸ h¹n ph¸t sinh cßn ë c¸c tr-êng hîp kh¸c cã l·i treo ®ãng b¨ng hay
nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi ®-îc coi lµ rñi ro thùc sù nªn th-êng ®-îc xem
xÐt ®Ó gi¶i quyÕt hËu qu¶ vµ rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm.
3. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông.
3.1 Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hµng.
Kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n: Sau khi vay vèn cña ng©n hµng th-êng cã rñi ro
do mét sè nguyªn nh©n sau: C¸ nh©n thiÕu n¨ng lùc ph¸p lý, thu kh«ng æn ®Þnh,
bÞ mÊt viÖc lµm , c¸c sù kiÖn trong gia ®×nh, trém c¾p hoÆc sö dông vèn sai môc
®Ých, thËm chÝ do c¸ nh©n cã môc ®Ých lõa ®¶o ng©n hµng. ViÖc qu¶n lý qu¸
tr×nh sö dông vèn vay ng©n hµng ®èi víi c¸c c¸ nh©n th-êng lµ rÊt khã kh¨n khi
x¶y ra c¸c biÕn cè sÏ lµm cho c¸c c¸ nh©n kh«ng tr¶ nî cho ng©n hµng vµ viÖc
thu håi nî ®èi víi c¸ nh©n th-êng kÐo dµi vµ phøc t¹p.
Kh¸ch hµng lµ c¸c doanh nghiÖp:
- Sù yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é kü thuËt, m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu lµm cho n¨ng suÊt
lao ®éng thÊp, chÊt l-îng kÐm gi¸ thµnh cao dÉn ®Õn hµng ho¸ ø ®äng, thua lç
trong kinh doanh.
- Kh¶ n¨ng tæ chøc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cña l·nh ®¹o cßn nhiÒu h¹n
chÕ, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng muèn thµnh c«ng trong kinh doanh th× c¸c doanh
nghiÖp cÇn ph¶i cã kiÕn thøc, kü n¨ng qu¶n trÞ kinh doanh chø kh«ng thÓ thµnh ®¹t
chØ bëi lßng nhiÖt t×nh vµ sù chÞu ®ùng gian khæ.
- T×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp còng lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn
dông. Tµi chÝnh khã kh¨n, vèn tù cã thÊp trong khi tån t¹i nhiÒu nî nÇn cã thÓ
khiÕn doanh nghiÖp sö dông vèn sai môc ®Ých nh-: Doanh nghiÖp dïng vèn vay
ng¾n h¹n ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc kinh doanh bÊt ®éng s¶n nªn khi ®Õn
h¹n ph¶i tr¶ nî vÉn ch-a kÞp chuyÓn ®æi thµnh tiÒn.
TÊt c¶ c¸c nguyªn nh©n trªn lµ tõ phÝa kh¸ch hµng ®èi t¸c kh«ng thÓ thiÕu
trong c¸c quan hÖ tÝn dông. Hä lµ ng-êi mang l¹i thu nhËp cho ng©n hµng, ®ång
thêi ®-a l¹i cho ng©n hµng nh÷ng nguy c¬ rñi ro cho nªn nÕu h¹n chÕ ®-îc nh÷ng
nguy c¬ ®ã sÏ lµm t¨ng ®¸ng kÓ lîi nhuËn cho ng©n hµng.
3.2 Nguyªn nh©n tõ phÝa Ng©n hµng.
Th-êng th× khi nh¾c ®Õn rñi ro tÝn dông, ng-êi ta th-êng nghÜ ®Õn ®ã lµ do
kh¸ch hµng kh«ng chÊp hµnh ®óng nh÷ng tho¶ thuËn víi ng©n hµng. Nh-ng nhthÕ th× ch-a ®ñ, bëi v× ng©n hµng lµ ng-êi quyÕt ®Þnh cho vay hay kh«ng cho vay.
Do vËy ng©n hµng kh«ng thÓ kh«ng cã nh÷ng sai sãt dÉn ®Õn rñi ro do c¸c nguyªn
nh©n tõ phÝa ng©n hµng cã thÓ tæng hîp thµnh nh÷ng nguyªn nh©n nh- sau:
- Ng©n hµng ®-a ra chÝnh s¸ch tÝn dông kh«ng phï hîp víi nÒn kinh tÕ.
- Do c¸n bé tÝn dông ch-a chÊp hµng ®óng quy tr×nh cÊp tÝn dông, kh«ng ®¶m
b¶o ®óng c¸c nguyªn t¾c tÝn dông.
- N¨ng lùc vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña mét bé phËn c¸n bé tÝn dông ng©n hµng
ch-a ®¸p øng kÞp víi diÔn biÕn rÊt nhanh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng.
- Do ¸p lùc c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng kh¸c.
- Do viÖc t¨ng d- nî kh«ng ®i kÌm víi viÖc qu¶n lý cña c¸n bé tÝn dông nªn
dÉn ®Õn t×nh tr¹ng qu¸ t¶i ®èi víi c¸n bé tÝn dông, d- nî b×nh qu©n qu¸ lín, sè mãn
vay nhiÒu, thuéc mäi lÜnh vùc kinh tÕ nªn c¸n bé chuyªn tr¸ch khã kiÓm so¸t
th-êng xuyªn liªn tôc ®Ó cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu kÞp thêi ng¨n chÆn.
- Do ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña c¸n bé Ng©n hµng cßn yÕu kÐm, bÊt cËp.
- C«ng t¸c thanh tra kiÓm so¸t néi bé ch-a theo kÞp yªu cÇu qu¶n lý tÝn dông.
3.3 Nguyªn nh©n kh¸c
M«i tr-êng kinh tÕ ch-a æn ®Þnh do chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ
m« cña nhµ n-íc ®ang trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¹nh
tranh gay g¾t víi n¹n hµng gi¶ vµ hµng nhËp lËu.
M«i tr-êng ph¸p lý trong lÜnh vùc tÝn dông ch-a thËt sù hoµn thiÖn, c¸c v¨n
b¶n ph¸p lý ch-a ®ång bé khi thùc hiÖn cßn nhiÒu v-íng m¾c t¹o ra c¸c khe hë ®Ó
kÎ xÊu lîi dông g©y rñi ro cho c¶ doanh nghiÖp vµ ng©n hµng .
Sù bÊt b×nh ®¼ng trong ®èi sö cña mét sè c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc dµnh
cho c¸c NHTM kh¸c nhau.
Ngoµi ra, c¸c nguyªn nh©n rñi ro do ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh- thiªn tai, ho¶
ho¹n, dÞch bÖnh..... lµ nh÷ng rñi ro mang tÝnh chÊt thuÇn tuý cã thÓ x¶y ra ®èi víi
mäi doanh nghiÖp, mäi lÜnh vùc kinh doanh. C¸c nh©n tè nµy khi ®· x¶y ra ®Òu lµm
ngõng trÖ s¶n xuÊt kinh doanh vµ thiÖt h¹i tiÒn cña, cña doanh nghiÖp, ®e do¹ kh¶
n¨ng thu håi nî cña ng©n hµng. Nh- vËy, ng©n hµng ®· gi¸n tiÕp ph¶i g¸nh chÞu
nh÷ng rñi ro do thiªn tai g©y ra.
III- Sù cÇn thiÕt ph¶i phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn
dông.
Nh- chóng ta ®· biÕt ng©n hµng chiÕm vÞ trÝ rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ,
chØ cÇn mét biÕn ®éng nhá trong nÒn kinh tÕ còng ¶nh h-ëng tíi ho¹t ®éng cña c¸c
ng©n hµng, vµ ng-îc l¹i khi c¸c ng©n hµng cã vÊn ®Ò nhá sÏ ngay lËp tøc t¸c ®éng
®Õn c¸c chñ thÓ kh¸c trong nÒn kinh tÕ. §Æc biÖt víi vai trß quyÕt ®Þnh sù sèng cßn
cña c¸c NHTM, nÕu rñi ro tÝn dông x¶y ra th× nã sÏ ®Ó l¹i hËu qu¶ kh«n l-êng.
1. §èi víi b¶n th©n ng©n hµng.
Tr-íc tiªn ®ã lµ thu nhËp vµ lîi nhuËn cña ng©n hµng sÏ bÞ gi¶m sót, thËm trÝ
thua lç. Sau ®ã lµ ®Õn vÊn ®Ò uy tÝn, khi mét ng©n hµng ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu
qu¶, uy tÝn sÏ bÞ suy gi¶m nghiªm träng, kh¸ch hµng å ¹t ®Õn rót tiÒn, hoÆc kh«ng
®Çu t- tiÕp n÷a. Ng©n hµng sÏ kh«ng cã vèn ®Ó kinh doanh, hoÆc thiÕu vèn lµm cho
ho¹t ®éng bÞ gi¸n ®o¹n, cã khi bÞ ngõng l¹i dÉn ®Õn thua lç, thu nhËp cña nh©n viªn
bÞ gi¶m sót, hä sÏ kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn c«ng t¸c tèt, kh«ng thÓ cèng hiÕn hÕt
m×nh cho c¬ quan ®-îc, ®©y l¹i cµng lµ nguyªn nh©n lµm cho ho¹t ®éng cña ng©n
hµng ®i hÕt khã kh¨n nµy ®Õn khã kh¨n kh¸c. NÕu kh«ng cã mét quyÕt ®Þnh b×nh
tÜnh, ®óng ®¾n sÏ lµm cho ng©n hµng ®i vµo thÕ bÕ t¾c, dÉn ®Õn ph¸ s¶n ng©n hµng.
V× vËy viÖc phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt vµ cÊp
b¸ch ®èi víi c¸c NHTM.
2. §èi víi nÒn kinh tÕ.
Cã nhµ kinh tÕ ®· tõng nãi, nÕu nÒn kinh tÕ lµ mét c¬ thÓ sèng th× hÖ thèng ng©n
hµng ®-îc coi lµ m¹ch m¸u. Khi rñi ro tÝn dông x¶y ra nã kh«ng chØ thiÖt h¹i cho
b¶n th©n, mµ cßn ®Ó l¹i hËu qu¶ v« cïng to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ. Cã thÓ chu kú
kinh tÕ bÞ biÕn ®æi, l¹m ph¸t gia t¨ng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh bÞ ®×nh trÖ do
kh«ng cã ®ñ vèn,.... Ngoµi ra do thu nhËp cña chÝnh nh÷ng c¸n bé ng©n hµng bÞ
gi¶m nªn nhu cÇu tiªu dïng còng gi¶m theo lµm cho mét phÇn hµng ho¸ bÞ ø ®äng
ch¼ng h¹n.
Trªn ®©y chØ lµ nªu ®iÓn h×nh mét sè thiÖt h¹i do rñi ro tÝn dông g©y ra, cßn
mu«n vµn nh÷ng vÊn ®Ò mµ chóng ta kh«ng thÓ liÖt kª ®-îc, nh- ¶nh h-ëng ®Õn sù
an nguy cña nÒn chÝnh trÞ x· héi, nÒn gi¸o dôc, y tÕ quèc phßng...VËy nªn c¸c
NHTM, c¸c chñ thÓ cña nÒn kinh tÕ, tÊt c¶ h·y n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm,
chÊp hµnh ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó h¹n chÕ tèi ®a nhÊt nh÷ng rñi ro nãi
chung vµ rñi ro tÝn dông nãi riªng. Gãp phÇn vµo sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña toµn
x· héi.
Ch-¬ng II
Thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i chi nh¸nh ng©n hµng
n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh h¶i d-¬ng
I- kh¸i qu¸t chung vÒ chi nh¸nh NHNo&ptnt tØnh h¶i
d-¬ng
1. S¬ l-îc qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Chi nh¸nh NHNo&PTNT
tØnh H¶i D-¬ng
Chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng tiÒn th©n lµ Ng©n hµng n«ng nghiÖp
tØnh H¶i H-ng, ®-îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 57/NH-Q§ ngµy 1/7/1988, vµ lµ
mét ®¬n vÞ trùc thuéc NHNoVN
Tr¶i qua 4 lÇn ®æi tªn vµ chia t¸ch nh»m ®¸p øng c¸c nhiÖm vô kinh tÕ- chÝnh
trÞ cña mçi giai ®o¹n tõ 01/06/1998 ®Õn nay Ng©n hµng chÝnh thøc ®-îc gäi lµ
NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng theo quyÕt ®Þnh sè 595/ Q§- NHNo- 02 ngµy
16/12/1996 cña tæng gi¸m ®èc NHNo&PTNTVN, ho¹t ®éng theo luËt c¸c tæ chøc
tÝn dông vµ h-íng dÉn cña NHNo&PTNTVN thùc hiÖn c¬ b¶n nh÷ng nhiÖm vô
kinh tÕ, chÝnh trÞ t¹i ®Þa ph-¬ng: ®¸p øng nhu cÇu vèn cho ph¸t triÓn kinh tÕ nãi
chung, ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ x©y dùng n«ng th«n míi nãi riªng, víi
c¸c chøc n¨ng chñ yÕu nh-: Huy ®éng vèn, ho¹t ®éng tÝn dông, cung øng c¸c dÞch
vô thanh to¸n ng©n quü, vµ kinh doanh c¸c dÞch vô Ng©n hµng kh¸c,.......
HÖ thèng NHNo&PTNTVN nãi chung khi míi thµnh lËp gÆp mu«n vµn khã
kh¨n t-ëng nh- kh«ng trô næi, lóc bÊy giê NHNo ®-îc gäi lµ Ng©n hµng 10 nhÊt:
ThiÕu vèn nhÊt, ®«ng ng-êi nhÊt, chi phÝ kinh doanh cao nhÊt, d- nî thÊp nhÊt, tæn
thÊt rñi ro cao nhÊt, c¬ së vËt chÊt l¹c hËu nhÊt, tr×nh ®é nghiÖp vô non kÐm nhÊt,
kinh doanh thua lç nhÊt, ®êi sèng c¸n bé khã kh¨n nhÊt, tÝn nhiÖm kh¸ch hµng thÊp
nhÊt. NHNo H¶i D-¬ng còng n¨m trong t×nh tr¹ng chung ®ã. Song víi ®-êng lèi vµ
chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ n-íc, víi sù quan t©m gióp ®ì cña c¸c cÊp
uû, chÝnh quyÒn ®Þa ph-¬ng, sù phèi hîp hç trî cña c¸c ngµnh, c¸c ®oµn thÓ trong
tØnh, sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng vµ nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ c¸c thÓ lÖ chÕ ®é nghiÖp
vô vµ sù chØ ®¹o cã bµi b¶n phï hîp víi thùc tÕ cña NHNo&PTNTVN cïng víi ý
chÝ tù lùc, tù c-êng cña Ng©n hµng. Cho ®Õn nay, Ng©n hµng ®· c¬ b¶n v-ît qua
khã kh¨n, liªn tôc ®æi míi c«ng nghÖ, ®µo t¹o l¹i c¸n bé, s¾p xÕp l¹i m« h×nh tæ
chøc víi 33 chi nh¸nh, 1 héi së, 12 ng©n hµng n«ng nghiÖp huyÖn, 1 NHNo Thµnh
Phè, 14 chi nh¸nh NHNo cÊp III trùc thuéc c¸c chi nh¸nh huyÖn vµ héi së, 5 phßng
giao dÞch ®-îc ph©n bæ réng kh¾p trªn toµn tØnh, nhê ho¹t ®éng ngµy cµng cã hiÖu
qu¶ vµ víi ph-¬ng ch©m gÇn gòi víi kh¸ch hµng, Ng©n hµng ®· trë thµnh ng-êi
b¹n ®ång hµnh kh«ng thÓ thiÕu ®-îc cña bµ con n«ng d©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ.
2- C¬ cÊu tæ chøc cña chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng.
HiÖn nay Chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng cã tæng sè c¸n bé c«ng
nh©n viªn lµ 95 ng-êi (trong tæng sè CB cã 58 n÷, 37 nam) vµ ®-îc bè trÝ theo
s¬ ®å sau:
m« h×nh tæ chøc cña NHNo&PTNT TØnh h¶i d-¬ng
Ban gi¸m ®èc
Phßng
tÝn
dông
Phßng
hµnh
chÝnh
Phßng
kÕ
to¸n
ng©n
quü
Phßng
vi
tÝnh
Phßng
tæ
chøc
c¸n
bé
Phßng
nguån
vèn vµ
kÕ
ho¹ch
tæng
hîp
Phßng
thanh
to¸n
quèc
tÕ
Phßng
thÈm
®Þnh
Phßng
kiÓm
tra
kiÓm
to¸n
néi bé
Trong ®ã:
Ban l·nh ®¹o: (gåm cã 1 gi¸m ®èc vµ 2 phã gi¸m ®èc) chÞu tr¸ch nhiÖm
l·nh ®¹o vµ ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña chi nh¸nh.
Phßng tÝn dông: KiÓm tra, xem xÐt vµ ®Ò xuÊt cho vay c¸c dù ¸n tÝn dông
theo ph©n cÊp uû quyÒn. Lùa chän biÖn ph¸p cho vay an toµn vµ ®¹t hiÖu qu¶
cao, chØ ®¹o ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh toµn tØnh.
Phßng hµnh chÝnh: Cã nhiÖm vô lµm c«ng t¸c v¨n phßng, hµnh chÝnh v¨n
th- l-u tr÷ vµ phôc vô hËu cÇn (lÔ t©n) thùc hiÖn c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n, söa
ch÷a TSC§, mua s¾m c«ng cô lao ®éng,......
Phßng kÕ to¸n- ng©n quü:
- Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ng©n hµng, h¹ch to¸n tiÒn göi, tiÒn vay,
thanh to¸n chuyÓn tiÒn cho c¸c ®¬n vÞ, lµm nhiÖm vô h¹ch to¸n néi bé, qu¶n lý
vµ sö dông c¸c quü chuyªn dïng cña NHNo&PTNT trªn ®Þa bµn.
- Ng©n quü: Cã chøc n¨ng thu chi tiÒn mÆt, ®¸p øng yªu cÇu tiÒn mÆt cho c¸c
doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trªn ®Þa bµn ®¶m b¶o an toµn kho quü.
Phßng vi tÝnh: Tæng hîp, thèng kª vµ l-u tr÷ sè liÖu th«ng tin liªn quan
®Õn ho¹t ®éng cña chi nh¸nh, xö lý c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn h¹ch
to¸n kÕ to¸n, h¹ch to¸n thèng kª, h¹ch to¸n nghiÖp vô vµ tÝn dông, vµ c¸c ho¹t
®éng kh¸c phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh.
Phßng tæ chøc c¸n bé: Cã nhiÖm vô theo dâi nh©n sù, x©y dùng lÒ lèi lµm
viÖc trong ®¬n vÞ vµ mèi quan hÖ víi tæ chøc §¶ng, c«ng ®oµn, chi nh¸nh trùc
thuéc trªn ®Þa bµn, ®Ò xuÊt ®Þnh møc lao ®éng. Thùc hiÖn c«ng t¸c quy ho¹ch c¸n
bé, tæng hîp theo dâi th-êng xuyªn c¸n bé nh©n viªn ®-îc quy ho¹ch ®µo t¹o.
Phßng nguån vèn vµ kÕ ho¹ch tæng hîp: X©y dùng chiÕn l-îc kinh doanh,
chiÕn l-îc kh¸ch hµng, tham m-u cho ban l·nh ®¹o vÒ c«ng t¸c nguån vèn, c©n
®èi nguån vèn, sö dông vèn vµ ®iÒu hoµ vèn kinh doanh ®èi víi c¸c chi nh¸nh
trªn ®Þa bµn.
Phßng thanh to¸n quèc tÕ: Thùc hiÖn c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ th«ng
qua m¹ng SWIFT NHNo&PTNTVN, c¸c nghiÖp vô tÝn dông, b¶o l·nh, ngo¹i tÖ
cã liªn quan ®Õn thanh to¸n quèc tÕ, c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ (muab¸n, chuyÓn ®æi) thanh to¸n quèc tÕ trùc tiÕp theo quy ®Þnh.
Phßng thÈm ®Þnh: Thu thËp, qu¶n lý, cung cÊp nh÷ng th«ng tin phôc vô
cho viÖc thÈm ®Þnh vµ phßng ngõa rñi ro tÝn dông.
Phßng kiÓm tra kiÓm to¸n néi bé: X©y dùng ch-¬ng tr×nh c«ng t¸c n¨m,
quü phï hîp víi c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm to¸n, ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng
kinh doanh ngay t¹i héi së vµ c¸c chi nh¸nh phô thuéc.
3. T×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh
3.1 Ho¹t ®éng huy ®éng vèn
Ph-¬ng ch©m ho¹t ®éng cña NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng còng nh- c¸c Ng©n
hµng kh¸c lµ “ ®i vay ®Ó cho vay”. Chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng ®· tù
khai th¸c vµ t¨ng tr-ëng nguån vèn ®Ó phôc vô c¸c ch-¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi cña tØnh. Ngoµi viÖc thùc hiÖn tèt c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn truyÒn thèng Chi
nh¸nh ®· th-êng xuyªn nghiªn cøu thÞ tr-êng vèn ®Ó ®-a ra c¸c s¶n phÈm víi l·i suÊt
phï hîp víi quan hÖ cung cÇu, më réng thªm c¸c h×nh thøc huy ®éng tiÒn göi vµ ®Çu
t- kh¸c nhau, víi nhiÒu kú h¹n kh¸c nhau, h×nh thøc tr¶ l·i còng kh¸c nhau tuú tõng
thêi kú. Bªn c¹nh ®ã c¶i tiÕn ph-¬ng thøc phôc vô ®èi víi kh¸c hµng, më réng m¹ng
l-íi huy ®éng vèn ®Õn tõng khu d©n c- tËp trung, t¹o niÒm tin vµ thu hót ®-îc kh¸ch
hµng ®Õn víi ng©n hµng göi tiÒn. Do ®ã ®· gãp phÇn t¨ng tr-ëng nguån vèn, t¹o ®-îc
c¬ cÊu hîp lý vµ ®iÒu ®ã ®-îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau:
B¶ng 1: T×nh h×nh vµ kÕt qu¶ huy ®éng vèn.
§¬n vÞ:TriÖu ®ång VN
N¨m 2003
N¨m 2004
ChØ tiªu
So s¸nh2004/2003
Sè tiÒn
T¨ng (+)
Gi¶m (-)
Sè tiÒn
T.T
%
Sè tiÒn
T.T
%
902.647
100
1.453.295
100
550.648
61
TG c¸c tæ chøc kinh tÕ
TG d©n c2- Ph©n theo tÝnh chÊt
256.420
646.227
28,4
71,6
643.321
809.974
44,3
55,7
386.901
163.747
151
25,3
TG kh«ng kú h¹n
TG cã kú h¹n
3- Ph©n theo lo¹i tiÒn
254.844
647.803
28,2
71,8
519.422
933.873
35,7
64,3
264.578
286.070
103,8
44,2
TG néi tÖ
873.432 96,7 1.334.355 91,8 460.923
TG ngo¹i tÖ
29.215
3,3
118.940
8,2
89.725
(Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2003- 2004)
52,7
307
Tæng vèn huy ®éng
Tû lÖ %
T¨ng gi¶m
( )
1- Ph©n theo kh¸ch hµng
Trong c¬ cÊu ph©n theo kh¸ch hµng:
- Th× tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ n¨m 2004 ®¹t 643.321 triÖu ®ång
chiÕm 44,3% trong tæng nguån vèn huy ®éng t¨ng 386.901 triÖu ®ång
(+151%) so víi n¨m 2003.
- TiÒn göi d©n c-: Nguån vèn nµy th-êng chiÕm tû träng lín nhÊt trong
tæng nguån vèn huy ®éng vµ cã møc t¨ng tr-ëng æn ®Þnh qua c¸c n¨m. Qua
biÓu sè liÖu cho thÊy, nguån tiÒn göi d©n c- n¨m 2004 ®¹t 809.974 triÖu ®ång
chiÕm 55,7% trong tæng nguån vèn huy ®éng t¨ng 163.747 triÖu (+25,3%) so
víi n¨m 2003. Së dÜ cã ®-îc kÕt qu¶ nh- vËy, ngoµi viÖc gi÷ ®-îc uy tÝn víi
kh¸ch hµng, c¸c h×nh thøc huy ®éng truyÒn thèng..... Chi nh¸nh ®· m¹nh d¹n
®-a ra c¸c h×nh thøc huy ®éng tiÕt kiÖm míi nh-: TiÕt kiÖm bËc thang triÓn
khai n¨m 2003, tiÕt kiÖm cã th-ëng triÓn khai n¨m 2004 ®· gióp cho kh¸ch
hµng cã nhiÒu c¬ héi lùa chän h¬n trong ®iÒu kiÖn nhiÒu kªnh huy ®éng vèn
trªn thÞ tr-êng.
NÕu ph©n theo tÝnh chÊt cña huy ®éng vèn th× tiÒn göi kh«ng kú h¹n n¨m
2004 ®¹t 519.422 triÖu ®ång, chiÕm 35,7% trong tæng nguån vèn, t¨ng 264.578
triÖu ®ång (+103,8%) so víi cuèi n¨m 2003. TiÒn göi cã kú h¹n ®¹t møc t¨ng
933.873 triÖu ®ång, chiÕm 64,3% trong tæng nguån vèn huy ®éng, t¨ng
286.070 triÖu ®ång (+44,2%) so víi cuèi n¨m 2003. §iÒu ®ã chøng tá chÊt
l-îng dÞch vô Ng©n hµng còng nh- hiÖu qu¶ kinh doanh cña chi nh¸nh ®ang
ngµy cµng ®-îc n©ng lªn.
NÕu ph©n theo lo¹i tiÒn th× qua b¶ng sè liÖu cho ta thÊy c«ng t¸c huy ®éng
vèn c¶ néi tÖ vµ ngo¹i tÖ ®Òu cã møc t¨ng tr-ëng râ nÐt, song nh×n chung tèc ®é
t¨ng tr-ëng néi tÖ cã chiÒu h-íng nhanh h¬n so víi ngo¹i tÖ, nh-ng vÒ tû träng
th× nguån vèn ngo¹i tÖ ngµy cµng cã vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong tæng nguån vèn huy
®éng. Cô thÓ nÕu nh- n¨m 2003 vèn huy ®éng b»ng ngo¹i tÖ chiÕm 3,3% th×
n¨m 2004 ®· chiÕm 8,2%, ®Èy nguån vèn huy ®éng b»ng néi tÖ cã tû träng tõ
96,7% n¨m 2003 xuèng cßn 91,8% n¨m 2004.
3.2 Ho¹t ®éng sö dông vèn (ho¹t ®éng cho vay).
§©y lµ ho¹t ®éng mang l¹i lîi nhuËn chñ yÕu cho ng©n hµng vµ cã t¸c ®éng
tÝch cùc nhÊt ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Þa ph-¬ng. N¨m 2004 nhê cã nhiÒu chÝnh
s¸ch ¸p dông thóc ®Èy ho¹t ®éng cho vay nªn tæng doanh sè cho vay t¨ng nhiÒu
so víi n¨m 2003 vµ ®-îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau:
B¶ng 2: KÕt qu¶ cho vay cña Chi nh¸nh
§¬n vÞ: TriÖu ®ång VN
N¨m 2003
ChØ tiªu
Sè tiÒn
N¨m 2004
T.T
Sè tiÒn
%
1. Tæng doanh sè cho vay
So s¸nh 2004/2003
Sè tiÒn
Tû lÖ %
T.T
T¨ng gi¶m
T¨ng gi¶m
%
( )
( )
1.339.337
100
1.749.384
100
410.047
30,6
- Cho vay ng¾n h¹n
689.809
51,5
1.064.376
60,8
374.567
54
- Cho vay trung, dµi h¹n
649.528
48,5
685.008
39,2
35.480
5,46
2. Doanh sè thu nî
977.628
100
1.479.622
100
501.994
51,3
- Dsè thu nî ng¾n h¹n
542.114
55,5
816.135
55,2
274.021
50,5
- Dsè thu nî trung, dµi h¹n
435.514
44,5
663.487
44,8 227.973
52,3
1.286.145
100
1.555.907
100
269.762
21
- D- nî ng¾n h¹n
472.034
36,7
720.275
46,3
248.241
52,6
- D- nî trung, dµi h¹n
814.111
63,3
835.632
43,7
21.521
2,6
3. Tæng d- nî
(Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 2003-2004)
Tæng doanh sè cho vay ®Õn ngµy 31/12/2004 lµ 1.749.384 triÖu ®ång, t¨ng
410.047 triÖu so víi n¨m 2003, tû lÖ t¨ng 30,6%.
Trong ®ã:
- Cho vay ng¾n h¹n n¨m 2004 t¨ng 54% so víi n¨m 2003
- Cho vay trung, dµi h¹n n¨m 2004 t¨ng 5,46% so víi n¨m 2003
Doanh sè thu nî n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 501.994 triÖu ®ång, tû lÖ
t¨ng 51,3%.
- Doanh sè thu nî ng¾n h¹n n¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 50,5%
- Doanh sè thu nî trung, dµi h¹n t¨ng 227.973 triÖu ®ång, tû lÖ t¨ng 52,3%.
Tæng d- nî ®Õn ngµy 31/12/2004 lµ 1.555.907 triÖu ®ång t¨ng so víi n¨m
2003 lµ 269.762 triÖu, tû lÖ t¨ng 21%
- D- nî ng¾n h¹n n¨m 2004 lµ 720.275 triÖu ®ång, chiÕm tû träng 46,3%
trong tæng d- nî vµ t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 52,6%.
- D- nî trung, dµi h¹n còng t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 2,6%
VÒ c¬ cÊu d- nî t-¬ng ®èi phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa
ph-¬ng. Tû träng d- nî ng¾n h¹n lín nh-ng kh«ng nhiÒu, ®ã lµ mét kÕt cÊu hîp
lý vµ thuËn lîi.
3.3 C¸c ho¹t ®éng kh¸c
C«ng t¸c kÕ to¸n vµ ng©n quü:
Cho ®Õn nay trong hÖ thèng NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng ®· cã gÇn 900 tµi
kho¶n bao gåm c¶ tµi kho¶n c¸ nh©n vµ tµi kho¶n cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, doanh
nghiÖp quèc doanh vµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh.
MÆc dï khèi l-îng thu chi tiÒn mÆt t¨ng cao (c¶ néi vµ ngo¹i tÖ) ®Þnh biªn
c¸n bé lµm ng©n quü cã h¹n, n¹n tiÒn gi¶ lín,… song c«ng t¸c ng©n quü ®-îc
l·nh ®¹o ®Æc biÖt quan t©m, c¸c c¸n bé thõa hµnh nhiÖm vô thùc hiÖn nghiªm
tóc nªn kh«ng ®Ó xÈy ra sai ph¹m, thiÕu quü. Trong qu¸ tr×nh thu chi tiÒn mÆt
toµn chi nh¸nh ®· ph¸t hiÖn vµ thu gi÷ 4.650 tê b¹c gi¶ víi sè tiÒn 272,7 triÖu
®ång t¨ng 102,7 triÖu so víi n¨m 2003. Trong n¨m ®· tr¶ tiÒn thõa cho kh¸ch
hµng 805 mãn, sè tiÒn lµ 262 triÖu ®ång, t¨ng 4 triÖu so víi n¨m 2003. Qua ®ã
®· t¹o ®-îc lßng tin, uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng.
DÞch vô chi tr¶ kiÒu hèi:
N¨m 2004 lµ n¨m cã doanh sè chi tr¶ kiÒu hèi lín nhÊt tõ tr-íc ®Õn nay (c¶
n-íc th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng ®¹t 3 tû USD). Toµn chi nh¸nh cã m¹ng l-íi
réng, ®èi t-îng chñ yÕu lµ ng-êi lao ®éng viÖt nam ®i lµm viÖc t¹i n-íc ngoµi
nªn ®· cã tæng doanh sè chi tr¶ kiÒu hèi 13.047 mãn (t¨ng 125% so víi n¨m
2003) sè tiÒn lµ 17.288 ngµn USD (t¨ng 242% so víi n¨m 2003) t-¬ng ®-¬ng
273 tû VN§. B×nh qu©n mçi ngµy giao dÞch cã 48 mãn chuyÓn tiÒn tõ n-íc
ngoµi vÒ, ngµy cao ®iÓm lµ 180 mãn.
II- thùc tr¹ng rñi ro tÝn dông t¹i chi nh¸nh nhno&ptnt
tØnh h¶i d-¬ng
1. NhËn d¹ng rñi ro tÝn dông t¹i Chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng.
Rñi ro tÝn dông lµ mét vÊn ®Ò ®-îc quan t©m ®Æc biÖt ®èi víi mäi ng©n hµng.
Mét quan hÖ tÝn dông ph¸t sinh, vÒ c¶ phÝa Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng ®Òu cã ý
thøc vµ nh÷ng biÖn ph¸p ®¶m b¶o phßng tr¸nh tèi ®a nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra.
Tuy nhiªn, nh- ta vÉn th-êng nãi: “ Kh«ng cã g× lµ tuyÖt ®èi” . Rñi ro lµ ®iÒu
kh«ng thÓ tr¸nh khái.
Rñi ro tÝn dông ®-îc thÓ hiÖn d-íi c¸c d¹ng: Nî qu¸ h¹n (NQH), nî ®-îc
gi·n, nî ®-îc khoanh.
1.1 Nî qu¸ h¹n
Lµ kho¶n vay ®· ®Õn h¹n tr¶ nî mµ kh¸ch hµng ch-a tr¶ ®-îc ®óng nh- trong
hîp ®ång tÝn dông, còng kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng ®Ó xin gia h¹n nî do ®ã
ph¶i chuyÓn sang nî qu¸ h¹n. §ã lµ mét trong ba lo¹i rñi ro tÝn dông nh-ng ë
møc ®é thÊp, cã nhiÒu kh¶ n¨ng thu håi.
VÒ mÆt thêi gian ng-êi ta chia nî qu¸ h¹n ra thµnh 3 lo¹i:
- NQH d-íi 6 th¸ng, ®-îc xÕp vµo lo¹i nî qu¸ h¹n b×nh th-êng, cã nhiÒu
kh¶ n¨ng thu håi. §©y lµ lo¹i nî qu¸ h¹n th-êng gÆp.
- NQH tõ 6 th¸ng ®Õn 12 th¸ng, ®-îc gäi lµ nî qu¸ h¹n cã vÊn ®Ò. Kh¶
n¨ng thu håi nî khã kh¨n h¬n, ng©n hµng ph¶i mÊt nhiÒu c«ng søc ®Ó ph©n
tÝch nguyªn nh©n, t×m gi¶i ph¸p, t¨ng c-êng ®«n ®èc, kiÓm tra ®Ó thu nî.
- NQH trªn 12 th¸ng, ®-îc gäi lµ nî qu¸ h¹n khã ®ßi. Kh¶ n¨ng thu håi
rÊt khã kh¨n, cã nhiÒu phøc t¹p vµ ph¶i b»ng nhiÒu biÖn ph¸p kÓ c¶ ph¶i ph¸t
m¹i tµi s¶n thÕ chÊp, c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh, ph¸p luËt míi cã hy väng thu
®-îc nî.
1.2 Nî ®-îc gi·n
Lµ kho¶n vay ®· ®Õn h¹n tr¶ nî nh-ng kh¸ch hµng ch-a tr¶ ®-îc.
NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng ®· gia h¹n nî nh-ng kh¸ch hµng vÉn kh«ng tr¶
®-îc. V× nh÷ng lý do kh¸ch quan, ng©n hµng H¶i D-¬ng ®· b¸o lªn ng©n hµng
cÊp trªn vµ cÊp trªn (chÝnh phñ) dïng quyÒn h¹n cña m×nh xem xÐt vµ cho phÐp
gi·n nî.
1.3 Nî ®-îc khoanh
Lµ mét d¹ng cña rñi ro tÝn dông cã nh÷ng lý do kh¸ch quan nªn ®-îc phÐp
cña chÝnh phñ (trªn c¬ së ®Ò nghÞ cña liªn bé: KÕ ho¹ch ®Çu t-, tµi chÝnh vµ
NHTW ) cho khoanh l¹i, t¸ch ra, theo dâi riªng, t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng
®-îc tiÕp tôc vay vèn ng©n hµng ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
Sau ®©y lµ kÕt cÊu d- nî vµ c¸c d¹ng rñi ro tÝn dông ë Chi nh¸nh
NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng:
B¶ng 3: C¸c d¹ng rñi ro tÝn dông
§¬n vÞ: TriÖu ®ång VN
N¨m 2003
ChØ tiªu
Sè tiÒn
T.T
N¨m 2004
Sè tiÒn
%
So s¸nh 04/03
Sè tiÒn
Tû lÖ %
T.T
T¨ng
T¨ng gi¶m
%
gi¶m
( )
( )
Tæng d- nî
1.286.145
1. Nî ch-a ®Õn h¹n
1.075.063 83,6 1.330.381
2. Nî qu¸ h¹n
3. Nî ®-îc gi·n
100
1.555.907
100
269.762
21
85,51
255.318
23,7
7.421
0,58
12.354
0,79
4.933
66,5
203.661
15,8
213.172
13,7
9.511
4,7
(Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 2003-2004)
Qua b¶ng sè liÖu ta thÊy: Tæng d- nî n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 lµ
269.762 triÖu ®ång, tû lÖ t¨ng 21% trong ®ã:
- Nî ch-a ®Õn h¹n n¨m 2004 lµ 1.330.381 triÖu, t¨ng 255.318 triÖu
(+23,7%) so víi n¨m 2003 vµ chiÕm 85,51% trong tæng d- nî
- Nî qu¸ h¹n cña Chi nh¸nh n¨m 2004 t¨ng nhiÒu so víi n¨m 2003. NQH
n¨m 2004 lµ 12.354 triÖu ®ång t¨ng 4.933 triÖu (+66,5%) so víi n¨m 2003.
- Nî ®-îc gi·n lµ 213.172 triÖu ®ång, t¨ng 9.511 triÖu, tøc lµ t¨ng 4,7% so
víi n¨m 2003; Nî gi·n chiÕm tû träng lµ 13,7%.
- HiÖn t¹i Chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh H¶i D-¬ng kh«ng cßn nî khoanh.
V× tõ n¨m 2003 ChÝnh phñ ®· xo¸ nî cho Chi nh¸nh.
Së dÜ c¸c kho¶n rñi ro tÝn dông cña Chi nh¸nh ngµy cµng t¨ng lµ do phÇn lín
kh¸ch hµng cña Chi nh¸nh lµ c¸c hé n«ng d©n vay vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh
nh-ng do thêi tiÕt n¨m nay diÔn biÕn phøc, gi¸ c¶ nhiÒu mÆt hµng biÕn ®éng ¶nh
h-ëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña bµ con.
2. T×nh h×nh chung vÒ nî qu¸ h¹n
Nî qu¸ h¹n cña Chi nh¸nh ®-îc thÓ hiÖn râ qua b¶ng sè liÖu sau:
B¶ng 4: T×nh h×nh nî qu¸ h¹n t¹i chi nh¸nh
§¬n vÞ: TriÖu ®ång VN
So s¸nh 04/03
ChØ tiªu
N¨m 2003 N¨m 2004
Sè tiÒn
Tû lÖ %
T¨ng gi¶m T¨ng gi¶m
1. Tæng d- nî
( )
( )
1.286.145
1.555.907
269.762
21
1.823
200
- 1.623
- 89
1.284.322
1.555.707
271.385
21,1
2. Nî qu¸ h¹n
7.421
12.354
4.933
66,5
3. Tû lÖ nî qu¸ h¹n
0,58
0,79
0.21%
36,2
Trong ®ã:- D- nî QD
- D- nî NQD
(Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh)
Nh×n b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy tû lÖ nî qu¸ h¹n cña Chi nh¸nh nh÷ng n¨m
gÇn ®©y kh¸ cao. NQH cã xu h-íng ph¸t triÓn. Sè tiÒn NQH ngµy mét t¨ng vµ tû
lÖ NQH trªn tæng d- nî ngµy cµng cao. §ã lµ vÊn ®Ò cÇn ®-îc quan t©m ®Ó t×m
biÖn ph¸p ng¨n chÆn.
3. Ph©n tÝch nî qu¸ h¹n
3.1 Theo lo¹i tÝn dông vµ theo thµnh phÇn kinh tÕ
B¶ng 5: T×nh h×nh nî qu¸ h¹n theo lo¹i tÝn dông vµ theo thµnh phÇn kinh tÕ
§¬n vÞ: TriÖu ®ång VN
N¨m 2003
N¨m 2004
So s¸nh 04/03
ChØ tiªu
Sè tiÒn
Sè tiÒn
T.T
Sè tiÒn
%
Tæng sè nî qu¸ h¹n
T.T
Tû lÖ %
T¨ng gi¶m T¨ng gi¶m
%
( )
( )
7.421
100
12.354
100
4.933
66,5
- NQH ng¾n h¹n
4.858
65
2.171
17,6
- 2.687
- 55
- NQH trung, dµi h¹n
2.563
35
10.183 82,4
7.620
297
- Kinh tÕ quèc doanh
2.823
38
3.532
28,6
709
25
- Kinh tÕ ngoµi QD
4.598
62
8.822
71,4
4.224
91,9
1- Theo lo¹i tÝn dông
2- Theo thµnh phÇn kinh tÕ
(Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh)
Qua b¶ng 5 ta thÊy NQH chñ yÕu tËp trung vµo nî qu¸ h¹n trung, dµi h¹n vµ
nî qu¸ h¹n ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh.
NÕu xÐt theo lo¹i tÝn dông th× NQH trung, dµi h¹n t¹i Chi nh¸nh ngµy
cµng t¨ng, cßn NQH ng¾n h¹n cã xu h-íng gi¶m dÇn:
- NQH ng¾n h¹n n¨m 2004 lµ 2.171 triÖu ®ång, chiÕm 17,6% trong tæng
NQH, gi¶m so víi n¨m 2003 lµ 2.687 triÖu ®ång (-55%).
- NQH trung, dµi h¹n n¨m 2004 lµ 10.184 triÖu so víi n¨m 2003 t¨ng 7.620
triÖu ®ång, tû lÖ t¨ng 297%
NÕu ph©n tÝch NQH theo thµnh phÇn kinh tÕ ta thÊy NQH ®-îc tËp trung
vµo thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh mµ chñ yÕu lµ c¸c hé s¶n xuÊt kinh
doanh. §ã còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu v× d- nî ®èi víi thµnh phÇn nµy chiÕm tû träng
rÊt lín trong tæng d- nî.
- Xem thêm -