Tài liệu Phát triển dịch vụ ngân hàng trọn gói tại sở giao dịch ii ngân hàng công thương việt nam

-1- BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ----------------------------- TRAÀN THÒ HOAØI THANH PHAÙT TRIEÅN DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TROÏN GOÙI TAÏI SÔÛ GIAO DÒCH II NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG VIEÄT NAM Chuyeân ngaønh: KINH TEÁ – TAØI CHÍNH – NGAÂN HAØNG. Maõ soá: 60.31.12 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: PGS.TS TRAÀN HOAØNG NGAÂN TP. HOÀ CHÍ MINH – Naêm 2006. -2- MUÏC LUÏC Trang MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi 1 2. Muïc tieâu nghieân cöùu 2 3. Phöông phaùp nghieân cöùu 3 4. Phaïm vi nghieân cöùu 4 5. Noäi dung nghieân cöùu 5 6. YÙ nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu 6 CHÖÔNG 1 : TOÅNG QUAN VEÀ DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TROÏN GOÙI 1.1 Khaùi nieäm veà dòch vuï ngaân haøng troïn goùi 7 1.1.1 Khaùi nieäm veà dòch vuï ngaân haøng 7 1.1.2 Khaùi nieäm veà dòch vuï ngaân haøng troïn goùi 8 1.2 Vai troø cuûa dòch vuï ngaân haøng 9 1.3 Caùc loaïi dòch vuï ngaân haøng phoå bieán hieän nay 10 1.3.1 Tín duïng 10 1.3.1.1 Huy ñoäng tieàn göûi 11 1.3.1.2 Cho vay 13 1.3.2 Cho thueâ taøi chính 14 1.3.3 Dòch vuï Thanh toaùn vaø Taøi trôï thöông maïi 15 1.3.3.1 Thanh toaùn noäi ñòa 15 1.3.3.2 Thanh toaùn quoác teá 16 1.3.3.3 Chieát khaáu 17 -3- 1.3.3.4 Bao thanh toaùn 1.3.4 Dòch vuï Ngaân quyõ 17 18 1.3.4.1 Thu chi taïi quaày 18 1.3.4.2 Thu chi hoä 18 1.3.5 Theû thanh toaùn 19 1.3.6 Heä thoáng giao dòch töï ñoäng ATM 19 1.3.7 E-Banking 19 1.3.8 Kinh doanh tieàn teä 20 1.3.8.1 Treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haøng 20 1.3.8.2 Treân thò tröôøng noäïi teä lieân ngaân haøng 21 1.3.9 Söû duïng caùc coâng cuï thò tröôøng taøi chính 21 1.3.10 Dòch vuï cung caáp thoâng tin taøi chính 21 1.3.11 Baûo laõnh Ngaân haøng 22 1.3.12 Phaùt haønh chöùng khoaùn 22 1.3.13 Caùc dòch vuï khaùc 23 1.3.13.1 Dòch vuï ngaên tuû saét 23 1.3.13.2 Dòch vuï uûy thaùc 23 1.3.13.3 Dòch vuï khaùc 24 1.4 Ñaùnh giaù chung chaát löôïng dòch vuï ngaân haøng thôøi gian qua 24 1.4.1 Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù chaát löôïng dòch vuï ngaân haøng 24 1.4.2 Soá lieäu veà dòch vuï cuûa moät soá ngaân haøng treân ñòa baøn TPHCM 25 1.4.3 Ñaùnh giaù chung chaát löôïng dòch vuï ngaân haøng thôøi gian qua 26 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 30 -4- CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TROÏN GOÙI TAÏI SÔÛ GIAO DÒCH II NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG VIEÄT NAM VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ COØN TOÀN TAÏI 2.1 Giôùi thieäu veà Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam 31 2.1.1 Lòch söû phaùt trieån cuûa Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam 31 2.1.2 Giôùi thieäu veà Sôû Giao dòch II Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam 33 2.1.3 Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Sôû Giao dòch II Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam caùc naêm qua 37 2.2 Thöïc traïng caùc dòch vuï ngaân haøng taïi Sôû Giao dòch II Ngaân haøng Coâng thöông VN 38 2.2.1 Caùc dòch vuï ngaân haøng ñang thöïc hieän taïi Sôû Giao dòch II Ngaân haøng Coâng thöông VN vaø soá lieäu thöïc hieän qua caùc naêm 39 2.2.1.1 Dòch vuï Tín duïng 39 2.2.1.2 Dòch vuï Thanh toaùn vaø Taøi trôï thöông maïi 40 2.2.1.3 Dòch vuï ngaân quyõ 41 2.2.1.4 Theû thanh toaùn 43 2.2.1.5 Heä thoáng giao dòch töï ñoäng ATM 43 2.2.1.6 E-Banking 44 2.2.1.7 Kinh doanh tieàn teä 44 2.1.1.8 Dòch vuï cung caáp thoâng tin taøi chính 45 2.2.1.9 Baûo laõnh ngaân haøng 45 2.2.1.10 Caùc dòch vuï khaùc 45 2.2.2 Thöïc traïng veà dòch vuï ngaân haøng troïn goùi taïi Sôû Giao dòch II Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam 47 -5- 2.2.2.1 Soá lieäu thoáng keâ qua Phieáu tham khaûo yù kieán khaùch haøng 47 2.2.2.2 Veà vieäc thöïc hieän dòch vuï ngaân haøng troïn goùi taïi SGDII NHCTVN 47 2.3 Caùc vaán ñeà coøn toàn taïi vaø nguyeân nhaân toàn taïi 50 2.3.1 Caùc vaán ñeà coøn toàn taïi 50 2.3.2 Caùc nguyeân nhaân toàn taïi 51 2.3.2.1 Nguyeân nhaân khaùch quan 51 2.3.2.2 Nguyeân nhaân chuû quan 52 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 53 CHÖÔNG 3 : ÑÒNH HÖÔÙNG VAØ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TROÏN GOÙI TAÏI SÔÛ GIAO DÒCH II NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG VIEÄT NAM 3.1 Ñònh höôùng phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng 54 3.1.1 Ñònh höôùng chung veà phaùt trieån dòch vuï cuûa NHNNVN 54 3.1.2 Ñònh höôùng phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi cuûa NHCTVN 56 3.1.3 Ñònh höôùng phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi cuûa SGDII – NHCTVN 56 3.1.2.1 Ñònh höôùng, muïc tieâu phaùt trieån dòch vuï chung cuûa SGDII – NHCTVN 56 3.1.2.2 Ñònh höôùng phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi cuûa SGDII – NHCTVN 57 3.2 Caùc giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi taïi Sôû Giao dòch II Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam 58 3.2.1 Giaûi phaùp chung 58 -6- 3.2.2 Giaûi phaùp hoaøn thieän, taêng tröôûng caùc dòch vuï ñaõ vaø ñang thöïc hieän 60 3.2.3 Giaûi phaùp phaùt trieån caùc dòch vuï môùi 65 3.2.4 Giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi 72 3.3 Kieán nghò 75 3.3.1 Kieán nghò Ngaân haøng nhaø nöôùc 75 3.3.2 Kieán nghò Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam 77 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 KEÁT KUAÄN 78 79 -7- DANH MUÏC BAÛNG , BIEÅU , PHUÏ LUÏC DANH MUÏC CAÙC BAÛNG 2.1 Soá lieäu thöïc hieän moät soá dòch vuï chuû yeáu vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Sôû Giao dòch II-NHCTVN töø 2003-2006. 2.2 Thò phaàn moät soá dòch vuï chuû yeáu cuûa Sôû Giao dòch II trong toaøn heä thoáng NHCTVN . 2.3 Thò phaàn moät soá dòch vuï chuû yeáu cuûa Sôû Giao dòch II – NHCTVN treân ñòa baøn TPHCM. 2.4 Soá lieäu thöïc hieän dòch vuï thu chi tieàn maët cuûa Sôû Giao dòch II-NHCTVN. 2.5 Keát quaû hoaït ñoäng cho vay taøi trôï xuaát khaåu cuûa Sôû Giao dòch IINHCTVN. DANH MUÏC CAÙC BIEÅU ÑOÀ 2.1 Thu nhaäïp thuaàn cuûa Sôû Giao dòch II-NHCTVN. DANH MUÏC CAÙC PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1 : Soá lieäu veà caùc dòch vuï chính cuûa moät soá ngaân haøng. Phuï luïc 2 : Soá lieäu thoáng keâ töø Phieáu tham khaûo yù kieán khaùch haøng -8- DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT APEC : Toå chöùc hôïp taùc kinh teá Chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông ASEAN : Hieäp hoäi caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ATM : maùy ruùt tieàn töï ñoäng DV : dòch vuï GATS : Thoûa thuaän chung veà Thöông maïi Dòch vuï NH : Ngaân haøng NHCT : Ngaân haøng Coâng thöông NHNN : Ngaân haøng Nhaø nöôùc NHTM : Ngaân haøng thöông maïi SGDII : Sôû Giao dòch II SWIFT : Hieäp hoäi Thanh toaùn vieãn thoâng Lieân ngaân haøng toaøn caàu TCTD : Toå chöùc tín duïng TPHCM : Thaønh phoá Hoà Chí Minh VN : Vieät Nam WTO : Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi -9- MÔÛ ÑAÀU 7. Lyù do choïn ñeà taøi Sau 20 naêm thöïc hieän chính saùch ñoåi môùi , kinh teá Vieät Nam ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån ñaùng khích leä : Neàn Kinh teá ñang töøng böôùc tham gia vaø hoøa nhaäp vôùi kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi baèng vieäc kyù keát vaø thöïc hieän caùc hieäp ñònh thöông maïi song phöông , môû cöûa thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam, gia nhaäp ASEAN, APEC vaø caùc toå chöùc ña bieân khaùc. Quaù trình keát thuùc ñaøm phaùn song phöông vôùi Hoa Kyø (31/5/2006) vaø vieäc ñaït ñöôïc moät soá thoûa thuaän khaùc cho thaáy keát quaû chaéc chaén Vieät Nam seõ gia nhaäp Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO) vaøo cuoái naêm 2006. Cuøng vôùi nhöõng dieãn bieán neâu treân cuûa neàn kinh teá, khu vöïc ngaân haøng cuûa Vieät Nam cuõng ñaõ coù nhöõng böôùc chuyeån mình ñaùng keå. Hieän ñaõ coù hôn 30 chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi, 5 ngaân haøng lieân doanh, … hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Luaät söûa ñoåi vaø boå sung moät soá ñieàu cuûa Luaät Caùc toå chöùc tín duïng ñaõ cho pheùp thaønh laäp caùc ngaân haøng con 100% voán nöôùc ngoaøi, coâng ty taøi chính vaø coâng ty cho thueâ taøi chính 100% voán nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. Töø ngaøy 1.7.2007, caùc ngaân haøng Myõ vaø nöôùc khaùc seõ ñöôïc thaønh laäp chi nhaùnh 100% voán nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam. Caùc ngaân haøng naøy seõ ñöôïc nhaän tieàn göûi baèng tieàn ñoàng Vieät Nam khoâng giôùi haïn töø caùc phaùp nhaân… Ñaây chæ laø 2 trong soá nhieàu “caùi ñöôïc” cho caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi taïi thò tröôøng Vieät Nam khi Vieät Nam trôû thaønh thaønh vieân Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO). Söùc huùt cuûa thò tröôøng Vieät Nam roõ raøng khaù haáp daãn trong maét caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. -10- Böùc tranh toaøn caûnh thöïc söï khoâng saùng suûa cho caùc ngaân haøng Vieät Nam. Ñieåm yeáu coá höõu cuûa heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam laø chaát löôïng hoaït ñoäng. “Saûn phaåm dòch vuï ngheøo naøn, quaûn lyù khoâng theo tieâu chuaån quoác teá theå hieän treân nhieàu hoaït ñoäng nhö : quaûn trò ruûi ro, taøi saûn nôï, kieåm toaùn noäi boä…”. Hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng trong nöôùc chuû yeáu vaãn laø tín duïng coøn caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi laïi raát maïnh veà caùc dòch vuï ngoaøi tín duïng. Vieäc caùc doanh nghieäp trong nöôùc ñang daàn chuyeån qua giao dòch vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi laø lôøi caûnh baùo cho heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam. Tröôùc xu theá ñoù, ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, duø muoán hay khoâng, phaûi coù moät söï “thay da ñoåi thòt” thaät söï trong lónh vöïc ngaân haøng, caùc ngaân haøng Vieät Nam phaûi coù nhöõng noã löïc heát mình ñeå baét kòp tieán trình hieän ñaïi hoùa ngaân haøng, hoaøn thieän nhöõng dòch vuï truyeàn thoáng, taäp trung phaùt trieån caùc öùng duïng ngaân haøng hieän ñaïi, khoâng ngöøng caûi tieán ña daïng hoùa , naâng cao chaát löôïng caùc saûn phaåm dòch vuï cuûa mình, ñaùp öùng yeâu caàu naâng cao naêng löïc caïnh tranh , hoäi nhaäp vaø phaùt trieån. Ñeå baét kòp tieán trình ñoù, hieän nay nhieàu ngaân haøng trong nöôùc ñang ñaåy maïnh vieäc phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng ñeå thu huùt khaùch haøng ñeán vôùi mình ngaøy caøng nhieàu hôn. Moät trong nhöõng giaûi phaùp ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa Sôû giao dòch II – NHCTVN laø Phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi chính laø lyù do maø toâi choïn ñeà taøi naøy. 8. Muïc tieâu nghieân cöùu Ngaân haøng Vieät Nam tham gia hoäi nhaäp trong boái caûnh trình ñoä phaùt trieån kinh teá vaø coâng ngheä thaáp , ñaëc bieät caùc dòch vuï ngaân haøng coøn heát söùc ngheøo naøn, chuû yeáu laø caùc dòch vuï mang tính truyeàn thoáng (huy ñoäng voán vaø cho vay), chaát löôïng dòch vuï thaáp, möùc ñoä phoå bieán cuûa dòch vuï khoâng cao, ñoái töôïng söû duïng dòch vuï coøn -11- phaân taùn. Trong hoaït ñoäng ngaân haøng, xu theá môû roäng dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi ñaõ vaø ñang laø muïc tieâu phaán ñaáu , laø lónh vöïc caïnh tranh hieäu quaû giöõa caùc ngaân haøng. Hôn nöõa, khi Vieät Nam gia nhaäp Toå chöùc Thöông maïi Quoác teá (WTO), dòch vuï ngaân haøng coøn laø moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc nhaø ñaàu tö, cho vieäc thoâng giao quoác teá vaø môû roäng dòch vuï, du lòch. Hoaø trong xu höôùng chung cuûa ngaønh ngaân haøng Vieät Nam, Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam (NHCTVN) cuõng ñang töøng böôùc hoaøn thieän caùc ngaân haøng saün coù vaø môû roäng , phaùt trieån caùc dòch vuï hieän ñaïi khaùc ñeå ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa khaùch haøng. Laø moät chi nhaùnh haøng ñaàu cuûa NHCTVN, toïa laïc taïi “trung taâm taøi chính” cuûa thaønh phoá lôùn nhaát nöôùc, nôi coù nhieàu ngaân haøng trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi nhaát hoaït ñoäng, neân Sôû Giao dòch II – NHCTVN phaûi chòu moät söùc eùp raát lôùn veà söï caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét. Ñeå coù theå toàn taïi, Sôû Giao dòch II – NHCTVN phaûi coù nhöõng giaûi phaùp ñoät phaù mang tính thôøi söï cao vaø ñoù cuõng laø muïc tieâu nghieân cöùu cuûa luaän vaên khi ñi saâu nghieân cöùu tìm ra nhöõng giaûi phaùp ñeå phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi cho Sôû Giao dòch II – NHCTVN. 9. Phöông phaùp nghieân cöùu Luaän vaên ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû phöông phaùp luaän moät caùch coù heä thoáng cuûa vaán ñeà caàn nghieân cöùu theo trình töï cuûa sô ñoà sau : Tìm hieåu toång quan veà dòch vuï ngaân haøng vaø dòch vuï ngaân haøng troïn goùi . Thoáng keâ moät vaøi soá lieäu veà caùc dòch vuï cuûa moät soá ngaân haøng hieän nay ñeå coù theå ñaùnh giaù chung veà chaát löôïng dòch vuï ngaân haøng Vieät Nam thôøi gian qua. Thöïc traïng dòch vuï ngaân haøng troïn goùi taïi Sôû giao dòch II Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam vaø caùc vaán ñeà coøn toàn taïi -12- Ñònh höôùng vaø giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn i taïci tieâ Sôûugiao dòch n haøn g Coâ ng thöông Vieätñöôï Nam Ñeå thöïc hieägoù n muï nghieâ n cöùIIu,Ngaâ phöông phaù p nghieâ n cöùu sau c söû duïng: Phöông phaùp thoáng keâ : thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin qua 2 nguoàn , ñoù laø : • Duøng döõ lieäu noäi boä ñöôïc taïo ra bôûi NHCTVN vaø chính Sôû Giao dòch II – NHCTVN. • Duøng döõ lieäu ngoaïi vi thu thaäp töø caùc nguoàn : saùch baùo, caùc phöông tieän truyeàn thoâng, thoâng tin thöông maïi, caùc toå chöùc, hieäp hoäi, baùo caùo thöôøng nieân cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc (NHN) vaø moät soá Ngaân haøng thöông maïi (NHTM) …. Ngoaøi ra, luaän vaên döïa treân cô sôû toång hôïp soá lieäu töø vieäc thaêm doø yù kieán moät soá khaùch haøng cuûa Sôû Giao dòch II – NHCTVN qua Phieáu tham khaûo ñeå ruùt ra tyû leä öôùc tính khaùch haøng ñang quan heä troïn goùi cuõng nhö nhöõng toàn taïi, ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa chaát löôïng caùc dòch vuï ñang thöïc hieän taïi Sôû Giao dòch II – NHCTVN. Töø nhöõng cô sôû naøy vaø ñònh höôùng veà phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng cuûa caùc caáp coù thaåm quyeàn , luaän vaên seõ ñöa ra nhöõng giaûi phaùp ñeå phaùt trieån dòch vuï troïn goùi taïi Sôû Giao dòch II – NHCTVN. 10. Phaïm vi nghieân cöùu : Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi chæ nhaèm xoaùy vaøo nghieân cöùu dòch vuï troïn goùi taïi Sôû Giao dòch II – NHCTVN . Tuy nhieân, ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñeà ra treân ñaây thì ñeà taøi phaûi tìm hieåu veà caùc saûn phaåm dòch vuï chuû yeáu maø caùc NHTM VN ñang phuïc vuï cuõng nhö moät soá saûn phaåm khaùc maø caùc nöôùc ñaõ aùp duïng töø laâu nhöng chöa ñöôïc söû duïng ôû Vieät Nam vaø coù tính khaû thi neáu ñöôïc aùp duïng ôû Vieät Nam. -13- Töø cô sôû nghieân cöùu ñoù môùi coù söï so saùnh , ñaùnh giaù chính xaùc vaø tìm ra giaûi phaùp ñeå phaùt trieån , môû roäng dòch vuï troïn goùi taïi Sôû Giao dòch II – NHCTVN . 11. Noäi dung nghieân cöùu Ngoaøi phaàn Môû ñaàu vaø Keát luaän, luaän vaên bao goàm 3 chöông : CHÖÔNG 1 : TOÅNG QUAN VEÀ DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TROÏN GOÙI Chöông 1 ñi vaøo tìm hieåu theá naøo laø dòch vuï ngaân haøng vaø dòch vuï ngaân haøng troïn goùi, dòch vuï ngaân haøng ñoùng vai troø nhö theá naøo ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa moät neàn kinh teá. Chöông naøy cuõng ñöa ra moät soá dòch vuï ngaân haøng cô baûn maø caùc ngaân haøng ôû Vieät Nam hieän nay ñang aùp duïng cuøng soá lieäu veà moät vaøi dòch vuï chính yeáu cuûa caùc NHTM . Töø ñaây, chöông ñöa ra nhöõng nhaän xeùt ñaùnh giaù chung veà chaát löôïng dòch vuï ngaân haøng trong thôøi gian qua. CHÖÔNG 2 : THÖÏC TRAÏNG DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TROÏN GOÙI TAÏI SÔÛ GIAO DÒCH II NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG VIEÄT NAM VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ COØN TOÀN TAÏI Môû ñaàu, chöông 2 giôùi thieäu ñoâi neùt veà NHCTVN vaø ñaëc bieät laø söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Sôû Giao dòch II NHCTVN. Noäi dung chính cuûa chöông naøy laø noùi veà thöïc traïng dòch vuï ngaân haøng troïn goùi taïi SGDII – NHCTVN vaø ñöa ra ñöôïc caùc vaán ñeà coøn toàn taïi töø thöïc traïng naøy ñeå tìm ra giaûi phaùp phaùt trieån ôû chöông sau. CHÖÔNG 3 :ÑÒNH HÖÔÙNG VAØ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TROÏN GOÙI TAÏI SÔÛ GIAO DÒCH II NGAÂN HAØNG COÂNG THÖÔNG VIEÄT NAM Ñeå coù theå trình baøy caùc giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi taïi SGDII – NHCTVN, chöông 3 seõ daãn giaûi caùc ñònh höôùng veà phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng -14- ñeán naêm 2010 cuûa NHNN vaø NHCTVN , cuõng nhö cuûa rieâng SGDII – NHCTVN. Töø ñònh höôùng naøy , chöông 3 seõ giaûi quyeát vaán ñeà maáu choát cuûa luaän vaên laø ñeà ra caùc giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi taïi SGDII – NHCTVN, taäp trung vaøo caùc vaán ñeà sau : - Hoaøn thieän caùc dòch vuï ñaõ vaø ñang söû duïng - Ñöa vaøo khai thaùc caùc saûn phaåm môùi - Phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi - Caùc kieán nghò caàn thieát ñeå phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng troïn goùi taïi Sôû Giao dòch II – NHCTVN. 12. YÙ nghóa cuûa vieäc nghieân cöùu Dòch vuï ngaân haøng laø moät trong nhöõng dòch vuï quan troïng treân thò tröôøng dòch vuï taøi chính. Dòch vuï ngaân haøng phaùt trieån seõ taïo ñieàu kieän huy ñoäng ñöôïc caùc nguoàn voán nhaøn roãi trong xaõ hoäi. Ñoàng thôøi dòch vuï ngaân haøng phaùt trieån laønh maïnh seõ laø yeáu toá ñaûm baûo cho oån ñònh kinh teá vó moâ vaø taêng tröôûng beàn vöõng. Vì theá dòch vuï ngaân haøng hieän taïi vaø töông lai vaãn laø dòch vuï cô baûn, chieám tyû troïng lôùn nhaát , taïo ra thu nhaäp nhieàu nhaát cho ngaân haøng. Nghieân cöùu ñeà taøi naøy nhaèm tìm ra giaûi phaùp thích hôïp vaø khaû thi ñeå hoaøn thieän hôn vieäc cung öùng saûn phaåm dòch vuï troïn goùi taïi Sôû Giao dòch II – NHCTVN ñoàng thôøi môû roäng dòch vuï troïn goùi moät caùch coù hieäu quaû theo tieán trình hieän ñaïi hoùa ngaân haøng, ñöa ra nhöõng saûn phaåm tieän ích nhaát, thích hôïp nhaát, ñaày ñuû nhaát ñeán cho khaùch haøng, mang ñeán cho hoï caû söï tieän vaø lôïi khi giao dòch vôùi Sôû Giao dòch II – NHCTVN . -15- CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG TROÏN GOÙI 1.1 1.1.1 Khaùi nieäm veà dòch vuï ngaân haøng troïn goùi : Khaùi nieäm veà dòch vuï ngaân haøng : Khaùi nieäm dòch vuï ngaân haøng (DV NH) chöa ñöôïc ñònh nghóa moät caùch cuï theå trong baát kyø töï ñieån naøo. Coù khoâng ít quan nieäm cho raèng chæ nhöõng hoaït ñoäng ngaân haøng (NH) khoâng thuoäc phaïm vi kinh doanh tieàn teä vaø caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï ngaân haøng theo chöùc naêng cuûa moät trung gian taøi chính (huy ñoäng tieàn göûi, cho vay…) môùi goïi laø dòch vuï ngaân haøng nhö dòch vuï chuyeån tieàn, thu chi hoä, moâi giôùi,… Moät soá khaùc laïi cho raèng taát caû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng phuïc vuï cho khaùch haøng laø caù nhaân vaø doanh nghieäp ñeàu goïi laø dòch vuï ngaân haøng. Theo Luaät caùc Toå chöùc tín duïng do NHNNVN ban haønh, dòch vuï ngaân haøng cuõng khoâng ñöôïc ñònh nghóa vaø giaûi thích cuï theå. Taïi khoaûn 1 vaø khoaûn 7, ñieàu 20 thì hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø DV NH bao haøm caû 3 noäi dung : nhaän tieàn göûi, caáp tín duïng vaø cung öùng DV thanh toaùn, nhöng ñaâu laø kinh doanh tieàn teä vaø ñaâu laø DV NH thì vaãn chöa ñöôïc phaân ñònh roõ raøng. DV taøi chính , theo Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi (WTO), laø baát kyø DV naøo coù tính chaát taøi chính ñöôïc cung caáp bôûi nhaø cung caáp DV taøi chính. DV taøi chính bao goàm DV baûo hieåm, DV NH , DV chöùng khoaùn, vaø caùc DV taøi chính khaùc . Trong loä trình hoäi nhaäp quoác teá cuûa VN, Hieäp ñònh Thöông maïi Vieät – Myõ laø böôùc -16- thöû thaùch ñaàu tieân vaø coù yù nghóa quan troïng , vì noäi dung chuû yeáu cuûa hieäp ñònh naøy gioáng nhö caùc noäi dung cuûa Thoûa thuaän chung veà Thöông maïi Dòch vuï (GATS), chæ khaùc veà thôøi ñieåm coù hieäu löïc (thôøi gian baét ñaàu thöïc hieän caùc cam keát). Theo ñoù, caùc cam keát môû cöûa DV NH ñöôïc thöïc hieän theo loä trình 9 naêm tröôùc khi moïi cam keát ñoái vôùi caùc NH Myõ ñöôïc baõi boû. Söï caïnh tranh giöõa caùc NH VN vaø NH nöôùc ngoaøi chuû yeáu laø caïnh tranh veà DV, ñieàu naøy ñoøi hoûi chuùng ta phaûi coù chieán löôïc phaùt trieån caùc DV NH moät caùch hoaøn chænh vaø kòp thôøi. Caùc DV NH , theo GATS, laø: Nhaän tieàn göûi, Cho vay, Cho thueâ taøi chính, Chuyeån tieàn vaø thanh toaùn, theû , sec,…, Baûo laõnh vaø cam keát, Mua baùn caùc coâng cuï thò tröôøng taøi chính, Phaùt haønh chöùng khoaùn, Moâi giôùi tieàn teä, Quaûn lyù taøi saûn, DV thanh toaùn vaø buø tröø, Cung caáp vaø chuyeån giao thoâng tin taøi chính, DV tö vaán, Trung gian vaø hoã trôï veà taøi chính. Hieäp ñònh thöông maïi Vieät Nam – Hoa Kyø vaø Hieäp ñònh khung ASEAN veà DV (AFAS) ñaõ ñöôïc kyù keát cuõng hieåu vaø phaân loaïi DV taøi chính (trong ñoù coù DV NH) töông töï nhö WTO. Do ñoù, vôùi tieán trình hoäi nhaäp, toaøn caàu hoùa vaø VN chuan bò gia nhaäp WTO, luaän vaên söû duïng ñònh nghóa DV NH nhö GATS neâu treân. 1.1.2 Khaùi nieäm veà dòch vuï ngaân haøng troïn goùi : Cuõng nhö khaùi nieäm veà DV NH, dòch vuï ngaân haøng troïn goùi cuõng chöa coù moät khaùi nieäm rieâng cuï theå. Tuy nhieân , qua thöïc teá hoaït ñoäng cuûa caùc NH vaø möùc ñoä caïnh tranh giöõa caùc NH ngaøy caøng gay gaét nhö hieän nay thì coù theå xem xeùt dòch vuï ngaân haøng troïn goùi bao goàm 2 maûng laø dòch vuï ngaân haøng troïn goùi vaø phuïc vuï troïn goùi. Dòch vuï ngaân haøng troïn goùi laø caùc NH phaûi coù ít nhaát taát caû caùc DV maø chuùng toâi ñaõ ñeà caäp ôû treân (theo ñònh nghóa cuûa GATS). -17- Baây giôø, xin ñöôïc trình baøy veà khaùi nieäm phuïc vuï troïn goùi. Phuïc vuï troïn goùi coù theå hieåu laø: - Khaùch haøng coù quan heä toaøn dieän vôùi NH (tieán tôùi khaùch haøng chæ quan heä vôùi moät NH duy nhaát, khi khaùch haøng coù baát cöù nhu caàu naøo laø NH naøy coù theå ñaùp öùng ñöôïc taát caû). - NH phuïc vuï taát caû caùc DV toái thieåu caàn thieát cho moïi ñoái töôïng khaùch haøng , ñaùp öùng taát caû caùc nhu caàu cuûa khaùch haøng. - Vieäc thöïc hieän chính saùch khaùch haøng phaûi coù söï ñoàng boä giöõa taát caû caùc DV phuïc vuï khaùch haøng. - Vieäc phuïc vuï troïn goùi phaûi dieãn ra ôû taát caû caùc lónh vöïc cuûa NH : troïn goùi taïi töøng phoøng, töøng nghieäp vuï vaø toaøn NH. Nhö vaäy, muoán phuïc vuï khaùch haøng vôùi caùc dòch vuï troïn goùi thì NH phaûi coù nhieàu DV, DV phaûi hoaøn haûo, coù söùc caïnh tranh veà chaát löôïng phuïc vuï, veà soá löôïng, veà phí , laõi,… 1.2 Vai troø cuûa dòch vuï ngaân haøng : DV NH coù vai troø raát quan troïng trong neàn kinh teá , ñôøi soáng vaø quaù trình hoäi nhaäp quoác teá . ¾ DV NH thuùc ñaåy saûn xuaát phaùt trieån , ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng GDP. Laø nhöõng ñònh cheá trung gian taøi chính, heä thoáng TCTD huy ñoäng caùc khoaûn tieàn nhaøn roãi trong neàn kinh teá ñeå ñaàu tö , cho vay caùc chuû theå kinh doanh , saûn xuaát vaø ñôøi soáng . Trong ñieàu kieän kinh teá nöôùc ta, thò tröôøng taøi chính coøn chöa phaùt trieån , heä thoáng NHTM ñaõ trôû thaønh keânh cung caáp voán chuû löïc cho neàn kinh teá. Thoâng qua caùc DV cho vay, heä thoáng NHTM giuùp caùc doanh nghieäp -18- chuyeån ñoåi cô caáu saûn xuaát , dòch chuyeån voán ñaàu tö, ñoåi môùi trang thieát bò , coâng ngheä, nhaèm haï giaù thaønh saûn phaåm, naâng cao söùc caïnh tranh, nhaát laø trong giai ñoaïn hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø quoác teá hieän nay. ¾ DV NH thuùc ñaåy neàn kinh teá theo xu höôùng neàn kinh teá tri thöùc. DV NH ngaøy caøng söû duïng nhieàu thaønh töïu cuûa coâng ngheä thoâng tin nhö theû, Home - banking, Internet - banking… cuøng vôùi caùc coâng cuï hoaït ñoäng hoã trôï nhö maùy vi tính caù nhaân PC, maïng tröïc tuyeán trong heä thoáng website… ñöôïc caùc NHTM trang bò. Maët khaùc, DV NH laø loaïi DV chaát löôïng cao, ñoøi hoûi ngöôøi cung caáp vaø khaùch haøng phaûi coù trình ñoä nhaát ñònh môùi coù theå söû duïng vaø vaän haønh. Nhieàu trong soá loaïi DV naøy taïo ra giaù trò gia taêng cao-moät ñaëc ñieåm cuûa neàn kinh teá tri thöùc. ¾ DV NH taïo ñieàu kieän cho caùc DV khaùc phaùt trieàn. Do ñaëc ñieåm cuûa DV NH lieân quan saâu roäng ñeán nhieàu ngaønh , nhieàu lónh vöïc saûn xuaát vaø ñôøi soáng neân söï phaùt trieån cuûa DV NH nhö ñaàu tö , thanh toaùn , chuyeån tieàn gaén vôùi caùc DV böu chính vieãn thoâng , tö phaùp , keá toaùn, du lòch , giao thoâng vaän taûi… Lónh vöïc DV xuaát nhaäp khaåu seõ bò haïn cheá neáu DV thanh toaùn khoâng thoâng suoát. 1.3 Caùc loaïi dòch vuï ngaân haøng phoå bieán hieän nay : Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vieäc ña daïng caùc DV NH trôû neân soâi ñoäng, ñem laïi moät neùt môùi trong hoaït ñoäng cuûa NH VN . 1.3.1 Tín duïng: -19- DV tín duïng ñöôïc söû duïng cho caû caù nhaân vaø doanh nghieäp, bao goàm nhaän tieàn göûi vaø cho vay. Ñaây laø hoaït ñoäng NH truyeàn thoáng, chieám tyû troïng lôùn trong hoaït ñoäng chung cuûa caùc NHTM VN. Theo baùo caùo cuûa NH Nhaø nöôùc Vieät Nam vaø Nieân giaùm thoáng keâ, naêm 2004, toång nguoàn voán huy ñoäng cuûa caùc NHTM ñaït 427.842,6 tyû ñoàng, toång dö nôï toaøn heä thoáng NH laø 420.711,9 tyû ñoàng. Naêm 2005, chæ tính rieâng caùc NHTM treân ñòa baøn TPHCM, toång huy ñoäng voán laø 184.600 tyû ñoàng, dö nôï cho vay laø 170.200 tyû ñoàng. Vaán ñeà noåi coäm trong hoaït ñoäng tín duïng NH ôû VN laø söï maát caân ñoái veà kyø haïn giöõa nguoàn voán vaø söû duïng voán, giöõa tín duïng chính saùch vaø tín duïng thöông maïi, giöõa caùc loaïi khaùch haøng khaùc nhau nhö caùcToång coâng ty Nhaø nöôùc hoaëc caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû… Ngoaøi ra, söï lieân keát hoaït ñoäng giöõa caùc NHTM thöôøng laø keùm, khoâng thöôøng xuyeân, gaây ra nhöõng toån thaát cho caùc NH veà thôøi gian vaø tieàn cuûa. 1.3.1.1 Huy ñoäng tieàn göûi: Caùc NH thöïc hieän moät DV raát quan troïng ñoái vôùi taát caû caùc khu vöïc cuûa neàn kinh teá baèng caùch cung öùng nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi, nhöõng phöông thöùc deã daøng cho vieäc göûi tieàn cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá . Ngöôøi göûi tieàn seõ ñöôïc höôûng moät laõi suaát ñöôïc aán ñònh treân toång soá tieàn göûi vôùi möùc ñoä an toaøn vaø thanh khoaûn cao. Caùc loaïi hình tieàn göûi phoå bieán : ¾ Tieàn göûûi thanh toaùn: Tieàn göûûi thanh toaùn cuûa caùc NHTM laø tieàn göûi cuûa caù nhaân, cuûa caùc doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá vaø toå chöùc khaùc. -20- Ñoái vôùi loaïi tieàn göûi naøy, muïc ñích göûi laø nhaèm ñaûm baûo an toaøn veà taøi saûn vaø thöïc hieän caùc khoaûn chi traû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø tieâu duøng . Ñoái vôùi phaàn lôùn caùc khaùch haøng , muïc ñích höôûng lôïi ñoái vôùi loaïi tieàn göûi naøy chæ giöõ vai troø thöù yeáu. ¾ Tieàn göûi coù kyø haïn: Caùc toå chöùc vaø caù nhaân coù thu nhaäp taïm thôøi chöa söû duïng trong moät thôøi gian nhaát ñònh coù theå göûi vaøo NH döôùi hình thöùc kyù thaùc coù kyø haïn. Theo nguyeân taéc ñoái vôùi loaïi tieàn göûi naøy, ngöôøi göûi chæ ñöôïc ruùt ra khi ñaùo haïn. Tuy nhieân , treân thöïc teá, do aùp löïc caïnh tranh maø caùc NH thöôøng cho pheùp khaùch haøng ruùt tieàn ra tröôùc haïn vôùi ñieàu kieän ngöôøi göûi khoâng ñöôïc höôûng laõi hoaëc chæ höôûng laõi khoâng kyø haïn . Tieàn göûi ñònh kyø vôùi nhieàu loaïi kyø haïn khaùc nhau thoâng thöôøng bao goàm caùc loaïi sau : 1 tuaàn, 1 thaùng, 3 thaùng, 6 thaùng,… Khaùc vôùi tieàn göûi thanh toaùn, tieàn göûi coù kyø haïn laø tieàn taïm thôøi chöa söû duïng cuûa toå chöùc , caù nhaân maø chuû yeáu laø caù nhaân. Vì vaäy, , muïc ñích höôûng lôïi ñoái vôùi loaïi tieàn göûi naøy laø nhaèm tìm kieám lôïi töùc. Ñoái vôùi NH, tieàn göûi ñònh kyø laø nguoàn voán oån ñònh trong kinh doanh, do ñoù laõi suaát maø caùc NH chi traû cho loaïi tieàn göûi naøy cao hôn laõi suaát chi traû cho tieàn töûi thanh toaùn. Maët khaùc, ñeå khuyeán khích khaùch haøng göûi tieàn kyø haïn daøi NH thöôøng aùp duïng nguyeân taéc kyø haïn caøng daøi thì laõi suaát caøng cao. ÔÛ caùc nöôùc khaùc, NHTM coøn huy ñoäng voán baèng caùch phaùt haønh moät loaïi giaáy nhaän nôï coù meänh giaù cao laø chöùng chæ tieàn göûi ñöôïc chuyeån nhöôïng. ¾ Tieàn göûi tieát kieäm :