Tài liệu Skkn biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học

SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” I.TÊN ĐỀ TÀI: “Biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học” II. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1 Cơ sở lý luận Trong thời đại hiện nay khi khoa học công nghệ cùng với trình độ dân trí cao là thước đo đánh giá cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo con người được coi là một trong những quốc sách hàng đầu của mỗi nước Đảng và Nhà nước ta đã nhận thức được rất rõ vai trò của việc giáo dục và đào tạo con người trong giai đoạn mới nên đã có những chính sách ưu tiên và phát triển nền giáo dục một cách hợp lí. Chính vì vậy cùng với các ngành nghề khác, công tác giáo dục đào tạo học sinh một cách toàn diện đóng vị trí rất quan trọng. Hiện nay vấn đề này là yêu cầu cần thiết mang tính cấp bách đối với những người làm công tác giáo dục. Tiểu học là bậc học nền tảng, là nền móng, là cơ sở quan trọng để từ đó con người phát triển, mà nền tảng thì cần được xây dựng vững chắc. Vì vậy, người giáo viên Tiểu học không chỉ trang bị cho mình vốn kiến thức, phương pháp cơ bản mà còn phải luôn nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo để nâng cao chất lượng giảng dạy, đáp ứng mục tiêu đào tạo thế hệ trẻ cho ngành giáo dục. Hiện nay sự thể hiện tập trung sâu sắc nhất các yêu cầu xây dựng và bồi dưỡng nhân cách con người Việt Nam đó là: Đào tạo con người phát triển mọi mặt “ Đức, trí, thể, mĩ ”. Cùng với các môn học khác, môn kể chuyện trong chương trình Tiểu học nói chung và của lớp 1 nói riêng là một môn học góp phần hình thành nhân cách rất lớn cho học sinh, nó mở mang sự hiểu biết cho các em. Các em được học hỏi những điều hay, lẽ phải từ rất nhiều các câu chuyện, thuộc nhiều thể loại truyện khác nhau, phản ánh đa dạng cuộc sống muôn hình, muôn vẻ trong đó có cả những câu chuyện dân gian như: truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn truyện cười, ... mà ông cha ta đã đúc kết kinh nghiệm trong cuộc sống truyền lại cho con cháu đời sau.Môn kể chuyện có vị trí, vai trò rất quan trọng không kém những môn học khác vì môn kể chuyện góp phần tích cực trong việc bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, trau dồi những tri thức về cuộc sống và bồi dưỡng vốn văn học cho các em. Bên cạnh đó nó còn giúp cho trẻ em phát triển khả năng hoạt động ngôn ngữ và các năng lực tư duy cơ bản như trí tưởng tượng, phán đoán khả năng ghi nhớ, năng khiếu thẩm mỹ, phẩm chất tốt đẹp, rất cần thiết cho nhu cầu phát triển ở lứa tuổi này. 1.2. Cơ sở thực tiễn Trên cơ sở lí luận đã trình bày ở trên giúp tôi thấy rõ được tầm quan trọng của phân môn kể chuyện trong việc giáo dục đạo đức hay nói đúng hơn là việc hình thành nhân cách cho học sinh. ở chương trình Tiếng Việt cũ nhìn chung phân môn kể chuyện chưa phân bố hợp lí và khoa học. Kiến thức chưa toàn diện và sâu sắc, phương pháp giảng dạy Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 1 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” chưa được đặc biệt coi trọng. Bản thân người giáo viên cũng chưa thấy hết được tầm quan trọng và tác dụng của các câu chuyện kể. chưa coi giờ kể chuyện là một giờ học thực sự. Do đó tính giáo dục đạo đức cho học sinh qua giờ kể chuyện chưa cao. Hiện nay quá trình nghiên cứu giảng dạy kể chuyện trong nhà trường được đặt ra như một yêu cầu cấp thiết. Cùng với các môn học khác, nó góp phần hoàn thiện nội dung giáo dục cho học sinh Tiểu học, đẩy mạnh sự nghiệp trồng người, đưa đất nước tiến nhanh trên con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Để rút kinh nghiệm của phương pháp giảng dạy cũ và trên tinh thần cải cách giáo dục. Bộ Giáo dục đã sửa đổi chương trình để đề ra chương trình mới, phương pháp mới toàn diện và đạt hiệu quả cao hơn. Việc tìm hiểu nội dung câu chuyện và giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học được tiến hành một cách khao học, nghiêm túc và thu được những thành tựu to lớn. Qua quá trình giảng dạy ở trường Tiểu học Hướng Phựng tôi nhận thấy mục đích của phân môn kể chuyện hiện nay là: Phát triển kĩ năng nói và nghe cho học sinh giúp học sinh kể lại được câu chuyện đã học hay đã đọc ở những mức độ khác nhau: có thể kể từng đoạn, hoặc kể cả câu chuyện, kể theo lời lẽ trong văn bản hoặc kể bằng lời lẽ của mình. Biết tập dựng lại câu chuyện theo các vai khác nhau, bước đầu biết sử dụng các yếu tố phụ trợ như nét mặt, cử chỉ, điệu bộ. Để đạt được các yếu cầu trên đòi hỏi người giáo viên phải có lòng say mê, nhiệt tình với nghề nghiệp, biết kết hợp nhịp nhàng các phương pháp dạy học. Từ đó, bồi dưỡng những tình cảm tốt đẹp, trau dồi hứng thú đọc và kể chuyện, đem lại niềm vui tuổi thơ trong hoạt động học tập cho học sinh. Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi đã chọn đề tài:Giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 thông qua phân môn kể chuyện ở Tiểu học” để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Tôi nghiên cứu đề tài này với mục đích là nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 qua giờ kể chuyện. Để đạt được điều đó tôi đã đi sâu vào tìm hiểu thực trạng của các tiết dạy kể chuyện trên lớp, tìm hiểu đặc điểm đặc điểm tâm lý của học sinh qua các tiết kể chuyện. Để từ đó hướng cho học sinh thực hiện theo các chuẩn mực đạo đức tốt, giúp cho học sinh biết phê phán, loại trừ các hành vi xấu. Thông qua mỗi câu chuyện kể trên lớp, học sinh có thể rút ra được ý nghĩa của câu chuyện, thông qua ý nghĩa, nội dung câu chuyện mỗi giáo viên cần phải có trách nhiệm trong việc giáo dục đạo đức nhân cách cho học sinh. Qua đó cũng góp phần nâng cao năng lực sư phạm cho mỗi giáo viên. 3. Đối tượng nghiên cứu: - Học sinh lớp 1D trường Tiểu học Hướng Phùng. - Biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học. 4. Thời gian nghiên cứu: - Đăng ký đề tài và lập đề cương bước một: Tháng 9/ 2014 - Tháng 11 nghiên cứu thực tế lập đề cương bước hai Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 2 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” - Tháng 12 vận dụng vào thực tế giảng dạy và đánh giá kết quả - Tháng 3 năm 2015 hoàn thành đề tài và nộp về ban giám hiệu 5. Điểm mới của đề tài: - Về lý luận: Giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 thông qua phân môn kể chuyện. - Về thực tiễn: áp dụng dạy ở lớp 1D trường Tiểu học Hướng Phựng đã đạt được kết quả. III.PHẦN NỘI DUNG PHẦN 1 : Tổng quan Trong phần nghiên cứu nội dung và phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 trong giờ kể chuyện tôi đề cập đến một số vấn đề sau. - Cơ sở lý luận thức tiễn đề tài - Một số biện pháp nhằm thực hiện có hiệu quả - Khảo sát thực trạng kể chuyện ở lớp 1 trong giờ kể chuyện - Thiết kế giáo án - Phương pháp nghiên cứu và kết quả nghiên cứu PHẦN 2: Nội dung vần đề nghiên cứu 1. Cơ sở lý luận Môn kể chuyện có sức mạnh riêng trong việc giáo dục trẻ, sức mạnh này bắt nguồn từ sức mạnh của công cụ mà môn kể chuyện sử dụng đó là các tác phẩm văn học nghệ thuật mà giáo viên thường dùng để kể trên lớp. Các tác phẩm văn học có tác dụng rất lớn đến tâm hồn và cảm xúc của các em, nó đem lại những cảm xúc thẩm mỹ lành mạnh. Để giúp học sinh cảm nhận tốt phân môn kể chuyện thì giáo viên phải phân biệt rõ đọc truyện và kể chuyện. Đọc truyện là quá trình chuyển dạng chữ viết sang lời nói có âm thanh. Đọc không chỉ là công việc giải mã một bộ phận gồm hai phần: chữ viết và phát âm nghĩa là nó không phải chỉ là sự đánh vần lên thành tiếng theo đúng như kí hiệu chữ viết và còn là quá trình nhận thức để có khả năng thông hiểu những gì đã đọc được. Kể chuyện là tạo cho học sinh nắm vững cốt truyện và tập kể lại truyện đã đọc bằng lời kể của mình cho phép có sự sáng tạo, có thể dùng các phương tiện ngoài ngôn ngữ như giọng điệu, ánh mắt, cử chỉ, ... Như chúng ta đã biết những câu chuyện trong chương trình Tiểu học thường gắn liền với cái đẹp, góp phần phát triển cảm xúc thẩm mĩ, nếu chúng sẽ không thể có tâm hồn cao thượng, lòng mẫn cảm chân thành trước lỗi bất hạnh, khổ ải của con người. Nhờ có những câu chuyện mà giúp trẻ nhận thức thế giới không chỉ bằng trí tuệ mà còn bằng cả trái tim. Trẻ em không phải chỉ có nhận thức mà chúng còn đáp ứng lại sự kiện và hiện tượng của thế giới xung quanh rất rõ rệt. Các em thường tỏ thái độ của mình trước những việc thiện, việc ác, biết yêu cái thiện, ghét cái ác. Những câu chuyện trong chương trình thường cung cấp cho trẻ những hiện tượng đầu tiên về chính nghĩa và phi nghĩa. Giai đoạn đầu tiên Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 3 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” của giáo dục lí tưởng được diễn ra là nhờ truyện cổ tích. Truyện cổ tích là ngọn nguồn phong phú để giáo dục đạo đức cho trẻ. Các giờ kể chuyện thường giúp trẻ sớm tiếp xúc với các tác phẩm văn học trong suốt quá trình học 5 lớp của bậc tiểu học. Học sinh được nghe và tham gia kể hàng trăm câu chuyện và đủ thể loại gồm các tác phẩm có giá trị của Việt nam và thế giới. Từ truyện cổ tích đến các tác phẩm văn học hiện đại giúp cho học sinh có vốn văn học được tích luỹ dần. Đây chính là những hành trang quý báu theo các em suốt cả cuộc đời. Giờ kể chuyện còn mở rộng tầm hiểu biết của các em biết khêu gợi trí tưởng tượng cho các em trong từng câu chuyện. Thế giới muôn màu sắc mở rộng trước mắt các em. Các em được gặp trong đó những phong tục tập quán đến những cảnh sắc thiên nhiên. Từ cách trang phục đến kiến trúc nhà ở và đặc biệt là cách cư sử của con người trong muôn vàn trường hợp khác nhau. Những câu chuyện đã làm tăng thêm cho học sinh vốn hiểu biết về thế giới và xã hội của loài người từ thuở sơ khai. Ngoài ra những câu chuyện kể còn chắp cánh cho trí tưởng tượng của các em bay bổng, là bệ phóng cho những hoài bão ước mơ cao đẹp khi các em bước vào cuộc sống. Giờ kể chuyện còn góp phần rèn luyện và phát triển kỹ năng nói và kể trước đám đông một cách có nghệ thuật khêu gợi tư duy hình tượng cho trẻ. Qua từng câu chuyện các em biết giá trị của từng chi tiết, thấm thía với từng hình ảnh nghệ thuật, từng nhân vật. Qua đó việc thực hiện lồng ghép giáo dục đạo đức cho học sinh sẽ dễ dàng hơn, thuận lợi hơn. Tất cả trẻ em nói chung đều rất thích nghe kể chuyện và thích nghe kể chuyện cũng là một đặc điểm tâm lý của trẻ em. Đó là điều mà ai ai cũng phải thừa nhận. Từ lúc trẻ được một, hai tuổi đã say mê nghe kể chuyện. Lớn lên các em được đi học, khi biết chữ các em có thể đọc được truyện nhưng điều đó vẫn không làm giảm sự hứng thú thích nghe kể chuyện của các em. Được đến trường là thời điểm đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc sống và sự phát triển của trẻ. Đặc điểm tâm lý biểu hiện đặc trưng của học sinh Tiểu học là tính hồn nhiên, là khả năng phát triển. Trong hoạt động học và những hoạt động khác tâm lý của trẻ được hình thành và phát triển đạt một trình độ mới. Nhờ có hoạt động học được tổ chức một cách khoa học mà ở trẻ hình thành những cơ sở ban đầu của kiểu tư duy mới. Học sinh Tiểu học có tình cảm hồn nhiên mang nặng màu sắc tình cảm. Cùng với quá trình học tập, tâm lý các em ngày càng phát triển. Các em có niềm tin rất hồn nhiên, các em tin vào thầy cô, tin vào khả năng của mình, tin vào sách báo, những câu chuyện được nghe kể và những điều mà gia đình, nhà trường dạy dỗ và giáo dục. Vì vậy ngay từ bậc Tiểu học người giáo viên cũng như gia đình phải định hướng đúng từ đầu thì nhân cách đạo đức của trẻ sẽ được hình thành và phát triển lành mạnh. Từ những đặc điểm trên cho ta thấy học sinh Tiểu học có tính chất dễ tiếp thu sự nuôi dưỡng, sự giáo dục, dễ thích nghi điều kiện sống và học tập. Từ đó các em phát triển và hoàn thiện dần nhân cách con người theo đúng mục tiêu giáo dục đã đề ra. Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 4 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” Trong chương trình Tiếng Việt cũ phân môn kể chuyện được tách riêng biệt, đôc lập. Học sinh được nghe những câu chuyện kể không liên quan đên chương trình học trong tuần. Nhưng ở chương trình thay sách giáo khoa mới hiện nay thì nội dung kể chuyện ở lớp 1 là kể lại những câu chuyện đã được học trong các bài tập đọc hai tiết đầu tuần học. Hình thức kể chuyện cũng rất đa dạng, phong phú kích thích trí tưởng tượng, sáng tạo của học sinh chứ không như chương trình cũ trước kia T kể trò nghe. Giờ kể chuyện hiện nay được diễn ra theo 3 hình thức sau: * Kể theo tranh: Học sinh sử dụng tranh minh hoạ để nhớ lại nội dung bài tập đọc đã học, làm chỗ dựa để các em kể chuyện. Đôi khi các tranh này được đảo lộn thứ tự so với nội dung câu chuyện đã học. Trong trường hợp này trước hết học sinh cần sắp xếp lại thứ tự các tranh cho đúng rồi mới kể. Đó chính là biện pháp giúp học sinh nhớ lại nội dung câu chuyện trước khi kể. * Kể theo dàn ý đã cho sẵn: Trong tiết kể chuyện sau bài tập đọc, sách giáo khoa có thể cung cấp cho học sinh dàn ý dưới dạng những câu hỏi hay những tên đoạn để làm chỗ dựa cho học sinh kể lại câu chuyện đã học. Đây là một hình thức rèn luyện trí nhớ cho học sinh, có yêu câu cao hơn hình thức giúp đỡ học sinh bằng tranh minh hoạ. * Phân vai, dựng lại một đoạn hoặc cả câu chuyện: Sử dụng hình thức này để rèn kỹ năng nói, kỹ năng kể cho học sinh đồng thời giúp cho các em hiểu sâu hơn tính cách, tình cảm của nhân vật trong câu chuyện đã học. Đối với học sinh lớp 1 yêu cầu kể chuyện cũng cần có sự sáng tạo đó là: Học sinh phải biết kể một cách tự nhiên, giọng kể và điệu bộ phải thích hợp làm cho câu chuyện trở lên sống động chứ không kể như đọc văn bản truyện. Biết đưa vào câu chuyện những chừng mực vừa phải một số câu chữ của bản thân làm cho câu chuyện thêm cụ thể, sinh động. Ví dụ khi kể chuyện: “ Bông cúc Trắng” đoạn cậu bé gặp một bà cụ tay cầm thỏi sắt mải miết mài vào tảng đá ven đường. Học sinh có thể sử dụng thêm những câu chữ tả bà cụ như:vẻ mặt hiền từ, mái tóc bạc phơ. Như vậy trong chương trình kể chuyện mới hiện nay học sinh không những được nghe kể mà còn được tự mình kể lại câu chuyện, biết nhận xét, đánh giá lời kể của bạn. Từ đó học sinh có thể rút ra ý nghĩa giáo dục được ngụ ý trong câu chuyện là gì. Chẳng hạn câu chuyện: “ Bông cúc trắng” khuyên con người ta làm việc gì cũng phải có lòng kiên trì và nhẫn nại. Chương trình sách giáo khoa Tiếng Việt 1 được sắp xếp như sau: 1 . Rùa và Thỏ 2. Trí khôn 3 . Bông hoa cúc trắng 4 . Niềm vui bất ngờ 5 . Sói và Sóc 6 . Dê con nghe lời mẹ 7 . Con Rồng cháu Tiên 8 . Cô chủ không biết quý tình bạn Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 5 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” 9 , Hai tiếng kì lạ Chương trình kể chuyện lớp 1 gồm có 9 câu chuyện. mỗi câu chuyện gắn liền với bài tập đọc học trong hai tiết và nó gắn liền với từng chủ điểm. Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 lồng ghép tất cả các phân môn của Tiếng Việt trong đó có phân môn kể chuyện. Mỗi tuần có một tiết kể chuyện. Học sinh lần lượt được làm quen với các thể loại truyện khác nhau như: truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện nước ngoài, truyện về Bác Hồ, truyện về chim chóc, muông thú, truyện về các con vật nuôi trong nhà, ...với nhiều các chuẩn mực đạo đức đa dạng phong phú. Qua 9 câu chuyện được kể các em đã tiếp nhận được những giá trị đạo đức cả trong nước và nước ngoài. Do vậy mà trong giờ kể chuyện học sinh không chỉ nhận thức được thế giới bằng trí tuệ mà bằng cả trái tim, bằng cả tâm hồn. Các em biết tỏ thái độ của mình với các điều thiện, điều ác, biết yêu ghét mỗi nhân vật trong từng câu chuyện. Nội dung chương trình sách giáo khoa có bố cục chặt chẽ, các câu chuyện đều mang nội dung giáo dục cao sát với từng chủ điểm, hệ thống câu hỏi bám sát nội dung câu chuyện. Hầu hết các câu chuyện đều nhằm mục đích giúp cho học sinh tiếp xúc với các hành vi đạo đức của thế hệ trước và các nhân vật trong truyện. Tóm lại, các câu chuyện kể trong chương trình với nhiều thể loại đã giáo dục cho các em những tình cảm đối với ông bà, cha mẹ, tình bạn bè, tình yêu quê hương, đất nước, lòng bao dung, bắc ái, lòng nhân hậu, chịu thương chịu khó, cần cù lao động của con người và tình cảm đối với Bác Hồ kính yêu của các cháu thiếu nhi. 2.Nghiên cứu thực trạng Năm học 2014 – 2015 nhà trường phân công tôi dạy và chủ nhiệm lớp 1D gồm 13 học sinh trong đó có 5 học sinh nữ và 8 học sinh nam. Tuy là một trường thuộc vùng sâu phân hiệu lẻ thôn : Chờnh vờnh nhưng cơ sở vật chất trường lớp khú đảm bảo. Chính vì thế mà một số ít học sinh do gia đình chưa quan tâm đến nên ý thức đạo đức của các em kém, còn hay nói tục, chửi bậy. Vậy làm thế nào để thông qua giờ kể chuyện hướng các em trong lớp hiểu thế nào là hành vi đạo đức đúng. Tôi phải nghiên cứu và giải quyết theo từng bước. Bầu ban cán sự lớp là học sinh giỏi xuất sắc ở lớp MG có lòng nhiệt tình gương mẫu được bạn bè trong lớp quý mến, các em cùng thi đua nhau học tập, bạn học tốt giúp đỡ bạn học yếu và sắp xếp các em ngồi xen kẽ để các em thi đua nhau học tập. Vì thế các em đã thúc đẩy được phong trào học tập. Từ khảo sát đầu năm trên tôi đã nắm được học sinh yếu để bồi dưỡng Trong thời gian dạy ở trường tôi đã có điều kiện để tìm hiểu thực tế các giờ dạy của giáo viên qua phân môn kể chuyện. Vấn đề này phần lớn phụ thuộc vào khả năng cảm thụ và sở thích ham đọc truyện của các em. Vì vậy, tôi đã tiến hành tìm hiểu khả năng này của học sinh thông qua giờ kể chuyện để hướng dẫn cho các em hiểu thế nào là hành vi đạo đức đúng. 2.1. Trao đổi với học sinh Về phía học sinh, cũng thời gian như trên nhưng với nội dung trao đổi như sau: Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 6 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” 1. Em có thích nghe kể chuyện không? 2. Các em có thường xuyên kể chuyện cho người khác nghe không? Em thường kể những câu chuyện gì? 3. Qua mỗi câu chuyện được nghe kể, được đọc còn có học tập được điều gì trong từng nhân vật không ? * Kết quả: Qua trò chuyện với một số học sinh ở các lớp tôi thấy hầu hết các em đều nói rằng rất thích nghe kể chuyện nhưng rất ít khi kể chuyện cho người khác nghe, khi kẻ chuyện các em thường không dùng đến sách, chỉ có một số ít các em vẫn phải dùng đến sách để kể vì các em không nhớ chi tiết, nội dung câu chuyện. Qua mỗi câu chuyện các em đều học tập được những tấm gương tốt, yêu cái thiện, ghét cái ác, học và làm theo những hành vi đạo đức tốt. 2.2. Thực tế giảng dạy Thời gian: Qua các bai tập đọc hai tiết đầu tuần Dự giờ một số đồng chí đồng nghiệp trong trường Kể chuyện: Trí khôn 1. Kiểm tra bài cũ: - Một học sinh kể lại câu chuyện: “Trí khôn” - 1 học sinh nhận xét - Giáo viên nhận xét, cho điểm 2.Dạy bài mới: a. Giới thiện bài: Giáo viên giới thiệu trực tiếp, ghi đầu bài lên bảng. b.Hướng dẫn kể chuyện * Dưa vào tranh kể lại từng đoạn câu chuyện * 1 học sinh đọc yêu cầu: cả lớp quan sát tranh minh học trong sách giáo khoa. - Giáo viên tóm tắt nội dung các bức tranh . Hỏi: Tranh 1 vẽ cảnh gì? (Tranh 1 vẽ 1 con Hổ nấp sau bụi rận , bác nông dân cày ruoongjnvowis con trâu.) Hỏi: ở tranh 2 Hổ nói gì với trâu như thế nào? (Sao mày to xác thế mà để bác nông dân chỉ huy.) Hỏi: Tranh 3 vẽ cảnh gì? (Hổ hỏi bác nông dân) Hỏi: Tranh 4 vẽ cảnh gì? (Hổ bị cháy chạy vào rừng sâu.) - Học sinh nhìn tranh tập kể lại 4 đoạn của câu chuyện theo nhóm. - Đại diện các nhóm lên kể trước lớp - 4 học sinh tiếp nối nhau kể 4 đoạn của câu chuyện. - Lớp nhận xét bình chọn những cá nhân và nhóm kể hay nhất. * Phân vai dựng lại câu chuyện Giáo viên lưu ý cho học sinh cách thể hiện điệu bộ, giọng nói của từng vai. + Người dẫn chuyện: vui, pha chút hài hước. +Hổ điễm tính , giả bộ lễ phép , câu khẩn . +Trâu: gian giảo giả bộ nhân từ, khi đến gần Hổ vẻ mặt mừng rỡ. + Bác nông dân - Các nhóm tự phân vai dựng thành vở kịch. - Đại diện các nhóm lên thi diễn xuất. Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 7 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” - Học sinh và giáo viên nhận xét cá nhân hay nhóm diễn xuất tốt. 3. Củng cố: ? Qua câu chuyện còn thấy Trâu là con vật như thế nào? (Thông minh, nhanh trí giúp mình thoát chết và còn cho Sói một cú đá thật đau.) ? Hổ là con vật vật như thế nào? (Hổ là con vật gian giảo, độc ác nhưng ngu dốt sẽ bị trừng trị đích đáng.) *Nhận xét giờ dạy: - Giáo viên đã thể hiện đúng nội dung, phương pháp của tiết dạy. Hầu như học sinh đều nắm được nội dung câu chuyện. Biết kể lại từng đoạn của câu chuyện rất tốt. Song phần đóng vai của các em chưa được tự nhiên. - Học sinh biết nhận xét được tính cách của từng nhân vật và nhận ra những kẻ gian giảo, độc ác sẽ bị trừng trị, còn những ai thông minh, nhanh nhẹn sẽ gặp được nhiều may mắn trong cuộc sống. - Qua dự giờ của đồng nghiệp tôi thấy có ưu nhược điểm sau: *ưu điểm: Hầu hết các tiết dạy kể chuyện đã đi đúng các bước lên lớp. Học sinh rất hứng thú học tiết kể chuyện, các em thích được nghe và kể lại câu chuyện đã học. Đa số các em có giọng kể rất tốt, biết thay đổi giọng điệu cho phù hợp với từng tính cách nhân vật. * Nhược điểm: Một số em chuẩn bị cho tiết kể chuyện chưa tốt - Học sinh chưa có kỹ năng sử dụng giọng điệu, thay đổi lời kể, sử dụng các yếu tố phi ngôn ngữ để diễn tả nội dung câu chuyện. - Nguyên nhân dẫn đến nhược điểm trên * Về phía giáo viên: Qua tìm hiểu trao đổi với một số học sinh tôi nhận thấy rằng đa số các em đều coi tiết kể chuyện là phụ - Sự quan tâm đầu tư đồ dùng dạy học cho tiết kể chuyện do cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn cho nên trong tiết dạy chưa sinh động lắm. - Theo chương trình thay sách giáo khoa mới, tiết kể chuyện chỉ chú trọng đầu tư cho việc kể chuyện đóng vai theo các nhân vật trong câu chuyện, còn việc giáo dục đạo đức cho học sinh qua câu chuyện chiếm một lượng thời gian rất ít. Do đó cũng ảnh hưởng tới việc tiếp nhận các hành vi đạo đức tốt, chuẩn mực tốt tới học sinh. * Về phía học sinh: Do các em lớp 1 con nhỏ, các em chỉ hiểu mọi vấn đề một cách đơn giản, đa số các em thường bắt chước và làm theo nên khả năng sáng tạo là rất ít. Do đó kỹ năng kể chuyện của các em còn hạn chế. Mặt khác, cũng một phần do giáo viên chưa có sự đầu tư nhiều về thời gian cho giờ dạy nên việc hướng dẫn cách kể chuyện, giọng điệu kể cho học sinh còn hời hợt. * Về phía nhà trường: Do cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn nên việc đầu tư trang thiết bị phục vụ cho phân môn kể chuyện chưa nhiều, băng hình, đèn chiếu hầu như không có. - Biện pháp khắc phục: Là người giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi thấy hoạt động chính trong giờ kể chuyện là hoạt động nghe và kể của giáo viên và học sinh.Phân môn kể chuyện có nhiệm vụ giúp các em thể hiện được nội dung tư tưởng, tình cảm và nhập vào Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 8 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” vai phù hợp với tính cách của từng nhân vật. Để đạt được điều đó, các em không chỉ luyện đọc nhiều lần, luyện kể nhiều lần mà còn phải cảm thụ tốt nội dung câu chuyện, tâm tư suy nghĩ của từng nhân vật. Thông qua đó phát huy tốt chức năng giáo dục đạo đức qua tính cách và nhân vật được biểu hiện trong câu chuyện. Để có được điều đó thì người giáo viên phải biết hướng cho học sinh biết tìm hiểu và khai thác tốt nội dung câu chuyện. Với những kiến thức đã học được trong trường sư phạm cùng với những kiến thức thực tế qua giảng dạy và nghiên cứu phân môn kể chuyện lớp 1. Qua quá trình trao đổi với học sinh tôi thấy rằng: Để hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung câu chuyện đạt hiệu quả cao phải có các biện pháp sau: - Trước khi lên lớp người giáo viên phải có một giáo án tốt. Muốn giúp cho học sinh tìm hiểu bài tốt trước hết người giáo viên phải cảm thụ vào vai thật tốt, thật sâu sắc nội dung câu chuyện, phải hiểu và diễn đạt từng lời nói nhân vật để giáo dục cho các em hiểu thế nào là cái hay, cái thiện, các ác. - Khi kể chuyện người giáo viên phải có kỹ năng sử dụng giọng điệu, thay đổi lời kể, chọn điểm ngừng hoặc nghỉ, điểm nhấn, các yếu tố phi ngôn ngữ, các đồ dùng dạy học, tranh minh hoạ để diễn tả nội dung câu chuyện. - Phải động viên, khuyến khích, tạo hứng thú để học sinh tìm cách diễn đạt nội dung câu chuyện cho phù hợp, kể chuyện phải hấp dẫn, phải có sự truyền cảm. Người kể phải thu hút người nghe vào câu chuyện, tạo cho người nghe cùng vui, giận, cảm thông với diễn biến số phận của nhân vật với tình huống, cảnh ngộ trong truyện. - Luôn cải tiến phương pháp, sử dụng linh hoạt để luyện kể cho học sinh. Chẳng hạn, giáo viên có thể để câu chuyện có kết thúc mờ. Sau đó yêu cầu cả lớp thảo luận để kể tiếp câu chuyện và cử đại diện kể phần kết thúc câu chuyện đó. Các nhóm khác cũng làm tương tự, cùng thảo luận kể. Sau đó nhận xét xem nhóm nào kể tốt nhất. - Nghiên cứu kỹ đặc điểm ngôn ngữ, thủ pháp xây dựng hình tượng nghệ thuật, xem kỹ các tình tiết, các sự kiện và sự phát triển của chúng. - ở phần củng cố giáo viên có thể đặt 1, 2 câu hỏi hoặc có thể để cho học sinh kể lại nội dung câu chuyện để nâng cao năng lực cho học sinh. Từ đó học sinh thấy được giáo dục đạo đức là rất quan trọng. Vì vậy mỗi học sinh cần có ý thức tự rèn luyện đạo đức cho bản thân. - Cuối mỗi tiết học giáo viên nên hướng dẫn cho học sinh chuẩn bị ở nhà cho câu chuyện lần sau. Nghiên cứu trước bài ở nhà và thấy được bài có ý nghĩa như thế nào? Thông qua đó các em sẽ học tập tốt, hiểu bài nhanh hơn. 3.Pháp pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lí thuyết - Phương pháp điều tra - Phương pháp trao đổi - Phương pháp quan sát - Phương pháp thực nghiệm Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 9 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” Trong quá trình nghiên cứu và thực tế giảng dạy tôi nhận thấy những kinh nghiệm về “ Giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1 trong giờ kể chuyện”. Để các em có thêm kỹ năng tiếp cận với các lớp trên được tốt, thì mỗi giáo viên khi dạy phân nôm kể chuyện phải bám sát và vận dụng vào 5 phương pháp trên. Có như vậy bài học mới sinh động gây được hứng thú cho các em học sinh. 4. Kết quả nghiên cứu Quá trình nghiên cứu, tìm hiểu nguyên nhân và thực tế dẫn đến việc học sinh có những hành vi đạo đức không đúng, hay nói tục, chửi bậy của học sinh trường Tiểu học Hướng Phựng. Đồng thời kinh nghiệm từ đồng chớ đồng nghiệp và áp dụng một số kinh nghiệm, biện pháp khắc phục về rèn cho học sinh có hành vi đạo đức đúng thông qua phân môn kể chuyện của bản thân đối tượng là học sinh lớp 1D do tôi chủ nhiệm. Tôi thấy chất lượng đạo đức của học sinh khá tiến bộ rõ rệt. Đặc biệt là học sinh có hành vi đạo đức chưa đúng giảm hẳn, số học sinh có hành vi đạo đức đúng, ứng sử lịch sự được tăng lên cụ thể. Đầu năm khảo sát: Học sinh có những hành vi đạo đức đúng: 10 em Học sinh có những hành vi đạo đức chưa đúng: 03 em Qua theo dõi hằng ngày cho đến nay lớp tôi đã đạt được kết quả như sau: Học sinh có những hành vi đạo đức đúng: 13 em Có được kết quả trên đã khảng định được sự cố gắng trong việc tìm tòi biện pháp khắc phục tình trạng học sinh có những hành vi đạo đức không đúng tiến tới có hành vi đạo đức đúng trong mọi nơi, mọi lúc đó mới là cái đích của người giáo viên hướng tới. III. PHẦN KIẾN NGHỊ - ĐỀ XUẤT 1.Phần kết luận: Quả thật, phân môn kể chuyện có sức mạnh riêng trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học. Nó góp phần phát triển cảm xúc thẩm mĩ, giúp các em biết yêu cái đẹp, cái thiện, lòng nhân ái bao dung, ghét những thói hư tật xấu, sự giả dối gian ác, bội bạc. Nhờ có những câu chuyện mà học sinh nhận thức thế giới không chỉ bằng trí tuệ mà bằng cả trái tim. Chính vì vậy việc giáo dục đạo đức cho học sinh là rất cần thiết. Để làm được điều đó người giáo viên phải có lòng yêu nghề, mến trẻ, không ngừng học hỏi có phương pháp dạy thích hợp, có giọng kể hay, hấp dẫn kết hợp với các yếu tố phụ trợ khác như: nét mặt, cử chỉ, điệu bộ để gây hứng thú cho học sinh. Qua thời gian nghiên cứu, làm đề tài và thực hiện nhiều tiết dạy kể chuyện tôi thấy việc giáo dục đạo đức cho học sinh có nhiều tiến bộ. Các em đã học được những phẩm chất tốt đẹp, những đức tính cần thiết của các em biết vận dụng những đức tính đó vào trong cuộc sống hằng ngày. Là một giáo viên Tiểu học tôi luôn mong muốn mình sẽ đóng góp một phần nhỏ bé vào việc tu dưỡng, rèn luyện học sinh trở thành những con ngoan, trò giỏi, trở thành những con người phát triển toàn diện. Điều đó đã minh chứng cho tôi để hoàn thành đề tài này. Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 10 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” 2. Phần kiến nghị: Qua đây tôi mong rằng ban giám hiệu nhà trường quan tâm hơn nữa với sự nghiệp trồng người, đối với các cấp học nói chung và cấp Tiểu học nói riêng được tiến hành thường xuyên và liên tục. Trang thiết bị dạy học cần đầy đủtôi rất mông được sự giúp hơn. Cấp trường cần tổ chức nhiều chuyên đề dạy kể chuyện . Trên đay là toàn bộ sáng kiến kinh nghiệm của XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Hướng Phùng, ngày 08 tháng 04 năm 2015 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. (Ký và ghi rõ họ tên) Hồ Sỹ Hoàn Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 11 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………................................................................................ ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 12 SKKN:” BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC” MỤC LỤC I.TÊN ĐỀ TÀI:.................................................................................................:01 II. PHẦN MỞ ĐẦU : .....................................................................................:01 1.Lý do đề xuất nghiên cứu ..............................................................................: 01 1.1 Cơ sở lý luận................................................................................................:01 1.2.Cơ sở thực tiễn :...........................................................................................:01 2. Mục đích của ngiên cứu.................................................................................:02 3. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................: 02 4. Thời gian nghiên cứu.....................................................................................: 02 5. Điểm mới của đề tài:......................................................................................:03 II: PHẦN NỘI DUNG : Phần 1.Tổng quan:..........................................................................................: 03 Phần 2. Nội dung và vấn đề nghiên cứu....................................................... : 03 1.Cơ sở lí luận :................................................................................................. :02 2.Nghiên cứu thực trạng.................................................................................... :06 3.Phương pháp nghiên cứu...............................................................................: 09 4. Kết quả ..................................................................................................... ....:10 III. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................10 1.Kết luận............................................................................................................10 2. Kiến nghị về việc áp dụng triển khai SKKK...................................................11 Người thực hiện: Hồ Sỹ Hoàn – Trường Tiểu học Hướng Phùng 13