MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số:…………………………………………
1.Tên sáng kiến: “Các yếu tố, biện pháp làm nên một giáo viên chủ
nhiệm tốt”.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
Chủ nhiệm lớp
3. Mô tả bản chất của sáng kiến
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết
- Các giải pháp chúng tôi đã áp dụng trong đề tài này gồm: Xác định được
các yếu tố, biện pháp của người giáo viên có vai trò chủ nhiệm lớp, đề ra những
biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh và góp phần
hoàn thiện nhân cách học sinh, chất lượng lớp chủ nhiệm ở trường phổ thông.
- Các yếu tố, biện pháp chúng tôi đã áp dụng trong thời gian qua tại đơn
vị công tác có những ưu khuyết điểm sau:
+ Ưu điểm: Khi chúng tôi đã áp dụng: Về phía giáo viên nhận thấy tầm
quan trọng của vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp, đem lại hiệu quả trong việc quản
lí nề nếp và thành tích của lớp. Về phía học sinh có ý thức hơn trong việc rèn
luyện nhân cách, các em thực hiện đầy đủ nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm
cao. Về lớp chủ nhiệm đạt chất lượng chỉ tiêu đề ra.
+ Hạn chế: Giáo viên chủ nhiệm còn phải giảng dạy bộ môn không đủ
thời gian theo dõi sát tình hình học sinh của lớp để giải quyết các vấn đề của học
sinh của lớp. Một số học sinh có hoàn cảnh khó khăn về kinh tế, cha mẹ không
hòa thuận, gia đình không quan tâm, tâm lí không ổn định.
3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến
- Mục đích: Xác định được vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công
tác giáo dục đạo đức học sinh, đề ra những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng
1
giáo dục đạo đức học sinh và góp phần hoàn thiện nhân cách học sinh ở trường
phổ thông;
- Những điểm khác biệt, tính mới: Đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực này
nêu được vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục đạo đức
học sinh, nhận thấy các biện pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
đạo đức học sinh hoàn thiện nhân cách học sinh là điều cần thiết với nhiệm vụ
ngành giáo dục hiện nay. Đề tài này có thể xem là điểm mới trong việc nghiên
cứu công tác chủ nhiệm, giáo dục đạo đức học sinh.
*Mô tả chi tiết bản chất của giải pháp
Trong thực tế có những quan niệm sai lầm trong nhận thức về chức vụ
giáo viên chủ nhiệm lớp chưa tương xứng với tầm quan trọng của chức vụ này,
chưa đúng với các văn bản luật cũng như các văn bản quản lí giáo dục quy định
và thậm chí có cả những phương pháp giáo dục lỗi thời…Ở đâu đó, còn tồn tại
chuyện học sinh đánh thầy cô giáo chủ nhiệm của mình; giáo viên chủ nhiệm
lớp nóng nảy, thô bạo đã mắc phải những sai lầm nghiêm trọng như đuổi hàng
chục học sinh ra khỏi giờ học, rút dép đánh học trò trong lớp, cho cán bộ lớp
dùng roi dâu đánh bạn học hàng giờ, bắt học trò liếm ghế, bắt học sinh đi bằng
đầu gối 100 vòng quanh lớp, bắt viết 100 bản tự kiểm điểm... Ngược lại có
những giáo viên chủ nhiệm lớp quá dễ dãi, buông lỏng quản lý, thiếu trách
nhiệm với lớp, với chức năng đã được giao, để cho học sinh tự do hư đốn;
Lứa tuổi học sinh THCS bao gồm những em có độ tuổi từ 11 đến 15 tuổi.
Đó là những em đang theo học từ lớp 6 đến lớp 9 ở trường THCS. Lứa tuổi này
còn gọi là lứa tuổi thiếu niên và nó có một vị trí đặc biệt trong thời kì phát triển
của trẻ em. Vị trí đặc biệt này được phản ánh bằng các tên gọi: “thời kì quá
độ”,“tuổi khó bảo”, “tuổi bất trị” hay “tuổi khủng hoảng”, sự phát triển mạnh
mẽ, thiếu cân đối về các mặt trí tuệ, đạo đức, sự xuất hiện những yếu tố mới của
sự trưởng thành do kết quả của sự biến đổi cơ thể, của sự tự ý thức, của các kiểu
giao tiếp với người lớn, với bạn bè, của hoạt động học tập, hoạt động xã hội…
Yếu tố đầu tiên của sự phát triển nhân cách ở lứa tuổi học sinh THCS là tính tích
2
cực mạnh mẽ của các em nhằm lĩnh hội những giá trị, những chuẩn mực nhất
định, nhằm xây dựng những quan hệ thỏa đáng với người lớn, với bạn ngang
hàng và cuối cùng nhằm vào bản thân, thiết kế nhân cách của mình một cách
độc lập… Những tên gọi đó nói lên tính phức tạp và tầm quan trọng của lứa tuổi
này trong quá trình phát triển của trẻ em. Đây là thời kì chuyển từ thời thơ ấu
sang tuổi trường thành;
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết
định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong lớp, là người
vạch kế hoạch tổ chức cho lớp mình thực hiện các chủ đề theo kế hoạch và theo
dõi, đánh giá việc thực hiện của các học sinh. Giáo viên chủ nhiệm lớp phải biết
phối hợp với các giáo viên bộ môn, chỉ huy quản lý học sinh trong lớp học tập
và một số hoạt động khác trong nhà trường. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người
phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong và trường, để làm tốt công tác dạyhọc- giáo dục học sinh trong lớp phụ trách;
Chính vì vậy chúng tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Các yếu tố, biện
pháp làm nên một giáo viên chủ nhiệm tốt”. Để tiến hành chúng tôi nghiên cứu
các bước sau:
3.2.1. Những yếu tố của giáo viên chủ nhiệm lớp
3.2.1.1. Tố chất để làm nên một giáo viên chủ nhiệm lớp tốt
Tố chất quan trọng của giáo viên chủ nhiệm là tố chất của một con người
hành động, chủ nhiệm lớp phải nghiêm túc và cần một bộ óc kế hoạch hoá. Là
đối tượng lớp học, là con người phải linh hoạt do đó không thể có một chương
trình cài đặt sẵn. phải lao vào làm. Thấy đúng thì tổng kết và áp dụng tiếp, thấy
sai phải điều chỉnh kế hoạch kịp thời hoặc huỷ bỏ, thực hiện theo quy trình như:
Xây dựng kế hoạch - thực hiện kế hoạch - kiểm tra kế hoạch - tổng kết và vạch
kế hoạch mới. Rất cần ở chủ nhiệm lớp các phẩm chất nhiệt tình, sâu sát, cần cù
trí nhớ tốt, quan sát tinh tế, tâm lí giỏi, có khả năng xây dựng đội ngũ tập thể học
sinh. GVCN phải vừa là thầy vừa là bạn của học trò.
3.2.1.2. Giáo viên chủ nhiệm là tấm gương sáng cho học sinh noi theo
3
Trong lớp học, giáo viên chủ nhiệm là người để các em noi theo. Cách
hành động, suy nghĩ, cư xử quan hệ ứng xử của GV đối với HS là yếu tố ảnh
hưởng trục tiếp tới phương pháp học tập rèn luyện của HS của giáo viên sẽ ảnh
hưởng rất nhiều về quan niệm của học sinh và phụ huynh về giáo viên. Bản thân
chúng tôi vừa là giáo viên đồng thời là giáo viên chủ nhiệm vì vậy khi đến
trường hoặc lên lớp, phải có những tác phong làm gương cho học sinh;
Khi lên lớp giáo viên cần có lời nói gọn, rõ ràng, dứt khoát. Khi nói nhìn
thẳng vào học sinh, nói thẳng với các em chứ đừng nói như nói với chính mình
hay nói khơi khơi giữa lớp. Dùng từ, câu dễ hiểu, hợp với trình độ học sinh. Biết
lắng nghe học sinh nói. Mỗi khi các em phát biểu ý kiến hay nói một điều gì, thì
dù bận rộn cũng phải lắng nghe các em nói. Có như vậy khi thầy cô nói các em
mới chú ý nghe trở lại. Trả lời những câu hỏi của các em một cách thấu đáo (nếu
chưa có câu trả lời, hứa sẽ tìm câu trả lời chính xác). Bên cạnh đó, giáo viên chủ
nhiệm biết thông cảm và chia sẻ những khó khăn của các em, hỏi các em về
những khó khăn trong đời sống, những khó khăn ở trường... giúp các em giải
quyết vượt qua những khó khăn này. Trong lớp học hay ngoài lớp học thầy cô
còn phải đóng vai người anh, người chị mà các em có thể tin tưởng, nhờ cậy
được. Qua đó, các em cảm thấy gần gủi và tin trưởng vào người thầy hơn;
Khi xác định được vai trò của chủ nhiệm lớp thì tiến hành thực hiện các
biện pháp sau:
3.2.1.3. Lựa chọn phân công cán bộ lớp
Cơ sở lựa chọn: Căn cứ sự tín nhiệm của tập thể lớp qua việc bình bầu
dân chủ đầu mỗi năm học. Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm xem xét khả năng
thực hiện của cá nhân học sinh vì đây là thành phần giúp cho vai trò giáo viên
chủ nhiệm được tốt hơn;
Giao nhiệm vụ cán bộ lớp: Khi giao nhiệm vụ phải nêu rõ nhiệm vụ và
yêu cầu hoàn thành nhiệm vụ cho từng cá nhân. Ví dụ: Lớp trưởng quản lí chung
theo dõi chung tình hình của lớp, lớp phó trật tự theo dõi tình hình trật tự … Lớp
4
phó đời sống theo dõi hoàn cảnh đời sống các bạn khi có vấn đề gì thì báo cho
giáo viên chủ nhiệm để có biện pháp giáo dục khắc phục kịp thời.
3.2.1.4. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Giáo viên chủ nhiệm cần nghiên cứu nhiều tài liệu, tình huống thực tiển
để giáo dục cho các em nắm và thực hành, hướng dẫn các kĩ năng sống như:
Giao tiếp (biết chào hỏi lịch sự lễ phép), ứng xử (biết nói lời xin lỗi, lời cảm ơn),
thông cảm (biết bỏ qua sai lầm của người khác), thông qua các hoạt động ngoại
khóa của trường của lớp, trong những tình huống xảy ra.
3.2.1.5. Giáo dục học sinh cá biệt
Hầu như trường nào, lớp học nào cũng có học sinh cá biệt, mà những học
sinh này đa số gây không ít khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm, đôi khi họ rất
mệt mỏi vì nói hoài mà các em không nghe, càng phạt thì càng lỳ hơn hoặc các
em sẽ co lại và phá phách hoặc chống đối ngầm. Điều này không những khó
khăn cho giáo viên mà còn có thể ảnh hưởng đến cả lớp nữa. giáo viên chủ
nhiệm thường là người đứng ra giải quyết mọi chuyện do học sinh gây ra;
Trước hết giáo viên tìm hiểu nguyên nhân và tìm giải pháp. Chúng ta hãy
thương yêu học sinh, cố gắng để giúp học sinh vượt qua những biến cố, những
vấn đề đã xảy trong quá trình sống và nó đã trở thành vết thương tâm lý khó
phai mờ trong tâm hồn học sinh. Giáo viên chủ nhiệm cần có thuyết phục bằng
lời lẽ có lý, có tình, bằng tình cảm và phép tắc tác động lên nhận thức và tình
cảm của học sinh như: Trò chuyện, trao đổi để học sinh tự nhận thức, tự khép
mình trong những nội quy, tuân theo tập thể và cống hiến cho tập thể luôn gắn
mình vì lợi ích tập thể.
3.2.5 Giáo dục đạo đức học sinh thông qua tiết sinh hoạt chủ nhiệm
Theo qui định, tiết chủ nhiệm chỉ dành khoảng 15 phút để giáo viên tổng
kết tình hình học tập, vệ sinh, chuyên cần... của lớp, 30 phút còn lại tổ chức sinh
hoạt bắt đầu bằng những tóm tắt kết quả học tập và rèn luyện của cả lớp trong
tuần thông qua sổ đầu bài, sổ cờ đỏ trường, các giáo viên bộ môn tôi nhận xét
5
đánh giá học sinh. Tôi luôn luôn nhắc nhở và động viên tinh thần các em, tạo
động lực giúp cả lớp cố gắng hơn, kể cho các em nghe một vài mẩu chuyện dạy
các em cách học làm người, cách sống, cách ứng xử với mọi người…
3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp
Sau khi chọn đề tài chúng tôi tiến hành ứng dụng vào công tác chủ nhiệm
trong đơn vị kết quả cho thấy giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò rất lớn
trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh và học sinh có sự
chuyển biến đạt hạnh kiểm tốt cuối năm thông qua lấy ý kiến xác nhận của các
giáo viên dạy bộ môn. Chất lượng của lớp chủ nhiệm đạt chỉ tiêu đề ra. Có thể
áp dụng đề tài này cho giáo viên đang công tác chủ nhiệm lớp trong đơn vị,
trường khác trong và ngoài huyện.
3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng các giải pháp trên
Sau khi chọn đề tài chúng tôi tiến hành ứng dụng vào công tác chủ nhiệm
trong đơn vị kết quả cho thấy về phía học sinh có ý thức hơn các em mắc sai lầm
có sự chuyển biến tốt tâm lí nhân cách từ đó các em nhận thức được môi trường
học tập và đạt được hạnh kiểm tốt cuối năm thông qua lấy ý kiến xác nhận của
các giáo viên dạy bộ môn. Về phía giáo viên chủ nhiệm đạt vượt chỉ tiêu chất
lượng cuối năm cụ thể là:
- Số liệu chất lượng của lớp 8/1 năm học 2017-2018:
+ Thi đua giữa các lớp đạt thứ hạng cao (từ hạng 1-3)
+ Các phong trào của trường tham gia đầy đủ: 100%
+ Chất lượng hai mặt giáo dục:
Loại
Giỏi (tốt)
Khá
TB
Yếu
Kém
Bỏ
học
Học lực
15/4136,59%
18/41-
8/41-
00
00
00
43,90% 19,51%
6
Hạnh Kiểm
41/41-100%
Nghiên cứu thuộc lĩnh vực này nêu được vai trò của giáo viên chủ nhiệm
lớp trong công tác giáo dục đạo đức học sinh, nhận thấy các biện pháp hợp lý
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh hoàn thiện nhân cách học
sinh là điều cần thiết với nhiệm vụ ngành giáo dục hiện nay, làm nền tảng cho
công tác chủ nhiệm lớp, có thể vận dụng ở đơn vị trong huyện và ngoài huyện.
3.5. Tài liệu kèm theo
Thuật ngữ viết tắt: THCS (trung học cơ sở)
Bến Tre, ngày 27 tháng 12 năm 2018
7
- Xem thêm -