Tài liệu Skkn đặc trưng ngôn ngữ tạo hình ở học sinh thcs qua phân môn vẽ tranh

§Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh Lêi nãi ®Çu "NghÒ d¹y häc lµ nghÒ cao quý nhÊt trong nh÷ng nghÒ cao quý"®ã lµ c©u nãi bÊt hñ cña thñ tíng Ph¹m V¨n §ång. NghÒ d¹y häc ®îc coi lµ mét nghÒ cao quý bëi s¶n phÈm chñ yÕu lµ nh©n c¸ch con ngêi. Muèn trë thµnh con ngêi h÷u Ých, ®Òu ph¶i dùa vµo sù gi¸o dôc cña nhµ trêng, gia ®×nh vµ x· héi. Mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt lµ sù gi¸o dôc cña nhµ trêng. Nhµ trêng trau dåi kiÕn thøc khoa häc tù nhiªn vµ x· héi, rÌn luÖn vÒ thÓ chÊt trÝ lùc gióp c¸c em hoµn thiÖn nh©n c¸ch. D¹y tri thøc ®· khã, d¹y cho c¸c em biÕt c¶m thô c¸i ®Ñp, t¹o ra c¸i ®Ñp l¹i cµng khã h¬n. Bé m«n MÜ ThuËt lµ bé m«n cung cÊp cho häc sinh kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ng«n ng÷ t¹o h×nh, ®Ó c¸c em bíc ®Çu biÕt thùc hiÖn mét bµi vÏ, biÕt c¸ch c¶m thô c¸i ®Ñp qua ng«n ng÷ t¹o h×nh, c¶m thô ®îc c¸i ®Ñp trong b¶n th©n m×nh vµ trong cuéc sèng. Tõ ®ã, c¸c em x©y dùng cho m×nh mét phong c¸ch c¶m thô c¸i ®Ñp riªng vµ ¸p dông nã vµo cuéc sèng cña m×nh lµm cho cuéc sèng xung quanh trë lªn gÇn gòi, phong phó hÊp dÉn vµ trµn nghËp niÒm vui. D¹y vµ häc mÜ thuËt ë thcs kh«ng nh»m ®µo t¹o häa sÜ hay ngêi lµm nghÖ thuËt mµ nh»m gi¸o dôc thÞ hiÕu thÈm mü cho häc sinh. Chñ yÕu t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh tiÕp xóc lµm quen vµ thëng thøc c¸i ®Ñp, tËp t¹o ra c¸i ®Ñp vËn dông c¸i ®Ñp vµo trong cuéc sèng h»ng ngµy. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã cÇn hiÓu vÒ c¸ch nh×n c¸ch c¶m nhËn, lý gi¶i sù vËt hiÖn tîng....cña häc sinh hay nãi c¸ch kh¸c lµ ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh thcs trong bé m«n mÜ thuËt, mµ cô thÓ ë ®Ò tµi nghiªn cøu nµy ®îc t×m hiÓu th«ng qua ph©n m«n VÏ tranh. ViÖc t×m hiÓu ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh thcs sÏ gióp cho gi¸o viªn gi¶ng d¹y ®¸nh gi¸ mét c¸ch tÝch cùc, ®óng ®¾n, g©y høng thó cho c¶ ngêi häc vµ ngêi d¹y, t×m ra ®îc ph¬ng ph¸p, c¸ch thøc gi¶ng d¹y phï hîp ®èi tîng, løa tuæi. Kh«ng ph¶i ®èi tîng häc tËp cña chóng ta ®· cã n¨ng khiÕu s½n cã vµ lóc nµo còng høng thó yªu thÝch m«n häc, bëi vËy chÝnh nh÷ng ngêi ®øng trªn bôc gi¶ng Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 1 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh nh chóng ta ph¶i chñ ®éng, tÝch cùc t×m tßi nghiªn cøu ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña ®èi tîng häc sinh ®Ó t×m ra ph¬ng ph¸p tÝch cùc híng häc sinh cã høng thó vµ niÒm say mª, ph¸t triÓn quan ®iÓm c¶m thô c¸i ®Ñp riªng theo mét c¸ch tù nhiªn. Tuy nhiªn d¹y nh thÕ nµo? D¹y thËt tèt hay ë møc ®é trung b×nh cßn phô thuéc ý thøc häc tËp cña mçi chóng ta. PhÇn I. Më ®Çu I. LÝ do chän ®Ò tµi: Víi mong muèn trë thµnh ngêi gi¸o viªn d¹y tèt, d¹y giái, hoµn thµnh tèt c«ng t¸c nhiÖm vô cÇn cã rÊt nhiÒu yÕu tè. §ã lµ chuyªn m«n nghiÖp vô, kiÕn thøc kinh nghiÖm, vµ lßng say mª yªu nghÒ, yªu trÎ. §¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, an ninh, quèc phßng. Nh÷ng n¨m võa qua §¶ng vµ nhµ níc ta lu«n quan t©m ®Õn sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc, ®Æc biÖt lµ chÊt lîng gi¸o dôc. Cïng víi nhu cÇu ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña con ngêi vÒ ®øc dôc, trÝ dôc vµ thÓ dôc, th× mü dôc còng kh«ng ngõng ®îc ph¸t triÓn vµ dÇn cã vai trß quan träng trong ®êi sèng cña mçi con ngêi vµ nhÊt lµ thÕ hÖ trÎ, mµ ®èi tîng nghiªn cøu ë ®©y lµ häc sinh THCS. Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 2 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh Víi bé m«n mü thuËt hiÖn nay nãi riªng, gi¸o viªn gi¶ng d¹y mü thuËt cßn Ýt kinh nghiÖm, kh«ng cã c¬ héi th¶o luËn vµ nghiªn cøu s©u vÊn ®Ò. Bëi thêi lîng tiÕt cßn Ýt, mçi trêng chØ cã mét gi¸o viªn, viÖc trao ®æi vµ th¶o luËn gÆp nhiÒu khã kh¨n. §ång thêi ®©y còng lµ bé m«n míi ®îc ®a vµo gi¶ng d¹y trong nhµ trêng, nh»m ®¸p øng nhu cÇu thÞ hiÕu cña con ngêi, lu«n lu«n híng tíi c¸i ®Ñp, t×m kiÕm vµ s¸ng t¹o c¸i ®Ñp. Nhu cÇu thÞ hiÕu thÈm mü cña con ngêi ngµy cµng cao cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, cho nªn viÖc nh×n nhËn vµ thëng thøc c¸i ®Ñp cña ®¹i bé phËn nh©n d©n lµ vÊn ®Ò tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng chØ lµ ®èi víi ngêi lín, mµ tÊt c¶ c¸c ®èi tîng, tõng líp, løa tuæi trong x· héi. Gi¶ng d¹y mü thuËt ë trêng THCS còng nh»m môc tiªu trªn. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ngêi gi¸o viªn cÇn chó ý tíi ®Æc ®iÓm løa tuæi häc sinh, mçi løa tuæi sÏ cã c¸ch c¶m nhËn, suy nghÜ vµ lý gi¶i vÒ c¸i ®Ñp kh¸c nhau. Ngêi lín cã c¸ch c¶m nhËn l«gic vµ khoa häc t¹o nªn mét c¸i ®Ñp hoµn thiÖn, cßn trÎ em th× cã c¸ch c¶m nhËn ng©y th¬, nh×n sù vËt qua l¨ng kÝnh chñ quan, kh«ng víng bËn nh÷ng nguyªn t¾c, tr¨n trë mµ chñ yÕu tËp trung t×nh c¶m, sù yªu thÝch cña m×nh vµo bµi vÏ. Cho nªn bµi vÏ häc sinh thêng ®em l¹i cho ta nhiÒu c¶m xóc vµ t×nh c¶m míi l¹. Nãi nh vËy nhng mçi løa tuæi, mçi møc ®é c¶m nhËn, mçi tr¹ng th¸i t×nh c¶m l¹i c¶m nhËn c¸i ®Ñp ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau . Lµ ngêi gi¸o viªn d¹y mü thuËt cÇn n¾m b¾t ®îc ®Æc ®iÓm nµy cña häc sinh ®Ó cã ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y tèt nhÊt, ph¸t huy ®îc n¨ng lùc sù ®am mª cña c¸c em.V× vËy viÖc t×m hiÓu mét sè nÐt ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë ®èi tîng häc sinh rÊt lµ quan träng . §©y còng lµ lý do t«i chän ®Ó viÕt s¸ng kiÕn nµy "§Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh". II.§èi tîng- ph¹m vi nghiªn cøu ë ®©y ®èi tîng t×m hiÓu lµ nÐt ®Æc trng trong ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh THCS, mµ cô thÓ lµ häc sinh PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng_ Khèi líp 6,7,8. Løa tuæi tõ 11 ®Õn 15 víi nh÷ng ®Æc ®iÓm tÝnh c¸ch vµ kh¶ n¨ng nhËn thøc riªng. Bé m«n mü thuËt lµ m«n häc mµ kiÕn thøc cña nã võa cô thÓ, râ rµng võa chung chung trõu tîng, lµ lo¹i kiÕn thøc cã ®îc qua kh¶ n¨ng hiÓu biÕt, c¶m nhËn thÕ giíi xung quanh ta, lÊy nh÷ng sù vËt hiÖn tîng quanh ta ®Ó biÓu ®¹t ý tëng quan ®iÓm, t©m t t×nh c¶m... §iÒu ®ã ®ßi hái gi¸o viªn ngoµi viÖc ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc chuyªn m«n th× cÇn ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc ë c¸c bé m«n liªn quan nh Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 3 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh “ T©m lý häc løa tuæi, X· héi khoa häc tù nhiªn,...” Trong ®ã c¸i cèt lâi cÇn ph¶i n¾m lµ ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh THCS mµ cô thÓ ë ®Ò tµi nghiªn cøu nµy lµ ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh trong ph©n m«n VÏ tranh. §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña héi ho¹ nãi chung bao gåm nhiÒu yÕu tè nh: TÝnh kh«ng gian, tÝnh t¹o h×nh trùc tiÕp trong ®ã bao gåm ®êng nÐt h×nh khèi, mµu s¾c, ¸nh s¸ng, ®Ëm nh¹t....§ã còng chÝnh lµ yÕu tè trong ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh THCS. Häc sinh THCS cã c¸ch nh×n, c¸ch c¶m nhËn lý gi¶i nh thÕ nµo vÒ nh÷ng sù vËt hiÖn tîng xung quanh, vÒ h×nh khèi , mµu s¾c… sù c¶m nhËn ®ã cã kh¸c g× so víi sù c¶m nhËn cña ngêi lín, cña tõng løa tuæi kh¸c nhau. Nã cã nh÷ng ®iÓm thuËn lîi khã kh¨n g× vµ nh÷ng ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu trong c¸ch nh×n nhËn, c¶m thô cña häc sinh THCS. §ã lµ nh÷ng ®iÒu cÇn ph¶i nghiªn cøu t×m hiÓu ®Ó bæ sung vµo lîng kiÕn thøc chuyªn m«n cña ngêi gi¸o viªn gi¶ng d¹y bé m«n mü thuËt. §Ò tµi giíi h¹n cho ph¹m vi mét trêng häc, qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu gi¶ng d¹y cña b¶n th©n t«i vµ ®îc tiÕp thu kinh nghiÖm tõ ®ång nghiÖp. iii.Môc ®Ých nghiªn cøu: ViÖc nghiªn cøu "§Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh" lµ mét môc ®Ých mµ c¸c nhµ gi¸o dôc mÜ thuËt thêng nghiªn cøu, nh»m n¾m b¾t ®èi tîng häc tËp ®Ó n©ng cao chÊt lîng d¹y häc mÜ thuËt. Nghiªn cøu ®Ó thÊy ®îc thùc tr¹ng cña häc sinh ®· ®îc kh¶o s¸t qua qu¸ tr×nh häc tËp t¹i trêng THCS, qua chÊt lîng gi¶ng d¹y bé m«n t¹i trêng. Tõ ®ã t×m ra nÐt ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña ®èi tîng häc sinh, ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ t¹o høng thó thËt sù cho häc sinh trong m«n häc vµ n©ng cao chÊt lîng viÖc gi¸o dôc thÈm mÜ trong trêng häc. Khi t×m ra thùc tr¹ng nÐt ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh THCS trong ph©n m«n VÏ tranh, t«i sÏ ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng häc tËp trong bé m«n MÜ ThuËt nãi chung vµ ph©n m«n VÏ tranh nãi riªng, nh»m gi¸o dôc cho c¸c em c¸ch c¶m thô c¸i ®Ñp theo c¶m nhËn riªng cña m×nh, tù tin thÓ hiÖn suy nghÜ quan niÖm cña m×nh vÒ c¸i ®Ñp, yªu c¸i ®Ñp vµ biÕt t¹o ra c¸i ®Ñp vµ thªm yªu cuéc sèng. IV.NhiÖm vô nghiªn cøu: §Ó thùc hiÖn môc ®Ých nghiªn cøu nµy, ®Ò tµi ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau: Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 4 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh -Thu thËp th«ng tin kinh nghiÖm, nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò ®ã ë häc sinh, kh¶o s¸t vÊn ®Ò trªn c¸c ®èi tîng häc sinh THCS. -T×m hiÓu c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña ®èi tîng häc sinh. -D¹y thùc nghiÖm t×m c¸ch ph¸t huy kh¶ n¨ng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh, c¸ch söa ch÷a vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc tån t¹i trong ph¹m vi nghiªn cøu. V.C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: Nghiªn cøu b»ng c¸ch theo dâi, kh¶o s¸t thêng xuyªn kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ ph¸t triÓn ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh THCS. PhÇn II. néi dung I.C¬ së lÝ luËn: 1.sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ t¹o h×nh. Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 5 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh 1.1. Nh÷ng nÐt chung. Qua qu¸ tr×nh lÞch sö chóng ta thÊy r»ng con ngêi b¾t ®Çu biÕt sö dông h×nh vÏ tõ rÊt sím, tríc khi cã c¶ ch÷ viÕt vµ tiÕng nãi. Trong c¸c hang ®éng ta b¾t gÆp nh÷ng h×nh vÏ hÕt søc sèng ®éng, nhng nh÷ng h×nh vÏ lóc bÊy giê chØ nh»m ®¸p øng nhu cÇu cuéc sèng , lµ trao ®æi th«ng tin víi nhau thay thÕ cho tiÕng nãi. VÝ dô: “ H×nh vÏ mét qu¶ vµ mòi tªn chØ vµo miÖng lµ qu¶ ¨n ®îc” vµ nh÷ng h×nh ¶nh chØ c¸i kh«ng ¨n ®îc, c¸i ®Ó lµm c«ng cô vv...Nãi nh vËy tøc lµ h×nh vÏ xuÊt hiÖn tõ rÊt sím nhng con ngêi cha ý thøc ®îc nh thÕ nµo lµ ®Ñp, ý nghÜa h×nh khèi mµu s¾c vµ t¸c dông cña nã ®èi víi ®êi sèng tinh thÇn, chØ ®¬n thuÇn vÏ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trao ®æi th«ng tin. Còng t¬ng tù nh thÕ, víi trÎ em nh÷ng nÐt vÏ ngo»n ngÌo vµ nh÷ng mµu s¾c tr¾ng, ®á, xanh ®îc trÎ ®Æt c¹nh nhau lµm cho trÎ cã vÎ thÝch thó, nhng chóng ta còng kh«ng thÓ coi ®ã lµ vÏ mµ ®óng h¬n lµ trÎ ®ang ho¹t ®éng ®Ó tù hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn c¬ b¾p, ho¹t ®éng nµy chØ dîc xem lµ ho¹t ®éng b¶n n¨ng. Nã chØ cã thÓ coi lµ ho¹t ®éng vÏ khi b¾t ®Çu ý thøc ®îc nh thÕ nµo lµ vÏ ®Ñp mµu s¾c h×nh khèi ®êng nÐt... vµ h×nh vÏ cña trÎ ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn h¬n, nhiÒu chi tiÕt h¬n, lµ ph¬ng tiÖn ®Ô diÔn t¶ thÕ giíi xung quanh ®Çy mµu s¾c theo suy nghÜ sù c¶m nhËn vµ lý gi¶i cña b¶n th©n. 1.2. c¸ch nh×n vµ c¸ch c¶m nhËn. ë tõng løa tuæi th× sÏ cã nh÷ng c¸ch nh×n vµ c¸ch c¶m nhËn kh¸c nhau, t¹o nªn nh÷ng nÐt ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh riªng cña tõng løa tuæi, nã kh¸c víi nh÷ng ngêi häa sÜ, nhµ nghiªn cøu, kh¸c víi ngêi lín, thÇy c« gi¸o. Cïng víi thêi gian vµ sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ, nÐt vÏ, bµi vÏ cña trÎ ngµy mét kh¸c h¬n gÇn gièng víi thËt h¬n, vÏ nh thÕ nµo cho ®Ñp cho ®óng ®· ®îc trÎ quan t©m vµ t×m hiÓu. Vµ ë mçi ngêi th× sù c¶m nhËn, c¸ch lý gi¶i sù vËt hiÖn tîng còng kh¸c nhau. ë mçi thêi ®iÓm kh¸c nhau trÎ 1-2 tuæi sÏ nh×n sù vËt kh¸c víi trÎ 5-6 tuæi còng nh 10-11 tuæi . Sù thay ®æi ®i cïng víi sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ ®èi tîng. Cã trÎ thÝch vÏ vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn víi kh¶ n¨ng cña m×nh nhng cã trÎ l¹i kh«ng, ®Õn mét giai ®o¹n nµo ®ã l¹i chuyÓn ho¹t ®éng, kh«ng cßn thÝch thó víi ho¹t ®éng vÏ n÷a. §iÒu ®ã cho thÊy rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng ®Õn c¸ch nh×n c¸ch c¶m nhËn cña trÎ trong ®ã sù ph¸t triÓn, lµ yÕu tè ®Ó h×nh thµnh ng«n ng÷ t¹o h×nh cña trÎ trong tõng giai ®o¹n nãi chung. 2. Ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh. 2.1. Kh¶ n¨ng c¶m nhËn cña häc sinh THCS. Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 6 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh *§Æc ®iÓm t©m lý Løa tuæi häc sinh THCS tuæi tõ 11-15 ®ang theo häc tõ líp 6-9, lµ løa tuæi bíng bØnh khã b¶o víi sù m¹nh mÏ vÒ t©m sinh lý, biÓu hiÖn t×nh c¶m râ rµng, sù yªu, sù ghÐt ®ång thêi cã biÓu hiÖn cña sù e thÑn ng¹i ngïng, ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ bµi vÏ cña c¸c em. Trong qu¸ tr×nh lµm bµi c¸c em thêng che bµi vÏ cña m×nh kh«ng ®Ó thÇy c« gi¸o thÊy, ®ång thêi c¶m gi¸c m×nh ®· lín nªn c¸c em muèn ®éc lËp trong bµi vÏ cña m×nh, muèn thÓ hiÖn b¶n lÜnh cña b¶n th©n r»ng m×nh sÏ lµm ®îc, sÏ vÏ ®îc nhng khi b¾t tay vµo bµi vÏ th× ®a sè c¸c em kh«ng thÓ hiÖn ®îc ý tëng cña m×nh, v× sao? Sù ph¸t triÓn thÓ chÊt t©m lý, trÝ tuÖ m¹nh mÏ nhng kh«ng ®ång ®Òu. §a phÇn c¸c em cßn bì ngì vông vÒ trong khi vÏ, ®iÒu chØnh h×nh vÏ nÐt bót kh«ng theo suy nghÜ cña b¶n th©n vµ løa tuæi nµy cßn ë tuæi ¨n, tuæi ngñ ham thÝch vui ch¬i ho¹t ®éng. Do ®ã trong bµi vÏ ®Æc biÖt lµ c¸c bøc tranh ®Ò tµi thÓ hiÖn râ dÊu Ên cña sù trÎ trung hån nhiªn ng©y th¬, ngé nghÜnh vµ hÕt søc ch©n thµnh. ë häc sinh THCS ®a sè c¸c em thÝch vÏ theo suy nghÜ, ý thÝch cña m×nh h¬n lµ vÏ theo sù híng dÉn cña gi¸o viªn. NghÜ g× lµ vÏ nÊy, ®Æt bót vµo lµ vÏ kh«ng theo tr×nh tù khu«n khæ c¸c bíc vÏ. ChÝnh v× vËy ngêi gi¸o viªn cÇn hiÓu vµ kiªn tr× híng dÉn c¸c em dÇn dÇn, ®Ó c¸c em n¾m b¾t vµ thÊy ®îc t¸c dông cña viÖc vÏ tranh ®óng c¸ch ®em l¹i cho bµi vÏ cña m×nh cã mét kÕt qu¶ tèt. §èi tîng nghiªn cøu cô thÓ ë ®©y lµ häc sinh d©n téc thiÓu sè, tõ nhá c¸c em sèng trong ®iÒu kiÖn thiÕu thèn ®ñ thø, mäi thø c¸c em ®Òu ph¶i cã g¾ng häc ngêi lín c¸ch t¹o ra nh÷ng thø cÇn thiÕt ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cña m×nh. V× vËy lªn tÝnh c¸ch tù lËp, ch¨m chØ, cÇn cï, khÐo lÐo ®· t¹o nªn nÐt riªng biÖt cho häc sinh néi tró còng nh trong c¸ch c¶m nhËn c¸i ®Ñp, trong viÖc häc mÜ thuËt nãi cô thÓ h¬n lµ c¸ch c¸c em vÏ tranh. C¸c em häc sinh ë ®©y khi míi vµo trêng th× rÊt nhót nh¸t nhng ®a sè sau mét thêi gian c¸c em hßa nhËp rÊt nhanh vµ rÊt tÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ còng nh c¸c phong trµo cña trêng líp, v× vËy bé m«n mÜ thuËt còng ®îc c¸c em tÝch cùc häc tËp vµ kÕt qu¶ häc tËp m«n mÜ thuËt thêng cao h¬n c¸c ®èi tîng kh¸c. 2.2.kh¶ n¨ng c¶m nhËn trong ph©n m«n VÏ tranh cña häc sinh THCS. Häc sinh THCS ng«n ng÷ t¹o h×nh cã ®Æc ®iÓm rÊt ®¬n gi¶n nhng còng rÊt s¸ng t¹o phong phó. C¸c em thêng vÏ tranh theo nhiÒu néi dung ®Ò tµi kh¸c nhau, mét sè em còng t×m cho m×nh ®îc néi dung vµ c¸ch thÓ hiÖn rÊt dÝ dám, cã nhiÒu bè côc l¹, ®Ñp m¾t nhng còng kh«ng Ýt bè côc thÓ hiÖn sù láng lÎo vông vÒ, lóng Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 7 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh tóng cña c¸c em trong khi x©y dùng bè côc. VÒ h×nh tîng th× ®a phÇn c¸c em cha cã suy nghÜ t×m tßi vÒ d¸ng, h×nh, ®éng t¸c vµ nhÊt lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm ®iÓn h×nh trong tõng lo¹i ®Ò tµi hay néi dung mµ c¸c em chän. Bëi h×nh tîng c¸c em chän ®Ó vÏ cßn chung chung, thiÕu c¸i ®éng, c¸i tÜnh, thiÕu chiÒu s©u bøc tranh. C¸c em vÏ tranh ®¬n gi¶n chØ lµ kÓ, t¶ l¹i nh÷ng ho¹t ®éng, ®éng t¸c cña nh©n vËt, nguêi hay vËt hay mét quang c¶nh nµo ®ã. §a sè häc sinh thÓ hiÖn mµu s¾c trong tranh thêng rùc rì ®«i khi trë nªn ®èi lËp vÒ mµu s¾c khiÕn cho tranh trë nªn kh« cøng ngay c¶ tranh vÒ ®Ò tµi tëng tîng, cæ ®éng... Nh÷ng ®Ò tµi ®îc c¸c em a thÝch nhÊt lµ thêng lµ tranh phong c¶nh, bëi v× ®ã lµ nh÷ng thø gÇn gòi ®îc c¸c em quan s¸t thu nhËn mét c¸ch thêng xuyªn thÓ hiÖn trÝ tëng tîng ghi nhí cña c¸c em hÕt søc phong phó ®a d¹ng. NghÖ thuËt ng«n ng÷ t¹o h×nh còng tõ ®ã mµ ®îc h×nh thµnh. Béc lé víi nh÷ng ®Æc trng riªng cña tõng løa tuæi. ChÊt liÖu mµ c¸c em thÓ hiÖn chñ yÕu lµ bót d¹, mµu níc ngoµi ra cßn cã bót s¸p vµ mµu bét chÝnh v× thÕ mµ tranh c¸c em thêng lµ nh÷ng gam mµu rÊt sèng ®éng, t¬i vui. V× vËy ®a phÇn nh÷ng bµi vÏ cña c¸c em cã sù chªnh lÖch vÒ gam mµu, ®Ëm nh¹t rÊt lín. Nhng nh×n chung c¸c em ®· thÓ hiÖn ®îc h×nh ¶nh chÝnh, h×nh ¶nh phô ®Ó thÓ hiÖn ý tëng, mµu s¾c. II.C¬ së thùc tiÔn: 1. høng thó häc tËp trong ph©n m«n vÏ tranh ë häc sinh THCS Nh×n chung ph©n m«n nµy ®îc ®«ng ®¶o häc sinh a thÝch bëi tÝnh tù do Ýt gß bã, nhng còng ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c bíc vµ còng cã nh÷ng c¸ch thøc riªng tuú vµo ®Æc ®iÓm ng«n ng÷ t¹o h×nh cña tõng løa tuæi (giai ®o¹n) mµ cã c¸ch thÓ hiÖn vµ sö dông kh¸c nhau. Tuy nhiªn ë ®©y chóng ta t×m hiÓu løa tuæi häc sinh THCS trong ph¹m vi ph©n m«n VÏ tranh vµ víi nh÷ng néi dung cô thÓ sau: 1.1.VÒ bè côc Bµi vÏ tranh ®Ò tµi cña c¸c em häc sinh trêng PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng ë khèi 6,7,8 ; §iÓm chung næi bËt cña c¸c em khi tiÕn hµnh bµi vÏ lµ kh«ng tu©n theo tr×nh tù c¸c bíc vÏ, nhiÒu em vÏ th¼ng h×nh vµo giÊy, nghÜ g× lµ thÓ hiÖn ra mµ kh«ng chó ý ®Õn bè côc (s¾p xÕp m¶ng chÝnh phô), dÉn ®Õn bè côc bÞ chËt, bÞ lÖch, bè côc láng lÎo, vv... t¹o lªn bè côc kh«ng chÆt chÏ dÉn ®Õn bµi vÏ kh«ng thÓ hiÖn râ ®îc néi dung, ý tëng, kÕt qu¶ bµi vÏ kh«ng cao. ý thøc vÒ bè côc cña c¸c em cha ®îc râ rµng. Bè côc nh thÕ nµo lµ ®Ñp ? Vµ nh thÕ nµo lµ bè côc? Cã nhiÒu em hiÓu r»ng bè côc lµ sù s¾p xÕp c¸c m¶ng chÝnh phô sao cho hîp lý , c¸c m¶ng kh«ng Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 8 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh ®Òu nhau, m¶ng chÝnh tríc, m¶ng phô sau, nhng khi lµm bµi l¹i bá qua mét bªn kh«ng cÇn biÕt chÝnh phô lµ g×. §iÒu ®ã cho thÊy gi÷a thùc hµnh vµ lý thuyÕt cßn c¶ mét kho¶ng c¸ch lín, ®èi víi c¸c em thùc hµnh lµ mét chuyÖn, lý thuyÕt l¹i lµ mét chuyÖn kh¸c c¸i cèt yÕu lµ m×nh thÝch m×nh vÏ, bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè em ý thøc ®îc bè côc ®Ñp vµ hîp lý ®a l¹i kÕt qu¶ cao cho bµi vÏ. 1.2.VÒ ®êng nÐt. §a sè c¸c em ®· biÕt kÕt hîp gi÷a nÐt cong mÒm m¹i ®Ó vÏ ngêi vµ nÐt th¼ng ®Ó vÏ nhµ cöa, vµ mét sè c¶nh vËt, kÕt hîp nh÷ng nÐt cong mÒm m¹i vµ nh÷ng nÐt th¼ng ch¾c khoÎ ®Ó diÔn t¶ sù vËt. Tuy nhiªn ®Ó b¾t ®Çu bµi vÏ c¸c em thêng ®i ngay vµo nh÷ng nÐt vÏ chÝnh kh«ng ph¸c nÐt chÝnh tríc, nªn nÐt vÏ cßn thiÕu sù døt kho¸t linh ho¹t vµ cßn lìng lù, kh« khan, nÐt vÏ cøng. §Æc biÖt khi vÏ khu«n mÆt hay ch©n tay cña ngêi th× ®a phÇn c¸c em chØ vÏ m« pháng tîng trng lµ chñ yÕu, nhng ®ã còng lµ c¸i riªng ë løa tuæi c¸c em, lµm cho bøc tranh cña c¸c em cã vÏ g× ®ã ngé nghÜnh, dÝ dám hån nhiªn. V× vËy mµ ngêi gi¸o viªn ph¶i biÕt ®îc ®Æc trng ®êng nÐt ë løa tuæi cña c¸c em ®Ó cã c¸ch nhËn xÐt ®¸nh gi¸ cho phï hîp, tuy nhiªn còng cÇn cã ph¬ng ph¸p n¾m b¾t vµ uèn n¾n kiªn tr× cho c¸c em, ®Ó c¸c em vÏ bµi linh ho¹t h¬n vµ n©ng cao kü n¨ng vÏ h×nh cho c¸c em. 1.3. VÒ h×nh khèi §a sè c¸c em häc sinh trêng THCS khi vÏ tranh ®Ò tµi ®Òu kh«ng chó ý ®Õn h×nh khèi, vÏ chØ lµ mét m¶ng bÑt, thiÕu chiÒu s©u cho kh«ng gian. Thùc tÕ c¸c em khi vÏ ngêi hay c¶ch vËt chØ chó ý diÔn t¶ chiÒu réng vµ cao cña nh©n vËt, chiÒu s©u do ®Þnh luËt xa gÇn t¹o nªn c¸c em kh«ng n¾m b¾t ®îc, cã ch¨ng chØ diÔn t¶ ®îc ®¬n thuÇn r»ng ngêi ë gÇn th× to ngêi ë xa th× nhá, cßn l¹i ®Òu ngang nhau cïng n»m trªn mét mÆt ph¼ng, nã mang tÝnh chÊt trang trÝ lµ chñ yÕu , khi vÏ c¸c em th êng dïng nh÷ng ®êng viÒn ®Ëm ®Ó lµm râ h×nh nªn kh«ng sö dông ®Ëm nh¹t tèt xÏ dÉn tíi h×nh bÞ cøng. Mét ®iÒu ®¸ng lu ý n÷a lµ khi c¸c em VÏ tranh ®Ò tµi th× tõ bíc1. ph¸c bè côc sang bíc 2 . VÏ h×nh ®a sè c¸c em vÏ thêng vît ra khái bè côc ®· ph¸c, hoÆc nhá h¬n m¶ng h×nh ®· ph¸c, dÉn ®Õn h×nh vÏ kh«ng c©n ®èi vµ kh«ng theo xa gÇn. 1.4.VÒ mµu s¾c §èi víi häc sinh trêng PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng , c¸c em lµ nh÷ng ngêi d©n téc Ýt ngêi ë miÒn nói phÝa b¾c, tõ xa xa d©n téc cña c¸c em ®· cã truyÒn thèng vÒ thªu thïa, may v¸ v¸y ¸o d©n téc víi nhiÒu mµu s¾c t¬i s¸ng vµ ®éc ®¸o ®Æc trng Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 9 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh cho tõng d©n téc, hÇu hÕt c¸c em cã c¶m nhËn rÊt tèt vÒ mµu s¾c, mµu s¾c c¸c em sö dông rÊt m¹nh b¹o vµ t¹o ra nh÷ng bøc vÏ cã mµu s¾c t¬i t¾n, ®éc ®¸o vµ rÊt rùc rì. §ã còng chÝnh lµ ®Æc ®iÓm næi bËt cña häc sinh d©n téc thiÓu sè. Mµu s¾c lµ yÕu tè ®Æc biÖt t¹o ®îc høng thó nhÊt cho häc sinh. phÇn lín do mµu s¾c lµ yÕu tè t¸c ®éng m¹nh ®Õn canh thÞ gi¸c cña con ngêi, nhÊt lµ løa tuæi häc sinh THCS ®¹i ®a sè c¸c em thÝch vÏ mµu, ®Æc biÖt lµ ë ph©n m«n VÏ tranh, phÇn vÏ h×nh, vÏ ®êng nÐt ®îc c¸c em vÏ nhanh, vµ c¸c em dµnh phÇn lín thêi gian ®Ó vÏ mµu. VÏ mµu cÈn thËn, nh÷ng mµu s¾c sÆc sì, b¾t m¾t thêng lµ nh÷ng mµu ®îc c¸c em sö dông nhiÒu nhÊt, mét sè häc sinh cã c¸ch nh×n mµu rÊt tèt, sù c¶m thô mµu hÕt søc nh¹y c¶m. C¸c em ®· b¾t ®Çu cã sù suy nghÜ t×m tßi, ®Çu t vÒ mµu s¾c trong bµi vÏ cña m×nh. Mét sè em ®· biÕt c¸ch pha mµu, chång mµu, di chuyÓn mµu tõ m¶ng chÝnh ra xung quanh mét c¸ch hîp lý, lµm næi bËt träng t©m bµi vÏ nhng vÉn t¹o ®îc sù hµi hoµ vÒ mµu s¾c. Tuy nhiªn, nhiÒu em cßn cha thÓ hiÖn ®îc ®é ®Ëm nh¹t trong tranh vÏ lµm cho bøc tranh ®Òu ®Òu, mµu s¾c dµn tr¶i, kh«ng cã ®iÓm nhÊn vÒ mµu s¾c, kh«ng t¹o ®îc chiÒu s©u cña bøc tranh lµ “ GÇn th× tá , xa th× mê”. Nªn ®a phÇn tranh cña c¸c em mang ®Ëm tÝnh chÊt trang trÝ. Mµu s¾c næi bËt ë ®©y lµ gam mµu t¬i vui sèng ®éng, mµu s¾c trÎ trung, ngé nghÜnh nhng còng cã nh÷ng bµi cã gam mµu hµi hoµ, nhÑ nhµng trong s¸ng... 2, Thùc tr¹ng häc tËp. 1/ Häc sinh cha n¾m b¾t ®îc c¸ch x©y dùng h×nh tîng ®iÓn h×nh, bµi vÏ cßn chung chung, mang nÆng tÝnh chÊt h×nh thøc . 2/ Häc sinh THCS cã c¸ch nh×n c¸ch c¶m nhËn vÒ mµu hÕt søc trong s¸ng, lung linh ®Çy mµu s¾c, lµ mét sù kÕt hîp nh÷ng mµu s¾c t¬i s¸ng t¹o sù trÎ trung ngé nghÜnh cho bµi vÏ. 3/ Trong khi tiÕn hµnh bµi vÏ c¸c em kh«ng theo tr×nh tù tiÕn hµnh c¸c bíc lµm bµi , mµ lµm theo ngÉu høng, thÝch vÏ c¸i g× th× vÏ c¸i ®Êy Ýt chó träng tríc sau hay chÝnh phô trong bµi vÏ. 4/ Häc sinh THCS cha cã thãi quen su tÇm tµi liÖu phôc vô cho bµi vÏ hiÖu qu¶ h¬n, vµ cha cã thãi quen quan s¸t nhËn xÐt sù vËt hiÖn tîng cho bµi vÏ cã chiÒu s©u vµ hiÖu qu¶ h¬n. 5/ Kü n¨ng sö dông mµu níc, mµu bét cña häc sinh THCS cßn kÐm. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n ®ã th× ®èi víi ph©n m«n vÏ tranh, ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp lµ ph¬ng ph¸p quan s¸t vµ ph¬ng ph¸p liªn hÖ víi thùc tiÔn cuéc sèng. Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 10 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh Ngoµi ra lµ sù kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc nh gîi më, trùc quan vÊn ®¸p, luyÖn tËp ®¸nh gi¸ vv... §èi víi ph©n m«n VÏ tranh ®Ò tµi th× viÖc liªn hÖ víi thùc tiÔn cuéc sèng lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng, ®¶m b¶o cho viÖc t×m vµ lùa chän h×nh tîng ®îc s©u s¾c h¬n, thÓ hiÖn râ néi dung ®Ò tµi. III. Gi¶i ph¸p thùc hiÖn: Qua viÖc t×m hiÓu ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh vµ thùc tr¹ng häc tËp cña häc sinh ®· nªu ë trªn t«i thÊy r»ng: ViÖc n¾m b¾t vÊn ®Ò vµ t×m ph¬ng híng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng, ®¶m b¶o cho tiÕt d¹y, bµi d¹y hiÖu qu¶ h¬n, ®em l¹i sù thµnh c«ng trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y. V× vËy t«i ®· thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p gióp häc sinh häc tèt vµ n©ng cao chÊt lîng bµi vÏ ë ph©n m«n vÏ tranh. §Ó häc sinh cã høng thó thËt sù, c¶m gi¸c vui vÎ tù nhiªn, say mª vÎ ®Ñp cuéc sèng, cÇn tæ chøc ngo¹i khãa cho c¸c em tham quan thùc tÕ, ®Ó c¸c em ®îc tiÕp xóc rung c¶m tù nhiªn tríc c¸i ®Ñp b»ng c¸ch c¶m thô riªng cña b¶n th©n. Ngoµi ra nªn tæ chøc c¸c cuéc thi vÏ tranh vÒ c¸c chñ ®Ò nhµ trêng, lµm cho c¸c em thªm yªu trêng líp, yªu b¹n bÌ thÇy c« vµ cã høng thó h¬n trong häc tËp. §iÒu quan träng nhÊt vÉn lµ kh¶ n¨ng chñ ®éng tÝch cùc cña gi¸o viªn trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y. Mét giê gi¶ng d¹y ph©n m«n VÏ tranh cã hiÖu qu¶ ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh gi¶ng d¹y. 1.ChuÈn bÞ. Tríc khi d¹y mét bµi vÏ tranh ®Ò tµi th× kh©u chuÈn bÞ lµ rÊt quan träng nhÊt lµ ®å dïng d¹y häc. VÒ phÝa gi¸o viªn ngoµi viÖc chuÈn bÞ gi¸o ¸n, ph¬ng ph¸p d¹y häc th× mét ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu ®ã lµ ®å dïng trùc quan (tranh , ¶nh minh ho¹ …) HiÖn nay viÖc ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin trong gi¶ng d¹y còng lµ mét trong nh÷ng bíc ngoÆt míi yªu cÇu gi¸o viªn t×m tßi, s¸ng t¹o trong gi¶ng d¹y ®Ó cung cÊp thÕ giíi trùc quan phong phó cho tiÕt d¹y . V× ë løa tuæi trÎ em th× tranh ¶nh cã t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn canh thÞ gi¸c vµ trÝ nhí cña c¸c em, do vËy cÇn ph¶i cã ®å dïng trùc quan phong phó vµ ph¶i biÕt sö dông linh ho¹t ®óng lóc, ®óng chç. VÒ phÝa häc sinh còng ph¶i cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, s¸ch vë giÊy vÏ, mµu, ch× tÈy , nh÷ng ®å dïng häc tËp cÇn thiÕt, ngoµi ra ph¶i quan s¸t thùc tÕ vµ t×m hiÓu , tham kh¶o nh÷ng ®Ò tµi mµ m×nh sÏ thÓ hiÖn tríc khi lµm bµi. Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 11 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh Khi so¹n gi¸o ¸n cÇn nghiªn cøu kü, biÕt ch¾t läc nh÷ng lêi tho¹i, c©u hái chÝnh vµ c©u hái gîi më ph¶i râ rµng, dÔ hiÓu nh»m t¹o høng thó s«i næi, tÝch cùc trong tõng ®èi tîng häc sinh. Nªn tr¸nh nh÷ng c©u hái dµi khã hiÓu vµ nh÷ng c©u hái löng . + §èi víi häc sinh kÐm cÇn gîi më cô thÓ h¬n gióp c¸c em t×m ra ®îc néi dung ®Ò tµi g©y Ên tîng s©u s¾c ®Ó thÓ hiÖn, n¾m v÷ng c¸c bíc vÏ vµ nhËn ra chç cha ®óng cha ®Ñp ®Ó bµi vÏ ®Ñp h¬n .VÝ dô: Bè côc cã chÆt chÏ cha, hay mµu s¾c cã lén xén qu¸ kh«ng ? v…v... + §èi víi häc sinh kh¸, trung b×nh th× cã thÓ gîi më ®Ó c¸c em tù t×m ra, tù ®iÒu chØnh hay söa ch÷a. VÝ dô: Chç nµy em ®Þnh ®Æt mµu g× th× sÏ næi bËt ®îc nhãm chÝnh, mµu nµy cã phï hîp kh«ng? Em ®Þnh vÏ tiÕp thÕ nµo cho bµi ®Ñp h¬n ? +Víi häc sinh giái th× yªu cÇu cao h¬n. VÝ dô: Thö t×m xem bµi vÏ cã chç nµo cha hîp lý? Cã thÓ vÏ kh¸c ®îc kh«ng? §Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh lªn líp tèt, th× gi¸o viªn cÇn ph¶i cã thêi gian vµ qu¸ tr×nh th©m nhËp gi¸o ¸n kÜ cµng, ph¶i n¾m v÷ng tiÕn tr×nh bµi d¹y, sö dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p trong khi gi¶ng d¹y. §Ó võa ®¶m b¶o tiÕn tr×nh bµi d¹y võa gióp häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, vµ ®iÒu cèt yÕu nhÊt lµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o cña tõng em, ®ång thêi ph¶i t¹o ®îc bÇu kh«ng khÝ vui vÎ tho¶i m¸i trong khi c¸c em lµm bµi . Gi¸o viªn ph¶i ph©n tÝch kÜ c¸c bíc tiÕn hµnh mét bµi vÏ tranh ®Ò tµi ph¶i thùc hiÖn theo nh÷ng bíc nµo? Nh÷ng bíc ®ã lµ g×? vµ kÕt hîp ®å dïng minh ho¹ ®Ó häc sinh dÔ nhí dÔ n¾m b¾t, ®ång thêi kÕt hîp cho häc sinh quan s¸t bµi vÏ cña häc sinh líp tríc ®Ó c¸c em cã thÓ thÊy ®îc møc ®é thÓ hiÖn bµi, tham kh¶o tranh cña c¸c ho¹ sÜ vÒ c¸ch thÓ hiÖn néi dung ®Ò tµi ®ã . Tuú vµo sè lîng bµi mµ nh÷ng bµi sau cã thÓ gi¶m thêi lîng lý thuyÕt vµ t¨ng dÇn thêi gian thùc hµnh, híng c¸c em ®i vµo tr×nh tù c¸c bíc vÏ tranh. VËn dông triÖt ®Ó lîi thÕ khoa häc c«ng nghÖ th«ng tin ( vËn dông so¹n gi¶ng trªn m¸y chiÕu )sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y. Cho nªn lµ ngêi gi¸o viªn nãi chung gi¸o viªn mü thuËt nãi riªng cÇn ph¶i nhanh chãng tiÕp cËn n¾m b¾t nh÷ng lîi thÕ mµ khoa häc ®em l¹i, t¹o høng thó vµ sù ®æi míi trong c¸ch gi¶ng d¹y. 2. PhÇn lªn líp ( TiÕn hµnh gi¶ng d¹y) Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 12 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh Gi¸o viªn ph¶i linh ho¹t trong thêi gian lªn líp, ph¶i ®¶m b¶o quy tr×nh thêi gian, ph©n chia líp hîp lý, gióp c¸c em nhËn thøc vµ hiÓu ®îc bµi häc ngay t¹i líp, gióp c¸c em vÏ ®îc mét bµi vÏ tranh theo ý thÝch ®óng qui tr×nh thùc hiÖn c¸c bíc vÏ. + Híng dÉn häc sinh khai th¸c néi dung Qua h×nh minh ho¹, gi¸o viªn gîi ý gióp c¸c em hiÓu s©u h¬n vÒ ®Ò tµi, t×m ra ®îc c¸ch thÓ hiÖn (c¸ch vÏ ) kh¸c nhau , t×m ra nh÷ng ý tëng hay dÝ dám cho tranh cña m×nh. + Híng dÉn häc sinh c¸ch vÏ Nªn giíi thiÖu qua ®å dïng minh ho¹ vµ kÕt hîp trùc tiÕp minh ho¹ b¶ng ®Ó häc sinh nhËn thøc râ rµng tr×nh tù c¸c bíc còng nh u ®iÓm khi tiÕn hµnh theo tr×nh tù c¸c bíc ®em l¹i, vµ nãi cô thÓ h¬n khi chØ lµ nh÷ng lý thuyÕt s¸o rçng. NÕu nh giíi thiÖu néi dung råi míi chØ vµo tranh, e r»ng häc sinh kh«ng chó ý kh«ng nhËn ra ®îc c¸ch tiÕn hµnh ( §©u lµ m¶ng, ®©u lµ h×nh trong m¶ng ) -T×m bè côc, ph¸c m¶ng chÝnh phô sao cho hîp lý, c©n ®èi víi tê giÊy râ träng t©m, râ néi dung thÓ hiÖn ®îc chñ ®Ò. -VÏ h×nh, vÏ mµu ph¶i râ ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng kh«ng vÏ chung chung. VÏ mµu th× kh«ng vÏ h×nh qu¸ chi tiÕt cô thÓ sÏ rÊt khã ®Ó thÓ hiÖn, mµu cã thÓ vÏ nh thùc hoÆc theo c¶m høng, song cÇn chó ý. T¬ng quan gi÷a c¸c mµu, kh«ng vÏ ®éc lËp tõng mµu, chó ý ®Õn ®é ®Ëm nh¹t cña c¸c mµu gam mµu ®Ó thÓ hiÖn ®îc tÝnh chÊt bµi vÏ. + Híng dÉn häc sinh lµm bµi Gi¸o viªn cè g¾ng lµm viÖc víi nhiÒu häc sinh vµ bao qu¸t tæng thÓ líp gióp c¸c em t×m c¸ch thÓ hiÖn ý tëng cña b¶n th©n, bè côc, m¶ng, vÏ h×nh, t×m mµu. Dïng ph¬ng ph¸p gîi më trong khi híng dÉn häc sinh vÏ tranh sÏ ®¹t hiÖu qu¶ h¬n c¶. Bªn c¹nh ®ã ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp ë phÇn thùc hµnh còng rÊt quan träng. CÇn x¸c ®Þnh ®îc néi dung kiÕn thøc tréng t©m vµ yªu cÇu hîp lý víi ®èi tîng häc sinh. Lu«n t¹o ®îc bÇu kh«ng khÝ tho¶i m¸i, nhÑ nhµng vui vÎ trong tõng tiÕt d¹y theo ®Æc ®iÓm riªng cña tõng ph©n m«n. Ph¶i dù kiÕn ®îc c¸c t×nh huèng s ph¹m cã thÓ x¶y ra vµ xö lý linh ho¹t ®em l¹i hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao. Ngoµi ra cÇn ph¶i cho häc sinh thÊy ®îc tÇm quan träng Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 13 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh cña viÖc n¾m v÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt, vËn dông kiÕn thøc vµo bµi vÏ mét c¸ch linh ho¹t kh«ng m¸y mãc ®Ó lµm cho bµi vÏ sèng ®éng h¬n cã hån h¬n, vµ tiÕn tíi viÖc n¾m b¾t c¸ch thøc s¸ng t¹o mét bøc tranh riªng ®i s©u vµo chñ ®Ò m×nh lùa chän. IV.BµI HäC KINH NGHIÖM: Lµ gi¸o viªn gi¶ng d¹y bé m«n MÜ thuËt môc tiªu chung cña chóng ta lµ gi¸o dôc thÈm mÜ, gi¸o dôc vÒ c¸ch nh×n nhËn, c¶m thô c¸i ®Ñp, biÕt c¸ch t¹o ra c¸i ®Ñp trong cuéc sèng cho häc sinh. Bíc ®Çu tiªn chóng ta ph¶i hiÓu vÒ ®èi tîng häc sinh, vÒ t©m lÝ løa tuæi ®Æc biÖt lµ vÒ ®Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh cña häc sinh THCS ®ã lµ c¸ch nh×n nhËn theo c¶m tÝnh, c¸ch nh×n nhËn trong s¸ng vµ c¸ch thÓ hiÖn rÊt ngé nghÜnh….Lµ ngêi gi¸o viªn MÜ thuËt chóng ta cÇn n¾m b¾t tèt ®Æc ®iÓm ®ã ®Ó t×m ra ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng tiÒm Èn cña c¸c em, ®èi víi bé m«n MÜ thuËt chóng ta kh«ng thÓ gß Ðp c¸c em v× vËy gi¸o viªn cÇn nghiªn cøu t×m ra ph¬ng ph¸p hiÖu t¹o cho c¸c em niÒm vui, yªu thÝch ®am mª trong khi häc m«n MÜ thuËt. PhÇn III. kÕt luËn §Ó trë thµnh ngêi gi¸o viªn tèt díi m¸i trêng x· héi chñ nghÜa, tríc hÕt mçi chóng ta ph¶i kh«ng ngõng trau dåi kiÕn thøc, t×m tßi häc hái, ®ång thêi bæ sung tinh thÇn yªu nghÒ mÕn trÎ thÓ hiÖn sù nhiÖt huyÕt cña b¶n th©n víi ngµnh nghÒ Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 14 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh m×nh ®· chän. Mü thuËt lo¹i h×nh nghÖ thuËt t¹o ra c¸i ®Ñp, v× vËy d¹y mü thuËt nãi chung vµ ph©n m«n VÏ tranh nãi riªng cÇn ph¶i lµm cho häc sinh say mª mong muèn vÏ ®Ñp vµ thÓ hiÖn c¶m xóc cña m×nh qua bµi vÏ. Ph©n m«n vÏ tranh ho¹t ®éng thùc hµnh lµ chñ yÕu v× vËy cÇn luyÖn tËp nhiÒu bµi. Trong khi d¹y häc sinh lµm bµi , gi¸o viªn cÇn bao qu¸t líp ®Ó theo dâi gióp ®ì, gîi ý , ®iÒu chØnh, bæ sung nh÷ng g× cÇn thiÕt. Qua qu¸ tr×nh c«ng t¸c, trùc tiÕp ®øng líp tham gia gi¶ng d¹y, b¶n th©n t«i còng ®· rót ra ®îc mét sè kinh nghiÖm bæ sung vµo vèn kiÕn thøc cña m×nh, ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn b¶n th©n h¬n trong c«ng viÖc mµ t«i ®· lùa chän. R»ng tríc hÕt mçi gi¸o viªn ®øng líp kh«ng chØ truyÒn ®¹t kiÕn thøc ®Çy ®ñ cho häc sinh mµ ph¶i gÇn gòi víi häc sinh , n¾m b¾t ®îc t©m t t×nh c¶m cña häc sinh, biÕt ®îc tõng ®èi tîng häc sinh ®Ó cã c¸ch xö lý phï hîp víi tõng trêng hîp x¶y ra. Lu«n tr¨n trë víi c«ng t¸c gi¶ng d¹y cña m×nh lµm thÕ nµo ®Ó tiÕt d¹y cã hiÖu qu¶ nhÊt, v× sao c¸c em thÓ hiÖn bµi vÏ nh thÕ nµy, mµ kh«ng nh thÕ kia? do ®©u? cÇn bæ sung vµ söa ch÷a nh÷ng vÇn ®Ò g×? Lµm thÕ nµo ®Ó t¹o niÒm say mª thËt sù cho c¸c em ?vv... ChÝnh ®iÒu ®ã lµm t«i tr¨n trë suy nghÜ, ngay tõ b©y giê b¶n th©n t«i ph¶i cè g¾ng rÌn luyÖn tÊt c¶ c¸c mÆt nhiÒu h¬n n÷a ®Ó xøng ®¸ng lµ ngêi gi¸o viªn d¹y giái, trau dåi nh÷ng kiÕn thøc, häc hái b¹n bÌ, ®óc rót kinh nghiÖm t¹o cho m×nh mét phong th¸i khi ®øng líp. T¹o ®iÒu kiÖn ®Çy ®ñ kh«ng ngõng trau dåi chuyªn m«n nghiÖp vô, kiÕn thøc thùc tÕ …®Ó cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c gi¶ng d¹y, xøng ®¸ng lµ ngêi gi¸o viªn cña thêi ®¹i míi. §Ò xuÊt - Do ®å dïng häc tËp cña bé GD hiÖn cã cßn thiÕu nhiÒu: Tranh, ¶nh minh ho¹ trong SGK cßn s¬ sµi, nhiÒu mµu cha chÝnh x¸c. §· gÇn kÕt thóc n¨m häc. §å dïng m«n MÜ thuËt 7,8,9 vÉn cha ®Çy ®ñ, §å dïng líp 6 cßn thiÕu nhiÒu lµm cho GV mÊt nhiÒu thêi gian lµm, chän ®å dïng. §«i khi nh÷ng mÉu vËt theo yªu cÇu ph©n m«n muèn VÏ theo mÉu cßn khã t×m nh bµi 23-24 MT 7 vÏ theo mÉu c¸i Êm tÝch vµ c¸i b¸t. Bµi 7-8 “Tîng ch©n dung” ë líp 9 vv... VËy kiÕn nghÞ: Tranh, ¶nh minh häa sè lîng t¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ cã chÊt lîng ®Ó ®¸p øng bµi gi¶ng ngµy cµng tèt h¬n. Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 15 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh T«i nghiªn cøu ®Ò tµi nµy b»ng c¶ t©m huyÕt víi nghÒ d¹y häc, nhng kinh nghiÖm cßn Ýt ái mong quý thÇy c« ®i tríc gãp ý cho t«i hoµn thiÖn h¬n vÒ ®Ò tµi nghiªn cøu nµy. Gi¸o viªn thùc hiÖn NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn NhËn xÐt,®¸nh gi¸,xÕp lo¹i cña tæ chuyªn m«n. .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... NhËn xÐt,®¸nh gi¸,xÕp lo¹i cña nhµ trêng. .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 16 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... NhËn xÐt,®¸nh gi¸,xÕp lo¹i cña Gi¸m kh¶o. .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 17 §Æc trng ng«n ng÷ t¹o h×nh ë häc sinh THCS qua ph©n m«n vÏ tranh Môc lôc PhÇn I. PhÇn më ®Çu I-Lý do chän ®Ò tµi II-§èi tîng ph¹m vi nghiªn cøu III-Môc ®Ých nghiªn cøu IV-NhiÖm vô nghiªn cøu V-Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu PhÇn II. Néi dung I.C¬ së lý luËn. II. C¬ së thùc tiÔn III.GiaØ ph¸p thùc hiÖn. IV.Bµi häc kinh nghiÖm. PhÇn III. KÕt luËn: Gv: NguyÔn ThÞ Hång XuyÕn Trang Trêng: PTDT Néi Tró B¶o Th¾ng 3 4 5 5 6 7 10 13 17 18 18