Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
Giáo dục học sinh
ý thức bảo vệ môi trường
thông qua giảng dạy
địa lý lớp 6
(Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái);
1
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
I.ÑAËT VAÁN ÑEÀ
1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI:
Sinh thôøi Chuû tòch Hoà Chí Minh raát quan taâm ñeán giaùo duïc Ngöôøi
thöôøng xuyeân theo doõi vaø coù nhöõng lôøi chæ daïy quí giaù cho nhöõng ngöôøi laøm
coâng taùc giaùo duïc. Ngöôøi ñaõ töøng noùi “Vì lôïi ích möôøi naêm thì phaûi troàng caây,
vì lôïi ích traêm naêm thì phaûi troàng ngöôøi” ñaõ trôû thaønh khaåu hieäu cuûa taát caû caùc
tröôøng. Ñoù cuõng chính laø nguoàn ñoäng löïc tinh thaàn to lôùn ñeå caùc thaày, coâ giaùo
noã löïc laøm toát nhieâïm vuï veû vang cuûa mình. Vaø Ngöôøi cuõng khaúng ñònh
“Tröôøng hoïc cuûa chuùng ta laø tröôøng hoïc cuûa cheá ñoä daân chuû nhaân daân nhaèm
muïc ñích ñaøo taïo nhöõng coâng daân vaø caùn boä toát, nhöõng ngöôøi chuû töông lai
cuûa nöôùc nhaø”. Ñuùng vaäy khoâng coù giaùo duïc seõ khoâng theå coù nhöõng ngöôøi chuû
töông lai cuûa nöôùc nhaø. Duø ôû thôøi ñaïi naøo ñaát nöôùc naøo, daân toäc naøo muoán
phaùt trieån veà moïi maët thì tröôùc heát phaûi coù giaùo duïc , khoâng coù giaùo duïc ñaát
nöôùc seõ khoâng theå phaùt trieån ñöôïc . Neàn giaùo duïc laø thöôùc ño ñaùnh giaù söï phaùt
trieån, phoàn thònh cuûa moãi quoác gia, moãi daân toäc ñoàng thôøi noù cuõng ñaûm baûo
cho söï phaùt trieån veà kinh teá, chính trò, xaõ hoäi cuûa quoác gia ñoù vaø daân toäc ñoù,
trong ñoù coù giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng cuõng nhö vieäc naâng cao yù thöùc giöõ gìn
vaø baûo veä moâi tröôøng cuûa moãi ngöôøi daân.
Baûo veä moâi tröôøng laø moät trong nhieàu moái quan taâm mang tính toaøn caàu.
ÔÛ nöôùc ta baûo veä moâi tröôøng ñang laø vaán ñeà ñöôïc quan taâm saâu saéc. Nghò
quyeát soá 41/ NQ – TÖ ngaøy 15 thaùng 11 naêm 2004 cuûa Boä Chính trò veà taêng
cöôøng coâng taùc baûo veä moâi tröôøng trong thôøi kyø ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù,
hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc vaø Boä tröôûng Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo ñaõ ra chæ thò veà
vieäc taêng cöôøng coâng taùc giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng, xaùc ñònh nhieäm vuï
troïng taâm töø nay ñeán naêm 2010 cho giaùo duïc phoå thoâng laø trang bò cho hoïc
sinh kieán thöùc , kyõ naêng veà moâi tröôøng vaø baûo veä moâi tröôøng baèng hình thöùc
phuø hôïp ñeå xaây döïng moâ hình nhaø tröôøng xanh – saïch – ñeïp .
Vaäy moâi tröôøng laø gì ? Töø tröôùc ñeán nay coù nhieàu ñònh nghóa khaùc nhau
veà moâi tröôøng nhöng hieän nay ngöôøi ta ñaõ thoáng nhaát vôùi nhau “Moâi tröôøng laø
caùc yeáu toá vaät chaát töï nhieân vaø nhaân taïo , lyù hoïc, hoaù hoïc, sinh hoïc, cuøng toàn
taïi trong moät khoâng gian bao quanh con ngöôøi. Caùc yeáu toá ñoù coù quan heä maät
thieát töông taùc laãn nhau vaø taùc ñoäng leân caùc caù theå sinh vaät hay con ngöôøi
cuøng toàn taïi vaø phaùt trieån. Toång hoaø cuûa caùc chieàu höôùng phaùt trieån cuûa töøng
nhaân toá naøy quyeát ñònh chieàu höôùng phaùt trieån cuûa caùc caù theå sinh vaät cuûa heä
sinh thaùi vaø cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi”. Ñaát nöôùc ta ñang trong thôøi kyø phaùt trieån
2
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
neàn kinh teá haøng hoaù nhieàu thaønh phaàn vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng coù söï
quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, laøm cho ñôøi soáng
nhaân daân ngaøy caøng ñöôïc naâng cao, nhöng beân caïnh ñoù coù nhieàu ngöôøi do yù
thöùc keùm chæ chuù troïng ñeán söï phaùt trieån cuûa kinh teá , neân ñaõ goùp phaàn laøm
suy giaûm chaát löôïng moâi tröôøng quaù giôùi haïn cho pheùp , ñi ngöôïc laïi muïc ñích
söû duïng , aûnh höôûng ñeán söùc khoeû cuûa con ngöôøi vaø sinh vaät . Nhöõng taùc ñoäng
cuûa thò tröôøng cuõng len loûi vaøo trong tröôøng hoïc, trong hoïc sinh khieán cho ñoäi
nguõ giaùo vieân vaø caùc baäc cha meï phaûi heát söùc quan taâm, lo laéng nhö hieän
töôïng hoïc sinh chôi bom thoái , chöa coù yù thöùc trong giöõ gìn veä sinh chung, aên
keïo sin goâm trong lôùp, vöùt xaû raùc böøa baõi, khoâng coù yù thöùc trong baûo veä caây
xanh, baûo veä baøn gheá vaø cô sôû vaät chaát cuûa nhaø tröôøng… ñoù cuøng chính laø
nhöõng traên trôû cuûa nhöõng ngöôøi laøm giaùo duïc . Phaûi laøm theá naøo ? Coù bieän
phaùp gì ñeå giaùo duïc cho theá heä treû trôû thaønh nhöõng ngöôøi vöøa coù taøi ñoàng thôøi
vöøa coù ñöùc ? Chính vì theá ñoøi hoûi nghaønh giaùo duïc khoâng nhöõng truyeàn thuï tri
thöùc cho hoïc sinh maø coøn phaûi chuù troïng ñeán vieäc giaùo duïc cho theá heä treû trôû
thaønh nhöõng ngöôøi hieåu bieát , coù loøng nhaân aùi vaø laø nhöõng ngöôøi coù ích cho
xaõ hoäi.
Trong thöïc teá hieän nay khi giaùo duïc veà moâi tröôøng coù nhieàu thuaän lôïi
hôn ñoù laø qua thoâng tin ñaïi chuùng, qua tranh aûnh, moät soá hoaït ñoäng trong kinh
teá ôû ngoaøi thöïc teá taùc ñoäng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeán ñôøi soáng con ngöôøi,
neân hoïc sinh moät phaàn naøo cuõng coù söï am hieåu hôn. Nhöng beân caïnh ñoù söï
nhaän thöùc veà moâi tröôøng cuûa moät soá hoïc sinh coøn raát yeáu keùm moät phaàn do yù
thöùc cuûa caùc em, moät phaàn trong caùc naêm vöøa qua chöa coù söï chæ ñaïo thoáng
nhaát ñöa giaùo duïc moâi tröôøng vaøo caùc baäc hoïc vaø chöa coù moân hoïc rieâng bieät
veà moâi tröôøng, coù chæ laø söï caäp nhaäp, loàng gheùp vaøo trong caùc moân hoïc nhö
moân vaên, söû , ñòa , giaùo duïc... neân möùc ñoä tieáp thu cuûa hoïc sinh cuõng coøn haïn
cheá.
Vì vaäy trong giaûng daïy ñòa lyù ngoaøi vieäc truyeàn thuï nhöõng kieán thöùc cô
baûn, ñoàng thôøi phaûi loàng gheùp vieäc giaùo duïc cho hoïc sinh coù yù thöùc baûo veä
moâi tröôøng trong saïch, laønh maïnh khoâng nhöõng ñem laïi lôïi ích cho hoâm nay
maø cho caû mai sau… Hoïc sinh laø nhöõng ngöôøi chuû nhaân töông lai cuûa ñaát nöôùc,
chuùng ta phaûi laøm sao cho caùc theá heä hoïc sinh coù yù thöùc vaø goùp söùc mình vaøo
coâng cuoäc baûo veä moâi tröôøng. Trong caùc naêm hoïc qua ñeå giaùo duïc hoïc sinh coù
thöùc toát trong yù thöùc baûo veä moâi tröôøng toâi luoân loàng gheùp vaán ñeà moâi tröôøng
vaøo trong baøi daïy, vaø toâi nhaän thaáy ñaõ ñaït ñöôïc moät soá hieäu quaû nhaát ñònh vaø
toâi tieáp tuïc aùp duïng phöông phaùp naøy vaøo trong naêm hoïc 2008 – 2009 vaø trong
nhöõng naêm hoïc tieáp theo vôùi hy voïng goùp phaàn naâng cao ñöôïc yù thöùc cho hoïc
3
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
sinh ñeå baûo veä moâi tröôøng theo ñònh höôùng phaùt trieån moät töông lai beàn vöõng
cuûa ñaát nöôùc, ñoù cuõng chính laø lyù do toâi choïn ñeà taøi naøy .
2. MUÏC ÑÍCH CHOÏN ÑEÀ TAØI:
Vôùi bieän phaùp vöøa truyeàn thuï tri thöùc, vöøa giaùo duïc cho hoïc sinh coù yù
thöùc ñoái vôùi moâi tröôøng, ñeå hình thaønh nhaân caùch, yù thöùc cho hoïc sinh, ñeå caùc
em trôû thaønh moät con ngöôøi vöøa coù tri thöùc vöøa coù ñaïo ñöùc. Ñaïo ñöùc coù theå
noùi laø caùi goác cuûa con ngöôøi. Ngöôøi Trung Quoác coù caâu “ Nhaân chi sô tính baûn
thieän” nghóa laø con ngöôøi khi sinh ra ai cuõng hieàn, ai cuõng thieän caû coøn veà sau
coù theå trôû thaønh ngöôøi toát hay xaáu ñeàu do moâi tröôøng vaø giaùo duïc. Chính vì
theá khi caùc em böôùc chaân vaøo gheá nhaø tröôøng ngoaøi vieäc truyeàn thuï kieán thöùc
caùc thaày coâ giaùo caàn phaûi daïy caùc em nhöõng caùi hay, caùi ñeïp caùi toát trong
cuoäc soáng. Ñoái vôùi boä moân ñòa lyù trong tröôøng trung hoïc cô sôû goùp phaàn cho
hoïc sinh coù ñöôïc nhöõng kieán thöùc cô baûn veà moâi tröôøng, nhö vai troø cuûa moâi
tröôøng, caùc khaùi nieäm veà moâi tröôøng, söï oâ nhieãm moâi tröôøng noùi chung vaø söï
oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc, moâi tröôøng khoâng khí, moâi tröôøng ñaát, sinh vaät noùi
rieâng vaø caùc nguyeân nhaân daãn ñeán söï oâ nhieãm ñoù. Cho neân trong quùa trình
giaûng daïy toâi luoân vaän duïng caùc phöông phaùp höõu hieäu ñeå giuùp caùc em vöøa
tieáp thu tri thöùc, vöøa hieåu bieát ñöôïc nhöõng vaán ñeà veà moâi tröôøng cuûa queâ
höông, ñaát nöôùc, coù nhö vaäy thì caùc em môùi tham gia tích cöïc vaøo caùc hoaït
ñoäng, söû duïng hôïp lyù, baûo veä, caûi taïo moâi tröôøng, naâng cao chaát löôïng cuoäc
soáng gia ñình, coù tinh thaàn saün saøng tham gia xaây döïng, baûo veä queâ höông, ñaát
nöôùc vaø trôû thaønh ngöôøi coâng daân höõu ích cho xaõ hoäi sau naøy.
3. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU:
Nghieân cöùu treân 3 lôùp.
Caùc loaïi baøi coù theå loàng gheùp , tích hôïp vaán ñeà moâi tröôøng vaøo phuø hôïp
vôùi noäi dung cuûa moân ñòa lyù lôùp 6 ôû baäc trung hoïc cô sôû.
4. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU:
Toâi choïn ñoái töôïng nghieân cöùu laø hoïc sinh khoái lôùp 6, thoâng qua giaûng
daïy boä moân ñòa lyù lôùp 6 ñeå giaùo duïc cho hoïc sinh yù thöùc baûo veä moâi tröôøng.
Bôûi vì ñaây laø löùa tuoåi giao thôøi giöõa thieáu nieân vaø thanh nieân , do vaäy caùc em
coù nhieàu chuyeån bieán veà nhaän thöùc, caùc em môùi vöøa ôû caáp I chuyeån leân neân
haàu heát caùc em chaêm hoïc, vaâng lôøi thaày coâ giaùo, neân caàn giaùo duïc cho caùc em
coù yù thöùc ngay töø ñaàu khi môùi böôùc chaân vaøo tröôøng trung hoïc. Trong thöïc teá
cho thaáy ña soá caùc em coù yù thöùc toát , nhöng beân caïnh ñoù vaãn coù nhöõng em
4
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
nhaän thöùc söï vieäc coøn thieân veà caûm tính, baét chöôùc, chöa coù söï choïn loïc
nhöng caùc em laïi khoâng nhaän thöùc ñöôïc ñieàu ñoù. Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö
vaäy giaùo vieân vaø phuï huynh caàn coù bieän phaùp giuùp ñôõ, chæ baûo , giaùo duïc cho
caùc em ñeå caùc em nhaän thöùc ñöôïc söï vieäc, söï taùc haïi cuûa nhöõng troø, nhöõng
vieäc laøm, töø ñoù caùc em coù yù thöùc cao hôn trong moïi haønh vi, vieäc laøm cuûa
mình ñoái vôùi moâi tröôøng.
4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU:
Veà phöông phaùp nghieân cöùu: Ñeå tìm ra phöông phaùp giaùo duïc cho coù
hieäu quaû chuû yeáu toâi söû duïng phöông phaùp thöïc nghieäm, ñuùc ruùt kinh nghieäm,
khaûo saùt, tieáp caän, beân caïnh ñoù caàn coi troïng phöông phaùp neâu göông.
5
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
II. GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ
1.CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN:
* PHÖÔNG THÖÙC GIAÙO DUÏC:
+ Giaùo duïc baûo veä moâi tröôønglaø moät lónh vöùc giaùo duïc lieân nghaønh, vì
vaäy, ñöôïc trieån khai theo phöông thöùc tích hôïp. Noäi dung giaùo duïc baûo veä moâi
tröôøng ñöôïc tích hôïp trong caùc moân hoïc thoâng qua caùc chöông, caùc baøi cuï theå.
Vieäc tích hôïp theå hieän ôû 3 möùc ñoä: Möùc ñoä toaøn phaàn, möùc ñoä boä phaän
vaø möùc ñoä lieân heä.
- Möùc ñoä toaøn phaàn: Muïc tieâu vaø noäi dung cuûa baøi hoïc hoaëc cuûa chöông
phuø hôïp hoaøn toaøn vôùi muïc tieâu vaø noäi dung giaùo duïc cuûa baûo veä moâi tröôøng.
- Möùc ñoä boä phaän: Chæ coù moät phaàn baøi hoïc coù muïc tieâu vaø noäi dung giaùo
duïc baûo veä moâi tröôøng.
- Möùc ñoä lieân heä : Coù dieàu kieän lieân heä moät caùch loâgic.
ÔÛ THCS coù theå tích hôïp baûo veä moâi tröôøng ôû caùc moân hoïc, ñaëc bieät ôû
moân ñòa lyù .
+ Ngoaøi ra coøn coù caùc hoaït ñoäng giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng ngoaøi lôùp
hoïc:
- Ñieàu tra, khaûo saùt, nghieân cöùu tình hình moâi tröôøng ôû ñòa phöông
- Thaûo luaän phöông aùn xöû lyù.
- Hoaït ñoäng troàng caây xanh xanh hoaù nhaø tröôøng
- Toå chöùc thi tìm hieåu veà moâi tröôøng qua coâng taùc ñieàu tra, saùng taùc, veõ,
vaên ngheä veà chuû ñeà moâi tröôøng.
- Hoaït ñoäng Ñoaøn TNCS Hoà Chí Minh veà baûo veä moâi tröôøng nhö veä sinh
tröôøng, lôùp, laøng baûn, tham gia chieán dòch truyeàn thoâng baûo veä moâi tröôøng ôû
nhaø tröôøng, ñòa phöông…
* CAÙC PHÖÔNG PHAÙP GIAÙO DUÏC BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG:
Laø lónh vöïc giaùo duïc lieân ngaønh, giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng söû duïng
nhieàu phöông phaùp daït hoïc cuûa caùc boä moân, chòu söï chi phoái cuûa caùc boä moân,
nhöng noù cuõng coù tính ñaëc thuø. Vì vaäy , ngoaøi caùc phöông phaùp chung nhö:
thaûo luaän, troø chôi… giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng thöôøng vaän duïng caùc phöông
phaùp:
- Phöông phaùp tham quan, ñieàu tra, khaûo saùt, nghieân cöùu thöïc ñòa.
- Phöông phaùp khai thaùc kinh nghieäm thöïc teá ñeå giaùo duïc.
6
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
-
Phöông phaùp hoaït ñoäng thöïc tieãn.
Phöông phaùp giaûi quyeát vaán ñeà coäng ñoàng.
Phöông phaùp hoïc taäp theo döï aùn.
Phöông phaùp neâu göông.
Phöông phaùp tieáp caän kyõ naêng soáng baûo veä moâi tröôøng.
Tieáp thu söï laõnh ñaïo cuûa nghaønh, cuûa nhaø tröôøng vaø toå chuyeân moân
trong naêm hoïc naøy toâi ñaõ coá gaéng vaø thöïc hieän ñeà taøi “ Giaùo duïc hoïc sinh yù
thöùc baûo veä moâi tröôøng thoâng qua giaûng daïy moân ñòa lyù lôùp 6”
* CAÙC BIEÄN PHAÙP GIAÙO DUÏC BAÛO VEÄ MOÂI TRÖÔØNG TRONG GIAÛNG
DAÏY ÑÒA LYÙ.
- Xaùc ñònh muïc tieâu cuûa baøi hoïc: Xaùc ñònh ñöôïc kieán thöùc cô baûn cuûa moãi
baøi vaø xaùc ñònh ñöôïc loaïi baøi naøo, phaàn naøo caàn tích hôïp vaán ñeà moâi tröôøng
vaøo, ñeå töø ñoù reøn luyeän cho hoïc sinh kyõ naêng phaùt hieän, tìm hieåu caùc vaán ñeà
veà moâi tröôøng vaø coù thaùi ñoä, haønh ñoäng ñoái vôùi baûo veä moâi tröôøng.
- Xaùc ñònh con ñöôøng thích hôïp ñeå giaùo duïc hoïc sinh coù yù thöùc ñoái vôùi
moâi tröôøng töï nhieân.
- Laäp keá hoaïch nhö chuaån bò tranh aûnh, hình veõ ñeå minh hoaï.
- Xaây döïng heä thoáng baøi taäp kieåm tra nhaän thöùc cuûa hoïc sinh.
- Cho hoïc sinh chuaån bò, tìm hieåu moâi tröôøng coù lieân quan ñeán baøi hoïc
giuùp hoïc sinh naém ñöôïc moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán baøi hoïc.
- Kieåm tra söï chuaån bò cuûa hoïc sinh: Vieäc kieåm tra giuùp giaùo vieân coù theå
chuû ñoïâng thöïc hieän baøi soaïn.
- Höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän caùc hoaït nhoùm vaø caùc hoaït ñoäng ngoaøi
ngoaøi lôùp hoïc nhaèm naâng cao yù thöùc cho hoïc sinh.
- Höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän caùc hoaït ñoäng, yeâu caàu:
+ Baûo ñaûm hoïc sinh chuû ñoäng tham gia vaøo quaù trình hoïc taäp, taïo cô hoäi
cho hoïc sinh boäc loä khaû naêng nhaän thöùc veà moâi tröôøng vaø höôùng giaûi quyeát
vaán ñeà döôùi söï toå chöùc vaø höôùng daãn cuûa giaùo vieân.
+ Taän duïng cô hoäi ñeå giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng nhöng phaûi ñaûm baûo
kieán thöùc cô baûn, tính logic cuûa noäi dung, khoâng laøm quaù taûi löôïng kieán thöùc
vaø taêng thôøi gian cuûa baøi hoïc .
2. THÖÏC TRAÏNG DAÏY HOÏC ÑÒA LYÙ ÔÛ TRÖÔØNG THCS HIEÄN NAY
* Öu ñieåm: Caùc giaùo vieân ñaõ chuù yù ñöa vaán ñeà giaùo duïc moâi tröôøng vaøo trong
baøi soaïn, caùc phöông tieän ñeå giaùo duïc nhieàu hôn ñoù laø qua thoâng tin ñaïi
7
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
chuùng, saùch baùo, tranh aûnh …Ñaëc bieät laø söï quan taâm cuûa nghaønh, cuûa nhaø
tröôøng trong vieäc tích hôïp vaán ñeà moâi tröôøng vaøo chöông trình.
* Nhöôïc ñieåm: Vaán ñeà moâi tröôøng khoâng phaûi laø moân hoïc chính, neân ña soá
giaùo vieân chuù troïng noäi dung cuûa baøi hoïc vaø quó thôøi gian daønh cho vieäc tích
hôïp coøn ít neân ñoâi khi thieáu thôøi gian giaùo vieân boû qua khaâu naøy. Tình traïng
giaùo vieân daïy chay khoâng nghieân cöùu tìm hieåu soá lieäu, tranh aûnh… ñeå minh
hoaï cho baøi hoïc, chöa coù söï nghieân cöùu ñaày ñuû veà phöông thöùc thöïc hieän vaø
cuõng nhö taøi lieäu giaûng daïy veà giaùo duïc moâi tröôøng, laøm cho tieát hoïc keùm haáp
daãn vaø khoâng mang tính thuyeát phuïc neân giaùo duïc cho hoïc sinh chöa mang laïi
hieäu quaû cao.
Thieáu cô sôû vaät chaát, caùc phöông tieän giaûng daïy, caùc phoøng thí nghieäm,
vöôøn tröôøng, ñòa baøn thöïc taäp ñeå coù theå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà giaûng daïy.
Ña soá hoïc sinh coøn xem moân ñòa lyù laø moân hoïc phuï neân nhieàu em coøn lô
laø, ít quan taâm trong quaù trình hoïc.
3. CÔ SÔÛ THÖÏC TIEÃN.
Moân ñòa lyù trong tröôøng trung hoïc cô sôû goùp phaàn laøm cho hoïc sinh coù
ñöôïc nhöõng kieán thöùc phoå thoâng cô baûn, böôùc ñaàu hình thaønh theá giôùi quan
khoa hoïc, tö töôûng tình caûm ñuùng ñaén vaø laøm quen vôùi vieäc vaän duïng nhöõng
kieán thöùc ñòa lyù ñeå öùng xöû phuø hôïp vôùi moâi tröôøng töï nhieân, phuø hôïp vôùi yeâu
caàu cuûa ñaát nöôùc, vôùi xu theá cuûa thôøi ñaïi. Nhöng ñeå ñaït muïc tieâu treân voâ cuøng
khoù khaên. Nhö chuùng ta ñaõ töøng thaáy töø xa xöa khi cuoäc soáng con ngöôøi coøn
ñôn giaûn thì moái quan heä trong töï nhieân thaät oån ñònh, möa naéng thuaän hoaø, ñaát
ñai maøu môõ, caây coái toát töôi, ñoäng vaät coù nôi aên choán ôû ñaày ñuû vaø treân Traùi
Ñaát coù nhieàu heä sinh thaùi , nhieàu kieåu röøng coù tính ña daïng sinh hoïc cao. Theá
roài söï buøng noå daân soá cuûa con ngöôøi cuøng vôùi söï phaùt trieån trí tueä vaø nhu caàu
sinh hoaït ngaøy caøng taêng ñaõ laøm thay ñoåi taát caû , ñaõ thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa
kinh teá , khoa hoïc laøm cho ñôøi soáng con ngöôøi ñöôïc naâng cao theâm moät böôùc,
nhöng ñoàng thôøi ñoù cuõng chính laø nguyeân nhaân laøm cho moâi tröôøng ngaøy caøng
bò suy thoaùi , bôûi caùc nhaø maùy, xí nghieäp moïc leân ngaøy caøng nhieàu, caùc loaïi
thuoác ñöôïc söû duïng trong chaên nuoâi, troàng troït cuõng ña daïng hôn… nhöõng ñieàu
ñoù ít nhieàu cuõng laøm aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng , maø phaûi gaùnh chòu haäu quaû
ñaàu tieân cuûa moâi tröôøng ñoù laø con ngöôøi. Vaäy laøm theá naøo ñeå laøm cho ñaát
nöôùc vöøa phaùt trieån theo con ñöôøng coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc
nhöng ñoàng thôøi vaãn ñaûm baûo ñöôïc söùc khoeû cuûa con ngöôøi, haïn cheá toái ña söï
aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng ñeán cuoäc soáng con ngöôøi… Thieát nghó ñieàu ñoù con
ngöôøi hoaøn toaøn coù theå laøm ñöôïc nhöng chuû yeáu laø do söï thieáu hieåu bieát hoaëc
lôïi ích tröôùc maét, lôïi ích cuïc boä con ngöôøi ñaõ söû duïng taøi nguyeân thieân nhieân
8
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
quaù möùc , laøm cho moâi tröôøng ngaøy caøng bò xaáu ñi , dieän tích röøng bò thu heïp,
sa maïc ngaøy caøng lan roäng, nhieàu ñoäng thöïc vaät trôû neân quí hieám hoaëc bò ñe
doaï tuyeät chuûng. Ngay baàu khí quyeån caùch raát xa Traùi Ñaát cuõng bò toån thöông
do thuûng taàng oâzoân, khoâng khí noùng leân, baêng giaù caùc ñòa cöïc tan daàn, ñeán
moät luùc naøo ñoù ñaát ñai caùc vuøng chaâu thoå seõ bò nhaán chìm trong nöôùc bieån. Ñaõ
ñeán luùc taát caû chuùng ta phaûi quan taâm ñeán vieäc baûo veä moâi tröôøng soáng, ñöøng
ñeå quaù muoän.
“ Haõy cöùu laáy Traùi Ñaát cuûa chuùng ta” lôøi keâu goïi cuûa hoäi nghò nguyeân
thuû quoác gia veà moâi tröôøng toaøn caàu ñaõ vaø ñang thöùc tænh moiï ngöôøi tröôùc
nguy cô bò dieät vong.
Chính vì theá ngay trong gheá nhaø tröôøng chuùng ta caàn giaùo duïc cho caùc
em coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng coù nhö theá môùi ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu chung
cuûa xaõ hoäi vaø cuûa toaøn caàu. Vaäy phaûi giaùo duïc nhö theá naøo ? Ñoù laø caâu hoûi ñaët
ra voâ cuøng khoù khaên ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laøm giaùo duïc, nhöng toâi hy voïng vôùi
vieäc laøm cuûa mình seõ goùp moät phaàn nhoû ñeå naâêng cao yù thöùc cho caùc em ñoù laø
thoâng qua baøi daïy ñòa lyù ñeå giaùo duïc cho caùc em.
Ñeå thöïc hieän toát vaán ñeà naøy ngay töø ñaàu naêm hoïc ,giaùo vieân caàn naém
vöõng trong chöông trình lôùp 6 trong caû naêm hoïc coù nhöõng baøi naøo, phaàn naøo
coù theå loàng gheùp, tích hôïp vaán ñeà moâi tröôøng vaøo ñöôïc ñeå giaùo duïc cho hoïc
sinh. Caàn naém ñöôïc vôùi noäi dung kieán thöùc ñoù seõ giaùo duïc vaán ñeà gì cho caùc
em, ñoàng thôøi giaùo vieân cuõng caàn phaûi xaùc ñònh ñöôïc seõ truyeàn thuï vaø giaùo
duïc baèng phöôøng phaùp naøo laø thích hôïp vaø hieäu quaû nhaát. Ñeå giaûi quyeát vaán
ñeà ñaët ra ñoù ñoøi hoûi ngöôøi giaùo vieân phaûi coù söï chuaån bò noäi dung baøi soaïn, söï
noã löïc cuûa baûn thaân, tìm toøi caùc kieán thöùc lieân quan ñeán moâi tröôøng maø phuø
hôïp vôùi noäi dung cuûa baøi hoïc.
Hieän nay , hieän töôïng oâ nhieãm ñaõ lan traøn ôû khaép moïi nôi töø ñaát, nöôùc,
ñeán khi quyeån, töø beà maët ñeán caùc lôùp ñaát saâu cuûa ñaát vaø cuûa ñaïi döông, töø
nöôùc naøy ñeán nöôùc khaùc … Nguyeân nhaân cuûa naïn oâ nhieãm laø caùc sinh hoaït
thöôøng nhaät vaø hoaït ñoäng kinh teá cuûa con ngöôøi töø troàng troït, chaên nuoâi… ñeán
caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp, chieán tranh vaø coâng ngheä quoác phoøng trong ñoù
coâng nghieäp laø thuû phaïm lôùn nhaát, laøm aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán baàu khí
quyeån. OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí laø gì ? Laø hieän töôïng laøm cho khoâng
khí saïch thay ñoåi thaønh phaàn vaø tính chaát, coù nguy cô nguy haïi tôùi thöïc vaät,
ñoäng vaät vaø aûnh höôûng ñeán söùc khoûe con ngöôøi.
Ví duï : Khi daïy baøi 17 “Lôùp voû khí ”. Muïc tieâu cuûa baøi laø laøm sao cho
hoïc sinh bieát ñöôïc thaønh phaàn cuûa lôùp voû khí. Trình baøy ñöôïc vò trí , ñaëc ñieåm
cuûa caùc taàng trong lôùp voû khí. Bieát vò trí vaø vai troø cuûa lôùp oâzoân trong taàng
9
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
bình löu. Bieát söû duïng hình veõ ñeå trình baøy caùc taàng cuûa lôùp voû khí. Veõ ñöôïc
bieåu ñoà tæ leä caùc thaønh phaàn cuûa khoâng khí.
Sau khi hoaøn thaønh xong phaàn 1, phaàn 2 laø phaàn caáu taïo cuûa lôùp voû khí,
ñaây laø phaàn coù theå tích hôïp vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng ñeå giaùo duïc cho caùc em,
giaùo vieân cho hoïc sinh bieát neáu Traùi Ñaát khoâng coù khoâng khí seõ laø moät theá
giôùi cheát gioáng nhö Maët Traêng, nhö moïi ngöôøi vaãn töøng noùi con ngöôøi coù theå
nhòn aên 5 tuaàn, nhòn uoáng 5 ngaøy , nhöng seõ cheát neáu nhòn thôû 5 phuùt. Ñieàu ñoù
noùi leân raèng khoâng khí laø söï soáng coøn cuûa con ngöôøi .Ñeå hoïc sinh thaáy ñöôïc
vai troø cuûa lôùp voû khí noùi chung vaø cuûa lôùp oâzoân noùi rieâng .
- ? Vaäy thöïc traïng hieän nay cuûa khí quyeån nhö theá naøo ?
- ? Haäu quaû cuûa nhöõng thöïc traïng ñoù
Thoâng qua caùc tranh aûnh vaø soá lieäu cuï theå nhö :Khu coâng nghieäp
Thöôïng Ñình cuûa Haø Noäi tæ leä coâng nhaân bò maéc beänh pheá quaûn cao hôn 1617 laàn so vôùi khu khoâng bò oâ nhieãm Theo thoáng keâ naêm 1999 nöôùc ta coù 4719
ngöôøi maéc beänh ngheà nghieäp, beänh buïi phoåi Silie chieám tæ leä cao nhaát 66,1%...
Hoaëc ôû nhaø maùy ximaêng Haûi Phoøng noàng ñoä buïi ôû vuøng daân cö xung quanh
nhaø maùy laø 1,4-> 4,2mg/m3 …
Laøm aûnh höôûng raát
lôùn ñeán söùc khoûe
cuûa con ngöôøi vaø
ñeán moät luùc naøo ñoù
seõ gaây aûnh höôûng
ñeán nhöõng ngöôøi
thaân vaø chính baûn
thaân mình.
OÂ nhieãm töø laøng Ngheø
- ? Vaán ñeà ñaët ra vôùi moâi tröôøng hieän nay laø gì ?
- ? Laø ngöôøi hoïc em sinh phaûi laøm gì ñeå baûo veä baàu khí quyeån?
Qua baøi hoïc giaùo vieân giaùo duïc cho caùc em coù yù thöùc ngay trong
nhaø tröôøng vaø nhöõng vieäc laøm ngoaøi ñöôøng phoá nhö thoâng qua moät soá hoaït
ñoäng do tröôøng, Ñoaøn , Lieân Ñoäi toå chöùc ñoù laø troàng, chaêm soùc vaø baûo veä
caây xanh, caây xanh chính laø laù phoåi cuûa khí quyeån , giaùo duïc cho caùc em
moãi hoïc sinh moät naêm troàng moät caây, thì haøng naêm caû nöôùc troàng ñöôïc
khoaûng 17.472.810 caây, chuùng ta phaûi giaùo duïc ñöôïc cho caùc em laøm theá
naøo ñeå coù ñöôïc nhaø tröôøng khoâng nhöõng xanh maø coøn saïch , ñeïp ñeå töø ñoù
10
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
caùc em coù yù thöùc trong vieäc giöõ gìn veä sinh tröôøng lôùp, traùnh hieän töôïng vöùt
xaû raùc böøa baõi, khoâng chôi nhöõng troø chôi ñoäc haïi .
Sau baøi hoïc ñeå kieåm tra vieäc nhaän thöùc cuûa hoïc sinh ôû phaàn cuûng coá toâi
coù ñöa ra moät soá caâu hoûi döôùi hình thöùc traéc nghieäm.
+ Nguyeân nhaân naøo laøm cho nguoàn khoâng khí bò oâ nhieãm ?
a. Khoùi buïi cuûa caùc nhaø maùy coâng nghieäp.
b. Buïi vi sinh vaät do raùc baån, raùc khoâng ñöôïc xöû lyù .
c. Tieáng oàn.
d. Caû 3 phöông aùn treân.
Vôùi phöông aùn naøy coù khoaûng 81% hoïc sinh choïn phöông aùn d, 10% hoïc
sinh choïn phöông aùn a, vaø 9% hoïc sinh choïn phöông aùn b .
Hoaëc caâu hoûi : Caùc em ñaùnh giaù nhö theá naøo veà thöïc traïng moâi tröôøng
hieän nay ?
a. Ñaùng baùo ñoäng.
b. Bình thöôøng.
c. Khoâng ñaùng lo ngaïi
Hoïc sinh löïa choïn trong ñoù : 80% choïn phöông aùn a, 13% choïn phöông
aùn b, 7% choïn phöông aùn c .
Vaäy chöùng toû caùc em moät phaàn naøo ñoù bieát ñöôïc thöïc traïng cuûa moâi
tröôøng hieän nay vaø naém ñöôïc kieán thöùc veà moâi tröôøng, moät khi caùc em coù
nhaän thöùc toát veà vaàn ñeà moâi tröôøng thì töø nhöõng haønh ñoäng, nhöõng vieäc laøm
cuûa caùc em cuõng seõ coù yù thöùc hôn, vaø khi coù haønh vi toát ñoàng thôøi caùc em
cuõng bieát vaän ñoäng moïi ngöôøi cuøng laøm theo, bieát leân tieáng ñeå toá caùo , pheâ
phaùn nhöõng ngöôøi coù nhöõng haønh vi chöa toát, nhö ôû moät soá lôùp toâi daïy, trong
lôùp hoïc tröôùc ñaây caùc em thöôøng xuyeân coù hieän töôïng vöùt xaû raùc böøa baõi,
nhöng qua söï giaùo duïc toâi nhaän thaáy ôû moät vaøi lôùp caùc em cuõng ñaõ coù yù thöùc
hôn trong vieäc giöõ gìn veä sinh chung, maëc duø chöa phaûi laø tuyeät ñoái nhöng ôû
moät soá em ñaõ coù söï thay ñoåi nhaän thöùc khaùc hôn so vôùi tröôùc hôn. Ñeå thaønh
coâng hôn nöõa giaùo vieân khoâng nhöõng chæ laø giaùo duïc suoâng giaùo vieân coøn phaûi
bieát khen ngôïi, ñoäng vieân nhöõng vieäc laøm cuûa caùc em, nhöõng vieäc laøm cuûa
caùc em ôû trong tröôøng hoïc, treân ñöôøng phoá maëc duø môùi chæ laø nhöõng taùc ñoäng
nhoû so vôùi thôøi buoåi kinh teá coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù nhöng cuõng ñaõ goùp
phaàn naøo ñoù trong vieäc baûo veä moâi tröôøng . Coù giaùo duïc nhö vaäy caùc em môùi
trôû thaønh nhöõng ngöôøi coâng daân toát vaø coù ích cho xaõ hoäi vaø ñeán theá heä cuûa
caùc em môùi coù khaû naêng ñaùp öùng ñöôïc söï phaùt trieån chung cuûa toaøn caàu, coøn
neáu nhö chuùng ta laø ngöôøi laøm giaùo duïc khoâng hoaøn thaønh söù meänh cuûa mình
thì trong töông lai ñaát nöôùc seõ bò tuït haäu so vôùi thôøi ñaïi, caùc nöôùc baïn coù söï
taåy chay baát hôïp taùc, nhö vöøa qua thoâng tin ñaïi chuùng coù ñöa tin nhieàu nhö
vieäc xuaát khaåu Toâm, Caù… khoâng ñaït tieâu chuaån, coøn trong söõa thì coù chöùa chaát
11
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
Melamine … Taát caû nhöõng vieäc laøm ñoù coù lôïi tröôùc maét nhöng seõ ñeå laïi haäu
quaû laâu daøi trong töông lai veà nhieàu maët, nhö oâng baø ta ñaõ töøng noùi “ Ñôøi cha
aên maën, ñôøi con khaùt nöôùc” .Nhöõng vieäc töôûng tröøng nhö raát ñôn giaûn chuùng
ta khoâng giaùo duïc kòp thôøi thì raát nguy hieåm cho neàn kinh teá cuûa nöôùc nhaø,
nguy hieåm cho moâi tröôøng soáng vaø nguy hieåm caû tính maïng con ngöôøi cuõng
nhö sinh vaät soáng treân beà maët Traùi Ñaát. Nhö ngaïn ngöõ Taây Ban Nha coù caâu
“Thoùi quen ban ñaàu chæ laø nhöõng sôïi tô nheän, laâu daàn bieán thaønh sôïi daây
thöøng”
Khí quyeån laø taøi nguyeân chung cuûa nhaân loaïi ,baûo veä khí quyeån ñoøi hoûi
söï noã löïc chung cuûa moïi ngöôøi, nhaát laø ñoái vôùi taàng lôùp thanh thieáu nieân vaø
hoïc sinh , laø nhöõng ngöôøi chuû töông lai cuûa ñaát nöôùc, nhöng trong quaù trình
giaûng daïy cuõng nhö trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy toâi nhaän thaáy nhieàu ngöôøi
khoâng nhaän thöùc ñöôïc nhöõng vieäc laøm cuûa mình coù oâ nhieãm moâi tröôøng hay
khoâng, thaäm chí coù nhöõng ngöôøi bieát nhöõng haønh vi cuûa mình nhöng vaãn laøm,
vaø xem vieäc baûo veä moâi tröôøng laø cuûa ngöôøi khaùc khoâng phaûi cuûa mình vaø
ngay caû hoïc sinh trong nhaø tröôøng nhieàu em cuõng chöa coù yù thöùc toát: nhö sau
khi uoáng nöôùc vöùt ly khoâng ñuùng nôi qui ñònh, aên xoâi, aên quaø baùnh tröôùc coång
tröôøng vöùt xaû giaáy goùi moät caùch böøa baõi, xeù saû raùc trong lôùp hoïc, trong hoäc
baøn … Trong lôùp toâi chuû nhieäm toâi coù taâm söï vôùi moät vaøi em hoïc sinh ? Khi
em aên xoâi, aên quøa xong em coù vöùt raùc ra ñöôøng khoâng ? Khi vöùt xaû raùc ra
ñöôøng em thaáy nhö theá naøo ? Ña soá caùc em traû lôøi laø coù , vì taát caû moïi ngöôøi ai
cuõng vaäy vaø ña soá caùc em ñeàu nhaän thöùc ñöôïc raèng nhöõng vieäc laøm cuûa mình
vaø moïi ngöôøi ñeàu gaây maát veä sinh coâng coäng, gaây oâ nhieãm cho moâi tröôøng
nhöng laïi chöa bieát chung tay vaøo ñeå cuøng baûo veä moâi tröôøng. Hoaëc khi daïy
toâi coù giôùi thieäu sô löôïc veà nöôùc Singapo ñoù laø moät ñaát nöôùc xanh, saïch, ñeïp
nhaát theá giôùi. Toâi coù hoûi: ?Vaäy lieäu Vieät Nam coù laøm ñöôïc nhö Singapo hay
khoâng ? Haàu heát caùc em ñeàu coù suy nghó laø chuùng ta khoâng theå naøo laøm ñöôïc.
Nhöõng vaán ñeà ñoù laø thuoäc veà yù thöùc cuûa moãi ngöôøi. Vaäy laøm theá naøo ñeå moïi
ngöôøi khoâng nhöõng nhaän thöùc ñöôïc maø coøn phaûi coù yù thöùc, neân caàn taêng
cöôøng coâng taùc truyeàn thoâng, tuyeân truyeàn, ñoái vôùi hoïc sinh caàn phaûi coù söï
giaùo duïc yù thöùc cho caùc em.
Ví duï: Daïy baøi 15 “ Caùc moû khoaùng saûn”. Muïc tieâu cuûa baøi laø cho hoïc
sinh naém ñöôïc theá naøo laø khoaùng saûn, coâng duïng cuûa chuùng vaø khoaùng saûn laø
nguoàn taøi nguyeân coù giaù trò cuûa moãi quoác gia, ñöôïc hình thaønh trong thôøi gian
daøi, laø loaïi taøi nguyeân khoâng theå phuïc hoài ñöôïc, vì vaäy con ngöôøi phaûi khai
thaùc tieát kieäm vaø hôïp lyù. Sau khi cung caáp xong kieán thöùc ôû phaàn 1 vaø phaàn 2,
12
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
ñeáùn phaàn khai thaùc vaø söû duïng caùc loaïi khoaùng saûn toâi tích hôïp vaán ñeà moâi
tröôøng vaøo trong baøi hoïc ñeå giaùo duïc caùc em.
- ? Khoaùng saûn laø nguoàn taøi nguyeân quí giaù cuûa quoác gia, nhöng vieäc khai
thaùc khoaùng saûn ñaõ taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng soáng nhö theá naøo ?
- ? Haäu quaû cuûa vieäc khai thaùc vaø söû duïng khoâng hôïp lyù ?
Ñeå traùnh giôø hoïc dieãn ra moät caùch nhaøm chaùn, vaø giaùo duïc hoïc sinh
mang laïi hieäu quaû cao vaø coù tính thuyeát phuïc, giaùo vieân neân cho hoïc sinh quan
saùt tranh aûnh, daãn chöùng cuï theå ñeå hoïc sinh thaáy ñöôïc quaù trình khai thaùc, cheá
bieán vaø söû duïng khoaùng saûn coù taùc ñoäng maïnh meõ ñeán moâi tröôøng vaø noù taùc
ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí nhö theá naøo. Khoâng nhöõng trong khai thaùc maø
trong vaán ñeà söû duïng cuõng phaûi hôïp lyù vaø tieát kieäm.
- ? Vaäy vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây taïi sao khai thaùc taøi nguyeân luoân phaûi ñi ñoâi
vôùi vieäc baûo veä moâi tröôøng töï nhieân ?
- ? Hoïc sinh phaûi laøm gì ñeå baûo veä nguoàn taøi nguyeân cuõng nhö baûo veä moâi
tröôøng khoâng khí ?
Muoán caùc em coù nhaän thöùc toát giaùo vieân khoâng neân aùp ñaët phaûi laøm nhö
theá naøy, phaûi laøm nhö theá kia, ôû löùa tuoåi caùc em coøn nhoû chöa nhaän thöùc heát
ñöôïc söï vieäc vaø ñaây cuõng chính laø löùa tuoåi ñang taäp laøm ngöôøi lôùn neân khoâng
thích söï sai baûo , aùp ñaët ñoâi khi coøn thích laøm ngöôïc laïi, chính vì vaäy ñeå giaùo
duïc toát ngöôøi giaùo vieân caàn ñöa ra nhöõng söï vieäc, nhöõng taùc haïi cuï theå xaûy ra
haøng ngaøy, maø töông ñoái gaàn guõi vôùi caùc em, gaây taùc haïi ñeán baûn thaân, baïn
beø, ngöôøi thaân, cuõng nhö taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng xung quanh, söï phaùt trieån
chung cuûa ñaát nöôùc… töø ñoù gaén vieâïc laøm, traùch nhieäm cuï theå ñoái vôùi moãi baûn
thaân hoïc sinh phaûi heát söùc tieát kieäm naêng löôïng, hoaëc giaùo duïc cho caùc em
neân taêng cöôøng ñi boä hoaëc ñi xe ñaïp khoâng nhöõng vöøa tieát kieäm naêng löôïng,
vöøa bôùt ñöôïc moät phaàn nhoû gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Qua giaùo duïc nhö vaäy
trong hoïc sinh cuõng coù söï chuyeån bieán hôn nhö trong lôùp hoïc, hoïc sinh luoân
chuù yù taét ñeøn, taét quaït khi khoâng coøn duøng ñeán nöõa, söû duïng ñieän vaø quaït khi
naøo thaät caàn thieát vaø ñaõ giaûm hieän töôïng phaù caàu trì …
Trong thaäp kyû cuoái cuøng cuûa theá kyû XX nhieät ñoä trung bình cuûa Traùi
Ñaát taêng leân gaàn 10c so vôùi thaäp kyû cuoái cuøng cuûa theá kyû XIX , maø nguyeân
nhaân laø do caùc loaïi khí thaûi, ñaëc bieät CO 2 gaây ra, khoâng nhöõng toån haïi traàm
troïng ñeán khoâng khí maø coøn maø aûnh höôûng ñeáùn nguoàn nöôùc. Noùi ñeán nöôùc ai
cuõng bieát roõ vai troø cuûa noù, vì khoâng chæ nöôùc lieân quan ñeán aên, uoáng, taém,
giaët…maø coøn lieân quan ñeán saûn xuaát noâng nghieäp cuõng nhö coâng nghieäp, maø
nöôùc coøn chính laø söï toàn taïi, söï soáng cuûa sinh vaät treân haønh tinh cuûa chuùng ta.
Vieäc giöõ cho nguoàn nöôùc trong saïch laø söï an toaøn cho mình vaø cho caû con
chaùu mai sau.
13
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc laø söï thay ñoåi thaønh phaàn vaø tính chaát lyù, hoùa,
sinh hoïc cuûa nöôùc vöôït quaù möùc cho pheùp, gaây aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng soáng
bình thöôøng cuûa con ngöôøi vaø sinh vaät.
Ví duï: Khi daïy baøi 23 “Soâng vaø hoà ” Muïc tieâu cuûa baøi laø sau khi hoïc
xong, hoïc sinh caàn: Trình baøy ñöôïc caùc khaùi nieäm soâng, phuï löu, chi löu, heä
thoáng soâng, löu vöïc soâng, cheá ñoä nöôùc, hoà vaø nguyeân nhaân hình thaønh hoà. ÔÛ
phaàn 1 “Soâng vaø löôïng nöôùc cuûa soâng” sau khi truyeàn thuï cho hoïc sinh khaùi
nieäm veà soâng vaø löôïng nöôùc cuûa soâng , ñeán phaàn vai troø cuûa soâng cho hoïc sinh
tìm hieåu vai troø cuûa soâng vaø nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa noù vôùi con ngöôøi.
Giaùo vieân coù theå cho hoïc sinh xem baêng hình hoaëc tranh aûnh veà hieän töôïng luõ
luït hoaëc giaùo vieân laáy daãn chöùng cuï theå: Nhö caùc traän luït ôû Ngheä Tónh, Hueá,
Haø Noäi , Thaønh phoá Hoà Chí Minh … Sau ñoù toâi daãn daét cho hoïc sinh tìm hieåu
caùc vaán ñeà sau:
- ? Nhaän xeùt veà caùc ñoaïn baêng cuõng nhö caùc hình aûnh vöøa xem ? (Gaây thieät
haïi veà ngöôøi vaø cuûa. Ñoù chính laø nhöõng haäu quaû do moâi tröôøng mang laïi)
- ? Theo em aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa soâng ñoái vôùi ñoái vôùi con ngöôøi laø do
nhöõng nguyeân nhaân naøo ? Bieän phaùp khaéc phuïc tieâu cöïc ?
( Ñoù chính laø taùc haïi cuûa vieäc khai
thaùc röøng böøa baõi). Bôûi vì chuùng ta
taùc ñoäng vaøo moâi tröôøng nhö theá
naøo thì moâi tröôøng taùc ñoäng laïi, traû
laïi chuùng ta
Hoaëc ôû phaàn 2 “Hoà” giaùo vieân cho
hoïc sinh tìm hieåu:
- ? Nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa
con ngöôøi ñoái vôùi soâng vaø hoà?
- ? Haäu quaû ?
Caûnh ngaäp luït ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh
Ngoaøi nhöõng noäi dung kieán thöùc cô baûn saùch giaùo khoa ra , giaùo vieân
môû roäng theâm ñeå caùc em naém ñöôïc. Trong thôøi gian vöøa qua phoùng söï ñaøi
truyeàn hình Vieät Nam ñaõ ñeà caäp ñeán vaán ñeà nöôùc thaûi cuûa nhaø maùy söõa, nhaø
maùy boät ngoït Vedan ñaõ gaây oâ nhieãm nghieâm troïng nguoàn nöôùc . Ngoaøi ra oâ
nhieãm nguoàn nöôùc coøn do ôû nhieàu ñòa phöông noâng daân duøng caùc loaïi phaân
hoaù hoïc, thuoác tröø saâu quaù lieàu löôïng vaø do caùc chaát thaûi trong sinh hoaït con
ngöôøi ñaõ gaây aûnh höôûng xaáu ñeán caùc sinh vaät trong nöôùc, laøm giaûm nguoàn lôïi
thuyû haûi saûn. Nhöõng chaát gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc thöôøng ñöôïc thaám daàn töø
14
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
maët nöôùc xuoáng caùc taàng saâu hôn, roài tích tuï laïi trong maïch nöôùc ngaàm, nhaát
laø nhöõng chaát khoù bò oâ xi hoaù.
Giaùo vieân veõ haäu quaû qua chuoãi thöùc aên ñeå hoïc sinh thaáy ñöôïc:
Nöôùc bò oâ nhieãm -> Thöïc vaät -> Ñoäng vaät -> Con ngöôøi
- ? Em coù nhaän xeùt gì qua sô ñoà treân ? Con ngöôøi seõ gaùnh chòu moïi haäu quaû
khi chính hoï gaây oâ nhieãm. Hôn theá nöõa Traùi Ñaát cuûa chuùng ta coù khoaûng
1400.000 trieäu tæ lít nöôùc, nhöng khoâng phaûi taát caû soá nöôùc ñoù con ngöôøi ñeàu
söû duïng ñöôïc vì 93,7% laø nöôùc maën, 2,14% nöôùc bò ñoâng cöùng, nöôùc ngaàm,
hôi nöôùc… trong ñoù chæ coù khoaûng 0,0001 % löôïng nöôùc ngoït söû duïng ñöôïc.
- ? Vaäy theo em , chuùng ta caàøn laøm gì ñeå giöõ cho nguoàn nöôùc khoâng bò oâ
nhieãm vaø baûo veä nguoàn nöôùc ?
Sau khi hoïc sinh trình baøy yù kieán cuûa mình, giaùo vieân giaùo duïc cho hoïc
sinh yù thöùc baûo veä söï trong saïch cuûa ao, hoà, soâng ngoøi baèng caùch tuyeät ñoái
khoâng vöùt raùc xuoáng caùc thuyû vaät aáy, ngoaøi ra giaùo vieân giaùo duïc caùc em coù yù
thöùc tieát kieäm, laøm sao cho moãi hoïc sinh, trong töøng haønh vi coù thoùi quen tieát
kieäm, tieát kieäm ôû nhaø, tieát kieäm ôû tröôøng, tieát kieäm ôû nôi coâng coäng, nhö thaáy
voøi nöôùc chaûy nhôù khoaù laïi, neáu thaáy nöôùc roø ræ baùo caùo cho ngöôøi coù chöùc
traùch söûa laïi ngay. Hoaëc giaùo duïc cho caùc em baèng caùch moãi hoïc sinh moät
ngaøy tieát kieäm 1 lít nöôùc, thì caû nöôùc trong moät naêm tieát kieäm khoaûng 6377
trieäu lít nöôùc. Qua giaùo duïc toâi nhaïân thaáy ôû moät vaøi em coù yù thöùc toát hôn, nhö
vieäc giöõ gìn veä sinh chung trong khi uoáng nöôùc ôû tröôøng, coù yù thöùc hôn trong
vieäc giöõ gìn veä sinh tröôøng lôùp. Tuy nhieân beân caïnh ñoù coøn nhieàu em maëc duø
coù nhaän thöùc veà nhöõng vieäc laøm cuûa mình cuõng nhö cuûa moïi ngöôøi , nhöng laïi
chöa coù yù thöùc, chính vì theá vieäc giaùo duïc naøy laø phaûi thöôøng xuyeân vaø laâu
daøi.
Khi daïy baøi 24 “ Bieån vaø ñaïi döông” Muïc tieâu cuûa baøi laø bieát ñöôïc caùc
hình thöùc vaän ñoäng cuûa nöôùc bieån vaø ñaïi döông ,cuõng nhö vai troø cuûa bieån ñoái
vôùi cuoäc soáng cuûa con ngöôøi cuõng nhö caùc sinh vaät .Trong phaàn 2 cuûa baøi “Söï
vaän ñoäng cuûa nöôùc bieån vaø ñaïi döông”. Ñeå giaùo duïc ñaït hieäu quaû cao vaø khaéc
saâu nhaän thöùc veà moâi tröôøng bieån vaø ñaïi döông cho hoïc sinh, ngöôøi giaùo vieân
phaûi bieát keát hôïp giöõa lôøi giaûng vaø daãn chöùng moät caùch kheùo leùo veà thöïc traïng
cuûa bieån vaø ñaïi döông hieän nay vaø sau ñoù cho hoïc sinh thaûo luaän ñeå tìm hieåu:
- ? Nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm nöôùc bieån , ñaïi döông vaø haäu quaû ?
- ? Ñöùng tröôùc thöïc traïng cuûa bieån vaø ñaïi döông nhö vaäy em nhaän thöùc
ñöôïc ñieàu gì ? Vai troø cuûa em trong vieäc baûo veä moâi tröôøng cuûa bieån vaø ñaïi
döông ?
Qua hình thöùc trao ñoåi, thaûo luaän nhö vaäy caùc em töï baûn thaân mình
ñaùnh giaù nhöõng vieäc laøm toát vaø nhöõng vieäc laøm khoâng toát ñoái vôùi moâi tröôøng
15
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
bieån, töï baûn thaân caùc em môùi naâng cao ñöôïc nhaän thöùc cuûa mình. Maëc duø taïi
ñòa phöông chuùng ta khoâng coù bieån nhöng giaùo vieân vaãn giaùo duïc cho caùc em
coù yù thöùc trong caùc laàn ñi thaêm quan, vaø thöôøng xuyeân xem saùch, baùo, ti vi veà
noäi dung baûo veä moâi tröôøng vaø goùp phaàn phoå bieán ñeán nhieàu ngöôøi khaùc, vôùi
caùc hieåu bieát maø baûn thaân thu nhaän ñöôïc. Coù nhö vaäy caùc em môùi chung tay
vaøo baûo veä moâi tröôøng.
Hoaëc khi daïy baøi 15 “Caùc moû khoaùng saûn” ñeå gaây söï höùng thuù cho hoïc
sinh vaø giaùo duïc cho hoïc sinh coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng nöôùc, giaùo vieân cho
hoïc sinh quan saùt moät soá hình aûnh veà haäu quaû cuûa vieäc khai thaùc daàu böøa baõi
laøm lan traøn treân maët nöôùc… Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh:
- ? Ñoïc teân böùc tranh ? Böùc tranh ñoù theå hieän hieän töôïng gì ? ÔÛ ñaâu ? Moâ taû ?
? Em haõy neâu caûm nhaän cuûa
em sau khi xem caùc hình aûnh
treân ? Giaùo vieân ñeå töï hoïc
sinh neâu neân caûm nhaän cuûa
mình trong caùc hoaït ñoäng
cuûa con ngöôøi ñoái vôùi moâi
tröôøng nöôùc vaø thoâng qua ñoù
giaùo vieân giaùo duïc theâm cho
caùc em. Töø nhöõng söï vieäc
Caù cheát ôû soâng Haäu
nhö vaäy giaùo vieân phaân tích cho hoïc sinh thaáy ñöôïc vaø nhaèm muïc ñích ñeå
tuyeân truyeàn, truyeàn ñaït nhaèm naâng cao taàm nhaän thöùc cho hoïc sinh, ñeå hoïc
sinh nhaän thaáy raèng ñoù laø nhöõng vieäc laøm khoâng toát vaø giaùo vieân daãn daét ,
giaùo duïc cho caùc em coù yù thöùc trong vieäc söû duïng nguoàn taøi nguyeân , cuõng nhö
baûo veä moâi tröôøng noùi chung vaø moâi tröôøng nöôùc noùi rieâng.
Sau baøi ñeán tieát hoïc sau toâi cho hoïc sinh laøm baøi kieåm tra 15’ vôùi noäi
dung cuûa baøi hoïc vaø trong ñoù toâi coù cho 2 caâu hoûi lieân quan ñeán moâi tröôøng
nöôùc.
- Caâu 1: Neâu nhöõng nguyeân nhaân gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ?
- Caâu 2: Veõ hoaøn thaønh sô ñoà ? Nhaän xeùt ? Vôùi caâu naøy ña soá
Khoâng
khí
Nöôùc bò oâ
nhieãm
aûnh höôûng
Sinh
vaät
hoïc sinh ñeàu veõ theå
hieän söï taùc ñoäng
qua laïi cuûa caùc
thaønh
phaàn
töï
nhieân. Chöùng toû khi
moâi tröôøng nöôùc bò16
oâ nhieãm thì aûnh
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
Ñaát
Con
ngöôøi
vaø caùc thaønh phaàn khaùc laïi taùc ñoäng ngöôïc laïi moâi tröôøng nöôùc.
Vôùi caâu hoûi soá 1 ña soá caùc em keå ñöôïc ít nhaát 3 nguyeân nhaân: Nhö do
chaát thaûi coâng nghieäp, nöôùc sinh hoaït haøng ngaøy cuûa ngöôøi daân, Do ngöôøi daân
söû duïng caùc loaïi thuoác hoaù hoïc vaø thuoác tröø saâu… Beân caïnh ñoù coù moät soá em
coøn keå theâm ñöôïc moät soá nguyeân nhaân khaùc, qua ñoù giaùo vieân caàn boå sung
theâm cho hoïc sinh moät vaøi nguyeân nhaân khaùc : Coù theå laø do möa, gioù, baõo, luõ
luït… Nöôùc möa khi rôi xuoáng maët ñaát, maùi nhaø, ñöôøng xaù… ñaõ keùo theo caùc
chaát oâ nhieãm ñi vaøo soâng, suoái, ao, hoà, bieån…, hoaït ñoäng giao thoâng - vaän taûi,
chaát thaûi höõu cô…
Vaäy vì sao chuùng ta phaûi baûo veä moâi tröôøng ? Ñoù laø moät caâu hoûi ñaët ra
cho taát caû chuùng ta, chuùng ta phaûi toân troïng thieân nhieân, toân troïng Traùi Ñaát, vì
Traùi Ñaát vaø nhöõng sinh vaät cuûa noù cuõng coù quyeàn ñöôïc toàn taïi nhö con ngöôøi
chuùng ta vaø chaát löôïng moâi tröôøng Traùi Ñaát vaø söùc khoeû cuûa nhaân loaïi khoâng
theå taùch rôøi nhau. Chính vì vaäy coâng taùc giaùo duïc moâi tröôøng ñöôïc nhieâuø nöôùc
treân theá giôùi quan taâm trong ñoù coù Vieät Nam, vì khoâng coù giaûi phaùp kinh teá
naøo coù hieäu quaû baèng ñaàu tö vaøo con ngöôøi. Hieän nay moïi nôi treân theá giôùi
nguoàn ñaát ñang bò oâ nhieãm nghieâm troïng.
OÂ nhieãm moâi tröôøng ñaát laø söï thay ñoåi veà thaønh phaàn vaø caùc tính chaát
lyù, hoùa, sinh cuûa ñaát vöôït quaù möùc bình thöôøng, söï thay ñoåi naøy ñaõ laøm thay
ñoåi tính chaát cuûa ñaát, khieán cho ñaát khoâng coøn phuø hôïp vôùi muïc ñích söû duïng.
Ví duï: Khi daïy baøi 26 “Ñaát. Caùc nhaân toá hình thaønh ñaát ” Muïc tieâu cuûa
baøi laø sau khi hoïc xong, hoïc sinh naém ñöôïc khaùi nieäm veà ñaát cuõng nhö caùc
thaønh phaàn vaø nhaân toá hình thaønh cuûa ñaát. Hieåu ñöôïc taàm quan troïng veà ñoä
phì cuûa ñaát vaø yù thöùc ñöôïc vai troø cuûa con ngöôøi trong vieäc laøm cho ñoä phì cuûa
ñaát taêng hay giaûm.
Ñeå giaûi quyeát toát muïc tieâu treân, sau khi hoïc xong baøi 25, giaùo vieân
höôùng daãn hoïc sinh tham quan khaûo saùt thöïc ñòa, thu thaäp moät soá maãu ñaát vaø
quan saùt caây troàng treân töøng khu vöïc ñaát ñoù, cuõng nhö tìm hieåu quaù trình canh
taùc, kinh nghieäm cuûa ngöôøi daân trong phaùt trieån kinh teá noâng nghieäp cuûa nhaân
daân cuûa ngöôøi daân nôi caùc em sinh soáng, ñeå caùc em phaân tích, so saùnh, ñoái
chieáu vaø ruùt ra nhöõng keát luaän :
17
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
- ? Theá naøo laø ñaát coù ñoä phì cao ? Ñaát coù ñoä phì cao vaø ñaát coù ñoä phì thaáp
coù gì khaùc nhau ?
- ? Nhöõng nguyeân nhaân naøo cho ñaát bò suy thoaùi ? Haäu quaû?
Nhöõng nguyeân nhaân laøm ñaát bò suy
thoaùi nhö : Söû duïng thuoác tröø saâu,
phaân hoaù hoïc trong noâng nghieäp,
chaët phaù röøng ñaàu nguoàn, caùc chaát
pheá thaûi trong hoaït ñoäng coâng
nghieäp, cuøng nhö sinh hoaït cuûa con
ngöôøi… laøm nguoàn ñaát bò suy thoaùi
vaø oâ nhieãm.
Nöôùc thaûi gaây cheát caây coái vaø sinh vaät
- ? Moät soá bieän phaùp baûo veä moâi tröôøng ñaát ? Vai troø cuûa hoïc sinh trong
vieäc
baûo veä moâi tröôøng ñaát ?
ÔÛ lôùp hoïc khaùc giaùo vieân höôùng daãn
hoïc sinh ñieàu tra veà khoái löôïng raùc thaûi,
Baõi raùc thaûi
ôû tröôøng hoïc vaø taïi ñòa phöông cuûa caùc
- ? Nôi naøo laø choã tieáp nhaän raùc
em. Töø ñoù yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi:
nhieàu nhaát ? Moâi tröôøng ôû nhöõng nôi
- ? Khoái löôïng raùc taïi tröôøng hoïc vaø taïi
chöùa nhieàu raùc nhö theá naøo ?
ñòa phöông cuûa caùc em nhö theá naøo?
- ? Chuùng ta phaûi laøm theá naøo ñeå coù
moâi tröôøng trong saïch ?
Vôùi caùch hoïc taäp naøy giaùo vieân laø
ngöôøi höôùng daãn, giuùp caùc em nghieân cöùu, phaân tích vaø ruùt ra keát luaän, khoâng
nhöõng hoïc sinh naém chaéc ñöôïc kieán thöùc, maø coøn taïo söï höùng thuù cho hoïc sinh
vaø reøn luyeän cho hoïc sinh ñöôïc tính töï laäp. Maø qua ñoù hoïc sinh nhaän thaáy raèng
nhöõng vieäc xaû raùc böøa baõi seõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán baûn thaân cuûa caùc em vaø
vieäc giöõ moâi tröôøng trong saïch hay khoâng cuõng chính laø do baûn thaân cuûa caùc
em, töø ñoù caùc em coù yù thöùc hôn trong vieäc giöõ gìn veä sinh tröôøng lôùp vaø ôû khu
daân cö. Ñieån hình trong nhöõng naêm hoïc qua tröôøng phaùt ñoäng phong traøo
xanh, saïch , ñeïp caùc em tích cöïc tham gia höôûng öùng, thu gom giaáy vuïn ñeå
laøm keá hoaïch nhoû, ñoå raùc ñuùng nôi qui ñònh, doïn saïch keânh möông vaø coøn toá
caùo nhöõng baïn coù haønh vi gaây maát veä sinh.
Nhö chuùng ta ñaõ bieát caùc thaønh phaàn trong töï nhieân bao giôø cuõng coù moái
quan heä chaët cheõ laãn nhau, khi moät thaønh phaàn thay ñoåi thì keùo theo söï thay
ñoåi cuûa caùc thaønh phaàn khaùc. Vaäy söï oâ nhieãm nguoàn ñaát, nöôùc, khí quyeån ñeàu
18
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
coù aûnh höôûng tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeán söï phaùt trieån cuûa sinh vaät. ÔÛ nöôùc ta
hieän nay ñang maát daàn söï caân baèng sinh thaùi, nguyeân nhaân chính laø do töï
nhieân vaø con ngöôøi.
Khi daïy baøi 27 “Lôùp voû sinh vaät. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï phaân
boá ñoäng thöïc vaät treân Traùi Ñaát ” Muïc tieâu cuûa baøi laø hoïc sinh phaân tích ñöôïc
caùc nhaân toá töï nhieân aûnh höôûng ñeán söï phaân boá ñoäng, thöïc vaät treân Traùi Ñaát
vaø moái quan heä cuûa chuùng, cuøng nhö trình baøy ñöôïc nhöõng aûnh höôûng tích cöïc
vaø tieâu cöïc cuûa con ngöôøi ñeán söï phaân boá ñoäng thöïc vaät treân Traùi Ñaát.
ÔÛ baøi naøy trong phaàn 3 thoâng qua thöïc teá vaø moät soá tranh aûnh giaùo vieân
yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi :
- ? Nhöõng taùc ñoäng tích cöïc vaø tieâu cöïc cuûa con ngöôøi ñeán söï phaân boá
ñoäng, thöïc vaät treân Traùi Ñaát ? Laáy ví duï ?
- ? Nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa
con ngöôøi ñaõ ñeå laïi haäu quaû gì?
- ? Con ngöôøi laøm gì ñeå baûo veä
sinh vaät ?
- ? Vì sao con ngöôøi phaûi khai
thaùc röøng hôïp lyù vaø baûo veä röøng ?
- ? Neâu moái quan heä cuûa caùc
ñoäng thöïc vaät ?
Ñaát troáng ñoài troïc
Töø nhöõng caâu hoûi treân giaùo vieân phaân tích cho caùc em thaáy söï toàn taïi
cuûa sinh vaät phuï thuoäc raát nhieàu vaøo con ngöôøi vaø moái quan heä cuûa caùc ñoäng
thöïc vaät bao giôø cuõng coù söï taùc ñoäng qua laïi vôùi nhau :Thöïc vaät raát caàn cho
ñôøi soáng ñoäng vaät vì noù laø thöùc aên, nôi ôû cho ñoäng vaät, coøn neáu thieáu ñoäng vaät
thaûm thöïc vaät seõ ngheøo naøn vaø buoàn teû.
Ñeå kieåm tra söï nhaän thöùc cuûa hoïc sinh ñeán phaàn cuûng coá yeâu caàu hoïc
sinh laøm caùc baøi taäp:
- Baøi 1:Ñaùnh daáu x vaøo caâu traû lôøi ñuùng ?
Baûo veä ñoäng thöïc vaät treân Traùi Ñaát laïi laø vieäc laøm caàn thieát vaø caáp baùch vì:
a.Con ngöôøi mang nhöõng gioáng caây troàng, vaät nuoâi töø nôi naøy ñeán nôi khaùc.
b.Con ngöôøi thu heïp nôi sinh soáng cuûa nhieàu loaøi ñoäng, thöïc vaät.
c.Vieäc khai thaùc röøng böøa baûi ñaõ laøm cho nhieàu loaøi ñoäng vaät maát nôi cö truù,
phaûi di chuyeån ñi nôi khaùc.
d. Ngöôøi AÂu ñaõ mang cöøu töø chaâu AÂu sang nuoâi ôû OÂâxtraâylia.
19
Hoàng Thi Xuân Mai - THCS Phạm Hồng Thái, Pleiku
e.Khai thaùc röøng böøa baõi ñaõ laøm cho dieän tích röøng ngaøy caøng bò thu heïp, röøng
ngaøy caøng ngheøo ñi.
- Baøi 2:Noái caùc oâ chöõ baèng caùc muõi teân ñeå chæ moái quan heä ñoäng, thöïc vaät.
Thöïc
vaät
Ñoäng
vaät
Ñoäng
vaät
Qua hai baøi taäp coù khoaûng 78% hoïc sinh laøm ñuùng hoaøn toaøn vaø 22%
hoïc sinh laøm coøn coù caâu sai.
III. KEÁT QUAÛ VAØ VIEÄC PHOÅ BIEÁN ÖÙNG DUÏNG NOÄI DUNG VAØO
THÖÏC TIEÃN
Treân ñaây chæ laø nhöõng ví duï ñieån hình maø toâi tích hôïp vaán ñeà moâi
tröôøng ñeå giaùo duïc cho hoïc sinh trong vieäc baûo veä moâi tröôøng . Laø ngöôøi laøm
coâng taùc giaùo duïc toâi khoâng theå laøm ngô tröôùc nhöõng thöïc traïng cuûa moâi
tröôøng hieän nay, hoïc sinh laø nhöõng ngöôøi chuû töông lai cuûa ñaát nöôùc, laøm sao
ñeå hoïc sinh vöøa coù nhaän thöùc ñoàng thôøi vöøa coù yù thöùc trong vieäc baûo veä moâi
tröôøng. Trong nhöõng naêm qua ôû caùc lôùp toâi daïy, toâi ñaõ loàng gheùp vieäc giaùo
duïc vaán ñeà moâi tröôøng vaøo trong baøi daïy toâi ñaõ thöïc nghieäm treân nhieàu lôùp
khaùc nhau vaø ñaõ thu ñöôïc moät soá keát quaû nhaát ñònh..
Trong nhöõng naêm tröôùc ñaây vieäc tích hôïp moâi tröôøng vaøo noäi dung baøi
hoïc coøn chöa ñöôïc chuù trong nhieàu neân möùc ñoä nhaän thöùc cuûa hoïc sinh coøn
haïn cheá vaø trong nhöõng naêm gaàn ñaây vaán ñeà tích hôïp moâi tröôøng vaøo trong
baøi giaûng moät caùch kyõ löôõng vaø saâu saéc hôn neân ñaõ ñem laïi hieäu quaû cao hôn.
* Keát quaû thoáng keâ:
Lôùp Só
Möùc ñoä nhaän thöùc tröôùc khi tích Möùc ñoä nhaän thöùc sau khi
soá
tích hôïp moâi tröôøng
tích hôïp moâi tröôøng
Toát
Khaù
TBình
Toát
Khaù
TBình
6/7
45
10
30
5
15
27
3
22,2%
66,6%
11,2%
33,3%
60%
6,7%
6/8
47
14
28
5
20
25
2
29,8%
59,8%
10,4%
42,5%
53,2%
4,3%
6/9
44
12
30
2
16
27
1
27,3%
68,2%
4,5%
36,4%
61,4%
2,2%
6/11 46
15
29
2
25
20
1
32,6%
63%
4,4%
54,3%
43,5%
2,2%
20
- Xem thêm -