Tài liệu Skkn giáo dục tình yêu biển đảo qua hoạt động ngoại khóa thi vẽ tranh, thuyết trình tranh vẽ và viết bài cảm nhận về tiểu thuyết mini “đảo chìm”.

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc MÔ TẢ SÁNG KIẾN Mã số ( do Thường trực Hội đồng ghi)………………………………………..… 1. Tên sáng kiến: Giáo dục tình yêu biển đảo qua hoạt động ngoại khóa Thi vẽ tranh, thuyết trình tranh vẽ và viết bài cảm nhận về tiểu thuyết mini “Đảo chìm”. 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chuyên môn – môn Ngữ văn. 3. Mô tả bản chất của sáng kiến: 3.1. Tình trạng giải pháp đã biết: Ra đời vào tháng 07/1980, Đảo chìm là tiểu thuyết mini nổi tiếng của Trần Đăng Khoa. Tác giả đã dựa trên những câu chuyện có thật về người lính hải quân ngày đêm giữ đảo để viết nên những trang “thần bút” – (Đảo chìm, trang 130). Đọc Đảo chìm, người đọc vô cùng xúc động trước tình đồng đội, trước sự hy sinh, trước tinh thần lạc quan, hồn nhiên, tếu táo của những người lính ngày đêm “xúc từng tảng đá san hô chìm sâu dưới mấy mét nước, đắp quanh chân đảo để mở mang bờ cõi”. Qua những trang viết không dài, nhưng đủ độ ngấm sâu vào tâm thức, chúng ta thêm một lần nữa yêu người Mẹ Tổ quốc, tự hào về những người lính đảo và thấm thía hơn bao giờ hết giá trị thiêng liêng của hai chữ chủ quyền. Đất nước ta đã 43 mùa xuân độc lập, nhưng “Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển; Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng”. Những câu thơ của nhà thơ Nguyễn Việt Chiến đã nêu lên một thực tế về chủ quyền biển đảo của Tổ quốc ta luôn bị đe dọa bởi thế lực ngoại bang. Và trên thực tế, suốt mấy năm qua, chủ quyền biển đảo luôn là vấn đề thời sự nóng được dư luận quan tâm sâu sắc. Là những người dạy học Ngữ văn, chúng tôi thấu hiểu giá trị của môn học không chỉ đem đến cho người học kỹ năng nghe, nói, đọc, viết mà còn phải khơi dậy ở tâm hồn thế hệ trẻ những giá trị nhân văn để các em yêu đời, yêu người thêm chút nữa. Trong bối cảnh chủ quyền Tổ quốc bị đe dọa, nhận thấy trách nhiệm của 1 mình là truyền đến các em thông điệp về tình yêu nước, ý thức bảo vệ chủ quyền, giúp các em cảm nhận, thấu hiểu phần nào cuộc sống gian khổ và sự hy sinh thầm lặng nhưng lớn lao của người lính đảo, chúng tôi lựa chọn Đảo chìm, một tác phẩm văn học viết về Trường Sa, để tổ chức hoạt động ngoại khóa cho các em học sinh. 3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến: 3.2.1 Mục đích của giải pháp: Thông qua hoạt động ngoại khóa Thi vẽ tranh, thuyết trình tranh vẽ và viết bài cảm nhận về tiểu thuyết “Đảo chìm”, mục đích người dạy muốn hướng đến chính là: + Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, ý thức giữ gìn, bảo vệ chủ quyền Tổ quốc, đặc biệt là chủ quyền biển đảo. + Giúp các em học sinh hiểu biết hơn về những gian khổ, hy sinh của người lính đảo. Từ đó, biết trân trọng, nâng niu cuộc sống hòa bình. + Đổi mới phương pháp dạy học nhằm “phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học” cho học sinh. + Rèn luyện kỹ năng đọc, cảm thụ văn bản; củng cố kỹ năng tạo lập văn bản cho học sinh. + Phát triển một số phẩm chất và năng lực cơ bản cho người học. + Tạo sân chơi để học sinh bộc lộ năng khiếu, năng lực. + Hình thành thói quen đọc sách và đọc “chìm lắng vào nội dung văn học để phát triển trí tuệ, cảm xúc”. 3.2.2 Điểm mới của giải pháp: + Việc lồng ghép giáo dục tình yêu quê hương đất nước, giáo dục ý thức giữ gìn chủ quyền biển đảo...không khô khan, áp đặt. Đưa vấn đề chủ quyền biển đảo vào hoạt động học tập một cách tự nhiên. + Sử dụng một tác phẩm văn học chưa có trong sách giáo khoa hiện hành để học sinh tiếp cận (học sinh tự giải mã văn bản dựa trên đặc trưng thể loại). 2 + Dung lượng của tác phẩm không dài, rất phù hợp cho người đọc thời @ (vì lí do thời gian). + Giáo viên không truyền thụ tri thức. Học sinh được trải nghiệm qua lớp vỏ ngôn từ, thông qua đó các em chủ động lĩnh hội kiến thức và tự do sáng tạo, tự do nêu lên quan điểm cá nhân mà không bị áp đặt cách hiểu. + Góp phần hình thành các năng lực cho học sinh: năng lực ngôn ngữ, năng lực đọc hiểu văn bản; các kỹ năng: kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng trả lời phỏng vấn.... 3.2.3 Các bước thực hiện giải pháp: Hoạt động ngoại khóa Thi vẽ tranh, thuyết trình tranh vẽ và viết bài cảm nhận về tiểu thuyết mini “ Đảo chìm” được tiến hành qua các hoạt động sau: - Hoạt động 1: Xây dựng kế hoạch Kế hoạch này được triển khai, thống nhất trong tổ bộ môn, bộ phận quản lý chuyên môn của trường (kế hoạch được triển khai vào tháng 10/2017, sau một tháng để các thành viên trong tổ nghiên cứu tác phẩm, đóng góp ý kiến, kế hoạch được điều chỉnh và triển khai đến học sinh). Phổ biến kế hoạch đến toàn thể học sinh của trường (trong giờ sinh hoạt cờ, sinh hoạt lớp). Thời gian để học sinh thực hiện hoạt động từ tháng 12/2017 – hết tháng 01/2018. - Hoạt động 2: Lập danh sách học sinh đăng ký tham gia thi vẽ tranh, thuyết trình tranh vẽ và viết bài cảm nhận. - Hoạt động 3 : In tác phẩm “Đảo chìm” và giới thiệu đến học sinh. Tác phẩm được lấy trên mạng internet, không có tranh minh họa, sau đó tổ chuyên môn sẽ đọc, kiểm dò, đối chiếu với bản gốc (tiểu thuyết mini Đảo chìm; Nhà xuất bản Kim Đồng; Quyết định xuất bản số: 21/QĐKĐ kí ngày 4/2/2016). - Hoạt động 4: Nhận tranh vẽ và bài cảm nhận của học sinh. - Hoạt động 5: Tổ chức chấm thi và khen thưởng cho học sinh. 3 + Chia tổ chuyên môn thành 2 nhóm, mời thêm 1 thành viên Ban giám hiệu phụ trách chuyên môn. Các nhóm họp thống nhất định hướng chấm với biểu điểm. + Nhóm 1 sẽ chấm và phân loại bài cảm nhận của các em. Bài cảm nhận sẽ được quy đổi thành điểm cộng vào bài viết 1 tiết ở học kỳ hai. Loại A B C Điểm cộng 1.5 1.0 0.5 KẾT QUẢ: Số bài Loại A Loại B Loại C 129 41 58 30 + Nhóm 2 sẽ chấm tranh vẽ: Chấm sơ tuyển để chọn những tác phẩm đẹp vào vòng chung kết. Chấm phần thuyết trình tranh vẽ ở vòng chung kết. Ở vòng này, thí sinh sẽ thuyết trình về tác phẩm của mình trong thời gian 5 phút (chất liệu để vẽ tranh, nội dung bức tranh, cảm nghĩ của bản thân sau khi đọc tác phẩm “Đảo chìm”). Giám khảo sẽ đặt câu hỏi phỏng vấn và nhận xét, góp ý cho tác phẩm của các em. Số lượng Số tranh tranh vẽ vào Giải thưởng Nhất Nhì Ba chung kết Khuyến Tập thể khích vẽ nhiều tranh 150 20 1 1 3 10 1 - Hoạt động 6: Trưng bày tranh vẽ. 4 Các tác phẩm vào chung kết được trưng bày trong giờ sinh hoạt cờ, sau đó được trưng bày tiếp tục trong phòng truyền thống 1 tuần. 3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp: Đề tài Giáo dục tình yêu biển đảo qua hoạt động ngoại khóa Thi vẽ tranh, thuyết trình tranh vẽ và viết bài cảm nhận về tiểu thuyết mini “Đảo chìm” có khả năng áp dụng hiệu quả vì: - Vẽ tranh, thuyết trình tranh vẽ theo tác phẩm văn học và viết bài cảm nhận là một hoạt động thiết thực, khơi gợi hứng thú đối với người học bộ môn Ngữ văn. - Giáo dục tình yêu biển đảo, ý thức bảo vệ chủ quyền Tổ quốc là điều hết sức cần thiết trong bối cảnh đất nước ta hiện nay. 3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp - Hoạt động dạy và học gắn liền với thực tiễn cuộc sống. - Nâng cao ý thức tôn trọng, giữ gìn chủ quyền biển đảo. - Giáo viên không thuyết giảng những bài học về đạo đức mà người học tự lĩnh hội và tự chuyển biến trong nhận thức, trong tình cảm. - Phát triển một số kỹ năng cơ bản cho người học, trong đó có kỹ năng đọc hiểu văn bản. - Tạo hứng thú cho môn học vốn không được nhiều học sinh yêu thích ở thời @. - Đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học của bộ môn Ngữ văn. - Tạo tâm thế sẵn sàng để tiếp nhận chương trình giáo dục phổ thông mới (người dạy chủ động lựa chọn một số văn bản để dạy học, người học chủ động giải mã những kiến thức mới và phát huy được tính sáng tạo của mình ). 5 3.5. Tài liệu kèm theo gồm: Phụ lục 1: Một vài bài cảm nhận của học sinh 6 7 Phụ lục 2: Tranh vẽ của học sinh - Vị tướng già và chàng lính trẻ - Chuyện trên boong 8 - Phụ lục 3: Thuyết trình tranh vẽ và trao giải 9 Bến Tre, ngày 19 tháng 3 năm 2018 10 Nguyễn Thị Huỳnh Mai, Phạm Quốc Bình, Bùi Thị Hồng Anh, Phạm Nguyễn Tuấn Anh, Võ Mạnh Huỳnh, Trường THPT Phan Liêm, Ba Tri 11