Tài liệu Skkn hiệu trưởng chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm ở cấp trung học phổ thông.

BM 01-Bia SKKN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI Đơn vị : Trường THPT Đăc Lua Mã số: ................................ (Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi) SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM HIỆU TRƯỞNG CHỈ ĐẠO NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Người thực hiện: LÊ MINH TUYẾN Lĩnh vực nghiên cứu: - Quản lý giáo dục  - Phương pháp dạy học bộ môn: .............................  (Ghi rõ tên bộ môn) - Lĩnh vực khác: .......................................................  (Ghi rõ tên lĩnh vực) Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN  Mô hình Đĩa CD (DVD)  Phim ảnh  Hiện vật khác (các phim, ảnh, sản phẩm phần mềm) Năm học: 2014 - 2015 1 BM02-LLKHSKKN SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC –––––––––––––––––– I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: LÊ MINH TUYẾN 2. Ngày tháng năm sinh: 06/04/1964 3. Nam, nữ: Nam 4. Địa chỉ: Trường THPT Đăc Lua 5. Điện thoại: 0918 266 397 (CQ)/ 063 3536 505 (NR); ĐTDĐ: 6. Fax: E-mail: minhtuyendl@gmail.com 7. Chức vụ: Hiệu Trưởng 8. Nhiệm vụ được giao (quản lý, đoàn thể, công việc hành chính, công việc chuyên môn, giảng dạy môn, lớp, chủ nhiệm lớp,…): 9. Đơn vị công tác: Trường THPT Đăc Lua II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Đai học - Năm nhận bằng: 1997 - Chuyên ngành đào tạo: Sư phạm Toán III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: quản lý trường học Số năm có kinh nghiệm: 15 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: “GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, TRUYỀN THỐNG CHO HỌC SINH THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP” 2 3 HIỆU TRƯỞNG CHỈ ĐẠO NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI : Trong công cuộc đổi mới của đất nước ta hiện nay nhằm đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc nâng cao dân trí, phát huy nguồn lực con người là yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững. Để tạo ra yếu tố nguồn lực con người đó thì mục tiêu quan trọng nhất trong sự nghiệp giáo dục đào tạo là giáo dục học sinh trở thành người phát triển toàn diện. Để học sinh thực sự trở thành những người phát triển toàn diện sau này rõ ràng công việc giáo dục của nhà trường có thể khái quát qua hai nhiệm vụ lớn đó là : - Giáo dục, đào tạo, trang bị kiến thức để các em trở thành những người có trí lực, thông minh, có tài để góp phần xây dựng đất nước. - Giáo dục cho học sinh tiếp tục hình thành, phát triển và hoàn thiện nhân cách một cách lành mạnh. Đó chính là khía cạnh giáo dục đạo đức. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả giáo dục là nỗi băn khoăn của tất cả những ai đang làm công tác giáo dục. Dạy chữ, dạy người luôn đi đôi với nhau, để hiệu quả giáo dục ngày càng đạt chất lượng hơn thì không thể chỉ chú trọng cung cấp, giáo dục học sinh những kiến thức khoa học mà còn phải luôn quan tâm đến việc giáo dục đạo đức học sinh, vì đạo đức là thành phần cơ bản của nhân cách, có đạo đức, có ý thức mới xác định được động cơ, mục đích học tập, chuyển biến về đạo đức chính là tiền đề chuyển biến về ý thức học tập và nâng cao được chất lượng học tập văn hóa và như vậy mới mong sau này trở thành những công dân tốt có đầy đủ kiến thức khoa học, có tri thức, biết yêu nước, có ý thức bảo vệ và xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh và như vậy mới đạt dược mục tiêu giáo dục toàn diện trong đổi mới giáo dục hiện nay. Để đạt được mục tiêu ấy người làm công tác quản lý giáo dục cần phải quan tâm đến lực lượng quan trọng trong công tác quản lý giáo dục học sinh một cách toàn diện đó chính là đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, đây là lực lượng chủ đạo trong công tác giáo dục của nhà trường, xây dựng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi làm lực lượng nòng cốt là công tác có ý nghĩa quyết định trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục ở nhà trường phổ thông. Sự phát triển của nhà trường gắn liền với sự tiến bộ, trưởng thành của từng tập thể lớp học, gắn liền với sự tiến bộ và trưởng thành của đội ngũ giáo viên, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp. Chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường phụ thuộc phần lớn vào kết quả giáo dục của từng giáo viên chủ nhiệm đối với lớp mà họ phụ trách. Công tác chủ nhiệm là một bộ phận quan trọng trong tổng thể các hoạt động của nhà trường phổ thông nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Chất lượng giáo dục là chất lượng của sản phẩm của nhà trường và chất lượng sản phẩm này phải đáp ứng yêu cầu sử dụng của xã hội trong từng thời kỳ. Trong đổi mới giáo dục hiện nay cho thấy vai trò rất quan trọng của giáo viên chủ 4 nhiệm, để làm tốt công tác này phải có sự chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo nhà trường mà nhất là Hiệu trưởng vì hiệu trưởng chính là tổ trưởng tổ chủ nhiệm, là người trực tiếp chỉ đạo việc giáo dục học sinh cả về tri thức cũng như đạo đức, nhân cách học sinh trong nhà trường và qua thực tế đã làm trong thời gian vừa qua, từ lúc đổi mới chương trình sách giáo khoa, giảm tải dung lượng kiến thức, tăng cường các hoạt động ngoại khóa cho học sinh như giáo dục hướng nghiệp, giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, tăng cường vai trò của giáo viên chủ nhiệm và gần đây nhất được tham gia tập huấn về công tác giáo viên chủ nhiệm trong trường trung học cơ sở, trung học phổ thông do Bô giáo dục tổ chức vào đầu năm học 2014 – 2015 với nhiều nội dung đổi mới được đưa vào thực tế tại đơn vị và kết hợp với những kinh nghiệm chỉ đạo công tác này trong những năm học trước trong việc tôi đã rút ra một vài kinh nghiệm xin được trình bày ra đây với tên đề tài là “Hiệu trưởng chỉ đạo nậng cao hiêu quả công tác chủ nhiệm ở cấp trung học phổ thông ” để góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục là giáo dục học sinh trở thành những con người toàn diện vừa có đức vừa có tài phục vụ xã hội, là những công dân tốt có đầy đủ năng lực phục vụ nhân dân, có ý thức xây dựng và bảo vệ đất nước . II/ CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN: 1/ CƠ SỞ LÝ LUẬN: Quản lý trường phổ thông nói chung và quản lý THPT nói riêng cần phải dựa trên cơ sở lý luận quản lý , giáo dục là quản lý việc đào tạo con người việc hình thành và hoàn thiện nhân cách . Quản lý và giáo dục toàn diện học sinh là một vấn đề rất phức tạp, có nhiều giải pháp và nhiều khía cạnh, muốn đạt được mục tiêu giáo dục toàn diện phải biết lựa chọn các giải pháp, các nguyên tắc, xác định được biện pháp trọng tâm để đạt hiệu quả cao nhất, phải giáo dục đạo đức gắn liền với giáo dục ý thức chuyên cần say mê học tập của học sinh, động viên học sinh tham gia các hoạt động phong trào thi đua sôi nổi trong học tập, hoạt động ngoại khóa, để lôi cuốn khơi dậy niềm đam mê học tập, niềm tin vào bản thân, gắn giáo dục đạo đức với giáo dục say mê học tập, hoạt động phong trào và lực lượng giáo viên chủ nhiệm là nồng cốt trong việc thực thi các biện pháp một cách hiệu quả, tất nhiên phải có sự phối hợp đồng bộ của nhiều lực lượng, bộ phận trong nhà trường và phải được chỉ đạo sâu sát và chặt chẽ. Trong phạm vi bài viết này tôi chỉ đề cập đến vài biện pháp trong chỉ đạo công tác chủ nhiệm để giáo dục toàn diện học sinh trong giai đoạn hiện nay. Qua kết quả đạt được tôi cũng rút ra được những ưu điểm và những tồn tại, dự kiến trong năm học tới sẽ tiếp tục sử dụng, phát huy mặt tích cực và khắc phục những tồn tại đã nêu ở phần trên, kết hợp nhiều biện pháp và phối hợp chặt chẽ hơn với các lực lượng nhằm đạt kết quả ngày càng khả quan hơn trong việc giáo dục toàn diện học sinh trở thành những công dân vừa có đức vừa có tài phù hợp với xu thế đổi mới hiện nay. 2 THỰC TIỄN: Trường THPT Đăc Lua công tác giáo viên chủ nhiệm của một bộ phận giáo viên chưa có kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm, tiếp cận việc đổi mới trong công 5 tác chủ nhiệm còn chậm, tinh thần trách nhiệm chưa cao, thiếu sự quan tâm giáo dục học sinh . - Giáo viên có kinh nghiệm thì lớn tuổi quản lý lớp tốt nhưng không phù hợp với những hoạt động đổi mới trong sinh hoạt . - Giáo viên trẻ thì dễ dãi với học sinh, thiếu kinh nghiệm quản lý, phù hợp với hoạt động đổi mới trong công tác chủ nhiệm nhưng thiếu kinh nghiệm quản lý lớp, dễ dãi quá mức đối với học sinh nên hiệu quả thấp trong công tác chủ nhiệm . - Còn khá nhiều học sinh thiếu ý thức trong việc chấp hành nội qui kỷ luật, thiếu chuyên cần, thiếu động cơ học tập, mất căn bản, lười học. - Học sinh đầu cấp từ nhiều nơi chuyển đến còn bở ngỡ khi vào học trường mới, chưa quen nền nếp kỷ cương của trường. . III : TỔ CHỨC THỰC HIỆN VÀ GIẢI PHÁP : TỔ CHỨC THỰC HIÊN: 1.GVCN có kế hoạch chủ nhiệm trong đó thể hiện cụ thể kế hoạch tuần, tháng. Có sổ chủ nhiệm theo dõi tình hình lớp, tình hình học tập rèn luyện của từng học sinh trong tuần, trong tháng, ghi chép những nét nổi bật cần giải quyết hoặc đề xuất giải quyết. 2.Tổ chức cho học sinh đăng ký thi đua từng chủ điểm, có sơ tổng kết khen thưởng kịp thời học sinh phấn đấu rèn luyện tốt, chấn chỉnh kịp thời những sai phạm của học sinh. 3.Thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và các hoạt động khác theo chủ điểm và theo từng đợt thi đua do trường và đoàn trường phát động. 4.Nộp sổ chủ nhiệm để Hiệu trưởng kiểm tra định kỳ. 5.Cần phân công cụ thể, giao việc cho từng học sinh, để trên cơ sở đó nhận xét, đánh giá, kiểm điểm, rút kinh nghiệm. Hướng dẫn học sinh cách tổ chức làm việc một cách khoa học. 6.Hàng tuần sơ kết kịp thời, phát hiện những vướng mắc. Trên cơ sở đó nêu hướng khắc phục. Phản ánh kịp thời những vướng mắc từ dưới lên. 7.Theo dõi đánh giá xếp loại hạnh kiểm học sinh theo tuần, theo tháng, cuối học kỳ, cuối năm học. 8. Thực hiện nghiêm túc các qui định về hồ sơ sổ sách, về giáo dục học sinh đã quán triệt thống nhất đầu năm. 9.GVCN, Đoàn Thanh niên, giáo viên bộ môn, cha mẹ học sinh và các bộ phận trong nhà trường phối hợp tốt để thực hiện các hoạt động giáo dục nhằm giáo dục toàn diện học sinh. CÁC GIẢI PHÁP 2/ Giải pháp 1: xây dựng kế hoạch chủ nhiệm của giáo viên chủ nhiệm lớp : 6 Thường khi vào đầu năm học sau khi phân công chủ nhiệm thì phiên họp đầu tiên với giáo viên chủ nhiệm là chuẩn bị nội dung cần thiết trong công tác chủ nhiệm và trong phiên họp đó phổ biến mẫu kế hoạch chủ nhiệm và hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm lập kế hoạch chủ nhiệm dựa vào mẫu và kết hợp tình hình thực tế của lớp chủ nhiệm. Năm học này có sự chỉ đạo đổi mới trong công tác chủ nhiệm lớp, phiên họp đầu tiên là tất cả các giáo viên chủ nhiệm lớp được tập huấn công tác chủ nhiệm và trong nội dung tập huấn có phần hướng dẫn xây dựng kế hoạch chủ nhiệm và kế hoạch chủ nhiệm được xây dựng dựa theo cấu trúc và căn cứ vào thực tế của từng lớp mà giáo viên chủ nhiệm xây dựng cho phù hợp. Cụ thể cấu trúc kế hoạch chủ nhiệm bao gồm 9 nội dung cơ bản như sau : Kế hoạch công tác của GVCN lớp năm học 2014 – 2015 Họ tên giáo viên: Giảng dạy môn: Phân công chủ nhiệm lớp : 1. Đặc điểm môi trường lớp học : - Tình hình học sinh của lớp - Cơ cấu lớp - Thuận lợi - Khó khăn 2. Phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu và các danh hiệu phấn đấu: - Những yêu cầu cần đạt được trong năm học về giáo dục đạo đức, văn hóa, hướng nghiệp và các mặt giáo dục toàn diện khác như văn thể, lao động vệ sinh, giáo dục ngoài giờ lên lớp, xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, tham gia các hoạt động xã hội… - Các chỉ tiêu phấn đấu của từng mặt giáo dục - Các danh hiệu phấn đấu cần đạt được trong năm học, từng kỳ, từng tháng… 3. Các biện pháp chính : - Cần thể hiện được việc xây dựng chương trình hoạt động, đề ra các tiêu chuẩn thi đua giữa tập thể, cá nhân - Xây dựng đội ngũ Ban các sự lớp có trách nhiệm, vạch ra kế hoạch và nhiệm vụ cụ thể của Ban cán sự, chi đoàn lớp - Cải tiến nội dung sinh hoạt - Sử dụng có hiệu quả tiết sinh hoạt chủ nhiệm - Phối hợp giữa các lực lượng để giáo dục đạt hiệu quả cao… 4. Những chuyên đề đi sâu để rút kinh nghiệm 5. Điều chỉnh kế hoạch: 6. Kế hoạch từng tháng ( từ tháng 8 năm trước đến tháng 5 năm sau ) – ( Dự kiến : Nội dung – Phân công – Thời gian). 7. Kế hoạch sơ kết học kỳ ( học kỳ I từ tháng 8 năm trước đến tháng 1 năm sau; học kỳ II từ tháng 2 đến tháng 5) – Dự kiến : Nội dung – Phân công _ Thời gian). 8. Kế hoạch tổng kết năm học ( Dự kiến : Nội dung – Phân công – Thời gian). 9. Kế hoạch hoạt động hè ( Dự kiến : Nội dung – Phân công – Thời gian ). 7 10. Tổ chức thực hiện : Kế hoạch phải được duyệt thì mới thực hiện. Trong kế hoạch chủ nhiệm lớp, cụ thể kế hoạch hoạt động từng tháng đều có thể hiện các nội dung chung như hoạt động ngoài giờ lên lớp, các hoạt động chỉ đạo của trường và hoạt động của đoàn thanh niên . Và để xây dựng kế hoạch chủ nhiệm hiệu quả, khả thi giáo viên chủ nhiệm cần tuân thủ theo qui trình 6 bước sau : - Phân tích môi trường lớp học. - Xây dựng định hướng chiến lược phát triển lớp học. - Xác định mục tiêu cần đạt của lớp. - Xác định các giải pháp cần tiến hành để đạt được mục tiêu. - Xác định các đề xuất tổ chức thực hiện kế hoạch - Viết văn bản và phê chuẩn văn bản kế hoạch của lớp trước khi thực hiện. 3. Giải pháp 2: Chỉ đạo đổi mới về hình thức, nội dung trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm: Đổi mới đóng vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp được tập huấn vào đầu năm học 2014 – 2015 mà giáo viên chủ nhiệm cần thực hiện để đạt được hiệu quả giáo dục trong công tác chủ nhiệm là các tổ chức một giờ sinh hoạt lớp. Khi tổ chức giờ sinh hoạt lớp giáo viên chủ nhiệm cần xây dựng với các hình thức và nội dung khác nhau theo hướng tăng cường sự tham gia và nâng cao vai trò tự quản của học sinh, giờ sinh hoạt lớp phải đảm bảo vai trò chủ đạo của giáo viên chủ nhiệm và vai trò chủ động của học sinh thì mới đạt hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm. Như chúng đã biết tác dụng giáo dục của tiết sinh hoạt lớp, đây là dạng hoạt động giáo dục tập thể, là một hình thức tổ chức tự quản cho học sinh là một trong những biện pháp cơ bản góp phần xây dựng tập thể học sinh đoàn kết. Chính qua giờ sinh hoạt lớp các em bày tỏ, chia sẻ tâm tư, tình cảm và tự đánh giá, nhận xét nhau thẳng thắn, tích cực và cũng chính trong tiết sinh hoạt lớp cũng là dịp để học sinh làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác nhau, giúp các em phát triển các kĩ năng cơ bản và cần thiết cho bản thân, các em phải được vừa học, vừa chơi thi tài với nhau… Chính vì vậy mà giáo viên chủ nhiệm khi thiết kế một giờ sinh hoạt lớp cần phải đảm bảo các yêu cầu sau: - Đa dạng hóa về nội dung và hình thức. - Thu hút được tối đa sự tham gia của mọi học sinh dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ, cố vấn của giáo viên nhằm tăng cường vai trò tự quản của học sinh. - Tăng cường những nội dung sinh hoạt có liên quan đến các công việc chung của lớp, phù hợp với nhu cầu, sở thích của học sinh. - Đảm bảo giao lưu dưới hình thức đối thoại. Và để đáp ứng được những yêu cầu trên thì cần phải lựa chọn các hình thức tổ chức giờ sinh hoạt phù hợp. Có thể tổ chức theo các hình thức sau: - Tổng kết, đánh giá thi đua và xây dựng kế hoạch - Hình thức hỗn hợp : tổng kết thi đua và sinh hoạt theo chủ đề 8 - Thảo luận chuyên đề, chủ điểm - Giao lưu đối thoại với người trong cuộc - Tổ chức các hội thi ( đố vui để học, văn nghệ, hiểu biết khoa học, học sinh thanh lịch, thiết kế thiêp…) Dù tổ chức với hình thức nào thì các giáo viên chủ nhiệm cũng cần phải chuẩn bị chu đáo các nội dung để hướng dẫn học sinh thực hiện đạt hiệu quả tốt nhất và đạt mục tiêu giáo dục học sinh trong giai đoạn hiện nay. 4. Giải pháp 3 : Chỉ đạo thực hiện việc ghi chép sổ chủ nhiệm : Giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng kế hoạch chủ nhiệm, đăng ký các chỉ tiêu các mặt giáo dục, kết quả đạt được của lớp chủ nhiệm góp phần khá lớn cho việc đánh giá xếp loại giáo viên cuối năm. Như trên đã nói giáo viên chủ nhiệm đóng một vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục học sinh cả về tri thức cũng như đạo đức và để công việc này đạt hiệu quả thì vào đầu năm học khi được phân công chủ nhiệm, khi nhận lớp phải tiến hành điều tra cơ bản về những học sinh lớp mình chủ nhiệm, qua điều tra sẽ rõ hoàn cảnh của từng học sinh, hiểu được đối tượng mình quản lý để có biện pháp giáo dục phù hợp. Phần điều tra có trong sổ chủ nhiệm đã được phát khi phân công chủ nhiệm, điều tra qua hồ sơ học sinh và để quản lý lớp một cách có hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng được đội ngũ ban cán sự lớp đủ mạnh, có khả năng tự quản và hợp tác chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm trong việc theo dõi nhắc nhở học sinh trong lớp chấp hành nội qui kỷ luật nhà trường, thực hiện chuyên cần để đạt được kết quả học tập tốt, những học sinh này phải là học sinh khá giỏi, hạnh kiểm tốt, năng nỗ và có uy tín, giáo viên chủ nhiệm phân công cụ thể cho từng thành viên. Cơ bản là phải lập sổ chủ nhiệm theo dõi kết quả học tập rèn luyện của từng học sinh , phát hiện học sinh cá biệt thường vi phạn nội qui và những điều cấm đối với học sinh, uốn nắn kịp thời để các em tiến bộ. Hàng tuần trong sổ chủ nhiệm có kế hoạch, có sơ kết hàng tuần và công việc này thực hiện trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm. Ngoài ra kết quả rèn luyện của các em đều được thông báo qua phiếu liên lạc để gia đình nắm rõ để kết hợp giáo dục. Những vi phạm của học sinh mang tính hệ thống, nhắc nhở nhiều lần vẫn chậm sửa đổi sẽ mời phụ huynh thông báo để kết hợp giáo dục những trường hợp vi phạm như nghỉ học không xin phép, cúp tiết, thường xuyên không thuộc bài, đi trễ…. Thực tế ở trường công tác chủ nhiệm được phát huy rất tích cực, tuy nhiên việc giáo dục toàn diện học sinh phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và các bộ phận khác thì hiệu quả mới cao, nhất là công tác chỉ đạo của lãnh đạo nhà trường. Việc phối hợp này đôi khi vẫn còn vài trường hợp chưa được chặt chẽ. Trong sổ chủ nhiệm ngoài phần lý lịch của từng học sinh còn có phần theo dõi học sinh nếu ghi chép sổ sách đầy đủ sẽ có biện pháp giáo dục tốt học sinh lớp chủ nhiệm. Cụ thể trong sổ chủ nhiệm ngoài những nội dung theo qui định, giáo viên chủ nhiệm cần ghi chép đầy đủ các yêu cầu nhằm giáo dục học sinh : - Lý lịch học sinh - Kết quả năm học trước về học lực , hạnh kiểm - Năng khiếu 9 - Nguyện vọng của từng học sinh - Phần theo dõi học sinh về moi mặt - Phần sơ kết tuần, tháng tùy theo mức độ rèn luyện của học sinh cả về chuyên cần lẫn đạo đức giáo viên phải xếp loại học sinh để từ đó giúp các em phấn đấu rèn luyện tốt một cách toàn diện . 5. Giải pháp 4: Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm tổ chức cán sự lớp : Như trên đã nói giáo viên chủ nhiệm phải có đội ngũ cán sự lớp giỏi trong học tập và ý thức đạo đức tốt, năng động, sáng tạo, mạnh dạn, là cánh tay đắc lực của giáo viên chủ nhiệm. Hiệu trưởng cũng nắm được điều này để trong phiên họp đầu tiên với giáo viên chủ nhiệm lớp phải chỉ đạo và đề ra biện pháp chung cho các giáo viên chủ nhiệm để thực hiện một cách đồng bộ công tác giáo dục và quản lý học sinh đạt hiệu quả. Cụ thể sau khi nhận lớp chủ nhiệm theo sự phân công giáo viên chủ nhiệm phải tiến hành điều tra cơ bản về tình hình học sinh lớp mình để có cơ sở tổ chức bầu Ban cán sự lớp, chia tổ bầu tổ trưởng tổ phó hướng dẫn nội dung ghi sổ theo dõi việc học tập rèn luyện của từng học sinh cho nên dựa vào nội qui chung của trường giáo viên chủ nhiệm trong quá trình xây dựng kế hoạch chủ nhiệm của lớp phải đề ra những qui định riêng phù hợp với tình hình thực tế của lớp chủ nhiệm để theo dõi chặt chẽ việc phấn đấu rèn luyện của học sinh. Khái quát là hướng dẫn mẫu sổ ghi chép của Ban cán sự lớp, giáo dục các em tính tự quản và ý thức tự giác chấp hành nội qui kỷ luật học đường . - Giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn các tổ chuẩn bị một cuốn sổ theo dõi tổ viên ,có thể thực hiện mẫu ghi chép như sau : Ví dụ : Tuần 1 / Tháng 9 HỌC TẬP STT HỌ VÀ TÊN KT bài KLBT Ý THỨC ĐẠO ĐỨC Điểm KT Đi trễ Bỏ giờ VP đồnh phục Nói chuyện VP khác XẾP LOẠI 1 2 … - Giáo viên chủ nhiệm ra qui định để học sinh trong tổ tự xếp loại. Ví dụ : + Loại tốt : không vi phạm điều gì và có điểm từ khá trở lên + Loại khá : Còn 1 – 2 lỗi vi phạm nhưng không phải cố ý . + Trung bình : bỏ giờ, nghỉ học không xin phép, những lỗi cố ý + Yếu : cùng một lỗi cố ý đã được nhắc nhở nhiều lần mà vẫn vi phạm . - Sơ kết tuần giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn lớp trưởng điều khiển, các tổ báo cáo theo mẫu trong sổ và một số tình hình khác nếu có, ví dụ như một em học sinh nào trong lớp khi ra về có mâu thuẫn với bạn khác. Cán sự lớp tìm hiểu rõ và báo lại với giáo viên chủ nhiệm để giải quyết kịp thời . 6. Giải pháp 5: Chỉ đạo phối hợp giáo dục toàn diện học sinh : a. Giáo viên chủ nhiệm với giáo viên bộ môn : trong nhà trường các em được học tốt tất cả các môn theo qui định, ngoài công tác chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm 10 còn phải phụ trách các bộ môn chuyên môn vì thế việc phối hợp với giáo viên bộ môn là hết sức quan trong và cần thiết, giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ với giáo viên của từng môn học, nắm bắt kịp thời tình hình học tập của từng bộ môn của học sinh lớp mình chủ nhiệm qua theo dõi nhận xét trong sổ đầu bài, qua việc trao đổi với giáo viên bộ môn có thể giúp phát hiện những trường hợp có năng khiếu đặc biệt nhưng lười chép bài, học bài, những vi phạm trong học tập và qua đó giáo viên chủ nhiệm kịp thời chấn chỉnh, giải quyết tốt công việc của lớp chủ nhiệm, nếu chúng ta không có sự liên hệ chặt chẽ với các giáo viên bộ môn thì không thể theo dõi, nắm thông tin của các em về học tập, chuyên cần, trật tự, nền nếp, tác phong làm ảnh hưởng đến chất lượng hai mặt giáo dục, khi đó giáo dục không đảm bảo được tính toàn diện. Ngược lại, giáo viên bộ môn cũng nắm, hiểu sâu sắc hơn về đối tượng học sinh của mình để có cách cư xử khéo léo, có phương pháp giảng dạy thích hợp cho lớp nhằm đạt hiệu quả cao củ các tiết dạy. b. Giáo viên chủ nhiệm làm công tác liên hệ với gia đình học sinh và xã hội: đầu năm học theo sự chỉ đạo chung tất cả các lớp đều tiến hành họp phụ huynh học sinh trước khi khai giảng năm học để thông báo kế hoạch hoạt động, thời khóa biểu, những qui định chung của nhà trường, kiện toàn ban chấp hành chi hội lớp, thông báo các khoản đóng góp, một số mặt khác, qua đó giáo viên chủ nhiệm nắm bắt nguyện vọng của phụ huynh, lấy chữ ký mẫu trao đổi thông tin khi cần thiết để phối hợp giáo dục học sinh đạt hiệu quả. Họp phụ huynh lần thứ hai vào cuối học kỳ I và lần ba vào cuối học kỳ II. Hàng tháng đều có kết quả gởi về gia đình qua phiếu liên lạc ( Tin nhắn điện thoại ) có nhận xét và nhận lại ý kiến phản hồi của phụ huynh đó là trao đổi thông tin theo định kỳ của giáo viên chủ nhiệm và cha mẹ học sinh, ngoài ra để giáo dục các em một cách có hiệu quả giáo viên chủ nhiệm còn phải phối hợp thật chặt chẽ với gia dình học sinh để cùng với cha mẹ học sinh tìm ra phương pháp hiệu quả nhất nhằm hạn chế những tiêu cực làm sa sút về nhân cách đạo đức con người mà trong đó có con em chúng ta cho nên giáo viên chủ nhiệm muốn thực hiện tốt nhiệm vụ của mình thì cần thường xuyên liên lạc với cha mẹ học sinh nhất là những học sinh thường xuyên vi phạm để có thể nắm tình hình một cách chính xác nhất và trong qui định chung chỉ cần một học sinh nghỉ học 2 buổi không phép là giáo viên chủ nhiệm đã phải liên lạc với gia đình để nắm thông tin từ đó mới có biện pháp giáo dục học sinh đạt hiệu quả. c. Để quản lý tốt học sinh và quan trọng là giúp các em phấn đấu rèn luyện đạt hiệu quả một cách toàn diện giáo viên chủ nhiệm còn phải phối hợp với các bộ phận khác trong nhà trường như giám thị, Đoàn thanh niên… - Giám thị có vai trò khá quan trọng trong việc quản lý và giáo dục học sinh nhất là giáo dục đạo đức tác phong, giám thị chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Hiệu trượng trong việc thực hiện nền nếp kỷ cương của nhà trường mà chủ yếu là theo dõi việc thực hiện nội qui của học sinh, theo dõi học sinh cả trong giờ học, trong các hoạt động giáo dục, trong giờ giải lao và trong suốt thời gian các em có mặt ở trường, kịp thời giáo dục học sinh vi phạm, hư hỏng , giám thị là lực lượng trực tiếp theo dõi những hoạt động của học sinh trong những hoạt động học tập, sinh hoạt phong trào, những 11 giờ giải lao các em được tự do vui chơi thoải mái, tinh nghịch, đôi khi bởi tính hiếu động mà học sinh không nghĩ đến hậu quả có khi xảy ra tai nạn, có khi các em trốn học… Chính vì thế, giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp một cách chặt chẽ với giám thị để tiếp nhận thông tin của các em học sinh lớp mình chủ nhiệm, của lớp mình chủ nhiệm một cách kịp thời nhằm hạn chế đến mức tối đa những điều đáng tiếc có thể xảy ra và qua đó giáo dục học sinh một cách có hiệu quả. - Đoàn thanh niên trong nhà trường là lực lượng quan trọng tham gia vào công tác giáo dục toàn diện học sinh nhất là công tác giáo dục đạo đức học sinh, phương hướng hoạt động của đoàn là giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, theo dõi sự tu dưỡng rèn luyện tư cách tác phong của học sinh, tổ chức hoạt động ngoại khóa, công ích nhằm mục đích giáo dục ý thức chấp hành nội qui kỷ luật trong nhà trường, giúp học sinh xác định động cơ thái độ học tập đúng đắn, tích cực học tập văn hóa, mở rộng hoạt động xã hội, thực hiện nếp sống văn minh, tổ chức các phong trào thi đua hỗ trợ cho việc nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện kỹ năng sống, bồi dưỡng cho học sinh nhận thức đúng đắn nét đẹp văn hóa học đường, phong trào thi đua học tốt giữa các học sinh, giữa các chi đoàn, giữa các lớp, bồi dưỡng cho học sinh tham gia các hoạt động gìn giữ an ninh trật tự trước cổng trường vào đầu và cuối buổi học, đồng thời nắm bắt tình hình học sinh thực hiện an toàn giao thông, tham gia phòng chống tội phạm, phòng chống HIV/AIDS, do vậy giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ với Đoàn thanh niên để thông qua đoàn phối hợp giáo dục tốt hơn học sinh lớp mình chủ nhiệm và cũng thông qua đoàn để nắm bắt phong trào hoạt động từng thời điểm của năm học, từ đó có biện pháp giáo dục tốt học sinh và chỉ đạo cho lớp động viên các em tham gia tốt các hoạt động do Đoàn tổ chức và qua các hoạt động giáo dục học sinh kỷ năng sống, xây dựng môi trường xanh sạch đẹp, thực hiện tốt việc xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực, làm cho các em tích cực học tập văn hóa rèn luyện phẩm chất đạo đức trở thành những con người toàn diện sau này cho xã hội. 7. Giải pháp 6: Kiểm tra định kỳ công tác chủ nhiệm để phát hiện sai sót và chấn chỉnh kịp thời . Đối với mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh thì công tác quản lý học sinh rất quan trọng, chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm tổ chức quản lý học sinh ở từng lớp học theo mục tiêu kế hoạch đào tạo muốn đạt hiệu quả tốt thì phải tổ chức kiểm tra chặt chẽ khâu thực hiện của từng giáo viên chủ nhiệm, của từng lớp, thực hiện kiểm tra phải thường xuyên và sâu sát, phải xây dựng được một nền nếp kiểm tra để đạt hiệu quả cao, tăng cường công tác kiểm tra mới đạt hiệu quả mong muốn vì thực tế trong đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp vẫn còn những trường hợp thiếu tinh thần trách nhiệm thực hiện không đúng kế hoạch đề ra và các kế hoạch chỉ đạo nên phải thực hiện việc kiểm tra thường xuyên. Công tác kiểm tra được thực hiện như sau : - Hàng tuần thì kiểm tra qua sổ đầu bài, có ghi nhận xét và đề nghị khắc phục những tồn tại của từng lớp - Định kỳ hàng tháng qua sổ gọi tên ghi điểm và sổ chủ nhiệm . - Kiểm tra gián tiếp qua tổ chuyên môn, qua Đoàn thanh niên. 12 - Kiểm tra qua dự giờ sinh hoạt lớp, kiểm tra việc thực hiện các phong trào của lớp. Tất cả những hoạt động của lớp, theo dõi của giáo viên chủ nhiệm đều phải được thể hiện trong sổ chủ nhiệm. Qua kiểm tra có ghi nhận xét cụ thể đối với từng giáo viên chủ nhiệm trong sổ chủ nhiệm và tổng hợp công khai để giáo viên đối chiếu công việc của mình mà thực hiện đúng theo tinh thần chỉ đạo, chấn chỉnh kịp thời những sai sót. IV: HIỆU QUẢ - Việc chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục học sinh trong nhà trường có kế hoạch cụ thể, phân công rõ rệt và kiểm tra thường xuyên nên việc rèn luyện của học sinh có chuyển biến tốt, nâng cao được kết quả hai mặt giáo dục. Tỷ lệ học sinh bỏ học giảm so với cùng kỳ năm học trước. Tỷ lệ học sinh xếp loại học lực khá giỏi tăng ; tỷ lệ học sinh yếu kém giảm. Tỷ lệ hạnh kiểm khá tốt tăng ; tỷ lệ hạnh kiểm trung bình và yếu giảm. - Học sinh tích cực rèn luyện phấn đấu vươn lên trong học tập và trong việc chấp hành nội qui kỷ luật. Biết tự phê bình, phê bình và có ý thức trách nhiệm được giao. Biết tự quản, có tinh thần tập thể, đoàn kết giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau. Thông qua kết quả đạt được qua ba năm chỉ đạo thực hiện so sánh kết quả xếp loại hai mặt để đánh giá hiệu quả đạt được trên phạm vi toàn trường. Nếu xét riêng từng lớp thì giáo viên chủ nhiệm nào nhiệt tình, có tinh thần trách nhiệm thực hiện đúng theo sự chỉ đạo sẽ đạt hiệu quả tốt nếu so sánh sánh kết quả xếp loại hai mặt giáo dục của ba năm. Kêt quả chung : Năm học 2012 – 2013 2013 – 2014 2014 - 2015 Tỷ lệ HS bỏ học 7% 5% 2% Tỷ lệ H kiểm K,T 520/637 (81,63%) 587/640( 91,72%) 593/628(94,43%) Tỷ lệ H kiểm TB 115/637(18,05%) 52/640(8,13%) 35/628(5,57%) Tỷ lệ H kiểm yếu 2/637( 0,31%) 01/640 ( 0,16%) 0 Tỷ lệ h lực K,G 195/637(30,61%) 256/640(40,00%) 296/628(47,13%) Tỷ lệ học lực TB 229/637(35,95%) 206/640(32,19%) 214/628(34,08%) Tỷ lệ yếu kém 213/637(33,44%) 178/640(27,81%) 118/628(18,79%) - Phải có sự phối hợp đồng bộ của các lực lượng trên ba môi trường giáo dục nhà trường – gia đình – xã hội. Kết hợp hài hòa các biện pháp phù hợp với đặc điểm tình hình nhà trường, đặc điểm tâm sinh lý của học sinh, hoàn cảnh gia đình mới có biện pháp giáo dục toàn diện học sinh đạt hiệu quả cao . -Thực hiện đầy đủ các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, đẩy mạnh phong trào sinh hoạt tổ chức đoàn thanh niên để giáo dục các em ý thức tập thể thi đua hăng hái tích cực trong học tập đạt hiệu quả cao, các em gần gũi nhau tạo được môi trường thân thiện nhằm kích thích khả năng học tập vươn lên của học sinh . - Phối hợp chặt chẽ và thường xuyên giữa nhà trường và các tổ chức ngoài xã hội, tổ chức giao lưu với các trường lân cận để trao đổi kinh nghiệm 13 - Quan tâm sâu sát đến từng loại đối tượng học sinh để có hướng lựa chọn phương pháp giáo dục hiệu quả đối với từng loại đối tượng. - Tổ chức kiểm tra thường xuyên, sâu sát để kịp thời phát hiện những sai sót cần chấn chỉnh trong qua trình giáo dục. V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG Công tác chủ nhiệm thành công hay không phụ thuộc vào sự quản lý của lãnh đạo nhà trường, các đoàn thể, năng lực và sự nhiệt tình của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm. Có thể nói trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm trong công tác giảng dạy là rất lớn lao, nhất là trong giai đoạn hiện nay khi tất cả mọi hoạt động của nhà trường đều phải tập trung vào mục tiêu “ Phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Mỗi giáo viên phải không ngừng học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cũng như nghiệp vụ sư phạm để trở thành những con người mẫu mực, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo, thực sự chiếm được lòng tin của các em, của nhân dân. Từ đó, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Sáng kiến này áp dụng cho trường vùng sâu xa đặc biết khó khăn , miến núi . Trên đây là những kinh nghiệm rút ra từ thực tế trong việc chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm quản lý và giáo dục học sinh, tất nhiên gặp rất nhiều khó khăn trong điều kiện hiện nay khi giáo dục phát triển toàn diện, công nghệ thông tin đã tác động sâu sắc trong từng lĩnh vực đời sống con người, nền giáo dục nước nhà hội nhập quốc tế, đặc biệt, xã hội đang trên đường đổi mới từ việc hoàn chỉnh nội dung chương trình, sách giáo khoa, đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học đến việc hiện đại hóa hệ thống tổ chức giáo dục hiện nay với thời gian tiếp cận với cái mới chưa nhiều nhưng tôi cũng rút ra được vài kinh nghiệm nhỏ trình bày trong bài viết này, nếu có điều gì chưa hợp lý mong được lắng nghe ý kiến đóng góp của đồng nghiệp để ngày càng đạt hiệu quả cao hơn trong công việc quản lý giáo dục hiện nay . Xin chân thành cảm ơn . Người viết sáng kiến 14 Tài liệu tham khảo - Tài liệu tập huấn bồi dưỡng tăng cường năng lực quản lý điều hành cho hiệu trưởng trường THPT ( Bộ giáo dục và đào tạo ) - Tài liệu tập huấn về công tác giáo viên chủ nhiệm trong trường trung học cơ sở, trung học phổ thông ( Bộ giáo dục và đào tạo ) 15 16