CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ TỔ CHỨC SINH HOẠT KỸ
NĂNG TRONG GIỜ SINH HOẠT LỚP
(Lê Thị Ngọc Hân - trường THPT Chuyên Bến Tre
Trầm Thị Kim Lợi - trường THPT Chuyên Bến Tre)
2. Lĩnh vực áp dụng của sáng kiến: lĩnh vực chủ nhiệm
3. Mô tả bản chất của sáng kiến
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết
3.1.1. Thực trạng vấn đề
- Sinh hoạt kỹ năng là một vấn đề quan trọng cần thiết cho học sinh. Điều
này ở các trường học ở nhiều nước trên thế giới đã thực hiện thành một môn học, tuy
nhiên ở nước ta, do nhiều nguyên nhân mà sinh hoạt kỹ năng còn nhiều hạn chế. Và đặc
biệt là trong quá trình sinh hoạt, các em nhiều khi không thể hiện được hết bản thân.
- Giáo viên chủ nhiệm sử dụng tiết sinh hoạt lớp chủ yếu làm các việc như
nhận xét, kiểm điểm, nhắc nhở những sai phạm của học sinh trong tuần và phổ biến công
việc, kế hoạch tuần tới.
- Giáo viên có sinh hoạt kỹ năng cũng không thể thường xuyên. Các kỹ
năng trong đời sống rất đa dạng, phong phú, đòi hỏi nghiên cứu và có hình thức sinh hoạt
kỹ năng phù hợp, hấp dẫn với học sinh nên việc tổ chức thường xuyên sẽ khá nặng nề cho
giáo viên.
3.1.2. Nguyên nhân của thực trạng
➢ Nguyên nhân khách quan: do điều kiện của giáo dục nước ta, thời gian học các
môn đã chiêm hết tuần, chỉ còn lại giờ sinh hoạt lớp, giờ sinh hoạt lớp lại là lúc phải
tổng kết, nhắc nhở, thông báo kế hoạch tuần sau nên hoạt động rèn kỹ năng khó thực
hiện thường xuyên.
➢ Nguyên nhân chủ quan:
- Về phía giáo viên: kỹ năng chưa thật đa dạng để có thể sinh hoạt cho học sinh
nhiều kỹ năng trong cuộc sống, nếu có sinh hoạt kỹ năng thì nhiều giáo viên chỉ đọc lại
những tài liệu nhà trường phát xuống mà chưa tích cực để xây dựng nội dung các tiết sinh
hoạt thật sinh động, hiệu quả.
- Về phía học sinh: còn thụ động nên chưa tích cực chủ động tham gia các hoạt
động vui chơi, văon nghệ … ngại thể hiện quan điểm trước tập thể. Nhiều học sinh
Trang 1
muốn thể hiện mình nhưng còn e ngại, không tự tin vào bản thân, chưa nhận được sự
động viên, cổ vũ của thầy cô cũng như bạn bè trong lớp.
3.1.3. Giới hạn của đề tài: qua qua trình chủ nhiệm, áp dụng thực tế chúng tôi
trình bày những kinh nghiệm của bản thân, tập trung vào những việc giáo viên và học
sinh nên làm tiết sinh hoạt lớp cuối tuần nhằm nâng cao hiệu quả của tiết sinh hoạt lớp,
phù hợp với mục đích yêu cầu đổi mới giáo dục theo hướng hiện đại.
3.1.4. Những nghiên cứu đã biết
Đã có một số tài liệu hướng dẫn về cách thức tổ chức tiết sinh hoạt lớp cho học
sinh, cũng đã có những đề tài sáng kiến kinh nghiệm đề xuất những phương pháp để sinh
hoạt lớp hiệu quả, cũng có nhiều sáng kiến nói về việc hướng dẫn sinh hoạt kỹ năng cho
học sinh. Chúng tôi nhận thấy nhiều tài liệu và đề xuất còn chung chung, mang tính lý
thuyết mà chưa chỉ ra việc làm cụ thể; một số sáng kiến nêu ra những giải pháp khó thực
hiện với điều kiện của nhiều trường học, và chưa có tài liệu nào hướng dẫn việc để học
sinh tự sinh hoạt kỹ năng lẫn nhau trong lớp học.
Sáng kiến kinh nghiệm này chúng tôi tiếp tục triển khai sáng kiến “MỘT SỐ
GIẢI PHÁP GIÚP TIẾT SINH HOẠT LỚP SINH ĐỘNG HẤP DẪN” đã thực hiện năm
2017. Ở sáng kiến kinh nghiệm trước, chúng tôi có nêu vấn đề là đưa nội dung rèn kỹ
năng vào tiết sinh hoạt lớp, nên ở sáng kiến kinh nghiệm này, chúng tôi có đề xuất cụ thể
việc thực hiện như thế nào.
3.2. Nội dung giải pháp
3.2.1. Mục đích của giải pháp
Giúp giáo viên suy nghĩ về việc thay đổi hình thức sinh hoạt lớp theo hướng phát
huy tính tích cực, chủ động cho học sinh. Giúp học sinh thấy được vai trò của mình trong
những giờ sinh hoạt lớp, từ đó các em sáng tạo hơn, chủ động hơn.
3.2.2. Tính mới của đề tài
Như đã nêu ở trên, đây không phải đề tài tiên phong trong đề xuất giải pháp cho
giờ sinh hoạt lớp và hướng dẫn rèn luyện kỹ năng cho học sinh. Tuy nhiên, chúng tôi đã
kết hợp lại nhiều vấn đề: làm cho giờ sinh hoạt lớp sinh động, giúp học sinh năng động
tích cực hơn và đưa vấn đề rèn kỹ năng sống vào nhà trường.
3.3.3. Nội dung của giải pháp
➢ Bước 1: Giáo viên bàn bạc với học sinh để có kế hoạch phù hợp với tình
hình lớp
Kế hoạch của mỗi tháng sẽ do giáo viên thực hiện, nhưng kế hoạch cụ thể
từng tuần thì giáo viên cần có sự bàn bạc với học sinh vì các em sẽ trình bày nguyện vọng
và khả năng của mình. Thực tế cho thấy, tiết sinh hoạt kỹ năng thực hiện thành công khi
các em thấy hứng thứ với nội dung, và vì do chính học sinh sẽ thực hiện nên cần nắm
được khả năng của các em. Giáo viên có thể gợi ý nội dung theo chủ đề đưa ra hoặc cho
học sinh suy nghĩ và đăng kí.
Trang 2
➢ Bước 2: Giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch cho việc rèn kỹ năng cả
năm học
Kế hoạch rèn kỹ năng của lớp cần nằm trong kế hoạch sinh hoạt lớp, phải được
xây dựng một cách bài bản và hệ thống ngay từ đầu năm/học kì, xây dựng kế hoạch cho
từng tháng, từng tuần, trong đó có những hoạt động dự định sẽ tiến hành dài hơi, xuyên
suốt trong một thời gian dài; có phân công học sinh tự tiến hành một hoạt động sinh hoạt
với chủ đề tự chọn. Phải lên kế hoạch cụ thể cho từng tháng, từng tuần; thiết kế các hoạt
động một cách cụ thể, có mục đích, cách thức tiến hành rõ ràng. Khi lên kế hoạch sinh hoạt
lớp, cần nắm rõ đặc điểm tình hình lớp (độ năng động, khả năng, năng khiếu đặc biệt, nhu
cầu, nguyện vọng, ...) để phù hợp với mỗi lớp. Điều này sẽ giúp giáo viên tránh được việc
tiến hành giờ sinh hoạt lớp một cách máy móc, thụ động, nhàm chán.
Ví dụ: Chúng tôi lên kế hoạch sinh hoạt cho cả năm với chủ đề hoạt động cụ thể
cho từng tháng (Mỗi tháng lại cụ thể ra thành những hoạt động cho từng tuần). Trong mỗi
tuần chúng tôi đưa ra cụ thể nội dung rèn kỹ năng (Không nhất thiết tuần nào cũng có
hoạt động, điều chỉnh cho phù hợp với các hoạt động khác)
Bảng: Chủ đề sinh hoạt lớp của từng tháng
Tháng 8
MÙA THU CÁCH MẠNG, MÙA THU TỰU TRƯỜNG
Rèn kỹ năng quản lý thời gian, kỹ năng tự học
Tháng 9
Tháng 10
ĐỂ CHO CUỘC SỐNG HẠNH PHÚC HƠN
Rèn kỹ năng giao tiếp với mọi người
Tháng 11
MUỐN SANG THÌ BẮC CẦU KIỀU...
Rèn kỹ năng sáng tạo
Tháng 12
SỐNG TRONG MỘT TẬP THỂ
Rèn kỹ năng làm việc nhóm
Tháng 1
TÔI YÊU BẾN TRE
Rèn kỹ năng: bộc lộ tài năng bản thân
Tháng 2
MỪNG ĐẢNG, MỪNG XUÂN
Rèn kỹ năng: Thoát hiểm khi gặp nạn
Tháng 3
YÊU THƯƠNG GIA ĐÌNH
Rèn kỹ năng: vượt qua áp lực cuộc sống
Tháng 4
SỐNG ĐẸP
Rèn kỹ năng: tổ chức hoạt động tập thể
Tháng 5
MÙA THI HIỆU QUẢ, MÙA HÈ Ý NGHĨA
Rèn kỹ năng: xử lý sự cố khi đi du lịch
Ví dụ cụ thể:
Kế hoạch tháng 11: Rèn kỹ năng sáng tạo, chúng tôi dự định sẽ tiến hành ở cả 4
tuần:
Trang 3
- Tuần 1: kỹ năng gấp đồ dùng bằng giấy
- Tuần 2: kỹ năng làm hoa bằng khăn giấy
- Tuần 3: kỹ năng làm thiệp mừng 20/11 đơn giản, sáng tạo
- Tuần 4: kỹ năng thắt bính tóc đơn giản đến trường
Kế hoạch tháng 2: Rèn kỹ năng thoát hiểm, chúng tôi dự định tiến hành ở 4 tuần
(1 nội dung sẽ thực hiện ở 2 tuần, 1 tuần lý thuyết, 1 tuần thực hành)
- Tuần 1: kỹ năng tự vệ qua những động tác võ cơ bản
- Tuần 2: thực hành kỹ năng tự vệ
- Tuần 3: kỹ năng thoát hiểm khi có đám cháy
- Tuần 4: thực hành kỹ năng thoát hiểm khi có đám cháy
(Do điều kiện phòng học hạn chế, chúng tôi chỉ giả định tình huống và yêu cầu các
em xử lý)
➢ Bước 3: giáo viên phân công nhiệm vụ và hướng dẫn học sinh chuẩn bị
Giáo viên sẽ chia đều nội dung sinh hoạt kỹ năng cho 4 tổ (tương ứng 4 tuần) hoặc
linh hoạt thay đổi cho phù hợp với điều kiện lớp, có thể giao cho một/một số em có kỹ
năng tốt ở lĩnh vực nào đó hướng dẫn lại các bạn. Ví dụ: lớp 10 Anh có một em học sinh
học karate rất tốt, giáo viên giao cho em sinh hoạt kỹ năng tự vệ cho lớp; có em rất khéo
léo trong việc làm các đồ vật bằng giấy, sẽ ưu tiên cho tổ của em học sinh đó nhận chủ đề
gấp đồ dùng bằng giấy, …
Giáo viên phân công cụ thể đầu mỗi tháng và yêu cầu học sinh báo trước nội dung
sinh hoạt cho giáo viên để kịp thời góp ý, bổ sung. Cần có sự chuẩn bị trước để tiết rèn kỹ
năng có chất lượng
Giáo viên nên thực hiện một số tiết sinh hoạt kỹ năng cùng với học sinh để các em
có thể học các thức tổ chức.
Cần đặt ra mục tiêu cần đạt, yêu cầu của mỗi hoạt động rèn kỹ năng cho học sinh.
Ví dụ: nhóm nhận sinh hoạt kỹ năng quản lý thời gian sau giờ học cần hướng dẫn các bạn
lập được một thời gian biểu cho chính mình; nhóm hướng dẫn kỹ năng nhận biết biển báo
giao thông cần làm sao để các bạn ghi nhớ các loại biển báo cần thiết, …
➢ Bước 4: học sinh tiến hành sinh hoạt kỹ năng
Để có thời gian dành cho hoạt động rèn kỹ năng, những công việc tổng kết điểm
tuần, phân công lao động học sinh phải thực hiện trước, một số vấn đề quan trọng giáo
viên sinh hoạt trong vòng 10 – 20 phút (Để tiết kiệm thời gian, giáo viên có thể cho ghi
những thông báo tuần sau lên bảng thông báo để học sinh theo dõi).
Học sinh tự tổ chức hoạt động rèn kỹ năng, yêu cầu nếu nhóm tổ chức cần có sự
tham gia của tất cả thành viên nhóm; học sinh trình bày và hướng dẫn lớp thực hiện.
Lớp đánh giá sự chuẩn bị của nhóm, nhận xét, rút kinh nghiệm.
Giáo viên đánh giá sự tham gia của lớp và hoạt động sinh hoạt của học sinh/nhóm
được phân công.
Trang 4
Lớp có “Group facebook” (Nhóm chung gồm các thành viên lớp tham gia trên mạng
xã hội Facebook), sau tiết sinh hoạt lớp, học sinh/nhóm được phân công có thể đăng
những nội dung chính của kỹ năng sinh hoạt lên “Nhóm chung” của lớp để các bạn theo
dõi.
Học sinh hướng dẫn lớp làm hoa bằng
Học sinh sinh hoạt kĩ năng tổ chức trò
khăn giấy
chơi tập thể
Học sinh hướng dẫn lớp chơi ghitar cơ
bản và thực hành
Trang 5
4. Khả năng áp dụng của giải pháp
Giải pháp có thể áp dụng rộng rãi vào giờ sinh hoạt lớp ở tất cả các trường THPT
và cả trường THCS, có thể tham khảo để áp dụng cho các cấp học dưới. Từ giải pháp đề
xuất này, mỗi giáo viên tùy vào đặc điểm cụ thể của lớp học mình, điều kiện của địa
phương, cơ sở vật chất mà có kế hoạch tiến hành giờ sinh hoạt lớp cho hiệu quả. Đề xuất
cũng có thể đóng góp vào những nghiên cứu chuyên sâu hơn về phương pháp quản lý
giáo dục, công tác chủ nhiệm lớp.
5. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải pháp
Qua quá trình áp dụng các giải pháp vào cụ thể các lớp chúng tôi chủ nhiệm, chúng
tôi nhận thấy có hiệu quả đáng kể:
- Về phía giáo viên: hiểu và gắn bó với học sinh hơn, có được sự yêu mến từ học
sinh. Giáo viên cũng năng động hơn khi tham gia những tiết sinh hoạt lớp tích cực; giáo
viên tự trau dồi thêm kiến thức kinh nghiệm qua quá trình chuẩn bị tiết sinh hoạt lớp cho
các em.
- Về phía học sinh: các em biết tự lập, các em ít vi phạm hơn và biết tự quản lý lớp
tổng kết thi đua để có nhiều thời gian vui chơi, tham gia các hoạt động. Các em cũng
được nhiều kỹ năng, biết cách tổ chức các hoạt động; mạnh dạn, năng động hơn.
- Về không khí giờ sinh hoạt lớp: nhẹ nhàng, bớt căng thẳng và sinh động, sôi nổi
hơn rất nhiều. Giáo viên và học sinh, học sinh trong lớp có nhiều tình cảm với nhau, gắn
bó và hiểu nhau.
- Về việc tổ chức thực hiện: các phương pháp này dễ thực hiện, phù hợp với điều
kiện ở trường THPT.
5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu: giáo viên trong nhóm
viết sáng kiến
Bến Tre, ngày 17 tháng 03 năm 2017
Trang 6
- Xem thêm -