Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo án - Bài giảng Sáng kiến kinh nghiệm Skkn một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học...

Tài liệu Skkn một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học

.DOC
32
1048
95

Mô tả:

Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học PHẦN MỞ ĐẦU (ĐẶT VẤN ĐỀ) I. Lý do chọn đề tài Hiện nay có những thay đổi và tác động của môi trường kinh tế xã hội cũng như môi trường giáo dục đối với nhà trường phổ thông và các hoạt động giáo dục trong nhà trường, trong đó có các hoạt động thuộc công tác giáo viên chủ nhiệm lớp. Theo đó, cần thiết phải chú trọng hơn nữa đến công tác giáo viên chủ nhiệm lớp và đề cao vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp. Theo PGS.TS Nguyễn Dục Quang - Viện khoa học giáo dục Việt Nam, ngoài việc tực tiếp giảng dạy ở lớp chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm trước hết phải là nhà giáo dục, là người tổ chức hoạt động giáo dục, quan tâm tới từng học sinh, chăm lo đến việc rèn luyện đạo đức, hành vi, những biến động về tư tưởng, nhu cầu, nguyện vọng của các em. Đồng thời, người giáo viên chủ nhiệm lớp bằng chính nhân cách của mình, là tấm gương tác động tích cực đến việc hình thành các phẩm chất đạo đức, nhân cách của học sinh. Mặt khác, họ còn là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ chức - xã hội trong và ngoài trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục. Họ còn là người dẫn dắt, tổ chức cho HS tham gia các hoạt động xã hội, góp phần xây dựng và phát triển đất nước. Người giáo viên chủ nhiệm lớp là người đại diện cho quyền lợi chính đáng của học sinh, bảo vệ học sinh về mọi mặt một cách hợp lý. Họ phản ánh trung thành mọi nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của học sinh với Ban giám hiệu nhà trường, với các giáo viên bộ môn, với gia đình học sinh, với cộng đồng và với các đoàn thể xã hội khác. Trên cơ sở xác định phẩm chất và năng lực của giáo viên chủ nhiệm lớp, cần chú ý đến các điều kiện để người giáo viên có thể làm công tác chủ nhiệm hiệu quả. Các điều kiện này rất đa dạng. Đó là ngay trong quá trình đào tạo, sinh viên sư phạm phải được trang bị sâu, kỹ lưỡng về nghiệp vụ sư phạm, trong đó cần cập nhật những thành tựu nghiên cứu mới về tâm lý học, Giáo dục học, Phương pháp dạy học bộ môn, đặc biệt là các phương thức thực hành 1 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học nghề nghiệp theo hướng gắn với thực tế phổ thông. Bên cạnh đó, trong quá trình lao động nghề nghiệp, giáo viên phải được bồi dưỡng về công tác chủ nhiệm lớp với nội dung như: phương pháp xây dựng hồ sơ công tác chủ nhiệm, kỹ năng làm công tác chủ nhiệm, kỹ năng tổ chức các hoạt động xã hội… Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã đề ra mục tiêu, nhiệm vụ phát triển trong lĩnh vực giáo dục 5 năm 2011-2015 là phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực; phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức. Hiện nay, chất lượng giáo dục toàn diện của nước ta đã có chuyển biến. Sự nghiệp giáo dục ngày càng được toàn xã hội quan tâm. Điều 9-Luật Giáo dục năm 2005 đã ghi rõ: "Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài". Chất lượng giáo dục là được đặt lên hàng đầu của hoạt động giáo dục. Chất lượng giáo dục phản ánh mức độ thực hiện mục tiêu giáo dục, nội dung, phương pháp giáo dục, quá trình tổ chức và thực hiện các hoạt động giáo dục. Chất lượng giáo dục không tốt thì mục tiêu giáo dục sẽ không đạt được. Trong thời gian gần đây, chất lượng giáo dục đã được sự quan tâm, chú ý của các cấp, các ngành và mọi người trong xã hội. Vì vậy, giáo dục ngày càng phát triển cả qui mô, mạng lưới các cơ sở giáo dục cũng như phương thức giáo dục. Đối với công tác giáo dục và đào tạo thì đội ngũ giáo viên đóng một vai trò quan trọng. Điều 15- Luật giáo dục năm 2005 đã ghi: "Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục". Chính vì vậy, xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên là một trong những nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục và của tất cả các nhà trường. Ở trường Tiểu học, người giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức quan trọng, vì lứa tuổi học sinh Tiểu học từ 6 - 14 tuổi đang rất cần có sự giúp đỡ và định hướng của người lớn. Nếu không, với vốn kinh nghiệm sống ít ỏi 2 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học của mình, các em sẽ khó tránh khỏi những ảnh hưởng không lành mạnh, nhất là mặt trái trong nền kinh tế thị trường đang phát triển như hiện nay ở nước ta. Xuất phát từ quan điểm chỉ đạo trên của Đảng và Nhà nước, với những kinh nghiệm qua một số năm làm công tác công tác chủ nhiệm, lại được trang bị thêm lý luận và nghiệp vụ quản lý. Tôi chọn vấn đề “Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học” làm đề tài nghiên cứu khoa học. II. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu 1.1. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý của hiệu trưởng và những biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp năm học 2010-2011 ở ba trường: Trường tiểu học Thị trấn huyện Than Uyên, Trường tiểu học số 1 xã Mường Kim, Trường tiểu học số 2 Khoen On. Thời gian nghiên cứu từ tháng 8/2011 đến tháng 5/2012. 2.2. Đối tượng nghiên cứu. * Đối tượng khảo sát: Công tác chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở ở ba trường: Trường tiểu học Thị trấn huyện Than Uyên, Trường tiểu học số 1 xã Mường Kim, Trường tiểu học số 2 Khoen On. * Đối tượng thực nghiệm: Trường Tiểu học số 2 xã Khoen On. III. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu đề tài này để đề ra những biện pháp có tính khả thi về chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và hình thành, bồi dưỡng phát triển nhân cách cho học sinh tiểu học trong giai đoạn hiện nay. IV. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu - Tìm hiểu thực trạng công tác chỉ đạo, bồi dưỡng giáo viên chủ nhiệm lớp ở các nhà trường và đề ra các biện pháp quản lí, chỉ đạo công tác chủ 3 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học nhiệm lớp ở trường tiểu học góp phần nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục và hình thành, bồi dưỡng phát triển nhân cách cho học sinh. PHẦN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu 1. Mục tiêu của bậc tiểu học: Hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kỹ năng cơ bản để học tiếp trung học hoặc đi vào cuộc sống lao động. Như vậy, học xong tiểu học học sinh phải đạt một số yêu cầu như sau: Có lòng nhân ái mang bản sắc con người Việt Nam: yêu quê hương đất nước, yêu hoà bình và công bằng bác ái, kính trên nhường dưới, đoàn kết và sẵn sàng hợp tác với mọi người; có ý thức về bổn phận của mình đối với người thân đối với bạn bè, đối với cộng đồng và môi trường sống; tôn trọng và thực hiện đúng pháp luật và các qui định ở nhà trường, khu dân cư, nơi công cộng; sống hồn nhiên, mạnh dạn tự tin, trung thực. Có kiến thức cơ bản về tự nhiên xã hội, con người và thẩm mĩ, có kĩ năng cơ bản về nghe, nói, đọc, viết, tính toán; có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh và bảo vệ sức khoẻ. Biết cách học tập, biết tự phục vụ, biết sử dụng một số đồ dùng trong gia đình và công cụ lao động thông thường; biết vận dụng và làm một số việc giúp gia đình. Mục tiêu giáo dục tiểu học ở trên được quán triệt trong mọi hoạt động được thể hiện qua nội dung giáo dục. Nội dung giáo dục tiểu học bao gồm nội dung dạy học và nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp. 2. Hiệu trưởng trường tiểu học: 4 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Là người được lựa chọn trong số giáo viên có tín nhiệm về chính trị, đạo đức và chuyên môn, có năng lực quản lý trường học (có tầm nhìn xa và đặc biệt có khả năng tạo giá trị). Hiệu trưởng trường tiểu học do Chủ tịch Ủy ban nhân huyện bổ nhiệm theo đề nghị của Trưởng phòng Giáo dục - Đào tạo trên cơ sở lấy sự tín nhiệm của tập thể cán bộ, giáo viên và nhân viên ở trong các nhà trường. Là thủ trưởng một trường tiểu học, đại diện cho nhà trường về mặt pháp lý, có trách nhiệm và có thẩm quyền cao nhất về hành chính và chuyên môn trong nhà trường, chịu trách nhiệm trước phòng Giáo dục và Đào tạo về tổ chức và quản lý toàn bộ hoạt động của nhà trường. Với vị trí trên hiệu trưởng trường tiểu học có nhiệm vụ sau: Lập kế hoạch nhiệm vụ năm học có lồng ghép các nội dung công tác chủ nhiệm và tổ chức chỉ đạo tập thể cán bộ giáo viên nhà trường thực hiện công tác giáo dục. Trực tiếp quản lý giáo viên theo nhiệm vụ đã giao, thường xuyên thanh kiểm tra giáo viên trong công tác giảng dạy và trong các hoạt động trong công tác chủ nhiệm lớp. Chỉ đạo công tác hành chính, bảo đảm các điều kiện vật chất - tài chính cho hoạt động giảng dạy và giáo dục của nhà trường. Thường xuyên cải tiến công tác quản lý trường học theo tinh thần dân chủ hoá nhà trường đảm bảo các hoạt động giáo dục được tiến hành đồng bộ có hiệu quả. 3. Người giáo viên tiểu học 3.1 Chức năng của người giáo viên tiểu học. Lao động của người giáo viên tiểu học là lao động mang tính khoa học, tính nghệ thuật và công phu. Giáo viên tiểu học chính là hình ảnh trực quan gần gũi sinh động và toàn diện để các em học sinh noi theo và học tập, góp phần hoàn thiện nhân cách học sinh. 5 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Ở trong nhà trường tiểu học, người giáo viên làm công tác chủ nhiệm có những chức năng cơ bản sau: - Xây dựng, tổ chức tập thể thành một đơn vị vững mạnh. - Tổ chức quản lí, điều khiển lãnh đạo các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh lớp mình phụ trách. - Thiết lập và phát triển quan hệ với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh. 3.2 Nhiệm vụ của người giáo viên tiểu học Thực hiện nghiêm chỉnh, có chất lượng nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục toàn diện cho học sinh, giảng dạy đúng và đủ chương trình, nội dung, kế hoạch giáo dục, soạn bài, chấm bài đầy đủ, lên lớp đúng giờ, không tuỳ tiện bỏ giờ, bỏ buổi, quản lý chặt chẽ học sinh trong các hoạt động học tập và rèn luyện (ở trong và ngoài nhà trường). Thường xuyên học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện đạo đức tác phong để đáp ứng ngày càng cao theo tiêu chuẩn quy định đối với người giáo viên tiêu học. Chấp hành nghiêm chỉnh mọi quy định của Nhà nước, tôn trọng pháp luật, thực hiện các quyết định phân công của người hiệu trưởng và của các cấp quản lý giáo dục. Thương yêu tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh góp phần xây dựng tập thể sư phạm thành một tập thể đoàn kết thân ái, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Phối hợp chặt chẽ với Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, với gia đình học sinh và các tổ chức xã hội trong hoạt động giáo dục dạy học. 4. Những nội dung cơ bản của công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học. Giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông là nhà quản lý không có dấu đỏ! Theo đó, giáo viên chủ nhiệm trong trường phổ thông, là linh hồn của lớp học. Có thể 6 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học coi giáo viên chủ nhiệm là người lĩnh xướng của dàn nhạc bao gồm: nhạc công (giáo viên) hoàn thành bản giao hưởng hình thành nhân cách toàn vẹn cho thế hệ trẻ. Và ngày nay, với sự nhận thức về quản lý giáo dục, có thể coi giáo viên chủ nhiệm như một nhà quản lý với các vai trò: Người lãnh đạo lớp học; Người điều khiển lớp học; Người làm công tác phát triển lớp học; Người làm công tác tổ chức lớp học; Người giúp hiệu trưởng bao quát lớp học; Người giúp hiệu trưởng thực hiện việc kiểm tra sự tu dưỡng và rèn luyện của học sinh; Người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp… Trên thực tế, bức tranh toàn cảnh về công tác chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông, bên cạnh những đóng góp tích cực, cũng nhận diện một số hạn chế. Đó là nhận thức của giáo viên, cán bộ quản lí giáo dục về vai trò công tác chủ nhiệm có nơi, có lúc chưa toàn diện; Công tác quản lý, chỉ đạo về công tác chủ nhiệm của các cấp quản lý còn hạn chế; Một số bộ phận giáo viên được phân công nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm còn hạn chế về năng lực tổ chức, điều hành lớp chủ nhiệm; giáo viên chủ nhiệm giỏi chưa được quan tâm đúng mức, chưa có danh hiệu thi đua cho giáo viên chủ nhiệm giỏi; Sự phối hợp giữa các lực lượng giáo viên trong và ngoài nhà trường còn lỏng lẻo, chưa thực sự hỗ trợ tích cực cho công tác chủ nhiệm lớp… Xuất phát từ những yêu cầu mới, từ hoàn cảnh cụ thể của xã hội, của gia đình trong thời đại hiện nay, vị trí của giáo viên chủ nhiệm ở trường học có một ý nghĩa đặc biệt. Vấn đề đặt ra là đòi hỏi thầy cô giáo chủ nhiệm như thế nào và cần xác định một cơ chế hoạt động về quyền hạn và trách nhiệm cho phù hợp với thực tế. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm lớp cần: 4.1. Tìm hiểu phân loại học sinh. Người giáo viên phải nắm vững đối tượng học sinh lớp mình phụ trách (trích yếu lý lịch học sinh, hoàn cảnh của từng em; đặc điểm kinh tế xã hội của địa bàn dân cư nơi học sinh cư trú; đặc điểm tâm sinh lý của từng em nhất là những điểm nổi bật về tính cách, năng khiếu hay hạn chế,... 4.2 Xây dựng và phát triển tập thể học sinh: 7 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Tuân thủ các quy luật của quá trình phát triển tập thể học sinh; đề ra yêu cầu cụ thể đối với tập thể học sinh lớp mình phụ trách; bồi dưỡng những nhân tố tích cực; chú trọng công tác giáo dục học sinh cá biệt. Tổ chức các phong trào thi đua tự giác, tích cực trong tập thể học sinh theo các chủ đề, chủ điểm cụ thể của năm học. Chỉ đạo việc học tập của học sinh. Giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh. Giáo dục lao động, hướng nghiệp. Tổ chức các hoạt động vui chơi, văn nghệ, rèn luyện thể lực, bảo vệ sức khoẻ và môi trường. 4.3 Liên kết với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường a. Kết hợp cùng tổ chức Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh thực hiện các mục tiêu giáo dục. b. Phối hợp với các giáo viên khác trong trường và để lắng nghe ý kiến của đồng nghiệp về lớp mình, hợp tác đồng bộ với các giáo viên khác trong việc giáo dục học sinh. Mặt khác cũng cần lắng nghe, theo dõi mọi mặt hoạt động của lớp của đồng nghiệp đối chiếu với lớp mình để có những điều chỉnh phù hợp. c. Cộng tác với hội cha mẹ học sinh, giúp cha mẹ học sinh hiểu rõ mục đích và nội dung giáo dục ở bậc tiểu học nói chung và ở mỗi khối lớp nói riêng. Thường xuyên thông báo và kịp thời kết quả học tập và rèn luyện của từng học sinh tới gia đình để phối hợp giáo dục. Tổ chức các buổi họp phụ huynh nhằm để thống nhất nội dung, phương pháp và biện pháp giáo dục học sinh. Thăm hỏi gia đình học sinh để hiểu rõ hoàn cảnh, thiết lập mối quan hệ tốt với gia đình để phối hợp giáo dục học sinh. Với những phần lý luận đã trình bày ở trên cho thấy người giáo viên phụ trách lớp có tầm quan trọng đặc biệt: vừa phải là nhà sư phạm, vừa là nhà tâm lý, vừa là bảo mẫu, vừa là người tổ chức để giúp học sinh phát triển một cách hài hoà toàn diện. Vì vậy, lao động của người thầy giáo tiểu học là lao động vừa mang tính khoa học, vừa mang tính nghệ thuật và đòi hỏi sự công phu. 8 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học II. Thực trạng chỉ đạo công tác chủ nhiệm ở các trường Tiểu học: Tiểu học Thị trấn; Tiểu học số 1 Mường Kim; Tiểu học số 2 Khoen On. 1. Trường tiểu học Thị trấn Than Uyên: Là một trường trọng điểm của huyện và có chất lượng giáo dục cao, có được kết quả như vậy Ban giám hiệu nhà trường không ngừng nghiên cứu, tìm hiểu quy trình làm việc, phân công hợp lý cho từng giáo viên. Trường đã chú trọng chỉ đạo công tác xây dựng nền nếp tự quản của mỗi tập thể lớp học sinh và công tác hoạt động xã hội cho học sinh. Trong công tác này, trường đã tham gia và hưởng ứng một cách có hiệu quả như công tác từ thiện, nhân đạo và giúp bạn nghèo vượt khó... Khi gặp và trao đổi trực tiếp với đồng chí Hiệu trưởng Đoàn Thị Thanh để tìm hiểu về công tác chỉ đạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp trong trường. Đồng chí tâm sự và chia sẻ: “Đây là một công tác rất quan trọng mà các nhà quản lý trong trường học không thể không quan tâm, đây chính là vấn đề then chốt, chất lượng giáo dục có chiều hướng tăng hay giảm là tuỳ thuộc nhiều vào tổ chức thực hiện nền nếp hoạt động của mỗi tập thể mà ở đó là giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò quyết định. Nhà trường đã nghiên cứu kỹ và phân công giáo viên chủ nhiệm lớp rất cẩn thận: Ngay từ cuối năm học trước nhà trường đã có kế hoạch, dự kiến phân công giáo viên chủ nhiệm lớp cho năm học sau, tuỳ thuộc kinh nghiệm, năng lực trình độ của giáo viên để phân công cho hợp lý. Ban giám hiệu đã vận dụng tất cả các cách phân công để phù hợp tình hình thực tế của trường, của giáo viên. Vì vậy giáo viên hăng say nhiệt tình với lớp, nhà trường đã kết hợp chặt chẽ với tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh của nhà trường để sơ kết, tổng kết từng đợt thi đua để phân, xếp loại từng lớp và có khen thưởng động viên giữa các lớp. Nhờ làm tốt thi đua cho nên phong trào thi đua của Liên đội đạt hiệu quả cao, đặc biệt là ý thức, nền nếp tự quản của học sinh rất cao. Bên cạnh đó, Ban giám hiệu đã thường xuyên tổ chức thanh kiểm tra và trao đổi 9 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học với giáo viên để từ đó bồi dưỡng giáo viên làm công tác chủ nhiệm cũng như giáo viên làm Tổng phụ trách Đội” 2. Trường tiểu học số 1 Mường Kim Là một trường có số lượng lớp và học sinh khá đông vì vậy việc quản lý chỉ đạo trong trường học cũng gặp tương đối khó khăn và phức tạp. Nhìn chung trường đã chú trọng công tác xây dựng được tập thể vững mạnh và xây dựng được nền nếp học sinh tự quản. Để có được như vậy, hiệu trưởng đã quan tâm nhiều đến cách phân công giáo viên chủ nhiệm lớp đầu năm như: việc sử dụng khá hợp lý đội ngũ, phân giáo viên chủ nhiệm chuyên theo khối lớp kết hợp với cách phân theo ưu tiên. Khi hỏi đến vấn đề này hiệu trưởng Nông Thị Đào chia sẻ: Công tác chỉ đạo và bồi dưỡng giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp xem đây là một nhiệm vụ nằm trong kế hoạch nhiệm vụ của nhà trường,... Giáo viên phần lớn là nhiệt tình say mê với công việc nhưng bên cạnh đó có một số giáo viên (phần ít) có suy nghĩ chủ nghĩa trung bình nên chưa tích cực, chủ động trong công tác này. Bên cạnh đó cũng còn một vài giáo viên quan niệm: giảng dạy tốt mới là việc phải làm, phải phấn đấu. Từ đó dẫn đến thực hiện công tác còn hình thức, khuôn mẫu chưa có tính sáng tạo. Tuy nhà trường cũng đã có nhiều biện pháp để giải quyết những vấn đề khó khăn trước mắt của công tác chỉ đạo nhưng đây là vấn đề đòi hỏi người quản lý cần tính kiên trì, bền bỉ. 3. Trường tiểu học số 2 Khoen On. Năm học vừa qua, nhà trường luôn bị Phòng Giáo dục - Đào tạo của huyện nhắc nhở là do Ban giám hiệu làm việc chưa có kế hoạch khoa học, xem nhẹ vai trò công tác chủ nhiệm và ít quan tâm đến đội ngũ giáo viên phụ trách lớp. Mặt khác, Hiệu trưởng cũng ít có kinh nghiệm trong chỉ đạo cho nên việc lên kế hoạch và kiểm tra chưa thống nhất ví dụ như: lên kế hoạch đầy đủ, .... nhưng công tác thanh kiểm tra và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chưa thường xuyên hoặc làm không theo kế hoạch. Bên cạnh đó, còn có một số nhận thức chưa toàn diện 10 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học của giáo viên về vai trò công tác chủ nhiệm; Một số bộ phận giáo viên được phân công nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm còn hạn chế về năng lực tổ chức, điều hành lớp chủ nhiệm Vì vậy, dẫn đến chất lượng giáo dục toàn diện thấp. Qua thu thập, tìm hiểu thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp và công tác giáo dục ở các trường tiểu học tôi có kết quả cụ thể như sau: BẢNG 1 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG KẾT QUẢ CÁC HOẠT ĐỘNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP- NĂM HỌC 2010-2011. Hoạt động Chủ nhiệm Số lớp có nề giỏi cấp Trường Số lớp có hoạt Danh hiệu động ngoại cháu ngoan khoá tốt Bác Hồ nếp tốt trường Trường TH Thị trấn 18/18 = 100% 18/18 =100% 18/18=100% 452/472= 96% Trường TH số 2 Khoen On 5/23= 21,7% 5/23= 21,7% 5/23=21,7% 50/262= 19% Trường TH số 1 Mường Kim 21/28 =75% 21/28 =75% 21/28 =75% 385/479=81% BẢNG 2 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT GIÁO DỤC TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN, NĂM HỌC 2010-2011 Học lực SL 472 Khá Giỏi Số HS Hạnh kiểm TB Yếu TL SL TL SL TL SL 282 61% 144 31% 36 8% 1 TL Đ SL CĐ TL 100 0.2% 472 % SL TL 0 BẢNG 3 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT GIÁO DỤC TRƯỜNG TIỂU HỌC SỐ 1 MƯỜNG KIM, NĂM HỌC 2010 - 2011 Số HS Học lực Giỏi 479 Khá SL TL Hạnh kiểm TB SL TL SL TL 101 21.4% 183 39 % 184 39% Yếu SL TL 4 Đ SL 0,8% 479 TL 100% CĐ SL TL 0 BẢNG 4 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT TRƯỜNG TIỂU HỌC SỐ 2 KHOEN ON, NĂM HỌC 2010 - 2011 11 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Học lực Giỏi Số HS 262 Khá SL TL SL 6 2,3% 52 TL Hạnh kiểm TB SL 19,8 % 178 TL Yếu SL TL Đ CĐ SL TL SL TL 68 % 66 9,9% 262 99% 1 1% Kết quả của ba trường đã nêu trên ta thấy rằng tỉ lệ học sinh có học lực và hạnh kiểm ở các trường là rất khác nhau. Với trường tiểu học Thị trấn Than Uyên (bảng 2) là trường có chất lượng cao nhất trong 3 trường. Số lượng học sinh giỏi 282/472chiếm 61%, đạo đức học sinh 472/472=100% đạt hạnh kiểm thực hiện đầy đủ; học sinh có học lực yếu về còn 0,2% và không có học sinh nào hạnh kiểm thực hiện chưa đầy đủ, giáo viên chủ nhiệm giỏi 18/18 đồng chí đạt 100% (Bảng 1). Trong khi đó, ở trường tiểu học số 2 Khoen On, năm học 2010-2011 do hiệu trưởng ít quan tâm xây dựng và chỉ đạo chưa quyết liệt công tác chủ nhiệm lớp cho nên kết quả còn có tới 16/262= 6,5% học sinh yếu (bảng 4). Qua đó có thể thấy rằng công tác chủ nhiệm lớp ở các trường nếu được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của người hiệu trưởng thì chất lượng hai mặt giáo dục của học sinh và các hoạt động công tác chủ nhiệm ở trường đó sẽ hiệu quả và ngược lại... (bảng 1). Như vậy chất lượng giáo dục luôn phản ánh một cách trung thực năng lực của nhà quản lí giáo dục và người làm công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy, nhà trường muốn hoàn thành nhiệm vụ năm học thì đòi hỏi người hiệu trưởng phải quan tâm, tập trung chỉ đạo đúng mức, chính xác, phù hợp và khoa học thì sẽ đạt hiệu quả cao nhằm đưa nhà trường lên tầm cao mới. III. Một số biện pháp cơ bản chỉ đạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học. 1. Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch chủ nhiệm. 1.1. Khi xây dựng kế hoạch phải dựa trên kế hoạch chung của nhà trường và kế hoạch công tác của liên đội trong nhà trường. 1.2. Hiệu trưởng cần yêu cầu giáo viên lập kế hoạch chủ nhiệm ghi đầy đủ thông tin ở các trang, các cột mục theo mẫu đã in sẵn: 12 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học - Lập bảng điều tra cơ bản học sinh trong sổ chủ nhiệm (đã có sổ thống nhất trong toàn tỉnh). Bảng này cần hoàn thành trước 20/9 hàng năm. - Lập danh sách cán bộ lớp nhằm để nắm vững bộ máy của lớp và để phân công công việc cho phù hợp. - Mỗi bảng cần làm cụ thể, rõ ràng để từ đó giáo viên nghiên cứu để đưa ra kế hoạch chủ nhiệm đúng đắn, kết hợp với thực tế, phù hợp với lớp mình. * Hướng dẫn giáo viên trình tự, phương pháp trong quá trình lập kế hoạch chủ nhiệm. a. Đặc điểm tình hình, mỗi trường lớp học - Trước hết cần nêu đặc điểm tình hình của lớp bằng cách dựa vào kết quả điều tra mà giáo viên đã nắm được.( khó khăn - Thuận lợi; cơ hội – thách thức) Ví dụ: Những mặt mạnh và thuận lợi về mọi mặt: Đạo đức, văn hoá, văn nghệ... kinh tế - xã hội nơi khu vực học sinh lớp mình cư trú, mức độ quan tâm giáo dục con cái... Những mặt yếu và hạn chế của lớp. - Đặc điểm chủ quan ( khó khăn - thuận lợi) - Đặc điểm khách quan ( cơ hội – thách thức) Nguồn thông tin để xây dựng: Chỉ thị thực hiện kế hoạch năm học của Bộ Giáo dục, nhiệm vụ năm học của Sở Giáo dục, kế hoạch năm học của trường và đặc điểm riêng của lớp b. Phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu chỉ tiêu và các danh hiệu phấn đấu * Những yêu cầu cần đạt được trong năm học về giáo dục đạo đức, văn hoá, lao động hướng nghiệp và các mặt giáo dục toàn diện khác * Các chỉ tiêu phấn đấu Từ đặc điểm tình hình đó giáo viên đề ra các mục tiêu phấn đấu của lớp mình về các mặt giáo dục đạo đức, giáo dục văn hoá, giáo dục ngoài giờ lên lớp và các hoạt động khác. 13 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Học kì I Đạo đức: Học lực: Khá: = ? % Thực hiện đầy đủ = ? % TB: = ? % Chưa đầy đủ =? % Cả năm Giỏi: = ? % Đạo đức: Học lực: Thực hiện đầy đủ = ? % Giỏi: = ? % Khá: = ? % TB: = ? % Chưa đầy đủ = ? % * Các danh hiệu phấn đấu Nguồn thông tin để xây dựng: Trên cơ sở phân tích ở mục 1.1 với đặc điểm môi trường hoạt động của lớp và các hoạt động khác đạt mức độ nào? Ví dụ: Lớp phấn đấu danh hiệu đạt mức độ nào? Cháu ngoan Bác Hồ đạt từ cấp trường trở lên là ? em, .... * Các biện pháp chính * Kế hoạch từng tháng ( từ tháng 8 năm trước đến tháng 5 năm sau) - Khi xác định, xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện cho cả năm rất khó vì như thế kế hoạch sẽ còn chung chung sau đó trong thời gian hoạt động ta dần dần bổ sung thêm. Ví dụ: Tháng 8 Nội dung công việc cần làm - Nghiên cứu Chỉ thị năm học - Nghiên cứu Nghị quyết năm học của nhà trường 9 - Dự các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ. - Điều tra cơ bản học sinh - Xây dựng nền nếp học tập. - Hoàn thành sổ gọi tên ghi điểm, sơ yếu lý lịch học sinh - Hoàn thành kế hoạch chủ nhiệm 10 - Đại hội lớp bầu ra ban cán sự. - Họp phụ huynh học sinh đợt 1 (Báo cáo tình hình lớp, bầu đại diện chi hội phụ huynh học sinh, lên kế hoạch phối hợp giữa nhà trường và gia đình. 14 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Tháng 11 Nội dung công việc cần làm - Tham gia Đại hội liên Đội - Xây dựng kế hoạch thăm gia đình học sinh. - Phát động thi đua chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 - Thành lập đội văn nghệ-thể dục thể thao, ra báo tường về ngày 20/11 (khối lớp 4 - 5) 12 - Hưởng ứng đợt hội giảng cấp trường. - Phát động phong trào thi đua “Noi gương anh bộ đội cụ Hồ” - Chào mừng Quốc phòng toàn dân 22/12 - Thăm gia đình Thương binh, liệt sỹ, Bà mẹ VN anh hùng 1 - Kế hoạch ôn tập kiểm tra học kỳ 1. - Đánh giá, xếp loại học lực và hạnh kiểm học sinh. - Báo cáo kết quả các mặt giáo dục và học tập của lớp. 2 - Kế hoạch cho học sinh nghỉ tết Nguyên đán. - Nghỉ tết Nguyên đán. - Duy trì nề nếp. - Kế hoạch lao động trồng cây. 3 - Chuẩn bị cho học sinh tham gia thi học sinh giỏi. - Phát động phong trào thi đua kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8-3 - Phát động phong trào thi đua chào mừng ngày thành lập Đoàn 26-3 - Thi nghi thức Đội - Kế hoạch ngày Hội khoẻ Phù Đổng 4 - Kiểm tra chất lượng giữa kỳ 2. - Kế hoạch ôn tập học kỳ 2. 5 - Chuẩn bị hồ sơ cho học sinh lớp 5 thi tốt nghiệp. - Phát động thi đua chào mừng ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh - Phân loại, đánh giá đạo đức học sinh. - Tổng hợp cuối năm, hoàn chỉnh học bạ, sổ điểm... - Tổng kết lớp, tổng kết năm học. 15 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Tháng Nội dung công việc cần làm - Xét lên lớp, hoàn thành chương trình Tiểu học - Kế hoạch nghỉ hè. Khi xây dựng kế hoạch từng kỳ rồi, kế hoạch tháng theo nội dung công việc thì từng tuần phải xác định những nội dung cụ thể làm việc gì? làm như thế nào? hoàn thành trong thời gian nào? cuối tuần có sơ kết tuần rút kinh nghiệm. - Sơ kết tuần: Các nội dung sơ kết tuần: Số HS đi muộn, nghỉ học không phép, số HS không chuẩn bị bài, số bị điểm dưới 5, mắc thái độ sai, bị phê bình, số điểm tốt, số việc tốt HS được khen, số tiết tự quản tốt, xếp loại của lớp/ trường,... - Kế hoạch sơ kết học kì ( học kì I từ tháng 8 năm trước đến tháng 1 năm sau, học kì II từ tháng 2 đến tháng 5): Dự kiến: Thời gian-Nội dung Phân công, phối hợp. - Kế hoạch tổng kết năm học: Dự kiến: Thời gian-Nội dung - Phân công, phối hợp. - Kế hoạch hoạt động hè: Dự kiến: Thời gian-Nội dung - Phân công, phối hợp. * Phải thường xuyên điều chỉnh kế hoạch trong quá trình thực hiện. * Phần theo dõi cá nhân học sinh. - Theo dõi, nhận xét về học lực, hạnh kiểm và tham gia các hoạt động khác của học sinh để trao đổi với phụ huynh. Từ việc làm này giáo viên có điều kiện để điều chỉnh nội dung giáo dục cho từng em qua mỗi đợt, mỗi kỳ cho phù hợp theo sự phát triển chung của tập thể lớp và cũng đồng thời làm tư liệu để ghi vào phiếu liên lạc và học bạ. Thống kê báo cáo kết quả học sinh cuối năm. 1.3. Hiệu trưởng duyệt kế hoạch: 16 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Hiệu trưởng duyệt kế hoạch chủ nhiệm vào tháng 9, có ý kiến bổ sung cho từng phần. Trong quá trình tổ chức hoạt động, hiệu trưởng cần kiểm tra các chỉ tiêu phấn đấu và xem các biện pháp thực hiện như thế nào? có gì không phù hợp để rút kinh nghiệm, góp ý, bổ sung thêm cho bản kế hoạch của giáo viên được hoàn thiện, phù hợp với tình hình của lớp đó. Hiệu trưởng duyệt kế hoạch nhằm để nắm được kế hoạch hoạt động của mỗi lớp đồng thời cũng để theo dõi xem lớp có thực hiện theo kế hoạch không ? hoặc thực hiện được bao nhiêu phần của kế hoạch để bổ sung, nhắc nhở giáo viên thực hiện. Nói tóm lại, Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình kế hoạch tốt là coi như đã thắng lợi đến 70%. Thực tế cho thấy rằng làm việc theo kế hoạch là làm đúng theo dự định, đi theo tuần tự thời gian không chồng chéo, không bỏ sót công việc thì công việc suôn sẻ và đạt được kết quả cao. Muốn giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm trước hết phải làm tốt công việc xây dựng kế hoạch. 2. Hiệu trưởng tổ chức phân công giáo viên chủ nhiệm. * Một số nguyên tắc khi phân công giáo viên chủ nhiệm. - Phù hợp với năng lực, trình độ giáo viên. - Xuất phát từ yêu cầu bảo đảm chất lượng đào tạo và lợi ích của học sinh. - Quan tâm đúng mức đến hoàn cảnh, nguyện vọng của từng giáo viên. - Đảm bảo tính kế thừa. - Phù hợp với đặc điểm nhà trường và chương trình dạy học đang áp dụng. * Một số cách phân công giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp: - Phân công giáo viên làm giáo viên chủ nhiệm từ lớp đầu cấp đến cuối cấp. - Phân công giáo viên chủ nhiệm chuyên theo khối lớp. 17 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học - Phân công ưu tiên. Mỗi cách phân công đều có những ưu và nhược điểm của nó. Người hiệu trưởng cần căn cứ vào tình hình thực tế để phân công cho phù hợp: Với khối lớp 1, các em ở khối đầu cấp tất cả mọi cái đều bắt đầu cho nên việc ổn định nề nếp đầu năm rất khó khăn, tuy nhiên các em rất biết vâng lời, bắt chước nhanh... Vì vậy cần chọn những giáo viên với kiểu “bảo mẫu” để đưa các em hoà đồng vào tập thể. Ở khối lớp này giáo viên cần nhẹ nhàng, kiên trì, yêu trẻ và phải có cách tổ chức lớp khoa học giúp các em dần dần đi vào làm quen với mọi hoạt động. Mặt khác học sinh lứa tuổi này hay bắt chước giáo viên cần phải mẫu mực và thận trọng trong mọi hành động. Như vậy, yêu cầu lựa chọn giáo viên ở khối lớp này là những đồng chí vừa biết dạy và vừa biết dỗ. Với các lớp khối 4-5 các em học sinh đã lớn và đã có nền nếp, thói quen thực hiện các hoạt động giáo dục ở trường, ở lứa tuổi này các em đã biết suy nghĩ, lựa chọn cách thức làm việc cho cá nhân, cũng như tổ, nhóm. Ngược lại, học sinh nào cá biệt, đây là nhiệm vụ cũng rất khó khăn trong việc chinh phục các em ... đòi hỏi giáo viên ở khối lớp này phải nhanh nhạy, linh hoạt và có nhiều các cách tổ chức hoạt động giáo dục ở lớp tốt để khơi gợi đưa học sinh vào các hoạt động với tinh thần tự quản, tự giác cao, biết thi đua trong tập thể lớp và với các lớp khác trong khối. Bên cạnh đó cũng đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm ở khối lớp này phải có thái độ dứt khoát, rõ ràng để giúp học sinh không được cẩu thả hoặc chây lười trong mọi công việc (nhất là những học sinh cá biệt tiêu cực). Học sinh khối lớp 4-5 là lực lượng chủ yếu tham gia và góp phần nâng cao các hoạt động bề nổi trong các nhà trường và tham gia công tác xã hội. Do vậy, khi bố trí giáo viên làm công tác chủ nhiệm ở khối lớp này cần chọn những đồng chí vững vàng về chuyên môn, có năng lực trong công tác quản lý, tổ chức các hoạt động. Tránh tình trạng phân công các giáo viên trẻ hoặc các giáo viên thiếu kinh nghiệm về cùng một khối. 18 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học Để có chất lượng, khi thực hiện phân công cho giáo viên hiệu trưởng cần tranh thủ ý kiến đóng góp xây dựng của các tổ chức trong nhà trường như hội phụ huynh, tổ chuyên môn hoặc các giáo viên có kinh nghiệm. Sau mỗi học kỳ hiệu trưởng cần kiểm tra đánh giá rút kinh nghiệm và cũng để làm nền tảng cho năm học sau. Trường tiểu học Thị trấn Than Uyên đã thực hiện theo kiểu phân công này, kết quả đem lại cao. Biện pháp này rất được nhiều nhà quản lý hiện nay quan tâm và áp dụng cho đơn vị trường mình. 3. Hiệu trưởng chỉ đạo và hướng dẫn giáo viên thực hiện nội dung công tác chủ nhiệm lớp. 3.1 Cách tìm hiểu và phân loại học sinh Hiệu trưởng chỉ đạo và hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm lớp điều tra cơ bản học sinh ngay từ đầu năm học, điều tra bằng nhiều hình thức: Nghiên cứu lý lịch học sinh và hồ sơ của học sinh để biết hoàn cảnh gia đình, nghề nghiệp của bố mẹ, thu nhập của gia đình, năng lực và kết quả học tập, rèn luyện của cá nhân học sinh năm học trước... Mặt khác, cần trao đổi với các em học sinh để nắm bắt tâm tư nguyện vọng, sở thích, thái độ trong quan hệ ở tập thể lớp. Trao đổi với giáo viên năm học trước, hoặc thông qua việc tham gia hoạt động cùng học sinh để có thêm những thông tin chính xác. Việc tìm hiểu từng cá nhân học sinh là một việc làm liên tục, thường xuyên vừa, cần thiết trong khoảng thời gian nhất định, nhưng lại vừa có tính giai đoạn như sau: Giai đoạn thứ nhất: tiến hành điều tra cơ bản về tình hình học sinh nói chung, về cá nhân học sinh nói riêng. Giai đoạn thứ hai: Theo dõi và kiểm tra tính đúng đắn của sự phân loại đối tượng học sinh để giáo dục của giai đoạn thứ nhất, nếu có gì chưa chính xác ta tiếp tục phân loại tiếp. Giai đoạn thứ ba: Giai đoạn hoàn chỉnh việc tìm hiểu học sinh. Các giai đoạn này khá dài về thời gian nên giáo viên chủ nhiệm thường xuyên bổ sung những tìm hiểu mới về học sinh qua các hình thức sau: quan sát 19 Một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiện lớp ở trường Tiểu học học sinh ở các hoạt động, kết quả học tập của học sinh và các hoạt động khác. Từ những thông tin đầy đủ nhất, rõ ràng nhất về học sinh giúp giáo viên chủ nhiệm nhanh chóng đề ra được những tác động sư phạm phù hợp với tập thể, cá nhân học sinh lớp chủ nhiệm nhằm xây dựng và giáo dục tập thể học sinh có hiệu quả hơn như: tìm cá nhân điển hình để lựa chọn đội ngũ cán bộ lớp hoặc để tham gia các hoạt động do Liên đội tổ chức và xây dựng tập thể học sinh tự quản. 3.2 Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm xây dựng tập thể học sinh tự quản. a. Lựa chọn một đội ngũ học sinh làm cán bộ lớp đủ uy tín và có năng lực điều khiển tập thể lớp. Ở các lớp tiểu học thường giáo viên chủ nhiệm lớp định hướng để học sinh bình bầu, lựa chọn đội ngũ cán bộ lớp trong tập thể học sinh để chọn những bạn xứng đáng nhất vào Ban cán sự lớp. Khi các em yêu mến, tin tưởng bầu các bạn thì các em sẽ tuân thủ những quyết định của cán bộ lớp. b. Tổ chức huấn luyện đội ngũ cán bộ lớp: Sau khi hoàn thành bộ khung ban cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm cần tập hợp đội ngũ trong ban cán bộ lớp để nói rõ mục tiêu, ý nghĩa và phương thức hoạt động nhằm xây dựng tập thể vững mạnh; về vai trò và nhiệm vụ của cán bộ lớp đối với công việc xây dựng tập thể lớp. Qua đó, các em tự thấy được trách nhiệm, vai trò của mình trong việc cùng với giáo viên chủ nhiệm xây dựng tập thể lớp. Giáo viên giao nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong ban cán bộ lớp và cán sự chức năng. Yêu cầu các em ghi nhiệm vụ vào sổ. Giáo viên có thể giúp học sinh phương pháp tiến hành, riêng ở khối lớp 1,2 giáo viên phải kỹ càng hơn và hướng dẫn nhắc nhở các em từng tuần một. Sau đó học sinh có ý thức với công việc của mình khi đó mọi việc sẽ dễ dàng hơn. c. Tổ chức xây dựng nền nếp, bồi dưỡng cho lớp về những nội dung tập thể lớp tự quản. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng