Tài liệu Skkn một số biện pháp giáo dục thói quen vệ sinh rửa tay cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi

SKKN “Một số biện pháp giáo dục thói quen vệ sinh rửa tay cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trường MN Yên Lư ” PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sức khoẻ là vốn tài sản quý giá nhất của mỗi con người và của quốc gia, có nhiều yếu tố liên quan mật thiết với nhau, tác động ảnh hưởng đến sức khoẻ con người trong đó chăm sóc sức khoẻ cho trẻ thơ là việc làm hết sức cần thiết. Mỗi cá nhân, gia đình, cộng đồng đều có vai trò quan trọng trong việc chăm sóc giáo dục hình thành ở trẻ một số nề nếp thói quen vệ sinh, hành vi văn minh và kĩ năng sống đơn giản ban đầu, góp phần tạo cơ hội cho trẻ sống, phát triển một cách khoẻ mạnh. Nếu được chăm sóc tốt và hình thành những thói quen vệ sinh cá nhân cần thiết từ nhỏ thì sẽ tạo thành nền móng vững chắc về sau này. Trong thực tế đúng lớp bán trú nhiều năm, tôi thấy trẻ trước khi đến trường chưa có những thói quen và kĩ năng thực hành vệ sinh cá nhân, trẻ chưa biết đánh răng, rửa tay, rửa mặt… như thế nào cho sạch và đúng cách. Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo 4-5 tuổi- người trực tiếp giảng dạy và chăm lo cho các cháu từng bữa ăn, giấc ngủ tôi nhận thức sâu sắc về trách nhiệm của mình cũng như tầm quan trọng của việc rèn thói quen vệ sinh rửa tay cho trẻ tại nhóm lớp mình phụ trách. Chính vì vậy tôi luôn canh cánh trong lòng và tự hỏi mình: Làm sao? Làm như thế nào? Và cần phải làm những gì? để rèn cho trẻ cho trẻ thói quen vệ sinh rửa tay một cách tốt nhất. Xuất phát từ lý do trên tôi quyết định chọn đề tài “Một số biện pháp giáo dục thói quen vệ sinh rửa tay cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trường MN Yên Lư”để nghiên cứu và đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào việc rèn thói quen vệ sinh rửa tay cho trẻ nói chung và nói riêng với trẻ ở lớp tôi. 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài: Nghiên cứu nhằm hệ thống hóa, đưa ra những giải pháp hữu hiệu nhất để giúp trẻ rèn luyện những thói quen vệ sinh rửa tay cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi. 3. Đối tượng nghiên cứu Tổ chức hoạt động giáo dục vệ sinh của trẻ trong trường mầm non được tiến hành ở các độ tuổi. Song tôi chỉ dừng lại ở việc tìm hiểu thực trạng và giải pháp giáo dục vệ sinh rửa tay cho trẻ 4-5 tuổi A4 trường mầm non Yên Lư. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu. 1 Điều tra thực trạng tại cơ sở. Khảo sát trên trẻ ở nhóm lớp mình phụ trách. Nghiên cứu các tài liệu về công tác vệ sinh. Tập hợp các nguyên nhân tìm ra một số biện pháp phù hợp để rèn thói quen vệ sinh cho trẻ tại nhóm lớp mình phụ trách. Đối chiếu kết quả đạt được trên trẻ sau khi thực hiện đề tài. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp quan sát. Phương pháp điều tra, khảo sát. Phương pháp trực quan: Làm mẫu, thực hành... Phương pháp dùng lời: Đàm thoại, giảng giải... Phương pháp nghiên cứu tài liệu. Phương pháp đối chiếu, so sánh. Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm. PHẦN II: PHẦN NỘI DUNG 1. Một số vấn đề có liên quan Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động rèn cho trẻ thói quen vệ sinh rửa tay là hoạt động hết sức gần gũi với trẻ và là hoạt động diễn ra hàng ngày. Đây được coi là một bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Đi vào thực tế chúng ta biết rằng trẻ mầm non cơ thể trẻ rất yếu ớt, môi trường bên ngoài thì luôn luôn biến đổi, thêm vào đó trẻ ở độ tuổi này thuờng rất hiếu động, hay bắt chước, thích học hỏi, tìm tòi khám phá. Do đó cô giáo cần rèn cho trẻ có được những thói quen vệ sinh đặc biệt là thói quen rủa tay, ngay từ khi còn nhỏ. Thông qua đó nhằm hình thành cho trẻ có những thói quen ban đầu về vệ sinh cá nhân. Dạy trẻ cách tự chăm sóc, vệ sinh bản thân từ khi còn nhỏ là việc làm vô cùng quan trong đối với trẻ mẫu giáo. Nhiều bậc phụ huynh cho rằng con mình chưa đến tuổi và làm thay con mọi việc thì có nghĩa là cha mẹ đang lấy đi quyền được khám phá, học hỏi và cơ hội phát triển bản thân của trẻ. Trái lại, một trẻ 2 được cha mẹ và thầy cô khuyến khích, hướng dẫn và rèn luyện những thói quen vệ sinh thì trẻ đó sẽ sớm tự lập trong cuộc sống. Vệ sinh là biểu hiện của nếp sống văn minh, một biện pháp khoa học nhằm mục đích bảo vệ, nâng cao sức khỏe của con người. Để vệ sinh trở thành thói quen văn hóa mỗi người cần phải có một quá trình tập luyện, rèn luyện và đấu tranh với bản thân. Giáo dục thói quen văn hóa vệ sinh cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là một trong những nhiệm vụ giáo dục toàn diện có ý nghĩa lớn đối với sự hình hành và phát triển nhân cách của trẻ sau này. Bởi đây là giai đoạn đánh dấu sự tự lập dần dần trong sinh hoạt hàng ngày của trẻ, giai đoạn định hình nhân cách. Giáo dục thói quen văn hóa vệ sinh là rèn luyện cho trẻ những thói quen của nếp sống văn minh như: tính sạch sẽ, ngăn nắp, gọn gàng… Đồng thời cung cấp cho trẻ những kiến thức cơ bản, khoa học về vệ sinh cá nhân. Bồi dưỡng cho trẻ những tình cảm, thái độ tích cực đối với việc thực hiện những hành vi văn hoá, tổ chức cho trẻ thực hiện các thói quen văn hoá vệ sinh trong sinh hoạt hàng ngày, giúp trẻ biết tự kiểm tra, đánh giá hành động vệ sinh của mình, của bạn… Từ đó hình thành cho trẻ thói quen thực hiện hành vi văn hoá vệ sinh, để trẻ có thể tự bảo vệ mình, được sống thoải mái về thể chất và tinh thần - sống khỏe mạnh. 2. Thực trạng Xuất phát từ tình hình thực tế của trường, điều kiện của lớp 4 tuổi A5 và khả năng của bản thân. Trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục vệ sinh rửa tay cho trẻ bản thân tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau: 2.1. Thuận lợi. Nhận được sự quan tâm của Phòng giáo dục, của Ban giàm hiệu nhà trường, tôi được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn, nâng cao nghiệp vụ sư phạm và cập nhật được các kiến thức mới nhất về chăm sóc giáo dục trẻ để hoàn thành tôt nhiệm vụ được giao. 3 Được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu trường và phòng Giáo dục, phụ huynh học sinh giúp đỡ về cơ sở vật chất nên các cháu đã được học trong ngôi trường khang trang với đầy đủ trang thiết bị tiện nghi và hiện đại. Các cháu đều ở cùng lứa tuổi. Trường lớp rộng rãi, thoáng mát, có đủ đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho các hoạt động vệ sinh. 2.2. Khó khăn. - Phần lớn trẻ là con em nông dân nên điều kiện chăm sóc còn hạn chế. - Lớp đông, lại một cô trên lớp nên khả năng bao quát lớp đôi lúc còn hạn chế. - Một số cháu chưa hề được đến trường, lớp và một số cháu còn quá nhỏ. - Một số phụ huynh còn chưa tạo điều kiện rèn nề nếp cho cháu cùng cô. - Một số cháu được cha mẹ cưng chiều quá mức, muốn gì được nấy, khó vào nền nếp của tập thể lớp. Khảo sát thực tế Thực tế khảo sát mức độ của thói quen vệ sinh rửa tay của trẻ lớp 4 tuổi A5 trường mầm non Yên Lư trước khi áp dụng sáng kiến cụ thể như sau: Tổng số học sinh tại nhóm lớp: 27 trẻ Mức độ Thường xuyên Số lượng Tỷ lệ Thỉnh thoảng Số lượng (%) 5 18 Tỷ lệ Không bao giờ Số lượng (%) 8 30 Tỷ lệ (%) 14 52 Điều kiện khách quan: - Phụ huynh: Đa số chưa có hiểu biết về quy trình rửa tay thông thường. - Trẻ có tâm sinh lý đặc biệt của trẻ 4 tuổi, đôi khi không muốn làm theo sự hướng dẫn của người khác. Với những thuận lợi và khó khăn và thực tế khảo sát như trên, tôi đã tìm tòi nghiên cứu những biện pháp giải quyết vấn đề như sau: 4 3. Đề xuất các giải pháp: 3.1. Giải pháp 1. Tự học tập để bồi dưỡng kiến thức và kĩ năng thực hành vệ sinh cá nhân Bản thân tôi luôn xác định muốn rèn luyện cho trẻ mẫu giáo có thói quen trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân thì việc làm đầu tiên là cô giáo phải có kiến thức chuẩn xác về kĩ năng thực hành, chính vì điều đó mà bản thân tôi luôn tìm tòi học hỏi các tài liệu có liên quan để nghiên cứu, qua tài liệu và cuốn hướng dẫn thực hiện Chương trình giáo gục Mầm non, tôi đã tiếp thu được các quy trình đúng về rửa tay, và áp dụng vào dạy trẻ. Cụ thể là: - Quy trình rửa tay bằng xà phòng có 6 bước: + Bước 1: Làm ướt hai bàn tay bằng nước sạch, xoa xà phòng vào + Bước 2: Cuốn và xoay lần lượt từng ngón tay + Bước 3: Chà xát mu bàn tay + Bước 4: Miết vào kẽ giữa các ngón tay + Bước 5: Chụm và xoay tròn cọ sạch các đầu ngón tay + Bước 6: Xả sạch xà phòng bằng nước sạch và lau khô 5 3.2. Giải pháp 2: Chuẩn bị môi trường và điều kiện vật chất tối thiểu cần thiết cho hoạt động vệ sinh * Môi trường xã hội: Muốn trẻ hứng thú với hoạt động vệ sinh thì việc đầu tiên là phải gây được hứng thú cho trẻ khi đến lớp. Trẻ có thích đến lớp thì mới hứng thú tham gia vào các hoạt động khác. Chính vì vậy mà chúng ta cần xây dựng môi trường thân thiện giúp trẻ tích cực, hứng thú với các hoạt động vệ sinh. Môi trường chăm sóc giáo dục trong trường mầm non cần đảm bảo an toàn về mặt tâm lý, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giáo dục các kỹ năng xã hội cho trẻ. Hành vi, cử chỉ, lời nói, thái độ của giáo viên đối với trẻ và những người khác luôn mẫu mực để trẻ noi theo. * Môi trường vật chất Môi trường cho trẻ hoạt động trong phòng, nhóm lớp: Giáo viên xây dựng góc “Rèn kỹ năng sống cho trẻ” với các hình ảnh mang nội dung giáo dục vệ sinh dưới dạng mở để trẻ được thỏa sức lựa chọn những hình ảnh đúng - sai theo khả năng nhận thức của trẻ. Làm tốt công tác vệ sinh môi trường nề nếp của lớp. Các cháu ở lớp mẫu thời gian rất dài, nếu cô sắp xếp đồ dùng gọn gàng, sạch sẽ, mọi sinh hoạt của lớp có nề nếp làm cho lớp học vui tươi đầm ấm. Tất cả những cái đó ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành thói quen cho trẻ. Lớp học sạch đẹp cháu không nỡ vứt rác bừa bãi, cháu không vứt đồ chơi lung tung, khi mọi thứ trong lớp điều được sắp xếp theo đúng chỗ quy định. 6 Ngoài ra giáo viên cần làm một số sách, tranh có nội dung giáo dục vệ sinh ở góc thư viện. Các hình ảnh trong sách, tranh phải rõ ràng, màu sắc tươi sáng, ngộ nghĩnh hấp dẫn với trẻ. Cô cần tạo môi trường gần gũi, phong phú bằng các hình ảnh ngộ nghĩnh tại bồn rửa tay hay trang trí góc vệ sinh cho trẻ. *Đồ dùng, dụng cụ vệ sinh Trong tất cả các hoạt động trong trường mầm non đặc biệt là hoạt động vệ sinh thì đồ dùng trực quan đóng vai trò quan trọng, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao kết quả và ý thức vệ sinh cho trẻ. Ví dụ: Cô dạy các cháu úp ca cốc thì lớp phải giá để cốc và cốc cho trẻ thực hiện úp, có phương tiện lại được thực hiện thường xuyên ở lớp cũng như ở nhà, cháu sẽ nhanh chóng hình thành được thói quen vệ sinh đó. Cô cùng gia đình kết hợp dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi, nếu có điều kiện để rèn luyện những kỹ năng thực hành vệ sinh cho trẻ. Để đảm bảo đồ dùng phục vụ cho hoạt động vệ sinh cho trẻ ngay từ đầu năm học tôi đã thống kê đồ dùng, dụng cụ của lớp để kịp thời tham mưu với nhà trường bổ sung thêm đồ dùng, dụng cụ vệ sinh đảm bảo cho trẻ hoạt động. 3.3. Giải pháp 3. Lên tiết dạy kỹ năng. Để dạy được tiết hướng dẫn kỹ năng rửa tay, trước tiên tôi xác định kỹ mục đích yêu cầu của tiết dạy, những phương pháp cần chuẩn bị, những đồ dùng cần chuẩn bị và tìm ra cách tiến hành cho phù hợp. Xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động giáo dục vệ sinh rửa tay Đối tượng trẻ: Trẻ lớp 4 tuổi A5 A. Mục đích yêu cầu. * Kiến thức: - Trẻ biết rửa tay, rửa mặt đúng yêu cầu về thao tác kỹ năng. - Tạo cho trẻ thói quen tốt, biết giữ vệ sinh tay, mặt sạch sẽ và thói quen tự phục vụ - Rèn cho trẻ ý thức tự lập. * Kỹ năng: - 90-95% trẻ có thao tác đúng và thành thạo 7 * Thái độ. - Trẻ hứng thú tham gia rửa tay, rửa mặt - Có ý thức giữ gìn tay, mặt luôn sạch sẽ. B. Chuẩn bị. - 2 thùng nước có vòi để trên giá vừa tầm trẻ. - Tranh minh hoạ câu chuyện vệ sinh - Thảm chải nền tránh nước bắn - 2 bánh xà phòng bánh, 2 xô hứng nước - 2 chậu sạch, giá phơi khăn - Khăn của cô, khăn của trẻ có ký hiệu riêng. - Đàn organ. - Trẻ ngồi theo hình chữ u. C. Cách tiến hành. - Cô cho cả lớp hát bài “Khám tay”, cùng trò chuyện về nội dung bài hát và dẫn dắt đến nội dung hoạt động. Trước khi hướng dẫn cô giải thích cho trẻ biết tại sao phải rửa tay, và khi nào cần rửa tay. Sau đó mới hướng dẫn trẻ rửa. - Cô hỏi trẻ: Có bạn nào biết cách rửa tay thì nói cho cô và các bạn cùng nghe? (Cô mời 2-3 trẻ đưa ra ý kiến của mình) - Làm mẫu: Lần 1. Kết hợp cho trẻ quan sát hình ảnh: 8 ( Tranh minh họa 6 bước rửa tay đúng cách bằng xà phòng ) - Làm mẫu lần 2 kết hợp phân tích: (Hình ảnh cô làm mẫu trong tiết học) Trước tiên cô sắn cao tay áo đến khuỷu tay, cô vặn vòi nước ( chú ý nếu mùa đông cô chuẩn bị nước ấm). 9 + Bước 1: Cô làm ướt 2 bàn tay bằng nước sạch, thoa xà phòng vào lòng bàn tay. Chà xát 2 lòng bàn tay vào nhau + Bước 2: Dùng ngón tay và lòng bàn tay này cuốn và xoay lần lượt từng ngón của bàn tay kia và ngược lại. + Bước 3: Dùng lòng bàn tay này chà xát lên mu bàn tay kia và ngược lại + Bước 4: Dùng đầu ngón tay của bàn tay này miết vào kẽ giữa các ngón của bàn tay kia và ngược lại + Bước 5: Chụm 5 đầu ngón tay của tay này cọ vào lòng bàn tay kia bằng cách xoay đi xoay lại và ngược lại. Khi rửa các con luôn chú ý để tay xuôi dưới vòi nước chảy. + Bước 6: Xả cho tay sạch hết xà phòng dưới vòi nước sạch. Sau đó vặn vòi nước lại búng tay nhẹ cho ráo nước. Lau khô tay bằng khăn. - Cho 1, 2 trẻ lên làm mẫu. Cô hướng cho cả lớp quan sát sau đó hỏi cả lớp + 2 bạn đã thực hiện đúng chưa? ( Cô cũng quan sát và sửa sai) - Trẻ thực hiện- lần lượt 2 trẻ một lần lên thực hiện cho đến hết, khi trẻ thực hiện cô bao quát sửa sai động viên trẻ kịp thời. 10 ( Hình ảnh cô sửa sai cho trẻ trong tiết học) - Cả lớp thực hiện. (Cô cần quan sát sửa sai cho trẻ) - Để tăng thêm sự hứng thú và cảm giác nhẹ nhàng thoải mái cho trẻ thì trong khi trẻ thực hiện tôi bật nhỏ nhạc những bài hát có nội dung giáo dục vệ sinh cho trẻ nghe. - Ngoài ra cần chú ý chăm sóc trẻ theo mùa, nếu trong những ngày trời lạnh, cô cần chú ý chuẩn bị nước ấm cho trẻ sử dụng. Sau khi trẻ thực hiện xong tôi hỏi trẻ xem cảm giác của trẻ như thế nào sau khi đã rửa tay sạch sẽ, rồi cô mới lồng giáo dục trẻ, tự phục vụ bản thân hàng ngày, biết rửa tay, rửa mặt khi bẩn, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh… biết giữ gìn vệ sinh thân thể để cơ thể luôn khỏe mạnh. Kết thúc tiết học cô khen động viên trẻ và chuyển hoạt động nhẹ nhàng. 11 3.4. Giải pháp 4. Giáo dục thông qua các hoạt động khác và ở mọi lúc mọi nơi. * Hoạt động làm quen văn học. Đối với trẻ mầm non thì văn học là môn học mà trẻ yêu thích, những câu chuyện, vần thơ luôn cuốn hút trẻ, những vần thơ có điệu sẽ giúp trẻ nhớ rất nhanh và nhớ lâu. Ngoài ra trong các tiết học cô lồng nội dung giáo dục ý thức vệ sinh thì trẻ tiếp thu rất nhẹ nhàng. Chính vì vậy để đạt được kết quả cao trong việc giáo dục thói quen vệ sinh cho trẻ tôi luôn chú ý khai thác mảng làm quen văn học của trẻ. Khi kể cho trẻ nghe 1 câu chuyện hoặc 1 bài thơ, ngoài giúp trẻ cảm nhận nội dung câu chuyện bài thơ tôi còn lồng ghép giáo dục vệ sinh vào cho trẻ dễ hiểu. VD:Qua chuyện ''Cún con nghịch đất" trên báo hoạ my . Sau khi kể cho trẻ nghe câu chuyện tôi hỏi trẻ. +Tên truyện là gì? + Trong truyện có những ai? + Vì sao Gà con, Khỉ con, Thỏ trắng lúc đầu lại không chơi với Cún con? +Các con học tập bạn Cún không? Vì sao? => Cô lồng giáo dục vệ sinh vào: Sau khi được bác Ngan phân tích cho Cún con hiểu vì sao các bạn lại không chơi với mình và bác tắm cho Cún con sạch sẽ thì các bạn đã vui mừng chơi với Cún. Từ đó Cún con có suy nghĩ từ giờ trở đi mình luôn giữ gìn tay, chân mặt mũi, quần áo sạch sẽ. - Chúng mình có suy nghĩ và làm được như bạn Cún con không? Từ những câu chuyện như thế này trẻ sẽ khắc sâu và tiếp thu nội dung giáo dục của cô một cách nhẹ nhàng và khắc sâu. *Hoạt động ngoài trời: - Trước khi vào lớp tôi cho trẻ xếp hàng rửa tay. *Hoạt động chiều: 12 - Trong các buổi hướng dẫn vệ sinh buổi chiều tôi thường xuyên tổ chức, ôn luyện cho trẻ rèn luyện những thói quen vệ sinh. Qua đó sẽ giúp trẻ được ôn luyện, củng cố các kỹ năng, thói quenvệ sinh được chính xác hơn. Ví dụ 1: Vào chiều thứ 3: Tôi tập chung rèn cho trẻ thói quen vệ sinh: Lau mặt, rửa tay, chải tóc… * Hoạt động nêu gương. Đối với trẻ mầm non trong các phương pháp giáo dục hiệu quả phải kể đến giờ nêu gương của trẻ. Cô luôn nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là thích được khen và thích làm những việc bạn khác làm được cô khen. Chính vì vậy tôi luôn lấy những tấm gương của các bạn có thói quen vệ sinh tốt ở gần gũi xung quanh trẻ để tuyên dương, khuyến khích trẻ. Khi tuyên dương tôi luôn chú ý phân tích rõ những điểm tốt của bạn để bạn khác nắm được và sẽ noi theo. Ngoài ra, để khuyến khích trẻ có thói quen vệ sinh rửa tay tôi còn đưa vào tiêu chuẩn bé ngoan hàng tuần, yêu cầu trẻ phấn đấu. Trẻ mầm non thường hay bắt chước, khả năng bắt chước của trẻ rất nhanh. Chính vì vậy bản thân tôi luôn chú ý gương mẫu trước trẻ về mọi lời ăn, tiếng nói, các hành vi ứng sử và đặc biệt trong việc giữ gìn vệ sinh thân thể, trong đó có vệ sinh rửa tay. 13 (Tích hợp giáo dục thông qua hoạt động nêu gương) *Trong sinh hoạt hàng ngày Trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày ở lớp, tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ được khám phá, phát huy tính sáng tạo; tôi luôn tạo ra các tình huống để kích thích trẻ, để trẻ có cơ hội tập thích nghi. Ví dụ: Trẻ đang chơi tôi làm như vô tình làm bẩn vào tay trẻ sau đó tôi quan sát xem trẻ phản ứng như thế nào? Nếu trẻ vẫn cứ chơi thì tôi trò chuyện với trẻ để trẻ tự đưa ra ý kiến phải đi rửa tay khi tay bẩn. Tôi tiếp tục thử nghiệm trong các ngày tiếp theo. Trong giờ hoạt động ngoài trời, sau khi kết thúc hoạt động cô trò chuyện động viên và nhắc nhở trẻ cần làm gì sau khi chơi bẩn? Hướng dẫn trẻ biết chờ đến lượt khi đứng xếp hàng rửa tay ở vòi nước công cộng. 14 ( Hình ảnh cô và trẻ lớp mẫu giáo 4 tuổi đang rửa tay sau giờ hoạt động ngoài trời) Thông qua giờ ăn ở lớp, cô cũng tận dụng cơ hội để rèn thói quen cho trẻ biết cần thiết phải rửa tay trước khi ăn như thế nào? Rửa tay như thế nào cho đúng cách? Cần làm gì sau khi rửa tay để giữ tay sạch?... 15 ( Hình ảnh trẻ rửa tay bằng xà phòng trước giờ ăn) Tuy nhiên vẫn còn 1 số cháu do sinh cuối năm khả năng tiếp thu và ghi nhớ của các cháu đó còn chậm mà khi về nhà trẻ lại được bố mẹ về sinh cho hoặc có cho tự vệ sinh cũng vệ sinh theo cách khác không theo các bước và thao tác trẻ được học. Vì vậy mà tạo ra mẫu thuẫn giữa cách vệ sinh ở lớp và ở nhà nên sự tiếp thu của trẻ bị phân tán. Hiệu quả đạt được trên trẻ chưa cao. Để khắc phục khó khăn này tôi đã phối hợp cùng phụ huynh trong công tác giáo dục vệ sinh cho trẻ. * Giờ trả trẻ: - Tôi luôn nhắc trẻ lễ phép chào cô, chào các bạn trước khi ra về. - Tôi trao đổi trực tiếp với phụ huynh về tình hình sức khỏe, đặc biệt là những thói quen trẻ đã có, hay chưa có để cha mẹ trẻ có hướng rèn thêm cho trẻ ở nhà. 16 3.5. Giải pháp 5: Sưu tầm, vận dụng các bài thơ, truyện, bài hát và trò chơi vào hoạt động vệ sinh. Tổ chức các hoạt động vui chơi chứa đựng nội dung giáo dục thói quen văn hoá vệ sinh: Chơi là quá trình trẻ học làm người, trải nghiệm những xúc cảm, tình cảm, hành vi của con người qua các vai khác nhau. Với các chủ đề chơi về “gia đình”, “cửa hàng bách hoá”, “trường mầm non”, “Bác sỹ”… Khi trẻ tham gia vào trò chơi cũng chính là quá trình trẻ tiếp nhận tri thức, kỹ năng, hình thành xúc cảm, tình cảm một cách tự nhiên không ép buộc… Ví dụ trong chủ đề “gia đình” giáo viên có thể tiến hành cho trẻ chơi các trò chơi với búp bê, kết hợp với các dụng cụ vệ sinh, hoặc sử dụng các trò chơi đóng kịch (bằng các vở kịch có nội dung ngắn gọn, có thể do giáo viên soạn thảo dựa trên những hành vi của trẻ đã quan sát được), để rèn luyện cho trẻ các thói quen văn hoá vệ sinh thông qua các bước tổ chức trò chơi như; Chuẩn bị cho trẻ chơi: Cho trẻ làm quen với đời sống xung quanh (qua dạo chơi, tham quan, trò chuyện, trao đổi với trẻ…) Trong quá trình đó cần hướng trẻ chú ý tới hành động của con người, mối quan hệ của họ, kết hợp với giải thích động cơ hành động, tạo môi trường hoạt động, giúp trẻ dễ dàng sử dụng các vật liệu có sẵn và hoàn cảnh xung quanh để chơi. Khi tổ chức cho trẻ chơi: Cho trẻ đàm thoại trước khi chơi, đàm thoại giúp trẻ có cơ hội độc lập chuyển tri thức và kỹ năng đã biết để đạt mục đích chơi, lập kế hoạch tổ chức thực hiện và xác định những điều kiện cần thiết. Trong quá trình tổ chức, điều kiển quá trình chơi của trẻ, giáo viên có thể tham gia trực tiếp vào trò chơi với trẻ, giúp trẻ phát triển mối quan hệ trong trò chơi bằng cách mở rộng nội dung chơi, vai chơi, đánh giá vai chơi trong những tình huống cụ thể, hướng dẫn trẻ, kịp thời giúp trẻ điều chỉnh hành vi phù hợp. Sau khi kết thúc trò chơi, giáo viên với tư cách là người điều khiển trò chơi đánh giá hành động của trẻ, giao nhiệm vụ cho trẻ tiếp tục luyện tập trong sinh hoạt hàng ngày để củng cố hành vi. Với mỗi đề tài tôi luôn nghiên cứu tìm hiểu kĩ trước khi dạy để xây dựng bài theo chủ đề một câu chuyện để kích thích sự tò mò và hứng thú ở trẻ. Ví dụ: Ở hoạt động vệ sinh với nội dung “Rửa tay” ở chủ đề bản thân tôi sử dụng truyện “Gấu con rửa tay”, cô dẫn dắt cho trẻ biết vì tay Gấu con bẩn mà lại cầm đồ ăn răng nên bị đau bụng. Ngoài các câu chuyện tôi còn sử dụng một số bài thơ, bài hát để gây hứng thú, phát huy tính tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động. Ví dụ: Trước giờ ăn cơm để rèn luyện thói quen ăn uống vệ sinh sạch sẽ tôi cho trẻ đọc bài thơ “Bé ơi”: 17 “Bé ơi nhớ nhé Giờ ăn đến rồi Rửa tay sạch sẽ Trước khi ăn cơm Bé ngồi ngay ngắn Mời cô, mời bạn Cùng bé xơi cơm Nếu có hắt hơi Bạn ơi nhớ nhé Quay ra đằng sau Tay che miệng mũi Nếu không như thế Sẽ mất vệ sinh Bạn bè cười chê Chẳng đẹp tí nào Bé ơi nhớ nhé”. Đồng thời cũng có thể kết hợp một số bài hát như “ Khám tay”, “Năm ngón tay ngoan” ...qua đó trẻ vui vẻ mạnh dạn và hứng thú hơn với giờ học. 3.6. Giải pháp 6: Phối hợp với phụ huynh trong công tác rèn thói quen vệ sinh cho trẻ Muốn trẻ hình thành được các thói quen vệ sinh thì nhà trường và gia đình phải thống nhất yêu cầu giáo dục vệ sinh đối với trẻ. Nhà trường và giáo viên thông báo, yêu cầu biện pháp giáo dục vệ sinh cho phụ huynh biết, yêu cầu phụ huynh cần theo dõi giúp đỡ và cho biết tình hình thực hiện ở nhà để cùng phối hợp giáo dục rèn luyện cho trẻ. Mặt khác tôi thường xuyên tuyên truyền tới mọi người, nhất là tới các bậc phụ huynh để cùng nhau phối hợp thực hiện cho tốt. 18 Tôi lợi dụng buổi họp Phụ huynh đầu năm trình bày với phụ huynh những chưong trình mà các cháu được học trên trường trong đó có việc các cháu được học cách tự vệ sinh cá nhân. Tuyên truyền với phụ huynh về ích lợi của việc giữ gìn vệ sinh và biết vệ sinh bằng xà phòng nhằm phòng tránh bệnh tật. Trình bày với Phụ huynh các bước và các thao tác vệ sinh tay mặt theo chuyên đề mới và kêu gọi phụ huynh phối kết hợp với cô cho trẻ vệ sinh ở trường cũng như ở nhà đúng tuần tự các bước và các thao tác đồng nhất. Hàng ngày nhắc nhở phụ huynh những trẻ chưa thực hiện được kết hợp cùng cô để kèm và hướng dẫn trẻ trong việc vệ sinh tay mặt ở nhà. Làm bảng tuyên truyền treo bên ngoài của lớp để tuyên truyền nội dung giáo dục hàng ngày. Khích lệ và khen ngợi những trẻ tiến bộ bằng cách khen ngợi biểu dương trẻ trước lớp và với phụ huynh. 19 (Hình ảnh tham gia dự giờ của phụ huynh trong tiết học) 4. Kết quả nghiên cứu và ứng dụng Sau khi đã áp dụng những phương pháp, những kinh nghiệm đó vào trong thực tế tôi đã đạt được những kết quả sau: 4..1. Đối với trẻ Bảng so sánh số liệu mức độ hình thành thói quen vệ sinh rửa tay của trẻ trước và sau khi áp dụng sáng kiến: Mức độ Thời gian đánh giá Trước khi áp Thường xuyên Thỉnh thoảng Không bao giờ Tổng số Số lượng Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ trẻ/lớp (Trẻ) (%) (Trẻ) (%) (Trẻ) (%) 27 5 18 8 30 14 52 dụng 20