Tài liệu Skkn một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 6 tuổi

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: "MỘT SÔ BIỆN PHÁP GIÁA DUC Y THƯC BẢA VỆ MÔI TƯỜNG CHA TỬ 5 - 6 TUỔI " Quảng Bình, tháng 05 năm 2016 1 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: "MỘT SÔ BIỆN PHÁP GIÁA DUC Y THƯC BẢA VỆ MÔI TƯỜNG CHA TỬ 5 - 6 TUỔI " Họ và tên: Võ Thị UÔyến Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non An Thủy Quảng Bình, tháng 5 năm 2016 2 Đề tài: "MỘT SÔ BIỆN PHÁP GIÁA DUC Y THƯC BẢA VỆ MÔI TƯỜNG CHA TỬ 5 - 6 TUỔI " 1. Phần mở đầu: 1.1. Lý do chọn đề tài: Môi trường là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người có tác động tới đời sống, sự tồn tại của con người với thiên nhiên. Những điều kiện đó hoặc đã có sẵn trong thiên nhiên (rừng, cây, đồi núi, sông , hồ..) hoặc do con người tạo ra (như nhà máy, công trình, khói bụi, rác thải...). Môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, tạo nên cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tạo cho con người phương tiện sinh sống và phát triển bền vững. Hiện nay trước sự thay đổi khí hậu toàn cầu làm cho môi trường trên thế giới và Việt Nam bị ô nhiễm nặng nề gây hại đến sức khoẻ của con người, sự phát triển của sinh vật và làm giảm chất lượng của môi trường. Mặt khác do sự gia tăng dân số quá nhanh, nghèo nàn và lạc hậu ở các nước đang phát triển, đô thị hoá ở nhiều nơi khí thải của công trường nhà máy và lượng rác thải trong sinh hoạt hàng ngày quá nhiều nhưng không được xử lý tốt đã làm mất vệ sinh gây ô nhiễm môi trường. Ngày nay giáo dục bảo vệ môi trường trở thành một vấn đề cấp bách, có tính chiến lược toàn cầu và là vấn đề có tính xã hội sâu sắc cần được giáo dục cho con người ngay từ tuổi thơ. Giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành nhiệm vụ quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học và được quan tâm ngay từ bậc học đầu tiên: Bậc học mầm non. Lứa tuổi mầm non được coi là "giai đoạn quan trọng đă ̣t nền móng hình thành nhân cách ban đầu của con người, trang bị, hình thành, rèn luyê ̣n, phát triển mọi khả năng để có thể tiếp thu và hành sự tốt nhăm tác đô ̣ng những mă ̣t tích cực vào trong cuô ̣c sống của trẻ". Trong đó, viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ 5- 6 tuổi là vô cùng quan trọng. Trẻ ở đô ̣ tuổi mầm non là đô ̣ tuổi phát triển mạnh, các yếu tố môi trường xung quanh trẻ có tác đô ̣ng rất lớn đến sức khỏ, đời sống, tinh thần của trẻ, khơi gợi khả năng tư duy, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người có trách nhiệm. Nếu trẻ sống trong môi trường thuâ ̣n lợi, đảm bảo thì trẻ se được phát triển tốt, ngược lại trẻ se bị khiêm khuyết, hạn chế mă ̣t nào đó trong các linh vực phát triển, dẫn đến nhân cách của trẻ se phát triển không tốt và gây ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước. Bởi vâ ̣y muốn trẻ lớn lên có mô ̣t sức khỏ tốt, trí tuê ̣ thông minh, mô ̣t nhân cách trong sáng, trước hết chúng ta cần chú ý đến môi trường tự nhiên, môi trường xã hô ̣i ở xung quanh trẻ. Vì trẻ ở lứa tuổi này rất hiếu đô ̣ng, dễ bắt chước làm th̉o, mà hành đô ̣ng th̉o cảm tính thì rất dễ bị lê ̣ch lạc trong suy nghi và se gây nên hâ ̣u quả về lâu dài đối với trẻ. Do đó, viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ ở lứa tuổi 5- 6 tuổi là 3 mô ̣t giai đoạn rất cần thiết. Để cung cấp cho trẻ những kiến thức sơ đăng về môi trường phù hợp với khả năng nhâ ̣n thức của trẻ nhăm tạo ra thái đô ̣, hành vi đúng đắn của trẻ đối với môi trường xung quanh. Việc khám phá quy luật của tự nhiên nhăm mục đích bảo vệ môi trường có thể bắt đầu từ lứa tuổi 5 - 6 tuổi, giúp cho con trẻ có những khái niê ̣m ban đầu về môi trường sống của bản thân mình nói riêng và con người nói chung là cần thiết. Từ đó biết cách sống tích cực với môi trường nhăm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của cơ thể và trí tuê ̣. Hiê ̣n nay, con người chúng ta đã và đang cùng nhau tìm ra các giải pháp tốt nhất để bảo vê ̣ môi trường, để cải tạo, giữ gìn môi trường trong sạch, nhăm giảm bớt những rủi ro trong cuô ̣c sống mà do môi trường sinh ra như lủ lụt, hạn hán, ô nhiểm nước, không khí....ảnh hưởng đến tài nguyên môi trường, biển hải đảo... Giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi phải được đo băng sự vận dụng những ý thức đó vào trong cuô ̣c sống hăng ngày như: không vứt rác bừa bãi, biết giữ gìn vê ̣ sinh trường lớp sạch, đi tiểu tiê ̣n đúng nơi quy định... Giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường nhăm giúp trẻ phát triển toàn diê ̣n về nhân cách, cung cấp cho trẻ những kiến thức cần thiết về kỹ năng sống để các ̉m sống lành mạnh và có ý nghia. Giúp các ̉m biết được những điều nên làm và không nên làm, biến những ý thức có được thành hành đô ̣ng cụ thể trong quá trình hoạt đô ̣ng thực tiễn vớí bản thân, với xã hô ̣i, với gia đình và cô ̣ng đồng và biết ứng phó với nhiều tình huống nảy sinh trong xã hô ̣i, qua đó trẻ biết phân biê ̣t được các hành đô ̣ng đúng - sai để giao tiếp, ứng xử, để hành đô ̣ng với mọi người và cộng đồng. Giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi là dạy cho trẻ có được những hành vi lành mạnh, giúp trẻ có kinh nghiê ̣m trong cuô ̣c sống và hình thành ở trẻ các giá trị văn hoá con người trong thời đại hiê ̣n nay, tạo cho trẻ những nề nếp, thói qủn tốt, tạo cơ sở cho viê ̣c hình thành nhân cách tốt. Vâ ̣y nên, nhiê ̣m vụ của giáo viên mầm non là phải giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ ngay từ bây giờ để cung cấp cho trẻ những gíá trị của cuô ̣c sống, giúp trẻ nhâ ̣n thức những gì đúng đắn nhất để trong cuô ̣c sống trẻ tự tin hơn, thực hiê ̣n đúng các chủn mực văn hoá xã hô ̣i đạt hiê ̣u quả cao hơn. Chính vì le đó mà tôi chọn đề tài: "Mô ̣t sô iên phap giao dục ý thức ̉o vêê ̣ môôi tờngnt cho tơ -
6 tổii 1.2. Phạmô vêi ap dụnt đề tài: Xuất phát từ thực tế, trẻ ̉m nào cung cần hình thành được mô ̣t số kiến thức, kỹ năng, kinh nghiê ̣m cơ bản đầy đủ và vững chắc, cùng với mô ̣t số thói qủn, hành vi, kỹ năng, đạo đức th̉o chủn mực của xã hô ̣i, đủ cho trẻ có thể vâ ̣n dụng vào trong cuô ̣c sống hăng ngày, tham gia các hoạt đô ̣ng mô ̣t cách tích cực và có ý thức. Đă ̣c biê ̣t trẻ 5 - 6 tuổi rất hiếu đô ̣ng, hay bắt chước, làm th̉o, trẻ chưa hiểu rõ được hành đô ̣ng của mình đúng hay sai và như thế nào là có hại hay có lợi. Vì thế nên tôi luôn đă ̣t ra 4 câu hoi cần cung cấp cho trẻ những gì và có những biê ̣n pháp như thế nào để cho trẻ có ý thức, có hành vi, thói qủn, nề nếp và kỹ năng sống tốt. Ở đề tài này, tôi đưa ra một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, nhăm giúp trẻ phát triển toàn diê ̣n về nhân cách, đồng thời tư vấn cho phụ huynh một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ như thế nào là tốt nhất trong thời đại ngày nay. Trong nhiều năm kinh nghiệm dạy trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi, bản thân tôi nắm được những đặc điểm tâm sinh lý của trẻ cung như tâm lý của phụ huynh, tôi thấy viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ mầm non trong giai đoạn hiê ̣n nay là việc làm hết sức quan trọng. Chính vì thế mà tôi quyết định chọn đề tài: "Mô ̣t sô iê ̣n phap tiao dục ý thức ̉o vêê ̣ môôi tờngnt cho tơ -
6 tổii . Với đề tài này nhăm hướng đến mục tiêu phát triển, nuôi dương những giá trị sống, làm nền tảng và hình thành những kỹ năng sống tích cực trong trẻ, với mong muốn của bản thân là chia sẻ những kinh nghiệm của mình với các bạn đồng nghiệp. Đây là đề tài được áp dụng thực hiện ở lớp, ở trường tôi đang giảng dạy. 2. Phần nội dung: 2.1. Thực tơạnt của nội dônt cần nthiên cứô: Xuất phát từ mục tiêu giáo dục bảo vệ môi trường toàn xã hội thông qua chỉ thị 36/CT- TV ngày 25/6/1998 của Bộ Chính trị về “Tăng cường công tác BVMT trong thời kỳ CNH - HĐH đất nước”,Công văn 3200/2006 Vụ GDMN hướng dẫn thực hiê ̣n chỉ thị 02/2005/BGDu ĐT về viê ̣c: “ Tăng cường công tác giáo dục bảo vê ̣ môi trường trong trường mầm non giai đoạn 2005- 2010 đã nêu ra công tác giáo dục bảo vệ môi trường là giải pháp đầu tiên. “Thường xuyên giáo dục tuyên truyền, xây dựng thói qủn, nề nếp và phát đô ̣ng các phong trào bảo vệ môi trường”. Thực hiện nhiệm vụ năm học 2015 – 2016, tiếp tục phát huy phong trào thi đua “Xây dựnt tờngnt học thân thiện, học sinh tích cực”. Hướng dẫn thực hiê ̣n nhiê ̣m vụ năm học tập trung vào các nội dung: đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn, lành mạnh, thân thiê ̣n và hiê ̣u quả. Tăng cường các hoạt động vui chơi, trải nghiệm, khám phá nhăm giáo dục và rèn luyện ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ . Để từ đó giúp trẻ phát triển toàn diê ̣n về nhân cách, trong đó giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường là mô ̣t vấn đề không thể thiếu được, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường phải bắt đầu từ nho đến lớn, từ những hành vi cá nhân đơn giản nhất, th̉o đó hình thành tính cách và nhân cách. Trong đó nhà trường, lớp học là nơi diễn ra cuô ̣c sống thực của trẻ, do vâ ̣y viê ̣c hình thành cho trẻ kiến thức, kỹ năng, thái độ và hành vi tích cực góp phần vào việc duy trì và bảo vệ chất lượng môi trường ở trường học, gia đình, cộng đồng và xã hội, như vâ ̣y giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường là sản ph̉m bắt buô ̣c và rất cần thiết trong giai đoạn hiê ̣n nay. 5 Với viê ̣c đưa nô ̣i dung giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, nhăm giúp trẻ phát triển toàn diê ̣n nhân cách cho trẻ trong quá trình thực hiê ̣n, bản thân tôi gă ̣p những thuâ ̣n lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: - Được sự quan tâm, hô trợ và chỉ đạo sâu sát của Ban giám hiệu nhà trường, cung như sự đồng tình giúp đơ của chị ̉m đồng nghiệp đưa nội dung giáo dục hành vi bảo vệ môi trường vào trong các hoạt động của nhà trường. - Trường có khuôn viên rộng rãi, thoáng mát, đủ diện tích, có hàng rào bao quanh, có sân chơi và các loại đồ chơi ngoài trời đầy đủ cho trẻ, có hệ thống cống rãnh thoát nước đảm bảo vệ sinh, vườn trường có đường đi lối lại, bồn hoa cây cảnh đảm bảo xanh - sạch - đẹp. - Lớp học thoáng mát, đủ diện tích cho trẻ hoạt động, có công trình vệ sinh khép kín, có đầy đủ đồ dùng vệ sinh chung, đồ dùng vệ sinh cá nhân đảm bảo an toàn cho trẻ. - Trang thiết bị phục vụ cho việc giáo dục hành vi bảo vệ môi trường khá đầy đủ như: Tranh ảnh, băng đia, sách báo, tạp chí... - Một số trẻ ăn mặc gọn gàng, sạch se, biết giữ vệ sinh cá nhân, có ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường trong và ngoài lớp học. - Trong những năm thực hiện việc lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, lớp tôi đã đạt được nhiều thành tích đáng kể. Năm học 2014 - 2015 lớp được công nhận là lớp học tiêu biểu trong công tác giáo dục hành vi bảo vệ môi trường. Năm học 2015 - 2016 lớp tôi được chọn làm điểm, đây là cơ hội cho tôi thể hiện thế mạnh của bản thân và lớp tôi chủ nhiệm. - Bản thân là một giáo viên có kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy, có năng lực chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, tâm huyết với nghề, nhiệt tình, năng động trong mọi công việc. Thực hiện tốt chương trình chăm sóc, nuôi dương, giáo dục trẻ của Bộ giáo dục và đào tạo, luôn có ý thức, nhiệt tình trong công tác bảo vệ môi trường, làm tấm gương sáng cho đồng nghiệp và học sinh noi th̉o. - Bên cạnh đó được sự giúp đơ và ủng hộ nhiệt tình của hội cha mẹ học sinh và tập thể hội đồng sư phạm nhà trường trong việc sưu tầm tranh ảnh, mua sắm thêm trang thiết bị... - Phối kết hợp chặt che với các đoàn thể trong nhà trường, phụ huynh học sinh để giáo dục hành vi bảo vệ môi trường cho trẻ mọi lúc, mọi nơi. Tuy nhiên cùng với thuận lợi, bản thân tôi còn gặp một số khó khăn sau. 6 * Khó khăn: - Trường tôi đang công tác thuộc vùng nông thôn chiêm trung, qua hàng năm thiên tai lu lụt kéo dài, trường thường xuyên ngập sâu trong nước. Cơ sở vật chất mặc dù có sự đầu tư của nhà nước, chính quyền địa phương và phụ huynh nhưng so với nhu cầu thì vẫn còn nhiều thiếu thốn về các phương tiện để giáo dục hành vi bảo vệ môi trường cho trẻ. - Về phía giáo viên, trong thực tế hiê ̣n nay, viê ̣c nhâ ̣n thức tầm quan trọng, cần thiết của việc giáo dục bảo vê ̣ môi trường cho trẻ ở mô ̣t số giáo viên còn hạn chế. Qua khảo sát thực tế cho thấy mô ̣t số giáo viên còn lúng túng cả về nô ̣i dung lẫn biê ̣n pháp giáo dục ý thức cho trẻ. Nhâ ̣n thức của mô ̣t số giáo viên còn mơ hồ, chưa đầy đủ nên không thể tìm ra được biê ̣n pháp, hình thức tổ chức hữu hiê ̣u để giáo dục trẻ̉ giáo viên chưa hiểu nhiều về nô ̣i dung phải dạy trẻ th̉o từng khối lớp, những vấn đề cơ bản nào th̉o đă ̣c điểm tâm sinh lý của đô ̣ tuổi, nên đến 5 - 6 tuổi trẻ chưa có ý thức bảo vê ̣ môi trường. - Về phía phụ huynh, khái niê ̣m bảo vê ̣ môi trường nhiều lúc còn xa lạ và mới mẻ. Họ chưa hiểu mục đích và tầm quan trọng của viê ̣c bảo vê ̣ môi trường. Mô ̣t số phụ huynh còn x̉m nhẹ ý thức, thái đô ̣, thói qủn của con cái, thường bo qua cho trẻ từ hành vi nho đến hành vi lớn nên khiến cho trẻ không biết được hành đô ̣ng đó đúng hay sai, có lợi hay có hại, do đó thành thói qủn (vô ý thức), khiến cho giáo viên rất khó khăn trong viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ. - Khả năng nhâ ̣n thức của trẻ trong lớp không đồng đều, môi trẻ có mô ̣t tính cách, mô ̣t tâm lý khác nhau, đòi hoi giáo viên phải tìm tòi quan sát và áp dụng các phương pháp giáo dục sao cho phù hợp th̉o tâm lý của từng đứa trẻ. Một số trẻ ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung và ý thức bảo vệ môi trường còn hạn chế, bừa bãi, vụng về, lại có cá tính bướng bỉnh, trẻ rất thích chơi đồ chơi của lớp nhưng khi chơi xong lại không muốn thu dọn, sắp xếp đồ chơi cho ngăn nắp. Mô ̣t số trẻ trong giờ hoạt đô ̣ng tạo hình như: “Xé thuyền trên sông”, “Cắt, xé dán hoa mùa xuân”... học xong lại hay vứt giấy vụn xuống sàn nhà không thu dọn cho vào thùng rác... Đa số trẻ chưa có thói qủn nề nếp tốt, ít chú ý quan tâm đến các hoạt đô ̣ng, hành đô ̣ng của cô, của bạn để bảo vê ̣ môi trường vì không biết mình nên như thế nào, làm gì đây... khi làm việc gì trẻ có thói qủn qua loa, vì thế dần dần trẻ có thói qủn không tốt. Với sự quyết tâm của bản thân, tôi đã không ngừng tìm kiếm, học hoi, sáng tạo để tìm ra mô ̣t số nô ̣i dung, biê ̣n pháp giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, giúp trẻ phát triển toàn diê ̣n về nhân cách. 7 * Khảo sát thực trạng: Vào đầu năm học, tôi đã tiến hành khảo sát trẻ trên lớp để nắm bắt tình hình và có kế hoạch, biê ̣n pháp giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, cụ thể kết quả khảo sát như sau: Đạt Nô ̣i dung khảo át 1. Trẻ có ý thức bảo vê ̣ môi trường 2. Biết chăm sóc bảo vê ̣ vườn hoa, cây cảnh 3. Biết sắp xếp đồ dùng, đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, đúng nơi quy định. 4. Biết vứt rác đúng nơi quy định 5. Biết giữ gìn trâ ̣t tự vê ̣ sinh công cô ̣ng, vê ̣ sinh trường lớp, vê ̣ sinh cá nhân. 6. Biết tiết kiê ̣m nước khi sử dụng 7. Nhắc nhở người lớn không xả rác bừa bãi. 8. Biết phân biê ̣t các hành đô ̣ng đúng, sai với môi trường. Sô tre Không đạt Tỉ lê ̣ %̉ Sô tre Tỉ lê ̣ %̉ 5/21 6/21 6/21 23,8 28,6 16/21 15/21 15/21 76,2 71,4 71,4 5/21 5/21 23,8 23,8 16/21 16/21 76,2 76,2 5/21 2/21 6/21 23,8 9,5 16/21 19/21 15/21 76,2 90,5 71,4 28,6 28,6 * Từ kết quả khảo sát trên tôi rút ra nhiều nguyên nhân như sau: - Do ý thức của một số người lớn chưa làm gương cho trẻ noi th̉o trong quá trình giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường. - Giáo viên chưa biết vâ ̣n dụng các phương pháp giảng dạy và cách lồng ghép các nô ̣i dung giáo dục bảo vê ̣ môi trường cho trẻ sao cho phù hợp. - Do chúng ta chưa hiểu nhiều về tác hại của ô nhiểm môi trường. - Sự phối kết hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội chưa thường xuyên, thiếu sự thống nhất trong việc giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ. - Nhận thức của trẻ ở trong lớp chưa đồng đều. Từ những nguyên nhân trên, bản thân tôi đã lựa chọn, đưa ra các giải pháp để thực hiện. 8 2.2. Cac tỉi phap: * Giải pháp 1: Xây dựn kế hoạch, lộn nhep niáo dục y thưc bảo vê ̣ môi trượ̀n thộn qua các hoạt độn. ̣ Nói đến ý thức bảo vê ̣ môi trường đối với trẻ 5 - 6 tuổi ngh̉ qua có vẻ xa vời và quá to lớn, nhưng thực ra nó ở xung quanh chúng ta, không khó khăn khi ta áp dụng, chỉ đơn giản là lồng ghép qua các hoạt đô ̣ng hàng ngày của trẻ, giúp trẻ “học mà chơi, chơi mà học” Trong thực tế, khi tổ chức cho trẻ khám phá thế giới xung quanh, giáo viên chỉ chú trọng viê ̣c cho trẻ tìm hiểu khám phá và cung cấp những kiến thức về thế giới xung quanh chứ chưa chú ý đến viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ, mà nếu có làm thì cung mang tính chất qua loa nên hiê ̣u quả chưa cao. Vì vâ ̣y ý thức bảo vê ̣ môi trường của trẻ 5 - 6 tuổi còn nhiều hạn chế, trẻ chưa có thói qủn, hành vi tốt, chưa có nề nếp và chưa phân biê ̣t được các hành đô ̣ng gây hại của con người đối với môi trường. Dựa vào tình hình của lớp, khả năng thực tế của trẻ và trên cơ sở nội dung được bồi dương tại Phòng, tại trường, bản thân tôi đã xây dựng kế hoạch, lựa chọn các nô ̣i dung, hoạt đô ̣ng tích hợp để đưa vào kế hoạch giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ th̉o từng chủ đề như sau: * Chủ đề Trường mầm non: - Hoạt đô ̣ng chung: “ Trò chuyê ̣n về trường mầm non thân yêu của bé” .Sau khi cho trẻ đàm thoại về tên trường, lớp, các khu vực hoạt đô ̣ng của trường như: nhà vê ̣ sinh, nơi bo rác, thùng đựng rác..biết công viê ̣c của các cô, bác bảo vê ̣ trường, qua đó giáo dục trẻ biết giữ gìn trường lớp mình sạch se, biết yêu quý công lao của bác bảo vê ̣. Tiếp th̉o trong hoạt đô ̣ng để khắc sâu hơn nữa về kiến thức cho trẻ tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “ chọn những hành vi đúng - sai”. Tôi làm tranh ve về việc giữ gìn bảo vệ môi trường của các bạn nho qua hình ảnh như: bé vứt rác vào thùng, vứt rác bừa bãi, bé quét nhà, giẫm lên đạp lên vườn co, vườn rau của trường , bé đu cành cây, bé khạc nhô lung tung, bé tranh giành đồ chơi, đi tiểu tiê ̣n không đúng và đúng nơi quy định..Sau đó chia trẻ làm hai đội, môi đội có một bức tranh yêu cầu trẻ phải bật qua các vòng và yêu cầu đội khoanh tròn các hành vi đúng và một đội khoanh vào những hành vi sai. Thời gian sau một bản nhạc đội nào khoanh được đúng th̉o yêu cầu là chiến thắng. Qua đó trẻ được biết những hành vi nào là đúng và hành vi nào sai. - Hoạt đô ̣ng ngoài trời: Tôi cho trẻ x̉m tranh ảnh, đoạn băng về các tình huống hành vi, thói qủn thông qua các hoạt đô ̣ng của các bạn, qua đó tôi gợi ý cho trẻ tự nhâ ̣n xét về các tình huống từ đó tôi hướng cho trẻ về cách xử lý tình huống băng các hành đô ̣ng cụ thể: Trẻ đi nhă ̣t rác xung quanh sân trường, nhă ̣t lá cây bo vào thùng 9 rác, nhắc nhơ bạn đi vê ̣ sinh đúng nơi quy định, uống sữa, ăn bánh không vứt hô ̣p lung tung làm b̉n trường , lớp của mình. - Hoạt đô ̣ng chiều: Trò chuyê ̣n về sự cần thiết của viê ̣c giữ gìn vê ̣ sinh cá nhân như rửa tay, rửa mă ̣t. Những thời điểm cần rửa tay, rửa mă ̣t (Trước khi ăn, sau khi ăn, sau khi đi vê ̣ sinh, sau hoạt đô ̣ng ngoài trời và khi tay b̉n). Vào những hoạt đô ̣ng đó tôi giáo dục trẻ biết tiết kiê ̣m nước khi rửa tay, rửa chân.. nhiều lúc tôi còn chủ đô ̣ng tạo tình huống- làm cho môi trường lớp bừa bô ̣n có nhiều rác, đồ dùng đồ chơi sắp xếp không ngăn nắp. + Cho trẻ nhâ ̣n xét môi trường lớp học sạch hay b̉n. + Trẻ đưa ra cách giải quyết: trẻ tự phân công công viê ̣c cho từng tổ hoă ̣c từng cá nhân. + Trẻ thực hiê ̣n công viê ̣c + Sau khi lao đô ̣ng xong cho trẻ nhâ ̣n xét so sánh môi trường của lớp học trước khi chưa lao đô ̣ng và sau khi đã lao đô ̣ng. Ngoài ra tôi luôn tâ ̣n dụng thời gian để giáo dục trẻ thói qủn trực nhâ ̣t cuối tuần th̉o nhóm, cùng nhau chăm sóc góc thiên nhiên của lớp, sắp xếp lau chùi, dọn dẹp đồ dùng đồ chơi lên giá sạch se, gọn gàng. Qua đó giúp trẻ có tinh thần làm viê ̣c tâ ̣p thể, biết thi đua nhau giữ gìn môi trường lớp học của mình và hình thành ở trẻ thói qủn tốt. * Chủ đề: Bản thân và Gia đình. - Ở chủ để bản thân “ Tìm hiểu các bô ̣ phâ ̣n trên cơ thể bé” sau khi tìm hiểu các bô ̣ phâ ̣n trên cơ thể trẻ, tôi giáo dục trẻ biết giữ gìn vê ̣ sinh sạch se, ăn mă ̣c gọn gàng, biết bảo vê ̣ cơ thể của mình khi ra đường phải có kh̉u trang, mu, nón để tránh khói, bụi, nắng, mưa... * Chủ đề gia đình: Tôi đưa vào hoạt đô ̣ng chung “Nhâ ̣n biết, so sánh môi trường gia đình” bao gồm: Các phòng ở, nhà vê ̣ sinh, sân vườn, nguồn nước, các đồ dùng và cách sắp xếp các đồ dùng trong gia đình. Cho trẻ quan sát qua băng hình hoă ̣c tranh ảnh và đàm thoại về môi trường sạch, môi trường b̉n. + Môi trường sạch được thể hiê ̣n: Các phòng ở, nhà vê ̣ sinh, chuồng gia súc, sân vườn, nguồn nước, các đồ dùng được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp, không bụi b̉n, không khói và không có tiếng ồn. + Môi trường b̉n thể hiê ̣n ở chô: Nhà ở, sân vườn không được quét dọn, đồ dùng không được lau chùi và sắp xếp gọn gàng, bụi b̉n. Sau khi trẻ so sánh, phân biê ̣t được môi trường sạch, môi trường b̉n và trẻ hiểu được ích lợi khi sống trong môi trường sạch, tác hại se ra sao khi sống trong môi trường b̉n. Qua hoạt đô ̣ng đó tôi lồng ghép giáo dục trẻ biết sử dụng tiết kiệm điện nước, trong gia đình, biết sắp xếp đồ dùng của cá nhân mình gọn gàng, ngăn nắp. 10 - Hoạt đô ̣ng ngoài trời: cô và trẻ cùng trò chuyê ̣n về công viê ̣c của trẻ ở nhà. Qua đó tôi giáo dục trẻ biết giúp đơ bố mẹ sắp xếp dọn dẹp nhà cửa, biết chăm sóc cây cảnh, vườn hoa, vườn rau có trong vườn nhà mình như: tưới nước, nhổ co, nhă ̣t lá vàng... * Chủ đề Thực vâ ̣t: - Hoạt đô ̣ng chung: Dạy trẻ tìm hiểu về sự phát triển của cây xanh và các loại hoa, quả, mục đích hoạt đô ̣ng trẻ biết được ích lợi của cây xanh, hoa, quả, qua đó giáo dục trẻ ý thức bảo vê ̣ môi trường. Ví dụ: Khi tổ chức hoạt đô ̣ng cho trẻ khám phá mô ̣t số loại quả, lúc trẻ trải nghiê ̣m với mùi, vị như ngửi, nếm... Từ hoạt đô ̣ng đó, tôi giáo dục trẻ khi ăn xong quả biết bo vo vào thùng rác đúng nơi quy định. - Hoạt đô ̣ng ngoài trời: Cho trẻ quan sát sự lớn lên của cây, quan sát cây cảnh xung quanh sân trường. Khi trẻ quan sát cô có thể gợi ý hoi trẻ: “Trồng cây xanh để làm gì.”, “Khi đứng giữa sân trường nếu không có cây thì điều gì se xảy ra.”, “Cây cho chúng ta những ích lợi gì.”... Qua đó tổ chức cho trẻ trồng cây, chăm sóc cây th̉o nhóm, tổ, quan sát sự trưởng thành của cây... Thông qua những hoạt đô ̣ng đó giáo dục cho trẻ ý thức yêu quý cây, chăm sóc bảo vê ̣ cây, biết nhắc nhở người khác không được hái lá, bẻ cành... Hoă ̣c tôi cho trẻ quan sát "Vườn rau trường ̉m" lần 1 cách lần 2 mô ̣t tháng, tôi đă ̣t ra những câu hoi gợi mở, giúp trẻ phát hiê ̣n những điều mới lạ: "Vườn rau hôm nay có điều gì khác lạ nào.", trẻ phát hiê ̣n ra lần trước quan sát vườn rau chưa xanh tốt, nay vườn rau tốt và có cao hơn, tôi còn đă ̣t ra mô ̣t số câu hoi “Để vườn rau tốt, xanh thì chúng ta phải làm gì., Trồng rau có ích lợi gì...” - Hoạt đô ̣ng góc: + Góc thiên nhiên: Hướng cho trẻ tới chủ đề như chăm sóc cây, tưới nước, nhổ co, bắt sâu, nhă ̣t lá vàng... + Góc tạo hình: Ve vườn cây, xé lá cây, tạo hình băng những lá cây nhă ̣t được... * Chủ đề: Tết và mùa xuân: Tôi lựa chọn nội dung: Phong tục tập quán tốt trong dịp tết̉ ô nhiễm môi trường trong dịp Tết.... Ví dụ: “Trò chuyê ̣n về Tết nguyên đán”, sau khi cho trẻ x̉m các đoạn băng hình nói về các hoạt đô ̣ng trong ngày tết như đi chợ tết, đi mua sắm, đi chơi tết, đi chùa, tham gia các lễ hội... Con người khi tham gia vào những hoạt động trong dịp tết thường gây ra sự ồn ào, lô ̣n xô ̣n và sinh ra những mă ̣t trái không tốt cho môi trường. Cô gợi ý hoi trẻ: “Ngày tết, gói bánh cần có những gì.” (...lá, gạo, nếp, đậu xanh...). “Khi cắt lá xong, những lá bị hong hoă ̣c thừa bo ra thì phải làm gì. Th̉o con 11 bo vào đâu là đúng và sạch.”, “Con có nhâ ̣n xét gì về ý thức bảo vê ̣ môi trường của mọi người trong ngày lễ hô ̣i đầu xuân.”, “Nếu con được tham gia con se nói gì với những trường hợp đó.”.... Qua các hoạt đô ̣ng đó, tôi giáo dục cho trẻ về ý thức đến nơi công cô ̣ng không vứt rác bừa bãi, không bẻ cành lô ̣c, ngắt hoa ngày tết và nhắc nhở người lớn cùng nhau bảo vê ̣ môi trường. - Hoạt đô ̣ng góc: + Góc tạo hình: Cô cho trẻ làm th̉o nhóm, làm dây hoa trang trí lớp và làm nhà băng các loại hô ̣p giấy, bìa cứng, làm bánh chưng băng vo hộp bánh cốm, làm bánh tét băng vo lon nước yến, tâ ̣n dụng những quyển lịch, bìa cu làm thiê ̣p chúc tết. + Góc phân vai: Trẻ chơi phân vai gia đình trong dịp tết... - Hoạt đô ̣ng chiều: Ôn luyê ̣n kiến thức, kỹ năng băng cách cho trẻ tổ chức chơi hoạt đô ̣ng ngày tết, dọn dẹp nhà cửa, trang trí, vê ̣ sinh... Qua đó, tôi giáo dục cho trẻ biết môi trường là những gì ở xung quanh ta, con người muốn có sức khỏ tốt, sống khỏ mạnh thì chúng ta phải có ý thức giữ gìn và bảo vê ̣ môi trường. * Chủ đề: Bé với luâ ̣t lê ̣ và phương tiê ̣n giao thông: Với chủ đề này, tôi cho trẻ tìm hiểu sự ảnh hưởng của các phương tiê ̣n giao thông tới môi trường. Tôi cho trẻ x̉m một đoạn vid̉o có những hình ảnh cụ thể về mâ ̣t đô ̣ các phương tiê ̣n giao thông trên đường và tiếng còi, khói x̉... Tôi gợi ý cho trẻ nhâ ̣n xét: “Điều gì gây ô nhiễm môi trường.”. Từ đó giáo dục trẻ biết tiếng còi không đúng lúc và âm thanh to quá mức cho phép, những làn khói x̉ xả ra đường phố se gây ô nhiễm môi trường và con người chúng ta là đối tượng phải chịu hâ ̣u quả lớn nhất. * Chủ đề: Nước và hiê ̣n tượng tự nhiên: - Hoạt đô ̣ng chung: Tìm hiểu về mô ̣t số hiê ̣n tượng tự nhiên, trong đó có mưa, bão, lu lụt và cách phòng tránh chúng. Trong hoạt đô ̣ng đó, tôi cho trẻ biết tác hại của mưa lớn se gây lu lụt vì rừng bị chă ̣t phá hết cây cối, con vâ ̣t bị săn bắt hết nên khi bị lu lụt se gây thiê ̣t hại rất lớn đến con người, cây cối, gia súc, gia cầm se bị chết hết, và se gây nên ô nhiễm nguồn nước, từ đó con người se bị bê ̣nh và hao tổn biết bao nhiêu tiền của công sức.. - Hoạt đô ̣ng ngoài trời: Cho trẻ quan sát bấu trời, trong khi đó trẻ được biết được trời nắng nóng, nước cạn kiê ̣t, con người cần sử dụng đến điê ̣n, nước nhiều, trong hoạt đô ̣ng đó giáo dục trẻ biết tiết kiê ̣m điê ̣n, nước. - Hoạt đô ̣ng chiều: Cho trẻ x̉m băng hình về mô ̣t số hành vi của con người với môi trường. Trò chuyê ̣n, gợi ý cho trẻ nhâ ̣n xét về hành vi đúng, sai của con người đối với môi trường, trẻ biết được những hành vi nào nên làm, những hành vi nào không nên làm...Để sửa sai cho trẻ, tôi đã phát cho trẻ mô ̣t trẻ mô ̣t bức tranh có những hành 12 đô ̣ng đúng - sai đối với môi trường, cho trẻ tự gạch những hành động sai, sau đó tôi hê ̣ thống lại để khắc sâu thêm kiến thức về bảo vê ̣ môi trường cho trẻ. Ngoài ra tôi thường làm mô hình đồi núi, biển, hải đảo băng nguyên vâ ̣t liê ̣u (phế thải) như cát biển, vo sò, phao, xốp, mo cau...Như vâ ̣y là đã góp phần giáo dục trẻ bảo vê ̣ môi trường, kết hợp giáo dục trẻ biết yêu quý biển, hải đảo, đồi núi của chúng ta. Với những kỹ năng mà trẻ được khám phá sự vâ ̣t, chất liê ̣u tôi thường lồng ghép đan x̉n trong các hoạt đô ̣ng. Ví dụ: Buổi sáng hoạt đô ̣ng: "Phân biê ̣t các loại rau", buổi chiều tôi cho trẻ dùng đất sét có những gam màu cơ bản cho trẻ tạo hình các loại rau, củ, quả, các con vâ ̣t gần gui với trẻ trong cuô ̣c sống hàng ngày. Từ đó dần dần phát triển kỹ năng quan sát, ghi nhớ về các sự vâ ̣t, đồ vâ ̣t và những gì trong cuô ̣c sống xung quanh trẻ. Ví dụ: "Con thích trường mình không. Vì sao.”, “Trường mình đã sạch và đẹp chưa. Để trường, lớp mình sạch đẹp mãi thì con phải làm gì." Hoă ̣c khi dẫn trẻ đi chơi trong sân trường thấy có nhiều rác, cô hoi: "Con thấy sân trường sạch chưa. Vì sao. Giờ con phải làm gì."" Như vâ ̣y trẻ biết rác nhiều là không sạch và cùng nhau nhă ̣t bo vào thùng rác. Viê ̣c giúp trẻ khám phá thiên nhiên tôi luôn lồng ghép xây dựng cho trẻ ý thức bảo vê ̣ môi trường, bởi vì xây dựng và bảo vê ̣ môi trường là hai yếu tố rất quan trọng. Trước tiên tôi dạy cho trẻ có nhâ ̣n thức ban đầu về khái niê ̣m môi trường, đă ̣t ra cho trẻ mô ̣t số câu hoi đơn giản về môi trường xung quanh, trường, lớp... Khám phá thiên nhiên ở trẻ 5 - 6 tuổi là mô ̣t hoạt đô ̣ng bổ ích và có nhiều niềm vui, giúp trẻ được trải nghiê ̣m, được bô ̣c lô ̣ tính cách của mình ,qua đó nó tác đô ̣ng tích cực đến tâm lý, làm cho trẻ yêu thiên nhiên biết được môi trường lành mạnh có ích lợi đối với con ngươi như thế nào và nó se tăng dần trong nhâ ̣n thức của trẻ. * Chủ đề: Quê hương - Đất nước: - Hoạt đô ̣ng chung: Tìm hiểu về đất nước Viê ̣t Nam, các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử và Thủ đô Hà Nô ̣i. Trẻ biết tự hào, trân trọng và bảo vê ̣ những gì tốt đẹp của quê hương đất nước mình. Qua đó tôi giáo dục trẻ biết bảo vê ̣ môi trường sạch đẹp, không vứt rác bừa bãi, không bẻ cây, ngắt hoa, không dẫm đạp lên co, không phá hoại những đồ chơi ở những nơi công cô ̣ng, giáo dục trẻ biết xây dựng và cùng nhau giữ gìn những gì tốt đẹp trên quê hương đất nước chúng ta. Ở giờ hoạt đô ̣ng ngoài trời tôi thường tổ chức cho trẻ quan sát con đường làng, hồ nước trước cổng trường, hướng dẫn cho trẻ vê ̣ sinh vườn cổ tích...Trong những lần thực hiê ̣n đó tôi thường đă ̣t ra những câu hoi: “Con đường làng của chúng ta như thế nào.”, “Điều gì làm cháu thích nhất.”, “Để hồ nước trong và sạch thì chúng ta phải làm gì.”... 13 - Hoạt đô ̣ng chiều: Cho trẻ chơi đóng kịch: “Em bé và chị lao công”, cô giúp trẻ thể hiê ̣n được hành vi xây dựng và bảo vê ̣ môi trường, nhắc nhở các hành đô ̣ng sai trái ảnh hưởng tới môi trường. Ngoài ra tôi còn chú ý phát triển kỹ năng khám phá không gian. Tôi cùng trẻ sưu tầm tranh ảnh mang tính chất giáo dục hành vi bảo vê ̣ môi trường trang trí lớp học th̉o góc, th̉o chủ đề, luôn tạo không gian mới lạ, hấp dẫn để lôi cuốn trẻ x̉m và tham gia vào các hoạt đô ̣ng. Tiếp th̉o, tôi kể cho trẻ ngh̉ những hành đô ̣ng, hành vi liên quan đến bảo vê ̣ môi trường mà đô ̣ tuổi lớp tôi có thể làm được như: không dẫm lên co, không hái hoa, bẻ cành, không vứt rác bừa bãi... Cho trẻ tham gia hoạt đô ̣ng thực hành chăm sóc vườn cây, tưới nước cho cây, nho co"ở vườn hoa của trường. Hoă ̣c cho trẻ chơi đóng vai cây xanh, hoa, vai bác bảo vê ̣, nhắc nhở các bạn không nên có các hành đô ̣ng sai, cùng nhau bảo vê ̣ môi trường. - Tổ chức các hoạt động cho trẻ như hoạt động học, hoạt động vui chơi, hoat động vệ sinh...có lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Ví dụ: Giờ đón trẻ, chơi tự chọn: Tôi đến sớm, mở cửa thông thoáng, chú ý không để trẻ bị gió lùa, quan sát và nhắc trẻ cất đồ dùng cá nhân vào nơi quy định một cách ngay ngắn, gọn gàng, bo rác đúng nơi, đúng chô... Với viê ̣c lồng ghép, ý thức bảo vê ̣ môi trường thông qua các hoạt đô ̣ng đã giúp trẻ có được những kiến thức và kỹ năng cơ bản thực hành bảo vê ̣ môi trường phù hợp với khả năng của trẻ. Khi tổ chức cho trẻ khám phá thế giới xung quanh, tôi không chỉ chú trọng cho trẻ tìm hiểu khám phá và cung cấp vốn kiến thức về thế giới xung quanh mà còn chú ý đến viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ. Để khơi dâ ̣y và khích thích khả năng tự khăng định, khả năng phân biê ̣t và ý thức của trẻ, tạo ra nhiều cơ hô ̣i để trẻ thể hiê ̣n, tôi yêu cầu trẻ quan sát các hành đô ̣ng của các bạn đang mua quà, ăn quà, đi tiểu tiê ̣n... Sau đó tôi đưa ra mô ̣t số câu hoi: "Bạn ấy đang làm gì.”, “Bạn ấy làm như vậy là đúng hay sai.”, “Nếu là con, con se làm như thế nào.”...Sau đó tôi phân tích cho trẻ biết những hành vi đúng và hành vi sai để trẻ khắc sâu và ghi nhớ bền hơn. Ví dụ: Giờ hoạt động góc: Nhắc nhở trẻ chơi và giao tiếp với nhau, nhưng không ồn ào, không vứt, ném đồ chơi để nhiều bạn được chơi và chơi được lâu. Quan sát và nhắc nhở trẻ chơi xong cất đồ chơi đúng nơi qui định. + Ở góc chơi đóng vai: Trẻ đóng vai và thể hiện các công việc của người làm công tác bảo vê ̣ môi trường như trồng cây, chăm sóc cây, thu gom rác, xử lý các chất thải. Trong trò chơi "Bé tập làm nội trợ", chú ý dạy trẻ có ý thức tiết kiệm nước và các nguyên liệu chế biến món ăn, thu dọn đồ dùng gọn gàng sau khi làm... 14 + Góc nghệ thuật: Cho trẻ hát múa các bài hát, ve, tô màu, nặn, xé dán các bức tranh có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường. Làm đồ chơi từ các nguyên liệu trong thiên nhiên và nguyên vật liệu tái sử dụng... Với viê ̣c lồng ghép, giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường thông qua các hoạt đô ̣ng đã giúp trẻ có được những kiến thức và kỹ năng cơ bản thực hành bảo vê ̣ môi trường phù hợp với khả năng của trẻ. Khi tổ chức cho trẻ khám phá thế giới xung quanh, tôi không chỉ chú trọng cho trẻ tìm hiểu khám phá và cung cấp vốn kiến thức về thế giới xung quanh mà còn chú ý đến viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ. Để khơi dâ ̣y và khích thích khả năng tự khăng định, khả năng phân biê ̣t và ý thức của trẻ, tạo ra nhiều cơ hô ̣i để trẻ thể hiê ̣n, tôi yêu cầu trẻ quan sát các hành đô ̣ng của các bạn đang mua quà, ăn quà, đi tiểu tiê ̣n... Sau đó tôi đưa ra mô ̣t số câu hoi: "Bạn ấy đang làm gì.”, “Bạn ấy làm như vậy là đúng hay sai.”, “Nếu là con, con se làm như thế nào.”...Sau đó tôi củng cố và khái quát lại những hành vi đúng và hành vi sai để trẻ khắc sâu và ghi nhớ. Giải pháp 2: Làm nượn, làm mmu cho trr ̣oi theo. Đối với bâ ̣c học mầm non thì "trường là nhà, cô là mẹ". Vì vâ ̣y, tạo môi trường mẫu mực xung quanh trẻ là rất cần thiết: phải có môi trường sư phạm, môi trường xanh - sạch - đẹp - thân thiê ̣n (có sân vườn, khu thiên nhiên, vườn rau của bé, đồ chơi đẹp gọn gàng ngăn nắp..). Giáo viên luôn gương mẫu về mọi mă ̣t, nhất là trước mă ̣t trẻ như: hành đô ̣ng, cử chỉ, thói qủn, tác phong phù hợp và có tác đô ̣ng tích cực đến môi trường để trẻ noi th̉o. Ví dụ: Khi làm mô ̣t viê ̣c như “quét nhà” giáo viên xúc rác để không đúng nơi quy định, làm viê ̣c gì cung gây tiếng ồn, va đâ ̣p mạnh như sắp bát vào giá, bo ca cốc.. từ đó trẻ se bắt chước th̉o. Ngược lại, giáo viên làm viê ̣c gì phải cân nhắc kỹ để cho trẻ nhìn, ngh̉ và trẻ se bắt chước th̉o đó phải là những lời nói đúng, những hành đô ̣ng mẫu mực trước mắt trẻ. Ngoài ra, lớp học là nơi mà trẻ được tiếp xúc hàng ngày, để có tác đô ̣ng tích cực đến ý thức bảo vê ̣ môi trường trong trẻ, nên tôi sắp xếp trang trí lớp sao cho phù hợp, đẹp mắt, hấp dẫn lôi cuốn trẻ, làm những đồ dùng đồ chơi gần gui, qủn thuô ̣c, sắp xếp gọn gàng trên giá, vừa tầm tay trẻ, đồ chơi luôn luôn được vê ̣ sinh sạch se, đảm bảo an toàn cho trẻ khi chơi. Thông qua viê ̣c sắp xếp tạo môi trường trong lớp góp phần giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường. Trẻ mầm non thường học các hành vi thông qua viê ̣c bắt chước, nhâ ̣p tâm và qua luyê ̣n tâ ̣p sinh hoạt hăng ngày. Trong viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ, người lớn thường làm gương, làm mẫu để trẻ noi th̉o. Làm sao để ph̉m chất, nhân cách và phương pháp giáo dục hoà quyê ̣n mà tác đô ̣ng đến trẻ có hiê ̣u quả nhất. Trẻ ̉m ở lứa tuổi này rất dễ bắt chước những hành vi, thói qủn, cách hành sự của người lớn. Mô ̣t cử chỉ hành đô ̣ng có thể dẫn đến mô ̣t suy nghi tích cực hay ngược lại 15 điều đó trẻ se được trẻ ghi nhâ ̣n và thực hiê ̣n đúng với những gì có lợi cho môi trường khiến cho lời dạy bảo của giáo viên có hiê ̣u quả. Trái lại mô ̣t cử chỉ hành đô ̣ng sai trái, trẻ se bị trẻ bắt chước và thực hiê ̣n không dúng làm cho tác đô ̣ng của giáo dục của giáo viên hiê ̣u quả "băng 0". Ví dụ: Khi trẻ uống sữa, ăn bánh xong vứt rác bừa bãi, tôi đến gần trẻ phân tích cho trẻ biết trẻ sai ở điểm nào và cần sửa chữa như thế nào, chứ không nên tức gâ ̣n và quát mắng. Tôi đến gần trẻ và nói: "Nếu con làm vâ ̣y thì lớp mình, trường mình có sạch được không, sao con không vứt những thứ không cần thiết (rác) đó vào thùng, con làm như vâ ̣y cô rất buồn vì hành vi vừa rồi của con chưa đúng, vì mô ̣t người vứt một ít thì lớp mình se là nơi chứa rác, lần sau con không được làm như vâ ̣y nữa nhé́” và yêu cầu trẻ nhă ̣t rác đi vứt vào nơi quy định. Như vâ ̣y lần sau nếu trẻ có lơ vứt rác không đúng nơi quy định thì trẻ có thể nhớ lại mình làm vâ ̣y là không đúng và nhắc nhở bạn. Qua đó trẻ học được kỹ năng nhâ ̣n trách nhiê ̣m về hành đô ̣ng của trẻ, biết nhâ ̣n lôi mà mình gây ra và biết giữ gìn trường, lớp sạch se * Giải pháp 3: Làm đô dụn đô chơi b ̣n các ̣nuyệ vâ ̣t liêụ phế thải. Viê ̣c giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ 5-6 tuổi, luôn là mô ̣t hoạt đô ̣ng mang tính giáo dục cao, nó đòi hoi chúng ta phải nhạy bén, linh hoạt, tâ ̣n dụng nguồn nguyên vâ ̣t liê ̣u thải bo để biến chúng thành những dụng cụ dạy học, đồ chơi cho trẻ mô ̣t cách đơn giản nhưng thể hiê ̣n ro nét sự sáng tạo và ý tưởng phong phú qua môi sản ph̉m. Năm học 2015 - 2016 và những năm trước đây phòng giáo dục tổ chức hô ̣i thi: “Làm đồ dùng đồ chơi” từ nguyên vâ ̣t liê ̣u phế thải sẵn có ở địa phương. Tôi đã suy nghi, tìm kiếm, lựa chọn những mẫu đồ dùng, đồ chơi đơn giản được tận dụng từ nguyên vật liệu phế thải như: giấy, bìa cứng, chai sữa, vo ngao, vo sò, ốc.... kết hợp với các phụ kiê ̣n khác băng sự sáng tạo của mình tôi chuyển chúng thành các loại đồ dùng, đồ chơi khác nhau phục vụ cho các hoạt động dạy học và vui chơi của trẻ. Viê ̣c làm đồ dùng đồ chơi từ nguyê ̣n vâ ̣t liê ̣u thiên nhiên hay phế thải tạo nên nhiều loại đồ chơi cho trẻ, đồng thời góp phần bảo vê ̣ môi trường và gây sự chú ý tạo ,hứng thú cho trẻ trong các hoạt đô ̣ng. Vừa qua tôi tham gia hô ̣i thi “ Làm đồ dùng đồ chơi” cấp trường, trong những ngày chủn bị dụng cụ, vâ ̣t liê ̣u tôi liền kêu gọi, tuyên truyền, phối kết hợp trong phụ huynh để tìm kiếm những loại vâ ̣t liê ̣u phế thải mà hăng ngày phụ huynh ít quan tâm, thâ ̣m chí còn vứt bo không đúng chô như: chai nước rửa bát, chai dầu xã, hô ̣p sữa, võ ngao. ...đ̉m đến.và tôi đã làm được các loại đông vâ ̣t như: Cá, chó, rùa, gà. Chai dầu rửa bát tôi làm được bô ̣ đồ dùng của các nghề trong xã hô ̣i như: cuốc, xẻng, cào, bay, xoa, bàn là..trong hô ̣i thi này các loại đồ dùng của tôi được ban tôt chức đánh giá đồ dùng đồ chơi phong phú nhiều cơ số, có đô ̣ bền , an tòa và tính th̉m mỹ cao. Như vâ ̣y tôi đã tâ ̣n dụng các nguyên vâ ̣t liê ̣u phế thải làm được rất 16 nhiều đồ dùng, đồ chơi cho trẻ học và chơi, đồng thời giảm bớt sự ô nhiểm môi trường khi con người chúng ta thải ra ngoài điều đó không ai biết được sự nguy hiểm lâu dài sau này se như thế nào. * Giải pháp 4: Phối hợp với phụ huỵh và các tổ chưc đoạ̀ thể. Muốn giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho trẻ có chất lượng cần có sự phối hợp chặt che giữa nhà trường với phụ huynh và các tổ chức đoàn thể. Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh cung như các tổ chức đoàn thể trong công tác giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường. Đây là một trong những biê ̣n pháp không thể thiếu khi giáo dục trẻ. Bởi vì băng những hành đô ̣ng cụ thể hăng ngày để giáo dục, uốn nắn có hiê ̣u quả rất cao chứ không phải là băng kh̉u hiê ̣u, nên tôi mạnh dạn đề xuất trong các cuô ̣c họp phụ huynh lớp, phụ huynh toàn trường mua sắm thùng đựng rác có nắp đâ ̣y, các loại đồ dùng vê ̣ sinh khác, bố trí nơi để rác phù hợp, làm thi đua các lớp về công tác bảo vê ̣ môi trường. Không những trong các cuô ̣c họp mà trong các lúc được trực tiếp gă ̣p gơ phụ huynh như lúc đón trẻ, trả trẻ.. tôi luôn sát thái đô ̣, hành vi, thói qủn khi cho con ăn quà, cách đồ dùng cá nhân cho trẻ..để trao đổi những điều cần thiết để phụ huynh phối hợp với giáo viên giáo dục trẻ có thói qủn bảo vê ̣ môi trường tốt hơn. Ngoài ra, tôi thường xuyên xây dựng góc tuyên truyền làm cho phong phú, hấp dẫn như tìm và tải các bài báo trên mạng, các phóng sự, tranh ảnh dán ở bảng những điều phụ huynh cần biết để nêu cao ý thức bảo vê ̣ môi trường trong phụ huynh và trong nhân dân . Trong các lúc được gă ̣p phụ huynh hoă ̣c có cơ hô ̣i tham gia trong các tổ chức đoàn thể tôi thường lồng ghép đưa nô ̣i dung giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường trong các cuô ̣c gă ̣p gơ đó. Điều đó tôi muốn nhắc nhở phụ huynh luôn là tấm gương sáng và biết kết hợp mọi lúc mọi nơi với giáo viên để giáo dục cho trẻ về viê ̣c bảo vê ̣ môi trường nhất là trong thời đại ngày nay. Ngoài ra tôi còn hướng cho phụ huynh khuyến khích trẻ cùng tham gia một số việc làm cụ thể như: Cùng gỉo trồng chăm sóc cây cối, con vật nuôi, quét nhà cửa đường làng sạch se, xếp đồ dùng, đồ chơi gọn gàng, dùng nước và biết tiết kiê ̣m nước một cách hợp lý... Tôi luôn hưởng ứng các hoạt động bảo vệ môi trường do địa phương tổ chức. Ví dụ: Tham gia các hội thi, hội diễn, vệ sinh đường làng ngõ xóm sạch đẹp... Giáo dục ý thức bảo vê ̣ môi trường cho con trẻ chúng ta cần phải có sự phối hợp giữa gia đình- Nhà trường- Xã hô ̣i, không chỉ riêng môi mô ̣t tổ chức nào đó mà thành công được bời vì chúng ta se tránh được điều “Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược “thì hiê ̣u quả không cao và ngược lại. 17 * Giải pháp 5: Nhậ̣ xet và ̣êu nượn. Đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non rất thích được người lớn kh̉n ngợi. Do đó hàng ngày buổi sáng từ giờ đón trẻ tôi đứng ở cửa lớp để đón trẻ vào lớp kết hợp trao đổi với phụ huynh mô ̣t số hoạt đô ̣ng liên quan đến trẻ, đồng thời tôi luôn quan sát hành vi của trẻ để kịp thời kh̉n ngợi, khuyến khích trẻ hoă ̣c uốn nắn những hành đô ̣ng sai trái cho trẻ và nhân cơ hô ̣i đó se nâng cao ý thức, trách nhiê ̣m của phụ huynh về viê ̣c bảo vê ̣ môi trường. Vào các hoạt đô ̣ng trong ngày từ khâu vê ̣ sinh cá nhân đến các hoạt đô ̣ng khác tôi thường xuyên quan tâm đến các hành vi của trẻ Ví dụ: Trẻ có ý thức nhắc nhơ bạn rửa tay xong phải khóa vòi nước lại, hoă ̣c bạn uống sữa xong vứt vo không đúng chô..tôi liền kh̉n ngợi trẻ đó kịp thời và cuối tuần tôi nêu gương những bạn có ý thức và hành đô ̣ng tốt đó ra trước lớp để các bạn kh̉n ngợi và học tâ ̣p th̉o. Ngoài ra hàng tháng tôi có kế hoạch tổ chức đánh giá trẻ, trong các buổi đánh giá tôi cho trẻ phát hiện, nêu tên những bạn có hành vi tốt về ý thức bảo vệ môi trường mà trẻ đã thấy được. Sau đó tôi tổ chức kh̉n ngợi và kết hợp giáo dục trẻ cùng nhau bảo vê ̣ môi trường như biết tiết kiệm nước khi rửa tay, rửa chân, biết giữ vệ sinh, thu dọn đồ dùng, đồ chơi gọn gàng sau các giờ hoạt động, không vứt rác bừa bải xuống sông và biết nhắc nhơ người lớn khi có những hành vị không tốt đối với môi trường. Nhâ ̣n xét và nêu gương đây là biê ̣n pháp rất bổ ích đối với 5-6 tuổi. Bởi vì ở lứa tuổi này trẻ rất thích kh̉n ngợi, nhẹ nhàng, cưng nựng, không thích quát mắng. Vì vâ ̣y tôi thấy biê ̣n pháp này nên sữ dụng thường xuyên và mọi lúc, mọi nơi và đúng chô. 3. Phần kết luận: 3.1. Ý nthĩa của đề tài: Môi trường có vai trò quan trọng đối với sự sống và chất lượng cuộc sống của con người. Con người cần có không khí trong lành để thở, cần có nước sạch để sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày, cần có những điều kiện tự nhiên và cơ sở vật chất nhận tạo để sống, làm việc, nghỉ ngơi, cần có một môi trường văn hóa - xã hội lành mạnh, văn minh để hình thành và phát triển nhân cách, nâng cao chất lượng cuộc sống cả về vật chất và tinh thần. Đặc biệt, môi trường có vai trò vô cùng to lớn đối với sự phát triển của trẻ. Bởi ở giai đoạn này, cơ thể trẻ rất non nớt và đang phát triển mạnh cả về thể lực lẫn tâm lý. Một môi trường tự nhiên sạch se giúp cho cơ thể trẻ phát triển tốt, một môi trường xã hội lành mạnh se giúp cho nhân cách trẻ được hình thành. Có thể nói răng, môi trường là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc đưa giáo dục môi trường vào trường mầm non là vô cùng cần thiết, đó là một quá trình nhăm phát triển ở trẻ những hiểu biết sơ đăng về môi trường, quan tâm đến các vấn đề môi trường phù hợp với lứa tuổi được thể hiện qua kiến thức, thái độ, ki năng, hành vi và trách nhiệm của trẻ đối với môi 18 trường xung quanh. Giáo dục môi trường ở trường mầm non se giúp trẻ tạo ra những phản xạ, thói qủn đầu tiên và bảo vệ môi trường sống của môi cá thể, từ đó xây dựng quan niệm, nhận thức, kiến thức và kỹ năng cho các bậc học sau. Giáo dục môi trường cho trẻ nhăm bảo vệ sức khỏ và đảm bảo sự tăng trưởng lành mạnh cho cơ thể. Ngoài ra, giáo dục môi trường còn giúp trẻ hiểu biết về môi trường của bản thân nói riêng, con người và các sự vật nói chung. Qua đó làm cho trẻ biết cách sống tích cực trong môi trường và thân thiện với môi trường. Giáo dục môi trường cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi nhăm hình thành ở trẻ những hiểu biết sơ đăng về môi trường, quan tâm đến các vấn đề về môi trường được thể hiện qua kiến thức, thái độ, kỹ năng, hành vi và trách nhiệm của trẻ đối với môi trường. Qua quá trình thực hiện tôi đã rút ra được vấn đề cụ thể sau: 1. Trước hết giáo viên phải nắm chắc nô ̣i dung, phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ, nhâ ̣n thức được tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Nắm được đă ̣c điểm tâm sinh lý của trẻ 5 - 6 tuổi, xác định rõ mục đích, yêu cầu cần rèn cho trẻ để lên kế hoạch cụ thể, phù hợp và thực hiê ̣n kế hoạch đầy đủ, có tính khả thi cao. Muốn làm được điều đó thì người giáo viên mầm non phải không ngừng học hoi, tự bồi dương nâng cao trình đô ̣ chuyên môn nghiê ̣p vụ của bản thân, luôn làm những tấm gương sáng về ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ noi th̉o. 2. Rèn cho trẻ ý thức bảo vệ môi trường thông qua những việc làm đơn giản như: bo rác đúng nơi quy định, sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, không dẫm đạo lên hoa, không bẻ cành, ngắt lá trong vườn trường.... 3. Thường xuyên tạo cơ hô ̣i cho trẻ mở rô ̣ng các mối quan hê ̣ như trò chuyê ̣n, giao lưu, tham quan thực tế, kể chuyê ̣n, x̉m tranh ảnh, băng đia có nô ̣i dung liên quan đến giáo dục bảo vệ môi trường. 4. Tổ chức mô ̣t số hoạt đô ̣ng khuyến khích trẻ tham gia giữ gìn và bảo vệ môi trường xung quanh. 5. Thường xuyên quan sát, nhắc nhở, uốn nắn kịp thời các hành đô ̣ng, hành vi không đúng về giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ. Lồng ghép tích hợp những nô ̣i dung giáo dục bảo vệ môi trường phù hợp vào các hoạt đô ̣ng nhăm giúp trẻ có ý thức bảo vệ môi trường. 6. Phối kết hợp chă ̣t che với phụ huynh trong công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. Sau khi sử dụng các giải pháp trên để: “Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi" tôi đã thu được những kết quả sau: 19 * Đối với giáo viên: - Bản thân tôi đã vâ ̣n dụng, phối hợp các nô ̣i dung, phương pháp, hoạt đô ̣ng đan x̉n lẫn nhau có hiê ̣u quả cao trong viê ̣c giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 56 tuổi. - Biết lâ ̣p kế hoạch và xây dựng nô ̣i dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường phù hợp với đô ̣ tuổi của lớp đang phụ trách. * Đối với trẻ: - Trẻ có ý thức bảo vệ môi trường trong và ngoài lớp học, có hành vi đúng đắn và thường xuyên nhắc nhở bạn bè bảo vệ môi trường xung quanh. * Kết quả khảo sát học kỳ II cụ thể như sau: - 21/21 trẻ có ý thức tốt về bảo vệ môi trường. Qua khảo sát đánh giá chủn trẻ 5 tuổi 21/21 trẻ đạt. - 21/21 trẻ biết chăm sóc, bảo vê ̣ vườn hoa, cây cảnh: tưới nước, xới đất, nhổ co, nhặt lá vàng̉ không ngắt hoa bẻ cành, không dẫm đạp lên co trong vườn trường... - 21/21 trẻ biết sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, đúng nơi quy định. - 21/21 trẻ biết vứt rác đúng nơi quy định, biết nhắc nhở bạn bè và người lớn không vứt rác bừa bãi. - 21/21 trẻ biết giữ gìn trâ ̣t tự vê ̣ sinh công cô ̣ng, vê ̣ sinh trường lớp, vê ̣ sinh cá nhân. - 21/21 trẻ biết tiết kiê ̣m nước khi sử dụng. - 21/21 trẻ biết phân biê ̣t các hành đô ̣ng đúng - sai với môi trường. * Đối với phụ huynh: - Phụ huynh đã nhâ ̣n thức được tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi. - Phụ huynh có ý thức tích cực trong việc làm gương cho trẻ noi th̉o trong việc bảo vệ môi trường. - Phụ huynh ngày càng tin tưởng giáo viên, luôn quan tâm chăm lo đến viê ̣c học tâ ̣p, các hoạt đô ̣ng của con ̉m trên lớp cung như lúc ở nhà. Mô ̣t số phụ huynh đã mạnh dạn trao đổi những vấn đề cần thiết nhờ giáo viên quan tâm giúp đơ. Nhờ vâ ̣y mà mối quan hê ̣ giữa cô, trẻ và phụ huynh ngày càng gần gui hơn. Chính vì vậy mà việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi là rất cần thiết. Giáo dục môi trường ở trường mầm non se giúp trẻ tạo ra những phản xạ, thói qủn đầu tiên và bảo vệ môi trường sống của môi cá thể, từ đó xây dựng quan niệm, nhận thức, kiến thức và kỹ năng cho các bậc học sau. Đồng thời, hình thành ở trẻ những hiểu biết sơ đăng về môi trường, quan tâm đến các vấn đề về môi trường được thể hiện qua kiến thức, thái độ, kỹ năng, hành vi và trách nhiệm của trẻ đối với 20