Tài liệu Skkn một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội

Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội MỤC LỤC STT I 1 2 a b c II 1 a b 2 a b c 3 4 a NỘI DUNG ĐẶT VẤN ĐỀ Tên đề tài Lý do chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Tình trạng thực hiện trước khi thực hiện đề tài Cơ sở lý luận Cơ sở thực tiễn Thực trạng của vấn đề Thuận lợi Khó khăn Số liệu điều tra trước khi thực hiện Các biện pháp thực hiện Biện pháp 1: Xây dựng môi trường trong lớp học và môi trường ngoài lớp học để trẻ có điều kiện tự mình khám phá khoa học Biện pháp 2: Tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên tiếp xúc vật thật trong các tiết dạy và giờ hoạt động ngoài trời . Biện pháp 3: khám phá khoa học thông qua thí nghiệm thực hành Trang 1 1 1, 2 2 2 2 2 2 2, 3 3 4 4 4, 5 5 5 5 – 11 11 – 13 13 – 17 Biện pháp 4: Gây hứng thú cho trẻ trong các tiết dạy khám phá 17 Biện pháp 5: Lồng ghép tích hợp khám phá trong mọi hoạt động 17, 18 Biện pháp 6: Công tác tuyên truyền với cha mẹ học sinh. 18, 19 Kết quả thực hiện Đối với bản thân 19 19 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội b c III 1 2 a b IV Đối với trẻ Kết quả có so sánh đối chứng trước khi thực hiện và sau khi thực hiện KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận Những kiến nghị sau khi thực hiện đề tài Đối với nhà trường Đối với giáo viên TÀI LIỆU THAM KHẢO 19, 20 20, 21 21 21, 22 22 22 22 22, 23 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tên đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội” 2. Lý do chọn đề tài Từ khi còn rất bé tôi đã rất thích bài hát “ Vì sao lại thế” với những câu hát “Xung quanh chúng ta có bao điều kì lạ, mà sao ta biết chẳng được bao nhiêu”. Thế giới xung quanh rất rộng lớn nó bao gồm tất cả sự vật hiện tượng mà con người ai ai cũng muốn tìm hiểu, muốn khám phá. Khi học nghành sư phạm và bước chân vào làm việc trong trường mầm non, hàng ngày chăm sóc dạy dỗ và trò chuyện cùng trẻ, được nghe những câu nói, những câu hỏi ngây thơ, hồn nhiên của các con như “Cô ơi cái gì đây ạ”, “cái này để làm gì”?....cho thấy các con có nhu cầu tìm hiểu và khám phá xung quanh của các con là rất lớn, nhưng các con còn quá nhỏ, chưa có vốn sống, vốn kinh nghiệm, sự trải nghiệm còn ít, chưa thể tự khám phá về thế giới xung quanh. Nên người lớn phải giúp đỡ, tổ chức, hướng dẫn trẻ khám phá khoa học và xã hội. Tất cả những hoạt động được diễn ra trong trường mầm non, đều tạo nên cho trẻ một sự hứng thú đặc biệt, nó kích thích ở trẻ lòng say mê học hỏi, giúp trẻ phát triển khả năng nhận thức, hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Việc trẻ được được khám phá khoa học và xã hội là việc làm thiết thực, và phải được tổ chức một cách có mục đích, có kế hoạch nhằm hướng tới việc mở rộng nhận thức, phát triển các quá trình tâm lý và hình thành các kỹ năng kỹ xảo cho trẻ. Trẻ được khám phá, trải nghiệm theo phương thức “Học mà chơi, chơi mà học” trong đó trẻ là chủ thể của mọi hoạt động, cô giáo chỉ là người hướng dẫn. Xuất phát từ niềm say mê đó của trẻ, tôi luôn suy nghĩ mình phải làm gì? Mình nên làm thế nào để giúp trẻ học thật tốt bộ môn khám phá khoa học và xã hội nhằm giúp trẻ khắc sâu được những kiến thức đó. Tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo để tìm ra những hình thức, phương pháp giảng dạy hay và tạo ra môi trường học tập tốt nhất. Những phương pháp mà tôi tìm ra nhằm giúp trẻ thỏa mãn được nhu cầu khám phá và tìm hiểu thế giới xung quanh, cung cấp hiểu biết cho trẻ, đưa đến cho trẻ những kiến thức, những kinh nghiệm đã được chọn lọc và sắp xếp theo một hệ thống giúp trẻ dễ dàng tiếp thu những kiến thức đó. Đồng thời giúp trẻ nhận thức được cái đúng, cái sai, các biểu tượng, các khái niệm, các giá trị về thẩm mỹ. Từ đó trẻ sẽ phát triển về nhận thức, biết yêu thương giúp đỡ mọi người, thích lao động và rèn luyện tính kiên trì độc lập, mai đây biết đâu đó những “Mầm non” ấy sẽ trở thành những nhà khoa học khám phá ra những điều vi diệu hơn. Với mong muốn được góp phần và sự nghiệp giáo dục đặc biệt là lĩnh vực khám phá 1|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội khoa học và xã hội. Bằng tất cả sự nỗ lực và cố gắng của mình tôi đã tập trung nghiên cứu và đưa ra “Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội”. a. Mục đích nghiên cứu - Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm tìm ra các biện pháp giúp trẻ làm quen với môi trường xung quanh nhằm thỏa mãn nhu cầu khám phá cái mới, cái lạ ở xung quanh trẻ. - Đề tài thành công sẽ giúp trẻ khám phá khoa học và xã hội một cách hứng thú và tiếp thu được nhiều kiến thức về các sự vật xung quanh trẻ. Đồng thời đề tài cũng có tác dụng giáo dục về mọi mặt: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách. - Qua đề tài nghiên cứu giáo viên có những định hướng phù hợp trong công tác chăm sóc, giáo dục cho trẻ mầm non ở độ tuổi 3 - 4 tuổi. Giúp trẻ mạnh dạn, tự tin giao tiếp thích trò chuyện với những người xung quanh, thích đưa ra những câu hỏi và có nhiều kiến thức mới, kinh nghiệm được khắc sâu trong trẻ. b. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi thực hiện đề tài Đối tượng nghiên cứu: Trẻ 3 - 4 tuổi ở trường Mầm non. Thời gian thực hiện: Từ tháng 9 năm 2016 đến tháng 4 năm 2017. c. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp khảo sát - Phương pháp thực nghiệm - Phương pháp quan sát II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện đề tài a. Cơ sở lý luận: Bác Hồ nói: “Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hoá”, sản phẩm của giáo dục chính là con người, mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước, trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ. Vì vậy việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Trẻ lứa tuổi mẫu giáo 3 - 4 tuổi, mọi khả năng đang được hình thành và phát triển mạnh mẽ, tư duy của trẻ phát triển ở tần số cao nhất của cuộc đời con người, quá trình phát triển tâm lý diễn ra rất phức tạp, nhanh và nhạy cảm, nó thường xuyên thay đổi, sự hứng thú của trẻ không bền có lúc thì hứng thú cao, có lúc lại không hứng thú, trẻ lại chưa biết đọc, biết viết, mọi tri thức đến với trẻ chủ yếu thông qua sự dạy bảo, cách tổ chức và sự hướng dẫn của người lớn, của 2|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội cô giáo. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở lứa tuổi mầm non nói chung, của trẻ 3 - 4 tuổi nói riêng. Trẻ 3 tuổi bắt đầu tách mình ra, biết mình là một con người riêng biệt nên trẻ rất mong muốn được khám phá bản thân, khám phá tất cả những sự vật hiện tượng gần gũi với mình trước tiên. Tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng, chủ yếu học bằng chơi, chơi bằng học. Đặc biệt trong chương trình giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá khoa học và xã hội để trẻ làm quen với môi trường xung quanh là không thể thiếu. Khám phá khoa học và xã hội có tác dụng giáo dục trẻ về mọi mặt như: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và thẩm mỹ. Khám phá khoa học và xã hội là phương tiện để giúp trẻ giao tiếp, giao lưu và bày tỏ nguyện vọng của mình đồng thời cũng là công cụ của tư duy. Vì vậy các nhà giáo dục phải sử dụng nhiều phương pháp để cho trẻ tiếp cận với thế giới xung quanh nhằm hình thành cho trẻ những biểu tượng về thế giới xung quanh. Cung cấp cho trẻ vốn hiểu biết ban đầu về thế giới xung quanh bao gồm: Thế giới động vật, thế giới thực vật, các hiện tượng tự nhiên, các hiện tượng xã hội và thế giới đồ vật xung quanh trẻ. Hoạt động cho trẻ khám phá khoa học và xã hội còn hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẩm mỹ như: Tình yêu thiên nhiên, lòng kính trọng, yêu thương, gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ đó là ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em...Thông qua hoạt động này, trẻ còn có thể phát triển tư duy, trí tưởng tượng, trí nhớ và sự sáng tạo. Phương pháp giáo dục cho trẻ ở lứa tuổi mầm non được sắp xếp theo quan điểm tiếp cận với trẻ. Cô giáo phải sử dụng linh hoạt các phương pháp đàm thoại, quan sát, sử dụng trò chơi, thí nghiệm...và nội dung của các môn học khác để tổ chức một tiết học gây hướng thú và hình thành ở trẻ hứng thú nhận thức góp phần làm tăng nhu cầu được tìm tòi xem xét, khám phá thế giới. Giúp trẻ tích cực tham gia các hoạt động của trường, của lớp. Trẻ thường đặt ra các câu hỏi “Vì sao?”. Có hứng thú thì trẻ mới hoạt động tốt và dễ dàng tiếp thu. Đổi mới phương pháp giáo dục hướng tới tích cực hóa các hoạt động giáo dục ở bậc mầm non là quá trình chuyển hóa từ giáo viên là trung tâm sang lấy trẻ làm trung tâm, cô là người gợi ý tạo cơ hội để trẻ sáng tạo và thực hiện tốt các môn học, đặc biệt là môn “Khám phá khoa học và xã hội”. Cô giáo tạo hứng thú cho trẻ đưa ra các tình huống có vấn đề để trẻ tự mình giải quyết, suy nghĩ, phán đoán giúp trẻ tìm ra câu trả lời. Từ đó trẻ biết đưa ra các câu hỏi và phát hiện ra nhiều cái mới. b. Cơ sở thực tiễn “Khám phá khoa học và xã hội” là môn học quan trọng giúp phát triển 3|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội nhận thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và giáo dục lòng yêu thương cho trẻ. Qua khám phá trẻ không những có thêm kiến thức về các sự vật, hiện tượng xung quanh như biết tên gọi, cấu tạo, đặc điểm, lợi ích của sự vật, hiện tượng mà trẻ còn được rèn luyện các kỹ năng, kỹ xảo, lòng yêu thương và được làm giàu vốn từ. Từ đó trẻ diễn đạt mạch lạc hơn và được phát triển toàn diện về mọi mặt. Qua hoạt động khám phá trẻ còn phát huy được tính tích cực cá nhân, sự tự tin, tính độc lập, khả năng sáng tạo, trẻ biết tư duy và ghi nhớ có chủ đích. Trong thực tế trẻ 3 – 4 tuổi của lớp và trường tôi nhiều trẻ lần đầu mới đến lớp, trẻ lần đầu tiên được làm quen với môn học khám phá nên còn nhiều bỡ ngỡ, vốn hiểu biết về thế giới xung quanh còn hạn chế. Vì đây là môn học mới đối với trẻ nên trẻ chưa có kỹ năng quan sát để tìm ra các đặc điểm của các sự vật hiện tượng, khả năng phát hiện ra cái mới của trẻ hầu như là chưa có. Chính vì vậy trẻ chưa hứng thú, tích cực tham gia hoạt động khám phá. Để giúp trẻ hứng thú và tích cực học tốt môn học này nhằm tiếp thu tốt những kiến thức cơ bản cần thiết về các sự vật hiện tượng và giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt. Tôi đã tìm tòi, học hỏi và mạnh dạn nghiên cứu thực nghiệm và đề ra “ Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội”. 2. Thực trạng của vấn đề: a. Thuận lợi: Luôn được sự hướng dẫn giúp đỡ, chỉ đạo sát sao về chuyên môn của phòng giáo dục, sự quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt của ban giám hiệu nhà trường, sự đoàn kết nhất trí của các chị em trong tổ và sự giúp đỡ của giáo viên cùng lớp. Cơ sở vật chất, phòng học rộng rãi, thoáng mát, có đầy đủ đồ dùng, đồ chơi theo thông tư 02 phục vụ cho các hoạt động. Các cháu khỏe mạnh, nhanh nhẹn, thích hoạt động, vui chơi và rất thích tìm tòi khám phá. b. Khó khăn: Do khả năng nhận thức của trẻ không đồng đều, một số trẻ lần đầu tiên mới đến lớp nên nề nếp, thói quen chưa có. Thời gian cho trẻ khám phá khoa học và xã hội không nhiều, chủ yếu là tích hợp lồng ghép vào các hoạt động khác. Một số trẻ chưa có hứng thú tham gia vào các hoạt động tìm tòi khám phá. Ngôn ngữ của trẻ chưa mạch lạc do tiếng địa phương và trẻ còn nhút nhát nhất là trong giao tiếp, trong các hoạt động trẻ chưa tập trung nghe cô hướng dẫn. 4|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội Quá trình đô thị hóa nhanh khiến trẻ tuy ở nông thôn nhưng lại không được biết và tiếp xúc với các sự vật hiện tượng cơ bản, cần thiết để phát triển hiểu biết của mình. Đa số phụ huynh làm nghề tự do, buôn bán nên ít có thời gian trò chuyện với trẻ, nghe trẻ nói để trả lời các thắc mắc của trẻ nên vốn hiểu biết của trẻ còn hạn chế. Trước thực tế đó, tôi đã khảo sát khả năng nhận thức của 30 cháu lớp tôi, kết quả khảo sát đầu năm như sau: c. Số liệu điều tra trước khi thực hiện Trước khi thực hiện đề tài Tốt Khá Trung bình Yếu Tiêu chí Số Tỉ Số Tỉ Số Tỷ Số Tỷ lượng lệ lượng lệ lượng lệ lượng lệ trẻ % trẻ % trẻ % trẻ % Trẻ hứng thú tham 3/30 10 6/30 20 10/30 33,3 11/30 36,7 gia hoạt động tìm tòi khám phá Khả năng nhận thức 4/30 13,3 8/30 26,6 11/30 36,7 8/30 23,4 Kỹ năng hoạt động, 3/30 10 5/30 16,7 12/30 40 10/30 33,3 quan sát, tìm ra đặc điểm và trả lời các câu hỏi Khả năng phát hiện 2/30 6,7 4/30 13,3 8/30 26,6 16/30 53,4 cái mới và có thái độ phù hợp với hành động. Đây là một kết quả khảo sát thấp so với yêu cầu đặt ra đối với trẻ 3 tuổi, sau nhiều ngày suy nghĩ, tìm tòi một số biện pháp để giúp trẻ hứng thú ham mê khám phá khoa học và xã hội. 3. Các biện pháp thực hiện: Biện pháp 1: Xây dựng môi trường trong lớp học và môi trường ngoài lớp học để trẻ có điều kiện tự mình khám phá khoa học. Như chúng ta đã biết trẻ mầm non nói chung và đặc biệt là trẻ 3 - 4 nói riêng, môi trường học tập có vị trí to lớn trong việc nhận thức của trẻ. Vì môi trường học tập là nơi trẻ tiếp xúc hàng ngày. Thực tế lớp tôi đã được nhà trường trang bị đồ dùng đồ chơi đầy đủ song hình thức trang trí các góc vẫn còn đơn 5|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội điệu mang tính hình thức chưa thật sự thu hút trẻ, chưa có nhiều bài tập, các đồ dùng cho trẻ thực hành trải nghiệm. Trước yêu cầu thực tế trong quá trình giảng dạy tôi nhận thấy để trẻ học tập tốt thì phải xây dựng môi trường giáo dục và học tập tốt nhất. Nên ngay từ đầu năm học tôi và đồng nghiệp cùng lớp đề xuất lên ban giám hiệu nhà trường trang bị thêm đồ dùng để lớp tôi thay đổi môi trường giáo dục theo hình thức cũ sang môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vào việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non một cách hiệu quả sẽ luôn đảm bảo được chất lượng và sự phát triển toàn diện với từng cá nhân trẻ. Những bài tập được xây dựng phù hợp với mức độ phát triển của trẻ là phải được xây dựng trên cơ sở những gì trẻ đã biết và có thể làm được, phù hợp với nhận thức của từng lứa tuổi. Một lớp học đẹp và được sắp xếp gọn gàng khoa học tạo cơ hội cho trẻ tham gia hoạt động một cách tích cực và hứng thú, trẻ tự mình hoạt động và tự mình khám phá. Môi trường lớp học có vị trí to lớn trong việc nhận thức của trẻ, là nơi để trẻ tiếp xúc hàng ngày để trẻ học tập và vui chơi. Vì hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo. Tôi đã chủ động xây dựng các góc cho trẻ hoạt động phong phú, trang trí hấp dẫn với nhiều bài tập mở, nhiều học liệu cho trẻ sử dụng theo nhiều cách khác nhau và có thể sáng tạo theo nhiều cách. Trẻ được vui chơi ở các góc theo cách thức “Học bằng chơi, chơi bằng học”. Trẻ có nhiều cơ hội thực hành và học hỏi nhiều thứ. Trẻ có nhiều lựa chọn và thực hiện các hoạt động, các bài tập theo hứng thú của mình. Tất cả trẻ trong lớp khi tham gia vào hoạt động góc không phải làm cùng một thứ trong cùng một thời điểm. Trẻ có cơ hội lựa chọn học liệu và hoạt động nên trẻ chủ động hơn trong khi chơi, thích tìm tòi khám phá, trẻ hứng thú thực hành, tự mình trải nghiệm và thỏa sức sáng tạo ra mọi thứ. Đồng thời trẻ có thể cùng nhau hợp tác chia sẻ kinh nghiệm để cùng tìm tòi cùng khám phá và cùng tạo ra các sản phẩm mới sáng tạo hơn. Trẻ sẽ dễ dàng tiếp thu kiến thức, phát hiện ra cái mới và ghi nhớ các kiến thức đó ở trong đầu lâu hơn. Cô giáo có thể sử dụng chính các góc để hỗ trợ cho việc dạy của mình và cũng có thể hỗ trợ từng cá nhân trẻ và từng nhóm trẻ. Thông qua các góc chơi được thực hiện các bài tập trẻ sẽ rèn luyện được tính độc lập, biết tự phục vụ bản thân có thêm kỹ năng và trở lên ngăn lắp, nề nếp hơn. Ở góc tạo hình, tôi đã chuẩn bị cho trẻ rất nhiều nguyên vật liệu như giấy màu, tranh ảnh, báo, tạp trí, sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, len sợi, lá cây, khuy áo, hồ khô, kẹp gỗ, bông tăm, bông y tế, dụng cụ đan tết, dụng cụ in ấn, bút chì, bút lông, kéo, băng dính hai mặt...vv. Các vật liệu, dụng cụ này được 6|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội đựng trong các hộp, các rổ, các lọ được gắn hình ảnh rõ ràng giúp trẻ dễ dàng lấy để sử dụng khi thực hiện các bài tập mà mình lựa chọn. Đặc biệt vì trẻ 3 - 4 còn nhỏ nên không thể thiếu các tranh ảnh, các bài tập hướng dẫn trẻ cách thức thực hiện, tôi chia các bài tập đó theo từng mảng: Bé chơi với đất nặn, bé chơi với màu sáp, bé chơi với màu nước, bé chơi với giấy màu, và bé đan tết để trẻ tự do lựa chọn bài tập và lựa chọn cho mình các nguyên vật liệu cần thiết để tạo ra các sản phẩm theo ý muốn của trẻ. Hình ảnh: Góc tạo hình Ở góc xây dựng, tôi đã mạnh dạn bỏ các đồ dùng mà cô làm sẵn cho trẻ bằng xốp, thay thế vào đó là các đồ dùng đồ chơi ghép hình như: Ghép hình thông minh, nút ghép, ghép hình hoa, gạch, nút ghép nhà đại, bộ ghép hình các phương tiện giao thông, bảng tên các khu vực... Trên mảng tường là các bản thiết kế tổng quát công trình, bản thiết kế chi tiết từng hạng mục, từng chi tiết có trong bản thiết kế tổng quát để trẻ tự mình lựa chọn công trình xây dựng, tự lắp ghép các hạng mục chi tiết theo hướng dẫn của bản thiết kế tổng quát và bản thiết kế chi tiết. Ngoài ra còn có các hình ảnh minh họa các công việc của các vai chơi trong góc để trẻ biết được mình phải thực hiện những công việc như thế nào khi chọn hay được phân công vai chơi đó. Tôi thấy trẻ rất hứng thú tham gia chơi ở góc này, khi chơi trẻ biết phân công công việc và biết hợp tác cùng nhau hoàn thiện công trình mà trẻ đã cùng nhau lựa chọn. Khi trẻ xây dựng được các công trình mà mình đã lựa chọn trẻ sẽ có thêm được một số kiến thức khoa học và xã hội. Trẻ biết được cấu tạo, kiến trúc của các công trình trong thực tế cụ thể gồm những khu vực nào, các khu vực đó phục vụ mục đích gì của con người. 7|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội Ngoài ra trẻ còn biết được kiến trúc sư, công nhân xây dựng, công nhân vận chuyển vật liệu, công nhân lắp ghép kỹ thuật làm những công việc gì. Hình ảnh: Góc xây dựng Đối với góc học tập tôi chia làm 3 mảng, mảng thứ nhất là các bài tập liên quan đến môn học làm quen với toán. Tôi tăng cường làm thêm các bài tập mở như bài tập tách gộp, bài tập số đếm các bài tập hình dạng. Các bài tập này đều có hình ảnh đẹp và có hình ảnh hướng dẫn minh họa cách làm giúp cho trẻ dễ dàng thực hiện bài tập. Một số bài tập trẻ phải dùng búp màu sáp, búp dạ tôi đã in màu và ép plastic để khi trẻ thực hiện xong có thể dùng khăn ẩm lau và trẻ khác lại có thể thực hiện lại bài tập đó tránh lãng phí. Khi tham gia làm các bài tập này trẻ có điều kiện để phát triển khả năng quan sát, trí tưởng tượng và có những bài tập còn giúp trẻ phát huy sự sáng tạo. Bên cạnh đó là các bài tập Montessori với nhiều hình ảnh về con vật, hoa quả, phương tiện giao thông ... được vẽ bằng các que gỗ (que đè lưỡi) mỗi que gỗ đó được đánh dấu các chấm tròn theo thứ tự và được bỏ vào trong một túi li nông bên ngoài có dán hình ảnh đã được ghép hoàn chỉnh. Đây là một loại bài tập mới giúp trẻ phát huy được khả năng quan sát, trí tưởng tượng phát triển tư duy và sự kiên trì, bền bỉ. Tiếp đến là bé vui khám phá với những đồ dùng dụng cụ như: Kính lúp cầm tay, nhíp, nam châm, ống nhựa, sách, hộp nhựa, cốc nhựa trong suốt, dụng cụ nhà bếp và các hình ảnh hướng dẫn các bước thực hiện và bảng kết quả giúp trẻ thực hiện các thí nghiệm đơn giản theo các chủ điểm như: vật nổi - vật chìm, đôi bàn tay kỳ diệu, tìm đôi cho các vật, tìm bóng cho các đối tượng, nam châm hút gì?, chất 8|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội nào tan trong nước... Khi trẻ tham gia góc học tập ngoài việc được củng cố các kiếm thức đã học ở trong các giờ học, thì thông qua các bài tập trẻ được tự do trải nghiệm, tự tin khám phá và có thêm được những hiểu biết về các sự vật hiện tượng. Tôi thấy trẻ rất hứng thú vì ở đây trẻ vừa được chơi vừa được học lại được trải nghiệm thực hiện những bài tập mới đầy cuốn hút và thú vị. Hình ảnh: Góc học tập Đặc biệt là xây dựng góc thiên nhiên cho trẻ để trẻ có không gian tiếp xúc với các sự vật hiện tượng. Tôi đã vận động phụ huynh ủng hộ thêm cây xanh và đề xuất với ban giám hiệu làm thêm các giá treo dụng cụ, bảng theo dõi, các bài tập rót nước, thả sỏi để trẻ chăm sóc và nhặt cỏ, tưới nước cho cây. Đặt biệt trẻ còn được tự tay trồng thêm một số loại cây từ các hạt và biết được quá trình sinh trưởng và phát triển từ hạt đến cây của các loài cây để ghi vào bảng theo dõi. Để giúp trẻ có thêm không gian làm các thí nghiệm tôi đã sưu tầm thêm đồ chơi như: Sỏi, các miếng gỗ, ống thổi, ống nước, màu nước, phễu, chai nhựa, nước, bảng ghi kết quả và xây dựng thêm khu vực cho trẻ chơi với nước làm các thí nghiệm với nước như pha màu, sự nảy mầm của hạt, pha màu, chất nào tan trong nước, trong đất có không khí, vật nổi - vật chìm, rót nước qua ống, thả sỏi, thả các miếng gỗ qua ống. Qua góc thiên nhiên này tôi thấy khi được tiếp xúc với các sự vật trẻ hứng thú học tập và hoạt động, nhận thức sâu sắc hơn về các sự vật hiện tượng. 9|24 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội Mười giờ Lược vàng Sống đời Hình ảnh: Góc thiên nhiên Ở các góc phân vai, âm nhạc, kỹ năng thực hành cuộc sống tôi cũng chú trọng làm các bài tập, đồ dùng đồ chơi để trẻ hoạt động và trải nghiệm nhằm củng cố các kiến thức xã hội và rèn các kỹ năng kỹ xảo cần thiết. Ở góc kỹ năng thực hành cuộc sống trẻ được rèn luyện các vận động tinh cùng các kỹ năng như cài khuy, kéo khóa, đan tết, rót khô, rót nước, kẹp, xúc ... Ở góc phân vai, khi trẻ tham gia vào một vai chơi nào đó trẻ sẽ phải tư duy, tưởng tượng, sử dụng ngôn ngữ giao tiếp để mô phỏng một mảng nào đó của cuộc sống người lớn. Trẻ sẽ biết được các mối quan hệ trong xã hội, công việc của từng người và cũng như thể hiện tình cảm với những người xung quanh như thế nào. Từ đó trẻ sẽ biết yêu thương, đoàn kết và biết giúp đỡ mọi người. Trẻ có những hành vi, thái độ phù hợp trong giao tiếp và học được cách tôn trọng người khác. Chính vì vậy tôi đã chuẩn bị cho trẻ đầy đủ đồ dùng đồ chơi như dụng cụ bác sĩ, dụng cụ nấu ăn, cốc chén, bát đĩa, các đồ dùng phục vụ bán hàng, hình ảnh mẫu hướng dẫn cách chơi. Tôi còn sử dụng các thùng giấy làm thành các thiết bị trong gia đình như tủ lạnh, bếp từ, bàn ăn, bệ bếp và bồn rửa bát làm tăng cảm giác thật giúp trẻ về sát với thực tế. Nhờ vậy trẻ sẽ có nhiều kiến thức về xã hội và phát triển toàn diện về mặt tâm lý. Môi trường bên trong và bên ngoài đều rất quan trọng, cung cấp nhiều cơ hội học tập và vui chơi khác nhau cho trẻ. Trong lớp tuy không gian hạn chế nhưng giúp trẻ dễ tập chung còn ở ngoài trời trẻ được tự do sử dụng giác quan, hòa mình vào thế giới tự nhiên để khám phá và phát triển các vận động thô. Song có rất nhiều việc chúng ta có thể làm ở ngoài trời nhưng lại không thể làm 10 | 2 4 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội ở trong lớp. Vì vậy ngoài việc sắp xếp lại lớp học tôi còn cùng các đồng nghiệp làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên liệu có sẵn ở địa phương, các nguyên liệu phế thải và cùng nhau tạo môi trường ngoài lớp học ở xung quanh trường để trẻ được thỏa sức vui chơi tìm tòi khám phá trong các giờ hoạt động ngoài trời: Như các bài tập phát triển vận động ở khu thể chất, ở khu dân gian, ở các hành lang và ở những nơi có bóng mát tiện cho trẻ hoạt động sau những giờ học ở trên lớp. Sau một thời gian làm đồ dùng đồ chơi thay đổi môi trường giáo dục đến nay lớp tôi đã có một môi trường lớp học đẹp, góc chơi sắp xếp khoa học, bày biện hấp dẫn, các bài tập phong phú và nhiều bài tập mở thu hút được trẻ tham gia hoạt động, cùng nhau khám phá trải nghiệm, cô giáo có thêm đồ chơi đưa vào sử dụng trong các tiết học. Trẻ được tri giác, quan sát, trải nghiệm trực tiếp giúp trẻ hứng thú, tìm tòi, quan sát tốt, ghi nhớ tốt, tư duy nhanh, ngôn ngữ phát triển tốt và đặc biệt khơi gợi được hứng thú khám phá cho trẻ và khả năng tìm ra cái mới của trẻ được nâng cao rõ rệt. Biện pháp 2: Tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên tiếp xúc vật thật trong các tiết dạy và giờ hoạt động ngoài trời. Ngoài việc xây dựng môi trường giáo dục thật tốt và khơi gợi hứng thú khám phá trải nghiệm cho trẻ thì ở các tiết dạy tôi luôn tìm tòi và chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên tiếp xúc với các sự vật hiện tượng để trẻ quan sát và trải nghiệm trên vật thật. Trẻ thường xuyên hoạt động với các sự vật hiện tượng xung quanh một cách trực tiếp như sờ, nắn, ngửi, nghe, chơi với chúng thì trẻ sẽ tích cực hơn. Khi trẻ được khám phá và trải nghiệm những gì mình thích và mong muốn thì trẻ được bộc lộ mình và lĩnh hội được những kinh nghiệm xã hội của loài người. Trẻ được khám phá khoa học và xã hội sẽ có những hiểu biết về thế giới xung quanh, có kỹ năng khám phá và thử nghiệm, biết sử dụng các giác quan để quan sát và đặc biệt là trẻ có kỹ năng giao tiếp. Trẻ học được cách gọi tên, cách sử dụng, biết được các đặc điểm, các thuộc tính và các mối quan hệ của các sự vật hiện tượng, biết được lợi ích của chúng. Trẻ sẽ tích cực đưa ra các thắc mắc, phát hiện ra cái mới nhanh hơn. Từ đó trẻ được mở rộng vốn từ, tiếp thu kiến thức nhanh, kiến thức được khắc sâu hơn. Vì trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ lứa tuổi 3 – 4 tuổi nói riêng có sự tưởng tượng chưa phong phú, kinh nghiệm sống của trẻ còn ít nên tôi thường xuyên sử dụng các vật thật để dạy trẻ. Khi được tiếp xúc với vật thật thì tôi nhận thấy trẻ hứng thú và nắm bắt kiến thức một các rõ ràng nhất.Tạo điều kiện cho trẻ được tìm hiểu, quan sát trực tiếp các sự vật hiện tượng ở những đề tài khám phá mà cô có thể chuẩn bị đối tượng khám phá bằng vật thật. Đây là cơ hội trẻ được tiếp xúc với các sự vật hiện tượng và được trải nghiệm nhiều nhất. 11 | 2 4 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội Ví dụ 1: Tiết dạy tìm hiểu về “Hoa hồng” tôi đã chuẩn bị cho mỗi trẻ một bông hoa hồng thật để quan sát và trải nghiệm: Cô cho trẻ quan sát ngắm nhìn một phút. - Đây là bông hoa gì ? - Bông hoa hồng có màu gì? - Con ngửi xem hoa hồng có mùi như thế nào? - Bông hoa hồng này có những đặc điểm nào? Cho trẻ sờ vào cánh hoa hồng và hỏi trẻ: Cánh hoa hồng như thế nào? - Đâu là nhị hoa? Nhị hoa có màu gì? - Cô chỉ vào đế hoa và hỏi: Đây là gì của hoa? Đế hoa có màu gì? Nó trông giống cái gì? - Cuống hoa thì sao? - Cô chỉ vào cành hoa rồi hỏi trẻ: Đây là gì của hoa? Cành hoa có những gì? Lá hoa có màu gì? Gai của hoa như thế nào? Cuối cùng tôi chốt lại cho trẻ các đặc điểm cấu tạo của bông hoa hồng và sử dụng kết hợp máy chiếu để giới thiệu mở rộng các loại hoa hồng có màu sắc khác, cũng như công dụng của hoa hồng trong đời sống hàng ngày. Ngoài ra tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ được tiếp xúc trực tiếp với các sự vật hiện tượng trong các buổi hoạt động ngoài trời. Quan sát vật thật giúp trẻ có thêm cơ hội tiếp xúc trực tiếp với các sự vật hiện tượng mà không thể mang vào lớp trong các tiết dạy khám phá. Hoạt động ngoài trời chính là cơ hội trẻ được tiếp xúc với các sự vật hiện tượng và được trải nghiệm nhiều nhất. Tổ chức cho trẻ quan sát vật thật giúp trẻ hứng thú tìm tòi, trải nghiệm hơn. Chúng ta có thể giúp trẻ xác định được nhiều dấu hiệu đặc trưng của sự vật hiện tượng bằng các biện pháp khác nhau như đặt câu hỏi, đọc câu đố, đọc thơ, hướng dẫn trẻ quan sát, khảo sát, sử dụng các trò chơi, lồng ghép các câu chuyện có liên quan đến đối tượng quan sát, các bài hát và có thể sử dụng một vài thí nghiệm nhỏ. Ngoài việc cung cấp các đối tượng là vật thật cho trẻ khám phá trải nghiệm, tôi thường đưa ra những câu hỏi gợi ý để trẻ đưa ra những dự đoán cùng mình về đối tượng đó, tiếp đến là cùng trẻ làm những thí nghiệm để trẻ hiểu rõ hơn về bản chất, đặc điểm của các sự vật hiện tượng đó. Sau đó là giải thích và đưa ra những kết luận thật chính xác về sự vật hiện tượng mà trẻ được quan sát. Cuối cùng hỏi trẻ các câu hỏi để trẻ nói nên những đặc điểm khái quát về sự vật hiện tượng đó, nói lại những gì mà trẻ phát hiện ra và đưa ra các thắc mắc của trẻ để cô kịp thời giải thích. Ví dụ 2: Khi thực hiện chủ điểm nhánh về “Quả” tôi tổ chức cho trẻ đi tham quan khu vườn trồng cây ăn quả của trường tạo cơ hội cho trẻ quan sát và 12 | 2 4 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội tri giác các loại cây ăn quả. Trước khi quan sát tôi đặt ra nhiệm vụ và yêu cầu trẻ như phải nêu được tên gọi và những đặc điểm đặc trưng của các cây đó. Sau khi giao nhiệm vụ tôi thấy các cháu chú ý quan sát, sờ, ngửi sau đó trả lời các câu hỏi của cô tích cực và hứng thú. Buổi quan sát đạt kết quả cao các con có thêm kiến thức về các loại cây ăn quả, biết được lợi ích của việc trồng nhiều cây xanh. Sau đó tôi tổ chức cho trẻ thực hiện chăm sóc nhặt cỏ cho cây giúp trẻ hình thành thói quen biết yêu thiên nhiên và biết chăm sóc và bảo vệ cây xanh. C©y b-ëi Hình ảnh: Cô và trẻ quan sát cây bưởi Mặt khác tôi luôn tạo các cơ hội, các điều kiện các hoàn cảnh cụ thể diễn ra hàng ngày để cho trẻ quan sát và nhận biết các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ như: Quan sát thời tiết mưa, nắng, gió, mây, các hoạt động của các nghề và cảnh vật xung quanh trẻ. Để trẻ nhận biết được các đặc điểm, dấu hiệu đặc trưng của các mùa, các hiện tượng thời tiết, công việc của những người xung quanh trẻ. Biện pháp 3: Khám phá khoa học thông qua thí nghiệm thực hành. Sự ham thích khám phá của trẻ là vô tận được tiếp xúc với vật thật rồi nhưng trẻ lại thích mày mò tìm hiểu và thử nghiệm, đặc biệt hứng thú làm thí nghiệm với các sự vật hiện tượng nên tôi cũng luôn chú trọng đến việc tạo điều kiện cho trẻ được trực tiếp làm các thí nghiệm. Được cùng cô hay được tự tay làm các thí nghiệm với trẻ quả là một điều thích thú. Qua các thí nghiệm trẻ được trải nghiệm, được thử sai hay đúng và cuối cùng là trẻ tự tìm đến một kết quả nào đó sẽ là một điều lý thú. Trẻ sẽ say mê khám phá với những phát hiện mới và đưa ra được hàng trăm hàng nghìn câu hỏi và giải đáp vô vàn những thắc 13 | 2 4 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội mắc của mình. Được làm thí nghiệm là trẻ được khám phá, trải nghiệm và thử sức với những điều mới lạ, qua đó trẻ được phát triển tư duy và phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề từ đó vốn hiểu biết của trẻ sẽ được nâng cao. Thông qua các thí nghiệm trẻ sẽ phá đoán và tìm ra các câu trả lời, trí tưởng tượng sẽ được phát triển, trẻ dễ dàng tiếp thu kiến thức mới và các kiến thức đó sẽ được khắc sâu hơn. Với biện pháp này tôi đã áp dụng rất thành công ở lớp tôi. Trẻ rất hứng thú, nhanh chóng phát hiện ra bản chất của các sự vật hiện tượng dưới đây là một số thí nghiệm: * Ví dụ : Thí nghiệm “Chất nào tan trong nước”. a. Chuẩn bị - 3 cốc thủy tinh có dán các ký hiệu hình tam giác, hình vuông, hình chữ nhật. - 3 cái thìa - 1 bình nước đun sôi để nguội - 1 lọ màu nước màu đỏ - 2 viên sỏi - 1 ít đường kính màu trắng b. Cách tiến hành - Tập trung hướng trẻ vào làm thí nghiệm - Bước 1: Cho trẻ quan sát và gọi tên các đồ vật cần cho thí nghiệm và cho trẻ đoán xem cô sẽ làm gì với những đồ vật này. + Các con nhìn xem cô có gì đây? + Cốc dùng để làm gì? + Còn đây là gì? + Trên các cốc có dán hình gì? + Cô có thể làm gì từ các đồ dùng này? - Bước 2: Rót nước sôi để nguội vào 3 cốc thủy tinh, cho sỏi vào cốc nước có ký hiệu hình tam giác, màu nước vào cốc nước có ký hiệu hình vuông, đường vào cốc nước có ký hiệu hình chữ nhật. Sau đó dùng thìa khấy đề 3 cốc nước. - Bước 3: Cô cho trẻ quan sát và cùng rút ra kết luận dưới sự gợi ý của cô + Cốc có ký hiệu hình chữ nhật: Con thấy cốc nước này như thế nào? Đường có còn không? Tại sao lại như vậy? Và cho trẻ nến thử xem nước có vị gì? Trẻ rút ra kết luận: Đường tan trong nước làm nước có vị ngọt. + Cốc có kí hiệu hình vuông: Con thấy cốc nước này như thế nào? Vì sao lại thế? Trẻ rút ra kết luận: Màu nước cũng tan trong nước, nên nước trong cốc chuyển sang màu đỏ. 14 | 2 4 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội + Cốc nước có ký hiệu hình tam giác: Con thấy cốc nước này như thế nào? Trẻ tìm ra được nước không đổi màu, sỏi không biến mất như đường. Trẻ suy ra : Sỏi không tan trong nước. ->Tôi chốt lại kết quả thí nghiệm: Sỏi không tan trong nước, màu tan trong nước làm cốc nước chuyển từ trong suốt sang màu đỏ, đường tan trong nước làm nước có vị ngọt. Để trẻ dễ kiểm tra, ghi nhớ khi tìm ra được điều gì tôi cho trẻ ghi luôn kết quả bằng ký hiệu mà cô và cháu đã thống nhất. Khi thực hiện thí nghiệm tôi thấy các cháu rất thích thú, chú ý quan sát tự tin đưa ra các phán đoán của mình, nhanh chóng tự tìm ra kết quả và đưa ra các kết luận chính xác.Với kinh nghiệm có được trẻ sẽ có thể thực hiện thí nghiệm này ở góc khám phá hay ở góc thiên nhiên trong các buổi hoạt động góc với các sự vật khác để tìm ra được nhiều thứ tan và không tan trong nước hơn nữa. Hình ảnh: Làm thí nghiệm “Chất nào tan trong nước” Các thí nghiệm không những được làm riêng lẻ, làm ở các buổi hoạt động ngoài trời mà tôi còn lồng ghép vào các tiết dạy khám phá nhằm giúp trẻ khám phá, trải nghiệm để tìm ra bản chất, cũng như những thuộc tính cơ bản của các đối tượng mà trẻ được tìm hiểu, được khám phá và tôi thấy trẻ rất hứng thú nhanh tìm ra cái mới, hiểu sâu sắc hơn về bản chất của sự vật hiện tượng, kiến thức được khắc sâu hơn. Ví dụ 2: Thí nghiệm trong giờ dạy khám phá Trong tiết dạy khám phá khoa học “Đôi bàn tay kỳ diệu” tôi đã cho trẻ thực hiện một chuỗi các thí nghiệm “Nóng hay lạnh” “Mềm hay rắn”, “Mịn hay 15 | 2 4 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội thô ráp” để giúp trẻ biết được nhiệm vụ của đôi bàn tay ngoài việc cầm nắm các đồ vật còn có một nhiệm vụ rất quan trọng đó là đôi bàn tay còn là cơ quan xúc giác của cơ thể giúp con người cảm nhận được các sự vật, hiện tượng là rắn hay mềm, nóng hay lạnh, mịn hay thô ráp các thí nghiệm của tôi như sau: a. Chuẩn bị - 3 túi vải màu đỏ có đựng các khối gỗ hình trụ có bề mặt nhẵn mịn. - 3 túi vải màu xanh có đượng các miếng rửa bát bằng bọt biển. - 3 chậu màu đựng nước ấm và 3 chậu màu xanh đựng nước có pha nước đá. - 3 rổ đựng khăm sạch để lau tay. b. Các tiến hành Cô chia trẻ làm 3 nhóm phát cho mỗi nhóm 2 túi 1 túi màu đỏ và 1 túi màu xanh cho trẻ sờ bên ngoài túi và cho trẻ nói lên cảm nhận của mình rồi cho trẻ lấy các đồ vật của từng túi sờ trực tiếp để trẻ hiểu được tác dụng của đôi bàn tay trong việc cảm nhận được đặc điểm bên ngoài của đồ vật. - Trong túi này có gì? - Nó cứng hay mềm? Mịn hay thô ráp? - Nhờ đâu mà con biết được? -> Trẻ rút ra kết luận: Tay giúp có thể biết được đồ vật đó rắn hay mềm, nhẵn mịn hay thô ráp. Cô hướng dẫn trẻ cách chơi với nước, sau đó phát cho mỗi nhóm 2 chậu nước 1 chậu nước đá và 1 chậu nước ấm, cho trẻ nhúng tay vào 2 chậu nước và trẻ tự nói lên cảm nhận của mình . - Nước ở chậu màu đỏ như thế nào ? - Nước ở chậu màu xanh như thế nào? - Nhờ bộ phận nào mà con biết được là nước ở trong các chậu đó nóng hay lạnh? - > Trẻ rút ra kết luận : Tay giúp cơ thể biết được đồ vật đó nóng hay lạnh. Tôi chốt lại kết quả của thí nghiệm: Bàn tay còn là cơ quan xúc giác của cơ thể nó giúp chúng ta biết được đồ vật đó nhẵn mịn hay thô ráp, nóng hay lạnh, cứng hay mềm... Với tiết học này tôi thấy vui vì các cháu được thực sự chủ động khi làm thí nghiệm và phát huy được sự tự tin, tính tự lập, sự tự suy nghĩ của mình. Trẻ tự tìm ra kết quả nhanh, rất hứng thú, lĩnh hội kiến thức đầy đủ và sâu sắc. Tôi đã áp dụng nhiều các thí nghiệm ở các tiết học của trẻ trong những đề tài khám phá khoa học và tất cả trẻ đều say mê, hưởng ứng nhiệt tình. Từ đó tôi đã tự tin hơn khi đưa các thí nghiệm nhỏ khác vào các đề tài cho trẻ khám phá sau này như: thí nghiệm “Chiếc lưỡi thông minh” trong chủ đề khám phá 16 | 2 4 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội “Miệng xinh”, thí nghiệm “cá bơi ở đâu” trong chủ đề “Nước”... Tôi đã đưa vào dạy và đạt kết quả cao. Có nhiều phụ huynh cũng đã trao đổi với tôi về những thay đổ tiến bộ trẻ tích cực tìm tòi khám phá ở nhà. Tôi thật sự phấn khởi với những thí nghiệm đạt hiệu quả cao và giúp trẻ say mê khám phá. Biện pháp 4: Gây hứng thú cho trẻ trong các tiết dạy khám phá Trẻ ở lứa tuổi mầm non rất thích những cái mới lạ, sinh động, việc gây hứng thú để trẻ hướng tới các đối tượng cần khám phá và tập trung khám phá là rất quan trọng. Vì vậy trong quá trình giảng dạy tôi luôn chú ý và tìm tòi những hình thức gây hứng thú sáng tạo nhằm mục đích lôi cuốn sự chú ý và khơi gợi sự tò mò thích khám phá ở trẻ. Trong phần giới thiệu bài tôi luôn căn cứ vào đối tượng khám phá mà tìm tòi đưa ra cách thức gây hứng thú riêng nhằm thu hút trẻ. Các hình thức được thay đổi linh hoạt để phù hợp với từng đối tượng như: chơi trò chơi, hát, múa, đọc thơ, giải câu đố, tạo tình huống bất ngờ, tình huống có vấn đề, đôi khi là những màn ảo thuật nhỏ. Ví dụ 1: Trong tiết khám phá “Hoa hồng” tôi đã sử dụng một màn ảo thuật “biến đồng xu thành hoa hồng”. Màn ảo thuật đã rất thành công trong việc kích thích hứng thú của trẻ khi khám phá hoa hồng. Để trẻ có hứng thú khám phá, tích cực quan sát và trả lời các câu hỏi của cô trong suốt buổi học tôi luôn thay đổi hình thức như: cho trẻ chơi trò chơi, hát những bài hát, nghe những câu chuyện, xem những đoạn clip hay làm những thí nghiệm nhỏ có liên quan đến đối tượng đó. Ví dụ 2: Trong tiết khám phá “Con mèo” tôi đã lồng ghép một đoạn clip về cách thức săn mồi của mèo cho trẻ xem. Trẻ rất thích thú và trả lời rất tốt các câu hỏi của cô đặt ra về các thức vận động của mèo. Việc được tham gia trải nghiệm tạo cho trẻ sự thoải mái từ đó trẻ sẽ tập trung quan sát đối tượng và tư duy tìm ra cái mới để trả lời tốt các câu hỏi của cô. Những kiến thức trẻ tự tìm ra trẻ sẽ ghi nhớ lâu hơn và hiểu sâu sắc hơn. Biện pháp 5: Lồng ghép tích hợp khám phá trong mọi hoạt động Để trẻ có nhiều thời gian và nhiều cơ hội khám phá, tôi luôn chú trọng lồng ghép các hoạt động cho trẻ khám phá ở mọi lúc mọi nơi vào tất cả các hoạt động trong chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ ở trường: Giờ đón trẻ, giờ trả trẻ, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều, hoạt động lao động, giờ ăn và trong các môn học khác. Trong các hoạt động đó trẻ khám phá qua môn học khác, các trò chơi, bài hát, bài thơ, các bài đồng giao, được làm các bài tập được xem các clip và được hưỡng dẫn thực hiện các kỹ năng cần thiết cho cuộc sống. 17 | 2 4 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi hứng thú khám phá khoa học và xã hội Được tham gia khám phá, trải nghiệm ở mọi lúc, mọi nơi, trong mọi hoạt động trẻ rất thích thú và có thêm kiến thức về các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ. Ví dụ 1: Trong giờ đón trả trẻ tôi trò chuyện cùng trẻ về bản thân trẻ, gia đình trẻ, công việc hàng ngày của trẻ, của mọi người xung quanh, các phương tiện bố mẹ sử dụng hàng ngày, một số nghề phổ biến ở địa phương, các lễ hội và xem tranh ảnh về các danh lam thắng cảnh. Qua đó trẻ có thêm nhiều kiến thức về xã hội. Ví dụ 2: Trong tiết tạo hình “Vẽ con gà” tôi cho trẻ quan sát bức tranh con gà rồi đàm thoại để trẻ nêu lên được những đặc điểm nổi bật của con gà như: các bộ phận, màu lông... Từ đó trẻ sẽ được củng cố kiến thức về con gà, trẻ sẽ vẽ con gà có đầy đủ các bộ phận và tô màu con gà thật đẹp. Ví dụ 3: Trò chơi “Gieo hạt” trẻ biết được quá trình nảy mầm của hạt như thế nào. Ví dụ 4: Trong chủ đề khám phá “Bánh trôi” trẻ được các cô cho thực hiện làm bánh trôi vào giờ hoạt động chiều sau đó các cô mang xuống bếp luộc bánh và cho trẻ ăn chính sản phẩm mà mình làm ra. Hay ở hoạt động lao động của chủ đề tết và mùa xuân, tết trung thu trẻ được cùng cô dọn dẹp và trang trí lớp để đón tết. Hình ảnh: Trẻ khám phá khoa học qua hoạt động làm bánh Biện pháp 6: Công tác tuyên truyền với cha mẹ học sinh. Đây cũng là một trong những biện pháp mang lại hiệu quả cao trong hoạt động giáo dục. Việc giáo viên tích cực giao lưu với phụ huynh vào các giờ đón 18 | 2 4