Tài liệu Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5 6 tuổi

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN VẬN ĐỘNG CHO TRẺ 5-6 TUỔI” Quảng Bình, tháng 05 năm 2017 1 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN VẬN ĐỘNG CHO TRẺ 5-6 TUỔI” Họ và tên: Võ Thị Uyến Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non An Thủy Quảng Bình, tháng 5 năm 2017 2 Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN VẬN ĐỘNG CHO TRẺ 5-6 TUỔI” 1. Phần mở đầu: 1.1 Lý do chọn đề tài: Giáo dục phát triển thể chất là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng góp phần trong việc phát triển toàn diện cho trẻ mầm non. Có thể nói rằng trẻ em là công dân của xã hội, là thế hệ tương lai của đất nước nên ngay từ thủa lọt lòng chúng ta cần chăm sóc giáo dục trẻ thật chu đáo. Đặc biêt giáo dục thể chất. Trong nghị quyết trung ương 4 về những vấn đề cấp bách của sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của nhân dân có ghi rõ: "Sức khỏe là cái vốn quí nhất của mỗi con người và của toàn xã hội, là nhân tố quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc". Hiện nay chiến lược “Phát triển nguồn lực con người” đã và đang được Đảng và nhà nước ta rất quân tâm. Vậy sự phát triển thể lực của trẻ em ở lứa tuổi Mầm non hiện nay như thế nào? Đặc điểm cơ thể trẻ luôn phát triển tuân theo những quy luật cơ bản của sinh học, trình tự và tốc độ của sự phát triển phụ thuộc vào những yếu tố về di truyền, môi trường sống, phương pháp nuôi dưỡng và rèn luyện thân thể một cách có ý thức. Lứa tuổi mầm non được coi là "giai đoạn quan trọng đặt nền móng hình thành mọi nhân tố ban đầu của con người, khi được hình thành, rèn luyện, phát triển mọi khả năng để có thể tiếp nhận và hành động theo những gì xung quanh cuộc sống của trẻ". Trong đó, chất lượng giáo dục phát triển thể chất cho trẻ 5- 6 tuổi là vấn đề mà tất cả chúng ta cần phải quan tâm. Như chúng ta đã biết cơ thể trẻ đang phát triển mạnh mẽ, hệ thần kinh, cơ xương hình thành nhanh, các bộ máy hô hấp đang hoàn thiện. Cơ thể trẻ còn non yếu dễ bị phát triển lệch lạc, mất cân đối nếu không được chăm sóc giáo dục đúng đắn thì có thể gây nên những thiếu sót và có thể ảnh hưởng không nhỏ trong sự phát triển của trẻ sau này mà không thể khắc phục được. Đặc biệt là khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố tự nhiên như ánh nắng mặt trời, nước, không khí...giúp trẻ thích nghi với môi trường sống bên ngoài, tăng sức đề kháng của cơ thể trẻ.. Vì vậy, giáo dục thể chất ngay từ lứa tuổi mầm non là cung cấp cho trẻ có được một thể lực cường tráng, một tác phong nhanh nhẹn, vận động linh hoạt, có sức bền bỉ dẻo dai và nâng cao hiệu quả trong các hoạt động góp phần tăng cường và bảo vệ sức khỏe. Vì thế chúng ta cần phải tiến hành một cách thường xuyên và đồng bộ phù hợp với sự phát triển của từng lứa tuổi. Trong những năm gần đây, cùng với sự chuyển biến mọi mặt của xã hội và đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế – xã hội, trẻ em đã có điều kiện được chăm sóc tốt hơn dẫn đến tình trạng béo phì rất nhiều. Trên thực tế có nhiều yếu tố ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển thể chất của trẻ như: kinh tế, xã hội, chất lượng môi trường sống, song 3 yếu tố chính đó vẫn là hình thức tổ chức giáo dục thể chất cho trẻ. 3 Thực hiện công văn số 469/SGD ĐT-GDMN ngày 25/3/2014 về việc “Hướng dẫn xây dựng kế hoạch và thực hiện chuyên đề “Nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non, giai đoạn 2013 – 2016. Năm học 2016-2017 là năm học tiếp tục thực hiện chuyên đề: Nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non, là giáo viên dạy ở trường mầm non nông thôn vấn đề đặt ra hiện nay đối với tôi là cách tổ chức các hình thức giáo dục thể chất cho trẻ 5 – 6 tuổi như thế nào để đạt được hiệu quả? qua nhiều năm học tập tích luỹ kiến thức về giáo dục thể chất cho trẻ, cũng như tham khảo ý kiến của các đồng nghiệp có kinh nghiệm, cùng với niềm say mê tự học hỏi và đã qua ứng dụng, tôi quyết định đi sâu nghiên cứu về đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5 -6 tuổi” 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài: Theo chương trình giáo dục mầm non hiện nay, giáo dục thể chất nhằm giúp trẻ có một thể lực tốt, cân đối, hài hòa, khỏe mạnh, cân nặng và chiều cao phát triển bình thường theo lứa tuổi, thực hiện được các vận động cơ bản một cách vững vàng, đúng tư thế. Có khả năng phối hợp các giác quan và vận động nhịp nhàng, biết định hướng trong không gian. Có kĩ năng trong một số hoạt động cần sự khéo léo của đôi bàn tay…Vì vậy việc giúp trẻ 5-6 tuổi phát triển tốt về thể chất là một vấn đề quan trọng trong toàn xã hội hiện nay. Chính vì thế mà tôi đã mạnh dạn đưa đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5-6 tuổi” vào để nghiên cứu, áp dụng cho lớp, trường tôi đang công tác. Hệ thống các giải pháp tôi đưa ra sau đây nó mang tính thực thi cao, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất, đặc thù vùng miền, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 5-6 tuổi, phù hợp với nội dung chương trình chăm sóc giáo dục trẻ trong giai đoạn hiện nay. 2. Phần nội dung 2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu Trong quá trình giáo dục thể chất cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, nhiệm vụ đặt ra hàng đầu cho chúng ta là hoàn thiện kĩ năng vận động cơ bản như: đi, chạy, nhảy, bò, trườn, trèo, tung, bắt, ném và phát triển các tố chất vận động như: nhanh nhẹn, mạnh dạn, bền bỉ và khéo léo nhằm cho trẻ có đủ năng lực để đến trường phổ thông. Với việc đưa nội dung nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5-6 tuổi, nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện, trong quá trình thực hiện và nghiên cứu đề tài bản thân tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau 2.1.1. Thuận lợi: Được sự quan tâm, hỗ trợ và chỉ đạo sâu sát của Ban giám hiệu nhà trường, cũng như sự đồng tình giúp đỡ của chị em đồng nghiệp. 4 - Trường có khuôn viên rộng rãi, thoáng mát, đủ diện tích, có hàng rào bao quanh, có sân chơi và các loại đồ chơi ngoài trời đầy đủ cho trẻ vận động, có hệ thống cống rãnh thoát nước đảm bảo, vườn trường có đường đi lối lại thuận tiện an toàn. Được nhà trường lựa chọn làm lớp điểm về chuyên đề phát triển vận động tại điểm trường nên luôn nhận được sự quan tâm, ưu ái của nhà trường về công tác phát triển vận động cho trẻ. Nhà trường luôn đầu tư về cơ sở vật chất: Lớp học và sân tập rộng rãi, thoáng mát, đồ dùng trực quan khá đầy đủ, đẹp mắt. Đặc biệt đã tạo được phòng tập thể dục cho trẻ, vì vậy đã thu hút trẻ tích cực tập luyện thể dục thể thao. Một số phụ huynh có ý thức trách nhiệm, quan tâm đến việc học tập, sức khỏe của con em mình, phối hợp thường xuyên với giáo viên. - Bản thân là một giáo viên có kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy, có năng lực chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, tâm huyết với nghề, nhiệt tình, năng động trong mọi công việc. Thực hiện tốt chương trình chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của Bộ giáo dục và đào tạo, luôn có ý thức, nhiệt tình trong công tác thể dục thể thao và thường xuyên được tham dự các buổi sinh hoạt chuyên môn giữa các trường để trao đổi kinh nghiệm và được nhiều năm dạy trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi nên tôi đã phần nào hiểu được đặc điểm tâm sinh lý, khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ ở lứa tuổi này. 2.1.2. Khó khăn: - Trường tôi đang công tác thuộc vùng nông thôn chiêm trũng, qua hàng năm thiên tai lũ lụt kéo dài, trường thường xuyên ngập sâu trong nước. Cơ sở vật chất mặc dù có sự đầu tư của nhà nước, chính quyền địa phương và phụ huynh nhưng so với nhu cầu thì vẫn còn nhiều thiếu thốn về các phương tiện để giúp trẻ phát triển thể lực. - Về phía giáo viên, trong thực tế hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng, cần thiết của việc giáo dục phát triển vận động cho trẻ ở một số giáo viên còn hạn chế. Qua khảo sát thực tế cho thấy một số giáo viên còn lúng túng cả về nội dung lẫn biện pháp giáo dục phát triển vận động cho trẻ. Nhận thức của một số giáo viên còn mơ hồ, chưa đầy đủ nên không thể tìm ra được biện pháp, hình thức tổ chức hữu hiệu để giáo dục trẻ; một số giáo viên chưa hiểu hết nội dung phải dạy trẻ theo từng khối lớp, những vấn đề cơ bản nào theo đặc điểm tâm sinh lý của độ tuổi, nên đến 5 - 6 tuổi trẻ thực hiện các vận động chưa mạnh dạn và linh hoạt. - Khả năng nhận thức của trẻ trong lớp không đồng đều, mỗi trẻ có một tính cách, một tâm lý và sức khỏe khác nhau, đòi hỏi giáo viên phải tìm tòi quan sát và áp dụng các phương pháp giáo dục sao cho phù hợp theo tâm lý, sức khỏe của từng đứa trẻ. Một số trẻ chưa mạnh dạn, tự tin khi tham gia các hoạt động như “ Trèo thang” “ Đi trên ván kê dốc”... nên việc giáo dục phát triển vận động cho trẻ còn nhiều hạn chế 5 - Về phía phụ huynh, khái niệm phát triển vận động đang còn chung chung. Họ chưa hiểu hết mục đích và tầm quan trọng của việc phát triển vận động. Đặc biệt là chế độ dinh dưỡng trong các bửa ăn ở nhà của trẻ chưa cao, điều đó cũng ảnh hưởng rất lớn đến thể lực của trẻ. Ngoài ra còn có một số phụ huynh vì quá lo cho con nên họ không thích cho con tham gia chạy, nhảy và chơi với bạn vì sợ va chạm, ra đường trẻ được ngồi lên xe máy, đi đâu được bồng bế trên tay…nên trẻ có thói quen lười đi, chạy, điều đó khiến cho giáo viên rất khó khăn trong việc giáo dục phát triển vận động cho trẻ. Nhưng với sự quyết tâm của bản thân, tôi đã không ngừng tìm kiếm, học hỏi, sáng tạo ra những phương pháp nhằm giúp phát triển vận động. Mong rằng những việc làm của tôi sẽ mang lại kết quả nhất định cho trẻ. Đó là lý do tại sao tôi chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5-6 tuổi” * Khảo sát thực trạng: Để lựa chọn được hệ thống giải pháp có hiệu quả, ngay đầu năm học tôi tiến hành khảo sát khả năng vận động của trẻ, đồng thời tiến hành cân, đo trẻ kết quả như sau: - Kết quả khả năng vận động: Khả năng Xếp loại tốt Xếp loại khá Xếp loại TB Xếp loại yếu vận động Đi, chạy 8/29=27,6% Bò, trườn, 5/29=17,2% trèo Tung, 5/29=17,2% ném, bắt Bật, nhảy 7/31=22,6% 7/29=24,1% 10/29=34,4% 6/29=20,7% 10/29=34,4% 8/29=27,6% 8/29=27,6% 8/29=27,6% 11/29=37,9% 7/29=24,1% 9/31=29% 10/31=32,3% 5/31=16,1% - Kết quả cân, đo: 6 Cân nặng Chiều cao Trẻ bình Trẻ suy Trẻ suy Trẻ bình Trẻ thấp còi Trẻ thấp thường dinh dưỡng dinh thường độ 1 còi độ 2 vừa dưỡng nặng 24/29=82,7% 3/29=10,3% 2/29=6,9% 24/29=82,7% 3/29=10,3% 2/29=6,9% Qua kết quả trên, bản thân tôi nhận thấy khả năng vận động và tình hình sức khỏe trên trẻ của lớp tôi còn quá thấp so với yêu cầu của một trường đóng trên địa bàn khá thuận lợi. Điều đó làm tôi luôn trăn trở và rút ra những nguyên nhân sau: - Đa số trẻ trong lớp trình độ nhận thức, tiếp thu kiến thức, kỹ năng của trẻ còn hạn chế, lại không đồng đều. - Giáo viên chưa biết vận dụng các phương pháp giảng dạy và cách lồng ghép các nội dung giáo dục phát triển thể lực cho trẻ sao chưa phù hợp - Đa số trẻ là con nông dân nên chưa được bố, mẹ quan tâm chăm sóc nhiều đặc biệt là việc phát triển thể chất, nhu cầu dinh dưỡng trong các bửa ăn của trẻ chưa đảm bảo. - Sự phối kết hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội chưa thường xuyên, thiếu sự thống nhất trong việc giáo dục phát triển thể lực cho trẻ Mặc dù gặp nhiều khó khăn, song với lòng yêu nghề mến trẻ tôi đã tìm tòi một số biện pháp tối ưu, thu hút lôi cuốn trẻ tham gia vào các hoạt động một cách tích cực và có hiệu quả. 2.2. Các Biện pháp: Trong thực trạng đó, cũng như nhận thức được tình hình thực tế hiện nay, tôi đã suy nghĩ tìm tòi, nghiên cứu tìm ra những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5-6 tuổi như sau: Giải pháp 1: Lập kế hoạch giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5-6 tuổi. Năm nay lớp tôi được lựa chọn làm lớp điểm về chuyên đề phát triển vận động, nên ngay từ đầu năm tôi đã căn cứ vào kế hoạch giáo dục của nhà trường đưa ra, căn cứ vào mục tiêu đặt ra trong Chương trình giáo dục mầm non, căn cứ vào độ tuổi và khả năng của trẻ, căn cứ vào tình hình thực tế của lớp, tôi đã lựa chọn nội dung giáo dục phù hợp, cụ thể theo hướng gần gủi với trẻ, phù hợp với vùng, miền. Từ nội dung giáo dục đó tôi đã cụ thể hóa thành các vận động cụ thể trong từng giờ giáo dục phát triển vận động cho trẻ theo nguyên tắc hệ thống, liên tục và có sự phối hợp giữa các vận động, theo mức độ tăng dần đi từ dễ đến khó, đồng thời phù hợp với từng chủ đề, 7 phù hợp với thời gian nào trong năm, phù hợp với thời điểm nào trong chế độ sinh hoạt ở trường Ví dụ: Lập kế hoạch giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5-6 tuổi. Chủ đề “Bản thân” Thời gian 3 tuần Từ 29/9 3/10 Tháng/ Chủ đề Bản thân Tuần/Chủ đề nhánh Tôi là ai Mục tiêu giáo dục phát triển vận động cần đạt - Trẻ khỏe mạnh, tinh thần thoải mái. - Trẻ thực hiện được đầy đủ, đúng các động tác trong bài thể dục theo hiệu lệnh. - Trẻ vận động nhanh nhẹn, khéo léo khi đi thăng bằng trên ghế thể Cơ thể tôi dục. - Trẻ vận động nhanh nhẹn, kiểm soát được vận động khi chạy liên tục 150m không hạn chế thời gian. Các giác - Trẻ biết phối hợp tay quan trên mắt trong bài tập tung, đập và bắt bóng. cơ thể bé - Trẻ được rèn luyện nề nếp, tính kỉ luật, tinh thần tập thể trong quá trình luyện tập. - Trẻ có thái độ tích cực với hoạt động luyện tập thể chất. Nội dung Thời điểm thực hiện Đi Hoạt thăng động học. bằng trên Hoạt ghế thể động vui dục đầu chơi ngoài đội túi trời. cát. - Chạy liên tục 150m không hạn chế thời gian. Hoạt động học. Hoạt động vui chơi ngoài trời. - Tung, Hoạt đập và động học. bắt bóng Hoạt động vui chơi ngoài trời. Giải pháp 2: Xây dựng môi trường giáo dục phát triển vận động cho trẻ. 8 Là một lớp điểm về chuyên đề phát triển vận động nên tôi rất chú trọng công việc xây dựng môi trường giáo dục phát triển vận động trong và ngoài lớp cho trẻ, với mục đích là tạo cho trẻ cảm giác thân thiện, tích cực, hứng thú với các hoạt động phát triển vận động. Trong lớp, tôi đã chọn một ví trí thích hợp để xây dựng “Góc vận động” cho trẻ. Ở góc, các loại trang thiết bị, đồ dùng, dụng cụ tập luyện như: Thang thể dục, ghế, đích ném, cổng chui, vật cản, vòng, gậy, cờ……được tôi lựa chọn, đảm bảo độ bền vững, an toàn cho trẻ; kích thước, trọng lượng phù hợp với cơ thể trẻ. Các loại đồ dùng, dụng cụ được sắp xếp gọn gàng, đảm bảo an toàn thân thiện để mời gọi trẻ tích cực chủ động vận động với các loại thiết bị, đồ chơi và tận dụng mọi điều kiện phù hợp với từng vận động của trẻ để tạo cơ hội cho trẻ được vận động ở mọi lúc, mọi nơi, tăng cường vận động trong thời gian trẻ ở trường. Bên cạnh đó còn tạo điều kiện dễ dàng cho trẻ có thể được tự do tiếp cận, tự lựa chọn và sử dụng đồ dùng, đồ chơi một cách hiệu quả, đồng thời thuận lợi cho sự quan sát của giáo viên. Việc sắp xếp hợp lý các dụng cụ luyện tập, trang thiết bị sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng của chúng và sự sắp xếp đó nó phụ thuộc vào kích thước, mục đích sử dụng. Ví dụ: Thang leo, thang dây được cố định chắc chắn trên nền nhà. Những dụng cụ như ghế thể dục, khối gỗ được đặt dọc theo tường. Các dụng cụ nhỏ như: bóng, túi cát được để vào ngăn tủ. Vòng thể dục, dây thừng được treo trên tường… Cùng với việc tạo môi trường trong lớp, ngoài lớp tôi cũng tạo được môi trường phát triển vận động cho trẻ, đó là làm các ống dài từ lốp xe cho trẻ chui, làm đường gồ ghề cho trẻ đi, vẽ các hình con sâu trên sân cho trẻ bật nhảy, làm cầu treo….Các thiết bị, đồ chơi được sắp xếp theo hướng khuyến khích trẻ tích cực hoạt động theo nhóm, lớp, cá nhân, đảm bảo các mức độ vận động khác nhau để mọi trẻ đều có thể thực hiện vận động, đảm bảo an toàn, giáo viên dễ quan sát trẻ. Khu vui chơi với thiết bị đồ chơi liên hoàn, trên mỗi thiết bị tôi có đánh số thứ tự hoặc có kí hiệu (mũi tên) chỉ dẫn gợi ý giúp trẻ biết nên chơi liên hoàn thiết bị nào trước, thiết bị nào sau… Giải pháp 3: Tổ chức tốt giờ học thể dục. Giờ thể dục được coi là hình thức cơ bản để tổ chức hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Bởi trong giờ thể dục là thời điểm tốt nhất mà giáo viên cung cấp (rèn luyện) cho trẻ những kĩ năng, kĩ xảo vận động có mục đích, có tổ chức, có hệ thống, có kế hoạch, qua đó phát triển các tố chất vận động cho trẻ. Vì vậy khi thực hiện giờ học thể dục trước hết tôi xác định đúng mục tiêu của bài dạy, xác định đúng nội dung trọng tâm của giờ thể dục và chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, dụng cụ cho trẻ học. Sau đó tôi hướng dẫn trẻ giờ học thể dục gồm 3 phần (Khởi động, trọng động, hồi tỉnh), giữa các phần có sự chuyển tiếp tự nhiên, liên tục. * Khởi động: (Thực hiện 3-4 phút) 9 Cô cho trẻ đi, chạy nhẹ nhàng theo đội hình vòng tròn, kết hợp các kiểu đi khác nhau với tốc độ khác nhau trên nền nhạc (đi thường, đi bằng mũi bàn chân, đi thường, đi bằng gót chân, đi thường, đi bằng mép chân, đi thường, chạy chậm, chạy nhanh, chạy chậm…) * Trọng động: (Thực hiện 17-20 phút) Đây là phần trọng tâm của giờ thể dục, nó có tác dụng nhiều nhất đến sự phát triển của cơ thể trẻ. Ở phần này gồm có: Bài tập phát triển chung, vận động cơ bản, trò chơi vận động. - Bài tập phát triển chung: (Đội hình 3 hàng ngang, khoảng cách đều nhau). Tùy vào mức độ yêu cầu của bài tập vận động cơ bản để lựa chọn các động tác củ và mới phù hợp, thứ tự thực hiện các động tác là: Tay-vai; bụng- lườn; chân-bật, trong đó động tác hỗ trợ cho vận động cơ bản với số lần tăng thêm từ 1- 2 lần. Ví dụ: Vận động cơ bản “Bật qua vật cản”, lựa chọn động tác: Tay-vai 1: Tay đưa ra phía trước, lên cao.(2l x 8n) Bụng- lườn 1: Đứng cúi gập người về trước, tay chạm ngón chân. (2l x 8n) Bật 2: Bật về phía trước. ( 4l x 8n) Với bài tập phát triển chung cô có thể hô cho trẻ tự tập hoặc cho trẻ tập theo bài hát. Khi tập cô cho trẻ tập kết hợp với vòng, gậy để tạo sự hứng thú cho trẻ, các dụng cụ đó phải tạo cho trẻ lượng vận động chính xác, được sắp xếp sao cho trẻ dễ lấy, không mất thời gian. - Vận động cơ bản: (Đội hình 2 hàng ngang) Tùy theo vận động mới hoặc củ để hướng đẫn trẻ tập. Đối với vận động củ cô tổ chức cho trẻ nhắc lại cách thực hiện và tập thử, sau đó cả lớp tiến hành tập. Đối với vận động mới cô hướng dẫn trẻ thật tỉ mỉ, tiến hành theo các bước: Bước 1: Cô làm mẫu: Lần 1: Cô làm chậm rải, không giải thích động tác. Lần 2: Cô làm kết hợp giải thích động tác ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, động tác từ tốn. Bước 2: Cho 1-2 trẻ làm thử. Bước 3: Trẻ thực hiện lần 1: Cô cho lần lượt 2 trẻ lên thực hiện 1 lần. Trong và sau khi bạn làm thực hiện tôi khuyến khích trẻ quan sát, nhận xét bạn làm như thế nào và sau đó trẻ mạnh dạn lên thực hiện một cách linh hoạt và đạt hiệu quả cao hơn. Trẻ thực hiện lần 2: Cô có thể tăng dần độ khó( vật cản cao hơn, tăng thêm 1-2 vật cản) và cho 2 đội thi đua nhau lên thực hiện. Cô chú ý sửa sai cho trẻ (nếu có) - Trò chơi vận động: Đây là một hình thức rèn luyện, củng cố những kĩ năng vận động đã được hình thành ở các giờ thể dục trước. Với trẻ mẫu giáo lớn cô yêu cầu 10 trẻ nhắc lại cách chơi và luật chơi, cô có thể cho trẻ tự chơi nhưng cô là người hướng dẫn. * Hồi tỉnh: (Thực hiện 3-4 phút) Cô cho trẻ đi vòng tròn, vừa đi vừa hát nhẹ nhàng hoặc đi theo một bản nhạc nhẹ, vừa đi vừa vươn vai, hít thở những hơi dài… * Nhận xét giờ học: Trong giờ học thể dục cô cần phải khen trẻ công bằng, đúng lúc và động viên trẻ kịp thời bằng cách tặng quà, nổ tràng pháo tay…tránh tình trạng chê bai trẻ, điều đó sẽ làm trẻ buồn, mất tự tin, không hứng thú học… Ngoài ra tôi đã đề xuất với ban giám hiệu tạo không gian cho trẻ thường xuyên tập thể dục sáng đồng diễn cùng nhau, nếu thời tiết thuận lợi một tuần tập đồng diễn 3-4 lần, mỗi động tác tập được lựa chọn dựa theo chương trình và đặc điểm phát triển của lứa tuổi. Vi dụ: trẻ 5-6 tuổi tập 2 x 8 nhịp; trẻ 4-5 tuổi tập 4 lần x 4 nhịp. Đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi tôi thường chú ý động viên trẻ mạnh dạn, linh hoạt, đặc biệt là lớp tôi đang dạy trẻ rất hiếu động, thích thể thao vì vậy tôi cho trẻ thể hiện hết khá năng của mình. Giải pháp 4: Dạy trẻ vận động phối hợp các hình thức khác nhau. Để tránh sự nhàm chán, vậy khi tổ chức các vận động cho trẻ, giáo viên cần phải biết phối hợp, lồng ghép nhiều hình thức khác nhau nhằm giúp trẻ hứng thú, lôi cuốn trẻ tham gia tích cực vào vận động một cách chủ động, điều đó làm cho trẻ phát triển theo đúng khả năng và nhu cầu của bản thân trẻ. Ví dụ: Khi dạy vận động cơ bản: “Đi trên ghế băng đầu đội túi cát”. Trò chơi: “Chuyền bóng qua đầu”. Với bài tập này cô hướng cho trẻ đến tham gia hội thi “Điền kinh”. Vào hội thi cô cho trẻ giới thiệu các đội chơi, cho trẻ khởi động để bước vào hội thi (Trẻ đi các kiểu đi). Cô cho trẻ biết có 3 phần thi: Phần thi “Đồng diễn” (Bài tập phát triển chung); Phần thi “Thử tài của bé” (Vận động cơ bản); Phần thi “Chung sức” ( Trò chơi vận động), sau mỗi phần thi cô tổ chức nhận xét, động viên, khuyến khích các đội chơi.... Hoặc: Khi dạy vận động: Bò thấp – chui qua cổng. Giáo viên chỉ cần chọn nhạc và điều chỉnh nhanh hay chậm theo nhạc to – nhỏ rồi cho trẻ thi đua vận động theo nhạc. Khi bản nhạc kết thúc bạn nào về trước không làm đổ cổng là thắng cuộc. Hoặc: Vẫn là bài “Bò thấp – chui qua cổng” Chủ điểm: “Thế giới thực vật”, giáo viên sử dụng các biện pháp như: dạy trẻ vận động kết hợp với âm nhạc, thay đổi điều kiện học tập như giáo viên cho trẻ học dưới hình thức vào “Vườn cổ tích” hỏi nhiều hoa thơm trái ngọt trong vườn cổ tích, cổng cô cuộn những chiếc lá và tạo ra tình huống nếu bạn nào bò khéo, không làm đổ cổng thì không những hái được nhiều 11 quả mà lại tìm được cô công chúa nữa, còn bạn nào chạm vào cổng làm đổ sẽ không tìm được gì mà còn bị lá che vào người nữa như vậy trẻ rất tò mò hào hứng bò cho khéo, thi đua nhau. Trong lúc trẻ bò cô đánh đàn bài hát: “Vườn cổ tích”, “Quả” các bài hát có nội dung về thế giới thực vật, như thế vừa bò rèn kỹ năng khéo léo lại vừa nghe nhạc. Như vậy trẻ học một cách nhẹ nhàng, vận động thấy thoải mái, không mệt mỏi. Hay đối với những bài tập tổng hợp bao gồm từ 2 – 3 động tác mà yêu cầu kỹ năng đòi hỏi phối hợp nhiều, trẻ phải thực hiện liên hoàn các động tác mà không bị gián đoạn, giáo viên sử dụng hình thức biện pháp tổ chức hội thi “Bé nhanh trí”, “ Bé khoẻ – Bé ngoan”, “ Hội khoẻ măng non” theo một chủ điểm Thế giới động vật chẳng hạn. Ví dụ: Bài “ném xa – chạy nhanh”, giáo viên cho trẻ ném xa – chạy nhanh lấy con vật theo yêu cầu của cô. Trong khi trẻ thực hiện các vận động cơ bản cô kết hợp bật nhạc các bài hát về thế giới động vật, lúc đó trẻ rất hứng thú và chủ động chạy nhanh để lên gắn được nhiều con vật theo yêu cầu của cô trong thời gian 1 bản nhạc. Khi tổ chức vận động cho trẻ giáo viên có thể cho trẻ vận động theo: cả lớp đồng loạt, cả lớp nối tiếp, theo nhóm, cá nhân... Khi giáo viên biết phối hợp các hình thức, biện pháp linh hoạt, gợi mở một cách nhẹ nhàng làm trẻ hào hứng, vận động không nhàm chán. Nội dung phong phú được đan quyện chặt chẽ trong một thể thống nhất, giúp cho quá trình giáo dục phù hợp với quá trình nhận thức và phát triển toàn diện của trẻ. Trẻ cảm thấy thực sự học bằng chơi – chơi mà học. Giải pháp 5: Tổ chức phát triển vận động cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Trong quá trình cung cấp cho trẻ một số kĩ năng, kĩ xảo vận động đúng trên tiết học thì việc phát triển vận động cho trẻ ngoài tiết học cũng rất quan trọng. Chính vì thế thông qua mọi lúc, mọi nơi tôi đã tổ chức cho trẻ phát triển vận động. Ví dụ: Hàng ngày đến trường tôi tổ chức cho trẻ tập thể dục sáng theo các bản nhạc như: “Dậy đi thôi”; “Bé yêu biển lắm”; “Chú gà trống”…nhằm giúp trẻ hít thở sâu, điều hòa nhịp thở, tăng cường quá trình trao đổi chất và tuần hoàn trong cơ thể; giúp các khớp, dây chằng được mềm dẻo, linh hoạt; đồng thời hỗ trợ cho những hoạt động trong ngày của trẻ thêm nhịp nhàng, nhanh nhẹn, giảm động tác thừa và tạo cho trẻ tâm trạng sảng khoái, vui tươi đón ngày hoạt động mới. Tổ chức cho trẻ “phút thể dục” giữa hai hoạt động hoặc ngay trong giờ hoạt động (khi tôi nhận thấy dấu hiệu giảm sự tập trung chú ý ở đa số trẻ) bằng cách sử dụng bài hát, bài thơ, câu chuyện ngắn, co duỗi các ngón tay, thả lòng bàn tay, ngồi xuống, đứng lên, xoay người sang hai bên….Phút thể dục đó nhằm tăng khả năng làm việc của hệ thần kinh, cơ bắp, tăng tuần hoàn máu, thay đổi hoạt động của trẻ, chống lại sự mệt mỏi, giúp trẻ tập trung chú ý vào hoạt động tiếp theo….hoặc sau khi trẻ ngủ trưa dậy giúp thay đổi trạng thái cơ thể, trẻ trở nên tỉnh táo hơn. 12 Tổ chức trò chơi vận động trong hoạt động chơi ngoài trời, ví dụ như trò chơi “Mèo đuổi chuột”, “Nhảy lò cò”, “Chuyền bóng”, “Tìm đúng nhà”, “Kéo co”, “Lộn cầu vòng”…Thông qua các trò chơi nhằm giúp trẻ rèn luyện kĩ năng vận động. Tổ chức cho trẻ dạo chơi ngoài trời khoảng 1 lần/tuần. Cô có thể cho trẻ đi bộ xung quanh vườn trường hoặc cho trẻ đi dạo ngoài khuôn viên nhà trường rồi cho trẻ chơi vận động tự do, chơi với bóng, gậy, vòng…nhằm giúp trẻ nghỉ ngơi tích cực, củng cố kĩ năng vận động, phát triển các tố chất vận động trong những điều kiện tự nhiên. Ngoài ra, giáo dục trẻ ý thức chấp hành tổ chức kỉ luật, tính tập thể, sự tự tin. Tổ chức “Tuần lễ sức khỏe”: Là lớp điểm về chuyên đề phát triển vận động nên tôi tổ chức “Tuần lễ sức khỏe” cho trẻ 2 lần /năm, nhằm tạo kiện cho trẻ được vui chơi thoải mái ngoài trời, bổ sung thêm nhiều trò chơi, bài tập vận động khác nhau trong các hoạt động của trẻ. Hình thành cho trẻ những hiểu biết cơ bản về đặc điểm cấu tạo và chức năng của cơ thể mình. Từ đó có sự chuẩn bị tâm lí cần thiết cho hoạt động về sức khỏe. Ở tuần lễ sức khỏe tôi lựa chọn nội dung, phương pháp để hướng dẫn trẻ vận động. Ví dụ: Chọn các bài tập phát triển cơ hô hấp, cơ tay, cơ chân, bàn chân và rèn luyện tư thế đúng. Đưa thêm các bài tập để rèn luyện thị giác như: “Sóc nâu nhảy từ cành nọ sang cành kia”…Cô có thể trò chuyện với trẻ về các đề tài khác nhau như: Cách giữ gìn vệ sinh thân thể, ăn uống hợp lí, cách tập luyện, cấu tạo từng phần trong cơ thể… Tổ chức “Ngày hội thể dục thể thao” cho trẻ 1 lần /năm vào khoảng tháng 4. Trong ngày hội cô chuẩn bị địa điểm, dụng cụ tập luyện, trang trí băng cờ, khẩu hiệu …có thể thông báo cho phụ huynh biết và cùng tham gia với lớp. Khi vào ngày hội, cô đưa ra yêu cầu trò chơi, khẩu lệnh bắt đầu và kết thúc trò chơi, bài tập vận động, đưa ra kết luận, làm trọng tài chính của cuộc thi, bao quát và thúc đẩy trẻ, kịp thời nhắc nhở và tác động đến không khí chung của ngày hội. Các trò chơi bắt đầu từ đơn giản sau đó phức tạp hóa và đưa ra yêu cầu vận động cao hơn. Qua ngày hội nhằm rèn luyện cơ thể trẻ, khích lệ lòng yêu thích thể dục, thể thao, góp phần củng cố và hoàn thiện kĩ năng vận động ở trẻ. Hội thi “ Ngày hội của bé” là một minh chứng góp phần vào sự phát triển vận động cho trẻ một cách có hiệu quả cao qua hội thi cấp trường lớp tôi là một lớp có tiềm năng, nhanh nhẹn, linh hoạt trong các vận động nên đạt kết quả cao và được lựa chọn dự thi cấp cụm. Vì vậy các hoạt động có kế hoạch, có nội dung phù hợp sẽ mang đến hiệu quả nhất định. Giải pháp 6: Phối hợp với cha mẹ, cộng đồng trong phát triển vận động. Muốn giáo dục phát triển vận động cho trẻ có chất lượng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường với phụ huynh và các tổ chức đoàn thể. Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã tuyên truyền và phối hợp với phụ huynh cũng như các tổ chức 13 đoàn thể trong công tác giáo dục phát triển vận động cho trẻ. Đây là một trong những biện pháp không thể thiếu khi giáo dục trẻ. Bởi vì bằng những hành động cụ thể hằng ngày để giáo dục, vun đắp có hiệu quả rất cao chứ không phải là bằng khẩu hiệu, nên tôi mạnh dạn đề xuất trong các cuộc họp phụ huynh lớp, phụ huynh toàn trường mua sắm một số trang thiết bị cần thiết cho trẻ vận động, Không những trong các cuộc họp mà trong các lúc được trực tiếp gặp gỡ phụ huynh như lúc đón trẻ, trả trẻ.. tôi luôn trao đổi với phụ huynh về một số trẻ chưa mạnh dạn, thiếu tự tin khi vận động và đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi tôi thấy phụ huynh thương con sẽ bồng bế con trên tay, ít cho chạy nhảy nên tôi trao đổi kịp để phụ huynh phối hợp với giáo viên giáo dục trẻ một thể lực tốt hơn. Ngoài ra, tôi thường xuyên xây dựng góc tuyên truyền làm cho phong phú, hấp dẫn như tìm và tải các bài báo trên mạng, các phóng sự, tranh ảnh dán ở bảng những điều phụ huynh cần biết để nêu cao ý thức phát triển vận động trong phụ huynh và trong nhân dân . Trong các lúc được gặp phụ huynh hoặc có cơ hội tham gia trong các tổ chức đoàn thể tôi thường lồng ghép đưa nội dung giáo dục phát triển vận động trong các cuộc gặp gỡ đó. Điều đó tôi muốn nhắc nhở phụ huynh luôn quan tâm đến sự vạn động của trẻ nhất là trong thời đại ngày nay. Ngoài ra tôi còn hướng cho phụ huynh khuyến khích trẻ cùng tham gia một số việc làm cụ thể như: Cho trẻ cùng tham gia chơi bóng. Chơi đuổi bắt... Ngoài ra bản thân phối hợp cùng phụ huynh để hướng dẫn trẻ thực hiện các nhiệm vụ vận động của trẻ tại gia đình theo yêu cầu của nhà trường, khuyến khích trẻ thực hiện tích cực các nhiệm vụ vận động ở trường, động viên phụ huynh tham gia tích cực vào các hoạt động khác như hội khỏe, tuần lễ sức khỏe, tham quan hay các giờ thể dục mở do nhà trường tổ chức. Từ đó phụ huynh nhận ra và hiểu rõ tầm quan trọng của việc phát triển vận động cho trẻ để rồi đồng hành cùng cô giáo hỗ trợ , giúp đỡ, giám sát các hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ. Qua hàng quý bản thân và nhân viên y tế cùng phối hợp với phụ huynh để tổ chức cân, đo, khám sức khỏe cho trẻ. Sau đó thông báo kết quả về chiều cao, cân nặng, tình hình sức khỏe để phụ huynh có biện pháp chăm sóc sức khỏe cho trẻ tốt hơn. Phối hợp phụ huynh trong việc tìm kiếm các nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ như: Lốp xe đẻ làm ống chui, tre làm cầu treo, long bia làm tạ… Giáo dục phát triển vận động cho con trẻ chúng ta cần phải có sự phối hợp giữa gia đình- Nhà trường- Xã hội, không chỉ riêng mỗi một tổ chức nào đó mà thành 14 công được bời vì chúng ta sẽ tránh được điều “Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược “thì hiệu quả không cao và ngược lại. 3. Phần kết luận. 3.1. Ý nghĩa của đề tài. Nâng cao chất lượng giáo dục phát triển vận động cho trẻ 5-6 tuổi là một trong những nhiệm vụ của giáo dục phát triển thể chất, nhằm tăng cường các hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ mầm non, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển thể chất của trẻ. Do đó mỗi một giáo viên cần phải hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của việc phát triển vận động cho trẻ. Các nội dung phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non phải đảm bảo tính đồng tâm phát triển, đảm bảo vừa sức, phù hợp với đặc điểm vận động theo độ tuổi, đảm bảo sự kết hợp hài hòa giữa các vận động cơ bản, chú ý rèn sức bền, dẻo dai của cơ thể. Đặc biệt quan tâm đến các hoạt động giúp trẻ rèn luyện sự nhanh nhạy, chính xác khi vận động. Trong quá trình tổ chức các hoạt động vận động, đảm bảo huy động được tối đa các giác quan của trẻ. Thời gian luyện tập cần đủ để đảm bảo trẻ được trải nghiệm, kiên trì thực hiện các hoạt động nhằm hình thành khả năng chịu đựng và sự tự tin. Chú ý đến quy trình thực hiện các loại vận động khác nhau như (đi, chạy, nhảy..). Khích lệ trẻ tham gia vào các trò chơi vận động đa dạng và tự sáng tạo về cách chơi, luật chơi. Khuyến khích trẻ tự tạo ra các đồ chơi, mô hình để chơi các trò chơi vận động theo ý tưởng riêng của mình. Giáo viên cần cung cấp cho trẻ cơ hội thường xuyên và liên tục ở các lĩnh vực hoạt động khác nhau (trong và ngoài lớp học…). Đồng thời, giúp trẻ hiểu được các hành vi đúng sẽ đảm bảo an toàn cho trẻ và cho bạn trong quá trình chơi. Giáo viên cần chú trọng xây dựng kế hoạch, thiết kế môi trường giáo dục phát triển vận động, khai thác sử dụng thiết bị, đồ chơi giáo dục phát triển vận động, đổi mới phương pháp, kĩ năng tổ chức các hoạt động giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non. Qua quá tình tổ chức cho trẻ tham gia vận động trong giáo dục thể chất, với các biện pháp nêu trên tôi đã thu được một số kết quả sau: - Đối với bản thân: + Bản thân đã tạo được môi trường giáo dục phát triển vận động cho trẻ với nhiều đồ dùng, đồ chơi phong phú để mời gọi trẻ tích cực chủ động vận động. + Lĩnh hội được những kinh nghiệm về giáo dục phát triển thể chất cho trẻ. +Vững vàng hơn trong công tác giáo dục phát triển vận động cho trẻ. - Đối với trẻ: + Trẻ khỏe mạnh, cân nặng và chiều cao phát triển bình thường theo lứa tuổi 15 + Một số tố chất vận động của trẻ (nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin, khéo léo) được phát triển, hứng thú tham gia vào các hoạt động vận động. + Có khả năng phối hợp các giác quan và vận động; vận động nhịp nhàng, biết định hướng trong không gian. Thực hiện các vận động cơ bản một cách vững vàng đúng tư thế. Kết quả thể hiện rất rõ qua việc khảo sát khả năng vận động của trẻ; cân, đo trẻ quý 3 như sau: Khả năng Xếp loại Tốt vận động Đi, chạy Xếp loại Khá 15/29=51,7% 12/29=41,4% Bò, trườn, 13/29=48,3% 13/29=48,3% trèo Tung, ném, 14/29=48,3% 11/29= 37,9% bắt Bật, nhảy 15/29=51,7% 10/29=34,5% Xếp loại TB Xếp loại Yếu 2/29=6,9% 2/29=6,9% 5/29=17,2% 5/29=17,2% Kết quả cân, do: Cân nặng Chiều cao Trẻ bình Trẻ suy Trẻ suy dinh Trẻ bình Trẻ thấp Trẻ thấp thường dinh dưỡng dưỡng nặng thường còi độ 1 còi độ 2 vừa 29/29=100% 28/29=96,5% 1/29=3,5% - Đối với phụ huynh: + Đa số phụ huynh nhận thức tốt tác dụng của thiết bị, đồ dùng, đồ chơi đối với việc phát triển vận động cho trẻ. + Phụ huynh nhiệt tình giúp đỡ giáo viên trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi. + Phụ huynh thấy được tầm quan trọng và trách nhiệm của mình trong việc kết hợp với giáo viên cùng quan tâm chăm sóc giáo dục thể chất cho trẻ. + Phụ huynh đã quan tâm hơn tới nội dung phát triển vận động, biết hướng dẫn, rèn luyện một số kỹ năng cơ bản cho trẻ lúc ở nhà. 16 + Phụ huynh hiểu về sự cần thiết phải xây dựng môi trường giáo dục phát triển vận động phù hợp, an toàn cho trẻ. + Phụ huynh nắm vững các yêu cầu về môi trường giáo dục phát triển vận động bên trong, bên ngoài lớp học. Trên đây là một số bài học kinh nghiệm mà bản thân tôi đúc rút ra từ tình hình thực tế giảng dạy. Tuy nhiên bài sáng kiến kinh nghiệm của tôi cũng không tránh khỏi những hạn chế, kính mong sự góp ý, giúp đỡ của hội đồng sư phạm nhà trường, bạn bè đồng nghiệp, phòng giáo dục đào tạo để tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong công tác giảng dạy. Tôi xin chân thành cảm ơn! 17