Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o quËn Thanh Xu©n
--------------Mã SKKN
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
§Ò tµi:
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng
HiÖu qu¶ d¹y häc vÇn líp mét
LÜnh vùc/M«n: Häc vÇn
N¨m häc: 2015-2016
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
môc lôc
a. më ®Çu
I. Lý do chän ®Ò tµi.................................................................................................. 1
II. Nh÷ng khã kh¨n.................................................................................................. 1
b. néi dung
I. §Æc ®iÓm nhËn thøc cña häc sinh líp 1 ............................................................... 5
II. §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p gióp n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc vÇn líp 1................ 6
1. ChuÈn bÞ cho häc sinh häc vÇn ............................................................................ 6
2. ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo giê d¹y häc vÇn ............................................. 7
3. Sö dông phiÕu bµi tËp trong giê d¹y häc vÇn ...................................................... 8
4. Mét sè biÖn ph¸p rÌn ch÷ viÕt ®Ñp cho häc sinh líp 1 ........................................ 10
5. Sö dông trß ch¬i trong giê häc vÇn ..................................................................... 13
c. KÕt luËn................................................................................................................ 27
1/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
a. më ®Çu
I. LÝ do chän ®Ò tµi:
M«n Häc VÇn ë tr-êng tiÓu häc cã nhiÖm vô v« cïng quan träng ®ã lµ
h×nh thµnh 4 kÜ n¨ng: Nghe – nãi - ®äc – viÕt cho häc sinh. Häc vÇn lµ ph©n m«n
chiÕm kh¸ nhiÒu thêi gian trong ch-¬ng tr×nh TiÕng ViÖt ë líp 1. Häc vÇn cßn cã
nhiÒu lín lao lµ trao cho c¸c em ch×a khãa ®Ó vËn dông ch÷ viÕt trong häc tËp vµ
t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em häc tÊt c¶ c¸c m«n häc kh¸c cã trong ch-¬ng tr×nh.
Thùc tÕ viÖc d¹y häc vÇn líp 1 ë tr-êng TiÓu häc còng ®· cã nhiÒu kÕt qu¶
®¸ng kÓ. Song nÕu xÐt theo môc tiªu gi¸o dôc ®Ò ra xem viÖc d¹y Häc vÇn cã
gióp ph¸t triÓn t- duy, n¨ng lùc cña häc sinh, cã ®Ó häc sinh chñ ®éng, tÝch cùc
lÜnh héi tri thøc hay kh«ng th× thÊy c¸ch tæ chøc d¹y Häc vÇn cßn béc lé nhiÒu
h¹n chÕ. Nguyªn nh©n do phÇn lín gi¸o viªn d¹y theo kiÓu dËp khu«n s¸ch gi¸o
khoa, s¸ch h-íng dÉn gi¶ng d¹y. Còng cã thÓ do ch-¬ng tr×nh d¹y häc cã sù thay
®æi, gi¸o viªn ch-a b¾t kÞp víi c¸ch d¹y häc míi. Häc sinh gÆp nhiÒu khã kh¨n
trong häc tËp, thô ®éng, Ýt høng thó, s¸ng t¹o.
V× thÕ mµ nhu cÇu n©ng cao chÊt l-îng d¹y Häc vÇn líp 1 trªn c¬ së t«n
träng s¸ch gi¸o khoa míi, nh»m gióp häc sinh sau mçi bµi häc võa biÕt ®äc ®óng
c¸c ch÷ ghi ©m, vÇn míi häc, ®äc ®óng c¸c ch÷ ghi tõ, tiÕng khãa, tiÕng míi, võa
tïy theo kh¶ n¨ng, høng thó cã thÓ ®äc thªm tiÕng cã ©m, vÇn míi trong c¸c c©u,
®o¹n, bµi ®äc thªm lµ rÊt cÇn thiÕt. §ã còng lµ lÝ do mµ t«i chän ®ề tµi:
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
§Ó nh»m gióp cho gi¸o viªn dÔ dµng h¬n khi d¹y häc, häc sinh tiÕp nhËn
kiÕn thøc nhÑ nhµng, thuËn lîi h¬n gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc vµ ®µo
t¹o.
II. nh÷ng khã kh¨n.
Giai ®o¹n tuæi th¬ cña con ng-êi cã nhiÒu mèc cùc kú quan träng: biÕt ®i,
biÕt nãi, ®i häc phæ th«ng vµ ®i lµm. Mçi c¸ thÓ trÎ em ®i qua mét phÇn duy nhÊt
cña nh÷ng mèc ®ã trªn mét ®o¹n ®-êng thêi gian. Trßn 6 tuæi t¹m biÖt «ng bµ,
cha mÑ bÐ ®Õn tr-êng phæ th«ng víi thÇy c« gi¸o, víi b¹n bÌ ®ång løa tuæi ®Ó
2/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
tiÕp thu nÒn v¨n minh nh©n lo¹i ®· ®-îc tinh chÕ b»ng ph-¬ng ph¸p nhµ tr-êng.
Vµo líp 1, trÎ trë thµnh “häc sinh TiÓu häc” ho¹t ®éng vui ch¬i kh«ng cßn lµ chñ
®¹o n÷a, thay vµo ®ã lµ ho¹t ®éng häc tËp ®Ó lÜnh tri thøc hoµn toµn kh¸c tr-íc.
Sù chuyÓn ®æi cã tÝnh chÊt b-íc ngoÆt nµy cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn ®êi s«ng t©m
lý cña trÎ. V× thÕ ng-êi gi¸o viªn ph¶i n¾m ch¾c ®-îc ®iÓm nµy ®Ó gióp trÎ
“chuyÓn giai ®o¹n” mét c¸ch tù nhiªn, kh«ng qu¸ khã kh¨n.
C¸c nhµ khoa häc ®· chøng minh ®-îc r»ng ë trÎ 6, 7 tuæi khèi l-îng bé
n·o ®¹t tíi 90% khèi l-îng bé n·o ng-êi lín. Sù chÝn muåi vÒ mÆt sinh lý cïng
sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh t©m lý (nh- c¶m gi¸c, tri gi¸c, trÝ nhí) t¹o ®iÒu kiÖn
®Ó c¸c em cã thÓ thùc hiÖn ho¹t ®éng míi: ho¹t ®éng häc tËp. Nh-ng còng chÝnh
do ho¹t ®éng cã ý thøc nµy cßn míi mÎ nªn cã ¶nh h-ëng ®Õn t©m lý cña trÎ, ®«i
khi lµm gi¶m hiÖu qu¶ häc tËp. Ch¼ng h¹n khi ®Õn líp c¸c em ph¶i häc thuéc
bµi, ph¶i kiÓm tra bµi, ngåi ®óng vÞ trÝ thËt ngay ng¾n. Bëi thÕ nhiÒu häc sinh líp
1 vÉn hay rôt rÌ, sî häc, thËm chÝ kh«ng d¸m ®äc to, ®äc l¹c c¶ giäng, lµm cho
hiÖu qu¶ cña giê Häc vÇn kh«ng ®-îc cao.
Thªm vµo ®ã, häc sinh TiÓu häc rÊt h¨ng h¸i vµ ham thÝch vËn ®éng. TÝnh
hiÕu ®éng nµy kÌm theo viÖc häc sinh ch-a biÕt ®iÒu khiÓn hoµn toµn hµnh vi cña
m×nh, dÉn ®Õn hiÖn t-îng dÔ bÞ kÝch ®éng, kh«ng kiÒm chÕ ®-îc hµnh vi cña
m×nh, v« tæ chøc. Nh-ng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ ta cÊm trÎ vËn ®éng, ng-îc l¹i
cÇn lµm cho tÝnh hiÕu ®éng ®-îc biÓu hiÖn d-íi nh÷ng h×nh thøc ®óng ®¾n. C¸c
trß ch¬i vËn ®éng ®Ó rÌn luyÖn th©n thÓ, ph¸t triÓn t- duy ®-îc vËn ®éng ®øng
thêi ®iÓm lµ rÊt thÝch hîp. ë løa tuæi nµy n¨ng lùc vËn ®éng cña trÎ còng ®¹t
®-îc nh÷ng b-íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ. C¸c em cã thÓ chñ ®éng ®iÒu khiÓn c¸c
ho¹t ®éng cña c¬ thÓ nh- tay, m¾t, ®Çu, cæ, phèi hîp thµnh nhiÒu ®éng t¸c kh¸c
nhau. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em cã thÓ häc ®äc, häc viÕt, ho¹t ®éng ®ßi hái sù
chñ ®éng cña c¸nh tay cïng víi m¾t nh×n, tai nghe, tay viÕt. §ång thêi ý thøc vÒ
cÊu tróc kh«ng gian cña trÎ còng ®· h×nh thµnh, sù ph©n biÖt bªn ph¶i, bªn tr¸i,
bªn trªn, bªn d-íi, kh«ng cßn lµ ®iÒu khã kh¨n. Dùa vµo ®Æc tr-ng nµy gi¸o viªn
cã thÓ h-íng dÉn häc sinh ®Þnh h-íng nÐt bót trªn trnag giÊy vµ tËp viÕt c¸c kiÓu
ch÷ c¸i kh¸c nhau. Còng cÇn l-u ý ë häc sinh líp 1, c¸c khíp x-¬ng ch-a hoµn
3/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
thiÖn, ®a phÇn lµ sôn nªn cÇn uèn n¾n c¸c em t- thÕ ngåi, c¸ch cÇm bót ngay tõ
®Çu nÕu kh«ng sÏ trë thµnh cè tËt rÊt khã söa. Vµ kh«ng nªn b¾t c¸c em tËp viÕt
qu¸ nhiÒu sÏ g©y sù mÖt mái, ch¸n n¶n, lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña giê häc.
Ng-êi gi¸o viªn TiÓu häc cÇn hiÓu râ nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy ®Ó gióp nh÷ng
trÎ em lÇn ®Çu tiªn c¾p s¸ch tíi tr-êng lµm quen víi kiÕn thøc míi mét c¸ch
tho¶i m¸i, kh«ng qu¸ khã kh¨n. NÕu cã ph-¬ng ph¸p d¹y phï hîp, ch¾c ch¾n víi
häc sinh líp 1 mçi ngµy ®i häc sÏ lµ “mét ngµy vui” theo ®óng nghÜa cña nã.
4/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
b. néi dung
I. §Æc ®iÓm nhËn thøc cña häc sinh líp 1.
Tr-íc khi ®Õn tr-êng, trÎ ®· cã nhu cÇu kh¸m ph¸ thÕ giíi xung quanh
®Çy bÝ Èn, ®ã lµ nhu cÇu nhËn thøc. Nhu cÇu nµy ®-îc cô thÓ hãa vµ h×nh thµnh
m¹nh mÏ h¬n ë trÎ ®Çu líp 1. §©y lµ ®Ó tháa m·n chÝnh nhu cÇu hiÓu biÕt cña
m×nh.
ë trÎ 6, 7 tuæi nhËn thøc c¶m tÝnh chuyÓn dÇn tõ kh«ng chñ ®éng sang chñ
®éng. Tri thøc cña trÎ b¾t ®Çu mang tÝnh chÊt ph©n tÝch. Do ho¹t ®éng cña hÖ
thèng tÝn hiÖu thø nhÊt cña häc sinh løa tuæi nµy chiÕm -u thÕ nªn trÝ nhí trùc
quan h×nh t-îng ph¸t triÓn h¬n trÝ nhí logic. C¸c em nhí vµ gi÷ g×n chÝnh x¸c
nh÷ng sù vËt, hiÖn t-îng cô thÓ nhanh h¬n vµ tèt h¬n nh÷ng ®Þnh nghÜa, nh÷ng
häc sinh líp 1 ch-a tèt vµ thiÕu bÒn v÷ng bëi qu¸ tr×nh øc chÕ ë bé n·o cña c¸c
em cßn yÕu. V× vËy c¸c em dÔ quªn ®iÒu c« gi¸o dÆn cuèi buæi häc, bá sãt ch÷
c¸i trong tõ, bá sãt tõ trong c©u.
NhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu ®· kh¼ng ®Þnh häc sinh tiÓu häc th-êng chØ
tËp trung vµ duy tr× ®-îc sù chó ý liªn tôc kho¶ng 30 – 35 phót, chÕ ®é nµy tïy
thuéc vµo nhÞp ®é häc tËp còng nh- néi dung d¹y häc cña gi¸o viªn.
Trªn c¬ së ý thøc ®· h×nh thµnh, kh¶ n¨ng t- duy b»ng tÝn hiÖu ë trÎ còng
ph¸t triÓn. §©y lµ c¬ së ®Ó c¸c em lÜnh héi ch÷ viÕt, nh÷ng tÝn hiÖu thay thÕ ng÷
©m. TrÎ ®· thùc sù b¾t tay vµo viÖc lÜnh héi nÒn v¨n hãa víi t- c¸ch lµ s¶n ph¶m
cña c¶ loµi ng-êi, nhê ®ã mµ trÎ dÇn dÇn v-ît khái ph¹m vi kinh nghiÖm trùc
tiÕp cña m×nh. C¸c chøc n¨ng cña n·o ®-îc kÝch thÝch ph¸t triÓn m¹nh mÏ t¹o
®iÒu kiÖn ®Ó kiÓu t- duy trùc quan h×nh t-îng chuyÓn dÇn sang t- duy tr×u t-îng.
Tuy nhiªn ®Æc ®iÓm t- duy cña häc sinh tiÓu häc kh«ng cã ý nghÜa tuyÖt
®èi mµ mang mét ý nghÜa t-¬ng ®èi. Ở ®©y vai trß cña néi dung d¹y häc vµ
ph-¬ng ph¸p d¹y häc míi lµ ®Æc biÖt quan träng.
Ng-êi gi¸o viªn tiÓu häc cÇn hiÓu râ vÒ Häc vÇn, ph©n m«n nh»m t¹o kü
n¨ng vµ thãi quen míi tÝch cùc cho häc sinh, nã kh«ng thÓ cã ®-îc nÕu kh«ng
5/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
lÆp ®i lÆp l¹i c¸c hµnh ®éng cÇn thiÕt. Do ®ã trong qu¸ tr×nh d¹y vÇn gi¸o viªn
cÇn cho häc sinh ®äc nhiÒu, viÕt nhiÒu ë møc cã thÓ. §ång thêi ph¶i thay ®æi
th-êng xuyªn néi dung ®äc – viÕt ®Ó viÖc häc trë nªn sinh ®éng, høng thó, thu
hót trÎ mét c¸ch tù nhiªn, tho¶i m¸i.
Còng bëi Häc vÇn lµ ho¹t ®éng cã ý thøc, nªn trong d¹y vÉn cÇn ®¶m b¶o
cho häc sinh hiÓu ®-îc nh÷ng g× mµ c¸c em ®· häc, ®· viÕt. NÕu ®¸nh vÇn tõng
ch÷ mét c¸ch m¸y mãc mµ kh«ng cÇn biÕt ®Õn ý nghÜa cña c©u ch÷ th× sÏ lµm
h¹n chÕ kÕt qu¶ häc tËp. Ng-êi gi¸o viªn cÇn cã biÖn ph¸p h-íng dÉn c¸c em
n¾m ®-îc nghÜa cña nh÷ng c©u tõ m×nh ®· ®¸nh vÇn, ®· t« nh¸p qua c¸c h×nh
thøc trß ch¬i, kÓ chuyÖn, t¹o ®-îc c¸c t×nh huèng ng«n ng÷ lµm cho ho¹t ®éng
®äc – viÕt cã ý nghÜa, n©ng cao chÊt l-îng m«n Häc vÇn.
ii. ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p gióp n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y
Häc vÇn líp 1.
1. ChuÈn bÞ cho häc sinh häc vÇn.
LÇn ®Çu tiªn b-íc ch©n vµo tr-êng TiÓu häc trÎ cßn rÊt nhiÒu bì ngì, cßn
m¶i ch¬i, ch-a chó t©m häc hµnh vµ còng ch-a ý thøc ®-îc tÇm quan träng cña
viÖc häc. §iÒu quan träng lµ gi¸o viªn ph¶i uèn n¾n dÇn dÇn, tõng b-íc gióp trÎ
lµm quen víi c¸c quy ®Þnh cÇn thiÕt cña häc sinh TiÓu häc nh-ng kh«ng gß Ðp
mµ ph¶i tiÕp nhËn thËt tho¶i m¸i vµ hµo høng. Mçi m«n häc ®Òu cã ph-¬ng ph¸p
riªng ®Æc tr-ng, cô thÓ ë ph©n m«n Häc vÇn líp 1, ®Ó gióp häc sinh tèt cÇn l-u ý
mét sè ®iÒu sau:
Ngay tõ ®Çu n¨m häc, gi¸o viªn cã thÓ d¹y trÎ lµm theo c¸c hiÖu lÖnh cña
m×nh. VÝ dô nh- gâ th-íc mét nhÞp th× më s¸ch, gâ hai nhÞp th× gi¬ b¶ng con lªn,
gâ ba nhÞp th× lÊy bé ch÷ c¸i.Hay ®Æt th-íc ë ®Çu dßng th× ph©n tÝch vÇn, ®Æt ë
d-íi th× ®äc tr¬n, ®Æt ë trªn cïng th× ®¸nh vÇn.
Ngoµi ra, häc sinh cßn ph¶i ®-îc chuÈn bÞ t- thÕ mçi khi ®äc bµi. NÕu
ngåi ®äc ph¶i ngåi ngay ng¾n, kho¶ng c¸ch tõ m¾t ®Õn s¸ch nªn n»m trong
kho¶ng 30 ®Õn 35 cm, cæ vµ ®Çu ph¶i th¼ng, ph¶i thë chËm vµ s©u ®Ó lÊy h¬i.
Khi c« gi¸o gäi ®äc ph¶i b×nh tÜnh, kh«ng hÊp tÊp ®äc ngay. Cßn nÕu ®øng ph¶i
®µng hoµng, tho¶i m¸i, s¸ch ph¶i më réng vµ cÇm b»ng hai tay.
6/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
§iÒu quan träng lµ häc sinh ph¶i ®-îc ®¶m b¶o vÒ c¬ së vËt chÊt. Cô thÓ
lµ:
Phßng häc: ph¶i tho¸ng m¸t vµ cã ®ñ ¸nh s¸ng theo quy ®Þnh cña y tÕ häc
®-êng. VÝ dô ph¶i cã tèi thiÓu lµ 4 bãng ®Ìn nª«ng hoÆc bãng ®Ìn ®á.
B¶ng líp: treo võa tÇm m¾t cña häc sinh, cã mµu sÉm. B¶ng kÎ « vu«ng
4,5cm, b¶ng gç hoÆc b»ng kim lo¹i ®-îc phñ s¬n chèng lãa.
Bµn ghÕ häc sinh: ph¶i phï hîp víi ®é cao cña häc sinh líp 1. TØ lÖ chiÒu
cao cña bµn ghÕ ph¶i c©n xøng, khi ngåi khuûu tay häc sinh ngang víi mÆt bµn
®Ó t¹o d¸ng ngåi th¼ng, tr¸nh cËn thÞ vµ cong vÑo cét sèng.
B¶ng con, phÊn, giÎ lau: ®©y lµ ph-¬ng tiÖn -u viÖt cña häc sinh nªn cÇn
l-u ý. Lo¹i b¶ng hiÖn nay t-¬ng ®èi dÔ viÕt vµ cã kÎ « phï hîp lµ lo¹i b¶ng Hång
Hµ, mét mÆt b¶ng cã kÎ « vu«ng kho¶ng 4cm, cßn mÆt kia cã dßng kÎ ngang.
Nh- thÕ sÏ thuËn lîi cho häc sinh tËp viÕt.
Trªn ®©y lµ mét sè ®iÒu cÇn thiÕt l-u ý gióp häc sinh lµm quen dÇn víi
m«I tr-êng häc tËp míi. Cã ®¶m b¶o ®-îc nh- vËy míi cã thÓ ®Ò cËp ®Õn
chuyÖn d¹y tèt, häc tèt m«n Häc vÇn líp 1.
2.Áp dụng công nghệ thông tin vào giờ dạy học vần.
Trong sách Tiếng Việt ,học sinh tiếp thu kiến thức bằng kênh hình và
kênh chữ.Do đó nếu không thay đổi thì học sinh sẽ không được cập nhật với
kiến thức mới thường xuyên.Lớp tôi đã thu thập các bài áp dụng công nghệ
thông tin để đổi mới phương pháp cũng như giúp học sinh học tập sôi nổi hơn.
Ví dụ: Khi học sinh học bài học vần ôi – ơi
-Sau khi học sinh ghép vần , tiếng trên bộ thực hành.Tôi cho học sinh xem
video về môn bơi.
-Khi giảng từ mới tôi cho học sinh xem hình ảnh trên thực tế như: hình
ảnh đồ chơi và hình ảnh ngói mới.
Khi hướng dẫn học sinh viết tôi cho học sinh quan sát video cách viết chữ
ôi,ơi, ổi,bơi.
Phần củng cố tôi cho học sinh chơi trò chơi đuổi hình bắt chữ
7/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
3. Sö dông phiÕu bµi tËp trong giê d¹y häc vÇn.
§©y lµ mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p ®æi míi, nã gióp häc sinh lÜnh héi
tèt kiÕn thøc vµ t¹o ®-îc kh«ng khÝ häc tËp s«i næi.
VÝ dô nh khi d¹y bµi ©m “tr”, tríc khi d¹y bµi míi, gi¸o viªn kiÓm tra
kiÕn thøc cña häc sinh th«ng qua phiÕu häc tËp. ¢m tríc c¸c em häc lµ ©m “ng
– ngh”. §Ó kiÓm tra häc sinh cã n¾m bµi, häc bµi ë nhµ tèt kh«ng, gi¸o viªn ®äc
cho häc sinh viÕt vµo phÇn kiÓm tra bµi cò ë phiÕu.
ViÕt: ng, c¸ ngõ
ngh, cñ nghÖ
Vµo bµi míi, sau khi cho häc sinh viÕt ch÷ “tr”, cho c¸c em lÊy phiÕu häc
tËp vµ viÕt trong phiÕu mét dßng “tr”. Trong khi häc sinh díi líp viÕt, gi¸o viªn
cã thÓ gäi hai häc sinh lªn b¶ng viÕt “tr” vµ cho häc sinh nhËn xÐt b¹n viÕt.
Ph-¬ng ph¸p võa gióp häc sinh nhí ©m, viÕt ®Ñp, viÕt ®óng, võa ph¸t huy ®-îc
tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh trong giê häc. Ngoµi ra, viÕt vµo phiÕu häc
tËp còng gióp c¸c em h¹n chÕ dïng phÊn viÕt b¶ng con, biÖn ph¸p võa l©u, võa
bôi, võa mÊt trËt tù bëi ®©y lµ häc sinh líp 1.
Mét lo¹i bµi tËp n÷a còng ®-îc sö dông trong phiÕu häc tËp lµ bµi tËp ®iÒn
©m. Nã gióp häc sinh biÕt t- duy, s¸ng t¹o vµ nhÊt thiÕt ph¶i hiÓu, n¾m ch¾c bµi
míi lµm tèt ®-îc.
Ch¼ng h¹n bµi tËp ®iÒn ©m “k, c” vµo chç chÊm.
…Î, …«, …×, …¸.
Häc sinh ph¶i hiÓu vµ thuéc ©m “k, c” míi lµm bµi ®îc, vµ ph¶i nhí ©m
“k” chØ ghÐp ®îc víi ba ©m: e, ª, i; ©m “c” kh«ng ghÐp víi ba ©m ®ã th× sÏ lµm
tèt bµi.
Hay ë bµi ©m “tr” gi¸o viªn cho häc sinh lµm bµi tËp ®iÒn “tr” hay “ch”
vµo chç chÊm:
…ë vÒ
che…ë
…a mÑ
8/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
Bµi nµy yªu cÇu häc sinh ph¶i biÕt ph©n biÖt so s¸nh c¸ch ph¸t ©m cña hai
©m. Muèn häc sinh lµm tèt bµi, gi¸o viªn nªn cho c¸c em so s¸nh ©m “tr”, “ch”
tõ ®ã ¸p dông vµo bµi lµm. Thªm vµo ®ã häc sinh ph¶i hiÓu ®-îc nghÜa cña tõ mµ
m×nh cÇn ®iÒn. Gi¸o viªn cã thÓ lµ ng-êi gióp c¸c em hiÓu nghÜa cña c¸c tõ ®ã,
khi ®· hiÓu nghÜa cña c¸c tõ, häc sinh sÏ høng thó vµ tù tin khi lµm bµi.
Lo¹i bµi nµy víi häc sinh kh¸ giái th× lµm tèt song víi häc sinh trung b×nh
vµ yÕu th× gi¸o viªn nªn cã sù gîi më, dÉn d¾t cho c¸c em, tr¸nh t×nh tr¹ng häc
sinh ng¹i khã, bá bµi kh«ng lµm.
Mét lo¹i bµi còng cã thÓ th-êng sö dông trong phiÕu lµ t×m ©m, tiÕng míi
trong c¸c c©u øng dông. Lo¹i bµi tËp nµy rÊt réng, gi¸o viªn cã thÓ viÕt nh÷ng
c©u gåm nhiÒu tiÕng mµ c¸c em ®· ®-îc häc sau ®ã yªu cÇu häc sinh ®äc tr¬n, to
c¸c c©u ®ã råi g¹ch ch©n vµo phiÕu c¸c tiÕng cã chứa ©m míi mµ c¸c em võa
®-îc häc. Gi¸o viªn còng cã thÓ viÕt c©u mµ c¸c em ch-a ®äc ®-îc hÕt v× v¨n
b¶n Êy cã chøa tiÕng, ©m vÇn mµ häc sinh ch-a ®-îc häc. ë kiÓu bµi nµy chØ yªu
cÇu häc sinh g¹ch ch©n ©m míi, kh«ng cÇn ph¶i ®äc. Lo¹i bµi tËp nµy gióp ph¸t
huy trÝ lùc cho häc sinh, g©y sù tß mß, kÝch thÝch høng thó häc tËp cña häc sinh,
gióp tiÕt häc kh«ng cßn nhµm ch¸n.
Lo¹i bµi tËp mµ häc sinh rÊt thÝch ®ã lµ nghe ®äc viÕt. H×nh thøc: Gi¸o
viªn lµ ng-êi ®äc c¸c ©m, tõ míi cho häc sinh viÕt vµo phiÕu. Lo¹i bµi tËp nµy
nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh t¹o cho häc sinh thãi quen
thi ®ua häc tËp.
Víi lo¹i bµi tËp nµy, gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh tham gia trß ch¬i thi
viÕt nhanh lªn b¶ng gióp c¸c em cã ph¶n x¹ nhanh, nh¹y bÐn, thùc tÕ h¬n. §ång
thêi lo¹i bµi tËp nµy còng gióp gi¸o viªn ®¸nh gi¸ ®óng sù hiÓu bµi vµ søc häc
cña tõng häc sinh.
Trªn ®©y lµ mét sè lo¹i h×nh bµi tËp mµ gi¸o viªn líp 1 cã thÓ ¸p dông víi
h×nh thøc phiÕu bµi tËp ®Ó h-íng dÉn truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho häc sinh trong giê
d¹y häc vÇn. TÊt nhiªn kh«ng thÓ ¸p dông tÊt c¸c lo¹i bµi tËp trªn vµo phiÕu häc
tËp trong mét häc, v× nh- vËy kh«ng ®ñ thêi gian. CÇn cã sù lùa chän cho phï
hîp vµ còng cÇn l-u ý ®Õn ®ñ thêi gian. CÇn cã sù lùa chän cho phï hîp vµ còng
cÇn l-u ý ®Õn tõng ®èi t-îng häc sinh. Cã nh- vËy giê Häc vÇn míi ®em l¹i kÕt
qu¶ nh- mong muèn.
9/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
4. Mét sè biÖn ph¸p rÌn ch÷ viÕt ®Ñp cho Häc sinh líp 1.
ë ph©n m«n Häc vÇn, TËp ®äc gióp häc sinh ®äc th«ng cßn TËp viÕt gióp
c¸c em viÕt th¹o. §äc vµ viÕt cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau, gióp trÎ ®äc vµ
hiÓu ®-îc nh÷ng ®iÒu m×nh viÕt. ViÕt ®óng mÉu, râ rµng, nhanh vµ ®Ñp, häc sinh
sÏ cã ®iÒu kiÖn häc tèt trong c¶ qu¸ tr×nh häc tËp sau nµy. Ng-îc l¹i nÕu kh«ng
chó ý quan t©m ®Õn t- thÕ ngåi viÕt, c¸ch cÇm bót vµ viÕt ch÷ kh«ng ®óng c¬ b¶n
tõ ban ®Çu th× sÏ rÊt khã söa, cã thÓ t¹o thµnh thãi quen xÊu sau nµy. Trªn thùc tÕ
nhiÒu gi¸o viªn ®· bá søc nghiªn cøu c¸ch d¹y, ph-¬ng ph¸p d¹y tËp viÕt song
kÕt qu¶ vÉn ch-a kh¶ quan l¾m. CÇn chó ý ®èi t-îng häc sinh phÇn lín cã yÕu tè
thÓ chÊt tèt, sè ®«ng ®-îc häc ë MÉu gi¸o vµ ë nhµ Ýt nhiÒu tr-íc khi ®Õn líp.
H¬n n÷a trÎ s½n cã khÝ chÊt ho¹t b¸t, biÕn ®éng, kÌm theo biÓu hiÖn t©m lý ganh
®ua. §ã lµ nh÷ng c¬ së kh¸ch quan v« cïng thuËn lîi cÇn ®-îc khai th¸c triÖt ®Ó.
Muèn viÕt ®óng, viÕt ®Ñp cÇn l-u ý mét sè ®iÓm sau:
RÌn luyÖn cho häc sinh t- thÕ ngåi viÕt: Khi ngåi viÕt ph¶i ngay ng¾n, tinh
thÇn tho¶i m¸i, kh«ng t× ngùc vµo c¹nh bµn, ®Çu h¬i cói, hai m¾t c¸ch vë tõ 25
®Õn 30cm. Tay tr¸i dÆt bªn tr¸i vë vµ gi÷ vë kh«ng xª dÞch khi viÕt. C¸nh tay
ph¶i cã thÓ dÞch chuyÓn thuËn lîi, mÒm m¹i. Hai tay ®Æt ®óng ®iÓm tùa quy ®Þnh
míi cã thÓ ®iÒu khiÓn ®-îc c©y bót theo sù chØ huy cña n·o.
T- thÕ ngåi viÕt kh«ng ®-îc gß bã v× dÔ g©y tª mái. TuyÖt ®èi kh«ng ®-îc
quú, n»m, ngåi viÕt tïy tiÖn. Cét sèng lu«n ë t- thÕ th¼ng ®øng, vu«ng gãc víi
mÆt ghÕ ngåi, kh«ng ®-îc ngåi vÆn vÑo, l©u dÇn sÏ thµnh cè tËt khã söa. Hai
ch©n duçi tho¶i m¸i, kh«ng ®Ó ch©n co ch©n duçi khiÕn cét sèng vÆn vÑo ch÷
viÕt còng sÏ xiªn lÖch theo.
§Ó häc sinh ngåi viÕt ®óng t- thÕ, gi¸o viªn ph¶i hÕt søc kiªn nhÉn, ph¶i
nh¾c ®i nh¾c l¹i liªn tôc nhiÒu lÇn trong ngµy, nhiÒu ngµy trong c¶ häc kú vµ cø
thÕ t¹o thµnh mét ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn. Ngay tõ buæi ®Çu vµo líp 1, gi¸o
viªn cã thÓ ngåi mÉu ®Ó häc sinh quan s¸t. Bªn c¹nh ®ã gi¸o viªn cã thÓ treo
10/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
tranh vÏ b¹n nhá ®ang ngåi viÕt ®Ó häc sinh lu«n ®-îc nh×n t- thÕ ngåi ®óng vµ
häc theo.
Víi häc sinh líp 1, viÖc x¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch lµ t-¬ng ®èi khã nªn tõ ®Çu
n¨m häc gi¸o viªn h·y kªu mÉu bµn ghÕ råi h-íng dÉn, nh¾c nhë c¸c em khi
ngåi häc ph¶i ngåi s©u vµo ghÕ, kh«ng ngåi mím c¹nh sÏ g©y mái, kh«ng ®Ó cÆp
sau l-ng. §Ó gióp c¸c em cã thãi quen nµy th× gi¸o viªn ph¶i th-êng xuyªn bao
qu¸t, nh¾c nhë, uèn n¾n kÞp thêi. Vµ nÕu muèn tr¸nh viÖc g©y sù chó ý kh«ng
cÇn thiÕt gi¸o viªn cã thÓ quy ®Þnh mét sè tÝn hiÖu víi líp. VÝ dô nh- nghe tiÕng
gâ nhÑ trªn mÆt bµn th× häc sinh ph¶i söa ngay t- thÕ ngåi.
RÌn cho häc sinh c¸ch cÇm bót vµ chuÈn bÞ tr-íc khi viÕt: TrÎ líp 1 tay
cßn vông vÒ do cÊu t¹o cña hÖ c¬ vµ x-¬ng ch-a hoµn thiÖn. C¸ch cÇm bót ph¶i
®-îc h-íng dÉn tØ mØ vµ chÝnh x¸c. Tay ph¶i cÇm bót b»ng ba ngãn tay: ngãn
c¸i, ngãn trá vµ ngãn gi÷a. §Çu ngãn tay c¸i gi÷ bªn tr¸i, th©n bót dùa vµo ngãn
tay gi÷a hay ngãn tay gi÷a ®ì bªn d-íi, ngãn tay trá bªn trªn. Ba ®iÓm tùa nµy
gi÷ ®Çu bót kho¶ng 2,5cm. Ngoµi ra ®éng t¸c viÕt cÇn sù phèi hîp cña cæ tay,
khuûu tay vµ c¶ c¸nh tay. Kh«ng thÓ ngöa bµn tay qu¸ t¹o nªn träng l-îng t×
xuèng ngãn tay ®eo nhÉn. Ng-îc l¹i kh«ng óp qu¸ nghiªng bµn tay vÒ bªn tr¸i
rÊt khã ®iÒu khiÓn bót.
Tõ buæi ®Çu, gi¸o viªn ph¶i lµm mÉu ®Ó häc sinh quan s¸t vµ thùc hµnh
theo. C¸c t- thÕ cÇm bót kh«ng ®óng sÏ g©y c¨ng cøng, mái c¬ g©n bµn tay, viÕt
chãng mái tay, ra nhiÒu må h«i, kh«ng thÓ viÕt l©u, viÕt nhanh ®-îc.
Tr-íc khi viÕt ph¶i chuÈn bÞ bót viÕt. NÕu viÕt bót ch× th× ®Çu nÐt ch× ph¶i
h¬i nhän, ®óng tÇm. Qu¸ nhän sÏ dÉn ®Õn nÐt ch÷ qu¸ m¶nh, cã khi cßn chäc
thñng c¶ giÊy. Cßn ®Çu bót ch× qu¸ tï nÐt ch÷ sÏ qu¸ to, ch÷ viÕt ra xÊu. HiÖn
nay kh«ng ®ßi hái häc sinh viÕt ch÷ nÐt thanh nÐt ®Ëm do vËy ë ®Çu giai ®o¹n
líp 1 cã thÓ sö dông bót ch×. Khi viÕt bót mùc còng nªn l-u ý ngßi bót ph¶i nhän
nÐt, kh«ng qu¸ nhá còng kh«ng qu¸ ®Ëm. KÝch th-íc th©n bót ph¶i t-¬ng øng
víi kÝch th-íc bµn tay ®Ó häc sinh cã thÓ cÇm vµ ®iÒu khiÓn bót dÔ dµng. Khi
dïng bót mùc khã nhÊt lµ gi÷ ®-îc vë s¹ch. Tr-íc tiªn gi¸o viªn nªn h-íng dÉn
häc sinh c¸ch b¬m mùc vµo qu¶n bót. Thêi gian ®Çu gi¸o viªn cã thÓ b¬m mùc
11/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
hé c¸c em, mçi lÇn b¬m l¹i h-íng dÉn c¸ch b¬m mùc, khi xo¸y bót vµo ph¶i
xo¸y võa ph¶i, kh«ng xo¸y qu¸ chÆt. Khi häc sinh ®· quen cã thÓ ®Ó c¸c em b¬m
mùc nh-ng vÉn kh«ng quªn nh¾c c¸ch b¬m mùc cho c¸c em. C¸c em lu«n cã
mét chiÕc kh¨n nhá ®Ó lau mùc ë bót. Khi viÕt kh«ng ®-îc Ên m¹nh bót, ngßi
bót bao giê còng óp xuèng, kh«ng t« ®i t« l¹i ch÷. Tèt nhÊt kh«ng nªn cho häc
sinh dïng tÈy, yªu cÇu c¸c em ph¶i viÕt ®óng, nÕu ch÷ nµo sai th× ®Ó l¹i, viÕt ch÷
kh¸c sang bªn c¹nh chø kh«ng ®-îc tÈy còng nh- g¹ch xãa.
Cßn viÖc sö dông bót khi viÕt còng nªn l-u ý. H-íng dÉn häc sinh cÇm bót
xuåi chiÒu ngåi. Gãc ®é ®Æt bót so víi mÆt giÊy kho¶ng 45 ®é. TuyÖt ®èi kh«ng
®Æt bót dùng ®øng 90 ®é. Khi viÕt bót ®-a tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d-íi.
C¸c nÐt ®-a lªn hoÆc ®-a sang ngang ph¶i thËt nhÑ tay, kh«ng Ên m¹nh ®Çu bót
vµo mÆt giÊy.
Sau khi viÕt xong cÇn xem xÐt nÐt nµo viÕt ®-îc, nÐt nµo háng vµ t×m
nguyªn nh©n v× sao háng: t¹i t- thÕ cÇm bót, t¹i tay ®Æt bót hay t¹i chç ngåi qu¸
chËt. Tãm l¹i cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn ch÷ viÕt ch-a ®¹t yªu cÇu, quan
träng lµ gi¸o viªn cÇn chØ ra ®Ó trÎ rót kinh nghiÖm, tr¸nh ph¹m ph¶i sai lÇm
t-¬ng tù vµo lÇn sau. Cã thÓ dµnh mét Ýt phót ®Ó h-íng dÉn vµ söa mét sè lçi viÕt
ch÷ cho häc sinh vµo mçi giê Häc vÇn, cã nh- vËy häc sinh míi nhí l©u. Muèn
viÕt ®óng vµ ®Ñp cßn chó ý c¶ c¸ch ®Ó vë. Gi¸o viªn h-íng dÉn c¸c em ®Æt vë
h¬i nghiªng kho¶ng 30 ®é, tay tr¸i gi÷ vë, tay ph¶i cÇm bót viÕt, ®Æt tay xu«i
theo chiÒu vë vµ bªn d-íi dßng kÎ ®Ó dÞch chuyÓn tay thuËn lîi vµ nh×n râ dßng
kÎ ®Ó viÕt. Víi nh÷ng em ®Æt tay ngang th× gi¸o viªn ph¶i lu«n nh¾c nhë vµ söa
th-êng xuyªn.
Muèn ®¹t kÕt qu¶ nh- mong muèn th× gi¸o viªn lu«n ph¶i lµm mÉu cho
häc sinh häc tËp. Nh÷ng lóc viÕt mÉu gi¸o viªn nªn viÕt chËm vµ ®Ó häc sinh
nh×n thÊy tay m×nh khi viÕt. Cã nh- vËy th× häc sinh míi lµm theo ®-îc v× ®Æc
®iÓm næi bËt cña häc sinh TiÓu häc lµ hay b¾t ch-íc. Còng cã nghÜa lµ gi¸o viªn
còng ph¶i luyÖn ch÷ hµng ngµy cïng víi häc sinh. Ch÷ viÕt ë vë häc sinh, trªn
b¶ng líp, dï viÕt to hay nhá bao giê còng ph¶i thËt ®óng, thËt ®Ñp. §iÓm ®Æt bót,
12/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
®iÓm dõng bót, cì ch÷, kho¶ng c¸ch lµm sao ®Ó häc sinh nh×n b¶ng cã thÓ viÕt
theo vµo vë cho ®óng.
Ngoµi viÖc gi¸o viªn kiÓm tra, h-íng dÉn hµng ngµy trªn líp th× ë nhµ,
phô huynh häc sinh còng lµ lùc l-îng gióp ®ì, hç trî rÊt tÝch cùc. §Ó gióp phô
huynh tiÖn theo dâi, kiÓm tra con em m×nh th× ngay tõ buæi häc ®Çu n¨m gi¸o
viªn h·y dµnh mét thêi gian trao ®æi vµ h-íng dÉn phô huynh vÒ c¸ch viÕt, mÉu
ch÷ th-êng, mÉu ch÷ hoa, ch÷ sè, c¸ch tr×nh bµy c¸c thÓ lo¹i råi ph« t« göi tíi
tõng häc sinh ®Ó häc sinh nh×n vµo ®ã viÕt ®óng ®ång thêi phô huynh nh×n vµo
®ã nh¾c nhë, h-íng dÉn thªm cho con em m×nh.
§äc – viÕt lµ c¶ mét qu¸ tr×nh liªn tôc rÌn luyÖn ë bËc TiÓu häc, nhÊt lµ
®èi víi häc sinh líp 1. Nh÷ng ®Ò xuÊt trªn nh»m ®¸p øng môc tiªu n©ng cao hiÖu
qu¶ gi¸o dôc ®ång thêi gãp phÇn ph¸t triÓn t- duy ng«n ng÷, ãc thÈm mÜ, s¸ng
t¹o, h×nh thµnh nh©n c¸ch cho häc sinh. Kh«ng chØ cã vËy nã cßn thÓ hiÖn sù g¾n
bã gi÷a lý luËn khoa häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i víi thùc tiÔn d¹y häc ë c¸c tr-êng
TiÓu häc hiÖn nay.
5. Sö dông trß ch¬i trong giê häc vÇn.
ë tiÓu häc, ho¹t ®éng häc lµ chñ ®¹o, tuy vËy ho¹t ®éng vui ch¬i vÉn cßn
cã mét vÞ trÝ quan träng. Vui ch¬i lµ ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu ®-îc v× ngay ®Õn
ng-êi lín còng cÇn vui ch¬i. C¸c trß ch¬i nh»m môc ®Ých tr-íc tiªn lµ gi¶i trÝ,
th- gi·n sau nh÷ng giê lµm viÖc c¨ng th¼ng, mÖt mái. Qua trß ch¬i, ng-êi ch¬i
®-îc rÌn luyÖn thÓ lùc, rÌn luyÖn c¸c gi¸c quan, t¹o c¬ héi giao l-u víi mäi
ng-êi, hîp t¸c nhãm b¹n bÌ trong tæ, líp. §èi víi trÎ em, nhÊt lµ häc sinh líp 1
th× trß ch¬i cµng cã vai trß quan träng. Nếu gi¸o viªn nhËn thøc ®-îc ®óng ®¾n
®iÒu nµy vµ kÕt hîp sö dông trß ch¬i trong mçi tiÕt häc th× sÏ ®¹t kÕt qu¶ häc tËp
nh- mong muèn.
Còng cÇn biÕt lµ trß ch¬i häc tËp cã mét sè yªu cÇu kh¸c víi trß ch¬i
th«ng th-êng ë chç:
VÒ môc ®Ých: Trß ch¬i häc tËp kh«ng chØ nh»m gi¶i trÝ mµ gãp phÇn cñng
cè tri thøc, kü n¨ng häc tËp cho häc sinh, tõ ®ã lµm cho viÖc tiÕp thu tri thøc, rÌn
luyÖn kü n¨ng bít ®i vÎ kh« khan, nhµm ch¸n.
13/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
VÒ néi dung: Trß ch¬i häc tËp g¾n víi c¸c tri thøc, kü n¨ng cña m«n häc,
nh»m kh¾c s©u kiÕn thøc cho häc sinh.
VÒ luËt ch¬i: Trß ch¬i häc tËp cÇn cã luËt ch¬i râ rµng, ®¬n gi¶n, dÔ nhí,
dÔ thùc hiÖn, kh«ng ®ßi hái thêi gian huÊn luyÖn. Ngoµi ra trß ch¬i häc tËp ph¶i
diÔn ra trong thêi gian ng¾n, phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh, c¸ch ch¬i kh«ng qu¸
khã.
ViÖc kÕt hîp sö dông c¸c h×nh thøc trß ch¬i lµ ph-¬ng ph¸p h÷u hiÖu
trong giê d¹y Häc vÇn líp 1. Tïy theo bµi d¹y vµ môc ®Ých “ch¬i” mµ gi¸o viªn
cÇn linh ho¹t lùa chän trß ch¬i còng nh- thêi ®iÓm sö dông thÝch hîp ®Ó võa ®¹t
®-îc ®óng yªu cÇu cña giê häc, võa ph¸t huy ãc t-ëng t-îng, g©y høng thó, sù
tÝch cùc häc tËp cña häc sinh.
Sau ®©y, t«i xin ®-a ra mét sè trß ch¬i thÝch hîp cã thÓ ¸p dông trong giê
d¹y Häc vÇn.
* Trß ch¬i :§i chî
+ Thêi ®iÓm ch¬i: Trß ch¬i nµy ®-îc thùc hiÖn ë cuèi tiÕt 1 nh»m cñng cè
l¹i ©m vÇn míi häc. Ngoµi ra gi¸o viªn còng cã thÓ sö dông trong tiÕt «n tËp.
+ C¸ch ch¬i:
Gi¸o viªn chuÈn bÞ c¸c m¶nh b×a cã d¸n h×nh c¸c vËt, hoa, qu¶ cã tªn gäi
chøa ©m vÇn míi häc. NÕu cã ®iÒu kiÖn chuÈn bÞ vËt thËt th× cµng tèt.
VÝ dô:
ChuÈn bÞ qu¶ me chøa ©m “e”
Qu¶ trøng
chøa vÇn “ng”
C¸i bót
chøa vÇn “ut”
C¸i phÔu
chøa vÇn “ªu”
C¸c vËt trªn ®-îc xÕp vµo chiÕc giá hoÆc ®em bµy trªn bµn gi¸o viªn cho
thËt gièng mét quÇy hµng.
Gi¸o viªn cã thÓ nãi:
“ë cöa hµng b¸ch hãa (ë chî, ë siªu thÞ...) cã rÊt nhiÒu hµng míi vÒ. H«m
nay c¸c con h·y tËp lµm ng-êi lín, gióp mÑ ®i chî mua thùc phÈm, vËt dông
dïng trong gia ®×nh. Nh÷ng ®å c¸c con mua ®Òu ph¶i chøa ©m vÇn, võa häc. B¹n
nµo giái mua ®óng sÏ ®îc c« vµ c¸c b¹n khen”.
14/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
Trß nµy còng cã thÓ tæ chøc víi h×nh thøc thi ®ua: gi¸o viªn gäi vµi häc
sinh lªn thi xem ai mua ®-îc nhiÒu nhÊt, ®óng nhÊt th× sÏ giµnh chiÕn th¾ng.
* Trß ch¬i :TruyÒn tin
+ Thêi ®iÓm sö dông: ë tiÕt 2, sau khi häc sinh ®äc tiÕng, tõ øng dông.
+ C¸ch ch¬i:
Gi¸o viªn chän mét ®o¹n v¨n b¶n chøa nhiÒu tiÕng chøa ©m vÇn võa häc,
®¸nh m¸y víi cì ch÷ to råi ph¸t cho c¸c ®éi (nhãm) ch¬i kÌm theo bót mµu.
L-u ý: Nªn chän ®o¹n v¨n b¶n cã chøa ©m vÇn míi b»ng sè häc sinh cña
mçi ®éi (nhãm). Còng cã thÓ nhiÒu h¬n sè häc sinh cña mçi ®éi nh-ng kh«ng
®-îc Ýt h¬n.
C¸c thµnh viªn trong nhãm ph¶i truyÒn tay nhau t×m vµ g¹ch ch©n d-íi
nh÷ng tiÕng cã chøa ©m vÇn võa häc h«m ®ã. Ng-êi cuèi cïng sÏ cÇm tê giÊy
®øng lªn tr-íc b¶ng líp hoÆc cã thÓ d¸n tê giÊy cña nhãm m×nh lªn b¶ng, tïy
tõng ®iÒu kiÖn.
Gi¸o viªn lµm träng tµi ®Õm c¸c tiÕng võa t×m ®-îc. Mçi ch÷ ®óng ®-îc
céng 1 ®iÓm vµ mçi ch÷ sai bÞ trõ 1 ®iÓm. §éi nµo nhiÒu ®iÓm nhÊt sÏ lµ ®éi
chiÕn th¾ng. (NÕu häc sinh ®· quen vµ cã ®ñ kh¶ n¨ng th× cho häc sinh lµm träng
tµi lµ tèt nhÊt).
* Trß ch¬i :¤ ch÷ kú diÖu
+ Thêi ®iÓm sö dông: Vµo tiÕt 2 ®Ó «n ©m vÇn võa häc. ThÝch hîp nhÊt lµ
ë c¸c bµi «n tËp ©m vÇn ®Ó gióp häc sinh nhí l¹i, hÖ thèng hãa nh÷ng g× ®· ®-îc
häc.
+ C¸ch ch¬i:
Gi¸o viªn chuÈn bÞ « ch÷ vµo giÊy khæ to treo lªn b¶ng vµ lÇn l-ît nªu c©u
hái ë c¸c « hµng ngang ®Ó t×m ra « ch÷ hµng däc (c¸ch 1). Còng cã thÓ cho häc
sinh ®o¸n tõng ch÷ c¸i ë mçi hµng ®Ó lÇn l-ît gi¶i ra c¸c « ch÷ (c¸ch 2).
Tïy vµo sù chuÈn bÞ cña gi¸o viªn mµ chän thêi gian vµ c¸ch ch¬i cho phï
hîp.
Víi c¸ch thø nhÊt: Häc sinh nµo t×m ®-îc « ch÷ hµng däc tr-íc sÏ lµ
ng-êi chiÕn th¾ng.
15/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
Víi c¸ch thø hai: Gi¸o viªn ph¶i chuÈn bÞ thªm mét m¶nh b×a trßn ®Æt trªn
gi¸ ®Ó cã thÓ quay ®-îc, trªn m¶nh b×a cã kim chØ sè ®iÓm sau mçi vßng quay
(nh- h×nh vÏ). Mçi häc sinh sau khi quay ®-îc mét sè ®iÓm nhÊt ®Þnh th× sÏ
®o¸n « ch÷. ChØ khi nµo ®o¸n ®óng míi ghi ®-îc ®iÓm. Häc sinh nµo nhiÒu ®iÓm
nhÊt sÏ giµnh chiÕn th¾ng. Còng cã thÓ tæ chøc thi « ch÷ gi÷a c¸c nhãm (®éi)
ch¬i ®Ó rÌn luyÖn tinh thÇn tËp thÓ.
VÝ dô: khi d¹y bµi 17 vÒ “u – ” cã thÓ ®a ra « ch÷ sau:
T
H ø T H c u
® ñ
® u r
«
Gi¸o viªn cã thÓ gîi ý c¸c c©u hái cho « ch÷ hµng ngang nh- sau:
1. Tªn mét ngµy trong tuÇn vµ cã chøa ©m “”
2. Ngîc l¹i (tr¸i nghÜa) víi tõ “ngoan”. Tõ nµy còng cã chøa ©m “”
3. Mét tiếng chøa ©m “u” võa häc. ….. cà rốt
4. Tªn mét lo¹i qu¶ chøa ©m “u”. Gîi ý b»ng c©u ®è:
Qu¶ g× ch¼ng thiÕu ch¼ng thõa
ChÝn vµng ngon ngät rÊt võa lßng ai
5. Mét vËt ®Ó che n¾ng, che m-a. VËt nµy chØ cã mét ch÷ c¸i. NÕu cÇn
thiÕt cã thÓ chuÈn bÞ c©u hái gîi ý cho « ch÷ hµng däc:
§©y lµ « ch÷ gåm 5 ch÷ c¸i ®Ó chØ vÒ Hµ Néi, mét thµnh phè hµng ®Çu cña
n-íc ViÖt Nam.
* Trß ch¬i :BiÓu diÔn thêi trang
+ Thêi ®iÓm sö dông: §Ó cñng cè ©m vÇn vµo cuèi buæi häc. Còng cã thÓ
dïng vµo giê nghØ gi÷a 2 tiÕt häc. Trß ch¬i nµy nh»m môc ®Ých gióp häc sinh
kh¾c s©u, ghi nhí c¸c ©m vÇn míi ®ång thêi cã thÓ ph¸t ©m vÇn míi thËt râ rµng.
+ C¸ch ch¬i:
16/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
Gi¸o viªn chuÈn bÞ mÊy bé “quÇn ¸o thêi trang” b»ng b×a, b»ng ¸o ma
máng, còng cã thÓ lµ v¶i quÊn quanh hoÆc bao t¶i khoÐt lç ®Ó cã thÓ xá tay vµ
chui ®Çu vµo ®-îc. Tïy theo ®iÒu kiÖn. Mçi bé trang phôc kÌm theo c¸c ch÷ ghi
©m vÇn, hay c©u tõ øng dông. KiÕn thøc cÇn kh¾c s©u ghi nhí nµy ®-îc ghi trªn
nh÷ng m¶nh giÊy hoÆc b×a vµ d¸n vµo mÆt tr-íc cña bé quÇn ¸o mµ häc sinh
tr×nh diÔn. §Ó thu hót sù chó ý cña häc sinh, gi¸o viªn cã thÓ chuÈn bÞ ®µi catset
®Ó nÒn nh¹c trong khi häc sinh biÓu diÔn thêi trang.
Gi¸o viªn sÏ lµ ng-êi dÉn ch-¬ng tr×nh, khi häc sinh ®· quen cã thÓ ®Ó c¸c
em tù dÉn mét c¸ch chñ ®éng, s¸ng t¹o. C¸c “ngêi mÉu” ®îc chän sÏ mÆc
nh÷ng bé trang phôc ®· chuÈn bÞ lÇn l-ît ®i l¹i trªn bôc gi¶ng. Ng-êi dÉn
ch-¬ng tr×nh cã thÓ giíi thiÖu:
“Ngêi mÉu A ®ang tr×nh diÔn mèt míi nhÊt cña mïa hÌ n¨m nay, bé
trang phôc cã tªn (®©y lµ tªn cña ©m, vÇn, c©u tõ mµ gi¸o viªn muèn kh¾c s©u
cho häc sinh)”. Ngêi dÉn ch¬ng tr×nh cã thÓ gäi “kh¸n gi¶” ë díi nh¾c l¹i tªn
bé trang phôc ®ang ®-îc tr×nh diÔn.
* Trß ch¬i :§u quay
+ Thêi ®iÓm ch¬i: Cã thÓ sö dông vµo cuèi tiÕt 1 nh»m cñng cè l¹i ©m vÇn
míi häc. Còng cã thÓ sö dông ®Ó luyÖn ®äc ©m vÇn míi ë tiÕt 2 hoÆc dïng cho
bµi «n tËp ©m vÇn, tïy theo môc tiªu cña gi¸o viªn.
+ C¸ch ch¬i:
Gi¸o viªn chuÈn bÞ mét chiÕc ®u quay cã g¾n c¸c ©m vÇn, hoÆc tiÕng chøa
c¸c ©m vÇn cÇn «n luyÖn xung quanh. §¬n gi¶n nhÊt lµ dïng mét miÕng b×a trßn,
®Æt trªn gi¸ (mét chiÕc cäc cã ®Õ) vµ cã thÓ quay trßn ®-îc. Ghi kiÕn thøc cÇn «n
luyÖn vµo c¸c m¶nh b×a nhá, nªn trang trÝ mµu s¾c sÆc sì vµ c¾t thµnh h×nh hoa,
qu¶, hay nh÷ng h×nh thï ngé nghÜnh cho sinh ®éng, hÊp dÉn råi x©u quanh
miÕng b×a t¹o thµnh mét vßng trßn liªn tôc.
Gi¸o viªn cho häc sinh ®øng quanh “§u quay” quay mét vßng cho ®Õn khi
dõng l¹i. Häc sinh lÇn l-ît lÊy m¶nh b×a dõng tr-íc mÆt m×nh vµ ®äc to, râ rµng
cho c« vµ c¸c b¹n cïng nghe. B¹n nµo ®äc ®óng, ®äc tèt sÏ ®-îc c« vµ c¸c b¹n
khen.
17/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
* Trß ch¬i :§è vui
§©y lµ mét h×nh thøc vui häc ®-îc häc sinh rÊt thÝch. C¸c c©u ®è gióp häc
sinh n©ng cao ãc t- duy, sù nhanh trÝ ®ång thêi gióp c¸c em t×m hiÓu thªm vÒ thÕ
giíi xung quanh, n©ng cao vèn sèng. MÆc dï trong s¸ch gi¸o khoa ®· cã lo¹i c©u
®è b»ng th¬ song ng÷ liÖu lo¹i nµy cßn qu¸ Ýt. Gi¸o viªn nªn ®-a thªm c©u ®è vµ
sö dông ®óng møc ®é ®Ó n©ng cao hqr d¹y häc.
+ Thêi ®iÓm sö dông: Vµo c¸c tiÕt «n tËp ©m vÇn hoÆc vµo tiÕt 2 cña c¸c
bµi d¹y ©m vÇn míi.
+ C¸ch ch¬i:
Gi¸o viªn nªu c©u ®è xem b¹n nµo th«ng minh, nhanh trÝ sÏ t×m ra ®¸p ¸n
tøc lµ t×m ®-îc tõ, tiÕng cã chøa ©m vÇn cÇn «n luyÖn. Ai giái sÏ ®-îc c« vµ c¸c
b¹n khen.
Còng cã thÓ thi ®ua gi÷a c¸c tæ ®Ó t¹o kh«ng khÝ s«i næi, hµo høng cho líp
häc.
Sau ®©y t«i xin ®Ò xuÊt mét sè c©u ®è cã thÓ ¸p dông ®-îc trong giê d¹y
Häc vÇn nh- sau:
a) C©u ®è vÒ c¸c lo¹i hoa dïng cho bµi «n tËp vÇn.
Hoa g× vÇn uc vµng t-¬i (Hoa cóc)
§Ñp nhÊt Th¸p M-êi cã hoa vÇn en (Hoa sen)
Hoa vÇn uynh në vÒ ®ªm (Hoa Quúnh)
Hoa vÇn ung rùc rì thªm mÆt hå (Hoa sóng)
b) C©u ®è vÒ c¸c lo¹i qu¶ dïng cho bµi «n tËp ©m vÇn.
Qu¶ g× mµ cã ©m a (qu¶ na, t¹, cµ, v¶...)
Qu¶ g× vÇn ¬t c¶ nhµ thÊy cay (qu¶ ít)
Qu¶ vÇn am mäc trªn c©y (qu¶ cam, tr¸m...)
Qu¶ vÇn -a ®-îc b¸n bµy kh¾p n¬i (qu¶ d-a, døa...)
Qu¶ vÇn ong ®Ó ®¸ ch¬i (qu¶ bãng)
Qu¶ vÇn ©n n÷a xin mêi t×m ngay! (qu¶ c©n, mËn...)
c) C©u ®è vÒ c¸c lo¹i qu¶ ®Ó cñng cè vÇn “a”
Qu¶ g× th¬m phøc gÇn xa
18/27
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l-îng hiÖu qu¶ d¹y Häc vÇn líp 1.
Cã ngh×n con m¾t më ra kiÕm t×m? (qu¶ døa)
Qu¶ g× cao tÝt n»m im
Chøa c¶ bÇu n-íc m¸t ch×m vµo trong? (qu¶ dõa)
Qu¶ g× xanh vá ®á lßng
An Tiªm trång ®-îc vua mong ®ãn vÒ? (qu¶ d-a hÊu)
* Trß ch¬i :Gióp b¹n söa sai
+ Thêi ®iÓm sö dông: Cã thÓ dïng vµo tr-íc hoÆc sau khi cho häc sinh
luyÖn viÕt ©m vÇn míi.
+ C¸ch ch¬i:
Gi¸o viªn chuÈn bÞ mét sè tê giÊy cã ch÷ viÕt sai phãng to vµ treo lªn
b¶ng.
Gi¸o viªn cã thÓ nãi: “H«m nay b¹n A võa ®îc häc ©m vÇn vµ b¹n ®· rÊt
chÞu khã tËp viÕt ë nhµ. Tuy nhiªn b¹n l¹i quªn mÊt mét sè ®iÒu c« gi¸o d¹y trªn
líp nªn kh«ng biÕt m×nh ®· viÕt ®óng hay lµ sai n÷a. C¸c con h·y quan s¸t vµ
nhËn xÐt xem b¹n viÕt ®· ®óng ch-a, cã g× sai kh«ng vµ sai ë chç nµo. NÕu cã,
con cã thÓ söa gióp b¹n kh«ng?”.
Gi¸o viªn cho häc sinh gãp ý, nhËn xÐt vµ cã thÓ lªn b¶ng viÕt l¹i cho
®óng. ViÖc lµm nµy rÊt phï hîp víi t©m lý cña trÎ lµ thÝch t×m lçi sai cña ng-êi
kh¸c ®ång thêi sÏ gióp häc sinh chñ ®éng lÜnh héi kiÕn thøc, c¸c em sÏ nhí rÊt
l©u.
VÝ dô gi¸o viªn ®-a ra c¸c ch÷ sai vÒ nÐt hÊt qu¸ cao, viÕt dÊu phô vµ dÊu
thanh sai vÞ trÝ, nèi c¸c ch÷ kh«ng ®óng ®Ó häc sinh söa.
T«i ®-a trß ®è vui víi môc ®Ých gióp häc sinh t×m tõ cã chøa vÇn võa häc
vµ thÊy r»ng häc sinh rÊt høng thó tham gia. V× h×nh thøc ®è vui nµy kh«ng qu¸
dÔ ®Ó häc sinh c¶m thÊy nhµm ch¸n, còng kh«ng qu¸ khã ®Õn møc häc sinh
ch¼ng muèn t×m hiÓu nªn c¸c em rÊt thÝch thó. Trß ch¬i nµy dï cã vËn dông
nhiÒu lÇn còng kh«ng g©y sù nhµm ch¸n bëi mçi bµi d¹y vÇn l¹i cã thÓ chän c¸c
c©u ®è kh¸c nhau nªn nã lu«n kÝch thÝch lßng ham hiÓu biÕt ë trÎ líp 1, l«i cuèn
c¸c em vµo giê häc mét c¸ch hµo høng, tù gi¸c.
19/27
- Xem thêm -
.PDF 
29 
2533 
119 
