Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Mầm non - Mẫu giáo skkn Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động dạy hát quan họ cho tr...

Tài liệu skkn Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động dạy hát quan họ cho trẻ 4-5 tuổi

.DOC
34
2122
100

Mô tả:

PHẦN I: MỞ ĐẦU 1- Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm. a- Mục đích. Xuất phát từ chủ trương đẩy mạnh bảo tồn và phát huy nghệ thuật hát quan họ của Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh. Bắt đầu từ năm học 2011-2012 thí điểm đưa dân ca quan họ vào các trường học trên địa bàn toàn tỉnh nhằm giúp học sinh hiểu được dân ca quan họ là sản phẩm tinh thần quý giá của cha ông để lại nên cần học tập, giữ gìn và phát triển vốn quý của quê hương. Mục đích của việc tổ chức dạy hát quan họ cho trẻ 4 - 5 tuổi nhằm cho trẻ làm quen với giai điệu ngọt ngào của các bài hát dân ca quan họ Bắc Ninh. Đồng thời nâng cao chất lượng dạy và học, giúp trẻ có kỹ năng cảm thụ âm nhạc tốt hơn, phát triển trí thông minh, mạnh dạn, tự tin, linh hoạt, sáng tạo trong hoạt động âm nhạc từ đó sẽ có những tác động mạnh mẽ, góp phần quan trọng trong việc giáo dưỡng, bồi bổ đời sống tâm hồn, đồng thời cũng là tiền đề cho việc hình thành và phát triển toàn diện các mặt nhân cách cho trẻ, tạo nên những nét tính cách, phẩm chất cần thiết, giáo dục tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ, tạo điều kiện cho trẻ phát huy năng khiếu, phát triển trí tuệ và thể chất. Nếu nói giáo dục âm nhạc cho trẻ nói chung, với chủ đích là phát triển toàn diện về nhân cách con người thì dân ca quan họ Bắc Ninh nói riêng sẽ giúp trẻ lớn lên trên nền tảng cốt cách đạo đức của con người Việt Nam, bởi nó mang nội dung tư tưởng đạo đức giáo dục rất lớn, mang bản chất xã hội, tư tưởng tình cảm, quan điểm lành mạnh, trong sáng của nhân dân. Tất cả những điều này sẽ được truyền tải qua các bài hát và làn điệu dân ca quan họ Bắc Ninh thiết tha, ngọt ngào hay vui tươi, rộn ràng. Đặc biệt, việc 1 giáo dục thẩm mỹ thông qua việc lĩnh hội âm nhạc chứa đựng yếu tố truyền thống ngay từ tuổi mầm non sẽ quan trọng nhường nào đối với sự phát triển mai sau của thế hệ trẻ. Để trở thành những con người Việt Nam có tâm hồn đậm bản sắc Việt thì những khúc hát, những làn điệu dân ca của từng vùng miền, xứ sở thẫm đẫm trong huyết quản chính là những “Hành trang văn hóa” của mỗi người con đất Việt. Vì vậy, việc tuyên truyền để mọi người hiểu được ý nghĩa của dân ca quan họ - Nét đẹp, đặc sản tinh thần của quê hương Bắc Ninh. Tôi nghĩ rằng, để đạt được điều đó cần có những sáng kiến hay, những kinh nghiệm quý báu nhằm bồi dưỡng cho bản thân và phổ biến cho bạn bè, đồng nghiệp. Góp phần vào việc phát triển toàn diện cho trẻ và nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục. b- Tính mới của sáng kiến Thấm nhuần lời dạy của Người, những giáo viên mầm non chúng tôi luôn quan tâm, chăm sóc các bé từ bữa ăn đến giấc ngủ. Hướng trẻ tới các hoạt động vui chơi, học tập để trẻ phát triển một cách toàn diện về đức - trí - thể mĩ. Hoạt động giáo dục âm nhạc luôn đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục mầm non. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, đây là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mĩ với những nốt nhạc trầm bổng, giai điệu vui tươi ,trong trẻo, làn điệu dân ca quan họ lại vừa mềm mại, mượt mà, sâu lắng, tạo ra đời sống văn hóa lành mạnh, góp phần phát triển trí tuệ và thể chất cho trẻ, giúp trẻ linh hoạt, thông minh hơn. Trước đây, nhà trường và giáo viên chưa chú trọng đến việc dạy hát dân ca quan họ cho trẻ mà chỉ chú trọng làm sao trẻ thuộc được các bài hát trong từng chủ đề mà trẻ đang học. Có cũng chỉ là cô hát cho trẻ nghe vài lần hay các giải pháp chỉ quan tâm đến việc rèn cho trẻ hát to và đúng giai điệu các bài hát quan họ Bắc Ninh mà chưa quan tâm tới việc lồng ghép âm nhạc vào các tiết 2 dạy, chưa tập trung chủ yếu vào việc tạo hứng thú của trẻ với bài giảng của mình, hướng trẻ đến với nét đẹp văn hóa của quê hương. Một phần cũng là do sự yếu kém về khả năng âm nhạc và nghệ thuật tổ chức hoạt động âm nhạc của một số giáo viên, họ chưa gây được hứng thú với trẻ, không thu hút được trẻ tham gia say mê, nhiệt tình với hoạt động này. Khác với những biện pháp trước đây tôi hiểu rằng muốn dạy trẻ hát quan họ Bắc Ninh thật hay thì trước tiên cô giáo phải là người có một giọng hát thật mượt mà và yêu làn điệu quan họ quê hương mình, giáo viên phải có khả năng, kiến thức âm nhạc, biết biểu diễn, thể hiện và truyền đạt thật hấp dẫn, phù hợp vì hiệu quả giáo dục ảnh hưởng trực tiếp tới trẻ. Bên cạnh đó, giáo viên cũng cần phải nắm vững đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi của trẻ trong mối quan hệ với âm nhạc, đặc điểm cơ quan phát âm của trẻ ... để có phương pháp dạy thích hợp. Điều đó sẽ truyền cảm hứng âm nhạc cho trẻ để trẻ hứng thú lắng nghe và hát thật nhiều những làn điệu quan họ quê hương. Dân ca quan họ là một nghệ thuật được hợp thành bởi nhiều yếu tố từ âm nhạc, lời ca, phục trang, lễ hội… như dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ để trẻ hiểu thêm thế giới xung quanh và tự hòa về nét đẹp của quê hương mình.Vì vậy, cần mua sắm đồ dùng, trang phục quan họ, nhạc cụ…để viê êc dạy hát quan họ đạt kết quả cao hơn. Bên cạnh đó ,cần đẩy mạnh phong trào văn hoá văn nghệ tại các trường mầm non. Ngoài việc đầu tư kinh phí hoạt động vào các ngày lễ, ngày hội cần chú trọng đến viê êc dạy trẻ hát sao cho thâ êt đúng giai điê êu, hát sao thâ êt chuẩn và không bị ngọng. Để trẻ thêm tự tin và mạnh dạn khi biểu diễn, cần cho trẻ thường xuyên tham gia vào những chương trình văn nghê ê của trường, lớp, địa phương. Trẻ được thực hành kiến thức về hát quan họ qua hoạt đô nê g chơi các góc, qua những ngày hô êi, ngày lễ. Để viê êc dạy trẻ 4 - 5 tuổi hát quan họ đạt kết quả, cô giáo kết hợp với phụ huynh để hoạt đô nê g dạy hát đạt kết quả cao hơn nữa, 3 vì ngoài sự hướng dẫn hoạt động âm nhạc của các giáo viên ở trường, gia đình cũng phải là một môi trường sinh hoạt âm nhạc lành mạnh, thường xuyên của trẻ. Tuyên truyền tới các bậc phụ huynh cần chú ý tìm mua những ấn phẩm âm nhạc hay để trẻ nghe, xem, theo dõi và học hỏi, bắt chước theo. Hoặc dành thời gian cùng các bé ca hát, cổ vũ và động viên khi các bé " nổi hứng biểu diễn " tại nhà. Thế hê ê măng non sẽ mãi gìn giữ những nét đẹp trong văn hóa Kinh Bắc, để những câu hát quan họ sẽ sống mãi trong mỗi trái tim, xứng đáng là di sản văn hóa phi vâ êt thể của nhân loại. 2. Ưu điểm nổi bật của sáng kiến. - Dễ thực hiện dễ áp dụng đối với trẻ trong trường mầm non . - Khi áp dụng vào trong quá trình dạy trẻ thì luôn thu hút được trẻ hứng thú , tích cực tham gia vào hoạt động. - Học sinh nhanh nhẹn, mạnh dạn , tự tin được phát triển về ngôn ngữ và giọng hát, trau rồi về đạo đức. Tạo cơ hội cho việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ. - Giúp cho giáo viên có cơ hội phát huy năng lực của bản thân, tự tin chủ động mỗi khi tổ chức hoạt động dạy hát quan họ cho trẻ. 3- Đóng góp của sáng kiến kinh nghiệm. Để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và hoạt động âm nhạc - dạy hát quan họ nói riêng rất cần đề tài nghiên cứu đưa ra những kết luận và bài học kinh nghiệm quý báu mang tính khách quan, hiệu quả tốt hơn để cho các giáo viên khác nghiên cứu và học tập. Quan họ là thể loại dân ca phong phú nhất về mặt giai điệu trong kho tàng dân ca Việt Nam. Bởi vậy, khi dạy trẻ hát quan họ sẽ phát triển ở trẻ khả năng lĩnh hội, tri giác, cảm nhận được tính chất của âm nhạc. Dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời sống hàng ngày, giúp trẻ hình thành 4 sự liên tưởng phong phú về thế giới xung quanh, trẻ thấy yêu quý, tự hào về làng xóm, quê hương mình. Khi trẻ nghe dân ca quan họ Bắc Ninh sẽ đem đến cho trẻ những cái đẹp và nhẹ nhàng, tạo cho trẻ một trạng thái tâm hồn hết sức thanh thản và trong sáng. Khi nghe lời hát quan họ trẻ có cảm giác an toàn, khi tham gia hoạt động âm nhạc với cô, với bạn ở lớp, trẻ tìm được niềm vui, sự hồn nhiên, nhí nhảnh theo đúng đặc điểm tâm sinh lí của mình. Qua các bài hát dân ca quan họ Bắc Ninh, trẻ còn được bộc lộ và phát triển năng khiếu của bản thân, sự mạnh dạn tự tin khi giao tiếp, hòa mình vào tập thể, tạo điều kiện cho trẻ tham gia vào các hoạt động khác… Vì vậy, trong các tiết học để đạt được kết quả cao, mỗi giáo viên mầm non không những phải chuẩn bị tốt giáo án, đồ dùng, đồ chơi, trang phục…mà còn có những sáng tạo thủ thuật sư phạm, linh hoạt, không ngừng tìm tòi, học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao chất lượng dạy trẻ hát quan họ để trẻ hứng thú tham gia hoạt động, góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ và trang bị những gì tốt đẹp nhất cho thế hệ trẻ mai sau, đó là giữ gìn câu hát dân ca quan họ và phát huy truyền thống quý báu của dân tộc. 5 PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1- Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Trong dòng văn hoá và nghệ thuật âm nhạc dân gian chảy từ ngàn xưa, giữa sự đa dạng và đa diện của các dòng dân ca: chèo của Thái Bình, Nam Ðịnh, chèo tàu của Hà Tây, hát dặm Nghệ An, Hà Tĩnh, ca trù ca Huế, dân ca Nam bộ...vẫn lấp lánh một dòng dân ca riêng biệt, đặc sắc và độc đáo, đó là dân ca Quan họ vùng Kinh Bắc - Bắc Ninh. Bắc Ninh là vùng đất có bề dày lịch sử và ngàn năm văn hiến nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh, đình, đền, chùa cổ kính, truyền thống hiếu học và nhiều làng nghề có từ rất lâu đời như: Làng tranh Đông Hồ, Làng giấy Ðống Cao, đồng Đại Bái, làng buôn Phù Lưu, chạm khắc Phù Khê, tơ tằm Vọng Nguyệt… Người dân luôn gắn bó trong tình làng nghĩa xóm, trong lao động cần cù, khát vọng yêu thương. Tất cả những yếu tố đó đã hóa thân vào làn điệu dân ca quan họ ngọt ngào, sâu lắng được truyền từ đời này sang đời khác với 49 làng quan họ thể hiện trên quan họ truyền thống và quan họ mới. Việc tích lũy những khái niệm đơn giản cũng như số lượng tác phẩm quan họ gần gũi, phù hợp với độ tuổi mà trẻ được hát, biểu diễn và nghe hát sẽ đạt những cơ sở đầu tiên của thị hiếu âm nhạc. Ngoài ra, trẻ ở độ tuổi 4 - 5 tuổi đã thể hiện tính độc lập, trẻ biết đặt ra các câu hỏi như: Vì sao? Như thế nào?... Trong tư duy, trẻ bắt đầu nắm được mối quan hệ giữa các sự vật, hiện tượng. Trẻ có thể xác định được các âm thanh cao, thấp, to, nhỏ, âm sắc ( qua tiếng đàn Organ hay tiếng hát của cô giáo và các bạn ). Biết phân biệt tính chất âm nhạc: ( Vui vẻ, sôi nổi, êm dịu, tình 6 cảm nhẹ nhàng…), nhịp độ nhanh hay chậm (qua Tempo của đàn hay độ ngân nghỉ của bài hát ). Trẻ hiểu được yêu cầu của bài hát, vận động theo nhạc ( múa nhịp nhàng, uyển chuyển, biểu diễn như những liền anh, liền chị và di chuyển ở các đội hình khác nhau, vận động theo nhịp, phách ). Giọng trẻ 4 -5 tuổi đã có âm vang (tuy chưa lớn nhưng đã linh hoạt hơn, âm vực giọng ổn định trong khoảng quãng 6 (Rê – Xi). Điều này cho thấy rằng, trong hoạt động giáo dục âm nhạc, giáo viên cần nắm được đặc điểm lứa tuổi chung và đặc điểm cá biệt ở từng trẻ, có kế hoạch luyện tập hệ thống để củng cố và bảo vệ giọng hát cũng như tai nghe của trẻ. Giáo viên cần lựa chọn các bài hát quan họ không những phù hợp với chủ đề mà còn phù hợp với nhận thức, đặc điểm tâm sinh lý, âm vực của trẻ. Bài cô hát cho trẻ nghe không nên quá dài, gần gũi với đời sống của trẻ, thiết kế các trò chơi âm nhạc tạo cho trẻ có những phản xạ nhanh, linh hoạt, gây hứng thú cho trẻ hoạt động. 2- Cơ sở thực tiễn của sáng kiến kinh nghiệm Hát quan họ là hoạt động nghệ thuật rất thiết thực đối với trẻ mầm non, có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ. Khi trẻ hát ở tư thế đứng sẽ tạo điều kiện điều hòa hoạt động hô hấp, thở sâu hơn, tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, phong thái đẹp. Cảm thụ âm nhạc gắn bó chặt chẽ với sự phát triển nhận thức, đòi hỏi trẻ phải chú ý, quan sát, tưởng tượng, sáng tạo. Bên cạnh đó, qua học hát quan họ còn là cơ hội để trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển thẩm mĩ, phát triển tình cảm - xã hội. Tuy nhiên, trên thực tế chất lượng hát quan họ của trẻ còn hạn chế, một phần do hơi của trẻ còn ngắn, độ ngân giữa câu hát chưa đủ , tai nghe về nhạc quan họ còn chưa chuẩn nên chưa thể hiện được ý nghĩa của bài hát. 7 Một số giáo viên hát còn sai nhạc, chưa thuộc một số lối hát quan họ, sử dụng thành thạo dụng cụ âm nhạc, vi tính giáo án điện tử… nên dẫn đến kết quả hoạt động dạy hát không cao, chưa đáp ứng với yêu cầu, nội dung giáo dục hiện nay. Vì thế, để làm tốt công tác phát triển âm nhạc cho trẻ, mỗi giáo viên cần xác định rõ mục tiêu cần đạt ở trẻ, phải có khả năng, kiến thức âm nhạc. Nắm vững phương pháp tổ chức hoạt động, vận dụng sáng tạo những kiến thức, kĩ năng để tổ chức hoạt động dạy hát quan họ cho trẻ 4 - 5 tuổi đạt kết quả cao. 8 CHƯƠNG II THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ MÀ ĐỀ TÀI KHOA HỌC ĐỀ CẬP ĐẾN 1.Đặc điểm chung Trường mầm non của tôi nhiều năm liên tục đạt trường tiên tiến Trường có tổng số 34 cán bộ giáo viên. Trong đó có 03 Ban giám hiệu; 28 giáo viên và 03 nhân viên phục vụ. Trường có 13 lớp với tổng số cháu 425 cháu: 3 lớp 5 tuổi; 03 lớp 4 tuổi; 04 lớp 3 tuổi và 03 nhóm trẻ. Năm học 2014-2015 nhà trường phân công tôi phụ trách lớp 4-5 tuổi . Tôi nhận thấy chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non ngày một nâng cao về chất lượng dạy và học của trẻ trong trường mầm non và để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao tôi luôn tìm tòi, nghiên cứu những phương pháp hay, sáng tạo trong các hoạt động, giúp trẻ được trải nghiệm nhiều, phát huy năng khiếu âm nhạc của trẻ và của chính bản thân mình trong quá trình giảng dạy. Trong quá trình thực hiện, tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn như sau: 2- Thuận lợi. Dân ca quan họ Bắc Ninh là đặc sản tinh thần của quê hương Bắc Ninh. Được Ủy ban liên chính phủ công ước UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Ngày nay, giáo dục mầm non đã được Đảng, Nhà nước, các cấp lãnh đạo quan tâm và đầu tư hơn. Trường mầm non của tôi có vị trí ở khu trung tâm nên rất thuận tiện cho việc đưa, đón trẻ đến trường. Ban giám hiệu nhà trường luôn năng động, sáng tạo, chỉ đạo sát sao, tạo điều kiện cho giáo viên được bồi dưỡng chuyên môn, đi học tập tham quan ở các trường bạn. 9 Tổ chức các buổi chuyên đề tổ, chuyên đề trường để giáo viên học hỏi kinh nghiệm, nâng cao trình độ chuyên môn. Bản thân tôi luôn nhiệt tình tham gia vào các phong trào do Phòng và trường tổ chức. Yêu nghề, mến trẻ, có trình độ chuyên môn Cao đẳng, có năng khiếu về âm nhạc và sáng tác. Hát chuẩn nhạc, sử dụng thành thạo đàn Organ. Luôn có ý thức không ngừng học hỏi, nghiên cứu tài liệu, biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào nội dung bài dạy để đạt kết quả cao. Đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp cùng tiến bộ. Học sinh chung một độ tuổi (4 tuổi). Chăm ngoan, lễ phép, đi học đều. Hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc, một số trẻ mạnh dạn thể hiện năng khiếu hát quan họ của mình và thể hiện rất nhiều tiết mục văn nghệ đặc sắc. Đa số các bậc phụ huynh đã hiểu rõ tầm quan trọng của ngành học mầm non. Luôn quan tâm đến việc học tập của con em mình nên thường xuyên phối kết hợp với nhà trường trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ, ủng hộ kinh phí để trường, lớp mua đồ dùng, đồ chơi. 3- Khó khăn. Đồ dùng, phương tiện giảng dạy của lớp còn thiếu như: Đàn, dụng cụ dân tộc, vi tính, máy chiếu. Đồ dùng tự làm ít và chưa đẹp. Giáo viên phụ chưa qua lớp đào tạo âm nhạc, năng khiếu còn hạn chế, hát sai nhạc, sử dụng dụng cụ âm nhạc chưa thành thạo nên kết quả giờ học chưa cao. Một số trẻ phát âm còn ngọng, không có năng khiếu về hát quan họ, tiếp thu bài chậm, chưa mạnh dạn biểu diễn nên ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng. Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến học tập của con em mình chưa quan tâm tới việc động viên trẻ ca hát , biểu diễn và động viên khuyến 10 khích trẻ nên ảnh hưởng đến hứng thú của trẻ với dân ca quan họ, còn cho con đi học muộn hoặc nghỉ học nhiều. Qua khảo sát thực tế trên 25 trẻ đầu năm học 2014 – 2015 tôi đã thu được kết quả như sau. Giai đoạn đầu năm học 8 Tốt 32% Kết quả đạt được Khá Trung bình 12 48% 3 12% Không đạt 2 8% Số cháu thể hiện tốt là 8 cháu chiếm 32%. Số cháu thực hiện khá là 12 chiếm 48%. Số cháu thể hiện trung bình là 3 cháu chiếm 12%.Các cháu không đạt là 2 cháu chiếm 8%. Các cháu thường mắc lỗi sau: - Trẻ hát chưa đúng giai điệu bài hát. - Trẻ không thuộc lời bài hát - Thể hiện lời bài hát chưa rõ. - Trẻ còn nhút nhát chưa mạnh dạn * Nguyên nhân dẫn đến những tồn tại trên. - Một số trẻ nói còn ngọng. - Âm vực thấp , hơi của trẻ ngắn. - Do đặc điểm của loại hình văn hóa quan họ, lời bài hát có nhiều ca từ ngân dài, luyến láy. Trẻ khó thuộc, đôi khi khó thể hiện. - Giáo viên chưa được đào tạo chuẩn về âm nhạc đặc biệt là dân ca quan họ nên còn nhiều hạn chế trong việc hát cho trẻ nghe. - Trang thiết bị dạy học cho trẻ: Băng đĩa, phương tiện nghe nhìn còn thiếu. - Thời gian tổ chức các hoạt động dạy hát quan họ chưa nhiều. CHƯƠNG III 11 NHỮNG GIẢI PHÁP MANG TÍNH KHẢ THI Đứng trước thực trạng và những khó khăn trên, bản thân tôi rất băn khoăn, lo lắng và suy nghĩ phải làm gì để nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục, đặc biệt là tổ chức hoạt động dạy hát quan họ cho trẻ 4 - 5 tuổi. Theo tôi, mỗi giáo viên mầm non cần rèn luyện bản thân theo phương châm: “Nhiệt tình - năng động - sáng tạo”, " Mỗi thầy cô giáo là tấm gương tự học tự rèn”. Quan tâm, chăm sóc trẻ chu đáo để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. Xây dựng kế hoạch cụ thể, rõ ràng, thiết thực ngay từ đầu năm học. Tôi xin đưa ra một số biện pháp, giải pháp hữu hiệu để khắc phục những khó khăn trong quá trình thực hiện như sau: 1. Giải pháp 1: Tạo nguồn đồ dùng, đồ chơi, phương tiện giảnh dạy Đồ dùng, đồ chơi là nhu cầu tất yếu không thể thiếu đối với các hoạt động của trẻ và phát huy tính sáng tạo của giáo viên. Để gây sự hứng thú trong hoạt động âm nhạc - dạy hát quan họ, tôi đã đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường đầu tư mua cho mỗi lớp một chiếc đàn Organ với nhiều chức năng có nhạc đệm quan họ để giáo viên có thể đệm đàn trực tiếp cho trẻ múa hát và bồi dưỡng kiến thức đàn cho bản thân. Mua một số dụng cụ âm nhạc dân tộc như đàn bầu, sáo… Trang bị đủ vi tính, ti vi, đầu đĩa DVD và một số đồ dùng khác như: Sắc xô, quần áo văn nghệ phù hợp với nội dung các bài hát, điệu múa mà trẻ biểu diễn.. Bên cạnh đó, tôi đã cùng giáo viên ở lớp tự làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho ý tưởng dạy hát quan họ từ các nguyên vật liệu có sẵn trong cuộc sống hàng ngày. Tuyên truyền tới các bậc phụ huynh cung cấp ( len, vải vụn, vỏ nước ngọt, tre, gỗ…) để cô giáo là đồ dùng. Tôi đã tận dụng các hộp bánh sắt tròn đã hết, sau đó cắt dán trang trí với những họa tiết hình bông hoa, ông mặt trời…., có đế sắt sơn màu xanh 12 ở dưới làm dàn trống. Dùng bìa cát tông cứng, nhựa ốp trần, thìa sữa chua Vinamik làm đàn để trẻ biểu diễn. Với vỏ quả dừa phơi khô tôi đã dùng cưa làm thành hình tròn, sau đó sơn màu và khoan các lỗ xung quanh buộc dây len thành mõ dừa để trẻ gõ đệm rất an toàn, nghe âm thanh rõ. Từ những vỏ lon bia đã hết, cắt lấy 1/3 phần đáy, sau đó bỏ vào bên trong 2-3 viên sỏi nhỏ, úp hai đáy lon làm tay cầm. Dùng một đoạn dây thép dài 70cm uốn vào hai bên đáy lon làm tay cầm. Quấn hai bên bằng những sợi dây len nhiều màu sắc để tạo thành những chiếc trống lắc để trẻ vỗ đệm thật vui tai và ngộ nghĩnh. Thu lượm đốt tre bánh tẻ, chẻ ra những thanh trẻ nhỏ bằng nhau, dùng dao gọt nhẵn hai đầu, sơn màu hoặc quấn đề can thành đôi phách tre rất đẹp. Tận dụng các đoạn cây nứa, trúc để làm sáo thổi đệm lời bài hát tạo cho trẻ cảm giác gần gũi, mang đậm nét dân ca. Sử dụng đa dạng các loại nguyên vật liệu tạo ra âm thanh khác nhau để trẻ dễ phân biệt. Cắt, ghép vải đoạn nhiều màu sắc thành hình bông hoa, làm nơ tay để trẻ múa. Với chủ đề “Quê hương đất nước”. Để phân biệt rõ các làng cùng thi hát, tôi đã cắt hình bông hoa, dán đề can theo màu, ghép hình ảnh làng để trẻ đeo ở ngực áo. Tôi đã biết lồng ghép làm đồ dùng âm nhạc phục vụ cho giờ dạy hát quan họ của mình vào lĩnh vực Phát triển thẩm mĩ - Hoạt động “Tạo hình” với đề tài “Trang trí trang phục quan họ”. Cô giáo là người hướng dẫn, trẻ ở lớp được trực tiếp thể hiện qua các sản phẩm tạo hình cắt dán rất ngộ nghĩnh và bền đẹp. Trang phục của các liền anh là áo the được cắt từ túi bóng nilon, áo mưa mỏng màu xanh. Quần dài trắng ống rộng làm bằng giấy bọc hoa, khăn xếp trang trí bằng xốp cứng. Ô được ghép từ những chiếc que nan mềm, bìa cát tông, giấy màu đen dán ở ngoài. Trang phục của các liền chị là những dải yếm đào mặc trong áo tứ thân mớ ba, mớ bẩy. Váy đen được làm 13 bằng chất liệu giấy bọc hoa, giấy gói quà, dán kim sa. Dí đội đầu khâu sẵn để trẻ nhồi bông. Khăn mỏ quạ làm bằng giấy mềm màu đen. Nón quai thao làm từ bìa cát tông và giấy màu nhăn. Tôi cho trẻ trưng bày sản phẩm bằng cách trẻ tự mặc luôn những trang phục quan họ của liền anh, liền chị nhờ đôi bàn tay khéo léo của trẻ biểu diễn trên nền nhạc vui nhộn của bài hát “Trống cơm” (Dân ca quan họ Bắc Ninh). Với đôi bàn tay khéo léo, tôi đã làm “Nhà thiết kế” tận dụng các loại giấy nilon, giấy bọc quà, ống hút để tạo ra những trang phục ngộ nghĩnh cho trẻ. May những trang phục phù hợp với nội dung bài cô hát cho trẻ nghe (với bài hát “Hoa thơm bướm lượn” tôi cắt khâu hai cánh bướm mỏng, dán kim sa nhiều màu sắc, làm mô hình vườn hoa để bướm bay lượn ) Nhằm gây hứng thú cho trẻ và muốn giờ học dạy hát quan họ giống như chương trình biểu diễn văn nghệ tôi đã cắt dán phông trang trí với những họa tiết minh họa ( Ví dụ : “ Hát mùa mừng xuân ” hoặc “ Đậm đà khúc hát dân ca”, “Làng quan họ quê em ”…) Làm đồ dùng sáng tạo phục vụ cho trò chơi âm nhạc như : Cắt dán tranh hát quan họ dưới thuyền, hát quan họ trên đồi với trò chơi “ Hát theo hình vẽ ”. Dùng giấy bìa uốn thành mũ chóp kín và trang trí các họa tiết ngộ nghĩnh để chơi trò chơi “ Tai ai tinh ” Làm bông hoa, sản phẩm đặc trưng của quê hương, các con vật bằng vải vụn nhồi bông để làm “quà tặng âm nhạc” khiến trẻ rất vui thích. Mỗi tuần tôi đều dành thời gian một buổi chiều làm đồ dùng âm nhạc, sưu tầm các đồ chơi qua sách báo, tạp chí mầm non. Về nhà, tôi vào mạng internet truy cập trang google tham khảo : “Cách làm một số đồ dùng, đồ chơi âm nhạc mầm non ”. 2. Giải pháp 2: Nâng cao chất lượng giảng dạy cho giáo viên 14 Để đáp ứng với nhu cầu phát triển của công tác chăm sóc giáo dục trẻ, việc nâng cao chất lượng giảng dạy là rất cần thiết và quan trọng nên giáo viên cần lưu ý vận dụng những kinh nghiệm của mình cùng thực tiễn để có thể tiến hành hoạt động cởi mở, linh hoạt xen lẫn động và tĩnh. Dựa vào tình hình ở địa phương, ở trường lớp mà giáo viên tự xây dựng kế hoạch lớp mình cho phù hợp. Thực tế trong lớp tôi, cô giáo phụ lớp hát vẫn chưa chuẩn nhạc, chưa thể hiện được chất quan họ trong tác phẩm. Kĩ năng sử dụng đàn, dụng cụ âm nhạc còn hạn chế, ít sáng tạo nên chưa tự tin tham gia giảng dạy hoạt động này. Đồng thời, ảnh hưởng trực tiếp đến sự tiếp thu của trẻ vì trẻ rất dễ bắt chước theo những gì cô truyền đạt. Nhằm khắc phục điều này, tôi đã kiến nghị đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường đầu tư mua cho mỗi lớp một chiếc đàn có nhạc quan họ và mở lớp học đàn, học hát quan họ vào chiều thứ hai, thứ năm hàng tuần. Bản thân tôi trực tiếp được ban giám hi¹n bồi dưỡng và cung cấp tài liệu dạy hát quan họ với nhiều bài hát dành cho lứa tuổi mầm non như : “Con gấu bông ”, “Cô giáo em” theo điệu “Cây trúc xinh”, “Ông trăng tròn” theo điệu “Tương phùng, tương ngộ ” “Con cò đi nắng” theo điệu “Trèo lên quan dốc”… với sự tham gia của nhạc sĩ Đức Ba và ký âm của nhạc sĩ Trọng Tĩnh - Hiệu trường trường Văn hóa - Nghệ thuật tỉnh Bắc Ninh - chủ biên bộ tài liệu giảng dạy dân ca quan họ trong nhà trường, từ đó tôi sẽ giúp đỡ, truyền đạt trực tiếp cho giáo viên trong trường những kiến thức cơ bản về lý thuyết và thực hành về dụng cụ âm nhạc, chuẩn về nhạc lý, cách hát hay và đúng kỹ thuật hát quan họ với đủ bốn yếu tố: Vang, rền, nền, nảy. Khi hát luôn giữ hơi thở đều, tư thế và cổ họng thật thoải mái, khẩu hình mở vừa phải, hát luyến láy và rung giọng, vị trí âm thanh ít thay đổi để giai điệu bài hát đều đặn, hòa quện, nối tiếp nhau và không bị đứt quãng tạo nên sắc thái âm thanh đặc trưng của quan họ… Sau 15 mỗi kì học đều có thi kiểm tra, xếp loại dưới hình thức (giáo viên sẽ gắp thăm câu hỏi: Đệm đàn, hát, biểu diễn bài hát quan họ có trong chương trình và thể hiện được cảm xúc, tình cảm của tác phẩm ). Nhận xét, rút kinh nghiệm, động viên, khuyến khích giáo viên thường xuyên tập luyện để nâng cao trình độ và chất lượng trong việc dạy quan họ cho trẻ. Luôn tạo điều kiện giúp đỡ các bạn đồng nghiệp, giúp giáo viên về thẩm âm, tiết tấu, cách lấy hơi để hát chuẩn nhạc, đệm đàn sao cho hay và mạnh dạn hơn trong quá trình giảng dạy. Phối kết hợp với nhà trường tổ chức các buổi chuyên đề cho tổ 4 - 5 tuổi để các đồng chí giáo viên được trực tiếp thao diễn và đóng góp ý kiến, rút kinh nghiệm. Đề xuất với Ban giám hiệu tạo điều kiện cho giáo viên đi tham quan học hỏi, dự giờ các giáo viên trong và ngoài huyện. Nâng cao trình độ ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng (Ví dụ: Dạy hát bài “Ông trăng tròn” theo điệu “Tương phùng tương ngộ” lời Đức Ba. Ký âm: Nguyễn Trung. Giáo viên sẽ dùng máy quay ghi lại một số hình ảnh mọi người đi rước đèn trung thu, phá cỗ dưới ánh trăng tròn ngày rằm tháng tám, minh họa cho nội dung bài hát: Ông trăng tròn như người bạn gần gũi với trẻ thơ. . Luôn tạo giờ học thoải mái, không gò bó vào bài một cách sinh động nhằm tạo cho trẻ sự hứng thú và nhanh làm quen với bài hát đem lại chất lượng cao. (tôi xin lấy ví dụ một tiết học dạy hát quan họ tại lớp 4 tuổi tôi đang phụ trách : Với chủ đề : “Gia đình - Ngày 20-11”. Tôi dạy trẻ hát quan họ bài “ Cô giáo em”- Dân ca quan họ Bắc Ninh lời mới. Hình thức tổ chức giờ học thành chương trình giao lưu văn nghệ : “ Đậm đà khúc hát dân ca” với sự tham gia của ba thôn . ( Cô và trẻ đều mặc trang phục quan họ ) * Hoạt động 1: Ổn định, gây hứng thú 16 Cô mở nhạc bài hát : “ Khách đến chơi nhà” ( dân ca quan họ Bắc Ninh ) ( trẻ đi từng đôi vào sân khấu ngồi theo làng ) Cô giới thiệu chương trình bằng bài thơ : “ Sông cầu nước chảy lơ thơ Lời ca quan họ ngọt ngào đắm say Trường quay S 9 vui thay Liền anh, liền chị hát mừng quê hương Quan họ khúc hát thân thương Ba làng đoàn kết cùng nhau thi tài MC( em xi) cô giáo là em Chúc chương trình mãi đậm đà dân ca” * Hoạt động 2: Hát, biểu diễn bài hát dân ca quan họ Bắc Ninh + Dạy hát: Xin mời các liền anh, liền chị đến với phần chơi thứ nhất mang tên : “Giai điệu dân ca” ( cô dạo một đoạn nhạc của bài hát ) Hỏi trẻ : Các liền anh, liền chị vừa được nghe giai điệu của bài hát gì ? Do ai sáng tác? ( cô sinh ra và lớn lên trên quê hương Bắc Ninh. Cô rất yêu quê hương mình và yêu làn điệu dân ca quan họ nên cô sẽ hát cho các con nghe bài hát : “Cô giáo em” theo điệu “ Cây trúc xinh ” Xin mời các liền anh, liền chị cùng hát vang bài hát nào ! ( trẻ hát với nhiều hình thức khác nhau). Giảng nội dung: Bài hát “Cô giáo em” đã ca ngợi tình yêu thương của các cô giáo dành cho các mầm non tương lai của đất nước, luôn yêu thương chăm sóc các con như mẹ hiền (cho trẻ xem hình ảnh minh họa trên vi tính ) Để thể hiện tình cảm của mình với quê hương, xin mời các liền anh, liền chị đứng bên tay phải cô hát đối thật hay nhé ). + Vận động ( biểu diễn ). 17 Xin mời các liền anh, liền chị đến với phần chơi thứ hai mang tên : “Tài năng nghệ sĩ ”. Trong phần chơi này, các liền anh, liền chị của ba làng sẽ thể hiện năng khiếu quan họ của mình ( Để bài hát thêm hay khi biểu diễn các bạn hãy nhún chân thật mềm mại, múa tay thật dẻo nhé ) Nếu liền anh, liền chị nào chưa biểu diễn đẹp xin mời biểu diễn lại. Ba làng biểu diễn giao lưu với nhau. Chương trình “Đậm đà khúc hát dân ca” hôm nay rất vui được chào đón ban nhạc: “ Tre xanh ” và Chị hai Thùy Dung sẽ thể hiện bài hát dân ca quan họ “Cô giáo em” Làn điệu dân ca quan họ còn hay hơn khi được các liền anh, liền chị dùng các dụng cụ âm nhạc để vỗ đệm theo nhịp của bài hát. * Hoạt động 3: “Khúc hát giao duyên” (Nghe bài hát: Trẩy hội xuân) Cô cho trẻ nghe nhạc bài : “Trẩy hội xuân” Dân ca quan họ Bắc Ninh. Các liền anh, liền chị vừa được nghe giai điệu của bài hát gì? Do ai sáng tác? Sau đây xin mời các liền anh, liền chị cùng thưởng thức bài hát: “Trẩy hội xuân” do các nghệ sĩ đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh biểu diễn. (cô cho trẻ xem video clip) Giảng nội dung : “Trống đã giục người ơi đi trẩy hội. Nón ba tầm váy áo tứ thân. Xin gửi lòng mình theo câu hát. Trống rộn ràng ta trẩy hội mùa xuân ” Đến với chương trình “Đậm đà khúc hát dân ca ” Anh hai Minh Hải và chị ba Minh nguyê tê xin gửi tới chương trình bài hát: “Trẩy hội xuân” (dân ca quan họ Bắc Ninh) do nhạc sĩ Ngọc Lương sáng tác. (Có đội múa trống, cờ của trẻ phụ họa cho bài hát) Bài hát “Trẩy hội xuân” đã khép lại chương trình “Đậm đà khúc hát dân ca” hôm nay. Các liền anh, liền chị đều mang đến chương trình những lời ca quan họ ngọt ngào, tình cảm quê hương Bắc Ninh của chúng ta và ba làng đều dành chiến thắng ! Xin chào và hẹn gặp lại! Tôi chia sẻ kinh nghiệp của mình với các bạn đồng nghiệp về phong cách sư phạm nhẹ nhàng, mặc trang phục quan họ phù hợp với nội dung bài hát. Luôn 18 tìm tòi, khám phá những hình thức tổ chức khác nhau, từ đó sẽ giúp trẻ phát huy năng khiếu âm nhạc và giờ dạy hát quan họ sẽ đạt kết quả cao. 3. Giải pháp 3: Nâng cao chất lượng học hát quan họ cho trẻ Với lứa tuổi 4-5 tuổi, trẻ có thể xác định được các âm thanh cao, thấp, to, nhỏ, nhưng âm vực giọng chưa ổn định, hơi của trẻ còn ngắn, độ ngân giữa câu hát chưa đủ nên chất lượng hát quan họ của trẻ con còn rất hạn chế. Trẻ thường hát chưa chuẩn nhạc về cường độ, thậm chí cả giai điệu của lời ca, vận động chưa đúng nhịp, phách, chưa mạnh dạn biểu diễn. Đối với những đoạn khó hát, cô cho trẻ luyện tập riêng nhiều lần rồi mới ghép cả bài. Hướng dẫn trẻ cách lấy hơi, luyến láy, không để trẻ hát tự do. Tổ chức ôn luyện cho trẻ thông qua hoạt động “Văn nghệ cuối tuần” (vào chiều thứ 6 hàng tuần). Trẻ được thực hành kiến thức về hát quan họ qua hoạt động chơi các góc, hay biểu diễn khi lên sân khấu trong các ngày hội, ngày lễ ở trường mầm non nhân ngày khai giảng năm học mới, ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, vui tết trung thu, ngày quốc tế thiếu nhi 1/6. Chú ý rèn nề nếp, kích thích sự sáng tạo cho trẻ (khi trẻ lên biểu diễn theo đội hình hàng ngang, vòng tròn hay hình chữ U sẽ giúp trẻ có cảm giác tự tin, mạnh dạn, nhanh nhẹn, linh hoạt). Rèn cho trẻ một số động tác múa như nhún chân, cuộn tay, nhịp nhàng theo lời bài hát. Tác phong biểu diễn duyên dáng như những liền anh, liền chị quan họ. Tạo điều kiện cho trẻ tự thỏa thuận và chọn các vận động theo ý thích cùng sự sáng tạo của trẻ. Cô có thể dùng lời để khuyến khích, động viên trẻ thực hiện các hoạt động sáng tạo khác nhau. Trẻ mầm non đang trong thời kì “học, đọc” nên trẻ thường bắt chước và làm theo người lớn. Bởi vậy, khi giao tiếp với mọi người xung quanh như ông bà, bố mẹ, trẻ hay bắt chước nói theo. Do ngôn ngữ tiếng việt nói của giọng địa 19 phương nên một số trẻ phát âm còn ngọng phụ âm n - l. Vì vậy, cô vừa dạy hát vừa sửa ngọng cho trẻ, sửa ngọng ở mọi lúc, mọi nơi. Ví dụ : Bài hát “Cô giáo em” theo điệu “Cây trúc xinh” dân ca quan họ Bắc Ninh có câu : “Mặc gió sương vẫn cùng đàn em đến lớp Khuya sớm chuyên cần, uốn nắn những điều sai" Có một số trẻ khi hát còn ngọng là “Uôn lắn ” nên tôi làm mẫu, dạy trẻ phát âm uốn cong lưỡi phát âm nhiều lần từ “uốn”, “nắn" giúp trẻ phân biệt được sự khác nhau giữ phụ âm n - l . Hoặc bài hát : “Con gấu bông” sáng tác theo nhạc bài hát “Cây trúc xinh" có câu hát: “Em thắt thêm nơ hồng để cho gấu đẹp"” Với phụ âm n ( nơ hồng ) trẻ hát ngọng thành “ lơ hồng”. Cô chịu khó rèn riêng cho từng trẻ ngọng, nhờ vậy trẻ đã bớt ngọng nhiều và tự tin mạnh dạn biểu diễn. Ngoài việc dạy trẻ hát đúng lời ca, cao độ, trường độ tôi còn dạy trẻ hát và thể hiện cảm xúc, tình cảm của mình theo nội dung của bài hát. Ví dụ: Qua giai điệu ngọt ngào, tình cảm của bài hát dân ca “ Về Kinh Bắc” tôi muốn giúp trẻ hiểu được “Quan họ là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, là tài sản vô giá của dân tộc Việt Nam, nét đẹp của quê hương Kinh Bắc - Bắc Ninh”. Trẻ thấy tự hào về cảnh đẹp của Bắc Ninh, hình thành cho trẻ ý thức chăm ngoan, học giỏi để sau này lớn lên trở thành người có ích cho quê hương, đất nước. 4. Biện pháp 4:Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong quá trình dạy trẻ hát quan họ. - Hiện nay với ứng dụng CNTT tạo ra một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu quả, giáo viên có thể sử dụng Internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo dục phong phú, chủ động quayphim, chụp 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan