Tài liệu Skkn một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động góc cho trẻ 4 5 tuổi

CỘNG HÒA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TỐT HOẠT ĐỘNG GÓC CHO TRẺ 4 -5 TUỔI” Họ và tên: Trần Thị Hải Lệ Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non Sơn Thủy Sơn Thủy, tháng 12 năm 2016 1 ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TỐT HOẠT ĐỘNG GÓC CHO TRẺ 4 -5 TUỔI” 1. Phần mở đầu: 1.1. Lý do chọn đề tài. Mỗi chúng ta đều biết rằng mục tiêu chung của giáo dục mầm non là phát triển tất cả khả năng của trẻ phải hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân cách con người, làm tiền đề cho sự phát triển tốt hơn trong những giai đoạn tiếp theo. Vì thế mà giáo dục mầm non hiện nay đã và đang tiếp tục tìm ra những phương pháp mới để giảng dạy trong đó có nhu cầu về vui chơi hay còn gọi là “hoạt động góc” cũng rất quan trọng và được phân bổ như một hoạt động chính trong ngày, thông qua giờ hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, tính quan sát, kỹ năng phân biệt, so sánh, … nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, trẻ hiểu thêm về nội dung bài học, phát triển trí tuệ ở trẻ một cách toàn diện. Như chúng ta đã biết vui chơi là hoạt động chủ đạo, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của trẻ mẫu giáo, giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt. Trong quá trình giáo dục trẻ nói chung, tổ chức cho trẻ chơi nói riêng, giáo viên cần phải biết dạy cho trẻ chơi cái gì? Chơi như thể nào để đem lại kiến thức phục vụ cho hoạt động học, phục vụ cho sự phát triển tư duy của trẻ. Vì vậy các góc chơi càng phong phú bao nhiêu thì càng kích thích trẻ chơi bấy nhiêu và tạo sự ham muốn được khám phá mở mang kiến thức về thế giới xung quanh trẻ bấy nhiêu. Từ những thực tế, việc cho trẻ hoạt động góc tôi đã nhận thấy được rằng việc thực hiện hoạt động góc không phải để cho trẻ chơi không mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện trong các lĩnh vực phát triển ngôn ngữ, thẩm mỹ, thể chất, nhận thức và tình cảm xã hội. Hay nói một cách khác đây là cách để trẻ tiếp cận xã hội cuộc sống của người lớn. Vì vậy tôi thường xuyên tổ chức hoạt động góc để theo dõi trẻ và nắm bắt được những tâm tư suy nghĩ của trẻ. Gợi hỏi trẻ để trẻ nêu lên ý nghĩ của trẻ, như ở góc học tập tôi hỏi: Vì sao cháu không thích chơi ở góc này thì trẻ trả lời: Tô theo chữ chấm mờ mãi con không thích; một cháu khác ở góc nghệ thuật thì cháu nói: Con tô màu con gà xong rồi; còn lại một số cháu thì không tập trung vào góc chơi của mình mà hay đi dạo đến góc chơi của bạn. Tôi tiếp tục theo dõi vào các giờ hoạt động sau để ghi lại thật cụ thể những trẻ nào thích chơi ở những góc nào, với đồ chơi gì, trẻ nào không thích chơi, nguyên nhân vì sao 2 Thông qua hoạt động góc giúp trẻ hiểu được nội dung của công việc thật của người lớn mà trẻ chưa hề thực hiện được. Ví dụ: Như trong chơi xây dựng: Trẻ thể hiện và hiểu được xây nhà cần những nguyên vật liệu gì ? Ai đã xây nên ngôi nhà mà trẻ đang ở ? … Chơi “hoạt động góc” giúp trẻ từ chỗ không biết, chưa biết rõ đến nắm được mục đích của nội dung làm giàu vốn kinh nghiệm tăng thêm sự hiểu biết và phát triển tri thức cho trẻ. Hoạt động góc giúp trẻ phát triển sự giao lưu qua lời nói, làm giàu vốn từ cho trẻ, giáo dục nhân cách cho trẻ, tình cảm của trẻ được hình thành qua mối quan hệ tốt giữa người với người, mối quan hệ giữa con người và lao động, giữa trẻ và gia đình, tình cảm đó được thể hiện một cánh chân thành qua các trò chơi như: Gia đình, Bán hàng, Xây dựng…là trung tâm tập hợp trẻ cùng chơi với nhau theo nhóm, thể hiện sự đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong các nhóm chơi của trẻ. Thông qua “Hoạt động góc” còn giúp trẻ có lòng dũng cảm, cương quyết, có tính phấn khởi, vui mừng. Khi chơi xong trẻ tích cực học tập mang lại những giá trị tinh thần tốt cho sức khoẻ. Khi chơi trẻ được thực hiện những động tác tự nhiên với đồ dùng, đồ chơi và có ý thức giữ gìn đồ chơi ở các góc. Giờ “Hoạt động góc” còn giúp trẻ nhận ra được cái đẹp cái xấu của nội dung trò chơi, giúp trẻ phát triển óc thầm mỹ, khuyến khích trẻ sáng tạo ra nhiều cái đẹp. Chính vì tầm quan trọng muốn giúp cho sự hứng thú chơi của trẻ ngày càng nhiều hơn, mở mang kiến thức sâu rộng hơn nên tôi lựa chọn “Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động góc cho trẻ 4- 5 tuổi” 1.2.Phạm vi áp dụng đề tài: * Điểm mới của đề tài. “Hoạt động góc” là một hoạt động mà chúng ta vẫn thường tổ chức hàng ngày cho trẻ nhưng làm thế nào để “Hoạt động góc” đạt hiệu quả cao là vấn đề mà giáo viên mầm non luôn quan tâm. Đề tài “Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động góc cho trẻ 4- 5 tuổi” của tôi có những điểm mới sau: - Tạo môi trường lớp học bằng cách lấy các sản phẩm của trẻ làm ra trong các giờ hoạt động góc như tranh ảnh và đồ dùng để trang trí ở các góc, chọn làm sao cho mỗi cháu có một sản phẩm riêng để cháu hứng thú chăm sóc hoặc nâng niu và trẻ hiểu được những cái đó do tự tay mình làm ra sẽ làm cho trẻ hứng thú hơn. - Xây dựng kế hoạch tổ chức một cách khoa học, chặt chẽ. - Chuẩn bị nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi ở các góc phong phú, đa 3 dạng, tùy theo chủ đề để chuẩn bị các nguyên vật liệu khác nhau,khuyến khích phụ huynh, học sinh mang những nguyên vật liệu sẵn có đến để tạo ra các đồ chơi ở trong lớp điều này se khiến trẻ vui hơn. - Cách hướng dẫn hoạt động vui chơi, khoa học và hợp lý, luôn luôn thay đổi hình thức chơi dù chỉ là trong một chủ đề nhánh. - Đánh giá hoạt động vui chơi của trẻ chính xác và sát thực, việc đánh giá cần có sự động viên khích lệ trẻ. - Cô giáo phải là người thể hiện tốt nhiệm vụ của mình, luôn linh động sáng tạo, giúp trẻ thông qua chơi mà học. * Phạm vi áp dụng của đề tài, sáng kiến giải pháp. “Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động góc cho trẻ 4- 5 tuổi” Sáng kiến này sẽ được áp dụng vào tất cả các lĩnh vực phát triển của trẻ. 2. Phần nội dung: 2.1. Thực trạng. Năm học 2016 - 2017 bản thân được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 4 5 tuổi khu vực lẻ với 34 cháu. qua thời gian nghiên cứu đề tài, bản thân tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: *Thuận lợi: Được sự quan tâm của Phòng GD- ĐT, BGH nhà trường thường xuyên quan tâm bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. - Nhà trường luôn tạo điều kiện giúp đỡ về trang thiết bị dụng cụ, đồ dùng dạy học. - Thường xuyên được tham dự các buổi sinh hoạt chuyên môn giữa các trường để trao đổi kinh nghiệm. - Các giáo viên trong trường luôn quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau. - Bản thân đã nhiều năm dạy trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi nên phần nào hiểu được đặc điểm tâm sinh lý, khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ ở lứa tuổi này. - Đa số phụ huynh có ý thức trách nhiệm, quan tâm đến việc học tập,vui chơi của con em mình, phối hợp thường xuyên với giáo viên phụ giúp tìm kiếm nguyên vật liệu sẵn có địa phương để làm đồ dùng đồ chơi. *Khó khăn: Phòng học chưa đủ diện tích cho 34 cháu (trung bình 1,3m2/trẻ) vì vậy mà việc tổ chức “Hoạt động góc” cho trẻ còn hạn chế. 4 §ồ dùng ở các góc còn ít theo các chủ đề nhánh, đa số đồ dùng đồ chơi tự làm theo từng chủ đề, vì vậy mà chưa được phong phú nhiều chủng loại. Một số phụ huynh chưa hiểu rõ được tầm quan trọng của các hoạt động diễn ra trong ngày của trẻ, mà chỉ quan tâm đến hoạt động học, nên việc phối kết hợp để giáo dục thêm cho trẻ về các vai chơi còn hạn chế. Một số trẻ trong lớp có biểu hiện chưa hứng thú trong quá trình tham gia vào các trò chơi. Một số trẻ quá hiếu động, nói to trong quá trình chơi nên cũng ảnh hưởng tới việc học tập. Một số trẻ thì nhút nhát chưa mạnh dạn, chưa chủ động tham gia hoạt động và giao tiếp. Đồ dùng đồ chơi thì chưa bền và đẹp. Mặt khác, việc tuyên truyền với các bậc phụ huynh học sinh chưa sâu sát, chặt chẽ từ đó dẫn đến tình trạng phụ huynh chưa quan tâm đồng đều, còn lại một số phụ huynh chưa hiểu hết ý nghĩa quan trọng của việc chơi hoạt động góc nên không ủng hộ cho giáo viên việc mua sắm trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi và hỗ trợ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. Vào đầu năm học tôi đã tổ chức các giờ hoạt động góc cho trẻ, qua đó tôi nhận thấy rằng một số nhược điểm lớn là một số trẻ chưa tự xung phong nhận vai chơi của mình mà chờ cô chỉ định, trẻ chưa tự chọn góc chơi cho chính trẻ, đa số trẻ còn lẫn lộn giữa góc chơi này với góc chơi kia. trẻ không hứng thú, một số trẻ chưa biết sử dụng đồ chơi đúng mục đích dẫn đến giờ hoạt động góc đạt tỷ lệ thấp. Cụ thể như sau: Kết quả TT Tiêu chí Số lượng Tỉ lệ % 1 Trẻ hứng thú trong giờ chơi 18/34 52,9 2 Trẻ có kỹ năng chơi theo nhóm 14/34 41,2 3 Trẻ có nề nếp khi chơi 15/34 44,1 Vì vậy tôi thường xuyên tổ chức hoạt động vui chơi để theo dõi trẻ và nắm bắt được những tâm tư suy nghĩ của trẻ. Gợi hỏi trẻ để trẻ nêu lên ý nghĩ của trẻ. Tôi tiếp tục theo dõi vào các giờ hoạt động sau để ghi lại thật cụ thể những trẻ nào thích chơi ở những góc nào, với đồ chơi gì, trẻ nào không thích chơi, nguyên nhân vì sao. Từ những tình trạng thực tế mà tôi đã nêu trên. Là một giáo viên đứng lớp 5 bản thân tôi rất băn khoăn lo lắng và suy nghĩ, tìm ra một số biện pháp tối ưu nào đó nhằm giúp trẻ, lôi cuốn trẻ tham gia chơi tốt hoạt động này.Vì vậy tôi đã quyết định chọn đề tài: “Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động góc cho trẻ 4-5tuổi” nhằm giải quyết vấn đề đã nêu trên. 2.2. Một số biện pháp. * Biện pháp 1: Tạo môi trường góc và phân bố các góc. Việc thiết kế môi trường hoạt động cho trẻ được tuân theo các nguyên tắc sau: + Chia diện tích phòng thành các góc hoặc các khu vực chơi khác nhau + Bố trí góc chơi yên tĩnh (tạo hình, sách..) xa các góc ồn ào( xây dựng, gia đình, bán hàng..) + Có góc cố định (góc tạo hình, gia đình, sách..), có góc di động hoặc thay đổi tuỳ theo chủ đề chính của lớp trong thời gian đó + Có ranh giới riêng giữa các góc (sử dụng mảng tường, các giá, tủ để ngăn cách) + Có lối đi lại giữa các góc, đủ rộng cho trẻ di chuyển + Bố trí bàn ghế, đệm, gối.. phù hợp với từng góc + Đồ chơi, học liệu để mở, vừa tầm với của trẻ. Đặt tên góc dễ hiểu đối với trẻ + Sau mỗi chủ đề cần thay đổi cách bố trí và hoạt động ở các góc để tạo cảm giác mới lạ và hấp dẫn đối với trẻ + Cho phép trẻ tham gia tổ chức góc chơi của mình. Trẻ có tích cực tham gia vào hoạt động góc hay không thì việc tạo môi trường cho trẻ được tích cực hoạt động là rất quan trọng. vì trẻ nhỏ thường thích đồ vật, hình ảnh mới lạ có màu sắc nổi bật, vì thế môi trường cho trẻ tham gia vào hoạt động cần được trang trí cho đẹp, hấp dẫn trẻ và thường xuyên được thay đổi để phù hợp với chủ đề, tạo cho trẻ cảm giác mới mẻ và gây hứng thú cho trẻ.Trước đây khi trang trí môi trường lớp học chỉ với những hình ảnh mang tính chất minh hoạ, nhưng giờ đây việc trang trí môi trường không những mang tính thẩm mỹ mà tất cả các góc cần được trang trí tạo góc mở để trẻ được trực tiếp tham gia hoạt động và chơi trên những mảng tường theo tưng góc. Vì vậy khi được nhà trường phân công dạy lớp 4 - 5tuổi, tôi đã trang trí môi trường lớp và phân lớp làm 4 góc chơi chính: Góc xây dựng, góc nghệ thuật, góc 6 phân vai, góc học tập. Ở mỗi góc tôi đều trang trí môi trường tạo góc mở bằng những hình ảnh rõ ràng, màu sắc đẹp, có nhãn từ ở mỗi góc. Đối với góc học tập có thể lồng ghép rất nhiều môn học tôi đã phân góc học tập ra làm 3 nhóm nhỏ. Nhóm 1: Lồng ghép với khám phá Môi trường xung quanh với nhan đề: “ Bé vui khám phá” Nhóm 2: Lồng ghép với toán với nhãn từ và nội dung thay đổi theo chủ đề. Nhóm 3: Lồng ghép với văn học với nhan đề: “ Bé cùng kể chuyện” Đối với góc nghệ thuật , tôi sử dung giấy bóng kính trắng dán lên mảng tường phía trên có nhan đề “ Tranh đẹp của bé” phía dưới tôi đánh ký hiệu cho trẻ bằng những chữ cái có trong tên của trẻ, qua đó trẻ sẽ nhận ra được chữ cái của mình và của bạn. Tôi trang trí cho mảng tường “ Bé thích ăn gì” với hình ảnh môt bác đầu bếp đang đứng mời và phía dưới là các bức tranh được sưu tầm các món ăn, nước uống, rau, củ, quả…như vậy trẻ sẽ ghi nhớ các món ăn lâu hơn và biết cách chế biến đơn giản của món ăn. Ngoài việc trang trí tạo góc mở cho trẻ được hoạt động thì tôi còn bố trí góc chơi sao cho hợp lý với lớp mình để không ảnh hưởng đến quá trình chơi của trẻ. Tôi bố trí các góc động tránh xa các góc tĩnh. Khoảng cách giữa các góc chơi phù hợp đảm bảo an toàn và vận động của trẻ nhất là tạo ranh giới giữa các góc chơi để trẻ được hoạt động. Khi trẻ hoạt động tôi cho quay góc để tạo ranh giới giữa các góc chơi, ranh giới giưã các góc không che khuất tầm nhìn của trẻ và sự bao quát của giáo viên, chủ yếu giúp trẻ tập trung vào góc chơi của mình. Để đạt được kết quả trong hoạt động góc thì việc tạo môi trường góc và phân bố góc hợp lý là rất cần thiết để giúp trẻ hứng thú trong quá trình chơi. * Biện pháp 2. Xây dựng kế hoạch tổ chức Muốn tổ chức tốt bất kỳ hoạt động nào cũng cần có kế hoạch tổ chức cụ thể , đối với hoạt động góc cũng vậy để trẻ chơi tốt trong hoạt động góc và thuận tiện cho cô khi chuẩn bị đồ dùng cho các góc. Khi tiến hành cho trẻ chơi tôi luôn có kế hoạch cụ thể phù hợp với từng chủ đề . VD: Ở chủ điểm “ Động vật” nhánh 1: Các con vật nuôi trong gia đình , tôi có kế hoach tổ chức các góc như sau: Góc xây dưng: Xây trang trại chăn nuôi ( tôi chuẩn bị cho trẻ gạch, khối gỗ, 7 dao xây, bàn xoa, các con vật nuôi trong gia đình, cây để trồng xung quanh...). Góc học tập: Ở nhóm lồng ghép với khám phá Môi trường xung quanh với nhan đề: “ Bé vui khám phá” cho trẻ tìm tranh động vật theo nhóm các con vật nuôi trong gia đình, nhóm đẻ con, nhóm đẻ trứng… Ở nhóm lồng ghép toán: Cho trẻ chia số lượng 2 làm 2 phần (tôi chuẩn bị lô tô các con vật trong gia đình, thẻ số ...). Ở nhóm lồng ghép văn học Cho trẻ kể chuyện theo tranh ( chuẩn bị tranh cho trẻ kể câu chuyện học trong chủ điểm...). Góc nghệ thuật: Vẽ, xé dán, làm đồ chơi các con vật trong gia đình ( tôi chuẩn bị giấy, giấy màu, bút sáp, hồ dán, và nguyên vật liệu thiên nhiên để trẻ làm đồ chơi cùng cô...). Góc phân vai : cho trẻ nấu ăn, bán hàng thức ăn chăn nuôi( tôi chuẩn bị đồ chơi nấu ăn, một số thức ăn cho động vật nuôi như ngô, gạo, cám, đậu, rau...). Khi đã xây dựng được kế hoạch tổ chức tôi có định hướng cho trẻ chơi ở các góc rồi, chuẩn bị đồ dùng của góc trước để khi trẻ tham gia vào hoạt động sẽ không phải gián đoạn thiếu cái nọ, cái kia lúc đó cô sẽ chỉ đi quan sát và hướng dẫn trẻ. Tôi thấy trước khi tiến hành hoạt động mà xây dựng kế hoạch tổ chức trước thì rất thuận lợi và chủ động. Biện pháp 3. Chuẩn bị nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi ở các góc. Muốn cho trẻ hoạt động tốt hoạt động này, thì ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc, không lên một cách chung chung mà vạch ra rõ ràng cụ thể cho việc làm đồ dùng, đồ chơi cho từng chủ đề. Ngoài những đồ dùng, đồ chơi có sẵn tôi tận dụng những nguyên vật liệu ở dạng phế liệu sẵn có ở địa phương như: Thùng catton, xốp, đĩa video cũ, giấy báo có trang bìa quảng cáo, chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, hộp đựng cơm, vải vụn, chuổi hạt, vỏ ốc, vỏ ngao, vỏ điệp, ống chỉ, tăm tre, khối gỗ, … tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an toàn về tính mạng, không gây độc hại, không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ. Từ những nguyên vật liệu trên cô cùng với trẻ tạo ra rất nhiều đồ chơi ở các góc. Ví dụ: Có thể dùng chai C2, trà xanh để làm chén, bộ tách trà cho cháu chơi ở góc gia đình, vải vụn để trẻ may áo quần búp bê. Việc chuẩn bị đồ dùng cần phải phù hợp với nội dung chủ đề. Ví dụ: Chủ đề Tết – Mùa xuân thì cô giáo cần chuẩn bị đồ dùng như: Lon nước yến, hộp giấy hình 8 vuông, giấy màu xanh, giây nilon, ống hút trân châu, giấy bìa kính, cành cây khô, giấy màu, hồ dán, tranh ảnh về ngày tết, bài hát, bài thơ về mùa xuân, … khi trẻ chơi ở các góc trẻ có đủ đồ dùng để thực hiện một số nội dung như: Làm bánh tét, bánh chưng, làm kẹo trong ngày tết, cắm hoa ngày tết, hát múa về ngày tết, mùa xuân, xem tranh ảnh về ngày tết, mùa xuân. Từ những nội dung đó, nhằm hỗ trợ cho giờ hoạt động chung giúp trẻ sáng tạo hơn trong việc thực hiện một số hoạt động và giúp trẻ khắc sâu kiến thức hơn. Muốn cho trẻ thực hiện hoạt động vui chơi ở các góc một cách rõ ràng, cụ thể và mang tính chặt chẽ thì ngoài những biện pháp trên còn có một biện pháp mà tôi nghĩ cũng rất quan trọng đó là: Nội dung chơi ở các góc. Ví dụ: Trong trò chơi xây dựng thì cô phải hiểu được ý nghĩa của trò chơi xây dựng đối với trẻ là loại trò chơi biểu hiện khả năng tạo hình của trẻ, từ những khối gỗ, khối nhựa, hộp giấy, … với những dạng kích thước khác nhau trẻ có thể lắp ghép, xây dựng nên những công trình như công viên, trường học, …; hoặc từ những vật liệu thiên nhiên như vỏ sò, đá, sỏi, … trẻ xây nên vườn trường, vườn cây, … Trong những công trình đó sáng kiến của trẻ được bộc lộ rõ nét. Tuỳ theo hoàn cảnh sống, vốn sống và khả năng tưởng tượng mỗi trẻ điều có những khả năng riêng biệt và được biểu hiện trong các công trình của mình. Qua trò chơi thoả mản nhu cầu tìm hiểu về đặc điểm, tính chất của thế giới xung quanh, đặc biệt là đồ vật xung quanh trẻ. Thông qua trò chơi trẻ rèn luyện khả năng lắp ghép xây dựng, đồng thời phát triển trí tưởng tượng, ý thức, tình cảm, tính tò mò, tính ham hiểu biết, … và đó cũng là những phẩm chất cần thiết cho con người trong thời đại phát triển. Trong trò chơi xây dựng tôi thường hay vấp phải một chủ đề chỉ xây dựng một mô hình, như: Chủ đề trường mầm non tôi chỉ cho trẻ xây dựng trường mầm non, xây dựng lặp đi, lặp lại nhiều lần trong chủ đề, tình trạng này sẽ làm cho trẻ nhàm chán và không phát triển tính sáng tạo của trẻ. Từ đó tôi tìm ra biện pháp khắc phục như sau: Cũng với việc xây dựng trường mầm non tôi hỏi ý định trẻ muốn xây dựng một ngôi trường mới trong tương lai như thế nào? Vì sao con lại thích xây dựng ngôi trường như vậy? Đồ chơi của trẻ mẫu giáo cần đa dạng và phong phú. Nhiều đồ chơi của trẻ có kích thích nhỏ nên làm lâu, đòi hỏi tôi phải chịu khó kiên trì khi làm đồ chơi cho 9 trẻ. Ngoài những gì bản thân tôi đã biết tôi còn hỏi thêm ở các bạn đồng nghiệp để tạo ra các đồ dùng, đồ chơi phong phú hơn, phù hợp với nội dung chơi. Muốn có nguồn nguyên vật liệu dồi dào cần kết hợp với phụ huynh tìm kiếm các loại tranh ảnh, tờ lịch có tranh liên quan đến trò chơi. Tôi luôn quan sát quá trình chơi và ghi chép lại những nguyên vật liệu, đồ chơi mà trẻ thích để cung cấp kịp thời cho nhu cầu của trẻ. * Biện pháp 4. Cách hướng dẫn hoạt động vui chơi. Ở bất kỳ hoạt động nào cũng vậy, khi tiến hành tổ chức cần gây hứng thú cho trẻ. Ở hoạt động góc khi tiến hành vào tổ chức tôi thường cho trẻ hát một bài trong chủ đề sau đó dẫn dắt trẻ vào nội dung chơi, trẻ phải biết tên trò chơi, nội dung chơi là gì và ở chủ đề nào, từ đó cô cùng trẻ thảo luận, bàn bạc và đưa ra các ý kiến về các góc chơi, bằng những câu hỏi thăm dò ý của trẻ, cô thiết lập gợi ý mối quan hệ giữa các vai chơi, các tập thể chơi nhỏ để phục vụ cho cả chủ đề chơi chung.. VD: Ở chủ đề “Động vật”. Tôi cho trẻ hát bài : Gà trống mèo con và cún con Tôi hỏi trẻ vừa hát gì? Có những con vật nào? Các con vật đó sống ở đâu? Ngoài các con vật đó ra trong gia đình còn nuôi các con vật nào? Cho trẻ kể tên . Sau đó tôi sử dụng các câu hỏi thăm dò ý đồ của trẻ như sau: + Ở góc xây dựng hôm nay các con sẽ làm gì? + Góc học tập theo các bé sẽ chơi gì? + Góc phân vai sẽ đóng vai những ai? + Góc nghệ thuật làm những công việc gì? Khi có nhiều ý kiến trái ngược nhau hoặc trẻ còn lúng túng chưa biết nên làm gì, chơi gì thì cô sẽ gợi mở cho trẻ xem chơi như thế nào là hợp lý nhất để cùng đưa ra ý kiến chung nhất . Khi thảo luận xong tôi cho trẻ tự tìm góc chơi thích hợp và bạn chơi để cùng tham gia vào hoạt động như vậy trẻ rất hứng thú và tích cực tham gia chơi và hoàn thành nhiệm vụ đề ra. Trước đây khi tổ chức hoạt động góc cô thường phân vai cho trẻ chơi ở một góc cụ thể, trẻ không được tự do lựa chọn vai chơi cho mình, giờ đây trẻ chơi không bị gò ép, mang tính chất chỉ định, nhưng cũng có những trường hợp trẻ lợi dụng điều này để chơi ở một góc nhất định mà không sang góc khác, đòi hỏi tôi phải quan sát và tìm hiểu lý do, khi đó tôi sẽ phân tích rồi dẫn dắt trẻ sang các góc khác một cách thích thú. Vì vậy việc trao đổi sẽ giúp trẻ mạnh dạn đưa ra ý 10 kiến của mình phát huy đợc khả năng sáng tạo và tinh thần tập thể. Để trẻ biết được cách chơi, trong quá trình chơi luôn tự tin và biết liên kết với nhau ngay từ đầu tôi hướng dẫn cho trẻ biết cách chơi để trẻ hình thành kỹ năng chơi và chơi tích cực từ đó phát huy khả năng sáng tạo và sử lý tình huống khi chơi. Trong khi trẻ chơi tôi luôn bao quát động viên hướng dẫn trẻ và dùng những câu hỏi để kích thích sự tìm tòi sáng tạo của trẻ. Bước đầu tôi có thể nhập vai và cùng chơi với trẻ khi trẻ đã biết cách chơi thì tôi rèn kỹ năng chơi cho trẻ. VD: ở góc phân vai chủ điểm Nước và hiện tượng thiên nhiên tôi đến nhóm bán hàng nhập vai và hướng dẫn trẻ chơi, dùng các câu hỏi giao lưu để trẻ mạnh dạn trả lời như: chào bác, hôm nay các bác bán hàng gì vậy? Hàng này dùng để làm gì?...từ đó trẻ biết cách xưng hô với khách và biết được tên các mặt hàng mình bán dùng để làm gì. Hay khi rẻ chơi nấu ăn tôi sẽ đến bên trẻ và hỏi trẻ hôm nay các bác dự định nấu gì? Tôi chưa biết làm món ấy các bác có thể hướng dẫn tôi được không ?.... Khi trẻ đã biết cách chơi tôi cho trẻ chơi theo cách của mình một cách tự nhiên tôi chỉ quan sát trẻ chơi và dùng câu hỏi kích thích sáng tạo của trẻ. Qua trò chơi đóng vai này giúp trẻ bắt chước lại những cử chỉ lời nói của mọi người xung quanh rồi tái hiện lại trong quá trình chơi, trong quá trình trẻ chơi còn cần giáo dục trẻ phải biết lễ phép, tôn trọng và biết cách xưng hô đúng mực vì đây là một xã hội thu nhỏ dưới trí nhớ, trí tưởng tượng của trẻ. Góc xây dựng là góc chơi biểu hiện khả năng sáng tạo của trẻ từ những viên gạch, khối xốp nhựa với những kích thước khác nhau tre có trẻ lắp ghép, xây dựng lên những công trình như: Trang trại chăn nuôi, khu vui chơi, đường giao thông…. VD: Ở chủ điểm giao thông : Xây đường giao thông Sau khi quan sát trẻ làm tôi có thể dùng câu hỏi Các bác đang xây gì? Để làm gì? sau khi xây xong các bác cho các phương tiện đi ở đâu? Khi đã xây xong thì sẽ giao lưu với góc bán hàng mua các phương tiện giao thông như ô tô, xích lô… như vậy sẽ tạo được sự liên kết giữa các nhóm chơi với nhau để cùng hoàn thành một nhiệm vụ, công việc chung. Hay khi bác bác thợ xây hoàn thành công việc thì mời các bác sang ăn cơm ở góc nấu ăn… Còn góc học tập tôi hướng dẫn trẻ chơi theo nhóm Nhóm 1: Cho trẻ kể chuyện theo tranh Nhóm 2: Cho trẻ đang đọc sách 11 Góc nghệ thuật : “chủ điểm nước và hiện tượng thiên nhiên “ tôi cho trẻ vẽ , xé dán về mưa, cầu vồng , làm đồ dùng đồ chơi cùng cô…. Góc thiên nhiên: Trẻ cùng nhau khám phá sự vật hiện tượng xung quanh qua quá trình thử nghiệm, như: Khám phá vật nổi - vật chìm, không khí, chăm sóc cây trồng hay chơi với cát nước.... cũng thông qua giờ chơi ở góc thiên nhiên trẻ được vui đùa với thiên nhiên, tự mình trồng cây, chăm sóc cây và tìm hiểu được quá trình phát triển của cây và biết được lợi ích của cây xanh đối với con người, trẻ biết được cát nước là những nguyên liệu sáng tạo ra nhiều công trình và có nhiều tác dụng… Muốn cho trẻ hứng thú tham gia vào các trò chơi trong “Hoạt động góc” thì cô giáo phải là người luôn tạo ra những cái mới ở các góc, thay đổi góc chơi phù hợp theo chủ đề, theo quy luật động động, tĩnh tĩnh, như vậy làm cho sự tò mò của trẻ nhiều hơn và ham muốn hoạt động góc hơn. Không chỉ giờ hoạt động góc trẻ mới được thỏa sức sáng tạo mà mọi hoạt động cô đều phải tạo sự hứng thú kích thích sự tò mò khám phá của trẻ. Lớp học luôn thay đổi hình thức trang trí tranh ảnh và đồ dùng, đồ chơi cũng làm cho trẻ thích thú hơn. * Biện pháp 5. Rèn luyện kỹ năng chơi ở các góc cho trẻ. Hoạt động góc phản ánh sự sáng tạo, độc đáo của nhận thức và ngôn ngữ, nó là tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Khi trẻ hoạt động góc có nghĩa là đang sống trong cuộc sống thực, trong khi chơi trẻ được đối thoại cùng nhau, trao đổi thỏa thuận, thương lượng cùng nhau, trẻ phải nói cho bạn chơi hiểu và phải hiểu lời bạn cùng chơi. Từ đó làm cho trí tuệ của trẻ phát tiển mạnh mẽ chịu ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển tình cảm xã hội của trẻ hướng đến cái đẹp trong giao tiếp, cư xử giữa người với người, góp phần hình thành hành vi văn minh trong xã hội, hình thành thái độ tích cực của trẻ với bản thân. VD: Khi đóng vai bác sĩ thì trẻ bắt chước bác sĩ: Mặc quần áo bule, đeo tai nghe, cầm kim tiêm và cặp nhiệt độ, khi gặp bệnh nhân thì bác sĩ tươi cười ân cần, chu đáo hỏi thăm bệnh nhân và bán thuốc. Còn bệnh nhân thì biết bác sĩ bán cho thuốc uống để chữa bệnh gì? Khi gặp những tình huống xảy ra với bệnh nhân thì trẻ sử lý được những tình huống đó. VD: Khi chơi đóng vai người bán hàng thì trẻ biết người bán hàng sẽ phải niềm nở, tươi cười khi có khách đến mua hàng biết cân đo, thu tiền và trả tiền thừa * Biện pháp 6. Đánh giá “Hoạt động góc”. 12 Khi cháu nhập vai cô cần bao quát các cử chỉ chính xác để có biện pháp và cách xử lý phù hợp động viên khuyến khích cháu chơi tốt hơn. Từ đó có thể động viên cháu sưu tầm thêm những phế liệu để cô và các cháu cùng làm thêm đồ chơi cho các buổi chơi khác, cô nên có biện pháp khen và động viên rõ ràng để khích lệ cháu. Khi đến nhận xét các góc chơi cô giáo cần khen ngợi những cháu chơi ngoan, chơi tốt và có tính sáng tạo khi chơi giúp trẻ cảm thấy vui hơn, hứng thú hơn trong những lần chơi sau. Ví dụ: Trẻ xây dựng khuôn viên công trình bố trí chưa được khoa học thì cô không chê trẻ mà động viên trẻ bằng lời nói khích lệ như: lần sau con nên đặt cái này vào chổ này, hay cái kia vào chổ khác… Ngoài ra cô còn công bố buổi chơi hôm nay cô thấy có cái này của bạn A, B làm đẹp lớp chúng ta cùng dùng để trang trí ở góc nghệ thuật…. Trong quá trình trẻ chơi tôi còn rèn nề nếp cho trẻ như yêu cầu trẻ phải biết lắng nghe và thực hiện theo yêu cầu của cô, việc rèn cho trẻ có những nề nép trong quá tình chơi là rất cần thiết vì đây là hạot động mà tất cả các trẻ đều tham gia. Nếu không rèn nề nếp trong quá trình chơi thì khi chơi trẻ sẽ không tuân theo quy tắc chung của lớp như tranh giành đồ chơi, quăng ném, chơi tuỳ theo sở thích mà không tuân theo quy tắc nào khi đó giờ chơi sẽ không đạt kết quả, Đặc biệt khi trẻ giao lưu giữa các nhóm sẽ nói to làm ảnh hưởng và phân tán sự tập chung chơi của các nhóm khác. Vì vậy trớc khi cho trẻ chơi tôi luôn thường xuyên nhắc trẻ nói nhỏ khi muốn trao đổi với nhau, trong quá trình trẻ chơi tôi luôn đi từng nhóm để uốn nắn cho trẻ cách nói nhỏ đủ nghe để không ảnh hưởng đến bạn khác. VD: Góc xây dựng : Các bác thợ xây được bác thợ cả phân công mỗi người một việc vì thế các bác nên tập chung vào công việc của mình để tránh xảy ra tai nạn lao động, nếu các bác vướng mắc điều gì thì phải hỏi bác thợ cả nhưng phải nói nhẹ nhàng. Từ những tình huống như vậy nếu chúng ta thường xuyên uốn nắn thì tôi tin chắc rằng trẻ sẽ dần hình thành cho mình nếp và kỹ năng chơi tốt. Ngoài ra còn cần rèn cho trẻ kỹ năng lấy cất đồ dùng đồ chơi nhẹ nhàng đúng nơi quy định vì trẻ 4 tuổi đã có thể tự phục vụ bản thân mình trong quá trình chơi. Khi trẻ đã có nề nếp chơi ngoan thì chúng ta mới rèn được kỹ năng chơi qua một thời gian tôi thấy nề nếp khi chơi đã tiến bộ rất nhiều. Đánh giá “Hoạt động góc” việc gì cũng vậy có chỉ tiêu kế hoạch thì phải kiểm tra đánh giá lại mức độ thực hiện kế hoạch đó, có nghĩa là phải đánh giá phải 13 nhìn nhận lại những việc mà cô và trẻ đã làm được và chưa làm được để tìm ra biện pháp và giải pháp thích hợp nhằm tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cao hơn. Việc tổ chức hoạt động góc cho trẻ hoạt động, trong quá trình thực hiện hoạt động góc đã phát huy tối đa hoạt động của trẻ chưa? Cách bố trí các góc và sắp xếp như thế nào để hoạt động góc thực sự là hoạt động đa dạng cho trẻ khám phá có hiệu quả, để từ đó trẻ có ý thức được chơi mà học, học bằng chơi. Do đó phải luôn có sự theo dỏi, kiểm tra xem hoạt động của trẻ như thế nào? Sử dụng những loại đồ dùng gì có hiệu quả. Để có kế hoạch bổ sung những đồ dùng đồ chơi mà trẻ yêu thích nhằm tạo sự hứng thú, thích được tìm hiểu thế giới xung quanh phong phú và hấp dẫn. Điều đó mới giúp cho cô giáo đạt được mục đích của mình. * Biện pháp 7. Phối hợp giữa 2 giáo viên Để tổ chức tốt hoạt động góc thì cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa hai giáo viên cùng một lớp. khi tiến hành tổ chức cho trẻ, tôi dùng các câu hỏi gợi mở để trẻ trả lời nhưng trẻ chưa biết trả lời, tôi hỏi cô giáo dạy cùng để cô nói lên ý tưởng của buổi hoạt động góc hôm nay, khi đó sẽ tạo cho trẻ sự thích thú và muốn được tham gia chơi. Hai cô cùng thảo luận trẻ sẽ rất hứng thú lắng nghe và muốn được tham gia thảo luận cùng, lúc đó tôi sẽ hỏi ý tưởng của một vài trẻ xem con muốn chơi ở góc nào? Chơi ở góc đó con sẽ làm gì?... việc phối hợp giữa hai giáo viên khi rèn nề nếp và kỹ năng chơi cho trẻ cũng rất thuận lợi như: trong giờ hoạt động góc mỗi cô sẽ phụ trách rèn cho trẻ ở một góc nào đó, cô sẽ tham gia chơi cùng trẻ để cung cấp cho trẻ thêm kỹ năng chơi, và việc bao quát lớp sẽ thuận tiện hơn…Trước đây khi thiếu giáo viên thì chỉ có cô tổ chức cho trẻ hoạt động nên việc bao quát và rèn kỹ năng chơi cho trẻ cũng gặp nhiều khó khăn, giờ đây mỗi lớp có 2 giáo viên với số trẻ trong quy định và sự phối hợp tốt giữa hai cô trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ đã đem lại rất nhiều thuận lợi. Biện pháp 8. Kết hợp với phụ huynh. Kết hợp trao đổi với phụ huynh là một trong những công tác hết sức quan trọng đối với người giáo viên mầm non. Muốn hoạt động vui chơi đạt kết quả giáo viên cần liên hệ với phụ huynh vào thời gian trả và đón cháu, cho phụ huynh xem một số đồ dùng sáng tạo làm từ phế liệu phụ huynh cho để từ đó động viên phụ huynh cho thêm một số phế liệu để làm đồ dùng vui chơi cho các cháu đạt kết quả cao hơn. 14 Không chỉ trao đổi về các đồ chơi đến với phụ huynh mà còn trao đổi về các mặt phát triển của trẻ khi được học và được chơi. Gióp phô huynh biÕt ®-îc ho¹t ®éng häc ë tr-êng cña trÎ để phụ huynh phấn khởi và yên tâm khi gửi con đến trường. Từ đó phụ huynh sẽ động viên cháu đi học đều hơn. Có sự thay đổi nhìn nhận về việc học và chơi của con mình, nhận thấy được tầm quan trọng việc học bằng chơi, chơi mà học của trẻ ở trường, phụ huynh có nhiều giúp đỡ cho giáo viên trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu làm đồ dùng sẵn có ở địa phương. Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, sự góp ý của các bạn đồng nghiệp trong trường qua các buổi dự giờ. Lớp học của tôi đã thu hoạch được những kết quả như sau: - Đối với giáo viên: + Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ hoạt động góc cho trẻ. + Có nhiều kinh nghiệm trong việc sưu tầm nguyên vật liệu. + Nâng cao tay nghề trong việc làm đồ chơi. + Tạo ra được nhiều đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu. - Đối với trẻ: + Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên tôi nhận thấy trẻ tôi đang dạy có khả năng giao tiếp mạnh dạn hơn, sử dụng đồ dùng khéo léo hơn, tạo ra nhiều sản phẩm đẹp hơn và có nhều sáng tạo khi tạo ra một sản phẩm. + Biết thể hiện tình cảm giao lưu giữa bạn bè, giữa trẻ và cô, thích chơi cùng bạn và biết được nhiệm vụ của mình và bạn trong khi chơi, có thái độ tự giác cùng bạn đến góc chơi, hứng thu trong khi chơi, biết chơi đoàn kết trong nhóm chơi. - Đối với phụ huynh: Có sự thay đổi nhìn nhận về việc học và chơi của con mình, nhận thấy được tầm quan trọng của trò chơi hoạt động góc, có nhiều giúp đỡ cho giáo viên trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu làm đồ dùng. + Kết quả cụ thể như sau: Kết quả TT Tiêu chí Số lượng Tỉ lệ % 1 Trẻ hứng thú trong giờ chơi 25/34 73,5 2 Trẻ có kỹ năng chơi theo nhóm 27/34 77,1 3 Trẻ có nề nếp khi chơi 31/34 91,2 3. PHẦN KẾT LUẬN: 15 3.1. Ý nghĩa của đề tài. Việc cho trẻ hoạt động góc là một hoạt động vô cùng quan trọng hàng ngày đối với trẻ không thể thiếu được. Vì thế là một giáo viên mầm non tôi cần xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải khắc phục mọi khó khăn để tổ chức tốt cho trẻ hoạt động hàng ngày ở các góc. . .Qua việc thực hiện áp dụng biện pháp mới tôi thấy trẻ thích chơi hơn, sáng tạo hơn, linh động hơn, nhanh nhẹn hơn, thay vào sự nhàm chán của trẻ ở những năm học trước bằng những sự hứng thú, tập trung, giúp trẻ thể hiện được sự khéo léo, óc tưởng tượng, sự giao lưu giữa bạn bè. Tạo cho giáo viên thêm phần khéo léo, sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. Biết tìm ra các giải pháp để thực hiện tốt chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ: + Nắm vững đặc điểm tâm sinh lý và khả năng nhận thức và kỹ năng hoạt động của trẻ để lựa chọn đồ chơi, hình ảnh thích hợp. + Đồ chơi, hình ảnh, cách bố trí trong lớp phải phù hợp với độ tuổi và khả năng phát triển của trẻ. + Tạo môi trường góc và phân bố các góc hợp lý + Có nhiều kinh nghiệm trong việc sưu tầm, chuẩn bị nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi. + Cách hướng dẫn hoạt động vui chơi nhẹ nhàng hơn, lôi cuốn trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động. + Xây dựng kế hoạch tổ chức một cách khoa học, chặt chẽ. + Cải tiến đồ dùng, đồ chơi phải đẹp hấp dẫn, sáng tạo có tác dụng thu hút, lôi cuốn trẻ, tạo cho trẻ niềm say mê, húng thú học và hoạt động. Đồ dùng nhiều loại, đa dạng và thay đổi thường xuyên. + Chuẩn bị nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi ở các góc phong phú, đa dạng. + Cách hướng dẫn hoạt động vui chơi, khoa học và hợp lý, luôn luôn thay đổi hình thức chơi dù chỉ là trong một chủ đề và cô hướng dẫn trẻ, tổ chức cho trẻ phải nhẹ nhàng, thoải mái, tránh gò ép. + Đánh giá hoạt động vui chơi của trẻ chính xác và sát thực, có sự động viên khích lệ trẻ. 3.2. Kiến nghị, đề xuất. + Đối với nhà trường 16 Nhà trường tạo mọi điều kiện về cơ sở vật chất như phòng học đủ diện tích theo quy định để tổ chức các góc hoạt động đảm bảo phù hợp. Mua sắm thêm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các chủ đề, trang cấp thêm đồ dùng đồ chơi cho các chủ đề để trẻ được hoạt động phong phú hơn.. Sắp xếp và tạo mọi điều kiện, thời gian cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liệu sẵn có để làm phong phú các đồ dùng đồ chơi trong lớp học. Trên đây là một số “Một số biện pháp giáo tæ chøc tèt ho¹t ®éng gãc cho trẻ 4- T tuổi”. Qua thời gian tìm tòi và nghiên cứu, không sao tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được sự quan tâm hỗ trợ, đóng góp ý kiến của Hội đồng khoa học các cấp để sáng kiến kinh nghiệm ngày càng hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! 17 NHẬN XÉT HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NHÀ TRƯỜNG ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ............................................................................................................................ NHẬN XÉT HỘI ĐỒNG KHOA HỌC PHÒNG GD & ĐT ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………….......................................... ..................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………….......................................... ................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………….......................................... ..................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… …………………………………………………………….......................................... ................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 18 19