Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học dân hòa.

SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập- Tự do – Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. SƠ YẾU LÍ LỊCH Họ và tên Ngày sinh Năm vào ngành Chức vụ Đơn vị công tác Trình độ chuyên môn Hệ đào tạo Khen thưởng : Lê Thị Nga : 11-9-1975 : 2005 : giáo viên : Trường tiểu học Dân Hòa : Cao Đẳng : Tại chức : Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở II. ĐẶT VẤN ĐỀ. 1.Tên đề tài: “Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa”. 2. Lí do chọn đề tài: a.Cơ sở lí luận: Như chúng ta đã biết đạo đức là một mặt không thể thiếu của một con người. Bác Hồ đã từng dạy : " Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó " 1/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. Thật vậy, một con người có tài giỏi đến mấy mà không có đạo đức thì cũng như không. Trong báo cáo chính trị của đại hội VII Đảng ta đã khẳng định rằng : Đất nước ta đang chuyển mình trong xu thế đổi mới toàn diện, sâu sắc trên tất cả các lĩnh vực, tất cả đang đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt đổi mới công tác tư tưởng chính trị phải " Tiếp tục bồi dưỡng cán bộ Đảng viên và nhân dân những nguyên lý cơ bản của CN Mác - Lê Nin, tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh, những quan điểm đường lối của Đảng ". Nhưng trong xu thế xã hội hiện nay thì đạo đức đang bị suy thoái rất nhiều và đã thấy xuất hiện bên cạnh những mặt tích cực tốt đẹp của nó không biết bao nhiêu hiện tượng tha hóa, lừa đảo, buôn bán gian lận, chạy theo cuộc sống đồng tiền, làm ăn phi pháp mà quên đi cái lương tâm đạo đức vốn có của mình. Đối với nhà trường tiểu học giáo dục đạo đức là một mặt quan trọng của hoạt động giáo dục nhằm hình thành những con người có đầy đủ phẩm chất : Đức, trí, thể, mỹ nhằm xây dựng những tính cách nhất định và đối với mọi người trong xã hội. Nó là nền tảng của giáo dục toàn diện. Vì vậy công tác giáo dục trước tiên là phải chăm lo bồi dưỡng đạo đức cho học sinh, coi đó là căn bản, cái gốc cho sự phát triển nhân cách, chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy : " Bây giờ phải học, học để yêu tổ quốc, yêu nhân dân, yêu khoa học và yêu đạo đức " Và trường tiểu học là nơi hình thành nhân cách đầu tiên cho trẻ. Nhà trường là nơi không những dạy chữ mà còn dạy về nhân cách, lẽ sống ở đời cho học sinh để làm chủ tương lai của đất nước sau này. Bác Hồ đã từng nói " Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người ".Vì thế trong nền giáo dục từ trước cho đến nay việc giáo dục nói chung và giáo dục cho trẻ em nói riêng luôn đòi hỏi phải có sự quan tâm rất lớn từ nhiều phía. 2 . Về mặt thực tiễn. Nước ta đang bước vào thời kì hội nhập kinh tế, bên cạnh những mặt tích cực thì cũng làm phát sinh những vấn đề mà chúng ta cần quan tâm : Bản sắc văn hóa dân tộc bị đe dọa, sự xâm nhập của các văn hóa phẩm đồi trụy làm xóa mòn những giá trị đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc. Hiện nay trong các nhà trường nói chung và trường tiểu học Dân Hòa nói riêng vẫn còn một số học sinh sa sút về đạo đức, về nhu cầu cá nhân phát triển lệch lạc kém ý thức trong quan hệ cộng đồng, không có tính tự chủ dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu và cụ thể là học sinh khối 4. Nhà trường vốn là nơi hình thành nhân cách đầu tiên cho học sinh nhưng sự quan tâm của nhà trường đến vấn đề đạo đức của học sinh còn bị hạn chế, giáo viên vừa làm công tác chủ nhiệm vừa phụ trách Đội trong lớp nên tổ chức các hoạt động còn lỏng lẻo chưa phát huy, chưa thực hiện đúng chức năng của mình. Các đoàn thể còn thiếu sự quan tâm đầu tư cho kế hoạch trong hoạt động giáo dục. Sự quan tâm nhận thức của phụ huynh còn quá hời hợt. Thêm vào đó 2/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. trong phương pháp giáo dục còn để lại nhiều lỗ hỏng, sự kết hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội chưa được nhịp nhàng, đồng bộ.Chính vì thế mà ở học sinh tiểu học vấn đề về đạo đức các em đang xuống cấp. Cho nên giáo dục đạo đức là một vấn đề cấp bách đặt ra cho toàn xã hội hiện nay cần được giải quyết nhanh chóng và kịp thời. Đó chính là lý do tôi chọn đề tài “Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa” để nghiên cứu. 3. Mục đích nghiên cứu. Qua quá trình nghiên cứu về lý luận và thực tiễn để đưa ra biện pháp nâng cao giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học trường tiểu học Dân Hòa. 4. Đối tượng nghiên cứu. Nghiên cứu về thực trạng giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. 5. Phương pháp nghiên cứu - Đọc tài liệu - Trò chuyện để tiếp cận giáo viên và học sinh. - Lấy ý kiến chuyên gia về lĩnh vực này ( Thầy, cô) 6. Phạm vi nghiên cứu: Giáo dục đạo đức cho học sinh ở trường Tiểu học Dân Hòa từ tháng 9 năm 2014 đến hết tháng 4 năm 2015. III.QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 1. Thực trạng của việc giáo dục đạo đức ở trường Tiểu học Dân Hòa. 1.1. Vài nét về trường trường tiểu học Dân Hòa: - Địa bàn dân cư: Xã Dân Hòa tuy không rộng nhưng dân số tập trung khá đông nằm dọc đường quốc lộ 21B, các cơ quan trường học, bệnh viện đều nằm tại trung tâm của xã. Học sinh số đông là con gia đình lao động, song do có nghề phụ nên đời sống kinh tế được ổn định, phần đa các gia đình đều quan tâm, tạo điều kiện để con em đến trường được học hành, giáo dục. - Đội ngũ giáo viên: theo số liệu tìm hiểu được thì đội ngũ cán bộ,giáo viên, nhân viên của trường có tất cả là 52đồng chí, trong đó phần lớn là giáo viên nữ. Trình độ đạt chuẩn 100%, trên chuẩn 90%. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ đó các thầy cô giáo đem hết tài năng vốn có của mình nhằm mục đích trang bị kiến thức cho học sinh hình thành dần dần từng bước xây dựng trường càng đi lên và đạt được thành tích cao trong nhiều năm học. 1.1.1 Thuận lợi: 3/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. - Được sự quan tâm phối hợp tốt của các đoàn thể trong nhà trường, hội cha mẹ học sinh. Một số gia đình cũng rất quan tâm đến việc dạy người cho học sinh. - Đa số học sinh ngoan, biết kính trọng, lễ phép với thầy cô giáo, người lớn tuổi. Luôn quan tâm đến mọi người, ứng xử tốt trước những tình huống thường ngày. Các kiến thức trong chương trình môn đạo đức rất phù hợp với lứa tuổi và đặc điểm tâm sinh lí học sinh. 1.1.2 Khó khăn: Học sinh Tiểu học hay bắt chước. Hành vi đạo đức của các em được thu nhận và hình thành từ nhiều phía như gia đình, nhà trường, xã hội. Các em lại chưa biết phân biệt để lựa chọn hành vi đạo đức phù hợp cho mình. Chính vì vậy ở lớp vẫn còn một số em có những biểu hiện chưa ngoan: - Còn nói chuyện trong giờ học. - Chưa biết nhường nhịn lẫn nhau. - Có thái độ chưa đúng mực với người lớn, thầy cô và bạn bè. - Chưa biết quan tâm giúp đỡ mọi người xung quanh. - Chưa tham gia tích cực vào các hoạt động của nhà trường: lao động, hoạt động tập thể... 1.2. Thực trạng giáo dục đạo đức ở trường tiểu học Dân Hòa. a. Nhận thức của giáo viên, học sinh về đạo đức. - Nhận thức của giáo viên: Qua việc tiếp xúc trò chuyện với thầy cô tôi thấy đa số đội ngũ giáo viên trong trường tiểu học Dân Hòa có quan tâm đến việc giáo dục đạo đức cho học sinh.Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên kiểm tra học sinh về các mặt đạo đức vào cuối tuần để khiển trách nhắc nhở những học sinh vi phạm, giúp các em ngày càng ý thức được nhiệm vụ của mình .Giáo viên làm công tác Đôi- sao cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm, chủ đề trong năm nhằm tuyên truyền giáo dục truyền thống cho học sinh. Đồng thời cũng tổ chức các hoạt động: Vòng tay bè bạn, đôi bạn giúp nhau...Nhằm rèn luyện cho các em những đức tính tốt và nhanh nhẹn. Nói chung đa số đội ngũ giáo viên trong trường đều có các biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh. Nhưng bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên chưa nhận thức sâu sắc và chưa nhiệt tình với công tác giảng dạy. - Nhận thức của học sinh : Qua quá trình tiếp xúc, tìm hiểu các em thì tôi được biết khả năng nhận thức của học sinh cũng tương đối tốt. Có được điều này phần lớn là nhờ ở các thầy cô. Khả năng nhận thức của học sinh phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng nhận thức của giáo viên.Bởi lẽ các em còn nhỏ nên chưa ý thức 4/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. được các hành vi của mình các em phần lớn là học theo cách bắt chước giáo viên.Vì vậy muốn học sinh nhận thức tốt thì người giáo viên phải gương mẫu trong mọi công việc, giáo viên phải là tấm gương sáng cho các em. Tuy nhiên bên cạnh học sinh nhận thức đúng đắn chiếm phần lớn thì vẫn còn tồn tại một số phần tử chưa có nhận thức đúng đắn. Vì vậy công tác tổ chức của nhà trường vẫn còn phải cố gắng thêm để nâng cao nhận thức của học sinh. b. Thực trạng giáo dục đạo đức của trường tiểu học Dân Hòa. Giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học thông qua hai hình thức, hai con đường chủ yếu và được tiến hành đồng thời và kết hợp chặt chẽ với nhau. - Giáo dục đạo đức thông qua công tác dạy học: Các môn học ở trường tiểu học đều có ý nghĩa giáo dục đạo đức cho học sinh.Thông qua việc giảng dạy, học tập các môn khoa học tự nhiên, xã hội và nhân văn giúp học sinh hình thành thế giới quan, nhân sinh quan và các phẩm chất của nhân cách; giúp học sinh tự chiếm lĩnh một cách có hệ thống những tri thức đạo đức, giúp các em có định hướng đúng trước những hiện tượng xã hội ( tốt, xấu...)từ đó lựa chọn cách thức ứng xử đứng đắn trong các tình huống đạo đức. Ở lứa tuổi các em trong hoạt động nhận thức chủ yếu dùng tư duy trực quan chính vì thế mà trong các tiết học,bài học giáo viên đã biết dùng những hình ảnh trực quan, các mô hình...thông qua đó thì giáo viên đã kết hợp giảng giải để gợi ý hướng tới giá trị đạo đức cần cung cấp. +Trong các tiết học thể dục qua các trò chơi cũng đã rèn luyện cho các em tính nhanh nhẹn, nhạy bén, có tinh thần kỷ luật, tính tập thể cao.Trong các tiết tự nhiên xã hội đã giáo dục cho các em có được mối quan hệ xã hội và tự giác bảo vệ môi trường. -Trong đó thì nhà trường đã đặc biệt chú trọng trong việc giảng dạy môn đạo đức.Bởi vì môn đạo đức có nhiệm vụ giúp cho học sinh nắm vững những điều sơ đẳng của phép ứng xử trong cuộc sống hằng ngày.Nắm được nội dung và ý nghĩa của các chuẩn mực hành vi đạo đức trong các hoạt động và các mối quan hệ xã hội.Đặc biệt là hình thành cho học sinh được đức tính là mỗi khi có lỗi thì biết tự nhận lỗi và sửa chữa.Ngoài ra còn luyện cho học sinh những cử chỉ, thái độ lễ phép với thầy cô, thói quen ứng xử tốt với bạn bè. Nhà trường vận dụng nhiều phương pháp dạy học môn đạo đức để mang lại hiệu quả giáo dục tôt nhất cho các em.Không chỉ có những tiết học lý thuyết đơn thuần mà bên cạnh đó còn cho các em tập đóng vai để thực hành cách ứng xử trong từng tình huống khác nhau. Hay chỉ đơn giản từ những việc rất nhỏ nhặt nhưng rất thiết thực đó là khen thưởng cho những em tiến bộ những em đạt điểm cao, khuyến khích các em có những hành động tốt trong học tập. 5/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. - Giáo dục đạo đức thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp: Hoạt động ngoài giờ lên lớp bao gồm các hoạt động nối tiếp giữa quá trình dạy học trên lớp với thực hành, trong cuộc sống hằng ngày hoạt động ngoài giờ lên lớp tạo điều kiện củng cố những kiến thức đã học. Đồng thời còn giúp cho học sinh chuyển tải những tri thức đó thành hành động thực tế hằng ngày. Nó bao gồm nhiều loại hình hoạt động, có rất nhiều hình thức giáo dục khác nhau được thực hiện chủ điểm tháng ,trong tiết sinh hoạt, tiết chào cờ đầu tuần...Và trong những năm vừa qua nhà trường đã tổ chức được rất nhiều những hoạt động bổ ích cho các em: +Hoạt động theo chủ đề, chủ điểm: Trong đó nhà trường đã tổ chức cho các em kỷ niệm những ngày lễ lớn như vào ngày 1-5 thì tổ chức cuộc thi "Lao động và học tập " các em vừa thi đua vừa tham gia lao động. Qua đó ôn lại truyền thống đấu tranh của công nhân thế giới đòi quyền bình đẳng trong lao động nhằm giáo dục các em tình yêu lao động. Kỷ niệm ngày 20-11 có cuộc thi "Hoa hồng tặng cô" nhằm giáo dục cho các em lòng biết ơn và tôn kính thầy cô.Hay kỷ niệm ngày 2212 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam tổ chức thi "Em yêu chú bộ đội " nhằm giáo dục các em truyền thống đấu tranh của Quân đội và dân tộc ta. + Các tiết hoạt động tập thể hàng tuần : Đây là một tiết hoạt động dành cho tập thể học sinh tiến hành những hoạt động xây dựng tập thể, là tiết dành cho nhi đồng, đội thiếu niên, lớp tiến hành sinh hoạt tập thể dưới sự hướng dẫn của thầy cô. Các buổi sinh hoạt dưới cờ với các trò chơi thú vị để các em khởi đầu cho tuần học mới như : Đố vui để học, trò chơi phỏng theo chương trình " Rung chuông vàng "...Bên cạnh đó tổ chức hội thi " Vở sạch chữ đẹp", "Kể chuyện theo sách" Thông qua công tác Đội còn tổ chức thi đua giữa các chi đội lẫn nhau, đại hội liên chi đội... Hoạt động ngoài giờ lên lớp là môi trường giao tiếp mang tính xã hội đối với các em, tạo điều kiện cho các em học hỏi lẫn nhau. Những em nhút nhát có thể dạn dĩ lần, những em có đạo đức chưa tốt có thể nhìn bạn bè để sửa đổi. Nhìn chung với tất cả mọi hoạt động đó đều hướng tới sự hình thành ở các em những tư tưởng tình cảm đã được xác định trong từng nội dung hoạt động. - Giáo dục đạo đức thông qua những hoạt động khác: + Giao tiếp với bạn bè: như chúng ta biết giao tiếp điều chỉnh hành vi của con người, nhờ có chức năng này mà giao tiếp có vai trò quan trọng đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con người. Con người tahm gia vào quá trình giao tiếp thì tác động lẫn nhau và chịu ảnh hưởng lẫn nhau về mặt tâm lý, ý thức. Do đó qua việc giao tiếp với bạn bè tốt thì học sinh sẽ ý thức được mục đích cuộc sống, ý thức được quan hệ xã hội từ đó điều chỉnh tốt hành vi của mình. Điều này được thể hiện rõ trong các giờ ra chơi hãy để học sinh thoải mái vui đùa cùng bạn bè, cụ thể 6/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. nhà trường đã tạo mọi điều kiện để trẻ có thể hòa đồng cùng các bạn tham gia mọi hoạt động của nhà trường. Thường xuyên cho trẻ đến những nơi đông người như các khu vui chơi, các lễ hội dành cho thiếu nhi để các em có thể học hỏi được nhiều điều từ bạn bè cùng trang lứa. Giao tiếp nhiều sẽ giúp trẻ dạn dĩ, thông minh lanh lợi hơn từ đó sẽ hình thành những nhân cách tốt đẹp cho các em. + Qua nhân cách của người giáo viên : Giáo dục đạo đức không chỉ thực hiện trong các giờ chính khóa mà cần thực hiện mọi lúc mọi nơi. Chính vì lẽ đó nên nhà trường đã chỉ rõ mỗi giáo viên cần là một tấm gương sáng ngời để các em noi theo. Tấm gương trong xưng hô nói năng, trong từng cử chỉ hành động, trong cách cư xử với mọi người. Hằng năm nhà trường có tổ chức các cuộc thi giáo viên dạy giỏi. 2. Những mặt hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức của trường : Hiện nay nhà trường đã và đang thực hiện các hoạt động trên một cách tích cực nhưng bên cạnh những mặt làm được thì nhà trường còn để lại một số sai sót dẫn đến học sinh chưa đạt được hiệu quả cao trong công tác giáo dục. Về mặt nhận thức, về mặt mọi hoạt động của bản thân các em chưa thực hiện được nhất là về đạo đức dẫn đến các em còn hư hỏng trong cách ứng xử của mình và trong hoạt động của các em đang làm. Ở trường lâu nay trong quá trình giảng dạy thiên về giáo dục trí dục, chỉ quan tâm đến tỉ lệ học sinh lên lớp chứ ít quan tâm đến học sinh ngoan hay không . Dạy học sinh những bài học đạo đức xa vời. Mỗi tuần học sinh được học một tiết đạo đức, theo truyền thống thì thầy đọc trò ghi, học thuộc lòng và trả bài theo khuôn thước lịch sử. Về chương trình học bắt học sinh phải nhớ những nội dung rất xa vời và thiếu thực tế. Về việc tổ chức các phong trào cuộc vận động...điều đó là tốt nhưng lại mắc phải những thiếu sót trong khâu tổ chức nên học sinh chưa lĩnh hội hết được nội dung của chương trình. Bên cạnh đó đối với những em thuờng xuyên chơi và tiếp xúc nhiều với những trẻ hư hỏng thì tình trạng đạo đức ngày một xuống cấp đi.Đó cũng là mối lo ngại hàng đầu của gia đình và nhà trường hiện nay. Với đội ngũ giáo viên hùng hậu thì đa số đều có nhân cách tốt nhưng cũng có một số ít trong đó chưa ý thức được trong từng cung cách ứng xử của mình dẫn đến các em học những điều không hay từ đó. *Nguyên nhân : - Do các em được bố mẹ cưng chiều, luôn đáp ứng mọi yêu cầu đề nghị của các em. - Do hoàn cảnh gia đình còn phải làm lụng vất vả. 7/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. - Xã hội ngày càng phát triển các em ảnh hưởng từ phim ảnh, đồ chơi trò chơi, dẫn đến những hành vi bạo lực. - Một số học sinh do sống trong gia đình có hoàn cảnh đặc biệt, ba mẹ không hòa thuận, môi trường xung quanh các em ở phức tạp, nhiều thành phần không tốt. Qua nhiều năm giảng dạy lớp 4, tôi nhận thấy cách ứng xử giao tiếp với người lớn, thầy cô, bạn bè của học sinh lớp 4 còn nhiều hạn chế, Cụ thể theo số lượng thống kê số học sinh lớp 4 qua các năm học tôi chủ nhiệm. Năm học 20122013 20132014 Đầu năm 2014 2015 Sĩ số Ứng xử tốt Ứng xử với người lớn, thầy cô chưa đạt. Chưa biết giúp đỡ,xưng hô, ứng xử bạn bè. Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ 33 23 70% 05 15% 05 15% 35 25 71% 05 14,5% 05 14,5% 38 29 76% 04 10,5% 05 13,5% Qua số liệu ở bảng trên cho thấy: Năm học 2012-2013 có 70% số HS trong lớp thực hiện tốt hành vi ứng xử, còn 15% HS ứng xử với thầy cô giáo, người lớn chưa đạt, 15% số HSchưa biết giúp đỡ, xưng hô, ứng xử với bạn bè. Năm học 2013-2014 có 71% số HS trong lớp thực hiện tốt hành vi ứng xử, còn 145% HS ứng xử với người lớn, thầy cô chưa đạt, 14,5% học sinh chưa biết giúp đỡ, xưng hô, ứng xử với bạn bè. Đầu năm học 2014-2015 có 76% số HS trong lớp thực hiện tốt hành vi ứng xử, còn 10,5% HS sinh ứng xử với người lớn, thầy cô chưa đạt; 13,5% học sinh chưa biết giúp đỡ, xưng hô, ứng xử với bạn bè. Qua thực tế tìm hiểu thực trạng trên, cho thấy nguyên nhân là: - Giáo viên chưa kịp thời sửa sai hành vi đạo đức của các em khi các em vi phạm. - Việc kết hợp 3 môi trường giáo dục chưa chặt chẽ, chưa thường xuyên vì vậy đôi lúc chưa uốn nắn, chỉnh sửa kịp thời những sai lệch của các em ở gia đình, ngoài xã hội. 8/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. Đặc trưng của môn đạo đức lớp 3 ít bài dạy liên quan đến hành vi ứng xử giao tiếp với người lớn, bạn bè xung quanh nhưng giáo viên ít liên hệ, lồng ghép giáo dục những hành vi đạo đức mà các em còn hạn chế. Các chương trình phát thanh măng non, bản tin Đội, Sao của trường chưa thường xuyên, kịp thời đến với học sinh của điểm , đồng thời các bản tin cũng ít đề cập đến việc giáo dục một số hành vi đạo đức của học sinh thường ngày.Vì vậy học sinh ít được nghe, đọc những nội dung có liên quan đến những hành vi đạo đức như : nhặt được của rơi trả người đánh mất, giúp đỡ bạn nghèo, giúp đỡ bạn vượt khó trong học tập, … Việc nêu gương “Người tốt – việc tốt” trong điểm trường, trong lớp còn quá ít, không thường xuyên. Từ thực trạng vừa nêu trên, tôi nhận thấy cần phải có những giải pháp cụ thể, thích hợp để giáo dục , điều chỉnh hành vi ứng xử của học sinh lớp mình đạt hiệu quả. 3. Các biện pháp: Để giáo dục hành vi ứng xử của học sinh lớp 4-Trường tiểu học Dân Hòa đạt hiệu quả, tôi thực hiện các giải pháp như sau: Biện pháp thứ nhất: Xây dựng kế hoạch trên cơ sở kế hoạch của nhà trường. Giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch giáo dục hành vi đạo đức đạo đức cho học sinh theo từng giai đoạn học tập, cụ thể với từng đối tượng học sinh thể hiện trong sổ chủ nhiệm. Để làm tốt việc này người giáo viên phải tiến hành một số việc như sau: Ngay từ đầu năm học qua việc bàn giao chất lượng giáo viên tìm hiểu, nắm vững đối tượng học sinh của lớp phụ trách: Địa bàn cư trú, điều kiện kinh tế gia đình, hoàn cảnh sống…trên cơ sở đó giáo viên phân loại từng đối tượng học sinh, phân tích nguyên nhân, dự đoán trước tình huống có thể xảy ra những biểu hiện hành vi đạo đức chưa tốt, đồng thời phản ảnh, đề xuất với Hiệu trưởng tình hình của lớp để tìm biện pháp hỗ trợ giáo dục các em. Cần chú ý đối với những học sinh có biểu hiện chưa ngoan: Chưa chăm chỉ học tập, chưa hòa nhã với bạn bè, ngại giao tiếp... Lập hồ sơ theo dõi riêng đối với những học sinh thuộc diện khó khăn, khuyết tật, mồ côi, gia đình có ba, mẹ li hôn… Trên cơ sở đó, hàng ngày, giáo viên theo dõi những biểu hiện hành vi đạo đức của học sinh kết hợp ghi nhận lại trong sổ chủ nhiệm, uốn nắn giáo dục các em kịp thời ở mọi lúc, mọi nơi, từ giờ dạy trên lớp cũng như các buổi hoạt động ngoại khóa. Bên cạnh đó, cần hình thành ý thức tự quản cho từng cá nhân ngay từ đầu năm bằng cách cho các em tự xây dựng nội quy lớp học để làm tiêu chuẩn đánh giá thi đua của cá nhân, tổ nhằm xây dựng tập thể lớp đoàn kết, vững mạnh về mọi mặt. Cho các em tự do "tranh cử", đề cử các chức danh: lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tạo một không khí thi đua tích cực từ cá nhân đến tập thể. Đây là điều kiện để các em có ý thức tự hoàn thiện 9/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. mình, thể hiện những mặt tốt để được sự tín nhiệm của các bạn. Và các chức danh này có thể thay đổi qua mỗi giai đoạn khi có bạn nổi bật về học tập, về giao tiếp, ứng xử... Như vậy dựa trên cơ sở kế hoạch nhà trường, giáo viên chủ nhiệm cần có biện pháp cụ thể trong việc giáo dục đạo đức cho các em thông qua chính môn học. Biện pháp thứ hai:Giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh qua việc dạy học và đặc biệt là học môn đạo đức. Môn Đạo đức ở Tiểu học có vai trò hết sức quan trọng trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh. Mỗi giờ học đạo đức là mỗi giờ các em được phát hiện những hành vi đúng sai, được luyện tập thực hành những hành vi tốt, phát hiện tránh xa những hành vi không tốt, vậy nên để việc giảng dạy môn đạo đức đạt hiệu quả GVCN cần nghiên cứu kỹ những kiến thức, kỹ năng, thái độ mà học sinh cần đạt. Vận dụng, phối hợp nhiều phương pháp, đặc biệt giáo viên phải để cho học sinh được trải nghiệm thông các hoạt động: sắm vai, xử lí tình huống, trò chơi…Đây là điều kiện tốt để hình thành thói quen, hành vi đạo đức và rèn kỹ năng sống cho học sinh. * Ví dụ: Khi dạy bài "Lịch sự với mọi người" trong tiết thực hành giáo viên có thể tổ chức cho các tổ sắm vai để giải quyết tình huống: "Trong buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp Nam vô ý xô ngã một bạn nữ, Nếu em là Nam em sẽ làm gì trong tình huống đó? vì sao?." Khi các em được trải nghiệm trực tiếp nâng bạn dậy, nói lời xin lỗi bạn và trả lời được câu hỏi của cô giáo là các em đã được thực hành rèn luyện hành vi đạo đức đúng, đó là biết lịch sự với mọi người, biết chịu trách nhiệm trước việc làm của bản thân. Giáo viên cũng có thể kết hợp cho học sinh thể hiện thái độ đúng khi chào người lớn, khi nhận vật gì từ tay người lớn miệng nói: “... ....cảm ơn” hoặc nói “…xin ”. Động tác chào và xin phép khi đi học hoặc đi chơi... Khi cho học sinh xử lí tình huống này tôi khéo léo chọn những đối tượng học sinh có thái độ chưa đúng mực với người lớn, thầy cô và bạn bè. Để từ đó hình thành thói quen lễ phép, lịch sự với mọi người ở mọi lúc, mọi nơi. Ngoài các tình huống trong sách giáo khoa giáo viên cần nghiên cứu để thay đổi hoặc đưa thêm các tình huống phù hợp với tình hình của lớp của địa phương để rèn luyện tư duy thái độ, tình cảm và hành vi đạo đức cho các em. * Ví dụ: Khi dạy bài "Tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo" giáo viên có thể đưa yêu cầu: "Mỗi tổ hãy xây dựng, đề xuất các mô hình để giúp đỡ, hỗ trợ các bạn có hoàn cảnh khó khăn của lớp". Sau đó các tổ thảo luận trình bày ý tưởng của tổ: góp tiền, tặng sách cũ, nuôi heo đất..Cuối cùng cả lớp thống nhất giải pháp khả thi nhất cho lớp đó là: Nuôi heo đất giúp đỡ bạn. Mỗi sáng thứ hai là ngày hội heo đất của lớp, các em rất hào hứng khi được tự tay “nuôi heo” bằng những đồng tiền tiết kiệm để giúp đỡ bạn. Cuối năm các em hồi hộp chờ đợi lớp trưởng công bố tổng số tiền tiết kiệm và vui mừng khi thấy bạn được nhận đồ dùng học tập, quần áo, xe 10/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. đạp từ heo đất.....Từ những việc làm và không khí của lớp thể hiện các em đã biết quan tâm chia sẻ giúp đỡ bạn, biết đồng cảm trước khó khăn của bạn. Quan trọng hơn là các em đã thực hiện xuất phát từ tấm lòng chứ không phải vì nhiệm vụ, mệnh lệnh. Đây chính là mục đích mà người giáo viên hướng đến. Mỗi bài học đạo đức thường có những tấm gương, những nhân vật. Sau mỗi bài học, giáo viên cần kết hợp nêu câu hỏi để học sinh ý thức được việc làm của nhân vật là biểu hiện của hành vi tốt hay chưa tốt? Vì sao? Đối với tấm gương đó nên học tập, hay nên tránh. Vì sao? .Ngoài ra giáo viên có thể kể cho học sinh nghe về những tấm gương tốt, hiếu thảo, vượt khó, quan tâm giúp đỡ mọi người xung quanh từ thực tế cuộc sống sẽ cụ thể hơn, sinh động hơn và có sức thuyết phục hơn để các em bắt chước theo. Từ những hành động bắt chước ấy dần dần sẽ trở thành hành vi của bản thân các em. Việc giáo dục, rèn luyện những hành vi đạo đức cho học sinh còn được tiến hành lồng xen ở tất cả các môn học (Lịch sử-Địa lí; Tập đọc, âm nhạc...), nhất là các tiết sinh hoạt tập thể. Giáo viên cần tổ chức nhiều hoạt động: ca hát, kể chuyện, vệ sinh trang trí lớp học, trồng và chăm sóc cây xanh trong lớp trong trường (ngày vì môi trường) để các em thấy được ý nghĩa việc mình làm, thêm yêu lao động và có ý thức giữ gìn bảo vệ môi trường xung quanh. Một hoạt động không thể thiếu trong tiết sinh hoạt - Tổ chức cho học sinh đối chiếu với nội quy lớp mình tự xây dựng để tự đánh giá, nhận xét mặt tích cực, tồn tại trong tuần. Từ đó mỗi cá nhân, tổ xây dựng biện pháp khắc phục trong tuần sau. Đây là dịp để các em tự điều chỉnh những hành vi chưa tốt của bản thân. Biện pháp thứ ba: Giáo dục hành vi ứng xử của học sinh thông qua quá trình đứng lớp và dạy các môn học khác. Ngoài việc giáo dục hành vi ứng xử với người lớn, thầy cô, bạn bè cho các em thông qua môn học đạo đức bắt buộc trong chương trình, trong quá trình giảng dạy, tôi đều tận dụng tối đa việc giáo dục cho các em thông qua giao tiếp giữa giáo viên - học sinh và lồng ghép giáo dục kịp thời qua nội dung môn học khác có liên quan với việc giáo dục đạo đức học sinh. Việc giáo dục đạo đức học sinh thông qua giao tiếp trong quá trình dạy học giúp tôi điều chỉnh kịp thời những hành vi chưa đạt ở học sinh khi nói chuyện với thầy cô, người lớn cần phải dạ thưa, nói có đầu có đuôi, không nói cộc lốc, trống không. Khi nhận vật gì mà người lớn đưa đều phải nhận bằng hai tay và nói lới cảm ơn ... Ví dụ: Trong quá trình dạy học, khi đặt câu hỏi cho học sinh: “Tại sao ở Đà Lạt có nhiều hoa, quả, rau xứ lạnh?” Nếu học sinh trả lời: “Vì khí hậu mát mẻ” thì tôi liền yêu cầu em trả lời lại cho có đầu có đuôi và phải có lời “Thưa cô” đầu tiên khi trả lời câu hỏi: “Thưa cô, vì ở Đà Lạt có khí hậu mát mẻ quanh năm”. Hoặc khi học sinh lên bảng làm bài tôi đưa cho em một viên phấn để viết bảng. Nếu như em chỉ nhận bằng một tay và không nói lời cảm ơn, tôi cũng liền nhắc nhở cho các em khi 11/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. nhận vật gì của người lớn trao cũng phải nhận bằng hai tay và nói lời cảm ơn... Đến cuối tiết học khi nhận xét, tôi nhắc lại những hành vi chưa đúng của học sinh và liên hệ giáo dục cách giao tiếp ứng xử với người lớn cho đúng mực. Đối với việc giáo dục học sinh thông qua nội dung bài học tôi cũng tận dụng kịp thời để giáo dục hành vi đạo đức của các em. Ví dụ: Qua bài Tập đọc: “Đôi giày ba ta màu xanh” Ngoài việc giáo dục học sinh tôi ngoan ngoãn lễ phép như bạn “Lái” trong câu chuyện, tôi còn giáo dục cho học sinh của tôi khi nhận quà của bất cứ ai thì phải nói lời cảm ơn, với người lớn thì phải nhận bằng hai tay .... Hoặc qua bài dạy môn Luyện từ và câu: “Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi” tôi giáo dục cho học sinh khi yêu cầu đề nghị phải giữ phép lịch sự. Muốn cho lời yêu cầu, đề nghị được lịch sự các em cần có cách xưng hô cho phù hợp với từng đối tượng giao tiếp như: với người lớn khi yêu cầu người lớn chỉ đường cần phải nói: “Bác làm ơn chỉ cho cháu biết nhà của bạn Lan ở đâu ạ?” Với bạn bè, em nhỏ phải có thái độ vui vẻ, hòa nhã, lịch sự... Như vậy, với việc giáo dục học sinh trong mọi hoạt động dạy học, giúp học sinh lớp tôi có những hành vi ứng xử tiến bộ rõ rệt các em biết nói dạ thưa với người lớn, xưng hô đúng mực với bạn bè, thầy cô giáo và các em học sinh ở những lớp dưới. Biện pháp thứ tư: Giáo dục đạo đức học sinh thông qua phối hợp tốt “ gia đình- nhà trường- xã hội” Việc giáo dục hành vi ứng xử của học sinh mọi lúc mọi nơi giúp điều chỉnh kịp thời những biểu hiện lệch lạc trong mọi hành vi ứng xử của các em. Tuy nhiên, trong thực tế các em không được giáo dục kịp thời do người lớn không chú ý sửa sai, điều chỉnh cho các em trong thời gian các em ở nhà hoặc ngoài xã hội. Đối với thời gian ở lớp, ở trường học sinh luôn được thầy cô điều chỉnh hành vi ứng xử khi biểu hiện sai lệch. Nhưng đó là thời gian có thầy cô bên cạnh, giáo viên không bao quát được mọi hành vi ứng xử của các em như trong giờ chơi, thời gian đến trường, trên đường đi học về, ở nhà... Gia đình, nhà trường, xã hội luôn được coi là “tam giác đều” trong công tác giáo dục hành vi đạo đức, học tập cho học sinh có hiệu quả. Tầm quan trọng của mỗi lực lượng cũng như mối quan hệ giữa gia đình, nhà trường, xã hội trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh ai cũng biết và thực hiện tuy nhiên luôn còn khoảng cách lớn giữa nói và làm. Vì vậy, muốn giáo dục kịp thời, chấn chỉnh những sai lệch cho các em trong cuộc sống, học tập hàng ngày tôi tiến hành thực hiện như sau: Mời phụ huynh học sinh họp, nêu lý do, tầm quan trọng của việc giáo dục kịp thời những hành vi ứng xử cho học sinh. Từ đó giáo viên cùng phụ huynh học sinh ký 12/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. bản thoả ước, cùng phối hợp thực hiện giáo dục con em ở nhà, đồng thời luôn có sự thông tin kịp thời giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh về hành vi đạo đức của các em. Vào đầu năm học giáo viên cho mỗi em học sinh chuẩn bị một quyển tập để ghi chép và trao đổi những điều giáo viên cùng phụ huynh học sinh học sinh. Qua thực hiện tôi đã nhận được thông tin phản hồi của phụ huynh học sinh hằng tuần. Ví dụ: Thông tin từ phụ huynh học sinh em Nguyễn Văn Mạnh “cô ơi em Mạnh về nhà không thực hiên những điều cô dạy, em nói chuyện với tôi không dạ thưa, em không học bài mà cứ xem ti vi. Cô làm ơn giáo dục em dùm tôi tôi rất cảm ơn cô” Chính nhờ thông tin phản hồi của phụ huynh học sinh mà tôi có cơ hội điều chỉnh hành vi ứng xử của các em một cách kịp thời và nhanh chóng. Trao đổi thường xuyên với tổ tự quản nơi các em ở, bà con quen biết xung quanh để nắm thông tin ngoài nhà trường về hành vi đạo đức của học sinh. Với cách làm này đã giúp chấn chỉnh kịp thời những hành vi đạo đức mà học sinh biểu hiện chưa đúng, góp phần rất lớn trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. Biện pháp thứ năm : Giáo dục hành vi ứng xử của học sinh moi lúc mọi nơi. Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi đang hình thành nhân cách. Nếu chúng ta định hướng kịp thời và đúng lúc cho các em thì nhân cách ấy ngày càng hoàn thiện, các em sẽ trở thành một người có đạo đức tốt. Tuy nhiên, nếu thiếu sự quan tâm, sửa chữa kịp thời của người lớn, thầy cô thì hành vi đạo đức của các sẽ bị mai một, các em sẽ dần dần tạo những thói quen xấu, bắt chước những hành vi đạo đức xấu như nói chuyện với bạn là “mày- tao” trong lúc chơi đùa, không biết giúp đỡ người khác,…Việc giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh không chỉ dành riêng cho các buổi học, các giờ lên lớp mà phải luôn được quan tâm mọi lúc mọi nơi. Việc làm này đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết, yêu thương học sinh hết mực do phải mất nhiều thời gian. Để thực hiện tốt việc giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh mọi lúc mọi nơi giáo viên phải thường xuyên để mắt đến tất cả những sinh họat của học sinh bên trong nhà trường từ trong học tập, vui chơi, giao tiếp với thầy cô, người lớn, bạn bè,…Khi các em có những biểu hiện bất thường về việc vi phạm hành vi đạo đức, giáo viên phải kịp thời điều chỉnh cho các em một cách thật tế nhị, mềm dẻo, linh họat, tránh những lời nói xúc phạm như quát, mắng, phạt học sinh. Không chỉ dừng lại ở khía cạnh giáo dục hành vi đạo đức đối với những học sinh vi phạm mọi lúc mọi nơi, đòi hỏi người giáo viên phải thường xuyên, kịp thời tuyên dương những học sinh có những biểu hiện hành vi đạo đức tốt, nhằm gây lan tỏa , nhân rộng hành vi đạo đức tốt trong lớp. Ví dụ: Trong giờ chơi của học sinh, giáo viên có thể ngồi ở một nơi nào đó để quan sát học sinh vui chơi, nếu các em có những biểu hiện vi phạm về hành vi đạo đức 13/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. như nói chuyện với bạn bằng mày-tao thì giáo viên kịp thời đến điều chỉnh cho các em. Hoặc trong giờ học, nếu có trường hợp viết của 1 học sinh hết mực mà có học sinh khá cho bạn mượn viết thì giáo viên phải kịp thời tuyên dương học sinh cho bạn mượn viết… Phân công học sinh có hành vi đạo đức tốt kèm sát một học sinh có hành vi ứng xử không tốt trong giờ ra chơi, hoặc trên đường đi học, về nhà để kịp thời báo cáo cho giáo viên những biểu hiện sai lệch của bạn như không lễ phép với người lớn: không chào hỏi người lớn trên đường đi học, về nhà; xưng hô với bạn bè mày, tao ...Với việc làm này, tôi được học sinh cung cấp thông tin kịp thời nên điều chỉnh có hiệu quả những hành vi sai lệch của các em. Ví dụ: Việc phân công một học sinh một học sinh có hành vi đạo đức tốt kèm một học sinh có hành vi đạo đức chưa tốt tôi thấy có kết quả rõ rệt. Hằng ngày tôi có thói quen lên lớp trước 15 phút. Một hôm, có một học sinh chờ tôi sẵn ngay bàn giáo viên, khi tôi bước vào lớp thì em liền bảo: “Thưa cô trưa hôm qua đi học về bạn Nhung gặp người lớn không chào, em nhắc bạn còn chửi em và còn thách em ngày mai vào thưa cô đi”. Lúc ấy tôi liền mời Nhung đi chỗ khác và tìm cách giáo dục em. Tôi nói: : “Em là học sinh mà gặp người lớn không chào hỏi là học sinh không ngoan và không được mọi người yêu mến”. Trao đổi với em hồi lâu thì em hứa với tôi là em sẽ thực hiện những điều tôi chỉ bảo. Từ đó về sau tôi được thông tin là em Nhung khi gặp người lớn chào hỏi rất tốt. Với việc giáo dục đạo đức cho học sinh mọi lúc mọi nơi, mà hành vi đạo đức học sinh lớp tôi ngày được hòan chỉnh, các em ngày càng ngoan và những hành vi ứng xử hạn chế của các em đã không còn nữa. Biện pháp thứ sáu: Thông qua các buổi sinh hoạt tập thể, sinh hoạt ngoài giờ để giáo dục những hành vi ứng xử của học sinh. Việc sinh hoạt tập thể như sinh hoạt dưới cờ đầu tuần, sinh hoạt ngoài sinh hoạt vui chơi,lao động đều góp phần vào việc giáo dục những hành vi ứng xử cho học sinh đạt hiệu quả. Tuy nhiên, do đặc điểm của điểm trường sân bãi chật hẹp như Tây Bắc thì việc tổ chức cho học sinh hoạt tập thể, họat động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một việc làm khó. Vì vậy, việc tận dụng khỏang hành lang nhỏ để sinh họat cho học sinh cũng được điểm chú trọng. Để giáo dục kịp thời những hành vi ứng xử cho học sinh trong các buổi sinh hoạt tập thể, hoạt động giáo dục ngòai giờ lên lớp hay các buổi lao động tập thể ở điểm, tôi luôn lồng ghép những nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh như: kể chuyện về gương “ Người tốt- việc tốt”, tuyên dương những học sinh ngoan, lễ phép với người lớn, thầy cô. Đối với tiết họat động giáo dục ngòai giờ lên lớp tôi thường cho học “sắm vai”, xử lý tình huống hay kể chuyện những tấm gương tốt trong việc giúp đỡ mọi người, những mẫu chuyện về những học sinh ngoan, lễ phép. 14/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. Ví dụ: Tiết họat động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tôi cho học sinh xử lý tình huống: “ Giúp đỡ người già” “ Khi bạn quên áo mưa”,… Như vậy, với cách lồng ghép vào các buổi sinh hoạt tập thể để giáo dục đạo đức cho học sinh, sự tiến bộ của các em về hành vi ứng xử ngày được nâng cao, các em ngoan hơn, ý thức hơn và biết điều chỉnh hành vi một cách tích cực. Điển hình như em Nguyễn Quang Đại khi vào nhận lớp hình như lúc nào tôi cũng nghe em nói chuyện với các bạn chỉ sử dụng “mày-tao” nhưng với những lần sinh hoạt tập thể tôi thấy em tiến bộ rất nhiều. Bây giờ em giao tiếp với bạn đã gọi “bạn xưng tôi”. Ngoài ra, trong tuần tôi dành riêng một khoảng thời gian cho việc sinh hoạt Sao, qua đó tôi dạy cho các em những bài hát, kể những câu chuyện có nội dung giáo dục hành vi ứng xử tốt. Đồng thời, trong những lần sinh hoạt Sao tôi yêu cầu các em tìm những gương tốt của các bạn về chăm ngoan, lễ phép … để kể cho nhau nghe. Qua việc sinh hoạt Sao đều đặn, học sinh trước đây vốn rụt rè, nhút nhát, nhiều em khi giáo viên hỏi mãi vẫn không trả lời, hoặc không biết ứng xử giao tiếp với bạn bè, nay đã có những hành vi ứng xử tốt hơn và tiến bộ rõ rệt. Ví dụ: Như em Nguyễn Tiến Hải lúc trước khi hỏi đến em em không trả lời, thậm chí tôi hỏi nhiều lần “nhà em ở đâu?” em cũng không trả lời, tôi hỏi mãi em mới lí nhí trong miệng mà tôi cũng chẳng nghe được gì. Nhưng bây giờ em tiến bộ rất nhiều, em đã nói to trong những lần sinh hoạt tập thể, đồng thời cũng mạnh dạn tham gia phát biểu ý kiến trước đám đông… 4. Kết quả thực hiện: Qua một năm học được thực hiện những giải pháp trên, việc giáo dục hành vi ứng xử của học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa đã có những kết quả nhất định. Kết quả này được thể hiện cụ thể qua bảng sau: Năm học 20142015 Đầu năm Cuối năm Sĩ số Ứng xử tốt Ứng xử với người lớn, thầy cô chưa đạt. Chưa biết giúp đỡ,xưng hô, ứng xử bạn bè. Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ 38 29 76% 04 10,5% 05 13,5% 38 38 100% 0 0% 0 0% Từ bảng trên cho ta thấy: 15/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. Số học sinh đầu năm không biết chào hỏi, dạ thưa với người lớn, thầy cô, không biết xin lỗi khi phạm lỗi, cảm ơn khi nhận quà, xưng hô giao tiếp với bạn bè chưa đạt đã giảm đi rõ rệt không còn học sinh có hành vi ứng xử sai nữa. Số học sinh có hành vi ứng xử tốt đạ 100% ở cuối năm học. Cũng từ đó 100% số học sinh lớp 4C đều hoàn thành môn đạo đức và đạt về năng lực và phẩm chất. Một số em trước đây có hành vi ứng xử còn hạn chế như em: Nguyễn Văn Mạnh khi nói chuyện với người lớn không có dạ,thưa tới nay em đã nói chuyện rất lễ phép, ngoan ngoãn, có dạ thưa. Còn em Nguyễn Tiến Hải lúc trước em thường trả lời trống không với thầy cô và người lớn giờ đây hành vi giao tiếp của em có tiến bộ rõ rệt, em nói chuyện có dạ thưa, xưng hô đúng mực với mọi người. Hay em Nguyễn Quang Đại trước đây khi mắc lỗi với người khác hay khi nhận quà em không nhận lỗi và nói lời cảm ơn, … giờ đây em tiến bộ rất nhiều. Nói tóm lại: Giáo dục học sinh trong giai đoạn hiện nay phải giáo dục toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể dục và mĩ dục”, trong đó đạo đức là cái gốc của con người phát triển toàn diện. Chính vì vậy để giáo dục một đứa trẻ hoàn thiện về nhân cách đòi hỏi phải có sự phối hợp của cộng đồng xã hội. IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM: Công tác giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học là một công việc và trách nhiệm của mỗi giáo viên, của toàn bộ nhà trường và của gia đình . Để làm tròn trách nhiệm này thì trước hết người giáo viên phải cần phải biết phối hợp là cầu nối giữa gia đình và nhà trường để có biện pháp tốt nhất giáo dục các em. - Phải thương thực sự yêu học sinh, có ý thức trách nhiệm về mọi hành vi, ngôn ngữ, cử chỉ của mình đối với học sinh. Bản thân giáo viên phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Giáo viên phải thực sự tôn trọng nhân cách học sinh, coi học sinh như những người bạn nhỏ của mình, hiểu rõ hoàn cảnh, cá tính của từng học sinh để có biện pháp giáo dục thích hợp, trách xúc phạm, áp đặt học sinh. - Kết hợp khéo léo để giáo dục hành vi đạo đức tạo điều kiện cho các em thực hành, uốn nắn các hành vi đạo đức để trở thành thói quen, thông qua tất cả các hoạt động trong nhà trường như dạy và học tốt môn đạo đức, tham gia tích cực các hoạt động đội, ngoài giờ lên lớp… V.KẾT LUẬN. Qua những năm làm công tác giảng dạy, tôi nhận thấy tình trạng đạo đức học sinh yếu kém là nỗi lo của những người làm công tác giáo dục và của toàn xã hội. Muốn giáo dục hành vi ứng xử của học sinh đạt hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng đạo đức của học sinh lớp 4 trong năm học thì vai trò của giáo viên, của cộng đồng trong xã hội phải được phát huy tối đa và triệt để. Vì vậy, đề tài tôi nghiên 16/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. cứu nhằm giáo dục hành vi ứng xử của học sinh lớp 4 đạt hiệu quả, cần thực hiện những việc sau: Ngoài việc giáo dục hành vi ứng xử với người lớn, thầy cô, bạn bè cho các em thông qua môn học đạo đức bắt buộc trong chương trình, trong quá trình giảng dạy, tôi đều tận dụng tối đa việc giáo dục cho các em thông qua giao tiếp giữa giáo viên - học sinh và lồng ghép giáo dục kịp thời qua nội dung môn học khác có liên quan với việc giáo dục đạo đức học sinh. Việc giáo dục đạo đức học sinh thông qua giao tiếp trong quá trình dạy học giúp tôi điều chỉnh kịp thời những hành vi chưa đạt ở học sinh khi nói chuyện với thầy cô, người lớn cần phải dạ thưa, nói có đầu có đuôi, không nói cộc lốc, trống không. Gia đình, nhà trường, xã hội luôn được coi là “tam giác đều” trong công tác giáo dục hành vi đạo đức, học tập cho học sinh có hiệu quả. Vì vậy, muốn giáo dục kịp thời, chấn chỉnh những sai lệch cho các em trong cuộc sống, học tập hàng một việc làm không thể thiếu là công tác phối hợp ba môi trường giáo dục. Để làm tốt điều này giáo viên cần mời phụ huynh học sinh họp, nêu lý do, tầm quan trọng của việc giáo dục kịp thời những hành vi ứng xử cho học sinh. Từ đó giáo viên cùng phụ huynh học sinh ký bản thoả ước, cùng phối hợp thực hiện giáo dục con em ở nhà, đồng thời luôn có sự thông tin kịp thời giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh về hành vi đạo đức của các em. Trao đổi thường xuyên với tổ tự quản nơi các em ở, bà con quen biết xung quanh để nắm thông tin ngoài nhà trường về hành vi đạo đức của học sinh. Việc giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh không chỉ dành riêng cho các buổi học, các giờ lên lớp mà phải luôn được quan tâm mọi lúc mọi nơi. Việc làm này đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết, yêu thương học sinh hết mực do phải mất nhiều thời gian. Để thực hiện tốt việc giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh mọi lúc mọi nơi giáo viên phải thường xuyên để mắt đến tất cả những sinh họat của học sinh bên trong nhà trường từ trong học tập, vui chơi, giao tiếp với thầy cô, người lớn, bạn bè,…Khi các em có những biểu hiện bất thường về việc vi phạm hành vi đạo đức, giáo viên phải kịp thời điều chỉnh cho các em một cách thật tế nhị, mềm dẻo, linh họat, tránh những lời nói xúc phạm như quát, mắng, phạt học sinh. Không chỉ dừng lại ở khía cạnh giáo dục hành vi đạo đức đối với những học sinh vi phạm mọi lúc mọi nơi, đòi hỏi người giáo viên phải thường xuyên, kịp thời tuyên dương những học sinh có những biểu hiện hành vi đạo đức tốt, nhằm gây lan tỏa , nhân rộng hành vi đạo đức tốt trong lớp. Phân công học sinh có hành vi đạo đức tốt kèm sát một học sinh có hành vi ứng xử không tốt trong giờ ra chơi, hoặc trên đường đi học, về nhà để kịp thời báo cáo cho giáo viên những biểu hiện sai lệch của bạn như không lễ phép với người lớn: không chào hỏi người lớn trên đường đi học, về nhà; xưng hô với bạn bè mày, tao. 17/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. Với cách làm này đã giúp chấn chỉnh kịp thời những hành vi đạo đức mà học sinh biểu hiện chưa đúng, góp phần rất lớn trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. Việc sinh hoạt tập thể như sinh hoạt dưới cờ đầu tuần, sinh hoạt ngoài sinh hoạt vui chơi,lao động, sinh họat Sao Nhi đồng đều góp phần vào việc giáo dục những hành vi ứng xử cho học sinh đạt hiệu quả. Để giáo dục kịp thời những hành vi ứng xử cho học sinh trong các buổi sinh hoạt tập thể, hoạt động giáo dục ngòai giờ lên lớp hay các buổi lao động tập thể ở điểm, tôi luôn lồng ghép những nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh như: kể chuyện về gương “ Người tốt- việc tốt”, tuyên dương những học sinh ngoan, lễ phép với người lớn, thầy cô. Đối với tiết họat động giáo dục ngòai giờ lên lớp tôi thường cho học “sắm vai”, xử lý tình huống hay kể chuyện những tấm gương tốt trong việc giúp đỡ mọi người, những mẫu chuyện về những học sinh ngoan, lễ phép. Tất cả các giải pháp trên đã giúp tôi điều chỉnh kịp thời hành vi ứng xử của các em một cách có hiệu quả nhất định. Đề tài tôi nghiên cứu không đề cập đến toàn bộ tất cả những hành vi đạo đức của học sinh mà chỉ đi sâu vào việc giáo dục hành vi ứng xử của học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hoà với những giải pháp sao cho đạt hiệu quả cao nhất. VI.MỘT SỐ ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ Xuất phát từ những nguyên nhân về một số hành vi đạo đức của học sinh lớp 4 còn hạn chế, tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nhằm phát huy những kết quả tích cực đạt được, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh như sau: 1.Đối với giáo viên: Cần tìm hiểu đặc điểm riêng của mỗi học sinh để có biện pháp giáo dục đạo đức phù hợp, luôn lấy những câu chuyện , tấm gương tốt gần gũi để động viên, giáo dục hành vi đạo đức cho các em. Phối hợp thật tốt các lực lượng xã hội, các đòan thể trong nhà trường để có những biện pháp giáo dục đạo đức học sinh gắn liền thực tiễn, mang lại hiệu quả thiết thực nhất. 2.Về phía nhà trường: - Cần chỉ đạo, hướng dẫn mở các chuyên đề với môn đạo đức, nhất là các tiết luyện tập thực hành, - Thường xuyên kiểm tra và rút kinh nghiệm việc giáo dục đạo đức cho học sinh theo từng giai đoạn học tập. - Cần có sự động viên về vật chất và tinh thần cho giáo viên và học sinh khi thực hiện tốt công tác này. 18/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. - Cần tổ chức cho học sinh tham gia vào các họat động tập thể, giúp các em mạnh dạ, có cơ hội bộc lộ những phẩm chất đạo đức, từ đó giúp giáo viên có biện pháp giáo dục cho các em hợp lí. 3.Về phía gia đình học sinh: Cần phối hợp tốt với nhà trường, các lực lượng giáo dục khác ngòai xã hội để có biện pháp giáo dục con em ở nhà thật tốt, tránh quá nuông chiều , hoặc giáo dục đạo đức cho các em không đúng hướng. 4. Đối với phòng giáo dục: - Cần quan tâm hơn đến công tác giáo dục đạo đức cho học sinh bằng cách mở các chuyên đề về giáo dục đạo đức cho học sinh để các trường có điều kiện học tập kinh nghiệm lẫn nhau. Bằng những việc làm cụ thể, thiết thực trên, trong năm học qua công tác giáo dục đạo đức cho học sinh ở lớp tôi đã đạt được kết quả cao, đóng góp một phần không nhỏ vào phong trào giáo dục của huyện nhà cũng như của địa phương, xứng đáng với niềm tin của phụ huynh học sinh và nhân dân trong xã . Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 ở trường Tiểu học Dân Hòa,trong khi thực hiện tôi thấy rất đạt hiệu quả. Song với một số kinh nghiệm còn ít ỏi, trong quá trình thực hiện cũng không tránh khỏi những thiếu sót. Vậy kính mong được sự nhận xét, góp ý của các đồng chí, đồng nghiệp và hội đồng xét duyệt các cấp góp ý kến để đề tài của tôi được thực hiện tốt hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Xác nhận của thủ trưởng đơn vị Dân Hòa, ngày 25 tháng 9 năm 2015 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Tác giả Lê Thị Nga 19/22 SKKN: Một số kinh nghiệm giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 4 trường tiểu học Dân Hòa. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lưu Thu Thuỷ – Nguyễn Hữu Hợp: “Hỏi đáp về dạy học môn đạo đức ở tiểu học” 2. Nhiệm vụ của HS ở sổ theo dõi lớp 4. 3. Nguyễn Minh Thuyết – Hoàng Cao Cương – Đỗ Việt Hùng: “Tiếng Việt 4, tập 1,2” - NXB giáo dục năm 2005. 4. Bùi Văn Sơm: “Hướng dẫn Cán bộ quản lý trường học và giáo viên viết sáng kiến kinh nghiệm” NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… Chủ tịch hội đồng (Ký tên và đóng dấu) 20/22