Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Tiểu học Skkn một số kinh nghiêm giáo dục kỹ năng sống trong môn đạo dức lớp 2...

Tài liệu Skkn một số kinh nghiêm giáo dục kỹ năng sống trong môn đạo dức lớp 2

.DOC
36
2371
141

Mô tả:

Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH THẠNH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MÔN :ĐẠO ĐỨC Tên đề tài Một số kinh nghiệm giáo dục kĩ năng sống trong môn đạo đức lớp 2 Năm học : 2010-2011 Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn Mỗi thầy , cô giáo là một tấm gương đạo đức , tự học và sáng tạo Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn Trẻ em Việt Nam chiếm 36% các em chính là những chủ nhân tương lai của đất nước là những người sẽ quyết định sự phát triển của đất nước trong những năm tới . Giờ đây trẻ em đang được hưởng một nền giáo dục tốt hơn. Khoảng 97% trẻ em trong độ tuổi được học tiểu học và Chính phủ cam kết tăng cường cơ hội giáo dục cho tất cả trẻ em Việt Nam . Lứa tuổi Hs là lứa tuổi đang hình thành giá trị nhân cách, giàu mơ ước ,ham hiểu biết ,thích tìm tòi ,khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội ,còn thiếu kinh nghiệm sống ,dễ bị lôi kéo ,kích động ....Đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và cơ chế thị trường hiện nay ,thế hệ trẻ thường xuyên chịu đang xen giữa những yếu tố tích cực và tiêu cực : một là các em được sự quan tâm chăm sóc quá sức chu đáo của phụ huynh vì sống trong gia đình ít con, hoàn cảnh kinh tế ổn định; hai là những em sống trong gia đình với nhiều lo toan cho cuộc mưu sinh, phụ huynh bỏ mặc con cái. Môi trường hoàn cảnh khác nhau ấy lại thường cùng mang đến cho các em một thiếu sót lớn trong từng bước trưởng thành, đó là kĩ năng sống. Vì vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho học thế hệ trẻ là rất cấn thiết ,giúp các em rèn luyện hành vi có trách nhiệm với bản thân ,gia đình ,cộng đồng và Tổ quốc ; giúp các em có khả năng ứng phó trước các tình huống của cuộc sống ,xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình ,bạn bè và mọi người ,sống tích cực ,chủ động ,an toàn ,hài hòa và lành mạnh . 2 .Khả năng giáo dục kĩ năng sống trong môn đạo đức Môn đạo đức là môn học được dạy từ lớp 1 đến lớp 5 ở trường tiểu học .Chương trình môn đạo đức bao gồm các chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật cơ bản phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học trong các mối quan hệ của các em với bản thân ,với người khác ,với công việc với cộng đồng ,với đất nước. Bản thân môn đạo đức đã chứa đựng nhiều nội dung liên quan đến kĩ năng sống như :Kĩ năng giao tiếp ,ứng xử (với ông bà ,cha mẹ ,anh chị em ,bạn bè ,thầy cô Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn giáo ....)kĩ năng bày tỏ ý kiến của bản thân ,kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề phù hợp với lứa tuổi (trong các tình huống đạo đức ở gia đình ,nhà trường .......)kĩ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân ,kĩ năng tự phục vụ và tự quản lí thời gian , kĩ năng thu thập và xử lí thông tin về các vấn đề trong thực tiễn đời sống ở nhà trường ở cộng đồng có liên quan đến chuẩn mực hành vi đạo đức . Khả năng giáo dục kĩ năng sống trong môn đạo đức không những thể hiện ở nội dung môn học mà còn thể hiện ở phương pháp dạy học đặc trưng của môn học .Qúa trình dạy học tiết đạo đức là quá trình tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập phong phú ,đa dạng như :kể chuyện theo tranh ,quan sát băng hình ,tiểu phẩm ,tranh ảnh ,phân tích xử lí tình huống ;chơi trò chơi ,đóng tiểu phẩm ,hát múa ,đọc thơ ....Các phương pháp và kĩ thuật dạy học môn đạo đức rất đa dạng bao gồm nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như :học theo nhóm ,theo dự án ;giải quyết vấn đề ,đóng vai trò chơi động não,.....Và chính thông qua việc sử dụng các phương pháp ,kĩ thuật dạy học tích cực đó ,học sinh đã được tạo cơ hội để thực hành ,trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi . Do các đặc trưng trên nên có thể khẳng định đạo đức là môn học rất có tiềm năng trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học đặc biệt là học sinh lớp 2. Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức ,giáo dục kĩ năng sống thông qua môn đạo đức cho học sinh tiểu học trong năm học này tôi mạnh dạn nghiên cứu vấn đề :”Giáo dục kĩ năng sống thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 2”. Xin được mạnh dạn trình bày sau đây . II.Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu 1.Mục tiêu : Tìm hiểu việc giáo dục kĩ năng sống thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 2 . Từ đó đưa ra một số phương pháp sư phạm nhằm giáo dục tốt kĩ năng sống cho học sinh lớp 2 2.Phạm vi : -Nội dung nghiên cứu : Nghiên cứu một số phương pháp ,kĩ thuật giáo dục kĩ Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn năng sống thông qua môn đạo đức cho học sinh lớp 2. -Thời gian :Qúa trình giảng dạy học sinh lớp 2 đã tích lũy được kinh nghiệm . III.Đối tượng nghiên cứu Căn cứ vào đề tài nghiên cứu ,đối tượng nghiên cứu trong đề tài này là việc dạy và học của lớp 2/2 trường tiểu học Minh Thạnh . IV.Nhiệm vụ nghiên cứu Tìm hiểu về các kĩ năng sống trong môn đạo đức lớp 2. Các phương pháp ,kĩ thuật dạy học tích cực môn đạo đức lớp 2 .Mô hình dạy và học kỹ năng sống trong môn đạo đức lớp 2. Đề xuất một số giải pháp để tăng cường giáo dục kĩ năng sống thông qua môn đạo đức cho học sinh. V.Phương pháp nghiên cứu Nhằm thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu đã đề ra trong quá trình nghiên cứu tôi đã vận dụng những phương pháp nghiên cứu sau : 1.Phương pháp nghiên cứu tư liệu để thu thập thông tin ,nhằm tạo cơ sở cho việc thực hiện đề tài. 2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm để thu nhận thông tin về sự thay đổi chất lượng về nhận thức và hành vi của học sinh . 3. Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm giáo dục . PHẦN II:CẤU TRÚC ĐỀ TÀI Chương I: Tình hình thực trạng Năm học 2010-2011 tôi được phân công giảng dạy lớp 22 trường tiểu học Minh Thạnh . Đây là năm học đầu tiên mà nghành chúng ta đề cập nhiều Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn đến giáo dục kĩ năng sống nói như thế để thấy rằng giảng dạy kĩ năng sống trong các môn học nói chung và môn đạo đức nói chung không phải là vấn đề mới mẻ thực chất bản thân chúng ta đã thực hiện từ rất lâu thế nhưng khi giảng dạy cho các em chúng ta thường chỉ quan tâm đến lí thuyết sách vở là chính còn mọi hoạt động kĩ năng sống của các em còn rất hạn chế vì thế có những học sinh học rất giỏi ,viết văn rất hay nhưng không dám mạnh dạn phát biểu ,không dám thể hiện trước đông người ,không thích giao tiếp với các bạn ,hay có những học sinh hay đánh bạn ,học sinh học đến lớp 2 mà vẫn nhờ cha mẹ đút cơm ,tắm rửa …….Vậy lỗi là do ai ,chúng ta phải làm gì để khắc phục tình trạng nêu trên ? 1.Thuận lợi: -Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường tập huấn bồi dưỡng cho giáo viên chương trình giáo dục kĩ năng sống . -Được sự quan tâm của hội cha mẹ học sinh . - Bước đầu chính bản thân các em cũng có những kĩ năng sống cơ bản : Kĩ năng giao tiếp ,kĩ năng nhận thức …. -Chương trình và sách giáo khoa có nhiều phương pháp giúp giáo viên lựa chọn hình thức tổ chức dạy học phù hợp với nội dung từng bài học. -Nhà trường luôn tạo điều kiện để làm và sử dụng đồ dùng dạy học. 2.Khó khăn: a.Về phía giáo viên : Bản thân giáo viên cũng gặp nhiều khó khăn trong quá trình soạn giảng những bài có kĩ năng sống vì dạy thì đã quen từ lâu nhưng soạn giảng theo 4 giai đoạn của một bài có kĩ năng sống còn hơi bỡ ngỡ . b.Về phía học sinh : -Vào đầu năm học tôi làm một cuộc khảo sát với 33 em học sinh trong lớp như sau : Hãy đứng trước lớp giới thiệu cho cô và các bạn biết về em và gia đình em Không giới thiệu 9 em Giới thiệu được Giới thiệu được Giới thiệu được từ 1-3 câu 11 em Từ 3-5 câu 13 em trên 5 câu 6 em Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn -Khi chia nhóm hoạt động quan sát thấy khoảng gần 2/3 số học sinh trong lớp không làm việc các em chỉ dựa vào nhóm trưởng và thư kí . -Khi thảo luận lớp thì có khoảng 1/3 lớp mạnh dạn phát biểu còn lại không dám giơ tay phát biểu vì nhút nhát ..... Vì thế bản thân tôi quyết định chính mình sẽ giáo dục những kĩ năng sống cơ bản cho các em để các em có thể tự tin trong giao tiếp ,tích cực ,chủ động trong học tập để cuối năm đạt kết quả tốt nhất. Chương II Mục tiêu , kĩ năng sống được giáo dục trong môn đạo đức lớp 2 Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn I.Kĩ năng sống là gì ? Kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại… Kỹ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống kỹ năng sống có thể hình thành tự nhiên, học được từ những trải nghiệm của cuộc sống và do giáo dục mà có. II.Mục tiêu giáo dục kĩ năng sống trong môn đạo đức : Việc giáo dục kĩ năng sống trong môn đạo đức nhằm: Bước đầu trang bị cho học sinh các kĩ năng sống cần thiết,phù hợp với lứa tuổi tiểu học ,giúp các em biết sống và ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ với những người thân trong gia đình ,với thầy cô bạn bè và những người xung quanh ; với cộng đồng ,quê hương ,đất nước và với môi trường tự nhiên ;giúp các em bước đầu biết sống tích cực ,chủ động ,có mục đích ,có kế hoạch ,tự trọng ,tự tin ,có kỉ luật ,biết hợp tác,giản dị ,tiết kiệm ,gọn gàng ,ngăn nắp ,vệ sinh .....để trở thành con ngoan trong gia đình ,học sinh tích cực của nhà trường và công dân tốt của xã hội . III.Các kĩ năng sống được giáo dục trong môn đạo đức lớp 2 : 1.Kĩ năng giao tiếp Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn Kĩ năng giao tiếp là khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo hình thức nói ,viết hoặc sử dụng ngôn ngữ cơ thể một cách phù hợp với hoàn cảnh và văn hóa ,đồng thời biết lắng nghe ,tôn trọng ý kiến người khác ngay cả khi bất đồng quan điểm . Các kĩ năng giao tiếp lớp 2 được giáo dục cụ thể là :Chào hỏi ,cảm ơn ,xin lỗi ;nói lời yêu cầu ,đề nghị ;bày tỏ sự cảm thông và chia sẻ;bày tỏ ý kiến ,tiếp khách đến nhà ,ứng xử khi đến nhà người khác ,khi nhận và gọi điện thoại ..... Kĩ năng giao tiếp được giáo dục thông qua một số bài sau : Bài 10 :Biết nói lời yêu cầu ,đề nghị . Bài 11:Lịch sự khi nhận và gọi điện thoại . Bài 12:Lịch sự khi đến nhà người khác . Để giúp cho kĩ năng giao tiếp của học sinh phát triển tốt bản thân giáo viên cần:Tạo môi trường giao tiếp thuận lợi ,cho học sinh tự thể hiện khả năng giao tiếp của mình không áp đặt cho học sinh nên để cho học sinh tự nhận thức ,luôn nhắc nhở học sinh thực hiện kĩ năng giao tiếp trong tiết học mà bài học phải được thực hành trong cuộc sống hằng ngày . 2.Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm : Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm là khả năng con người thể hiện sự tự tin, chủ động và ý thức cùng chia sẻ với các thành viên khác trong nhóm . Khi các thành viên trong nhóm có kĩ năng đảm nhận trách nhiệm sẽ tạo được một không khí hợp tác tích cực và xây dựng trong nhóm ,giúp giải quyết vấn đề ,đạt được mục tiêu chung của cả nhóm ,đồng thời tạo sự thỏa mãn và thăng tiến cho mỗi thành viên . Các kĩ năng đảm nhận trách nhiệm được giáo dục cụ thể là :biết nhận và thực hiện trách nhiệm của bản thân Kĩ năng đảm nhận trách nhiệm được giáo dục thông qua một số bài sau : Bài 2 :Biết nhận lỗi và sửa lỗi . Bài 4:Chăm làm việc nhà . Bài 7: giữ gìn trường lớp sạch đẹp . Bài 8:giữ trật tự vệ sinh nơi công cộng Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn Bài 14:Bảo vệ loài vật có ích Để giúp cho kĩ năng đảm nhận trách nhiệm của học sinh phát triển tốt bản thân giáo viên cần :Khi giao việc cho học sinh phải giao việc cụ thể không nên giao việc chung chung ,phải có biện pháp động viên những em thực hiện tốt nhiệm vụ của mình đồng thời cũng có những biện pháp đối với các em những em ỷ lại .Khi chia nhóm cần chia nhóm vừa và nhỏ hạn chế chia nhóm lớn cho học sinh luân phiên nhau làm thư kí ,nhóm trưởng để mỗi em đều được thể hiện mình.... 3.Kĩ năng hợp tác với mọi người : Kĩ năng hợp tác là khả năng cá nhân biết chia sẻ trách nhiệm biết tham gia cùng làm việc với các thành viên trong nhóm . Các kĩ năng hợp tác được giáo dục cụ thể là :biết cách hợp tác với bạn bè và mọi người xung quanh thực hiện các hoạt động tập thể ,hoạt động cộng đồng . Kĩ năng hợp tác được giáo dục thông qua một số bài sau : Bài 7: giữ gìn trường lớp sạch đẹp . Bài 8:giữ trật tự vệ sinh nơi công cộng . Để giúp cho kĩ năng hợp tác của học sinh phát triển tốt bản thân giáo viên cần :Cho học sinh nhận thấy mỗi bạn đều có những điểm mạnh và hạn chế riêng nếu các em biết hợp tác với nhau bổ sung cho nhau thì sẽ tạo nên sức mạnh đem lại hiệu quả công việc .Đồng thời quan tâm ,giúp đỡ và chia sẻ với bạn là việc nên làm 4.Kĩ năng thể hiện sự cảm thông : Kĩ năng là khả năng có thể hình dung và đặt mình trong hoàn cảnh của người khác ,giúp chúng ta hiểu và chấp nhận người khác vốn là những người rất khác mình qua đó chúng ta có thể hiểu rõ cảm xúc của họ và thông cảm với hoàn cảnh của họ. Các kĩ năng hợp tác được giáo dục cụ thể là :biết cảm thông chia sẻ với những bạn có hoàn cảnh khó khăn ,những người khuyết tật .. Kĩ năng thể hiện sự cảm thông được giáo dục thông qua một số bài sau : Bài 6: Quan tâm giúp đỡ bạn . Bài 13:Giúp đỡ người khuyết tật Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn 5.Kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề : Kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề là khả năng của cá nhân biết quyết định lựa chọn phương án tối ưu và hành động theo phương án đã chọn để giải quyết vấn đề hoặc tình huống gặp phải . Các kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề được giáo dục cụ thể là : Bước đầu biết lựa chọn và thực hiện cách ứng xử phù hợp đối với một số tình huống đạo đức đơn giản phổ biến trong cuộc sống hằng ngày Kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề được giáo dục thông qua một số bài sau : Bài 2 :Biết nhận lỗi và sửa lỗi . Bài 3:Gọn gàng ,ngăn nắp . Bài 9: Trả lại của rơi . Bài 13:Giúp đỡ người khuyết tật Để giúp cho kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề của học sinh phát triển tốt bản thân giáo viên cần giúp cho học sinh biết cách thực hiện để đi đến kết luận đúng bằng cách :xác định rõ vấn đề cần giải quyết ,đưa ra nhiều cách giải quyết , so sánh lựa chon tìm ra phương án tối ưu và giải quyết theo phương án đó ,rút kinh nghiệm để lần sau thực hiện tốt hơn . 6.Kĩ năng quản lí thời gian : Kĩ năng quản lí thời gian là khả năng của cá nhân biết sắp xếp các công việc theo thứ tự ưu tiên ,biết tập trung vào giải quyết công việc trọng tâm theo một thời gian nhất định Kĩ năng quản lí thời gian được giáo dục thông qua một số bài sau : Bài 1 :Học tập sinh hoạt đúng giờ . Bài 5:Chăm chỉ học tập . Để giúp cho kĩ năng quản lí thời gian của học sinh phát triển tốt bản thân giáo viên cần giúp cho học sinh hiểu được ích lợi của việc sinh hoạt đúng giờ ,giúp học sinh xây dựng thời gian biểu hợp lí và thực hiện đúng theo thời gian biểu đã xây dựng . 7.Kĩ năng tự nhận thức : Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn Biết xác và đánh giá bản thân :đặc điểm ,sở thích thói quen ,năng khiếu ,điểm mạnh ,điểm yếu ...của bản thân 8.Kĩ năng thể hiện sự tự trọng ,tự tin : Bài 12:Lịch sự khi đến nhà người khác . 9.Kĩ năng tư duy đánh giá : Bài 12:Lịch sự khi đến nhà người khác . 10.Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin : Bài 13:Giúp đỡ người khuyết tật  Các kĩ năng sống trên không tách rời nhau mà có mối quan hệ mật thiết và bổ sung lẫn nhau chẳng hạn để ra quyết định một cách phù hợp con người cần phối hợp với các kĩ năng khác như : kĩ năng tự nhận thức ,kĩ năng xác định giá trị ,kĩ năng thu thập thông tin ,kĩ năng tư duy phê phán ,kĩ năng tư duy sáng tạo vì thế trong quá trình giảng dạy giáo viên nên tạo điều kiện cho học sinh phát huy hết năng lực của mình không nên áp đặt gò bó học sinh .Kỹ năng sống rất đa dạng và mang đặc trưng vùng, miền đòi hỏi người giáo viên phải vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp với nhu cầu, trình độ của học sinh và đặc điểm, hoàn cảnh của nhà trường, địa phương. Chương III : Các phương pháp ,kĩ thuật dạy học tích cực môn đạo đức lớp 2 I.Phương pháp dạy học tích cực: 1.Khái niệm : Phương pháp dạy học tích cực (PPDH tích cực) là một thuật ngữ rút gọn, được dùng ở nhiều nước để chỉ những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. "Tích cực" trong PPDH - tích cực được dùng với nghĩa là hoạt động, chủ động, trái nghĩa với không hoạt động, thụ động chứ không dùng theo nghĩa trái Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn với tiêu cực. PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy, tuy nhiên để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực nhiều so với dạy theo phương pháp thụ động. Muốn đổi mới cách học phải đổi mới cách dạy. Cách dạy chỉ đạo cách học, nhưng ngược lại thói quen học tập của trò cũng ảnh hưởng tới cách dạy của thầy. Chẳng hạn, có trường hợp học sinh đòi hỏi cách dạy tích cực hoạt động nhưng giáo viên chưa đáp ứng được, hoặc có trường hợp giáo viên hăng hái áp dụng PPDH tích cực nhưng không thành công vì học sinh chưa thích ứng, vẫn quen với lối học tập thụ động. Vì vậy, giáo viên phải kiên trì dùng cách dạy hoạt động để dần dần xây dựng cho học sinh phương pháp học tập chủ động một cách vừa sức, từ thấp lên cao. Trong đổi mới phương pháp dạy học phải có sự hợp tác cả của thầy và trò, sự phối hợp nhịp nhàng hoạt động dạy với hoạt động học thì mới thành công. Như vậy, việc dùng thuật ngữ "Dạy và học tích cực" để phân biệt với "Dạy và học thụ động". 2.Một số phương pháp dạy học tích cực môn đạo đức 2.1 Phương pháp thảo luận nhóm a.Khái niệm : Thảo luận nhóm phương pháp sử dụng rộng rãi nhằm giúp cho hs tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập .Học sinh có thể chia sẻ kinh nghiệm ý kiến hay để giải quyết vấn đề nào đó Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn b.Cách tiến hành : -Giáo viên thiệu chủ đề hoặc vấn đề thảo luận -Nêu các câu hỏi có liên quan đến chủ đề -Để không khí không căng thẳng hoặc quá trầm có thể bắt đầu cuộc thảo luận bằng một câu chuyện hoặc một bức tranh gợi ý -Cần khích lệ mọi học sinh tham gia đóng góp ý kiến ,không nên chê bai một ý kiến nào -Sau khi thảo luận phải cho đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận trước lớp ,cả lớp bổ sung -Sau cùng là kết luận của giáo viên c.Những điều cần lưu ý khi sử dụng : -Số lượng học sinh trong nhóm khoảng từ 2-6 học sinh ,không nên quá đông gây mất trật tự -Tạo không khí thân thiện cho hs không gây căng thẳng hoặc giả tạo ,đùa cợt . 2.2. Phương pháp giải quyết vấn đề a.Khái niệm : Giải quyết vấn đề là một kĩ năng cơ bản .Đó là khả năng xem xét ,phân tích những vấn đề đang tồn tại và xác định các bước nhằm giải quyết các tình huống do vấn đề đặt ra . b.Cách tiến hành -Nêu tình huống có vấn đề -Phát hiện vấn đề cần giải quyết là gì -Nêu lên các chi tiết có liên quan đến vấn đề -Nêu lên những câu hỏi giúp cho giải quyết vấn đề -Giải quyết vấn đề đặt ra c.Có thể phân biệt bốn mức trình độ đặt và giải quyết vấn đề: Mức 1: Giáo viên đặt vấn đề, nêu cách giải quyết vấn đề. Học sinh thực hiện cách giải quyết vấn đề theo hướng dẫn của giáo viên. Giáo viên đánh giá kết quả làm việc của học sinh. Mức 2: Giáo viên nêu vấn đề, gợi ý để học sinh tìm ra cách giải quyết vấn đề. Học sinh thực hiện cách giải quyết vấn đề với sự giúp đỡ của giáo viên khi cần. Giáo Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn viên và học sinh cùng đánh giá. Mức 3: Giáo viên cung cấp thông tin tạo tình huống có vấn đề. Học sinh phát hiện và xác định vấn đề nảy sinh, tự đề xuất các giả thuyết và lựa chọn giải pháp. Học sinh thực hiện cách giải quyết vấn đề. Giáo viên và học sinh cùng đánh giá. Mức 4 : Học sinh tự lực phát hiện vấn đề nảy sinh trong hoàn cảnh của mình hoặc cộng đồng, lựa chọn vấn đề giải quyết. Học sinh giải quyết vấn đề, tự đánh giá chất lượng, hiệu quả, có ý kiến bổ sung của giáo viên khi kết thúc. Các Đặt vấn Nêu giả Lập kế Giải quyết vấn mức 1 2 3 hoạch GV HS HS đề GV GV GV + thuyết GV GV HS đề HS HS HS Kết luận, đánh giá GV GV + HS GV + HS HS 4 HS HS HS HS GV + HS Trong dạy học theo phương pháp đặt và giải quyết vấn đề, học sinh vừa nắm được tri thức mới, vừa nắm được phương pháp lĩnh hội tri thức đó, phát triển tư duy tích cực, sáng tạo, được chuẩn bị một năng lực thích ứng với đời sống Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn 2.3Phương pháp đóng vai a.Khái niệm : Đóng vai là phương pháp tổ chức cho học sinh thực hành một số cách ứng xử nào đó trong một tình huống giả định. b.Phương pháp đóng vai có những ưu điểm sau : -Học sinh được rèn luyện thực hành những kỹ năng ứng xử và bày tỏ thái độ trong môi trường an toàn trước khi thực hành trong thực tiễn. - Gây hứng thú và chú ý cho học sinh -Tạo điều kiện làm nảy sinh óc sáng tạo của học sinh -Khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của học sinh theo chuẩn mực hành vi đạo đức và chính trị – xã hội -Có thể thấy ngay tác động và hiệu quả của lời nói hoặc việc làm của các vai diễn c.Cách tiến hành có thể như sau : -Giáo viên chia nhóm, giao tình huống đóng vai cho từng nhóm và quy định rõ thời gian chuẩn mực, thời gian đóng vai -Các nhóm thảo luận chuẩn bị đóng vai -Các nhóm lên đóng vai -Giáo viên phỏng vấn học sinh đóng vai : +Vì sao em lại ứng xử như vậy ? + Cảm xúc, thái độ của em khi thực hiện cách ứng xử ? Khi nhận được cách ứng xử ( đúng hoặc sai ) -Lớp thảo luận, nhận xét : Cách ứng xử của các vai diễn phù hợp hay chưa phù hợp ? Chưa phù hợp ở điểm nào ? Vì sao ? -Giáo viên kết luận về cách ứng xử cần thiết trong tình huống. d.Những điều cần lưu ý khi sử dụng : -Tình huống nên để mở, không cho trước “ kịch bản”, lời thoại -Phải dành thời gian phù hợp cho các nhóm chuẩn bị đóng vai -Người đóng vai phải hiểu rõ vai của mình trong bài tập đóng vai để không lạc đề -Nên khích lệ cả những học sinh nhút nhát tham gia Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn -Nên hoá trang và đạo cụ đơn giản để tăng tính hấp dẫn của trò chơi đóng vai 2.4 Phương pháp động não a.Khái niệm :Động não là phương pháp giúp học sinh trong một thời gian ngắn nảy sinh được nhiều ý tưởng, nhiều giả định về một vấn đề nào đó ,được trình bày một cách ngắn gọn . b.Cách tiến hành -Giáo viên nêu câu hỏi, vấn đề cần được tìm hiểu trước cả lớp hoặc trước nhóm -Khích lệ học sinh phát biểu và đóng góp ý kiến càng nhiều càng tốt -Liệt kê tất cả các ý kiến phát biểu đưa lên bảng hoặc giấy khổ to, không loại trừ một ý kiến nào, trừ trường hợp trùng lặp -Phân loại ý kiến -Làm sáng tỏ những ý kiến chưa rõ ràng và thảo luận sâu từng ý. -Tổng hợp ý kiến của hs và thảo luận sâu từng ý . d.Những điều cần lưu ý khi sử dụng : -Tất cả mọi ý kiến hs đưa ra đều được giáo viện hoan nghênh ,chấp nhận ,không nên phê phán nhận định đúng ,sai . -Cuối cùng giáo viên nên nhấn mạnh đây kết luận này là kết quả của sự tham gia chung của tất cả học sinh . II.Một số kĩ thuật dạy học tích cực: 1.Khái niệm : Kĩ thuật dạy học là những biện pháp ,cách thức hành động của giáo viễn trong các tình huống nhỏ nhằm thực hiện và điều khiển quá trình dạy học Các kỹ thuật dạy học tích cực là những kỹ thuật dạy học có ý nghĩa đặc biệt trong việc phát huy sự tham gia tích cực của HS vào quá trình dạy học, kích thích tư duy, sự sáng tạo và sự cộng tác làm việc của HS. Các kỹ thuật dạy học tích cực được trình bày sau đây có thể được áp dụng thuận lợi trong làm việc nhóm. Tuy nhiên chúng cũng có thể được kết hợp thực hiện trong các hình thức dạy học toàn lớp nhằm phát huy tính tích cực của HS. 2.Một số kĩ thuật dạy học tích cực: 2.1 Kĩ thuật chia nhóm -Khi tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm ,giáo viên nên sử dụng một số cách Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn chia nhóm khác nhau để gậy húng thú cho hs -Chia nhóm theo điểm danh số ,theo màu sắc ,theo loài hoa ,theo mùa :ví dụ cho học sinh điểm danh 1,2,3,4,5,6, những em cùng số cúng một nhóm…… -Chia nhóm theo mảnh ghép :Giao1 viên cắt một tấm hình ra các mảnh khác nhau tùy theo số lượng hs một nhóm - Chia nhóm theo sở thích -Chia nhóm theo tháng sinh -Chia nhóm cùng trình độ -Chia nhóm hỗn hợp 2.2 Kĩ thuật “phân tích phim” Ví dụ : Bài 11: Lịch sự khi nhận và gọi điện thoại Hoạt động 2 :Thảo luận nhóm ,phân tích phim a.Mục tiêu :giúp học sinh biết biểu hiện về một cuộc nói chuyện điện thoại lịch sự .Rèn kĩ năng giao tiếp ,kĩ năng tư duy phê phán . b.Chuẩn bị :Đoạn phim hoạt hình Tom and Jerry đoạn Tom gọi cho Jerry rủ đi đá bóng thời gian của đoạn phim khoảng 5 phút .Đèn chiếu …,câu hỏi cho hs thảo luận. c.Cách tiến hành : -Giáo viên nêu yêu cầu -Cho học sinh xem phim 1 đến 2 lượt -Cho hs thảo luận theo câu hỏi : 1. Khi điện thoại reo lên Jerry đã làm gì và nói gì ? 2.Tom nói chuyện với Jerry như như thế nào ? 3.Em có thích cách nói chuyện qua điện thoại của hai bạn không ? Em học được gì qua đoạn hội thoại trên ? -Giáo viên kết luận -Cho hs xem lại một lượt nữa 2.3 Kỹ thuật "chúng em biết 3" Kỹ thuật "chúng em biết 3" là một kỹ thuật lấy thông tin phản hồi nhằm huy Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn động sự tham gia tích cực của HS. Cách làm như sau: -Chia nhóm 3 em -Cho mỗi học sinh nêu ra 3 phương án để giải quyết vấn đề .Sau đó đưa ra nhóm thảo luận chốt lại 3 điểm quan trọng nhất và trình bày trước lớp 2.4Kỹ thuật "khăn trải bàn " Ví dụ Bài 14: Bảo vệ loài vật có ích Hoạt động 3:Thảo luận nhóm a.Mục tiêu :Học sinh biết những việc cần làm để bảo vệ loài vật có ích b.Chuẩn bị :6 tờ giấy to khổ A4 c Cách tiến hành : -Chia nhóm theo tên các loài chim :vàng anh ,chích chòe ,sơn ca ,họa mi ,vành khuyên ,hồng hạc …… -Giáo viên nêu yêu cầu :Hãy nêu các việc em cần làm để bảo vệ loài vật có ích -Bước 1:Cho các nhóm làm việc cá ,nhân trong thời gian 3 phút ghi ý kiến chủa mình ra giấy nháp - Bước 2: Cho các nhóm thảo luận thống nhất ý kiến chung của cả nhóm và ghi trên giấy khổ to -Cho các nhóm trình bày -Tổng kết và đưa ra kết luận chung *Do điều kiện cơ sở vật chất và số lượng học sinh trong lớp quá đông nên khi áp dụng kĩ thuật khăn trải bàn thay vì lần hoạt động cá nhân cho các em ghi lên các góc của khăn trải bàn gặp nhiều bất cập .Vì thế cùng một kĩ thuật nhưng để áp dụng phù hợp với thực tế tôi mạnh dạn cho các em trình bày trên giấy nháp của mình .Cuối giờ tất cả các giấy nháp của các em đều được thu lại để nắm vững tình hình học tập của các em . 2.5 Kỹ thuật "phòng tranh " Ví dụ : Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27 Phát triển kĩ năng giao tiếp cho học sinh lớp 2 thông qua phân môn Tập làm văn Bài : Giữ trật tự vệ sinh nơi công cộng (t2) Hoạt động 2:Thảo luận nhóm a.Mục tiêu :Học sinh biết một số biểu hiện cụ thể của việc giữ vệ sinh nơi công cộng .Rèn kĩ năng hợp tác . b.Chuẩn bị : Giáo viên :6 tờ giấy khổ A3 Học sinh :Bút chì ,bút màu …. c.Cách tiến hành : -Giáo viên chia nhóm -Nêu yêu cầu : Hãy vẽ những việc em nên làm để giữ giữ trật tự ,vệ sinh nơi công cộng. -Các nhóm làm việc trong khoảng 8-10 phút . -Treo các bức tranh của học sinh trên tường xung quanh lớp học như một phòng triển lãm tranh . -Giáo viên cùng học sinh đi xem triển lãm ,bình luận và bổ sung thêm . -Tập hợp các phương án lại và cùng cả lớp rút ra những việc nên làm nhằm giữ trật tự vệ sinh nơi công cộng . *Trên đây là một số kĩ thuật dạy học mà tôi thường áp dụng .Mỗi phương pháp ,kĩ thuật dạy học môn đạo đức đều có mặt mạnh và hạn chế riêng, phù hợp với từng loại bài riêng, từng khâu riêng của tiết dạy. Vì vậy trong quá trình dạy học giáo viên cần căn cứ vào nội dung, tính chất từng bài, căn cứ vào trình độ học sinh và năng lực, sở trường của bản thân, căn cứ vào điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của trường mình, lớp mình mà lựa chọn, sử dụng kết hợp các phương pháp và hình thức dạy học hợp lí, đúng mức để giáo dục đạo đức cho học sinh qua các bài đạo đức. Chương IV Mô hình dạy và học kỹ năng sống trong môn đạo đức Người thực hiện: Phạm Thị Tuyết 27
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan