Tài liệu Skkn rèn kĩ năng đọc cho hs lớp 3

0 A. TÊN ĐỀ TÀI: RÈN KỸ NĂNG ĐỌC CHO HỌC SINH LỚP 3 B. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI. 1.1. Cơ sở lý luận Đọc là kĩ năng quan trọng hàng đầu của con người. Không biết đọc con người không tiếp thu được nền văn minh của nhân loại. Nhờ biết đọc con người mới tự học, tự rèn, mới thực hiện được: “Học, học nữa, học mãi”. Vì vậy dạy học ở phổ thông, nhất là các em học sinh tiểu học là cần thiết và quan trọng. Đọc thông thì viết thạo. Đọc thạo thì viết mới đúng. Đó là vấn đề quan trọng cần suy nghĩ và cần tìm cách để dạy Tập đọc cho học sinh Tiểu học. 1.2 Cơ sở thực tiễn. Việc dạy đọc của học sinh lớp 1, 2, 3 hiện nay bên cạnh những thành công vẫn còn nhiều hạn chế. Học sinh chưa được như ta mong muốn. Kết quả đọc của các em chưa đáp ứng được yêu cầu của việc hình thành kỹ năng đọc, giáo viên chúng tôi còn lúng túng khi dạy Tập đọc: Cần đọc bài này với giọng như thế nào (Vì giọng đọc của giáo viên không được chuẩn lắm do phương ngữ mỗi nơi). Làm thế nào để chữa lỗi phát âm cho học sinh, làm thế nào để các em đọc nhanh hơn, hay hơn. Đó là cái băn khoăn của chúng tôi. Học sinh của khối 3 hiện nay đa số còn đọc chậm, nhỏ, phát âm theo tiếng địa phương. Một số em còn đọc ê, a. Do đó tôi chọn đề tài rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU. Nâng cao kỹ năng đọc cho học sinh. Thông qua dạy học Tiếng Việt, góp phần rèn luyện thao tác tư duy cho học sinh. Đọc là tiếp thu những thành tựu của học vần đạt được, nâng cao lên ở mức đầy đủ và hoàn chỉnh hơn, đồng thời tạo nên bốn khả năng đã nêu: đọc đúng, đọc nhanh, đọc hiểu, đọc diễn cảm. Phân môn tập đọc giáo dục cho các em lòng ham đọc sách, hình thành cho trẻ thói quen làm việc với văn bản tới từng học sinh, làm quen với sách giáo khoa. Qua đó nhà trường là thực sự là trung tâm văn hóa cho các em. Thông qua đọc giúp các em thích đọc và xác định đọc nhiều văn bản là có ích cho cuộc sống và phát triển trí tuệ văn minh. Qua đó giáo dục cho các em tư tưởng, tình cảm, đạo đức, thị hiếu, thẩm mỹ của các em. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Học sinh lớp 3 trường Tiểu học Hướng Phùng. - Tổng số: 28 em. trong đó: Nam: 14 em. Nữ: 14 em. Dân tộc: 28 em. V. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM - Nghiên cứu bằng thực trạng trên đối với đối tượng học sinh lớp 3H. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để đạt được mục đích nghiên cứu, tôi đã sử dụng một số phương pháp sau: - Phương pháp tham khảo sách và tài liệu. - Phương pháp khảo sát thực tế. - Phương pháp thực nghiệm - Phương pháp trao đổi cùng đồng nghiệp. 1 - Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm. VI. PHẠM VI, KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU. 5.1. Phạm vi nghiên cứu. - Nghiên cứu phương pháp rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 3H trường Tiểu học Hướng Phùng. 5.2. Kế hoạch nghiên cứu Kế hoạch được tiến hành từ tháng 9/ 2015 đến hết tháng 3/2016. C. PHẦN NỘI DUNG. I. HIỆN TRẠNG Hiện nay ở trường tiểu học cho ta thấy kỹ năng đọc của học sinh chưa đồng đều, một số đọc còn yếu, một số giáo viên chưa chú trọng đến việc dạy cho học sinh tiểu học, chưa tìm ra biện pháp dạy môn tập đọc để nâng cao hiệu quả giờ dạy. Nguyên nhân của đọc yếu và đọc chưa tốt của học sinh là do nhiều tác động như: phương pháp giảng dạy của giáo viên, ngôn ngữ địa phương, do tài liệu, sách giáo khoa, câu hỏi còn chung chung, chưa đi sâu vào nội dung bài, cách kết hợp các phương pháp dạy còn hạn chế. Do vậy giờ dạy chưa đạy kết quả cao, dẫn đến học tốt môn tập đọc còn hạn chế. Trong thực tế thì mỗi địa phương lại có phương ngữ riêng, hằng ngày các em phải giao tiếp với mọi người xung quanh, ở làng xóm mình nên các em phát âm theo tiếng địa phương, bị ảnh hưởng bởi phương ngữ rất nhiều. Đặc biệt Trường Tiểu học Hướng Phùng bao gồm những đối tượng học sinh khác nhau. Riêng tập thể lớp 3H 100% là học sinh dân tộc Vân Kiều, nên phần lớn các em không có đủ điều kiện để học tập tốt hơn và do ảnh hưởng của ngôn ngữ địa phương mà các em đọc còn chưa tốt.Chỉ mới ở trường các em mới được giáo viên dạy phát âm theo chính âm. Tất cả học sinh lớp tôi đều ở tại xã Hướng Phùng nên các em phát âm theo tiếng dân tộc của mình. Mà nói tiếng của các em thì sai rất nhiều so với chính âm, các em đọc sai dẫn đến viết chính tả sai hoặc khiến người nghe hiểu sai ý nghĩa của từ. II. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN Để giải quyết được mục đích yêu cầu của tiết Tập đọc và khắc phục những nguyên nhân tồn tại đã nêu trên. Tôi đã tiến hành thực hiện những giải pháp, biện pháp cụ thể sau: 1. Một số công việc chuẩn bị của giáo viên và học sinh 1.1. Đối với giáo viên - Trước hết muốn rèn cho học sinh đọc thành tiếng đúng thì giáo viên phải đọc đúng, đọc hay (đọc diễn cảm). Để đạt được yêu cầu trên thì giáo viên phải rèn luyện bản thân mình đọc đúng, đọc hay. Không cho phép giáo viên dạy Tập đọc mà lại đọc chưa chuẩn. Trước khi soạn bài giáo viên phải đọc bài nhiều lần, đọc thể hiện được cảm xúc của tác giả khi viết bài văn đó. Dành quỹ thời gian cho việc soạn bài và thiết kế các hoạt động cụ thể của giáo viên, học sinh ở từng đoạn của bài. Giáo viên phải chú ý đến khâu rèn đọc cho học sinh, chú ý đến đối tượng học sinh đọc kém. Nhất là những tiết luyện đọc ở buổi hai. Giáo viên phải nên sửa, rèn dứt điểm cho học sinh phát âm sai ở từng cặp phụ âm mà em đó hay phát âm sai hoặc đọc chưa đúng. - Tham khảo nội dung sách hướng dẫn giảng dạy để lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức học tập cho phù hợp với đối tượng của học sinh lớp mình. 2 - Sưu tầm đồ dùng dạy học, tranh ảnh minh hoạ phục vụ cho bài dạy để học sinh hứng thú học tập tiếp thu bài sâu hơn. - Chú ý đến yêu cầu của phân môn tập đọc: Đó là rèn đọc, rèn đọc càng nhiều càng tốt. 1.2. Đối với các em học sinh - Yêu cầu học sinh đọc kỹ trước bài ở nhà, có đọc trước bài ở nhà học sinh mới biết được từ nào khó đọc, hay đọc sai để đến lớp nghe giáo viên hướng dẫn sửa chữa. - Học sinh thường xuyên rèn đọc đúng ở bất kỳ một văn bản nào nói chung hay trong các bài tập đọc nói riêng. - Cần có sự ham thích đọc, có ý thức tự đọc. Sưu tầm sách, báo, truyện để đọc. 2. Thực hiện được mục đích, yêu cầu rèn đọc, luyện tập cụ thể trong giờ Tập đọc 2.1. Rèn phát âm đúng Để rèn luyện cho học sinh phát âm chuẩn giáo viên phải hướng dẫn học sinh phát hiện lỗi và sửa lỗi cho học sinh. Trong giờ tập đọc giáo viên gọi học sinh khá đọc bài, và giao nhiệm vụ cụ thể các em khác đọc thầm theo tìm những tiếng khó đọc, các phụ âm hay đọc sai. Gọi học sinh phát hiện và phát âm, các em khác theo dõi nhận xét phát âm của bạn và phát âm lại. Gọi 3, 4 em phát âm và giáo viên kết luận và sửa (nếu cần thiết) lại cuối cùng. Chẳng hạn: Các em hay đọc sai tiếng có thanh ngã, thanh sắc, tiếng có các nguyên âm đôi như oa; yê; iê; ươ,... * Quá trình giảng dạy cần chú ý - Ví dụ: Trong lớp 3B có nhiều em khi đọc luôn phát âm sai thanh ngã thành thanh sắc. Giáo viên gọi học sinh khá phát âm chuẩn đọc trước, các em phát âm sai nghe, đọc lại, đọc nhiều lần sửa đến khi đọc đúng. Khi đã sửa cho các em đọc đúng lỗi đó rồi, trong các tiết học sau giáo viên chú ý đến em đó khi đọc xem em còn mắc lỗi lại nữa không để kịp thời uốn nắn, sửa chữa (nếu em mắc lại). Vì số lượng học sinh mắc lỗi này nhiều nên giáo viên dần sửa sai triệt để. Và các âm khác khi học sinh phát âm sai giáo viên tiến hành tìm các từ ngữ có âm đó luyện phát âm cho học sinh ngay trong giờ và luyện thêm ở những tiết dạy luyện tập ở buổi hai. 2.2. Rèn đọc đúng - Đối với các lớp 1,2 việc đọc mẫu thường do giáo viên đảm nhiệm. Đến lớp 3 kỹ năng đọc của học sinh đã được nâng cao. Giáo viên dùng lời nói kết hợp chữ viết, ký hiệu và đồ dùng dạy học, hướng dẫn học sinh cách ngắt nghỉ hơi, tốc độ đọc, giọng đọc thích hợp câu thơ hay đoạn văn. Mỗi đoạn gọi 1 học sinh đọc. Gọi học sinh nhận xét bạn và đọc lại, chú ý; đọc ngắt, nghỉ những cụm từ trong những câu văn dài trong bài văn xuôi. + Ví dụ: Câu trong bài : “Cóc kiện trời’’ “Cóc thấy nguy quá,/ bèn lên thiên đình kiện trời.// - Sau khi học sinh phát hiện câu dài, giáo viên ghi vào băng giấy hoặc bảng phụ gọi 1, 2 em đọc. Các em khác nhận xét bạn ngắt nghỉ đúng chưa, ngắt hơi, nghỉ hơi sau với những tiếng nào, em có đồng ý không? Mời em đó đọc lại. Học sinh đọc và ngắt hoặc nghỉ để các bạn khác nhận xét bổ xung và giáo viên thống nhất cách đọc. - Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm thông qua việc dẫn dắt gợi mở 3 để học sinh thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với hình ảnh, cảm xúc trong bài thơ, phù hợp tính cách nhân vật trong bài văn (Bước đầu biết làm chủ được giọng đọc đối với ngữ điệu, tốc độ, cao độ, trường độ, âm sắc nhằm diễn tả đúng nội dung bài. Đọc diễn cảm phù hợp với sự cảm nhận riêng của từng cá nhân. Giáo viên có thể viết khổ thơ ra bảng, giấy gắn trên bảng để học sinh tìm ra cách đọc). + Ví dụ: Bài : “Mặt trời xanh của tôi” Gọi 1,2 em học sinh khá giỏi đọc diễn cảm; nếu HS chưa đọc được thì GV đoc, kết hợp HD với Giọng nhẹ nhàng, trìu mến, nghỉ hơi dài khi kết thúc. Sau đó gọi một em đọc lại: Đọc bốn câu thơ sau: Đã có ai lắng nghe/ Như tiếng thác dội về/ Tiếng mưa trong rừng cọ/ Như ào ào trận gió.// Trong khi đọc giáo viên hướng dẫn đọc đúng đối với những câu thơ sau dấu chấm. Đối với các câu cảm, câu hỏi trong bài, giáo viên hướng dẫn các em đọc đúng giọng của từng loại câu đó thì mới bộc lộ được cảm xúc của từng cảnh vật và của tác giả. Giáo viên hướng dẫn các học sinh cần đọc đúng ngữ điệu khi đọc câu hỏi như nhấn giọng từ để hỏi, cao giọng ở cuối câu. Nếu học sinh đọc chưa hay giáo viên có thể đọc mẫu cho học sinh để học sinh nghe giọng đọc, để tự điều chỉnh mình đọc theo giáo viên. Để Học sinh đọc tốt giáo viên cần tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh . 2.3. Rèn đọc từ - cụm từ: Ở mỗi địa phương, do đặc điểm phương ngữ nên có nhiều em phát âm theo tiếng địa phương, phát âm sai dẫn đến viết sai chính tả hoặc khiếu người nghe hiểu sai ý nghĩa của từ, hay nội dung văn bản khi đọc. Mục đích của rèn đọc từ, cụm từ là nhằm luyện sửa phát âm sai. Rèn cho học sinh đọc đúng chính âm, phân biệt với cách đọc dễ lẫn (do đặc điểm phương ngữ). Vì thế ở mỗi tiết tập đọc, giáo viên phải chọn ra những từ ngữ mà nhiều em trong lớp mình hay phát âm sai để rèn đọc, không nhất thiết phải chọn những từ ngữ theo như hướng dẫn SGK. Trước tiên giáo viên cần đọc mẫu những từ đó để đưa ra cách phát âm đúng rồi cho học sinh luyện đọc. Chẳng hạn, ở lớp tôi, học sinh nói tiếng dân tộc Vân Kiều nên các em phát âm tương đối đúng phụ âm đầu nhưng lại phát âm sai dấu thanh rất nhiều. Do đó, tùy theo bài tập đọc mà tôi chọn ra những từ có vần và dấu thanh học sinh hay phát âm sai để luyện đọc cho các em, đặc biệt là các vần uyên, oai, uy, ươu, oác… 2.4. Rèn đọc câu: Mục đích của rèn đọc câu là hướng dẫn học sinh ngừng nghỉ, ngắt hơi, ngắt nhịp đúng chỗ, biết lên giọng, nhấn giọng, hạ thấp giọng, … ở những từ ngữ thích hợp trong tiết tập đọc, giáo viên cần chọn ra những câu văn dài, những câu thơ khó ngắt nhịp ghi ra bảng phụ, sau đó giáo viên đọc mẫu cho học sinh phát hiện ra những chỗ ngắt hơi, ngắt nhịp trong câu đó; Sau đó dùng bút lông (phấn màu) sổ (đánh dấu) chỗ ngắt hơi, ngắt nhịp, nhấn giọng… học sinh có thể dùng chì để làm kí hiệu vào SGK. Sau đó cho các em luyện đọc cá nhân, hoặc đồng thanh tổ có nhiều học sinh đọc yếu. 2.5. Rèn đọc đoạn: 4 Phương pháp mới ở phân môn Tập đọc hiện nay là giáo viên hướng dẫn học sinh luyện đọc xong rồi mới tìm hiểu bài, sau đó tiếp theo phần luyện đọc lại. Thực tế học sinh lớp lúc đầu chưa hiểu hết nội dung bài nên đọc bài lúc đầu chưa thể đọc đúng, đọc diễn cảm được. Giáo viên lúc đó phải đọc mẫu cho học sinh tiếp xúc với tác phẩm, sau khi luyện đọc từ, câu khó có trong đoạn xong giáo viên mới hướng dẫn luyện đọc đoạn, giáo viên cần nêu cách cụ thể về đọc như: Nhấn giọng, kéo dài giọng ở từ ngữ nào, đọc cao hạ thấp từ nào…, nhanh, chậm, vui, buồn. Tóm lại giáo viên cần phải rèn cho học sinh đó có ngữ điệu, giọng điệu phải phù hợp với từng loại câu (kể, hỏi, cảm, cầu khiến). Giáo viên hướng dẫn đọc một cách cụ thể, rõ ràng, tránh hướng dẫn chung chung như phần hướng dẫn đọc ở SGK. Đối với các bài thơ để rèn học sinh đọc diễn cảm, giáo viên phải biết khai thác những nét đặc trưng của thơ: Dòng thơ, nhịp thơ, vần thơ, thể thơ. Cần hướng dẫn kỹ về cách ngắt nhịp, cách ngắt nghỉ hơi ở cuối mỗi dòng thơ, cách đọc những tiếng cùng vần với nhau… sao cho phù hợp với thể thơ, nội dung của từng khổ thơ, đoạn thơ. 2.6. Rèn đọc lại: Rèn đọc lại nghĩa là tùy theo bài mà yêu cầu đọc lại đoạn hoặc bài văn, bài thơ. Sau khi tìm hiểu nội dung bài. Giáo viên nêu lại cách đọc toàn bài và đọc mẫu một đoạn nữa, rồi mới gọi học sinh luyện đọc diễn cảm từng đoạn và cả bài, đồng thanh. Tuy nhiên để phát huy tính tích cực chủ động của học sinh, trong khi học sinh luyện đọc (diễn cảm) xong gọi học sinh khác nhận xét chỗ nào được, chỗ nào chưa được cần khắc phục, để từ đó rút kinh nghiệm chung cho cả lớp. Các em có thể đọc diễn cảm theo cách sáng tạo của riêng mình. Mỗi em có một cách đọc khác nhau, không nhất thiết phải đọc đúng theo sự hướng dẫn của giáo viên nhưng cách đọc phải phù hợp với nội dung bài. III. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM Sau khi lựa chọn các biện pháp rèn đọc cho học sinh. Tôi thấy đạt kết quả rõ rệt. * Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm: * Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm: TSHS Giỏi Khá Trung bình Yếu SL TL SL TL SL TL SL TL 28 4 14,28% 7 25% 10 35,72% 7 25% * Kết quả sau khi áp dụng các biện pháp: TSHS Giỏi Khá Trung bình Yếu SL TL SL TL SL TL SL TL 28 8 28,57% 14 50% 6 21,42% 0 0% Qua bảng đối chứng so với chất lượng đầu năm học thì bây giờ học sinh lớp tôi đọc đã tốt hơn rất nhiều. Bên cạnh sự tiến bộ về chất lượng đọc, học sinh còn có tiến bộ cả về tâm lý, các em tự tin hơn trong cuộc sống, trong giao tiếp, trong hoạt động hằng ngày. Điều đó cũng rất quan trọng góp phần hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho các em. D. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I. KẾT LUẬN: 5 Khi áp dụng các cách rèn đọc ở sách tài liệu, sách giáo viên Tiếng Việt 3, sách thiết kế bài soạn… Qua tham khảo các loại sách hướng dẫn đó, bản thân tôi đọc đúng và diễn cảm như đã nêu trên. Khi áp dụng vào thực tế giảng dạy tôi thấy các biện pháp có tính hiệu quả cao, giúp cho kĩ năng đọc của học sinh lớp tôi tiến bộ rõ rệt. Đồng thời phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập. Một khi các em đọc tốt thì không những góp phần nâng cao chất lượng môn Tiếng Việt mà còn giúp các em học tốt hơn những môn học khác. Như vậy, để giúp các em đọc có kĩ năng đọc đúng, đọc diễn cảm, càng ngày càng đọc lưu loát thì giáo viên cần phối hợp các biện pháp trên một cách thường xuyên. Có làm như thế mới theo sát được từng học sinh kịp thời uốn nắn, sửa chữa những chỗ sai của từng em, giúp các em ngày một tiến bộ hơn trong học tập. Khi đưa ra biện pháp rèn đọc cho học sinh. Tôi phải chuẩn bị và sắp xếp thời gian cho từng tiết học trong một buổi để có thời gian nhiều hơn cho phân môn tập đọc. II. KIẾN NGHỊ: Muốn có kết quả cao trong việc sử dụng các biện pháp rèn đọc cho học sinh. Tôi cần chú ý đến những vấn đề sau: - Nắm đặc điểm, tâm sinh lí của học sinh Tiểu học. - Gặp gỡ phụ huynh học sinh trao đổi kết quả học tập của con em và yêu cầu phụ huynh cần quan tâm nhắc nhở các em rèn đọc trong thời gian ở nhà. Hướng cho các em nói đúng chính âm khi giao tiếp với mọi người, hạn chế phát âm theo địa phương. - Nhà trường hằng năm tổ chức hội thi “đọc thơ, văn diễn cảm để các em học sinh của trường Tiểu học trong huyện có dịp cọ sát học hỏi lẫn nhau. Đồng thời cũng tạo ra không khí thi đua rèn đọc tốt, khích lệ các em phấn đấu, luyện đọc để có giọng đọc ngày càng hay. Bên cạnh đó, tài năng, óc sáng tạo của các em cũng được bộc lộ qua hội thi. Quảng Trị, ngày 26 tháng 3 năm 2016 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. (Ký và ghi rõ họ tên) XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Nguyễn Thị Như Quỳnh MỤC LỤC A. TÊN ĐỀ TÀI ……………………………...………………………………...1 6 B. PHẦN MỞ ĐẦU……………………………...…………………..…………1 I. Lí do chọn đề tài………………………………………………....……..……...1 II. Mục đích nghiên cứu…….……………………………....……….…………..1 III. Đối tượng nghiên cứu ……………………………………………………….1 IV. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm …………………………………………...1 V. Phương pháp nghiên cứu……………………...…………….……….……....1 IV. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu...…….……...………………..…………....2 C. PHẦN NỘI DUNG………………………...…………………..…………….2 I. Hiện trạng……………………………...…………………………..…………..2 II. Giải pháp …………………………………….......………..……….................2 III. Kết quả………….………………………………………….…………….......5 D. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......………...………………………………..6 I. Hiện trạng……………………………...…………………………..…………..6 II. Giải pháp …………………………………….......………..……….................6 7