Tài liệu Thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại trường chính trị tỉnh quảng nam .

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRẦN VĂN CAM LUẬN VĂN THẠC SĨ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO TRUNG CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành : CHÍNH SÁCH CÔNG Mã số : 8.34.04.02 Khóa : 2 năm 2017 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. HỒ TẤN SÁNG Đà Nẵng, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRẦN VĂN CAM LUẬN VĂN THẠC SĨ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO TRUNG CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành : CHÍNH SÁCH CÔNG Mã số : 8.34.04.02 Khóa : 2 năm 2017 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. HỒ TẤN SÁNG Đà Nẵng, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả phản ánh trong luận văn là trung thực, chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào. Tác giả luận văn Trần Văn Cam MỤC LỤC MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO TRUNG CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TẠI CÁC TRƯỜNG CHÍNH TRỊ CẤP TỈNH .................................................................................................................... 10 1.1. Một số khái niệm công cụ ............................................................................... 10 1.1.1. Khái niệm “lý luận chính trị” và “đào tạo lý luận chính trị” ....................... 10 1.1.2. Khái niệm “chính sách đào tạo lý luận chính trị” ....................................... 12 1.1.3. Khái niệm cán bộ cấp cơ sở ......................................................................... 12 1.1.4. Khái niệm “công chức cấp cơ sở” ............................................................... 13 1.2. Chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại các trường chính trị cấp tỉnh của Đảng và Nhà nước ta hiện nay ...................................................................... 15 1.2.1. Cơ sở chính trị quy định chức năng, nhiệm vụ của trường chính trị cấp tỉnh trong đào tạo trung cấp lý luận chính trị...................................................... 15 1.2.2. Về mục tiêu, tiêu chuẩn đối tượng đào tạo, thời gian đào tạo và khối lượng kiến thức toàn khóa trong đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại các trường chính trị cấp tỉnh .................................................................................................. 17 1.2.3. Về quy chế quản lý đào tạo .......................................................................... 20 1.3. Vị trí, ý nghĩa của việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại các trường chính trị cấp tỉnh ........ 21 Tiểu kết chương 1 .................................................................................................. 25 Chương 2 THỰC TRẠNG VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO TRUNG CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP CƠ SỞ TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH QUẢNG NAM GIAI ĐOẠN 2016 - 2019 ............................................................................................... 26 2.1. Khái quát chung về trường chính trị tỉnh Quảng Nam ..................................... 26 2.1.1. Vài nét lịch sử hình thành, phát triển của trường Chính trị tỉnh Quảng Nam26 2.1.2. Khái quát tổ chức, bộ máy của Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam hiện nay 29 2.2. Nhận diện một số yếu tố thuận lợi đối với việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại trường chính trị tỉnh Quảng Nam thời gian qua .......................................................................... 32 2.2.1. Quảng Nam, một địa phương có những chuyển biến tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội ....................................................................................................... 32 2.2.2. Sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức ..................................................... 34 2.2.3. Năng lực thực thi chính sách của đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhân viên Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam ngày càng được nâng cao ............................... 36 2.3. Đánh giá việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam thời gian qua ........................................................................................................................ 37 2.3.1. Về kết quả đạt được và những hạn chế, bất cập ........................................... 37 2.3.2. Nguyên nhân của ưu điểm và hạn chế, khuyết điểm ..................................... 50 Tiểu kết chương 2 .................................................................................................. 57 Chương 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP TẠO ĐIỀU KIỆN NÂNG CAO HIỆU QUẢ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO TRUNG CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP CƠ SỞ TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH QUẢNG NAM GIAI ĐOẠN TIẾP THEO ............................................................................................ 58 3.1. Phương hướng ................................................................................................ 58 3.1.1. Phương hướng chung ................................................................................... 58 3.1.2. Nhiệm vụ cụ thể ........................................................................................... 59 3.2. Một số giải pháp tạo điều kiện nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam giai đoạn tiếp theo ........................................... 59 3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi của các giải pháp .............................. 69 3.3.1. Mục đích ...................................................................................................... 69 3.3.2. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi của các giải pháp thực hiện chính sách đào tạo tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam được tổng hợp ở bảng 3.1. và 3.2 dưới đây ............................................................................................... 70 Tiểu kết chương 3 .................................................................................................. 75 KHUYẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN ...................................................................... 77 1. Khuyến nghị ...................................................................................................... 77 2. Kết luận ............................................................................................................. 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC HÌNH, BẢNG, BIỂU Số hiệu Hình 2.1 Bảng 2.1. Tên hình, bảng, biểu Sơ đồ tổ chức bộ máy của Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam Đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhân viên Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam hiện nay Trang 30 31 Kết quả học tập cuối khóa của học viên các khóa đào Bảng 2.2. tạo tập trung chương trình trung cấp lý luận chính trị hành chính tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam những 41 năm 2016-2019 Khảo sát kết quả thực hiện mục tiêu đào tạo, thời gian đào tạo, khối lượng kiến thức đào tạo toàn khóa và Bảng 2.3. chất lượng giảng dạy, phục vụ giảng dạy trong đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công 43 chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam thời gian qua Kết quả khảo sát việc thực hiện quy chế quản lý đào Bảng 2.4. tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính đối với cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng 45 Nam Tổng hợp đánh giá về tính cấp thiết của các giải Bảng 3.1. pháp góp phần thực hiện tốt hơn chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức 71 cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam Tổng hợp đánh giá tính khả thi của các giải pháp góp Bảng 3.2. phần thực hiện tốt hơn chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam 72 Tổng hợp đánh giá về tính cấp thiết theo thứ bậc của các giải pháp góp phần thực hiện tốt hơn chính sách đào Bảng 3.3. tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, 73 công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam Tổng hợp đánh giá về tính khả thi theo thứ bậc của các giải pháp góp phần thực hiện tốt hơn chính sách đào Bảng 3.4. tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, 74 công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam Biểu đồ tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả Biểu đồ 3.1. thi của các giải pháp góp phần thực hiện tốt hơn chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam 75 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định, cán bộ là cái gốc của mọi công việc, huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng. Vì vậy, học tập chủ nghĩa, dùi mài tư tưởng, nâng cao lý luận... là những việc cần kíp của Đảng. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII về "Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" cũng đã xác định: Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng. Sự nghiệp đổi mới đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo đã và đang đạt được những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Những thắng lợi đó không thể tách rời những đóng góp to lớn, quan trọng của đội ngũ cán bộ các cấp nói chung, cấp cơ sở nói riêng. Thực tế cho thấy, trong những năm qua, cũng như đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của cả nước nói chung, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của tỉnh Quảng Nam đã có những chuyển biến quan trọng. Trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ ngày càng được nâng cao, trong đó trình độ chuyên môn, lý luận chính trị cơ bản đạt chuẩn theo yêu cầu, số cán bộ có trình độ đại học, thạc sĩ ngày càng tăng, có kinh nghiệm trong công tác, được trẻ hóa qua từng giai đoạn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của tỉnh vẫn còn tồn tại một số yếu kém, bất cập nhất định, cụ thể là: có sự chênh lệch về trình độ giữa cán bộ vùng đồng bằng và miền núi, cả về năng lực cũng như trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; trình độ lý luận chính trị của một số cán bộ chưa thực sự đáp ứng yêu cầu. Tình trạng lúng túng trong xử lý công việc, thiếu tính chuyên nghiệp, kỹ năng trong xử lý các tình huống thực tiễn đặt ra; tâm lý thụ động, trông chờ, ỷ lại, tư tưởng trì trệ, bảo thủ có nơi, có lúc còn khá nặng nề. Đặc biệt, trong giải quyết một số công việc liên quan đến người dân, không ít cán bộ chưa nắm chắc, hiểu sâu vấn đề, chưa giải đáp được những thắc mắc, yêu cầu của người dân; thêm vào đó, một số cán bộ còn bị suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối 1 sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”… đã gây nên không ít bất bình trong nhân dân, làm giảm uy tín của tổ chức đảng, chính quyền, giảm vai trò lãnh đạo, quản lý, điều hành của bộ máy ở cơ sở. Nhằm khắc phục thực trạng nêu trên, trong những năm gần đây, Tỉnh ủy Quảng Nam luôn đề cao, coi trọng và có nhiều cố gắng trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của tỉnh. Thực hiện Kết luận số 37KL/TW ngày 2/2/2009 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X và Quyết định số 1374/QĐ-TTg ngày 12/8/2011 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt "Kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công chức giai đoạn 2011-2015"; trong những năm qua, tỉnh Quảng Nam luôn đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đặc biệt là đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho cán bộ cấp cơ sở. Nghị quyết 04-NQ/TU ngày 30 tháng 6 năm 2011 của Tỉnh ủy "Về công tác cán bộ giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020" đã xác định: Nâng cao chất lượng, hiệu quả, tạo sự chuyển biến sâu sắc trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là giải pháp quan trọng bậc nhất trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức của tỉnh. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Nam lần thứ XXI tiếp tục xác định: Xây dựng kết cấu hạ tầng, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là ba hướng đột phá trong tiến trình phấn đấu thực hiện mục tiêu đưa tỉnh Quảng Nam trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại. Chủ trương đó đã thực sự đặt công tác đào tào, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ của tỉnh trở thành khâu đột phá của nhiệm vụ đột phá. Để góp phần thực hiện mục tiêu đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của tỉnh nêu trên, trong nhiều năm qua, Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam đã nỗ lực thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị trong thực tiễn thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Với quyết tâm chính trị đó, trường đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, từ thực tế khách quan, có thể khẳng định, công tác đào tạo trung cấp lý luận chính trị của trường vẫn chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu. Thực trạng trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó, một trong những nguyên nhân cơ bản, không kém phần quan trọng là do việc thực hiện chính sách đào tạo 2 trung cấp lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở của trường còn có những bất cập, hạn chế nhất định. Nhằm tiếp tục khẳng định vị thế của một trường chính trị tỉnh, góp phần to lớn, thiết thực hơn nữa trong thực hiện mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp cơ sở của tỉnh trong thời gian tới, vấn đề đặt ra mang tính cấp thiết là đòi hỏi Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam cần phải thực hiện tốt hơn nữa chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị. Xuất phát từ vị trí, ý nghĩa và tầm quan trọng của vấn đề nêu trên, tôi chọn đề tài: "Thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam" làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị nói chung, chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại các trường chính trị cấp tỉnh nói riêng là một trong những vấn đề luôn được Đảng, Nhà nước, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương các cấp và các cơ quan chức năng đề cao, coi trọng. Theo đó, vấn đề này cũng luôn được nhiều tập thể, cá nhân, nhất là đội ngũ các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu và có những đóng góp nhất định. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trong chừng mực cũng đã góp phần làm rõ một cách có hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản, quan trọng liên quan đến đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị và thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị như: vị trí, vai trò của công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị; sự cần thiết phải thực hiện tốt chính sách đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị; những vấn đề thực tiễn đặt ra đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị và thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị... Trong tất cả các công trình nghiên cứu đã có những đóng góp quan trọng nêu trên, phải kể đến những công trình tiêu biểu như: 3 2.1. Về sách - GS, TS Nguyễn Phú Trọng, PGS, TS Trần Xuân Sầm: “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”[21]. ”. Hai tác giả đã tập trung phân tích, lý giải, vạch rõ hệ thống các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp. Trên cơ sở đó chủ động xây dựng phương hướng, giải pháp nhằm củng cố, phát triển đội ngũ cán bộ các cấp cả về số lượng và chất lượng, cũng như cơ cấu phù hợp với yêu cầu thực tiễn ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. - PGS, TS Trương Thị Thông, PGS, TS Lê Kim Việt: “Bệnh quan liêu trong công tác cán bộ ở nước ta hiện nay - Thực trạng và giải pháp”[20]. Hai tác giả đã có sự đầu tư phân tích khá sâu sắc về nguồn gốc, thực trạng, nguyên nhân của bệnh quan liêu trong công tác cán bộ ở nước ta hiện nay; từ đó chủ động xây dựng hệ thống các giải pháp nhằm phòng ngừa, khắc phục căn bệnh nguy hiểm nêu trên; đặc biệt, cuốn sách còn tập trung phân tích, chỉ rõ những thiếu sót, khuyết điểm trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nhất là căn bệnh quan liêu trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Đặt ra yêu cầu về vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý, điều hành của Nhà nước trong phòng, chống bệnh quan liêu trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. - PGS, TS Bùi Đình Phong: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ”[16]. Tác giả đã hệ thống hóa, có phân tích một cách khá sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ, công tác cán bộ, trong đó có công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; làm rõ phương châm mà tư tưởng Hồ Chí Minh đã nêu ra và yêu cầu phải nghiêm túc quán triệt, tổ chức thực hiện: “làm nghề gì học nghề ấy”, “lấy tự học làm cốt”; đề cao trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị nói chung trong công tác cán bộ và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. - PGS, TS Nguyễn Thái Sơn: “Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở”[19]. Tác giả đã đề cập khá toàn diện, sâu sắc về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở nước ta trong quá trình thực hiện sự 4 nghiệp đổi mới đất nước. Đặc biệt, tác giả đã tập trung làm rõ vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở; mối quan hệ giữa công tác đào tạo, bồi dưỡng và chất lượng cán bộ; nội dung, phương thức đào tạo, bồi dưỡng; đánh giá khách quan, cụ thể những ưu điểm, khuyết điểm của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp cơ sở thời gian qua; đề xuất nhiều giải pháp cơ bản, quan trọng nhằm góp phần nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp cơ sở trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; trong đó có giải pháp về việc tăng cường đầu tư của Nhà nước đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nói chung, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chủ chốt cấp cơ sở nói riêng. 2.2. Về luận án, luận văn 2.2.1. Luận án Tiến sỹ - Đặng Thị Bích Liên : "Mô hình quản lý cơ sở đào tạo, bồi dưỡng chính trị cấp huyện trong giai đoạn hiện nay"10]. Luận án đã đầu tư công sức khá công phu để bàn về mô hình tổ chức hệ thống cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp huyện, trong đó, chủ yếu đi sâu bàn về công tác quản lý nhà nước, thực hiện chính sách đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị của trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện; - Cầm Thị Lai: "Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, hành chính cho đội ngũ cán bộ chuyên trách cấp xã ở các tỉnh Tây Bắc hiện nay”[9]. Luận án đã tiếp cận khá toàn diện và sâu sắc về vị trí, vai trò của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã; thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã của các tỉnh vùng Tây Bắc; đặc biệt, công trình nghiên cứu đã phản ánh khá sinh động về đặc điểm đối tượng, nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng đối với một nhóm đối tượng có tính đặc thù là cán bộ chuyên trách các tỉnh vùng miền núi Tây Bắc; trên cơ sở đó, tác giả đã đề xuất một số giải pháp cơ bản, quan trọng nhằm góp phần nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã ở các tỉnh vùng Tây Bắc trong thời gian tới. 2.2.2. Luận văn thạc sỹ Nguyễn Thị Thu Hiền: "Công tác bồi dưỡng cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay"[8]. 5 2.3. Các báo, tạp chí - Lê Kim Việt: "Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước"[25]. - Nguyễn Minh Tuấn: “Bước đột phá góp phần đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý”[22] Thực tế cho thấy, các sách, luận án, luận văn, các báo, tạp chí nêu trên đã đi sâu nghiên cứu một cách phong phú, đa dạng về những vấn đề liên quan đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nói chung, đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị nói riêng; đề xuất nhiều giải pháp có giá trị cao về mặt khoa học. Có thể khẳng định, các nội dung cụ thể trong các công trình nghiên cứu đó, trong chừng mực nhất định, có giá trị tham khảo lớn đối với việc thực hiện đề tài “Thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam”. Tuy nhiên, qua kết quả tìm tòi, nghiên cứu của bản thân, có thể thấy cho đến thời điểm hiện nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào nghiên cứu một cách cụ thể việc “Thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam”. Vì lẽ đó, việc tác giả chọn chủ đề này để nghiên cứu là cần thiết, sản phẩm từ việc nghiên cứu đề tài sẽ có ý nghĩa nhất định về mặt lý luận và thực tiễn đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị nói chung, việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam nói riêng. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Hình thành khung lý luận tạo cơ sở đánh giá thực trạng và đề xuất phương hướng, những giải pháp chủ yếu nhằm tạo điều kiện nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở của trường trong thời gian tới. 6 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại các trường chính trị cấp tỉnh; - Đánh giá thực trạng việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016 đến năm 2019; - Đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam giai đoạn tiếp theo. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam. 4.2. Phạm vi nghiên cứu 4.2.1. Về thời gian - Luận văn tập trung khảo sát, đánh giá thực tiễn việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016 - 2019; - Đề xuất phương hướng và những giải pháp cơ bản, chủ yếu nhằm tiếp tục thực hiện tốt hơn chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam giai đoạn tiếp theo. 4.2.2. Về không gian Luận văn chủ yếu tập trung làm rõ việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tham gia đào tạo trung cấp lý luận chính trị các khóa tập trung tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam trên các nội cơ bản, quan trọng sau đây: - Chức năng, nhiệm vụ của trường chính trị cấp tỉnh trong đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở; - Mục tiêu, tiêu chuẩn đối tượng đào tạo, thời gian đào tạo và khối lượng 7 kiến thức toàn khóa trong đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại các trường chính trị cấp tỉnh; - Quy chế đào tạo. - Chu trình thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại các trường chính trị cấp tỉnh. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Đề tài được thực hiện trên nền lý luận về chính sách và phân tích chính sách công ở Việt Nam và quan điểm, chủ trương chính sách đào tạo cán bộ, công chức của Đảng và Nhà nước Việt Nam hiện nay. 5.2. Phương pháp nghiên cứu 5.2.1. Phương pháp chung -Vận dụng thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng của triết học Mác – Lênin để giải quyết các vấn đề đặt ra. - Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, điều tra xã hội học (thu thập, xử lý số liệu, dữ liệu có liên quan). 5.2.2. Các phương pháp cụ thể * Điều tra bằng bảng hỏi Phiếu trưng cầu gồm các câu hỏi đóng và mở về thực tiễn việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam thời gian qua; tính khả thi của phương hướng và những giải pháp luận văn đề xuất. Đối tượng khảo sát: tập thể cán bộ lãnh đạo, quản lý các khoa, phòng và cán bộ, công chức cấp cơ sở đang tham gia đào tạo trung cấp lý luận chính trị ở các lớp tập trung tại trường. * Tham khảo ý kiến chuyên gia Tham vấn ý kiến chuyên gia nhằm lấy ý kiến, kiểm nghiệm tính đúng đắn, hợp lý của việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam thời gian qua, tính khả thi của phương hướng và những giải pháp luận văn đề xuất. 8 *Thống kê toán học Sử dụng các công thức toán học thống kê để định lượng kết quả nghiên cứu, trên cơ sở đó rút ra những kết luận khoa học. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Ý nghĩa lý luận Góp phần xác định cách tiếp cận (khung lý luận và phương pháp luận) cho việc nghiên cứu thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại các trường chính trị tỉnh ở nước ta nói chung và Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Cung cấp một số khía cạnh có tính tham khảo cho các cấp độ chủ thể lãnh đạo, quản lý trong việc thực hiện và nâng cao chất lượng thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở. - Ở chừng mực nhất định, có thể làm tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến chủ đề phân tích chính sách công ở nước ta hiện nay. 7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được kết cấu theo 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị tại các trường chính trị cấp tỉnh; Chương 2. Thực trạng việc thực hiện chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016 - 2019; Chương 3. Phương hướng và một số giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn chính sách đào tạo trung cấp lý luận chính trị đối với đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam giai đoạn tiếp theo. 9 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÀO TẠO TRUNG CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TẠI CÁC TRƯỜNG CHÍNH TRỊ CẤP TỈNH 1.1. Một số khái niệm công cụ 1.1.1. Khái niệm “lý luận chính trị” và “đào tạo lý luận chính trị” 1.1.1.1. Khái niệm “lý luận chính trị” Theo Từ điển tiếng Việt, Lý luận là hệ thống những tri thức về tự nhiên, xã hội được tích lũy trong quá trình hoạt động lịch sử của con người. Như chúng ta đã biết, theo quan niệm mác.xít, bằng hoạt động thực tiễn và thông qua hoạt động thực tiễn cải tạo thế giới, con người mới có khả năng nhận thức được thế giới. Sự nhận thức của con người về thế giới là một quá trình đi từ cảm tính đến lý tính. Cụ thể là, lúc đầu con người chỉ thu nhận những tài liệu của thế giới thông qua cảm tính, kinh nghiệm; sau đó con người tiến hành so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa..., hình thành lý luận khoa học về thế giới - phản ánh bản chất, quy luật vận động của các sự vật, hiện tượng trong thế giới. Với cách tiếp cận đó, chúng ta có thể đi đến kết luận, nhờ hoạt động thực tiễn và thông qua hoạt động thực tiễn cải tạo thế giới, nhận thức, lý luận của con người được hình thành, phát triển, trong đó lý luận là cấp độ phát triển cao của quá trình nhận thức của con người, là sự phản ánh hiện thực khách quan ở trình độ cao của con người, gọi là nhận thức lý tính. “Lý luận” là hệ thống tri thức được rút ra từ quá trình tổng kết thực tiễn khoa học, được khái quát bằng phương pháp khoa học làm cơ sở khoa học cho các hoạt động thực tiễn của con người. Thông qua hoạt động thực tiễn cải tạo thế giới, con người sáng tạo ra lý luận. Đến lượt nó, lý luận tác động trở lại và ngày càng có vị trí, vai trò to lớn trong quá trình hoạt động thực tiễn cải tạo thế giới của con người. Hoạt động thực tiễn cải tạo thế giới của con người diễn ra ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Mỗi lĩnh vực cụ thể đều phải có lý luận cụ thể cho riêng mình, đều có nhu cầu khách quan về sự phát triển lý luận cho riêng mình. Lý luận trong lĩnh vực chính trị- lý luận chính trị ra đời, phát triển cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung đó. 10 “Lý luận chính trị” có thể được hiểu là hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của một chính đảng, một giai cấp xoay quanh vấn đề giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước. 1.1.1.2. Khái niệm“Đào tạo lý luận chính trị” Lý luận chính trị mang tính đảng, mang tính giai cấp rõ rệt. Nó được thể hiện cụ thể trong hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của một chính đảng, một giai cấp xoay quanh vấn đề giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước. Lý luận chính trị có vai trò quan trọng đối với thực tiễn hoạt động chính trị. Nâng cao nhận thức lý luận chính trị là cơ sở định hướng cho hành động chính trị vận động đúng hướng và đạt mục tiêu đặt ra. Muốn nâng cao nhận thức lý luận chính trị, đòi hỏi cần phải đào tạo, giáo dục lý luận chính trị. Công tác đào tạo lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là một bộ phận cơ bản, quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng nhằm thực hiện việc truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đào tạo lý luận chính trị nhằm hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học, nhận thức tư tưởng, nâng cao bản lĩnh chính trị, niềm tin và năng lực hoạt động thực tiễn cho đội ngũ cán bộ, đảng viên đáp ứng yêu cầu của cách mạng trong các thời kỳ lịch sử. Thông qua đó, nó đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành, phát triển và hoàn thiện đường lối chính trị, đảm bảo cho sự lãnh đạo của Đảng đối với toàn xã hội; đồng thời, thông qua công tác này mà chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước thấm sâu vào quần chúng, góp phần nâng cao nhận thức chính trị cho cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân. Nói về vai trò của công tác giáo dục lý luận chính trị, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Không có lý luận chính trị thì chí khí kém cương quyết, không trông xa thấy rộng, trong lúc đấu tranh dễ lạc phương hướng, kết quả là “mù chính trị”, thậm chí hủ hóa, xa rời cách mạng”. 11 Từ sự phân tích về vai trò của đào tạo lý luận chính trị nêu trên, có thể hiểu: “Đào tạo lý luận chính trị” là quá trình hoạt động làm cho người được đào tạo nắm vững hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của một chính đảng, một giai cấp xoay quanh vấn đề giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước. 1.1.2. Khái niệm “chính sách đào tạo lý luận chính trị” Từ nội dung các khái niệm “lý luận chính trị” và “đào tạo lý luận chính trị” như đã trình bày ở trên, có thể hiểu khái niệm về chính sách đào tạo lý luận chính trị như sau: Chính sách đào tạo lý luận chính trị là chương trình hành động của một chính đảng, một giai cấp nào đó trong đào tạo lý luận chính trị nhằm làm cho đối tượng đào tạo nắm vững hệ thống các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của chính đảng đó, của giai cấp đó xoay quanh vấn đề giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước. 1.1.3. Khái niệm cán bộ cấp cơ sở Thuật ngữ cán bộ xuất hiện khá sớm trong đời sống chính trị-xã hội Việt Nam. Lúc đầu, thuật ngữ cán bộ dùng để chỉ một lớp người thoát ly gia đình đi làm cách mạng. Họ là những chiến sĩ cách mạng, sẵn sàng chịu đựng gian khổ, hy sinh để phục vụ cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc. Về sau, do sự phát triển của nhận thức, thuật ngữ "cán bộ" còn được dùng để chỉ những người giữ những chức vụ, chức danh trong bộ máy cơ quan Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội. Họ là bộ khung, nòng cốt của một tổ chức. Tên gọi "cán bộ" thể hiện sự trân trọng của quần chúng, nhân dân đối với những người có chức, danh trong các tổ chức Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, đã từng để lại dấu ấn tốt đẹp trong tâm trí của quần chúng, nhân dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo. Cho đến nay, thuật ngữ "cán bộ" được hiểu ở nhiều nghĩa khác nhau trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể. Đại từ điển tiếng Việt do tác giả Nguyễn Như Ý chủ biên đưa ra khái niệm “cán bộ” theo hai cách hiểu khác nhau: (1) "cán bộ” là những người làm việc và ăn lương nhà nước; (2) “cán bộ” là những người giữ chức vụ trong các cơ quan Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội. 12 Với cách tiếp cận nêu trên, có thể hiểu một cách chung nhất rằng: Cán bộ là khái niệm dùng để chỉ những người có chức vụ, có vị trí, vai trò nòng cốt, quan trọng trong tổ chức Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, ảnh hưởng nhất định đến hoạt động của tổ chức, các quan hệ trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, điều hành, góp phần định hướng sự phát triển của tổ chức. Điều 4, Luật Cán bộ, công chức 2008 đã viết: Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Từ sự phân tích cụ thể như trên, có thể hiểu, “cán bộ cấp cơ sở” là những người được bẩu cử, bổ nhiệm vào một chức danh, giữ một chức vụ trong bộ máy Đảng, chính quyền, đoàn thể của hệ thống chính trị cấp cơ sở. Họ là bộ khung, nòng cốt, những người đứng đầu, giữ các trọng trách cơ bản của các tổ chức trong hệ thống chính trị cấp cơ sở. 1.1.4. Khái niệm “công chức cấp cơ sở” - Như chúng ta đã biết, “Công chức nhà nước” là những người làm việc trong cơ quan nhà nước do tuyển dụng, bầu hoặc bổ nhiệm, giữ một nghĩa vụ nhất định hoặc tiến hành những hoạt động cụ thể nào đó để phục vụ việc thực hiện một chức vụ nhất định do Nhà nước trả lương theo chức vụ hoặc loại hoạt động đó. - Từ nội dung khái niệm nêu trên, có thể thấy rõ, công chức nhà nước có những đặc trưng chủ yếu sau: + Công chức nhà nước bao giờ cũng là người thực hiện một công vụ nào đó của Nhà nước. Họ phải gánh vác một nghĩa vụ nhất định đối với Nhà nước và do vậy họ cũng được trao những quyền hạn nhất định để hoàn thành nghĩa vụ của mình. Trong quá trình thực hiện công cụ của mình, công chức chỉ được hành động trong phạm vi quyền hạn được giao. 13