Tài liệu Thực hiện chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện sơn hà, tỉnh quảng ngãi .

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI ĐINH VĂN PHÈNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN HÀ, TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI ĐINH VĂN PHÈNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN HÀ, TỈNH QUẢNG NGÃI Chuyên ngành : Chính sách công Mã số : 8 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ ANH VŨ HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Lê Anh Vũ, các số liệu trong luận văn hoàn toàn trung thực và chính xác, không sao chép từ công trình nghiên cứu khác. Tác giả luận văn Đinh Văn Phèng LỜI CẢM ƠN Trong thời gian qua, Tôi được Ban giám hiệu Học viện Khoa học xã hội, quý thầy cô đã truyền đạt những kiến thức quý báu cho tôi. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Lê Anh Vũ người đã trực tiếp hướng dẫn chỉ bảo và luôn tạo điều kiện để cho tôi hoàn thành Luận văn này. Xin chân thành cảm ơn UBND huyện Sơn Hà, Phòng NN&PTNT và các Phòng ban thuộc UBND huyện; UBND xã, thị trấn; các tổ chức kinh tế, Hợp tác xã, doanh nghiệp phát triển kinh tế nông nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Hà đã luôn tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong việc thu thập số liệu để phục vụ cho Đề tài trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện viết luận văn này. Tuy nhiên do kiến thức của bản thân còn hạn chế, thời gian nghiên cứu, tiếp cận không nhiều nên nội dung của Đề tài không tránh khỏi những sai xót và khiếm khuyết. Kính mong nhận được sự giúp đỡ, góp ý chỉ dẫn thêm của các quý thầy cô giáo để Luận văn hoàn thiện hơn. Hà Nội, ngày 26 tháng 02 năm 2019 Học viên Đinh Văn Phèng MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI CƠ CẤU NÔNG NGHIỆP ........................................ 13 1.1. Nông nghiệp và chính sách tái cơ cấu nông nghiệp................................. 13 1.2. Thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp .......................................... 16 1.3. Chủ thể và các bên liên quan trong thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp .............................................................................................................. 25 1.4. Những yêu cầu cơ bản đặt ra đối với việc thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp ..................................................................................................... 28 1.5 Các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp ..................................................................................................... 30 1.6. Kinh nghiệm thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp ở một số địa phương ............................................................................................................. 32 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI CƠ CẤU NÔNG NGHIỆP TẠI HUYỆN SƠN HÀ, TỈNH QUẢNG NGÃI, GIAI ĐOẠN 2011-2018................................................................................. 37 2.1. Các nhân tố tác động đến việc thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi .................................................... 37 2.2. Khái quát thực trạng cơ cấu ngành nông lại nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi ..................................................................................................... 44 2.3. thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi ..................................................................................................... 48 2.4. Đánh giá chung về thực hiện chính sách tái cơ cấunông nghiệp trên địa bàn huyệnSơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi ............................................................... 57 CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI CƠ CẤU NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN HÀ, TỈNH QUẢNG NGÃI ......................................... 64 3.1. Bối cảnh mới tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, Quảng Ngãi .... 64 3.2. Quan điểm tăng cường thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp huyện Sơn Hà, Quảng Ngãi............................................................................. 67 3.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp huyện Sơn Hà, Quảng Ngãi................................................................. 69 KẾT LUẬN .................................................................................................... 76 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮC CNH – HĐH : Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa TW : Trung ương KTNN : Kinh tế nông nghiệp PTNT : Phát triển nông thôn KH- CN- KT: Khoa học – Công nghệ - Kỷ thuật UBND : Uỷ ban nhân dân CSXH : Chính sách xã hội NN& PTNN : Nông nghiệp và Phát triển nông thôn NTM : Nông thôn mới DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Bảng 2.1 Tình hình sử dựng đất trên toàn huyện Sơn Hà Bảng 2.2 Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và tình hình chăn nuôi trên địa bàn huyện Sơn Hà 2012-2018 Bảng 2.3 Diện tích, dân số phân bổ trên địa bàn huyện Sơn Hà năm 2018 Số trang 38 40 41 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sản xuất nông, nông lâm nghiệp huyện Sơn Hà giai đoạn qua có những bước phát triển khá, cơ cấu nông nghiệp chuyển dịch tích cực; từng bước áp dụng công nghệ mới vào sản xuất kinh danh có hiệu quả đã làm tăng năng xuất các loại cây trồng, vật nuôi; việc phát triển 3 cây mũi nhọn của huyện ( Mía, mỳ, keo ) có sự chuyển dịch theo giá trị thị trường đem lại hiệu quả thiết thực. Công tác quản lý bảo vệ rừng, phát triển kinh tế rừng được tăng cường, đến năm 2017 tỷ lệ che phủ rừng toàn huyện là 55%, đạt chỉ tiêu Nghị quyết lần thứ XXII. Nhiều hộ nông dân khá lên là nhờ phát triển kinh tế rừng; kinh tế hộ phát triển, quy mô ngày càng tăng và đã giải quyết đáng kể lao đọng phổ thông tại khu vực nông thôn. Nông thôn ngày càng phát triển về nhiều mặt; hệ thống giao thông thủy lợi được đầu tư, nâng cấp; mạng lưới điện nông thôn được mở rộng; cơ sở giáo dục , y tế và các thiết chế văn hóa được đầu tư xây dựng. Thu nhập dân cư tăng, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao; công tác xóa đói giảm nghèo đạt kết quả tích cực. Đảm bảo về an ninh chính trị và giữ vững được trật tự an toàn xã hội. Vai trò chủ thể của cộng đồng khu dân cư được phát huy, thể hiện sự đồng tình, hưởng ứng các phong trào, hoạt động chung sức xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên sản xuất nông nghiệp phát triển chưa toàn diện; giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng hiện có. Một số cây trồng thiếu tính bền vững, chưa hình thành được vùng cây nguyên liệu tập trung; ngành chăn nuôi nhỏ lẻ, tự phát, tỷ trọng thấp; kinh tế rừng có phát triển nhưng chưa ổn định, thiếu bền vững, chỉ chú trọng đến cây 1 nguyên liệu giấy, trồng và khai thác chưa đúng quy trình ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng và môi trường. Hơn nữa sản xuất nông nghiệp mang tính thời vụ , rủi ro cao do bị ảnh hưởng của thiên tai, dịch bênh, thị trường tiêu thụ… Cơ sở hạ tầng nông thôn chưa đáp ứng, yêu cầu phát triển; đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn, việc làm không ổn định, phải đi làm ăn xa còn nhiều; tỷ lệ hộ nghèo còn cao; mặt bằng dân trí, đời sống văn hóa, tinh thần còn thấp. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động còn chậm, chất lượng lao động còn thấp; kinh tế hợp tác xã hình thành còn ít, kinh tế trang trại, làng nghề phát triển chậm, hiệu quả thấp, các sản phẩm nông nghiệp được xây dựng thương hiệu chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế của địa phương. Trước thực trạng trên, việc xây dựng và thực hiện chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp huyện Sơn Hà theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững là hết sức cần thiết. Theo đó xây dựng và phát triển ngành sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và bền vững, góp phần thực hiện thành công Đề án tổng thể tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo Quyết định số 889/QĐ-TTg,ngày 10/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ. Nghị quyết số 02- NQ/HU ngày 21/3/2016 của Huyện ủy Sơn Hà về phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa gắn với phát triển kinh tế rừng bền vững và xây dựng nông thôn mới. UBND huyện Sơn Hà đã ban hành Quyết địnhsố 31/QĐ-UBND ngày 23/01/2015 về việc phê duyệt Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2015 – 2020; Kế hoạch số 22/KH-UBND ngày 24/3/2015 về việc thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2015-2020 và Kế hoạch số 46/KH-UBND ngày 30/6/2015 về thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững năm 2015-2020.Đây là quyết định rất quan trọng của huyện Sơn Hà liên quan đến 2 vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nhằm cụ thể hóa các Đề án, Kế hoạch của cấp trên, đồng thời căn cứ vào tình hình cụ thể của huyện mà đề ra những nhiệm vụ mang tính đột phá, giải pháp phù hợp. Sau một thời gian thực hiện Đề án tái cơ cấu nông nghiệp đã được quy hoạch cụ thể theo từng lĩnh vực đảm bảo phát triển ổn định vùng nguyên liệu tập trung cho các nhà máy chế biến hoạt động, đồng thời tạo ra vùng chuyên canh tập trung thuận tiện cho việc áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật và cơ giới hóa vào sản xuất tạo ra sản phẩm hàng hóa tập trung có năng suất, chất lượng và có sức canh tranh cao trên thị trường Nhìn chung từ năm 2015 đến nay, năng suất, sản lượng các loại cây trồng tăng, do áp dụng những tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, chuyển đổi những giống cây trồng kém hiệu quả sang những giống mới đạt năng suất, hiệu quả hơn, sản xuất nông nghiệp chuyển dần nâng cao giá trị, chất lượng trên một đơn vị sản phẩm. Tuy nhiên trong công tác xây dựng quy hoạch, quản lý quy hoạch và hỗ trợ đầu tư cho vùng quy hoạch cũng còn nhiều bất cập; một số quy hoạch chất lượng chưa cao, còn chung chung chưa sát với thực tế. Một số vùng quy hoạch giao cho các doanh nghiệp thực hiện nhưng các doanh nghiệp không thực hiện hỗ trợ đầu tư để ổn định phát triển vùng nguyên liệu (Công ty Cổ phần nhiên liệu sinh học dầu khí Miền Trung) nên khó khăn cho việc phát triển ổn định vùng quy hoạch. Việc quản lý sử dụng quy hoạch thiếu chặt chẽ nên người dân sản xuất không theo quy hoạch, do đó một số quy hoạch bị phá vỡ. Lao động tại địa phương rất dồi dào nhưng tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp, thu nhập từ nông nghiệp chưa tương xứng với tiềm năng của địa phương. Nguồn tài nguyên đất đai chủ yếu là đất đồi, núi, phù hợp với sản xuất nông nghiệp theo hình thức phân tán, nhỏ lẽ; Mức độ rủi ro trong sản xuất nông nghiệp khả năng xảy ra rất cao bởi tình hình thiên tai bão lũ,dịch bệnh; tình hình bao tiêu sản phảm nông sản doanh nghiệp chưa kết nối chặt 3 chẽ với người nông dân. Với yêu cầu cấp bách hiện nay, việc nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của địa phương, phân tích các yếu tố tác động đến chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp của huyện Sơn Hà trong thời gian đến là rất cần thiết. Qua đó, đề xuất các giải pháp đổi mới, hoàn thiện chính sách nhằm nâng cao thu nhập, mức sống cho người dân góp phần xóa đói giảm nghèo nhanh và bền vững. Chính vì sự cần thiết như trên, học viên đã lựa chọn nghiên cứu “Thực hiện Chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi” để làm đề tài luận văn cao học chuyên ngành Chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Chính sách tái cơ cấu nông nghiệp; Nông nghiệp, nông dân, nông thôn là một vấn đề trọng yếu không thể thiếu đối với một đất nước có truyền thống ngàn đời sản xuất nông nghiệp lúa nước như nước ta. BCH Trung ương đã ban hành Nhị quyết tại Đại hội XI của Đảng ta đã khẳng định “Nâng cao trình độ giác ngộ của giai cấp nông dân, tạo điều kiện để nông dân tham gia đóng góp và hưởng lợi nhiều hơn trong quá trình CNH, HĐH đất nước. Hỗ trợ, khuyến khích nông dân học nghề, chuyển dịch cơ cấu lao động, tiếp nhận và áp dụng tiến bộ khoa học, công nghệ, tạo điều kiện thuận lợi để nông dân chuyển sang làm công nghiệp và dịch vụ. Nâng cao chất lượng cuộc sống của dân cư nông thôn: thực hiện có hiệu quả bền vững công cuộc xóa đói giảm nghèo, làm giàu hợp pháp". Quyết định số 899/QĐ-TTg, ngày 10 tháng 6 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ “về việc Phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững”. Nhằm mục đích: Đẩy nhanh sự phát triển, nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh, tăng năng 4 suất, hướng đến chất lượng và nâng cao giá trị gia tăng; đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người tiêu dùng trong nước và đưa ra xuất khẩu các thị trường ngoài nước; qua đó nâng cao thu nhập cho người dân và thực hiện xóa đói giảm nghèo nhanh và bền vững. Cho đến nay chính sách tái cơ cấu nông nghiệp luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm đề cập trong nhiều các văn bản từ TW tới địa phương cũng như một số công trình nghiên cứu liên quan đến chính sách tái cơ cấu nông nghiệp của các nhà khoa học. Trong đó, có thể kể đến những công trình sau đây: - Tác giả Nguyễn Danh Sơn trong cuốn Nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam trong quá trình phát triển đất nước theo hướng hiện đại, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội năm 2010. Tác giả Hoàng Thị Chính Để nông nghiệp phát triển bền vững, Tạp chí Phát triển kinh tế số tháng 6-2010. - Tác giả GS.TS Đỗ Hoài Nam chủ biên (1996) trong Cuốn“Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành và phát triển các ngành trọng điểm, mũi nhọn ở Việt Nam” là kết quả của đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước KX.03.19 “Những biện pháp kinh tế, tổ chức, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành và phát triển các ngành trọng điểm” thuộc Chương trình khoa học công nghệ cấp nhà nước KX.03 “Đổi mới và hoàn thiện các chính sách kinh tế và cơ chế quản lý kinh tế” thực hiện trong giai đoạn 1991 - 1995. Công trình nghiên cứu đã tổng kết và đưa ra một số lý thuyết rất thiết thực và sát với tình hình thực tiễn về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành. Đã chỉ ra những tiêu chí chủ yếu để xác định ngành kinh tế mũi nhọn trong quá trình phát triển kinh tế, đó là định hướng kỹ thuật, công nghệ hiện đại, định hướng xuất khẩu, định hướng sử dụng lợi thế so sánh và chỉ số ICOR thấp. - Luận án tiến sĩ của tác giả Huỳnh Xuân Hoàng (1995) về “Định hướng chuyển dịch cơ cấu ngành sản xuất trong nông nghiệp Việt Nam đến năm 5 2010”. Tác giả đã đưa ra các quan điểm, mục tiêu và những biện pháp chủ yếu để chuyển dịch cơ cấu ngành sản xuất chủ yếu trong nông nghiệp Việt Nam: trong đó nghiên cứu xây dựng các dự án tổng quan phát triển các ngành sản xuất chủ yếu trong nông nghiệp; tiếp tục hoàn thiện các hình thức tổ chức sản xuất; tăng cường hoạt động, chuyển giao công nghệ, đưa tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất; đẩy mạnh công tác tiếp thị mở rộng thị trường của ngành nông nghiệp. Đã phản ánh khá đầy đủ hướng đi phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững - Tác giả PGS.TS Bùi Tất Thắng Đề tài KX02.05 “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá” làm chủ nhiệm thuộc Chương trình nghiên cứu khoa học cấp nhà nước KX.02 “Công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa: con đường và bước đi” (2001 - 2005). Ở đây, tác giả đã đi sâu phân tích các nhân tố mới ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở Việt Nam hiện nay, theo đó với điểm xuất phát mới của kinh tế Việt Nam đặt ra tính cấp thiết là rút ngắn quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam hiện nay. Công trình này cung cấp cho luận án cách tiếp cận phân tích cơ cấu kinh tế ngành, phân tích những động thái mới của thị trường thế giới để từ đó có những định hướng cho quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành vùng Đồng bằng Sông Hồng. - Tác giả Dương Ngọc trong cuốn“Dịch chuyển cơ cấu ngành kinh tế” của, trong cuốn sách Kinh tế 2007-2008 Việt Nam và thế giới, Thời báo kinh tế Việt Nam (2008). Tác giả đã bàn luận sâuvề sự chuyển dịch và tốc độ chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo cơ cấu: tỷ trọng nhóm ngành nông lâm - thuỷ sản giảm, tỷ trọng nhóm ngành công nghiệp - xây dựng - dịch vụ tăng. Bên cạnh đó cũng đề cập đến sự chuyển biến tích cực về cơ cấu thành phần kinh tế, cơ cấu vùng kinh tế của Việt Nam năm 2007 so với những năm trước đó. 6 - Tập thể tác giả: TS. Đào Thế Anh, GS.TS Đào Thế Tuấn, TS. Lê Quốc Doanh thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam với Công trình “Luận cứ khoa học của chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp nông thôn: hiện trạng và các yếu tố tác động ở Việt Nam” Trong công trình này, các tác giả đã đề cập, làm rõ cơ sở lý luận của quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, hiện trạng chuyển đổi cơ cấu kinh tế ở nước ta trong thập kỷ qua, cụ thể là tình hình chuyển đổi cơ cấu kinh tế của nước ta tập trung vào giai đoạn 1996 - 2002, là giai đoạn mà quá trình chuyển đổi diễn ra tương đối rõ nét ở một số vùng. Nhóm tác giả đã rút ra kết luận và cho rằng, chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn trong chuyển đổi cơ cấu GDP nhìn chung diễn ra chậm và chưa rõ nét trong các yếu tố cơ cấu như lao động, vốn. Lao động chuyển từ nông nghiệp sang công nghiệp còn hạn chế. Vốn đầu tư cho đa dạng hoá sản xuất nông sản chưa tập trung và còn ít, chủ yếu do dân, ít được đầu tư trực tiếp nước ngoài. Về xu hướng chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp và nông thôn giữa các vùng miền không có sự thống nhất với nhau, vẫn còn hình thức mỗi nơi thực hiện một kiểu, có lẽ là do hệ sinh thái môi trường, tốc độ phát triển đô thị và chiến lược kế hoạch từng địa phương - Các tác giả Nguyễn Văn Bích và Chu Tiến Quang đã thực hiện nghiên cứu: “Phát triển nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam” gồm 362 trang, Nhà xuất bản Nông nghiệp năm 1999, đã đánh giá thực trạng phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam 10 năm đổi mới (từ 1989 đến 1999). Trên cơ sở đó, các tác giả đã đề xuất hướng phát triển một số ngành nghề trong nông nghiệp cũng như phát triển công nghiệp và ngành nghề phi nông nghiệp ở nông thôn… - Tác giả TS. Đặng Kim Sơn Trong cuốn “Công nghiệp hóa từ nông nghiệp – Lý luận, thực tiễn và triển vọng áp dụng ở Việt Nam”, Nhà xuất bản Nông nghiệp, năm 2001, đã đề cập một số bài học kinh nghiệm và lý luận 7 phát triển rút ra từ thực tiễn các nền kinh tế như Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc, Singapore và Trung Quốc; những cơ hội và thách thức đối với sự phát triển nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn mới và đưa ra một số khuyến nghị về chính sách, cách thức tiến hành để phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. - Tác giả Lê Quốc Sử Cuốn “Chuyển dịch cơ cấu và xu hướng phát triển của kinh tế nông nghiệp Việt Nam theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa từ thế kỷ XX đến thế kỷ XXI trong Thời đại kinh tế tri thức” Nhà xuất bản Thống kê, 2001, 382 trang, đã đề cập đến các vấn đề cơ bản sau: lý luận về cơ cấu kinh tế nói chung và cơ cấu kinh tế nông nghiệp nói riêng; những mô hình phát triển kinh tế nông nghiệp trên thế giới; đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về nông nghiệp qua các nhiệm kỳ Đại hội từ 1975 đến 2001; chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp và nông thôn ngoại thành Thành phố Hồ Chí Minh. Những công trình, bài viết nghiên cứu trên cũng đã đề cập đến những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến phát triển nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững ở nước ta. Các công trình nghiên cứu trên đã nêu một số lý luận cơ bản nhất về tính tất yếu phải tái cơ cấu nông nghiệp, các mục tiêu, nội dung, nguyên tắc, điều kiện tái cơ cấu nông nghiệp, các nhân tố ảnh hưởng đến tái cơ cấu ngành nông nghiệp Tuy nhiên, các công trình, bài viết nghiên cứu trên chỉ mang tính chất ở vấn đề tổng quan chung, chưa có cự thể tùng vùng, địa phương; còn một số vấn đề chưa nghiên cứu như: Vấn đề bền vững của chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp, cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng; chính sách hỗ trợ nông dân liên kết với doanh nghiệp bao tiêu, chế biến, tiêu thụ sản phẩm chưa rõ nét, toàn diện. Cho đến nay chính sách đầu tư 8 cho nông nghiệp trong những năm qua chưa đáp ứng yêu cầu; công tác quản lý về ngành nông nghiệp từ trung ương đến địa phương còn nhiều mặt hạn chế; chưa chú trọng nhiều đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm nông nhiệp, sản xuất nông nghiệp chưa theo nhu cầu của thị trường......Để hình thành khung lý thuyết về thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp, nhận định, đánh giá tái cơ cấu nông nghiệp từ thực tiễn ở huyện Sơn Hà, Quảng Ngãi các yếu tố liên quan đến kinh tế-xã hội, nguồn lực, môi trường, khí hậu và nghiên cứu các yếu tố đặc thù khác có thể tác động đến thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp ở huyện Sơn Hà, Quảng Ngãi; đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện các cơ chế chính sách hoàn thiện nâng cao chất lượng, năng suất sản phẩm nông nghiệp, sức cạnh tranh cao; thu hút đông đảo lực lượng lao động tham gia sản suất, giải quyết lao động thiếu việc làm mà nhất là nông dân trình độ thấp, tư tưởng lạc hậu, huy động các nguồn lực cho thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp, xây dựng qui hoạch đồng bộ các vùng chuyên canh sản suất, khu công nghiệp chế biến, phát triển hợp tác xã kiểu mới; phát triển nhân rộng sản suất theo nhóm hộ, liên kết chuỗi tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp nhằm hạn chế thấp nhất rủi ro... những vấn đề trên đến thời điểm hiện nay, đối với địa bàn huyện Sơn Hà thì chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ, hệ thống. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Luận văn nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp. Đồng thời làm rõ những hạn chế và nguyên nhân hạn chế. Từ đó đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 9 Thứ nhất, làm rõ cơ sở lý luận về chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp;kinh nghiệm thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp của một số địa phương, rút ra bài học kinh nghiệm tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi; Thứ hai, làm rõ bức tranh về thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi; những tồn tại hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong việc thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn huyện. Thứ ba, xác định được quan điểm và đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách tái cơ cấungành nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi” trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1.Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận là thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi; tập trung vào chính sách tái cơ cấu trồng trọt, chăn nuôi là những lĩnh vực chủ yếu sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện 4.2. Phạm vi nghiên cứu Giới hạn nội dung nghiên cứu: Luận văn không nghiên cứu quá trình xây dựng chính sách mà tập trung nghiên cứu việc thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn Sơn Hà. Mặt khác, do nội dung của chính sách tái cơ cấu nông nghiệp rất rộng, nên trong khuôn khổ giới hạn của luân văn, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu việc thực hiện chính sách tái cơ cấu trồng trọt, chăn nuôi đâylà hai ngành sản xuất nông nghiệp chính tại huyện Sơn Hà. Phạm vi không gian: Thực hiện chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi. Phạm vi về thời gian: Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện từ năm 2011 đến năm 2018; Đề 10 xuất giải pháp hoàn thiện chính sách tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp tại huyện Sơn Hàtừ năm 2020 đến năm 2025 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp tiếp cận Luận văn vận dụng cách tiếp cận nhiều ngành, nhiều đơn vị cơ quan chức năng để vận dụng cho phương pháp nghiên cứu chính sách công sát với thực tiễn. Từ đó tiếp cận tốt nhất các bước hoạch định, xây dựng, thực hiện và đánh giá chính sách công do Học Viện Khoa học xã hội giảng dạy. 5.2.Câu hỏi nghiên cứu Chính sách đề ra phù hợp hay chưa? Đã thực sự đi vào cuộc sống và được sự ửng hộ của người dân chưa? Trong quá trình thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà có những bất cập gỉ? Nguyên nhân? Giải pháp đặt ra? Những giải pháp đột phá để hoàn thiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi? 5.3. Phương pháp nghiên cứu Thu thập số liệu thứ cấp: Số liệu, tài liệu thứ cấp bao gồm các tài liệu, báo cáo của UBND huyện Sơn Hà, các phòng, ban ngành của huyện. Số liệu báo cáo của UBND các xã, thị trấn và báo cáo của các đơn vị có liên quan trên địa bàn huyện….. Phương pháp thu thập thông tin: Phân tích và tổng hợp và khai thác thông tin từ các nguồn tư liệu, bao gồm các văn kiện, tài liệu, Nghị quyết, quyết định của Đảng, Nhà nước, các báo cáo, tài liệu thống kê của huyện, các xã, thị trấn, ban ngành đoàn thể, tổ chức, cá nhân liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới vấn đề thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi. 11 6.Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Đề tài để góp phần làm rõ vấn đề khoa học và thực tiễn của một chính sách cụ thể: Chính sách sách tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 20152020 trên địa bàn huyện Sơn Hà. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Chỉ ra làm rõ những khó khăn, hạn chế trong việc hoạch định và thực thi chính sách tại địa phương, đồng thời kết quả nghiên cứu giúp cho Lãnh đạo huyện Sơn Hà, các bộ phận liên quan, các nhà hoạch định chính sách có cơ sở khoa học và thực tiễn để vận dụng, điều chỉnh chính sách và tổ chức thực hiện chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2015-2020 trên địa bàn huyện Sơn Hà,tỉnh Quảng Ngãi một cách hiệu quả hơn. 7. Cơ cấu của luận văn Kết cấu, bố cục luận văn gồm có 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp ở một số địa phương Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp tại huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2011-2018 Chương 3:Quan điểm và giải pháp tăng cường thực hiện chính sách tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2020-2025. 12