Tài liệu Thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện nông sơn, tỉnh quảng nam .

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VÕ THANH TOÀN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TRONG NGÀNH GIÁO DỤC HUYỆN NÔNG SƠN, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VÕ THANH TOÀN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TRONG NGÀNH GIÁO DỤC HUYỆN NÔNG SƠN, TỈNH QUẢNG NAM Ngành: Chính sách công Mã số: 8.34.04.02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN MINH TUẤN HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Đề tài luận văn “Thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong Ngành Giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ đúng nguyên tắc trích dẫn tài liệu. Nghiên cứu hoàn toàn trung thực và chưa được công bố ở công trình, đề tài nào. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình./. Tác giả luận văn Võ Thanh Toàn LỜI CẢM ƠN Sau khoản thời gian học tập và nghiên cứu tại Học viện Khoa học xã hội, đến nay tôi đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Có được kết quả này, tôi xin được gửi lời cảm ơn và biết ơn sâu sắc tới Thầy PGS.TS Trần Minh Tuấn đã tận tình hướng dẫn tôi rất nhiều trong quá trình xác định hướng nghiên cứu, hoàn thiện luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô giáo ở Học viện Khoa học xã hội đã truyền đạt các kiến thức bổ ích trong suốt khóa học, Khoa Chính sách công đã tạo những điều kiện tốt nhất cho chúng tôi trong quá trình theo học tại đây. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo Phòng GD&ĐT huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam; các phòng, ban, đơn vị cùng người thân, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn ủng hộ, tạo điều kiện, động viên, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua để tôi được đi học và hoàn thành luận văn của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn! Học viên Võ Thanh Toàn MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ........................................... 9 1.1. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 9 1.2. Thực hiện chính sách tinh giản biên chế .................................................. 12 1.3. Đánh giá việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế ............................ 20 1.4. Chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục ............................... 21 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế ......................................................................................................................... 23 1.6. Quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước về tinh giản biên chế .............. 27 1.7. Phương pháp thực hiện và những yêu cầu cơ bản trong tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế .......................................................................... 33 1.8. Kinh nghiệm thực hiện chính sách tinh giản biên chế ở một số địa phương và bài học rút ra cho ngành giáo dục huyện Nông Sơn, Quảng Nam 37 Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TRONG NGÀNH GIÁO DỤC HUYỆN NÔNG SƠN, TỈNH QUẢNG NAM ............................................................................................... 43 2.1. Tình hình kinh tế xã hội huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam có tác động đến thực hiện chính sách tinh giản biên chế của địa phương ......................... 43 2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam .................................................. 47 2.3. Đánh giá chung kết quả tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong Ngành Giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam ............................ 58 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ TRONG NGÀNH GIÁO DỤC HUYỆN NÔNG SƠN, TỈNH QUẢNG NAM TRONG THỜI GIAN TỚI ...................................................................................................... 63 3.1. Nhiệm vụ cần thực hiện để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới ..................................................................................................... 63 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại ngành giáo dục huyện Nong Sơn, tỉnh Quảng Nam hiện nay .................... 64 KẾT LUẬN .................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thực hiện Chỉ thị 05-CT/WT ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, trong đó việc xây dựng bộ máy chính quyền tinh gọn, hiệu quả và tinh giản biên chế là những vấn đề cơ bản để xây dựng đất nước giàu mạnh. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương về sắp xếp, kiện toàn hệ thống chính trị gắn với việc tinh giản biên chế, trong văn kiện Đại hội XII của Đảng đã đánh giá: “Hơn 30 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử” [12, tr. 65]. Tuy nhiên, “Đổi mới chính trị chưa đồng bộ với đổi mới kinh tế, nguồn lực và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị chưa xứng tầm nhiệm vụ” [12, tr. 68]. Để tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, cũng như tinh giản biên chế, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều Nghị quyết quan trọng như: Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 7 (khóa VIII) tháng 8/1999 về “Một số vấn đề về tổ chức, bộ máy …”, trong đó đã xác định nhiệm vụ “tích cực chỉ đạo việc giảm biên chế hành chính các cơ quan đảng, nhà nước, đoàn thể, biên chế gián tiếp trong các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước với mức phấn đấu giảm khoảng 15%”; Nghị quyết Trung ương 4 (khóa X) tháng 02/2007 về đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan đảng, định hướng đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy nhà nước, mặt trận tổ quốc và các đoàn thể chính trị xã hội và Nghị quyết Trung ương 5 (khóa X) tháng 8/2007 về đổi mới cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý bộ máy nhà nước. Nghị quyết đề ra nhiệm vụ “Làm tốt công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch cán bộ, công chức; thông qua việc đánh giá, phân loại cán bộ, công chức, xác định những người đủ và không đủ. Có chính sách thích hợp đối với những người không đủ tiêu 1 chuẩn phải đưa ra khỏi bộ máy”, “Đổi mới công tác quản lý biên chế”. Chủ trương tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế của Đảng tiếp tục được đề cập trong Kết luận Hội nghị lần thứ 7 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, tháng 5/2013: “Đổi mới tổ chức bộ máy chưa gắn với việc tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Số lượng cán bộ, công chức, nhất là viên chức ở các đơn vị sự nghiệp công lập và cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn tăng nhanh”. Và đề ra nhiệm vụ “Tiếp tục thực hiện chủ trương tinh giản biên chế, từ nay đến năm 2016 cơ bản không tăng biên chế của cả hệ thống chính trị. Cơ cấu lại và chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, có chính sách và biện pháp đồng bộ để thay thế những người không đáp ứng được yêu cầu”. Thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế được khẳng định trong các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ đã ban hành các Nghị định số 132/2007/NĐ-CP, ngày 08/8/2007, Nghị định số 108/2014/NĐ-CP, ngày 20/11/2014 về chính sách tinh giản biên chế và Nghị định số 113/2018/NĐ-CP ngày 31/8/2018 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108/2014/NĐ-CP, ngày 20/11/2014 về chính sách tinh giản biên chế, Kế hoạch 2140/KH-UBND ngày 22/5/2015 của UBND tỉnh Quảng Nam về việc triển khai thực hiện Nghị định số 108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của Chính phủ về chính sách tinh giản biên chế (giai đoạn 2015-2021), Quyết định số 1728/QĐ-UBND ngày 17/5/2016 của UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt Đề án tinh giản biên chế giai đoạn 2015-2021 theo Nghị định số 108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của Chính phủ, Chỉ thị số 10/CT-UBND ngày 27/6/2017 của UBND tỉnh Quảng Nam về đẩy mạnh triển khai thực hiện tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, Kế hoach số 108/KH-UBND ngày 27/7/2017 của UBND huyện Nông Sơn về việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế giai đoạn 2017-2021. Thực hiện chính sách tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế của các cấp, ban ngành địa phương nói chung và trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, 2 tỉnh Quảng Nam nói riêng, đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, đã tinh giản được một số cán bộ, giáo viên, nhân viên, chất lượng đội ngũ, bộ máy hoạt động hiệu quả hơn. Tuy vậy, việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế là công việc khó, nhạy cảm vì liên quan trực tiếp đến con người, đến đời sống, chế độ chính sách cán bộ, công chức, viên chức nên yêu cầu phải có sự quyết tâm, phối hợp thực hiện chặt chẽ, đồng bộ giữa các ban, ngành địa phương, đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp thiết thực để thực hiện có hiệu quả. Vì vậy, tôi chọn đề tài “Thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong Ngành Giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam” làm Luận văn Thạc sỹ Chính sách công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Việc thực hiện chính sách tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, là vấn đề mà Bác Hồ, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm và đã ban hành nhiều chủ trương, Nghị quyết; đây cũng là lĩnh vực mà các nhà nghiên cứu và giới hoạch định chính sách quan tâm, nghiên cứu và bàn luận. Hầu hết các chủ trương, công trình, các cuộc hội thảo đều tập trung nghiên cứu việc tinh giản biên chế đối với nhóm đối tượng cán bộ, công chức, viên chức ở nước ta hoặc ở một số ngành như: + PGS.TS. Nguyễn Thị Hồng Hải - Trưởng Khoa Tổ chức và quản lý nhân sự chủ trì hội thảo với chủ đề: “Tinh giản biên chế - thách thức và giải pháp”. Qua hội thảo, hầu hết các ý kiến đều thống nhất là: tinh giản biên chế là một việc không mới nhưng có rất nhiều cản trở trong quá trình thực hiện, cản trở lớn nhất đó là chưa có cơ sở khoa học để xác định chính xác đối tượng thuộc diện tinh giản biên chế; sự nể nang, né tránh trong quá trình thực hiện; vấn đề lợi ích; trách nhiệm của người đứng đầu tổ chức. Đồng thời, đề ra nhiều giải pháp ở cả cấp độ vĩ mô và vi mô, tập trung vào những vấn đề chủ yếu sau: cải cách tổ chức bộ máy; hoàn thiện Đề án vị trí việc làm; tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị; xây dựng tiêu chí đánh giá cán bộ, công chức, viên chức; cải cách tiền lương và các chế độ phúc 3 lợi; khoán chi phí theo kết quả; tăng cường sự tự chủ về tài chính và biên chế đối với đơn vị sự nghiệp công. + PGS.TS Văn Tất Thu: Kết quả thực hiện Nghị định số 132/2007/NĐCP ngày 8/8/2007 của Chính phủ và giải pháp tinh giản biên chế trong thời gian tới - Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 6/2014 và bài viết về thực trạng, nguyên nhân tăng biên chế và các giải pháp tinh giản biên chế - Tạp chí Tổ chức Nhà nước, số 9/2014. Các nội dung bài viết đã chỉ ra một số kết quả sau 5 năm thực hiện chế độ tinh giản biên chế theo Nghị định 132/NĐ-CP của Chính phủ, đã giảm được đáng kể số lượng người ra khỏi bộ máy (giảm được 67.398 người), tuy nhiên mục tiêu chính sách chưa đạt được như mong muốn, chưa thật sự giảm được những người cần giảm, qua đó tác giả cũng đã phân tích rõ các nguyên nhân, hạn chế, bất cập để từ đó đề ra phương hướng và giải pháp thực hiện tinh giản biên chế nước ta trong thời gian tới. + TS. Lê Như Thanh - Tinh giản biên chế trong các cơ quan hành chính nhà nước - Thách thức và giải pháp, nội dung được đăng trên tạp chí tổ chức nhà nước trang điện tử, ngày 17/3/2017, bài viết đã đề cập được những thách thức đặt ra từ thực tiễn tinh giản biên chế ở Việt Nam hiện nay và đề ra giải pháp nâng cao hiệu quả tinh giản biên chế ở nước ta trong thời gian tới. Với nội dung về thực hiện chính sách tinh giản biên chế, mỗi tác giả đều nghiên cứu ở lĩnh vực khác nhau như thực trạng tình hình cả nước hay ở một bộ, ngành cụ thể trong thực hiện chính sách tinh giản biên chế, qua đó đề ra giải pháp để nâng cao hiệu quả tinh giản biên chế ở nước ta nói chung. Tuy nhiên, nội dung nghiên cứu trong luận văn này lại được nghiên cứu tại một ngành của một địa phương cụ thể, từ những kết quả đạt được cũng như những hạn chế, nguyên nhân bất cập trong việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế tại địa phương sẽ đề xuất những giải pháp thiết thực nhằm thực hiện có hiệu quả chính sách tinh giản biên chế tại địa phương trong thời gian tới đạt hiệu quả hơn, góp phần thực hiện chính sách tinh giản biên chế chung 4 của cả nước. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong Ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách tinh giản biên chế ở nước ta hiện nay. - Khảo sát, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam, chỉ rõ ưu điểm, hạn chế, bất cập, nguyên nhân của các hạn chế, bất cập. - Xác định phương hướng, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu tình hình thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong hệ thống chính trị trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 17/4/2015; Chính phủ ban hành Nghị định số 108/2014/NĐ-CP, ngày 20/11/2014 về chính sách tinh giản biên chế và Nghị định số 113/2018/NĐ-CP ngày 31/8/2018 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108/2014/NĐ-CP, ngày 20/11/2014 về chính sách tinh giản biên chế. - Phạm vi không gian: Trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam 5 - Phạm vi thời gian: Từ năm 2012 đến năm 2018 và phương pháp đề xuất đến năm 2025. - Phạm vi đối tượng của chính sách: Tinh giản biên chế đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận - Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; - Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành Trung ương khoá XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; - Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành Trung ương khoá XII về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; - Nghị định số 24/2014/NĐ-CP ngày 04/4/2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; - Nghị định số 37/2014/NĐ-CP ngày 05/5/2014 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; - Nghị định số 108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của Chính phủ về chính sách tinh giản biên chế; - Nghị định số 113/2018/NĐ-CP ngày 31/8/2018 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108/2014/NĐ-CP, ngày 20/11/2014 về chính sách tinh giản biên chế. - Kế hoạch 2140/KH-UBND ngày 22/5/2015 của UBND tỉnh Quảng Nam về việc triển khai thực hiện Nghị định số 108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của 6 Chính phủ về chính sách tinh giản biên chế (giai đoạn 2015-2021); - Quyết định số 1728/QĐ-UBND ngày 17/5/2016 của UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt Đề án tinh giản biên chế giai đoạn 2015-2021 theo Nghị định số 108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của Chính phủ; - Kế hoach số 108/KH-UBND ngày 27/7/2017 của UBND huyện Nông Sơn về việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế giai đoạn 2017-2021. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Trên quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, luận văn sử dụng, luận văn sử dụng phương pháp thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp để đánh giá thực trạng thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, nhằm hệ thống hóa những vấn đề lý luận và đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Ý nghĩa lý luận Các kết quả, kết luận, kiến nghị, đề xuất rút ra từ việc nghiên cứu đề tài luận văn có giá trị và ý nghĩa thiết thực góp phần bổ sung, hoàn thiện những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách công nói chung, thực hiện chính sách tinh giản biên chế nói nói riêng ở Việt Nam. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Luận văn đã đề xuất được các giải pháp thiết thực có tính khả thi để nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam nói riêng và những địa phương khác trong cả nước nói chung. - Thực hiện các giải pháp do luận văn đề xuất sẽ góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn và góp phần thiết thực nâng cao chất lượng biên chế của ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam. 7 - Luận văn còn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ nghiên cứu, giảng dạy chuyên ngành chính sách công trong các cơ sở đào tạo đại học, sau đại học ở Việt Nam. 7. Kết cấu luận văn Ngoài mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn kết cấu thành 3 chương, gồm: Chương 1. Những vấn đề lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách tinh giản biên chế. Chương 2. Thực trạng thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam. Chương 3. Phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách tinh giản biên chế trong ngành giáo dục huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam trong thời gian tới. 8 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TINH GIẢN BIÊN CHẾ 1.1. Một số khái niệm cơ bản * Khái niệm biên chế Theo Nghị định số 71/2003/NĐ-CP, ngày 19/6/2003 của Chính phủ về phân cấp quản lý biên chế hành chính sự nghiệp nhà nước đã đưa ra khái niệm: Biên chế hành chính là số người được tuyển dụng, bổ nhiệm vào một ngạch công chức hoặc giao giữ một công vụ thường xuyên trong các tổ chức giúp bộ trưởng, thứ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, HĐND, UBND huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn quản lý hành chính nhà nước được giao”, “biên chế sự nghiệp là số người được tuyển dụng, bổ nhiệm vào một ngạch viên chức, hoặc được giao giữ một nhiệm vụ thường xuyên trong các đơn vị sự nghiệp nhà nước về giáo dục và đào tạo, khoa học, y tế, văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao và các đơn vị sự nghiệp khác do cơ quan có thẩm quyền quyết định thành lập để phục vụ nhiệm vụ quản lý nhà nước hoặc để thực hiện một số dịch vụ công của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, và HĐND, UBND cấp tỉnh, cấp huyện theo quy định của pháp luật” […NĐ71] Theo Nghị định 115/2005/NĐ-CP của Chính phủ: Biên chế của các tổ chức khoa học và công nghệ là “kế hoạch biên chế số lượng người làm việc của đơn vị, được lập ra nhằm bảo đảm khối lượng công việc của tổ chức khoa học công nghệ. Thủ trưởng tổ chức khoa học công nghệ tự quyết định số lượng biên chế căn cứ vào tính chất, khối lượng công việc và nguồn thu của đơn vị tự quyết định hình thức tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch viên chức theo quy định của nhà nước và giao nhiệm vụ cho viên chức theo hợp đồng” […NĐ115]. Có thể hiểu, biên chế của đơn vị sự nghiệp chỉ là số người cần để 9 làm việc do đơn vị tự quyết định, không sử dụng làm căn cứ để cấp kinh phí hoạt động thường xuyên từ ngân sách nhà nước. Theo Nghị định 108/2014/NĐ-CP, ngày 20/11/2014 của Chính phủ, tại Điều 3, khoản 1 thì: “Biên chế” được hiểu: biên chế cán bộ, biên chế công chức, số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập và lao động hợp đồng được cấp có thẩm quyền giao theo quy định của pháp luật. […NĐ108]. Ở nước ta hiện nay, biên chế là căn cứ để cấp kinh phí hoạt động thường xuyên hàng năm của cơ quan, đơn vị, tổ chức. Biên chế trong cơ quan nhà nước được hiểu là số người làm việc trong cơ quan để thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao và được hưởng lương từ ngân sách nhà nước, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và giao làm căn cứ cấp kinh phí hoạt động thường xuyên hàng năm. * Khái niệm về tinh giản biên chế Theo Nghị định 108/2014/NĐ-CP, ngày 20/11/2014 của Chính phủ, tại Điều 3, khoản 2 thì: “Tinh giản biên chế” được hiểu là việc đánh giá, phân loại, đưa ra khỏi biên chế những người dôi dư, không đáp ứng yêu cầu công việc, không thể tiếp tục bố trí sắp xếp công tác khác và giải quyết chế độ, chính sách đối với những người thuộc diện tinh giản biên chế. Như vậy, tinh giản biên chế là việc áp dụng các giải pháp phân loại, sàng lọc loại ra khỏi bộ máy những biên chế không cần thiết làm để cho đội ngũ chất lượng hơn, tinh gọn hơn. Mục đích của tinh giản biên chế là làm cho biên chế của cơ quan, đơn vị tổ chức có chất lượng hơn, hợp lý hơn. Mục tiêu của tinh giản biên chế không đơn thuần là giảm về số lượng cán bộ, công chức, viên chức, giảm chi phí hành chính, giảm ngân sách nhà nước. Mục tiêu chính của tinh giản biên chế là làm cho chất lượng, số lượng, cơ cấu của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, chất lượng chuyên môn ngày một tốt hơn, ngày một nâng cao, hợp lý hơn và như vậy 10 tinh giản biên chế không mâu thuẫn với việc tuyển dụng mới cán bộ, công chức, viên chức, tạo cơ sở để tuyển dụng mới cán bộ, công chức, viên chức, vào bộ máy. Tinh giản biên chế không thuần túy giảm theo số lượng mà phải tinh giản theo cơ cấu cán bộ, công chức, viên chức. Quan niệm chính xác và đầy đủ như vậy thì khi tiến hành tinh giản không chỉ tinh giản những cán bộ, công chức, viên chức đến tuổi nghỉ hưu hoặc không đủ sức yếu để làm việc mà phải xem xét tinh giản cán bộ, công chức, viên chức theo cơ cấu: cụ thể theo ngạch, bậc nếu dôi dư cán bộ, công chức, viên chức ở ngạch nào phải tinh giản cán bộ, công chức, viên chức ở ngạch bậc ấy; theo trình độ đào tạo: nếu thừa cán bộ, công chức, viên chức ở trình độ đào tạo nào cần phải tinh giản cán bộ, công chức, viên chức ở trình độ ấy; theo giới tính nếu dôi dư cán bộ, công chức, viên chức theo giới tính nào thì phải tinh giản theo giới tính đó v.v.. * Khái niệm chính sách tinh giản biên chế Có thể nghiên cứu các khái niệm về chính sách công, như sau: “Chính sách công là tập hợp các quyết định chính trị có liên quan của nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể với giải pháp và công cụ thực hiện giải quyết các vấn đề của xã hội theo mục tiêu xác định của đảng chính trị cầm quyền” [14, tr. 67-70]. “Chính sách công là chính sách của Nhà nước là kết quả cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng cầm quyền thành các quyết định, tập hợp các quyết định chính trị có mối liên quan với nhau với mục tiêu, giải pháp cụ thể nhằm giải quyết các vấn đề thuộc chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước, duy trì sự tồn tại và phát triển của Nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội và phục người dân”. Theo Quy định tại Khoản 1, Điều 2, Nghị định số 34/2016/NĐCP, ngày 14/5/2016 của Chính phủ: “Chính sách là định hướng, giải pháp của Nhà nước để giải quyết các vấn đề của thực tiễn nhằm đạt được mục tiêu nhất định”. 11 Từ khái niệm chung của chính sách công, có thể đưa ra định nghĩa: Chính sách tinh giản biên chế là quan điểm, là tập hợp các quyết định có liên quan của Nhà nước về tinh giản biên chế với mục tiêu, giải pháp cụ thể nhằm phân loại, đánh giá, sàng lọc đưa ra khỏi biên chế những người dôi dư, không đáp ứng yêu cầu công việc, không tiếp tục bố trí công tác công tác khác và giải quyết các chế độ cho họ. Nói cách khác, chính sách tinh giản biên chế là tổng thể những quan điểm, các quyết định của Nhà nước về tinh giản biên chế với mục tiêu, giải pháp, công cụ cụ thể nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; thu hút những người có đức, có tài vào hoạt động công vụ trong các cơ quan đảng, nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội, đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; góp phần nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, tiết kiệm, giảm chi thường xuyên, cải cách chính sách tiền lương. 1.2. Thực hiện chính sách tinh giản biên chế 1.2.1. Khái niệm - Thực hiện chính sách là một khâu quan trọng trong chu trình chính sách, được tiến hành ngay sau khi chính sách được ban hành. Tổ chức thực hiện chính sách là toàn bộ quá trình chuyển ý chí của chủ thể trong chính sách thành hiện thực với các đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu định hướng, tổ chức thực thi chính sách là trung tâm kết nối các bước trong chu trình thành một hệ thống, nhất là với hoạch định chính sách. So với các khâu trong chu trình chính sách, tổ chức thực thi chính sách có vị trí đặc biệt quan trọng, vì đây là bước hiện thực hóa chính sách trong đời sống xã hội. - Chính sách tinh giản biên chế là chính sách công - chính sách của Nhà nước, thực hiện chính sách tinh giản biên chế cũng phải tuân thủ quy trình, quy định trong thực hiện chính sách công. Từ đó có thể khái niệm thực hiện chính sách tinh giản biên chế như sau: Thực hiện chính sách tinh giản biên chế là toàn bộ quá trình chuyển ý chí của chủ thể trong chính sách tinh giản biên chế thành 12 hiện thực với đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu định hướng. 1.2.2. Chủ thể thực hiện - Chủ thể chính sách tinh giản biên chế bao gồm: Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và chính quyền địa phương cấp tỉnh theo phân cấp của Trung ương trong các cơ quan thuộc chủ thể chính sách tinh giản biên chế; Bộ, ngành Nội vụ có vai trò quan trọng trong tham mưu cho Chính phủ ban hành chính sách tinh giản biên chế. - Theo Nghị định 108/2014/NĐ-CP và Nghị định số 113/2018/NĐ-CP ngày 31/8/2018 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108/2014/NĐ-CP, ngày 20/11/2014 về chính sách tinh giản biên chế, quy định trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị thực hiện tinh giản biên chế như sau: - Người đứng đầu cơ quan, đơn vị trực tiếp quản lý cán bộ, công chức, viên chức có trách nhiệm: triển khai tinh giản biên chế theo trình tự, thủ tục quy định; phối hợp xây dựng đề án tinh giản biên chế của cơ quan, đơn vị mình trước khi trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; thực hiện quy chế dân chủ của cơ quan; công khai đề án tinh giản biên chế và danh sách đối tượng thuộc diện tinh giản biên chế. - Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, người đứng đầu các tổ chức do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thành lập mà không phải là đơn vị sự nghiệp công lập: triển khai tinh giản biên chế; chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, tổ chức, đơn vị trực thuộc tổ chức thực hiện; xây dựng đề án tinh giản biên chế; lập danh sách đối tượng tinh giản biên chế và dự toán kinh phí thực hiện. - Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Triển khai tinh giản biên chế, chỉ đạo, hướng dẫn các Sở, Ban, ngành, UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, các đơn vị sự nghiệp trực thuộc và các hội hoạt động trên địa bàn tỉnh tổ chức thực hiện Nghị định 108/2014/NĐ-CP; Chỉ đạo người đứng đầu cơ quan, đơn vị trực thuộc xây dựng đề án tinh giản biên chế; 13 lập danh sách đối tượng tinh giản biên chế và dự toán kinh phí thực hiện. - Bộ Nội vụ: Chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định 108/2014/NĐ-CP của Chính phủ; Đôn đốc, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế theo quy định; Hướng dẫn việc rà soát, kiểm tra việc quản lý, sử dụng biên chế được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao. Đối với các cơ quan, tổ chức thực hiện vượt số biên chế được giao sẽ xử lý trách nhiệm và có phương án sắp xếp, cắt giảm số biên chế thực hiện vượt số biên chế được giao. - Bộ Tài chính: Bố trí kinh phí để thực hiện Nghị định này trình cấp có thẩm quyền quyết định theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước; Bộ Tài chính có trách nhiệm thẩm tra về việc tính toán chế độ chính sách, dự toán kinh phí thực hiện tinh giản biên chế và cấp phát kinh phí để Bộ, ngành, địa phương thực hiện tinh giản biên chế. - Bảo hiểm xã hội Việt Nam: hướng dẫn nghiệp vụ, chỉ đạo Bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong việc thu Bảo hiểm xã hội và giải quyết chính sách, chế độ Bảo hiểm xã hội đối với cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Nghị định 108/2014/NĐ- CP của Chính phủ. 1.2.3. Nội dung các bước tổ chức thực hiện chính sách tinh giản biên chế - Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách tinh giản biên chế + Để chính sách tinh giản biên chế đi vào đời sống xã hội một cách thiết thực, hiệu quả nhiệm vụ đầu tiên phải xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách. Kế hoạch triển khai thực hiện chính sách tinh giản biên chế cần tập trung vào các nội dung: xác định các nguồn lực, dự kiến cơ sở vật chất, phương tiện điều kiện trang thiết bị kỹ thuật phục vụ cho tổ chức thực thi chính sách; thời gian triển khai thực hiện; lên kế hoạch kiểm tra, đôn đốc thực thi chính sách; dự kiến về chủ thể tham gia, cơ quan chủ trì và phối hợp triển khai thực hiện chính sách; số lượng và chất lượng nguồn nhân lực để tham gia thực thi chính sách; xây dựng những nội quy, quy chế về tổ chức, điều hành 14