Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện hưng ng...

Tài liệu Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện hưng nguyên, tỉnh nghệ an

.PDF
103
310
100

Mô tả:

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ PHÁT TRIỂN ------------------ KHOÙA LUAÄN TOÁT NGHIEÄP Ñeà taøi:  THÖÏC TRAÏNG VAØ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ TRANG TRAÏI TREÂN ÑÒA BAØN HUYEÄN HÖNG NGUYEÂN, TÆNH NGHEÄ AN Giaûng vieân höôùng daãn : PGS.TS Buøi Duõng Theå Sinh vieân thöïc hieän : Nguyeãn Thò Dung Lôùp : K42A-KTNN Khoùa : 2008 – 2012 Hueá, 05/2012 Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) Lôøi Caûm Ôn Ñeå hoaøn thaønh khoùa luaän toát nghieäp lôøi ñaàu tieân toâi xin chaân thaønh caûm ôn Ban giaùm hieäu tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá Hueá, Ban giaùm hieäu Khoa Kinh Teá Phaùt Trieån vaø Phoøng ÑTÑH & CTSV ñaõ taïo ñieàu kieän cho toâi ñöôïc ñi thöïc taäp cuoái khoùa. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn UBND huyeän Höng Nguyeân, Phoøng Noâng Nghieäp & PTNT, Phoøng Thoáng Keâ ñaõ nhieät tình giuùp ñôõ toâi tieáp caän caùc thoâng tin cung nhö caùc soá lieäu ñeå hoaøn thaønh khoùa luaän toát nghieäp cuoái khoùa naøy. Toâi cuõng xin chaân thaønh caûm ôn caùc thaày coâ giaùo trong Khoa Kinh Teá Phaùt Trieån ñaõ taïo ñieàu kieän toâi hoaøn thaønh khoùa luaän. Ñaëc bieät toâi xin chaân thaønh caûm ôn thaày PGS.TS Buøi Duõng Theå ñaõ taän tình höôùng daãn, chæ baûo toâi trong quaù trình thöïc taäp cuõng nhö trong quaù trình hoaøn thieän khoùa luaän cuoái khoùa naøy. Cuoái cuøng toâi xin chaân thaønh caûm ôn nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình vaø baïn beø ñaõ luoân ñoäng vieân, giuùp ñôõ toâi trong suoát thôøi gians qua. Khoùa luaän toát nghieäp ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh vôùi söï noã löïc heát söùc mình cuûa baûn thaân. Tuy nhieân do taàm hieåu bieát coøn haïn cheá vaø gaëp phaûi nhöõng khoù khaên khaùch quan neân khoùa luaän toát nghieäp khoâng theå khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt, kính mong thaày coâ vaø caùc baïn ñoùng goùp ñeå khoùa luaän toât nghieäp ñöôïc hoaøn thieän hôn. Xin chaân thaønh caûm ôn! Hueá, Ngaøy 04 thaùng 05 naêm 2012 Sinh vieân thöïc hieän Nguyeãn Thò Dung Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU Formatted: Tab stops: 6,03 cm, Left CNH - HĐH Công nghiệp hoá – hiện đại hóa CPTG (IC) Chi phí trung gian GTSX (GO) Giá trị sản xuất GTGT(VA) Giá trị gia tăng TNHH(MI) Thu nhập hỗn hợp TLSX Tư liệu sản xuất KHKT Khoa học kỹ thuật HTX Hợp tác xã TW Trung Ương KTTT Kinh tế trang trại NTTS Nuôi trồng thủy sản VAC Vườn - ao - chuồng VACR Vườn- ao- chuồng- rừng TM - DV Thương mại- dịch vụ Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1: Các quan hệ kinh tế trong quá trình hoạt động sản xuất kinh Formatted: Tab stops: 14 cm, Left,Leader: … + 14,29 cm, Right doanh của trang trại. .................................................................................... 8 Sơ đồ 2: Mối quan hệ 3 mặt cơ bản của trang trại .............................. 9 Sơ đồ 3: Tính hệ thống của trang trại ................................................ 9 Formatted: Tab stops: 14 cm, Left,Leader: … CÁC BIỂU ĐỒ Formatted: Indent: First line: 0 cm, Tab stops: 14 cm, Left,Leader: … Biểu đồ 1: Cơ cấu sử dụng đất của huyện Hưng Nguyên năm 2011 (%) ....... 35 Biều đồ 2: Cơ cấu lao động của huyện Hưng Nguyên năm 2011 .................. 37 Biều đồ 3: Cơ cấu loại hình trang trại theo vùng sinh thái ............................ 45 Formatted: Tab stops: 14 cm, Left,Leader: … Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) ĐƠN VỊ QUY ĐỔI 1Ha = 10000 m2 = 20 Sào 1 Sào = 500 m2 1 Tấn = 1000 kg 1 Tạ = 100 kg Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1:Số lượng mẫu điều tra ở các điểm nghiên cứu ....................................... 5 Formatted: Tab stops: 14,92 cm, Right,Leader: … Bảng 2: Loại hình trang trại ở tỉnh Nghệ An năm 2011 .................................... 25 Bảng 3: Thu nhập của trang trại Nghệ An năm 2011 ....................................... 26 Bảng 4: Tình hình sử dụng đất đai của Huyện qua 3 năm 2009- 2011 .............. 34 Bảng 5: Tình hình dân số và lao động của huyện qua 3 năm 2009- 2011 ........ 36 Bảng 6: Loại hình và cơ cấu trang trại của huyện giai đoạn 2009- 2011 ........... 41 Bảng 7: Các loại hình trang trại của huyện phân theo đơn vị hành chính Năm 2011 ................................................................................................................ 43 Bảng 8: Các loại hình trang trại của huyện phân theo vùng sinh thái năm 2011 44 Bảng 9: Quy mô diện tích của các trang trại năm 2011 .................................... 46 Bảng 10: Thực trang nhân khẩu và lao động của các loại hình trang trại điều tra năm 2011 ......................................................................................................... 48 Bảng 11: Thực trang đất nông nghiệp của các mô hình trang trại điều tra năm 2011( tính bình quân cho 1 trang trại)............................................................... 50 Bảng 12: Thực trạng nguồn vốn kinh doanh của các mô hình trang trại điều tra năm 2011( tính bình quân cho 1 trang trại) ...................................................... 52 Bảng 13: Kết quả sản xuất kinh doanh của các trang trại điều tra năm 2011 .... 54 Bảng 14: Các yếu tố gây rủi ro và mức độ rủi ro đối với các trang trại điều tra năm 2011 ......................................................................................................... 56 Bảng 15: Hiệu quả sử dụng đất của các mô hình trang trại điều tra năm 2011( tính bình quân cho 1 trang trại)........................................................................ 58 Bảng 16: Hiệu quả sử dụng vốn của các trang trại điều tra năm 2011 ( tính bình quân cho 1 trang trại) ....................................................................................... 60 Bảng 17: Hiệu quả sử dụng lao động của các trang trại điều tra năm 2011 (tính bình quân cho 1 trang trại) ............................................................................... 62 Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Phát triển KTTT là xu hướng tất yếu trong sản xuất nông nghiệp, nông thôn hiện nay. Sự phát triển của trang trại đã góp phần khai thác thêm nguồn vốn trong dân, mở mang thêm diện tích đất trống, đồi núi trọc, đất hoang hoá, nhất là ở các vùng trung du, miền núi và ven biển, tạo thêm việc làm cho người lao động nông thôn, góp phần xoá đói giảm nghèo, tăng thêm nông sản hàng hoá, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn, tạo ra sự cân bằng sinh thái, bảo vệ môi trường, nhằm phát triển một nền nông nghiệp bền vững. Vì vậy, tôi chọn đề tài “Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An” làm khóa luận tốt nghiệp. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU - Hệ thống hoá được những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn về kinh Formatted: Bullets and Numbering tế trang trại. - Phân tích đánh giá được thực trạng về các nguồn lực sản xuất và kết quả sản xuất kinh doanh của các mô hình trang trại. - Thông qua quá trình nghiên cứu tìm ra những nhân tố cản trở sự phát triển kinh tế trang trại của huyện, nguyên nhân của nó (cả nguyên nhân khách quan và chủ quan). Phát hiện những nhân tố thuận lợi còn tiềm ẩn, (cả về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội) - Đưa ra phương hướng và giải pháp kinh tế chủ yếu nhằm thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế trang trại ở Huyện Hưng Nguyên phù hợp với yêu cầu của thị trường. DỮ LIỆU THỰC HIỆN - Số liệu thứ cấp: thu thập số liệu thông qua các báo cáo kinh tế- xã hội và Formatted: Bullets and Numbering các nghị quyết, niên giám thông kê của Huyện Hưng Nguyên, các số liệu thu thập từ sách báo, tạp chí, mạng internet… - Số liệu thứ cấp: Thông qua các mẫu điều tra phổng vấn được thiết kế sẵn, tiến hành phỏng vấn trực tiếp 50 hộ được lựa chọn ngẫu nhiên từ các xã trên địa bàn huyện Hưng Nguyên. Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phương pháp thu thập số liệu: bao gồm số liệu sơ cấp và số liệu thứ cấp. Formatted: Bullets and Numbering - Phương pháp chọn điểm nghiên cứu. - Xử lý và tổng hợp số liệu - Các phương pháp phân tích bao gồm: phương pháp thống kê kinh tế, phương pháp so sánh và phương pháp xử lý thông tin. CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐẠT ĐƯỢC Thông qua nghiên cứu đề tài “ Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An” đã phát hiện được các yếu tố thuận lợi, khó khăn tồn tại và tiềm năng phát triển KTTT của huyện Hưng Nguyên. Từ đó đã đưa ra các giải pháp phù hợp góp phần phát triển KTTT cho huyện Hưng Nguyên, Tỉnh Nghệ An. Những phát hiện của đề tài sẽ góp phần quan trọng trong việc quy hoạch vùng phát triển KTTT tại huyện Hưng Nguyên. Đưa ra các định hướng, chiến lược để mang lại nguồn thu nhập cho người dân cũng như tạo việc làm cho hàng ngàn lao động, mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Formatted: Centered, Line spacing: 1,5 lines Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) Formatted: Font: 14 pt, Bold MỤC LỤC Formatted: Font: 14 pt Formatted: Normal, Tab stops: Not at 14,98 cm PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................15 1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................15 Formatted: Font: Bold Formatted: Line spacing: 1,5 lines Formatted: Font: 13 pt, Not Bold 2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................................26 2.1. Mục tiêu chung ...........................................................................................26 2.2. Mục tiêu cụ thể ...........................................................................................26 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................37 3.1. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................37 3.2. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................37 4. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................37 4.1. Phương pháp thu thập số liệu......................................................................37 4.1.1. Thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp ..............................................................37 4.1.2. Thu thập tài liệu, số liệu sơ cấp................................................................48 4.2. Chọn điểm nghiên cứu ................................................................................48 4.3. Xử lý và tổng hợp số liệu............................................................................59 4.4.Các phương pháp phân tích..........................................................................59 4.4.1. Phương pháp thống kê kinh tế................................................................610 4.4.2. Phương pháp so sánh .............................................................................610 4.4.3. Phương pháp xử lý thông tin. .................................................................610 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................711 CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ ....................711 TRANG TRẠI.................................................................................................711 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI ..............711 1.1.1. Trang trại và kinh tế trang trại................................................................711 1.1.2. Vai trò và vị trí của kinh tế trang trại ...................................................1014 1.1.3. Đặc trưng của các mô hình kinh tế trang trại ........................................1115 1.1.4. Tiêu chí nhận dạng trang trại ..............................................................1216 1.1.5. Thị trường đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của trang trại ..................1317 1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại .........................1418 Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) 1.1.6.1. Sự phát triển của khoa học kỹ thuật...................................................1418 1.1.6.2. Chính sách của nhà nước ..................................................................1418 1.1.6.3. Trình độ chủ trang trại và các điều kiện khác ....................................1418 1.1.7. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá tình hình phát triển kinh tế trang trại ..............1519 1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI.............1721 1.2.1. Các chủ trương và chính sách của chính phủ về phát triển kinh tế trang trại .......................................................................................................1721 1.2.1.1. Chính sách đất đai.............................................................................1721 1.2.1.2. Chính sách về thuế............................................................................1822 1.2.1.3. Chính sách đầu tư tín dụng................................................................1822 1.2.1.4. Chính sách lao động..........................................................................1822 1.2.1.5. Chính sách khoa học, công nghệ, môi trường....................................1923 1.2.1.6. Chính sách thị trường........................................................................1923 1.2.1.7. Chính sách bảo hộ tài sản đã đầu tư của trang trại .............................2024 1.2.2. Kinh nghiệm phát triển kinh tế trang trại ở các địa phương trong nước 2024 1.2.2.1. Kinh nghiệm làm kinh tế trang trại tại Đà Nẵng ................................2024 1.2.2.2. Kinh nghiệm làm kinh tế trang trại tại Bắc Giang .............................2125 1.2.2.3. Kinh nghiệm làm kinh tế trang trại tại Khánh Hòa ............................2327 1.2.3. Tình hình phát triển trang trại tại tỉnh Nghệ An....................................2428 CHƯƠNG II: THỰC TRANG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI HUYỆN HƯNG NGUYÊN .........................................................................................2832 2.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu...................................................................2832 2.1.1. Điều kiện tự nhiên. ..............................................................................2832 2.1.1.1. Vị trí địa lý, địa hình .........................................................................2832 2.1.1.2. Khí hậu thuỷ văn...............................................................................2933 2.1.2. Đánh giá các điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến hiệu quả phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên ...................................................3034 2.1.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội .....................................................................3135 2.1.3.1. Tình hình đất đai...............................................................................3135 2.1.3.2. Tình hình dân số và lao động ............................................................3539 2.1.3.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật......................................................................3842 Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) 2.1.4 Đánh giá các điều kiện kinh tế xã hội ảnh hưởng đến hiệu quả phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên........................................3943 2.2. Thực trạng về phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên ................................................................................................4145 2.2.1. Số lượng trang trại và loại hình trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên ......................................................................................................................4145 2.2.2. Sự phân bố của các trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên ..................4347 2.2.3. Quy mô và đóng góp của kinh tế trang trại ở Huyện Hưng Nguyên............4650 2.2.3.1. Quy mô diện tích của các trang trại trên địa bàn................................4650 2.2.3.2. Đóng góp của kinh tế trang trại ở huyện............................................4751 2.2.4. Đặc trưng và năng lực sản xuất của các trang trại điều tra....................4852 2.2.4.1. Thực trạng mô hình nhân khẩu và lao động của các trang trại ...........4852 2.2.4.2. Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp của các trang trại......................4953 2.2.4.3. Thực trạng nguồn vốn của các mô hình trang trại điều tra .................5155 2.2.5. Kết quả và hiệu quả của các trang trại điều tra .....................................5458 2.2.5.1. Kết quả của các trang trại điều tra .....................................................5458 2.2.5.2. Hiệu quả của các mô hình trang trại điều tra trên địa bàn huyện Hưng Nguyên. ..............................................................................................5862 2.2.5.2.1.Hiệu quả về mặt kinh tế ..................................................................5862 CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TẠI HUYỆN HƯNG NGUYÊN .....................................6569 3.1. Những khó khăn, hạn chế đến phát triển kinh tế trang trại của các hộ điều tra. ..............................................................................................6569 3.2. Định hướng chiến lược phát triển............................................................6771 3.3. Mục tiêu phát triển trang trại cho huyện Hưng Nguyên...........................6771 3.4. Một số giải pháp phát triển kinh tế trang trại...........................................6872 3.4.1. Đối với công tác quy hoạch, định hướng bố trí trang trại......................6872 3.4.2. Về việc giao đất, thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: ....6973 3.4.3. Giải pháp về vốn..................................................................................7074 3.4.4. Hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, tiếp cận thị trường, tiêu thụ sản phẩm. 7074 3.4.5. Nâng cao trình độ ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật...............7175 Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Border: Bottom: (No border) 3.4.6. Nâng cao năng lực quản lý và tay nghề cho chủ trang trại và người lao động.........................................................................................................7276 3.4.7.Giải pháp đối với từng loại hình trang trại.............................................7276 3.4.7.1. Đối với trang trại trồng trọt. ..............................................................7276 3.4.7.2. Đối với trang trại chăn nuôi. .............................................................7377 3.4.7.3. Đối với trang trại NTTS. ...................................................................7377 3.4.7.4. Đối với trang trại lâm nghiệp. ...........................................................7478 Phần III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................7579 1. KẾT LUẬN ...............................................................................................7579 2. KIẾN NGHỊ ..............................................................................................7781 2.1. Đối với các trang trại ..............................................................................7781 2.2. Đối với địa phương.................................................................................7781 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................8084 Formatted: Border: Top: (No border) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Formatted: Level 1 PHẦNphẦn I: ĐẶT VẤN ĐỀ Formatted 1. Tính cấp thiết của đề tài Quá trình chuyển đổi từ sản xuất tự cung tự cấp sang sản xuất hàng hoá là xu hướng phát triển tất yếu của kinh tế nông hộ. Theo xu hướng này, một số nông dân phát triển kinh tế thành công, tích luỹ được vốn liếng, thuê mướn thêm lao động, mạnh dạn ứng dụng các thành tựu khoa học vào sản xuất kinh doanh, họ trở nên ngày càng có ưu thế hơn về năng lực, kết quả và hiệu quả sản xuất so với các hộ khác. Sự phát triển kinh tế nông hộ sẽ dẫn tới xu hướng phân hoá về quy mô và trình độ sản xuất và kết quả làm xuất hiện loại hình kinh tế trang trại. Trang trại là hình thức doanh nghiệp nhỏ trực tiếp sản xuất ra nông sản phẩm, là đối tượng để phát triển nền nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá. Kinh tế trang trại là bước phát triển cao có tính quy luật của kinh tế nông hộ, là mô hình sản xuất đã có từ rất lâu, mang tính chất phổ biến và không ngừng phát triển cho đến nay. Trang trại là một loại hình sản xuất nông nghiệp khá phổ biến và đang đóng vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Phát triển KTTT là xu hướng tất yếu trong sản xuất nông nghiệp, nông thôn hiện nay. Sự phát triển của trang trại đã góp phần khai thác thêm nguồn vốn trong dân, mở mang thêm diện tích đất trống, đồi núi trọc, đất hoang hoá, nhất là ở các vùng trung du, miền núi và ven biển, tạo thêm việc làm cho người lao động nông thôn, góp phần xoá đói giảm nghèo, tăng thêm nông sản hàng hoá, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn, tạo ra sự cân bằng sinh thái, bảo vệ môi trường, nhằm phát triển một nền nông nghiệp bền vững. Một số trang trại đã góp phần sản xuất và cung ứng giống tốt, làm dịch vụ, kỹ thuật tiêu thụ sản phẩm cho nông dân trong vùng. Cùng với sự phát triển của nông nghiệp cả nước, KTTT của Tỉnh Nghệ An nói chung và Huyện Hưng Nguyên nói riêng đang có những bước phát triển mạnh mẽ. Hiện nay toàn huyện có 269 trang trại với tổng diện tích là 451 ha đã và đang là nguồn cung cấp nông sản phẩm cho huyện và đã tạo được việc làm cho hàng ngàn lao động thường xuyên và lao động thời vụ. Huyện Hưng Nguyên là một trong những khu vực quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Nghệ An. SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 1 Formatted: Right: 0,63 cm Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Nơi đây hội tụ những điều kiện thuận lợi cho phát triển KTTT như: có hệ thống các công trình cơ sở vật chất thuận lợi cho phát triển KTTT như hệ thống giao thông, hệ thống thủy lợi, bên cạnh đó có nguồn nhân lực dồi dào, đáp ứng nhu cầu lao động kịp thời cho các trang trại . Bên cạnh những thuận lợi còn gặp không ít những khó khăn làm cản trở cho việc phát triển kinh tế trang trại như: chủ trang trại còn thiếu kiến thức khoa học kỹ thuật, khó khăn về tiêu thụ sản phẩm, thiếu vốn, lao động trang trại hầu hết chưa qua đào tạo, các chủ trang trại đều có nguyện vọng được vay vốn ngân hàng với số lượng lớn và thời gian dài lãi suất ưu đãi để đầu tư mở rộng quy mô và kinh doanh các sản phẩm mới có hiệu quả như cây lâu năm, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản với mô hình lớn… Phát triển KTTT là hướng đi đúng đắn, cần được quan tâm giúp đỡ bằng các chính sách hợp lý, góp phần khai thác một cách có hiệu quả và bền vững tiềm năng đất đai, lao động ở địa phương. Vì vậy, tôi chọn đề tài “Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An” làm khóa luận tốt nghiệp. Formatted: Level 1 2. Mục tiêu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở đánh giá thực trạng phát triển KTTT, tìm kiếm những giải pháp kinh tế chủ yếu thúc đẩy phát triển tốt hơn nữa kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên góp phần tăng thu nhập và tạo việc làm cho người động trên địa bàn Huyện. Formatted: Level 1 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá được những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn về - Phân tích đánh giá được thực trạng về các nguồn lực sản xuất và kết KTTT. quả sản xuất kinh doanh của các mô hình trang trại. - Thông qua quá trình nghiên cứu tìm ra những nhân tố cản trở sự phát triển KTTT của huyện, nguyên nhân của nó (cả nguyên nhân khách quan và chủ quan). Phát hiện những nhân tố thuận lợi còn tiềm ẩn, (cả về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội) Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 2 Khóa luận tốt nghiệp - GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Đưa ra phương hướng và giải pháp kinh tế chủ yếu nhằm thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế trang trại ở Huyện Hưng Nguyên phù hợp với yêu cầu của thị trường. Formatted: Level 1 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề về thực trạng và giải pháp phát triển KTTT tại địa bàn Huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Formatted: Level 1 3.2. Phạm vi nghiên cứu * Về nội dung nghiên cứu - Nghiên cứu tình hình cơ bản của các trang trại ở huyện. - Nghiên cứu nội dung hoạt động của các loại hình KTTT của Huyện (loại hình trang trại, quy mô sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và thu nhập). - Những khó khăn, thuận lợi trong quá trình sản xuất và phát triển trang trại (cơ chế chính sách, điều kiện nội tại của các trang trại và các điều kiện khách quan tác động hạn chế tới sự phát triển). Những tiềm ẩn chưa được khai thác cần được đưa vào phục vụ cho sự phát triển của các trang trại ở huyện. * Về thời gian Đề tài tập trung nghiên cứu sự phát triển kinh tế trang trại của Huyện Hưng Nguyên trong khoảng thời gian từ năm 2009 đến năm 2011, số liệu điều tra khảo sát năm 2011. * Về không gian Đề tài nghiên cứu trên phạm vi huyện Hưng Nguyên, Tỉnh Nghệ An. Formatted: Level 1 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1.Phương pháp thu thập số liệu 4.1.1. Thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp Sử dụng phương pháp kế thừa, tất cả các thông tin, số liệu thứ cấp về sản xuất nông lâm nghiệp, chăn nuôi và dịch vụ về kinh tế nông nghiệp, hệ sinh thái nông lâm, về kinh tế vườn, các mô hình kinh tế sản xuất trên đất vườn đồi, sử dụng các mô hình đất trên đất đồi núi trong nước, điều kiện tự nhiên, dân sinh, kinh tế - xã hội, môi trường và các chính sách có liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội của huyện được thu thập thông qua các báo cáo, chuyên đề, các tạp chí, Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 3 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể báo ra hàng ngày, hàng tháng của TW và địa phương đều được chọn lọc, chỉ rõ nguồn trích dẫn giúp cho việc phân tích và xử lý số liệu. Formatted: Level 1 4.1.2. Thu thập tài liệu, số liệu sơ cấp Số liệu sơ cấp được thu thập trực tiếp từ các trang trại trong vùng nghiên cứu, các cá nhân có kinh nghiệm trong sản xuất nông - lâm nghiệp đặc biệt là các hộ nông dân làm kinh tế trang trại, thông qua những nguồn cơ bản: Dựa trên kết quả điều tra tình hình trang trại trên địa bàn huyện Hưng Nguyên do Phòng Nông Nghiệp &PTNT thực hiện năm 2011 và qua phiếu điều tra kinh tế trang trại. - Phương pháp đánh giá nhanh nông thôn có sự tham gia của người dân (PRA) trực tiếp tiếp xúc với người dân tạo điều kiện để người dân tự bộc lộ, mô tả những điều kiện sản xuất, những kinh nghiệm, những khó khăn và những mong đợi. Số liệu thu thập được dùng để phân tích hiệu quả kinh tế mô hình kinh tế trang trại và kiểm định lại những kết quả nghiên cứu đưa ra. - Phương pháp điều tra phỏng vấn từng hộ nông dân: trước hết xây dựng phiếu điều tra, sau đó điều tra thử và điều tra thật cho phù hợp với thực tế. - Phương pháp quan sát thực tế: đây là một phương pháp quan trọng, nó liên quan đến cách giải thích chính xác các kết quả nghiên cứu. Formatted: Level 1 4.2.Chọn điểm nghiên cứu Do điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng của Huyện giữa các vùng khác nhau nên trên thực tế Huyện được chia làm 3 tiểu vùng kinh tế - sinh thái: - Tiểu vùng đồng bằng đồi núi thấp(chuyên cây ăn quả và cây công nghiệp): Gồm 3 xã Hưng Tây, Hưng Trung, Hưng Yên có diện tích tự nhiên 5.629,28 ha, dân số gần 3 vạn người, đặc trưng của tiểu vùng có đồi núi thấp, ruộng nước, đất chua, nghèo dinh dưỡng - Tiểu vùng đồng bằng trong đê(chuyên trồng lúa, NTTS): gồm thị trấn Hưng Nguyên và 8 xã: Hưng Đạo, Hưng Tân, Hưng thông, Hưng Thắng...có diện tích tự nhiên 5.123,46 ha .Dân số trên 5 vạn người, đây là tiểu vùng trung tâm kinh tế của huyện ,có lợi thế địa hình đồng bằng bằng phẳng, màu mỡ, giáp ranh thành Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 4 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể phố Vinh nên được gọi là tiểu vùng sản xuất nông nghiệp và kinh doanh chủ lực của huyện. - Tiểu vùng đồng bằng ngoài đê(chuyên rau, màu): gồm 10 xã dọc bờ sông Lam: Hưng Lĩnh, Hưng Long, Hưng Xá...có diện tích tự nhiên 5.155,34 ha, dân số trên 4 vạn người. Ở tiểu vùng này chủ yếu là đất phù sa không được bồi và được bồi có độ phì nhiêu màu mỡ, thuận lợi cho phát triển rau màu. Dựa vào điều kiện của từng vùng, việc chọn mẫu điều tra cụ thể ở bảng sau: Bảng 1: Số lượng mẫu điều tra ở các điểm nghiên cứu. Vùng đồi núi Vùng trung tâm Vùng ven đê Tổng cộng Số lượng TT Tỷ lệ (%) Số lượng TT Tỷ lệ (%) Số lượng TT Tỷ lệ (%) Số lượng TT Tỷ lệ (%) 3 100.00 25 100.00 22 100.00 50 100 0 0.00 1 4.00 2 9.09 3 6.00 2. Trang trại chăn nuôi 0 0.00 2 8.00 3 13.64 5 10.00 3. Trang trại NTTS 0 0.00 3 12.00 15 68.18 18 36.00 4. Trang trại lâm nghiệp 2 66.67 0 0.00 0 0.00 2 4.00 5. Trang trại tổng hợp 1 33.33 19 76.00 2 9.09 22 44.00 Chỉ tiêu Số lượng mẫu điều tra 1. Trang trại trồng trọt (Nguồn: Tổng hợp từ kết quả chọn mẫu) Formatted: Level 1 4.3.Xử lý và tổng hợp số liệu Số liệu điều tra trang trại sau khi thu thập đủ được tiến hành kiểm tra, rà soát, loại bỏ nhưng thông tin, số liệu bất hợp lý trong quá trình phỏng vấn và chuẩn hoá lại các thông tin làm cơ sở cho việc phân tổ và được nhập vào máy tính, tạo thành một cơ sở dữ liệu. Sau đó dùng các phần mềm chuyên dụng như Excel để tính toán, tổng hợp, đưa ra các bảng biểu, các chỉ tiêu nghiên cứu phù hợp với mục tiêu và nội dung đã đặt ra của đề tài. Formatted: Level 1 4.4.Các phương pháp phân tích SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN Formatted: Right: 0,63 cm 5 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể 4.4.1. Phương pháp thống kê kinh tế Để tổng hợp kết quả điều tra nhằm phản ánh các đặc điểm cơ bản của mô hình và phân loại chúng theo các loại mô hình sản xuất trên đất vườn đồi, phân tổ theo giá trị sản xuất và tỷ trọng các nông sản phẩm hàng hoá trong mô hình: phân tổ theo quy mô diện tích, lao động chính, số đầu cây, con trong mô hình. Trên cơ sở đó phân tích kết quả, đánh giá hiệu quả kinh tế của các mô hình, rút ra những nhận xét và kết luận. Formatted: Level 1 4.4.2. Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh: Dùng để so sánh các chỉ tiêu, nội dung tương ứng như: - So sánh kết quả hiệu quả kinh tế của từng thành phần trong mô hình. - So sánh kết quả hiệu quả kinh tế của các mô hình kinh tế trang trại khác nhau giữa các tiểu vùng hoặc trên cùng tiểu vùng… - So sánh hiệu quả kinh tế giữa các mô hình kinh tế trang trại điển hình ở các mô hình với nhau từ đó thấy được đặc điểm cơ bản và ưu nhược điểm làm cơ sở để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế của từng loại mô hình kinh trang trại. Formatted: Level 1 4.4.3. Phương pháp xử lý thông tin. Sử dụng Excel để tổng hợp và xử lý số liệu điều tra. Formatted: Level 1 Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 6 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI 1.1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI 1.1.1. Trang trại và kinh tế trang trại Trang trại là loại hình cơ sở sản xuất nông nghiệp của các hộ gia đình nông dân, hình thành và phát triển chủ yếu trong điều kiện kinh tế thị trường khi phương thức sản xuất tư bản thay thế phương thức sản xuất phong kiến. Một số tác giả khi nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển KTTT trên thế giới cho rằng, các trang trại được hình thành từ cơ sở của các hộ tiểu nông sau khi từ bỏ sản xuất tự cung tự cấp khép kín, vươn lên sản xuất hàng hoá đáp ứng nhu cầu thị trường trong điều kiện cạnh tranh. Về thực chất "trang trại" và "kinh tế trang trại" là những khái niệm không đồng nhất. Kinh tế trang trại là tổng thể các yếu tố vật chất của sản xuất và các quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình tồn tại và hoạt động của trang trại, còn trang trại là nơi kết hợp các yếu tố vật chất của sản xuất và là chủ thể của các quan hệ kinh tế đó. Các quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình tồn tại và phát triển của trang trại có thể tóm lược thành hai nhóm đó là quan hệ giữa trang trại với môi trường bên ngoài và quan hệ giữa trang trại với môi trường bên trong. Quan hệ giữa trang trại với môi trường bên ngoài bao gồm hai cấp độ, môi trường vĩ vô (cơ chế, chính sách chung của Nhà nước...) và môi trường vi mô (các đối tác, khách hàng, bạn hàng, đối thủ cạnh tranh...) các quan hệ nội tại bên trong trang trại rất đa dạng và phức tạp như các quan hệ về đầu tư, phân bổ nguồn lực cho các ngành, các bộ phận trong trang trại, các quan hệ lợi ích kinh tế liên quan đến việc phân phối kết quả làm ra, trong đó lợi ích của chủ trang trại với tư cách là người chủ sở hữu tư liệu sản xuất và lợi ích của người lao động làm thuê là rất quan trọng. Để tạo ra động lực thúc đẩy kinh tế trang trại phát triển thì các quan hệ về lợi ích phải được giải quyết một cách thoả đáng. Các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình tồn tại và phát triển của trang trại được tóm lược ở sơ đồ 1.1. Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 7 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Bùi Dũng Thể Trang trại Vị trí địa lý Địa hình Đặc điểm thời tiết khí hậu Các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình hoạt động SXKD của trang trại Quan hệ bên ngoài Tìm kiếm hiệu quả, hạn Quan hệ bên trong Thị trường vốn chế rủi ro Đầu tư Thị trường lao động Liên kết các trang trại Bố trí cơ cấu sản xuất Thị trường TLSX Quan hệ khách hàng, các Lợi ích chủ trang trại Thị trường thông tin tổ chức trung gian Lợi ích người lao động Các cơ quan quản lý nhà Tìm kiếm thị trường, tiêu nước về kinh tế thụ sản phẩm Chính quyền địa phương Trang trại phải đồng thời giải quyết tất cả các quan hệ kinh tế trên một cách thoả đáng hài hoà Sơ đồ 1.1. Các quan hệ kinh tế trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của trang trại Ngoài mặt kinh tế, trang trại còn có thể được nhìn nhận từ mặt xã hội và môi trường. Về mặt xã hội, trang trại là một tổ chức cơ sở của xã hội, trong đó các mối quan hệ xã hội đan xen nhau. Về mặt môi trường, trang trại là một không gian sinh thái, trong đó diễn ra các quan hệ sinh thái đa dạng. Không gian sinh thái trang trại có quan hệ chặt chẽ và ảnh hưởng qua lại trực tiếp với hệ sinh thái của vùng. Ba mặt trên của trang trại có mối quan hệ chặt chẽ và tác động qua lại lẫn nhau. Sự kết hợp hài hoà ba mặt này sẽ bảo đảm cho KTTT phát triển bền vững và bảo vệ tốt môi trường, sử Formatted: Right: 0,63 cm SVTH: Nguyễn Thị Dung – Lớp: K42A-KTNN 8
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan