Tài liệu Tình huống chuyên viên xử lý hành vi trốn thuế từ vi phạm chế độ kế toán hộ kinh doanh

LỜI NÓI ĐẦU Trong giai đoạn đất nước đang đẩy mạnh phát triển kinh tế hội nhập quốc tế, việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có bản lĩnh chính trị vững vàng, khả năng tư duy chiến lược, phương pháp khoa học trong nhận thức để thích ứng với những biến động của tình hình trong nước và thế giới có vai trò quan trọng. Xuất phát từ yêu cầu này của xã hội, việc tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước là rất cần thiết. Khóa học này trang bị, cập nhật những kiến thức cơ bản về quản lý nhà nước và kỹ năng thực thi công vụ, đồng thời tăng cường ý thức phục vụ nhân dân nhằm nâng cao năng lực công tác cho cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm được giao; chuẩn hóa ngạch chuyên viên cho cán bộ, công chức phù hợp với vị trí việc làm và thời gian công tác. Ngoài ra, hoàn thành chương trình bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước là cơ sở, điều kiện bắt buộc để cán bộ, công chức đủ tiêu chuẩn bổ sung hồ sơ dự thi nâng ngạch. Thời gian vừa qua, được sự quan tâm và tạo điều kiện của Lãnh đạo Sở Tài chính Nghệ An, tôi được tham gia lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước chương trình chuyên viên do Trường Chính trị tỉnh Nghệ An tổ chức, thời gian bắt đầu từ ngày 15/5/2017 đến ngày 15/6/2017. Chương trình học được chia làm 3 phần gồm: Phần I: Kiến thức chung; Phần II: Kiến thức quản lý Nhà nước theo ngành và lãnh thổ; Phần III: Kỹ năng. Khoá học diễn ra trong 1 tháng với sự giảng dạy nhiệt tình của Quý thầy cô ở Trường Chính trị tỉnh và Lãnh đạo một số Sở, Ban, ngành, đã truyền đạt, bồi dưỡng cho bản thân tôi không ít kiến thức và kỹ năng cần thiết trong công tác quản lý nhà nước của một cán bộ, công chức. Từ sự hiểu biết cơ bản hệ thống chính trị của một quốc gia; cách thức tổ chức và vận hành của bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; cải cách thủ tục hành chính nhà nước; quản lý tài chính công trong các cơ quan nhà nước… đến các kỹ năng mềm hết sức cần thiết cho một công chức như đạo đức công vụ; kỹ năng giao tiếp; kỹ năng soạn tTốt văn bản; kỹ năng quản lý Học viên: Nguyễn Thị Tốt 1 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa thời gian; quản lý hồ sơ công việc; cách thức làm việc nhóm và tìm kiếm, thu thập thông tin một cách hiệu quả. Trên cơ sở kiến thức đã học cùng với những bài học kinh nghiệm đúc rút ra trong quá trình công tác, tôi nhận thức được tầm quan trọng của công tác quản lý nhà nước trên lĩnh lực thuế - tài chính. Nó là công cụ để điều tiết nền kinh tế vĩ mô, tạo cơ sở cho việc hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước theo hướng tiết kiệm, hiệu quả, chống lãng phí, ngăn chặn tham nhũng, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu đổi mới và sự phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Do đó, tôi xin chọn đề tài “Xử lý hành vi trốn thuế từ vi phạm chế độ kế toán hộ kinh doanh” để viết tiểu luận cuối khóa. Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng thời gian nghiên cứu không dài, nhận thức còn hạn chế nên chắc chắn đề tài sẽ không tránh khỏi một vài thiếu sót cả về nội dung lẫn hình thức. Tôi rất mong nhận được ý kiến góp ý và sự giúp đỡ của qúy thầy, cô giảng viên lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước ngạch chuyên viên để bài tiểu luận đạt được kết quả tốt. Tôi xin chân thành cảm ơn./. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 2 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa PHẦN I MÔ TẢ TÌNH HUỐNG Như chúng ta đã biết, thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước (NSNN) nhằm đáp ứng các nhu cầu chi cho bộ máy Nhà nước, chi cho quốc phòng, an ninh, giáo dục, văn hoá, y tế và các nhu cầu chi khác của Nhà nước. Nguồn thu từ thuế không những đảm bảo cho chi thường xuyên mà còn có điều kiện chi cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, chi cho các chương trình mục tiêu. Thuế cũng là công cụ sắc bén của nhà nước để kiểm kê, kiểm soát đối với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, cung ứng dịch vụ và phân phối thu nhập quốc dân. Bên cạnh những kết quả mà mà nguồn thu từ thuế mang lại, vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định trong công tác quản lý thuế dẫn đến tình trạng thất thoát nguồn thu, gây ảnh hưởng lớn tới nền tài chính quốc gia nói chung và địa phương nói trên. Điển hình đó là tình trạng vi phạm chế độ kế toán ở hộ kinh doanh thuộc khu vực kinh tế dân doanh có xu hướng gia tăng và chiều hướng diễn biến ngày càng phức tạp, đa dạng, tinh vi trên tất cả các ngành nghề kinh doanh. Tình huống cụ thể sau đây sẽ làm rõ vấn đề mà chúng ta đề cập tới. Ông Nguyễn Văn Tiến, trú quán tại thị trấn La Hai, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, là chủ hộ kinh doanh vật liệu xây dựng. Ông Nguyễn Văn Tiến đã được UBND huyện Diễn Châu cấp giấy phép đăng ký kinh doanh số 24E7 - 000098, ngày 01/4/2014. Ông Tiến thực hiện kê khai thuế theo quý. Doanh thu khoán (doanh thu được tính cho hoạt động kinh doanh không xác định được bằng sổ sách kế toán, hóa đơn) là 200.000.000 đồng, doanh thu chịu thuế là 80.000.000 đồng, số thuế khoán mà ông Nguyễn Văn Tiến phải nộp là 1.200.000 đồng, trong đó: thuế GTGT là 800.000 đồng; thuế TNCN là 400.000 đồng. Theo quy định tại Thông tư số 92/2015/TT-BTC ngày 15/6/2015 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh; hướng dẫn thực hiện một số nội dung sửa đổi, bổ sung về thuế thu nhập cá nhân quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế số 71/2014/QH13 và Nghị định số 12/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế và sửa đổi bổ sung Học viên: Nguyễn Thị Tốt 3 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa một số điều của các Nghị định về thuế, trường hợp cá nhân nộp thuế khoán có sử dụng hóa đơn của cơ quan thuế thì doanh thu tính thuế được tính trên doanh thu khoán và doanh thu trên hóa đơn. Hướng dẫn này được áp dụng cho kỳ tính thuế từ ngày 01/01/2016. Ông Nguyễn Văn Tiến đã thực hiện mở sổ sách kế toán, ghi chép, cập nhật đầy đủ hàng ngày các giao dịch phát sinh, bao gồm cả số lượng và doanh số hàng bán ra, mua vào thực hiện đầy đủ việc xuất hoá đơn khi bán hàng hoá. Sau ba tháng đầu năm 2016 triển khai thực hiện các nội dung được quy định tại Thông tư số 92/2015/TTBTC ngày 15/6/2015 của Bộ Tài chính, kết quả kinh của cửa hàng ông Nguyễn Văn Tiến được chi tiết như sau: Đơn vị tính:1.000đ Tháng kinh doanh Số liệu ấn định Số liệu ghi sổ sách kế toán Số thuế phải nộp Thông báo thuế Doanh thu Mức thuế Doanh thu Mức thuế 1 80.000 1.200 30.000 450 1.650 1.650 2 80.000 1.200 50.000 750 1.950 1.950 3 80.000 1.200 42.000 630 1.830 1.830 Sau khi thực hiện nộp thuế theo chế độ kê khai trên cơ sở các số liệu ghi chép sổ sách kế toán được 3 tháng (từ tháng 01 đến tháng 3/2016), ông Tiến đã suy tính và so sánh: trước đây mỗi tháng ông chỉ nộp 1.200.000 đồng, từ khi thực hiện sổ sách kế toán, nộp thuế theo kê khai, ông phải nộp mức thuế cao hơn nhiều. Nếu tiếp tục thực hiện theo phương án này thì các tháng cuối năm 2016 với số lượng công trình nhà ở tăng vọt trên địa bàn huyện thì chắc chắn số thuế ông phải nộp cho Nhà nước sẽ nhiều hơn so với mức thuế khoán trước đây. Do đó, ông Tiến nảy ra ý định kê khai sai doanh thu nhằm mục đích trốn thuế một cách hợp pháp bằng cách không lập và xuất hoá đơn cho khách hàng nhằm để điều chỉnh doanh thu hàng tháng và từ tháng 4/2016, ông Tiến đã thực hiện hành vi giấu nguồn thu như vậy. Hồi 14 giờ 00 phút ngày 15/8/2016, đồng chí Nguyễn Văn Hậu thuộc Đội kiểm tra Chi cục Thuế huyện Diễn Châu trên đường đi công tác đã phát hiện một xe tải Học viên: Nguyễn Thị Tốt 4 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa mang biển số 37H1– 2323 đang mua hàng của cửa hàng ông Tiến với số lượng lớn. Cảm tính cho thấy có điều gì đó không ổn, đồng chí Hậu đã thăm dò nguồn tin từ các hộ xung quanh và biết: chiếc ô tô này thường xuyên mua vật liệu ở cửa hàng ông Tiến; chủ chiếc xe là ông Lê Văn Khánh trú tại thị trấn La Hai, huyện Diễn Châu. Đồng chí Hậu đã điện thoại về cho Chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện Diễn Châu và xin ý kiến lãnh đạo cho phép được kiểm tra cửa hàng kinh doanh vật liệu của ông Tiến và cụ thể là xác định việc phát hành chứng từ kế toán liên quan đến mua bán vật tư hàng hoá đã được xếp trên xe của ông Khánh. Đúng 16 giờ 00 phút, 3 đồng chí trong Đội kiểm tra của Chi cục Thuế đã có mặt tại hiện trường. Ông Nguyễn Văn Châu, Đội trưởng Đội kiểm tra công bố Quyết định số 311/QĐ-CCT ngày 15/8/2016 về việc thực hiện kiểm tra đột xuất cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng của ông Tiến do Chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện Diễn Châu ký. Đội đã tiến hành kiểm tra sổ sách kế toán và quyển hoá đơn bán hàng trong ngày 15/8/2016 của ông Tiến; đối chiếu số hàng hoá hiện có trên chiếc xe tải và hàng hoá hàng hoá còn tồn trong kho với sổ sách nhập kho vật tư của ông Tiến thì hoàn toàn khớp cả về số lượng, chủng loại sản phẩm. Số lượng và giá bán của số hàng hoá ông Tiến đã thuê xe ông Khánh chở cho một công trình xây dựng tư nhân mà ông Tiến đã ký hợp đồng cung cấp vật liệu gồm: - Sắt Hòa Phát Φ6 là 01 tấn x 12.000.000đ/tấn - Xi măng Hà Tiên là 3,5 tấn x 1.750.000/tấn = 12.000.000đ = 6.125.000đ Khi kiểm tra các giấy tờ liên quan đến số hàng hoá trên xe, ông Khánh cho biết là không có bất cứ giấy tờ nào mà ông Khánh chỉ ký nhận vào sổ xuất hàng của ông Tiến theo đúng chủng loại vật tư đã có trên xe, ông Tiến thừa nhận là ông Tiến không ghi hoá đơn khi xuất hàng để bán. Sau đó, Đội kiểm tra có đến công trình xây dựng mà ông Khánh được thuê vận chuyển đến và có lịch làm việc với chủ đầu tư công trình. Chủ đầu tư là ông Danh cũng thừa nhận “khi mua vật tư của ông Tiến, chúng tôi không lấy hoá đơn, chứng từ” và như vậy chủ công trình xây dựng cũng khẳng định là không lấy hoá đơn. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 5 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa Tiếp đến, Đội đã tiến hành kiểm tra việc kê khai, ghi sổ kế toán về hàng hóa, vật tư mua vào của cửa hàng; phiếu nhập và xuất kho đến ngày 15/8/2016. Qua kiểm tra, đối chiếu số liệu nhận thấy một số đơn bán hàng không được xuất hóa đơn, dẫn đến doanh thu thực tế lớn hơn nhiều so với doanh thu mà ông Tiến tính kê khai thuế, cụ thể: Đơn vị tính: 1.000 đồng Tháng kinh doanh Doanh thu tính thuế Doanh thu thực tế qua kiểm tra Chênh lệch doanh thu 4 60.000 60.000 900 5 20.000 100.000 80.000 1.200 6 20.000 120.000 100.000 1.500 7 30.000 72.000 42.000 630 Số thuế còn thiếu Trước chứng cứ rõ ràng, ông Tiến đã phải thừa nhận hành vi sai phạm của mình. Việc không ghi và cấp hoá đơn cho khách hàng của ông Tiến đã thực hiện được từ 01/4/2016 đến 15/8/2016. Tổ kiểm tra đã lập biên bản về hành vi vi phạm chế độ kế toán và bán hàng không xuất hoá đơn cho khách hàng nhằm mục đích khai gian trốn thuế của ông Tiến. Theo quy định tại Thông tư số 166/2013/TT-BTC ngày 15/11/2013 của Bộ Tài chính, ông Tiến đã có hành vi vi phạm hành chính về thuế, cụ thể: hành vi trốn thuế, gian lận thuế; chậm nộp thuế nếu không phát hiện kịp thời động cơ của ông Tiến để lâu dài sẽ làm thất thoát khá lớn nguồn thu ngân sách nhà nước. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 6 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa PHẦN II XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU XỬ LÝ TÌNH HUỐNG Việc giải quyết hợp tình, hợp lý đúng pháp luật đối với tình huống trên nhằm các mục tiêu sau: - Thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật về thuế và pháp luật về kế toán, cụ thể trong trường hợp này là Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thu nhập cá nhân và Chế độ kế toán hộ kinh doanh; góp phần bảo vệ pháp luật, tăng cường pháp chế XHCN, duy trì kỷ cương phép nước, ngăn ngừa mọi hành vi vi phạm pháp luật nhà nước. - Bảo vệ lợi ích chính đáng của những hộ kinh doanh nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật nhà nước nói chung và pháp luật thuế nói riêng trên địa bàn huyện Diễn Châu cũng như trên địa bàn tỉnh Nghệ An, đảm bảo sự công bằng về nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước, đồng thời giải quyết phù hợp các lợi ích kinh tế, chống thất thu ngân sách nhà nước. - Giáo dục, răn đe đối với các đối tượng có hành vi vi phạm hoặc bao che, thông đồng cho các hành vi vi phạm pháp luật về thuế nói riêng và pháp luật nhà nước nói chung (trong tình huống này giáo dục đối với ông Nguyễn Văn Tiến và cả người tiêu thụ, vận chuyển có hành vi hữu ý hay vô tình thông đồng với ông Nguyễn Văn Tiến vi phạm pháp luật). - Tạo lòng tin của nhân dân với Nhà nước và cán bộ, công chức nhà nước. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 7 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa PHẦN III PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN VÀ HẬU QUẢ CỦA TÌNH HUỐNG 1. Nguyên nhân Thứ nhất, thiếu sự phối kết hợp chặt chẽ và thường xuyên giữa cơ quan thuế với các cơ quan ban ngành ở địa phương (như cơ quan quản lý thị trường, công an…) và chính quyền sở tại (như UBND thị trấn, UBND huyện…). Do đó, việc phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật thuế chưa kịp thời, chưa có biện pháp ngăn chặn, xử lý nghiêm minh. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật thuế cũng chưa được coi trọng đúng mức, làm cho người nộp thuế thiếu tôn trọng pháp luật, không thấy hết trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với Nhà nước. Thứ hai, chức năng, nhiệm vụ của cơ quan thuế còn hạn chế, đặc biệt là Nhà nước chưa giao chức năng điều tra các hành vi trốn thuế của các đối tượng kinh doanh có quy mô lớn cho cơ quan thuế thực hiện. Việc điều tra các vụ vi phạm về thuế đều phải chuyển qua cơ quan công an thực hiện, việc thi hành cưỡng chế thu nợ thuế còn phải có sự kết hợp giữa cơ quan Thuế, Viện kiểm sát nhân và Công an, dẫn đến tình trạng chậm phát hiện vi phạm và xử lý vi phạm không kịp thời làm mất tính chất giáo dục, răn đe, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Thứ ba, trình độ năng lực của một số cán bộ công chức ngành thuế còn hạn chế, chưa đủ khả năng để giải thích, hướng dẫn, hỗ trợ người nộp thuế để họ nhận thức đúng vai trò, trách nhiệm đối với Nhà nước, từ đó tự nguyện tuân thủ pháp luật thuế. Mặt khác, cơ quan thuế còn thiếu công nghệ quản lý thuế hiện đại, hệ thống thông tin quản lý chưa đầy đủ, các thủ tục hành chính thuế còn phức tạp, chưa thực sự công khai, minh bạch, dẫn đến tình trạng chưa công bằng trong xử lý các vấn đề về thuế, làm cho người nộp thuế chưa tin tưởng vào pháp luật, tìm cách trốn thuế, tránh thuế. Thứ tư, cơ chế quản lý thuế còn lỏng lẻo, còn sử dụng nhiều phương pháp tính thuế khác nhau, dẫn đến sự không công bằng về mức thuế giữa các phương pháp tính. Việc áp dụng mức khoán thuế của cơ quan thuế đối với hộ kinh doanh chưa được kTốt sát kỹ thực tế kinh doanh, dẫn đến tình trạng mức thuế khoán còn thấp hơn Học viên: Nguyễn Thị Tốt 8 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa nhiều so với mức thuế thực tế phát sinh. Hộ kinh doanh khi không thực hiện chế độ kế toán, ghi chép chứng từ, sổ sách thì mức thuế phải nộp thấp hơn so với khi họ chấp hành tốt chế độ kế toán, mặc dù vẫn mặt hàng kinh doanh không thay đổi. 2. Hậu quả Hành vi của ông Nguyễn Văn Tiến đã gây thiệt hại cho nền kinh tế; làm thất thu cho ngân sách nhà nước; mất cân đối ngân sách quốc gia, giảm nguồn kinh phí để đầu tư cho các công trình phúc lợi công cộng như điện, đường, các công trình thuỷ lợi, trường học, bệnh viện, công viên, khu vui chơi giải trí…; làm chậm mục tiêu thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Vì thế, thất thu thuế không những gây thiệt hại về kinh tế-xã hội mà còn làm ảnh hưởng đến uy tín của Nhà nước, giảm lòng tin của nhân dân đối với cơ quan thuế, cán bộ ngành thuế, gây bất bình trong nhân dân đặc biệt là với các hộ kinh doanh luôn gương mẫu chấp hành tốt chính sách, pháp luật thuế nhà nước. Mặt khác, còn ảnh hưởng đến quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; bảo đảm Nhà nước ta thực sự là của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, do Đảng lãnh đạo; thực hiện tốt chức năng quản lý kinh tế, quản lý xã hội. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 9 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa PHẦN IV XÂY DỰNG VÀ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN GIẢI QUYẾT 1. Xây dựng phương án giải quyết tình huống Trước hành vi vi phạm của hộ kinh doanh Nguyễn Văn Tiến, tôi xin đưa ra 02 phương án giải quyết như sau: * Phương án 1: Theo quy định về chế độ kế toán hộ kinh doanh, mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính trong hoạt động, sản xuất kinh doanh của hộ phải ghi chép đầy đủ, chính xác, kịp thời, trung thực; phải lập và phản ánh đầy đủ vào chứng từ, sổ sách kế toán. Đồng thời, căn cứ vào các quy định về xử phạt vi phạm hành chính về thuế, kế toán để tham mưu lãnh đạo xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật. Đối với trường hợp của ông Nguyễn Văn Tiến, các cơ sở pháp lý được áp dụng, cụ thể như sau: Căn cứ Luật kế toán số 03/2003/QH11 ngày 17/6/2003 của Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam; Căn cứ Luật quản lý thuế số 78/2006/QH11 ngày 29/11/2006 và Luật số 21/2012/QH13 ngày 20/11/2012 sửa đổi, bổ sung một số điều Luật quản lý thuế của Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam. Căn cứ Quyết định số 169/2000/QĐ-BTC ngày 25/10/2000 của Bộ Tài chính ban hành chế độ kế toán hộ kinh doanh; Căn cứ Quyết định số 131/2002/QĐ-BTC ngày 18/10/2002 của Bộ Tài chính về việc sửa đổi, bổ sung chế độ kế toán hộ kinh doanh; Căn cứ Thông tư số 92/2015/TT-BTC ngày 15/6/2015 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh; hướng dẫn thực hiện một số nội dung sửa đổi, bổ sung về thuế thu nhập cá nhân quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế số 71/2014/QH13 và Nghị định số 12/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật Học viên: Nguyễn Thị Tốt 10 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế và sửa đổi bổ sung một số điều của các Nghị định về thuế; Căn cứ Thông tư số 166/2013/TT-BTC ngày 15/11/2013 của Bộ Tài chính quy định chi tiết về xử phạt vi phạm hành chính về thuế. Theo đó, ông Nguyễn Văn Tiến phải chịu trách nhiệm nộp tiền vào ngân sách nhà nước đối với các hành vi vi phạm hành chính về thuế gồm: - Truy thu số thuế trốn lậu: 4.230.000 đồng. - Phạt do trốn lậu thuế: 4.230.000 đồng. - Phạt tiền chậm nộp thuế: 289.755 đồng. Tổng số tiền ông Tiến phải nộp ngân sách là 8.749.755 đồng. *Phương án 2: Chi cục Thuế huyện Diễn Châu yêu cầu ông Nguyễn Văn Tiến lập ngay hóa đơn bán hàng ngày 15/8/2016 theo mặt hàng, số lượng, đơn giá, thành tiền đúng với hàng hóa đã bán cho ông Danh và đề nghị ông Nguyễn Văn Tiến xuất hóa đơn cho ông Danh theo đúng qui định, bảo đảm quyền lợi cho ông Danh (ông Danh là người mua hàng). Căn cứ vào các qui định của Pháp luật Thuế hiện hành và mức độ sai phạm của hộ kinh doanh, Chi cục trưởng Chi cục thuế huyện Diễn Châu ra quyết định thu hồi quyển hóa đơn bán hàng, đóng mã số thuế của hộ kinh doanh và đề nghị các cơ quan chức năng thu hồi giấy phép đăng ký kinh doanh, đình chỉ việc kinh doanh của ông Tiến và xử lý theo pháp luật hiện hành. 2. Phân tích, lựa chọn phương án giải quyết tình huống Mỗi phương án đưa ra đều có những ưu, nhược điểm nhất định, cụ thể: * Phương án 1: - Ưu điểm: thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về pháp luật về thuế và pháp luật về kế toán; đảm bảo sự công bằng về nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước, đồng thời giải quyết phù hợp các lợi ích kinh tế, chống thất thu ngân sách nhà nước. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 11 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa - Nhược điểm: đòi hỏi người kiểm tra phải nắm chắc nghiệp vụ chuyên môn, có cách xử lý công bằng, hợp tình, hợp lý. Nếu không có cách xử lý phù hợp thì không thuyết phục được người nộp thuế, dẫn đến mất lòng tin của nhân dân đối với cán bộ ngành thuế. * Phương án 2: - Ưu điểm: Giải quyết theo phương án này sẽ tăng cường pháp chế XHCN, làm gương cho các hộ kinh doanh khác trên địa bàn huyện Diễn Châu nói riêng và trên địa bàn tỉnh Nghệ An nói chung. - Nhược điểm: để thực hiện Phương án 2 là cả một quá trình khá phức tạp, liên quan đến nhiều cơ quan, đơn vị khác, không mang tính giáo dục, tuyên truyền, thuyết phục, gây ra dư luận không tốt đối với cơ quan quản lý thuế, số nguời đồng tình ủng hộ ít. Mặt khác, hộ kinh doanh sẽ gặp nhiều khó khăn do không được tiếp tục kinh doanh, ảnh hưởng đến đời sống, công ăn việc làm của những người trong gia đình, nguy cơ mất bạn hàng nếu cửa hàng ông Nguyễn Văn Tiến khắc phục kinh doanh trở lại; đồng thời làm thất thu ngân sách nhà nước. Vậy qua hai phương án xử lý nêu trên, cá nhân tôi hoàn toàn đồng tình phương án xử lý thứ nhất của Chi cục thuế huyện Diễn Châu vì hành vi trốn lậu thuế, vi phạm Luật thuế, Luật kế toán của hộ kinh doanh (ông Tiến) là sai phạm lần đầu, tính chất vi phạm chưa đặc biệt nguy hiểm, mặt khác ông Tiến đã nhận ra sai phạm và đã khắc phục hậu quả kịp thời theo Quyết định của cơ quan Thuế. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 12 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Học viên: Nguyễn Thị Tốt Tiểu luận cuối khóa 13 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa PHẦN V LẬP KẾ HOẠCH TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHƯƠNG ÁN ĐÃ LỰA CHỌN Sau khi xác nhận được thông tin ông Nguyễn Văn Tiến có hành vi gian lận thuế, hồi 16 giờ 00 phút ngày 15/8/2016, Đội kiểm tra của Chi cục Thuế huyện Diễn Châu căn cứ Quyết định số 311/QĐ-CCT ngày 15/8/2016 về việc kiểm tra đột xuất cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng của ông Nguyễn Văn Tiến, đã tiến hành đến hiện trường thu thập thông tin từ các hộ dân xung quanh; ông Lê Văn Khánh lái xe chở hàng; ông Danh chủ đầu tư công trình mà ông Tiến đang cung cấp vật tư. Ngày 16/8/2016, đội kiểm tra tiến hành kiểm tra chứng từ, sổ sách kế toán từ ngày 01/4/2016 đến ngày 15/8/2016, trong đó: - Đội trưởng đội kiểm tra sẽ tổng hợp số liệu thu thập được từ 02 thành viên của đội và lập biên bản (nếu có); - Hai thành viên còn lại đối chiếu, so sánh số liệu nhập – xuất – tồn hàng hóa; bảng kê khai hóa đơn giá trị hàng hóa mua vào; giá trị hàng hóa bán ra. Sau khi có kết quả, ngày 17/8/2016, đội trưởng sẽ lập biên bản vi phạm hành chính về thuế. Theo quy định tại Thông tư số 166/2013/TT-BTC ngày 15/11/2013 của Bộ Tài chính quy định chi tiết về xử phạt vi phạm hành chính về thuế: “Người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về thuế phải ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày lập biên bản vi phạm hành chính về thuế”. Do đó, ngày 20/8/2016, đội trưởng Đội kiểm tra trình Chi cục trưởng Chi cục thuế ký ban hành Quyết định xử lý về thuế đối với sai phạm của hộ kinh doanh. Quyết định ghi rõ: - Truy thu số thuế trốn lậu: 4.230.000 đồng; - Phạt do trốn lậu thuế: 4.230.000 đồng; - Phạt tiền chậm nộp thuế: 289.755 đồng. Tổng số tiền ông Tiến phải nộp ngân sách là 8.749.755 đồng. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 14 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký. Ông Nguyễn Văn Tiến có trách nhiệm nộp tiền phạt tại Kho bạc nhà nước trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được Quyết định xử phạt. Ngày 22/8/2016, sau khi nhận được Quyết định, ông Nguyễn Văn Tiến xin được hướng dẫn chi tiết việc nộp tiền vào ngân sách. Tổ Kế hoạch – Kế toán đã cung cấp một số thông tin liên quan như: chương, loại, khoản, mục ngân sách nhà nước, số tài khoản theo quy định, giao cho ông Tiến, đồng thời theo dõi, đôn đốc ông Tiến thực hiện quyết định. Ngày 28/8/2016, ông Tiến đã nộp đầy đủ số tiền thuế và tiền phạt theo Thông báo của Chi cục thuế vào Kho bạc Nhà nước huyện Diễn Châu. Qua sự việc xử lý vi phạm đối với ông Tiến, Chi cục trưởng Chi cục Thuế đã thông báo và chỉ đạo toàn thể cán bộ của Chi cục rút kinh nghiệm trong quản lý, cần ngăn chặn các hành vi vi phạm, hạn chế đến mức tối đa các hành vi vi phạm đã xảy ra rồi mới xử lý, bảo đảm công tác quản lý thu thuế trên địa bàn ngày một tốt hơn, hoàn thành nhiệm vụ chính trị mà Cục Thuế tỉnh và Huyện uỷ, UBND huyện Diễn Châu giao trong năm 2016 và các năm tiếp theo. Học viên: Nguyễn Thị Tốt 15 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa PHẦN VI KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Hiện tượng khai gian trốn thuế đã và đang là hiện tượng phổ biến xảy ra không riêng ở bất cứ địa phương nào, gây khó khăn cho công tác quản lý thu thuế, dẫn đến thất thu lớn cho ngân sách nhà nước. Tình huống vi phạm về thuế và hoá đơn trên đây của ông Nguyễn Văn Tiến mới chỉ là một phần nhỏ trong mọi con đường, mọi hành vi trốn thuế của các tổ chức, cá nhân, đơn vị tổ chức kinh doanh không lành mạnh. Hình thức và mức độ xử lý của Chi cục thuế huyện Diễn Châu vừa nghiêm minh, đúng pháp luật vừa mang tính nhân đạo và có ý nghĩa giáo dục sâu sắc, đồng thời có tác dụng thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển đúng hướng, tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Quản lý thuế như thế nào để đạt hiệu quả cao đang là một trong những vấn đề được đông đảo các nhà quản lý, các nhà nghiên cứu, hoạch định cơ chế chính sách, các cấp, các ngành quan tâm. Bản thân tôi là một công chức đang công tác trong ngành tài chính, tôi muốn bày tỏ một vài suy nghĩ của mình để góp một phần công sức trong công cuộc cải cách nền hành chính nhà nước nhất là lĩnh vực thuế, tài chính ngân sách. 2. Kiến nghị Hiện nay nước ta đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm điều chỉnh và quản lý các hoạt động kinh tế - xã hội. Việc xây dựng các hệ thống văn bản pháp luật là hành lang pháp lý cần thiết trong thời kỳ đổi mới và phát triển đất nước nói chung và trong công tác quản lý thuế nói riêng. Để pháp luật thuế thực sự đi vào cuộc sống, mọi người nộp thuế đều tự nguyện chấp hành tốt pháp luật thuế, cơ quan thuế phải trở thành cơ quan đáng tin cậy, là người bạn đồng hành và là người hỗ trợ, phục vụ tốt nhất cho người nộp thuế trong Học viên: Nguyễn Thị Tốt 16 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa quá trình thực thi pháp luật thuế. Sau đây là một số giải pháp và kiến nghị để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế: - Về bộ máy quản lý và cơ chế quản lý: Để hoạt động quản lý thu thuế nói chung và thu thuế hộ kinh doanh nói riêng đạt hiệu quả cao, tổ chức bộ máy quản lý cần kết hợp đan xen với nguyên tắc quản lý thuế theo nhóm đối tượng và theo sắc thuế để phát huy toàn diện được mô hình quản lý thuế theo chức năng; thường xuyên nâng cao chất lượng chuyên môn và kỹ năng quản lý thuế hiện đại, khoa học cho mỗi cán bộ thuế để xây dựng bộ máy quản lý thuế ngày càng hoàn thiện hơn. - Đề nghị Chính phủ cho thành lập một cơ quan kiểm tra, thanh tra độc lập theo hệ thống ngành dọc từ cơ quan Thuế cấp Trung ương đến cấp tỉnh và cấp huyện; đồng thời bổ nhiệm chức danh thanh tra thuế cho công chức thuế để cơ quan thuế có thể thực hiện được chức năng thanh tra, kiểm tra thuế và thực hiện được các quyết định xử phạt về thuế theo quy định của pháp luật. Tăng cường trang bị phương tiện, thiết bị tiên tiến, phục vụ cho công tác điều tra hành chính về thuế, đảm bảo nâng cao hiệu lực của công tác thanh tra, kiểm tra thuế. - Cơ quan Thuế các cấp đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật thuế, coi đây là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên của ngành thuế, làm cho mọi người dân, mọi người nộp thuế nhận thức đầy đủ về vai trò của thuế, trách nhiệm của bản thân đối với Nhà nước, từ đó tự giác tuân thủ pháp luật về thuế. - Tăng cường hỗ trợ người nộp thuế bằng nhiều hình thức khác nhau, tập huấn nghiệp vụ thuế cho các đối tượng kinh doanh, đặc biệt là các hộ kinh doanh nhỏ về chế độ chính sách thuế, chế độ kế toán, chế độ sử dụng, quản lý các loại chứng từ, hoá đơn bán hàng và ấn chỉ thuế, đồng thời phổ biến các hình thức xử phạt nếu vi phạm để giúp họ hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình, ngăn chặn các hành vi vi phạm xảy ra. - Để thiết lập môi trường pháp lý trong kinh doanh lành mạnh, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN thì Nhà nước cần nghiên cứu và ban hành các văn bản về xử lý các vi phạm, các trường hợp mua bán hàng hóa dịch vụ không hóa Học viên: Nguyễn Thị Tốt 17 Trường Chính trị tỉnh Nghệ An Tiểu luận cuối khóa đơn (trừ các mặt hàng không quy định phải lập hóa đơn). Theo đó, cần quy định rõ xử lý vi phạm chế độ không sử dụng hóa đơn bán hàng đối với cả người bán hàng và người mua hàng. Có như vậy mới khuyến khích mọi tầng lớp dân cư có thói quen khi mua hàng phải lấy hóa đơn, hạn chế việc lưu hành hàng giả, hàng kém chất lượng và thống nhất cơ bản về mặt bằng giá cả trên toàn quốc nhằm đạt được các mục tiêu của chiến lược ngân sách nhà nước. - Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế, đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước trong điều kiện thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế, ngành thuế cần thực hiện chiến lược cải cách sâu, rộng trên các lĩnh vực quản lý thuế bởi số lượng doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh ngày càng tăng, ngành nghề và loại hình kinh doanh ngày càng đa dạng phức tạp. Trong đó, việc xây dựng một số hệ thống chính sách thuế khoa học, đơn giản công bằng, khuyến khích sản xuất kinh doanh phát triển được coi là một biện pháp quan trọng hàng đầu. - Công tác quản lý thuế cũng cần được đổi mới cả về cơ chế và phương pháp quản lý. Thủ tục hành chính thuế phải đơn giản hóa, công khai, minh bạch. Phải thực hiện rộng rãi cơ chế: người nộp thuế tự kê khai, tự tính thuế, tự nộp thuế vào ngân sách nhà nước. Để thực hiện tốt cơ chế này, cơ quan thuế, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho người nộp thuế, làm cho người nộp thuế nhận thức đúng đắn về vai trò của thuế và nghĩa vụ của bản thân đối với Nhà nước, từ đó nâng cao tính tự nguyện và ý thức trách nhiệm pháp luật của người nộp thuế. - Bên cạnh việc thực hiện tốt công tác hỗ trợ người nộp thuế, cơ quan thuế cần tăng cường đào tạo, nâng cao trình độ nghiệp vụ, kỹ năng quản lý thuế cho cán bộ, công chức, áp dụng công nghệ quản lý tiên tiến, hệ thống quản lý thông tin hiện đại, đủ để cơ quan Thuế kiểm tra giám sát các hoạt động của người nộp thuế, phát hiện các rủi ro về thuế từ đó có biện pháp thanh tra, kiểm tra chặt chẽ và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật thuế, tạo sự công bằng về thuế đối với tất cả người nộp thuế./.