Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Vài nét về quan hệ việt nam - eu trước năm 1991...

Tài liệu Vài nét về quan hệ việt nam - eu trước năm 1991

.DOC
40
68
104

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Ngµy nay cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, th¬ng m¹i ®iÖn tö (TM§T) ra ®êi lµ kÕt qu¶ hîp thµnh cña nÒn “kinh tÕ sè ho¸” vµ “x· héi th«ng tin”. Th¬ng m¹i ®iÖn tö bao trïm mét ph¹m vi réng lín c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ x· héi, nã mang ®Õn lîi Ých tiÒm n¨ng vµ ®ång thêi c¶ th¸ch thøc lín cho ngêi sö dông. Th¬ng m¹i ®iÖn tö ®ang ph¸t triÓn nhanh trªn b×nh diÖn toµn cÇu, tuy hiÖn nay ®ang ¸p dông chñ yÕu ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhng c¸c níc ®ang ph¸t triÓn còng b¾t ®Çu tham gia. Toµn cÇu ®ang híng tíi giao dÞch th«ng qua TM§T. ViÖt Nam tuy c¬ së h¹ tÇng cho TM§T cha h×nh thµnh hoµn thiÖn, song cïng xu híng héi nhËp, chóng ta lµ thµnh viªn cña APEC, cña ASEAN lµ quan s¸t viªn cña WTO, ViÖt Nam “kh«ng thÓ sím” còng “kh«ng thÓ muén“ tham gia TM§T. Th¬ng m¹i ®iÖn tö ®a l¹i lîi Ých tiÒm tµng gióp ngêi tham gia thu ®îc th«ng tin phong phó vÒ thÞ trêng vµ ®èi t¸c, gi¶m chi phÝ, më réng quy m« doanh nghiÖp, rót ng¾n chu kú kinh doanh vµ ®Æc biÖt víi níc ®ang ph¸t triÓn ®©y lµ c¬ héi t¹o bíc tiÕn nh¶y vät rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c níc tiÕn triÓn. Song nh lêi khuyªn cña mét chuyªn gia trung t©m th¬ng m¹i quèc tÕ: “Chí nªn nh×n nhËn TM§T chØ ®¬n thuÇn lµ dïng ph¬ng tiÖn ®iÖn tö ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n truyÒn thèng mµ nªn hiÓu r»ng khi chÊp nhËn vµ øng dông TM§T th× toµn bé h×nh th¸i ho¹t ®éng cña mét níc sÏ thay ®æi, c¶ hÖ thèng gi¸o dôc, c¶ tËp qu¸n lµm viÖc, c¶ quan hÖ quèc tÕ”. NhËn thøc ®îc vai trß lín cña TM§T víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc,... Trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë ViÖt Nam m«i trêng cho TM§T cha h×nh thµnh ngay c¶ viÖc nhËn thøc vÒ TM§T còng cßn s¬ sµi vµ cha phæ biÕn trong d©n chóng. Song ViÖt Nam ®ang b¾t ®Çu x©y dùng c¸c quy ®Þnh khung ®Ó h×nh thµnh chiÕn lîc vÒ TM§T tiÕp ®ã x©y dùng vµ thùc hiÖn ch¬ng tr×nh tæng thÓ chÊp nhËn vµ ¸p dông TM§T. Cïng víi viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm cña c¸c níc ®i tríc kÕt hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ ViÖt Nam, em xin m¹nh d¹n ®Ò xuÊt "mét sè biÖn ph¸p thóc ®Èy ph¸t triÓn TM§T ë ViÖt nam". 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Th¬ng m¹i ®iÖn tö lµ vÊn ®Ò míi mÎ víi kiÕn thøc cã h¹n, ®Ò tµi nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em mong ®îc häc hái thªm còng nh mong muèn mét ngµy gÇn ®©y TM§T sÏ gãp phÇn ®a ViÖt nam trë thµnh con rång Ch©u ¸. Néi dung ®Ò tµi gåm ba ch¬ng lín: - ch¬ng 1: - ch¬ng 2: - ch¬ng 3: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tM§T. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn tM§T trªn thÕ giíi vµ ë viÖt Nam. Mét sè biÖn ph¸p thóc ®Èy TM§T ë ViÖt nam. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ th¬ng m¹i ®iÖn tö I-/ TÇm quan träng cña th¬ng m¹i ®iÖn tö: 1-/ Kh¸i niÖm th¬ng m¹i ®iÖn tö: Sù ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn cña kü thuËt sè ®· ®a tíi cuéc “c¸ch m¹ng sè ho¸” thóc ®Èy sù ra ®êi cña “kinh tÕ sè ho¸” vµ “x· héi th«ng tin” mµ TM§T lµ mét bé phËn hîp thµnh. TM§T lµ g× ? TM§T - “Electrolic Commerce”, mét sè yÕu tè hîp thµnh cña nÒn kinh tÕ sè ho¸, lµ h×nh th¸i ho¹t ®éng th¬ng m¹i b»ng c¸c ph¬ng ph¸p ®iÖn tö, lµ viÖc trao ®æi th«ng tin th¬ng m¹i th«ng tin qua c¸c ph¬ng tiÖn c«ng nghÖ ®iÖn tö mµ nãi chung lµ kh«ng cÇn ph¶i in ra giÊy trong bÊt cø c«ng ®o¹n nµo cña qu¸ tr×nh giao dÞch (nªn cßn gäi lµ “th¬ng m¹i kh«ng cã giÊy tê”). “Th«ng tin” trong kh¸i niÖm trªn ®îc hiÓu lµ bÊt cø g× cã thÓ truyÒn t¶i b»ng kü thuËt ®iÖn tö, bao gåm c¸c th tõ, c¸c tÖp v¨n b¶n, c¸c c¬ së d÷ liÖu, c¸c b¶n tÝnh, b¶n vÏ thiÕt kÕ b»ng m¸y tÝnh ®iÖn tö, c¸c h×nh ®å ho¹, qu¶ng c¸o,... “Th¬ng m¹i” - (commerce) ®îc hiÓu lµ mäi vÊn ®Ò n¶y sinh ra tõ mäi mèi quan hÖ mang tÝnh chÊt th¬ng m¹i dï cã hay kh«ng cã hîp ®ång. C¸c mèi quan hÖ mang tÝnh th¬ng m¹i bao gåm bÊt cø giao dÞch th¬ng m¹i nµo vÒ cung cÊp hoÆc trao ®æi hµng ho¸ hoÆc dÞch vô tho¶ thuËn ph©n phèi, ®¹i diÖn hoÆc ®¹i lý th¬ng m¹i, øng th¸c hoa hång, t vÊn, x©y dùng c«ng tr×nh,... Nh vËy, ph¹m vi cña TM§T rÊt réng bao qu¸t hÇu nh mäi h×nh th¸i ho¹t ®éng kinh tÕ, mµ kh«ng chØ bao gåm bu«n b¸n hµng ho¸ dÞch vô (Trade), nã chØ lµ mét trong hµng ngh×n lÜnh vùc ¸p dông cña TM§T. 2-/ Th¬ng m¹i ®iÖn tö lµ th¸ch thøc vµ c¬ héi cÇn lîi dông ®Ó thùc hiÖn th¬ng m¹i: Th¬ng m¹i ®iÖn tö mang l¹i nh÷ng tiÒm n¨ng to lín cho doanh nghiÖp vµ toµn x· héi. Nhê c¸c ph¬ng tiÖn cña TM§T c¸c doanh nghiÖp cã ®îc th«ng tinh phong phó gióp c¸c c¬ héi kinh doanh, giao dÞch víi nhiÒu ®èi t¸c trong cïng thêi ®iÓm; c¸c chi phÝ v¨n phßng, b¸n hµng, giao dÞch gi¶m hµng tr¨m lÇn; dÔ dµng t¹o dùng vµ cñng cè quan hÖ b¹n hµng. Rót ng¾n chu kú thêi gian s¶n xuÊt, vµ trªn quan ®iÓm chiÕn lîc l©u dµi, viÖc khuÕch tr¬ng TM§T sÏ trùc tiÕp gióp cho sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin. Víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn TM§T gióp cho hä dÔ dµng tiÕp xóc víi thÞ trêng réng lín, trong còng nh ngoµi níc, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn v¨n minh cña ®Êt níc. ChÝnh v× vËy, tuy TM§T lµ ph¬ng thøc míi ph¸t triÓn tèc ®é nhanh: N¨m 1997, tæng doanh sè TM§T toµn thÕ giíi míi ®¹t 18 tû USD, n¨m 1999 ®· lªn gÇn 71 tû USD theo dù b¸o cña APEC, doanh sè nµy vµo 2002 cã thÓ lªn tíi 1 ngh×n tû USD: trong ®ã trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö gi÷a c¸c doanh nghiÖp chiÕm kho¶ng 50%, dÞch vô tµi chÝnh vµ c¸c dÞch vô kh¸c kho¶ng 45%, dÞch vô b¸n lÎ kho¶ng 5%. Th¸ch thøc: 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 “TÊm huy ch¬ng nµo còng cã mÆt tr¸i cña nã”. Giao dÞch th¬ng m¹i qua c¸c ph¬ng tiÖn ®iÖn tö trong ®ã mäi d÷ liÖu (kÓ c¶ ch÷ ký) ®Òu ë d¹ng sè ho¸. ChØ cÇn mét sù x©m nhËp th«ng tin chÝnh x¸c cña “gi¸c m¸y tÝnh” cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro kh«n lêng nh mÊt tiÒn, mÊt th«ng tin mËt, cã thÓ dÉn ®Õn ph¸ s¶n ë doanh nghiÖp vµ nguy h¹i tíi an ninh quèc gia. Ngoµi ra trªn lÜnh vùc v¨n ho¸ x· héi, cïng víi t¸c dông bao trïm cña Internet lµm c«ng cô gi¸n tiÕp, nã cã thÓ trë thµnh “hßm th” mua - b¸n d©m, ma tuý vµ bu«n lËu; c¸c lùc lîng ph¶n x· héi ®a lªn Internet phim con heo, tuyªn truyÒn kÝch dôc trÎ em, híng dÉn lµm bom th; lµm chÊt næ ph¸ ho¹i; tuyªn truyÒn kÝch ®éng b¹o lùc, ph©n biÖt chñng téc, kú thÞ t«n gi¸o. §Æc biÖt trong giao dÞch, mua b¸n. Quy c¸ch phÈm chÊt hµng ho¸ vµ c¸c th«ng tin liªn quan ®Òu ë d¹ng sè ho¸, nªn ngêi mua kh«ng hiÓu râ vÒ s¶n phÈm nh bu«n b¸n vËt thÓ, do ®ã rñi ro sÏ rÊt cao, dÔ bÞ kÎ xÊu lîi dông lõa g¹t. NhÊt lµ víi mét níc nghÌo nh níc ta tr×nh ®é tin häc cßn non yÕu th× trong thêi kú ®Çu phßng tr¸nh nh÷ng “có lõa cã quy m«” lµ ®iÒu cÇn lu ý. Cßn vÊn ®Ò cèt lâi x©u xa víi c¸c níc nghÌo ®ã lµ Mü víi sù khèng chÕ c«ng nghÖ th«ng tin quèc tÕ c¶ phÇn cøng, phÇn mÒm. Mü ®i ®Çu trong kinh tÕ sè ho¸ vµ TM§T. V× vËy toµn thÕ giíi sÏ chÞu sù khèng chÕ c«ng nghÖ cña Mü vµ c¸c níc tiªn tiÕn gÇn víi Mü. 3-/ TM§T ®ang ph¸t triÓn nhanh trªn b×nh diÖn toµn cÇu: NÒn t¶ng TM§T quèc tÕ lµ Internet vµ c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng hiÖn ®¹i (vÖ tinh viÔn th«ng, c¸p, v« tuyÕn, c¸c khÝ cô ®iÖn tö). Internet ®ang ph¸t triÓn rÊt nhanh c¶ vÒ ph¹m vi bao th, ph¹m vi øng dông, vµ chÊt lîng vËn hµnh. N¨m 1991 míi cã 31 níc nèi m¹ng Internet, tíi gi÷a n¨m 1997 ®· cã 171 níc; Sè trang Web vµo gi÷a n¨m 1993 lµ 130, tíi cuèi n¨m 1998 ®· lªn tíi 3,69 triÖu trang. Gi÷a n¨m 1994, toµn thÕ giíi cã 3,2 triÖu ®Þa chØ Internet, tíi 1996 ®· lªn tíi 12,9 triÖu ®Þa chØ víi kho¶ng 67,5 triÖu ngêi sö dông ë kh¾p Ch©u lôc, gi÷a 1998 ®· cã 36,7 triÖu ®Þa chØ Internet víi 100 triÖu ngêi sö dông. Theo dù b¸o sè ngêi sö dông Internet toµn thÕ giíi n¨m 2000 sÏ lªn ®Õn 365 triÖu, vµ 2005 sÏ lªn kho¶ng 1 tû ngêi. Ngêi Mü ®· liªn tôc nghiªn cøu ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo Internet. Hä ®· cã ch¬ng tr×nh 5 n¨m 1998-2000 x©y dùng m¹ng liªn l¹c viÔn th«ng b¨ng réng toµn cÇu qua c¸c vÖ tinh, cho phÐp víi tíi hÇu hÕt sè d©n 2 tû ngêi ®ang sèng kh«ng cã ®iÖn tho¹i trªn toµn thÕ giíi. C¸c ph¬ng tiÖn liªn l¹c v« tuyÕn ®ang héi nhËp vµo Internet. C¸c tuyÕn c¸p quang ®ang ®îc r¶i trªn kh¾p Ch©u lôc ®Ó liªn kÕt tÊt c¶ c¸c khÝ cô ®iÖn tö vµo Internet, sÏ cho phÐp truy cËp nhanh gÊp 10 lÇn so víi m¹ng líi c¸p ®iÖn tho¹i hiÖn nay. Theo íc tÝnh Internet/Web ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é cø 100 ngµy th× tæng lîng th«ng tin qua "vâng m¹c toµn cÇu" l¹i t¨ng lªn gÊp ®«i. Sè liÖu trung b×nh c¸c nguån doanh sè TM§T toµn thÕ giíi n¨m 1997 ®¹t kho¶ng 18 tû USD, n¨m 1998 íc 31 tû USD, n¨m 1999 (dù b¸o) 71 tû USD, n¨m 2000 (dù b¸o) 200-250 tû USD vµ n¨m 2002 lµ 300 tû USD. VÒ luËt lÖ liªn quan TM§T: 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Th¸ng 12-1985 §¹i héi ®ång liªn hiÖp quèc ra NghÞ quyÕt yªu cÇu c¸c ChÝnh phñ vµ tæ chøc quèc tÕ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o an toµn ph¸p lý cña c¸c giao dÞch ®iÖn tö.  Th¸ng 2-1992 Héi nghÞ c¸c tæ chøc (UNCTAD) ®Ò xuÊt s¸ng kiÕn vÒ hiÖu qu¶ th¬ng m¹i nh»m gióp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá tham gia vµo s©u h¬n bu«n b¸n quèc tÕ.  Th¸ng 10-1994 UNCTAD ®Ò xuÊt ch¬ng tr×nh "t©m ®iÓm mËu dÞch" (Trade Point Programe).  Th¸ng 12-1996 §¹i héi ®ång liªn hiÖp quèc yªu cÇu c¸c níc phæ biÕn réng r·i néi dung ®¹o luËt mÉu vÒ TM§T do UNCTAD th¶o ra.  Th¸ng 7-1997 Uû ban Ch©u ¢u ph¸t hµnh tµi liÖu mang tÝnh chÝnh s¸ch v¹ch ra khu«n khæ cho TM§T ë Ch©u ¢u.  Th¸ng 11-1997 APEC ®· v¹ch ra ch¬ng tr×nh c«ng t¸c vÒ TM§T trong khu vùc APEC vµ thµnh lËp mét tæ chøc mang tªn lµ "APEC Electronic commerce Task Force".  Th¸ng 10-1997 ASEAN tæ chøc Héi nghÞ bµn trßn vÒ TM§T t¹i M· Lai.  Th¸ng 7-1998 "TiÓu ban ®iÒu phèi vÒ TM§T" cña ASEAN häp lÇn thø nhÊt.  Th¸ng 9-1998 UNCTAD tæ chøc Héi th¶o khu vùc c¸c níc ¶rËp vÒ TM§T.  Th¸ng 11-1998 UNCTAD ra tuyªn bè b¸o chÝ kªu gäi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn t¨ng cêng tham gia vµo TM§T, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá.   Th¸ng 9-1998 Héi nghÞ lÇn thø 2 t¹i ASEAN vÒ TM§T.  Th¸ng 11-1998 APEC c«ng bè "Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cña APEC vÒ TM§T" Th¸ng 1-1999 "C¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o vÒ TM§T ASEAN" th«ng qua lÇn cuèi ®Ó chuÈn bÞ ®a ra Héi nghÞ Bé trëng kinh tÕ ASEAN (lÇn thø 30) phª chuÈn. Nh vËy TM§T lµ vÊn ®Ò toµn cÇu, kh«ng mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi ®Õn b©y giê kh«ng ®a ra chiÕn lîc cho m×nh.  4-/ TM§T víi bèi c¶nh ViÖt Nam ®ang tham gia héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. ViÖt Nam ®· héi nhËp APEC, lµ thµnh viªn cña ASEAN vµ lµ quan s¸t cña WTO. Víi tèc ®é ph¸t triÓn cña TM§T, ®ßi hái c«ng viÖc giao dÞch - bu«n b¸n ®·, ®ang vµ sÏ sö dông ngµy mét nhiÒu h¬n b»ng c¸c ph¬ng tiÖn ®iÖn tö. HiÖn nay, m«i trêng cho TM§T theo ®óng nghÜa cha h×nh thµnh ë ViÖt Nam, bíc vµo lÜnh vùc TM§T ViÖt Nam kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng th¸ch thøc lín nh ®· nªu vµ nã sÏ lµ th¸ch thøc lín h¬n n÷a nÕu ngay tõ b©y giê chóng ta kh«ng cã c¸i nh×n x¸c thùc vÒ TM§T vµ tÇm quan träng cña nã. TM§T míi vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1997, vÊn ®Ò nµy cßn lµ míi mÎ, vµ nhiÒu bÝ Èn ®èi víi chóng ta. ViÖt Nam ®· tham gia th¶o luËn vµ cam kÕt quèc tÕ vÒ TM§T cô thÓ víi APEC vµ ASEAN. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Tõ ®©y cho thÊy ViÖt Nam "kh«ng thÓ sím, còng kh«ng thÓ muén" triÓn khai c«ng viÖc theo híng TM§T. ViÖt Nam ph¶i cã qu¸ tr×nh nghiªn cøu kü lìng, t¹o dùng tèt h¹ tÇng c¬ së, ®ång thêi ph¶i cã ch¬ng tr×nh thö nghiÖm ®Ó tiÕn tíi hoµ nhËp vµo TM§T thÕ giíi. II-/ Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ Th¬ng m¹i ®iÖn tö. 1-/ NhËn thøc vÒ TM§T. 1.1-/ Sè ho¸ vµ "nÒn kinh tÕ sè ho¸" Cho tíi ®Çu thÕ kû nµy, ®Ó liªn l¹c víi nhau, ngêi ta sö dông c¸c hÖ sè ký hiÖu nh ©m thanh, h×nh ¶nh, vµ ch÷ viÕt. Trong nöa ®Çu thÕ kû, kü thuËt sè trªn c¬ së hÖ nhÞ ph©n. Kü thuËt sè ®îc ¸p dông tríc hÕt vµo m¸y tÝnh ®iÖn tö, tiÕp ®ã sang lÜnh vùc kh¸c. ViÖc ¸p dông kü thuËt sè cã thÓ coi lµ mét cuéc c¸ch m¹ng vÜ ®¹i trong lÞch sö nh©n lo¹i gäi lµ cuéc c¸ch m¹ng sè ho¸. C¸ch m¹ng sè ho¸ diÔn ra víi tèc ®é cao, chiÕc m¸y tÝnh ®iÖn tö ®Çu tiªn cã ch¬ng tr×nh ho¸ ra ®êi 1946, kÝch thíc 4 - 5 gian buång trÞ gi¸ nhiÒu triÖu ®« la, vµ chØ thùc hiÖn 5000 lÖnh mét gi©y. 50 n¨m sau, m¸y tÝnh ®iÖn tö c¸ nh©n th«ng dông chØ cã kÝch thíc ®Ó bµn trÞ gi¸ gÇn 1 ngh×n ®« la, vµ thùc hiÖn trªn 400 triÖu lÖnh; dù kiÕn vµo 2012 lµ 1000 triÖu lÖnh. Ngoµi ra cßn cã siªu m¸y tÝnh mµ Bé Quèc phßng Mü ®Æt cho h·ng IBM tèc ®é hµng ngh×n tû lÖnh trong mét gi©y; c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i còng song song ph¸t triÓn, mét sîi c¸p quang máng nh sîi tãc cã thÓ truyÒn ®îc lîng th«ng tin chøa ®ùng trong 90 ngh×n cuèn tõ ®iÓn b¸ch khoa trong mét gi©y. Trong bèi c¶nh nµy kh¸i niÖm "TM§T" ®ang h×nh thµnh vµ øng dông réng r·i. 1.2-/ C¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt ®iÖn tö bao gåm: 1.2.1 §iÖn tho¹i. Toµn thÕ giíi cã kho¶ng mét tû ®êng d©y thuª bao ®iÖn tho¹i vµ kho¶ng 340 triÖu ngêi dïng ®iÖn tho¹i. §iÖn tho¹i lµ ph¬ng tiÖn phæ th«ng ®Ó sö dông vµ thêng më ®Çu cho c¸c giao dÞch th¬ng m¹i víi sù ph¸t triÓn cña ®iÖn tho¹i di ®éng, liªn l¹c qua vÖ tinh, øng dông ®iÖn tho¹i ®ang vµ sÏ trë lªn cµng réng r·i h¬n. 1.2.2 M¸y ®iÖn b¸o (Telex) vµ Fax. M¸y Fax cã thÓ thay thÕ dÞch vô ®a th vµ göi c«ng v¨n truyÒn thèng; vµ nay gÇn nh ®· thay thÕ h¼n m¸y Telex chØ truyÒn ®îc lêi v¨n. 1.2.3 TruyÒn h×nh Toµn thÕ giíi cã kho¶ng 1 tû m¸y thu truyÒn h×nh, truyÒn h×nh ®ãng vai trß quan träng trong th¬ng m¹i, nhÊt lµ trong qu¶ng c¸o hµng ho¸, song truyÒn h×nh chØ lµ mét c«ng cô viÔn th«ng mét chiÒu, qua truyÒn h×nh kh¸ch hµng kh«ng thÓ t×m kiÕm ®îc c¸c chµo hµng, kh«ng thÓ ®µm ph¸n víi ngêi b¸n vÒ c¸c ®iÒu kho¶n mua b¸n. 1.2.4 ThiÕt bÞ kü thuËt thanh to¸n ®iÖn tö. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Thanh to¸n lµ kh©u quan träng nhÊt cña th¬ng m¹i, vµ TM§T kh«ng thÓ thiÕu ®îc c«ng cô thanh to¸n ®iÖn tö th«ng qua c¸c hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö th«ng qua c¸c hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö vµ chuyÓn tiÒn ®iÖn tö mµ b¶n chÊt lµ c¸c ph¬ng tiÖn tù ®éng chuyÓn tiÒn tõ tµi kho¶n nµy sang tµi kho¶n kh¸c. 1.2.5 M¹ng néi bé vµ liªn m¹ng néi bé. M¹ng néi bé lµ toµn bé m¹ng th«ng tin cña mét xÝ nghiÖp hay c¬ quan vµ c¸c liªn l¹c mäi kiÓu gi÷a c¸c m¸y tÝnh ®iÖn tö trong c¬ quan xÝ nghiÖp ®ã, céng víi liªn l¹c di ®éng. 1.2.6 Internet vµ Web. Internet lµ liªn m¹ng. N¨m 1985 ë Mü cã 2000 m¸y chñ thuª bao, n¨m 1986 c¸c m¸y tÝnh ngoµi biªn giíi Mü còng nèi kÕt vµo. N¨m 1994 toµn thÕ giíi cã kho¶ng 3 triÖu ngêi sö dông Internet, n¨m 1996 con sè ®· lµ 67 triÖu ngêi. N¨m 1998 toµn thÕ giíi cã kho¶ng 100 triÖu ngêi sö dông Internet/Web. Dù b¸o 1999 lµ 150 triÖu ngêi sö dông. Nhê cã m¹ng vµ c¸c m¸y tÝnh cã ®Þa chØ Internet cã thÓ giao tiÕp víi nhau, truyÒn göi cho nhau c¸c th«ng ®iÖp. Internet ®îc gäi lµ "toµn cÇu vâng m¹c" hay cßn gäi lµ "vâng m¹ng toµn cÇu". C«ng nghÖ Internet chØ thùc sù trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc khi ¸p dông thªm giao thøc chuÈn quèc tÕ HTTP (HyperText Transfer Protocol) b»ng dÞch vô Web, ngêi sö dông ®äc c¸c th«ng tin viÕt b»ng ng«n ng÷ HTML (HyperText Markup Language) hoÆc c¸c ng«n ng÷ kh¸c kÕt hîp víi HTML, vµ truyÒn tõ n¬i nµy tíi n¬i kh¸c trªn c¬ së giao thøc quèc tÕ. FTP (File Transfer Protocal), POP (Post office Protocol), SMTP (Simple Message Transfer Protocol), NNTP (Net News Transfer protocol). Web cßn ®îc gäi lµ "vâng thÞ toµn cÇu", Web gièng nh mét th viÖn kh«ng lå cã hµng triÖu s¸ch, mçi cuèn cã hµng triÖu trang vµ mçi trang cã mét gãi tin víi néi dung nhÊt ®Þnh. Ngµy nay do c«ng nghÖ Internet ®îc ¸p dông réng r·i vµo viÖc x©y dùng vµ c¸c m¹ng néi bé vµ m¹ng ngo¹i bé. Internet ra ®êi vµ ph¸t triÓn ®· t¹o ®µ thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Dï r»ng, kh«ng dïng Internet/Web vÉn cã thÓ lµm th¬ng m¹i ®iÖn tö, song ngµy nay nãi tíi TM§T thêng cã nghÜa lµ nãi tíi Internet vµ Web, v× th¬ng m¹i ®· vµ ®ang trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ vµ hiÖu qu¶ ho¸, c¶ hai xu h íng Êy ®Òu ®ßi hái ph¶i sö dông triÖt ®Ó Internet vµ Web nh c¸c ph¬ng tiÖn ®· ®îc quèc tÕ ho¸ cao ®é vµ cã hiÖu qu¶ sö dông cao. 1.3-/ C¸c h×nh thøc ho¹t ®éng th¬ng m¹i ®iÖn tö. 1.3.1 Th tÝn ®iÖn tö. C¸c ®èi t¸c sö dông hßm th ®iÖn tö ®Ó göi th cho nhau mét c¸ch “trùc tuyÕn” th«ng qua m¹ng gäi lµ th tÝn ®iÖn tö (e-mail). §©y lµ thÓ th«ng tin ë d¹ng “phi cÊu tróc” nghÜa lµ th«ng tin kh«ng ph¶i tu©n thñ mét cÊu tróc ®· tho¶ thuËn. 1.3.2 Thanh to¸n ®iÖn tö: Lµ viÖc thanh to¸n tiÒn th«ng qua th«ng ®iÖp ®iÖn tö thay v× viÖc giao tay tiÒn mÆt; viÖc tr¶ l¬ng b»ng c¸ch chuyÓn tiÒn trùc tiÕp vµo tµi kho¶n, tr¶ tiÒn mua hµng 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 b»ng thÎ mua hµng,... lµ c¸c d¹ng cña thanh to¸n ®iÖn tö. Ngµy nay thanh to¸n ®iÖn tö ®· më réng sang c¸c lÜnh vùc míi ®ã lµ:  Trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö tµi chÝnh: Phôc vô cho viÖc thanh to¸n ®iÖn tö gi÷a c¸c c«ng ty.  TiÒn mÆt Internet: Lµ tiÒn ®îc mua tõ mét n¬i ph¸t hµnh sau ®ã ®îc chuyÓn ®æi tù do sang c¸c ®ång tiÒn kh¸c th«ng qua Internet, ¸p dông trong ph¹m vi mét níc còng nh c¸c quèc gia, ®îc thùc hiÖn b»ng kü thuËt sè ho¸  tiÒn ®îc gäi lµ “tiÒn mÆt sè ho¸”. Tói tiÒn ®iÖn tö: Lµ n¬i ®Ó tiÒn mÆt Internet mµ chñ yÕu lµ thÎ kh«n minh, kü thuËt cña nã lµ “m· ho¸ kho¸ c«ng khai/bÝ mËt”.  ThÎ kh«n minh: ë mÆt sau cña thÎ lµ mét chip m¸y tÝnh ®iÖn tö cã bé nhí ®Ó lu tr÷ tiÒn sè ho¸, tiÒn Êy chØ ®îc “chi tr¶” khi ngêi sö dông vµ th«ng ®iÖp ®îc x¸c thùc lµ “®óng”.  Giao dÞch ng©n hµng sè ho¸: Lµ giao dÞch chøng kho¸n sè ho¸. 1.3.3. Trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI):  Lµ viÖc chuyÓn giao th«ng tin tõ m¸y tÝnh ®iÖn tö nµy sang m¸y tÝnh ®iÖn tö kh¸c b»ng ph¬ng tiÖn ®iÖn tö mµ sö dông mét tiªu chuÈn ®· ®îc tho¶ thuËn ®Ó cÊu tróc th«ng tin. EDI ngµy cµng ®îc sö dông réng r·i trªn b×nh diÖn toµn cÇu. EDI ®îc ¸p dông tõ tríc khi cã Internet. Nay EDI ®îc thùc hiÖn th«ng qua Internet. EDI xuÊt hiÖn kh¸i niÖm “mang ¶o mËt” lµ mang riªng gi÷a hai c«ng ty nhng ®îc thiÕt lËp trªn Web. TM§T qua biªn giíi vÒ b¶n chÊt lµ EDI víi c¸c néi dung. * Giao dÞch kÕt nèi. §Æt hµng. Giao dÞch göi hµng. Thanh to¸n. 1.3.4. Giao göi sè ho¸ c¸c dung liÖu: Dung liÖu lµ c¸c hµng ho¸ mµ c¸i ngêi ta cÇn ®Õn lµ néi dung cña nã mµ kh«ng ph¶i lµ b¶n th©n vËt mang néi dung nh: tin tøc, phim,... Tríc ®©y dung liÖu ®îc giao díi d¹ng hiÖn vËt. Nay dung liÖu ®îc sè ho¸ vµ truyÒn gi÷ theo m¹ng gäi lµ “giao göi sè ho¸”. ë Mü hiÖn nay 90% d©n chóng dïng Internet/Web ®Ó thu nhËn tin tøc vµ th«ng tin, vµ kho¶ng 80,5% sö dông Internet/Web lµm c«ng cô phôc vô nghiªn cøu. 1.3.5 B¸n lÎ hµng ho¸ h÷u h×nh: 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Cho tíi 1994-1995 h×nh thøc b¸n hµng nµy cßn cha ph¸t triÓn, ngay ë Mü còng chØ cã vµi cöa hµng cã mÆt trªn Internet. Nay danh s¸ch nµy ®· më réng vÒ bÒ s©u vµ chiÒu réng, tõ hoa, quÇn ¸o tíi « t«,... gäi lµ “mua hµng trªn m¹ng”. ë mét sè níc Internet b¾t ®Çu trë thµnh c«ng cô ®Ó c¹nh tranh b¸n lÎ hµng ho¸ h÷u h×nh. Díi ®©y lµ biÓu tû träng c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô trong TM§T thÕ giíi: Ngµnh c«ng nghiÖp DÞch vô ng©n hµng vµ tµi chÝnh Giao dÞch chøng kho¸n Mua hµng b»ng giá hµng ®iÖn tö PhÇn mÒm m¸y tÝnh ®iÖn tö PhÇn cøng m¸y tÝnh ®iÖn tö S¸ch b¸o Nh¹c L÷ hµnh (chän tuyÕn ®i, mua vÐ m¸y bay) §Æt mua vÐ (xem h¸t, phim,...) §iÖn tho¹i Qu¶ng c¸o Tæng sè 1997 21,05% 7,89% 31,47% 10,39% 2,10% 2,62% 2,62% 18,35% 1,41% 1,05% 1,05% 100% 2000 34,04% 17,02% 10,21% 5,11% 6,81% 1,28% 1,7% 10,21% 1,7% 5,11% 6,81% 100% 1.4-/ Giao dÞch TM§T:  Ngêi víi ngêi. Qua ®iÖn tho¹i, m¸y Fax vµ th ®iÖn tö.  Ngêi víi m¸y tÝnh ®iÖn tö. Trùc tiÕp hoÆc qua c¸c mÉu biÓu ®iÖn tö.  M¸y tÝnh ®iÖn tö víi m¸y tÝnh ®iÖn tö. Qua trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI) thÎ kh«n minh, c¸c d÷ liÖu m· ho¸ b»ng v¹ch.  M¸y tÝnh ®iÖn tö víi ngêi. Qua th tÝn do m¸y tÝnh tù ®éng s¶n ra, m¸y Fax, vµ th ®iÖn tö. 1.5-/ C¸c bªn tham gia TM§T:  Gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi tiªu thô. Giao dÞch qua ®iÖn tho¹i, c¸c biÓu mÉu ®iÖn tö, th ®iÖn tö, fax. Môc ®Ých gióp ngêi tiªu thô cã thÓ mua hµng t¹i nhµ.  Gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. Giao dÞch qua EDI, c¸c biÓu mÉu ®iÖn tö, thÎ kh«n minh, m· v¹ch. Trao ®æi d÷ liÖu mua b¸n vµ thanh to¸n hµng ho¸ vµ lao vô môc ®Ých ®¹t hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh.  Gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c c¬ quan ChÝnh phñ. Dïng ®iÖn tho¹i, E-mail, Fax, c¸c biÓu mÉu ®iÖn tö. Nh»m môc ®Ých mua s¾m ChÝnh phñ theo kiÓu trùc tuyÕn, c¸c môc ®Ých qu¶n lý thuÕ quan, th«ng tin.  Gi÷a ngêi tiªu thô víi c¸c c¬ quan ChÝnh phñ. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §iÖn tho¹i, Fax, biÓu mÉu ®iÖn tö. Gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò thuÕ, h¶i qu¶n, th«ng tin.  Gi÷a c¸c ChÝnh phñ. Fax, ®iÖn tho¹i, c¸c biÓu mÉu ®iÖn tö, EDI. Nh»m trao ®æi th«ng tin. 1.6-/ H×nh th¸i hîp ®ång TM§T: TM§T bao qu¸t c¶ giao dÞch cã hîp ®ång vµ giao dÞch kh«ng cã hîp ®ång. XÐt riªng vÒ giao dÞch cã hîp ®ång th× hîp ®ång TM§T cã mét sè ®iÓm kh¸c víi hîp ®ång th«ng thêng:  §Þa chØ ph¸p lý cña c¸c bªn: Ngoµi ®Þa chØ ®Þa lý cßn cã ®Þa chØ E-mail, m· doanh nghiÖp.  Cã c¸c quy ®Þnh vÒ ph¹m vi thêi gian, vµ ph¹m vi ®Þa lý cña giao dÞch.  Cã kÌm c¸c v¨n b¶n vµ ¶nh miªu t¶ s¶n phÈm hoÆc dung liÖu trao ®æi, vµ quy ®Þnh vÒ c¸c sai sãt trong v¨n b¶n hoÆc ¶nh chôp.  Cã c¸c quy ®Þnh vÒ x¸c nhËn ®iÖn tö.  Cã quy ®Þnh b¶o r»ng c¸c giao dÞch ®iÖn tö ®îc coi lµ chøng cí ph¸p lý vÒ b¶n chÊt vµ ngµy th¸ng giao dÞch.  Cã c¸c quy ®Þnh chi tiÕt vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n ®iÖn tö.  Cã quy ®Þnh vÒ trung gian b¶o ®¶m chÊt lîng. 2-/ Lîi Ých vÒ TM§T: 2.1-/ N¾m ®îc th«ng tin phong phó: Gióp cho doanh nghiÖp n¾m ®îc th«ng tin phong phó vÒ kinh tÕ - th¬ng m¹i, nhê ®ã cã thÓ x©y dùng chiÕn lîc vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh thÝch hîp víi xu híng quèc tÕ. 2.2-/ Gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt: Gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt tríc hÕt lµ chi phÝ v¨n phßng. C¸c v¨n phßng kh«ng giÊy tê chiÕm diÖn tÝch nhá h¬n rÊt nhiÒu, chi phÝ t×m kiÕm chuyÓn giao tµi liÖu gi¶m nhiÒu lÇn. Theo sè liÖu cña h·ng General Electricity cña Mü, tiÕt kiÖm trªn híng nµy ®¹t 30%. §iÒu quan träng lµ c¸c nh©n viªn cã n¨ng lùc ®îc gi¶i phãng khái nhiÒu c«ng ®o¹n sù vô cã thÓ tËp trung vµo nghiªn cøu ph¸t triÓn sÏ ®a ®Õn nh÷ng lîi Ých to lín l©u dµi. 2.3-/ Gi¶m chi phÝ b¸n hµng vµ tiÕp thÞ: TM§T gióp gi¶m chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ tiÕp thÞ b»ng ph¬ng tiÖn Internet/Web, mét nh©n viªn b¸n hµng cã thÓ giao dÞch ®îc víi rÊt nhiÒu kh¸ch hµng, ca-ta-l« ®iÖn tö trªn Web phong phó h¬n nhiÒu vµ thêng xuyªn cËp nhËt so víi ca-ta-l« in Ên chØ cã khu«n khæ giíi h¹n vµ lu«n lu«n lçi thêi. 2.4-/ Gi¶m chi phÝ giao dÞch: TM§T gióp cho c¸c doanh nghiÖp gi¶m ®¸ng kÓ thêi gian vµ chi phÝ giao dÞch. Thêi gian giao dÞch qua Internet chØ b»ng 7% thêi gian giao dÞch qua Fax, vµ b»ng kho¶ng 0,5 phÇn ngh×n thêi gian giao dÞch qua bu ®iÖn. Trong khi dã chi phÝ giao dÞch qua Internet chØ b»ng kho¶ng 5% chi phÝ giao dÞch qua Fax hay qua bu ®iÖn chuyÓn ph¸t nhanh. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nh vËy TM§T gióp cho c¸c doanh nghiÖp gi¶m ®îc chi phÝ vÒ tiÒn vµ chi phÝ thêi gian, t¨ng chu kú ho¹t ®éng kinh doanh, tËn dông c¬ héi trong kinh doanh. 2.5-/ Gióp thiÕt lËp vµ cñng cè quan hÖ ®èi t¸c: TM§T t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thiÕt lËp vµ cñng cè mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh tè tham gia vµo qu¸ tr×nh th¬ng m¹i. Th«ng qua m¹ng c¸c thµnh tè tham gia cã thÓ giao tiÕp trùc tiÕp vµ liªn tôc víi nhau gÇn nh kh«ng cßn kho¶ng c¸ch ®Þa lý vµ thêi gian n÷a. Nhê ®ã c¶ sù hîp t¸c lÉn sù qu¶n lý ®Òu ®îc tiÕn hµnh nhanh chãng, liªn tôc. 2.6-/ T¹o ®iÒu kiÖn sím tiÕp cËn “kinh tÕ sè ho¸”: TM§T sÏ kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp th«ng tin lµ ngµnh cã lîi nhuËn cao nhÊt vµ ®ãng vai trß lín trong nÒn kinh tÕ, gãp phÇn sím tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ sè ho¸. Lîi Ých nµy cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn: nÕu kh«ng nhanh chãng tiÕp cËn vµo nÒn kinh tÕ sè ho¸, hay cßn gäi lµ nÒn “kinh tÕ ¶o” th× sau kho¶ng mét thËp kû n÷a c¸c níc ph¸t triÓn sÏ bá r¬i hoµn toµn. Còng tõ ®©y chiÕn lîc ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ sím tiÕp cËn víi nÒn kinh tÕ sè ho¸ th× cã thÓ sÏ t¹o ®îc bíc ®¹i nh¶y vät, cã thÓ rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c níc ph¸t triÓn. 3-/ C¸c ®ßi hái cña TM§T: Nh÷ng ®ßi hái cña TM§T lµ mét tæng thÓ cña hµng chôc vÊn ®Ò phøc t¹p ®an xen nhau trong mét mèi quan hÖ h÷u c¬ vµ bao gåm: 3.1-/ H¹ tÇng c¬ së c«ng nghÖ: ChØ cã thÓ tiÕn hµnh thùc tÕ vµ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ TM§T khi ®· cã mét h¹ tÇng c¬ së th«ng tin c«ng nghÖ ®ñ n¨ng lùc bao gåm 2 nh¸nh: tÝnh to¸n vµ truyÒn th«ng ngoµi ra cÇn ph¶i cã ngµnh ®iÖn lùc ®ñ m¹nh. HiÖn nay ®ang cã xu híng ®a c¶ c«ng nghÖ b¶o mËt vµ an toµn vµo c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ cña TM§T. §ßi hái vÒ h¹ tÇng c¬ së c«ng nghÖ bao gåm hai mÆt: mét lµ tÝnh tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ; hai lµ tÝnh phæ cËp vÒ kinh tÕ. 3.2-/ H¹ tÇng c¬ së nh©n lùc: TM§T lµ ho¹t ®éng liªn quan tíi mäi con ngêi tõ ngêi tiªu thô ®Õn ngêi s¶n xuÊt, ph©n phèi c¸c c¬ quan ChÝnh phñ, c¸c nhµ c«ng nghÖ. Nªn viÖc ¸p dông TM§T ®ßi hái ®a sè con ngêi ph¶i cã kü n¨ng thùc tÕ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin mét c¸ch cã hiÖu qu¶, cã thãi quen lµm viÖc trªn m¸y tÝnh, trªn m¹ng m¸y tÝnh, vµ cÇn ph¶i cã mét ®éi ngò chuyªn m«n th«ng tin ®ñ m¹nh. 3.3-/ B¶o mËt an toµn: Giao dÞch TM§T ë d¹ng sè ho¸ ®Æt ra yªu cÇu nghiªm ngÆt vÒ tÝnh b¶o mËt, an toµn, tr¸nh mÊt tiÒn, lõa g¹t, thay ®æi th«ng tin, x©m nhËp d÷ liÖu,... lµ c¸c rñi ro ngµy mét lín, kh«ng chØ víi ngêi bu«n b¸n mµ c¶ víi ngêi qu¶n lý, víi tõng quèc gia. §ßi hái ph¶i cã hÖ thèng b¶o mËt, an toµn ®îc thiÕt kÕ trªn c¬ së kü thuËt m· ho¸ hiÖn ®¹i, vµ mét c¬ chÕ an ninh h÷u hiÖu. 3.4-/ M«i trêng kinh tÕ ph¸p lý: TM§T chØ cã thÓ ®îc tiÕn hµnh khi tÝnh ph¸p lý cña nã ®îc thõa nhËn vµ cã c¸c c¬ quan x¸c thùc chøng nhËn ch÷ ký ®iÖn tö,... Ngoµi ra, cßn ®ßi hái mäi doanh nghiÖp hµng ho¸ vµ lao vô ®Òu ®· ®îc m· ho¸ thèng nhÊt, mét hÖ thèng thuÕ thÝch hîp ®Ó xö lý c¸c dung liÖu vµ c¸c dÞch vô mua b¸n qua m¹ng. §ßi hái ph¶i cã mét m«i tr11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 êng kinh tÕ ®· tiªu chuÈn ho¸ ë møc cao, víi c¸c khÝa c¹nh cña TM§T ®îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ trong hÖ thèng néi luËt. Trªn b×nh diÖn quèc tÕ, vÊn ®Ò m«i trêng ph¸p lý cßn phøc t¹p h¬n n÷a, v× c¸c trao ®æi lµ xuyªn quèc gia, ®ßi hái ph¶i cã sù hµi hoµ gi÷a c¸c hÖ thèng ph¸p luËt vµ hÖ thèng chÝnh trÞ kh¸c nhau. 3.5-/ T¸c ®éng v¨n ho¸ x· héi: Internet lµ c«ng cô giao tiÕp h÷u hiÖu, nã gãp phÇn chuyÓn t¶i th«ng tin nhanh nhÊt, nhng ®ång thêi bän ph¶n x· héi cã thÓ lîi dông Internet ®Ó lµm “hßm th” giao dÞch bu«n b¸n d©m, mua b¸n ma tuý, bu«n lËu, cã thÓ th«ng tin nh÷ng th«ng tin kh«ng x¸c thùc ¶nh hëng ®Õn uy tÝn cña c¸ nh©n, tæ chøc, thËm chÝ lµ ChÝnh phñ cña mét níc nµo ®ã. §ßi hái ph¶i cã ph¬ng ph¸p gi÷ g×n bÝ mËt riªng. 3.6-/ HÖ thèng thanh to¸n tù ®éng: §ßi hái ph¶i cã mét hÖ thèng thanh to¸n tµi chÝnh ë møc ®é ph¸t triÓn ®ñ cao, cho phÐp tiÕn hµnh thanh to¸n tù ®éng (thÎ kh«n minh). Khi cha cã hÖ thèng thanh to¸n nµy th× TM§T chØ giíi h¹n trong kh©u trao ®æi tin tøc, cßn viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô vÉn ph¶i kÕt thóc b»ng tr¶ tiÒn trùc tiÕp hoÆc qua c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n truyÒn thèng, hiÖu qu¶ sÏ thÊp vµ rÊt cã thÓ kh«ng ®ñ bï ®¾p chi phÝ TM§T. 3.7-/ B¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ: Tµi s¶n cña con ngêi, cña quèc gia ®ang quy dÇn vÒ “tµi s¶n chÊt x¸m”, th«ng tin trë thµnh tµi s¶n vµ b¶o vÖ tµi s¶n cuèi cïng sÏ trë thµnh b¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ. V× thÕ trong viÖc truyÒn göi c¸c dung liÖu qua m¹ng næi lªn vÊn ®Ò b¶o vÖ së h÷u chÊt x¸m vµ b¶n quyÒn cña c¸c th«ng tin ë khÝa c¹nh phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi b¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ trong kinh tÕ vËt thÓ. 3.8-/ B¶o vÖ ngêi tiªu dïng: §©y lµ môc tiªu ngµy cµng ®Ò cao trong th¬ng m¹i. Quy c¸ch, phÈm chÊt hµng ho¸, c¸c th«ng tin cã liªn quan trong TM§T ®Òu ë d¹ng sè ho¸, nªn ngêi mua chÞu rñi ro lín h¬n so víi giao dÞch th¬ng m¹i vËt thÓ. V× ngêi mua kh«ng thÓ nÕm thö hay dïng thö hµng ho¸ tríc khi mua, vµ cßn kh¶ n¨ng nhÇm lÉn c¸c c¬ së d÷ liÖu, bÞ lõa g¹t bëi c¸c th«ng tin vµ c¸c tæ chøc phi ph¸p cã mÆt trªn m¹ng. §ßi hái ph¶i cã mét trung gian ®¶m b¶o chÊt lîng mµ ho¹t ®éng h÷u hiÖu vµ Ýt tèn kÐm. C¬ chÕ b¶o ®¶m chÊt lîng ®Æc biÖt cã ý nghÜa víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, n¬i mµ d©n chóng cho tíi nay vÉn cßn tËp qu¸n tiÕp xóc trùc tiÕp víi hµng ho¸ vµ ®iÒu quan träng hä cha thùc hiÓu s©u s¾c vÒ TM§T. 3.9-/ LÖ thuéc c«ng nghÖ: Mü ®ang khèng chÕ toµn bé c«ng nghÖ th«ng tin quèc tÕ c¶ phÇn cøng vµ phÇn mÒm, chuÈn c«ng nghÖ Internet lµ chuÈn cña Mü, c¸c phÇn mÒm tÇm cøu vµ “vâng thÞ” chñ yÕu lµ cña Mü, níc Mü ®i ®Çu trong kinh tÕ sè ho¸ vµ TM§T. Mét khi th¬ng m¹i ®îc sè ho¸ th× toµn thÕ giíi trªn thùc tÕ sÏ n»m trong tÇm khèng chÕ c«ng nghÖ cña Mü. Mü sÏ gi÷ vai trß ngêi b¸n th«ng tin cho toµn thÕ giíi, víi c«ng nghÖ ®îc ®æi míi hµng ngµy vµ thuÇn tuý víi “nÒn kinh tÕ ¶o”, “kinh tÕ tri thøc” c¸c níc kh¸c tiÕp tôc s¶n xuÊt “cña c¶i vËt chÊt” phôc vô cho Mü. H¬n n÷a Mü vµ c¸c níc tiªn tiÕn gÇn Mü cßn “biÕt hÕt” th«ng tin (kinh tÕ, chÝnh trÞ) cña c¸c níc thuéc ®¼ng cÊp thÊp h¬n. §ßi hái, ngay tõ b©y giê c¸c níc ph¶i cã chiÕn lîc cô thÓ víi t×nh h×nh níc m×nh, sù du nhËp nã lµ kh«ng thÓ tr¸nh ®îc bëi nã cßn lµ c¬ héi, nhng nÕu chØ v× bÞ bøc b¸ch mµ tham gia hay chØ tham gia v× c¸c lîi Ých kinh tÕ vËt thÓ cô thÓ th× 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 kh«ng ®ñ, mµ ph¶i cã mét chiÕn lîc thÝch hîp ®Ó khái trë thµnh quèc gia thø cÊp vÒ c«ng nghÖ. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng II Thùc tr¹ng ph¸t triÓn TM§T trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam A-/ Thùc tr¹ng ph¸t triÓn TM§T trªn thÕ giíi: I-/ Thùc tr¹ng: 1-/ Kh¸i qu¸t chung: Cïng víi ®µ ph¸t triÓn nhanh chãng cña kü thuËt truyÒn th«ng hiÖn ®¹i ho¹t ®éng th¬ng m¹i trªn Internet hiÖn nay ®ang giµnh ®îc sù quan t©m cña mét bé phËn ngµy cµng ®«ng ngêi tiªu dïng ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. TM§T lµ xu híng míi cña thÕ kû 21. Theo sè liÖu thèng kª cña h·ng nghiªn cøu thÞ trêng quèc tÕ IDC (International Date Corporation) th× gi¸ trÞ giao dÞch TM§T toµn cÇu trªn Web ®· t¨ng tõ 0,3 tû USD trong n¨m 1995 lªn h¬n 12 tû USD trong n¨m 1997, n¨m 1998 lµ 39,9 tû USD vµ dù b¸o n¨m 2000 gÇn 200 tû USD. BiÓu ®å sù ph¸t triÓn TM§T toµn cÇu Nguån: Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam (27/4/99) Tû USD 450 443.3 400 350 299.0 300 250 189.9 200 150 95.2 100 50 N¨m 0 0.3 2.2 12.9 39.9 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 B¶ng : sè hé gia ®×nh kÕt nèi Internet trùc tuyÕn cña khu vùc B¾c Mü vµ toµn thÕ giíi (§¬n vÞ: triÖu USD) Mü vµ Ca na ®a Toµn thÕ giíi 1995 9,6 15,0 1996 15,4 23,4 1997 22,3 34,0 1998 28,7 45,2 1999 34,6 56,7 2000 38,2 66,6 HiÖn nay, 19% giao dÞch trªn WWW ®îc dïng vµo viÖc mua b¸n vµ con sè nµy ®ang t¨ng nhanh chãng. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Bé Th¬ng m¹i Mü íc tÝnh tû phÇn TM§T trong tæng gi¸ trÞ giao dÞch th¬ng m¹i sÏ t¨ng tõ 4% trong n¨m 1997 lªn 16% n¨m 2000 vµ 20% vµo 2005. ë Mü cã 75% lîng hµng ho¸ kinh doanh b»ng con ®êng TM§T trùc tuyÕn lµ s¶n phÈm m¸y tÝnh du lÞch, gi¶i trÝ. B¶ng : Ph¸t triÓn TM§T ë Mü (§¬n vÞ: triÖu USD) S¶n phÈm tin häc Du lÞch Gi¶i trÝ QuÇn ¸o Hoa, quµ tÆng Thùc phÈm Kh¸c Tæng céng 1996 140 126 85 46 45 39 37 518 1997 4 276 194 89 103 78 75 1.138 1998 701 572 420 163 222 149 144 2.371 1999 1.228 961 733 234 386 227 221 3.991 2000 2.105 1.579 1.251 322 658 336 329 6.579 Nguån: Forrester Research, INC (1998) Ho¹t ®éng th¬ng m¹i trªn Internet kh«ng chØ nh»m tíi giíi tiªu thô mµ cßn diÔn ra gi÷a c¸c doanh nghiÖp. Theo sè liÖu kh¶o s¸t cña nhãm c«ng t¸c thuéc OECD trong 1997 PhÇn Lan cã mc sö dông TM§T gi÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cao nhÊt víi 42%. C«ng ty sö dông m¹ng Internet tiÕp theo lµ Italia 41% vµ Anh lµ 37%. Theo dù b¸o doanh sè TM§T ®Õn n¨m 2000 gi÷a c¸c c«ng ty lµ 171 tû USD, cßn giao dÞch gi÷a ngêi tiªu dïng vµ doanh nghiÖp lµ 10 tû USD. §©y lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng cho ph¸t triÓn TM§T. 2-/ S¬ lîc TM§T ë mét sè níc:  Mü: C«ng nghÖ th«ng tin ë Mü ®· ph¸t triÓn cao trong c¸c n¨m 1995-1997 ®· ®ãng gãp 28-41% tæng sè gia t¨ng cña GDP. VÒ m¸y tÝnh ®iÖn tö hiÖn nay cø 100 gia ®×nh cã 38 gia ®×nh cã m¸y (38%). Mü ®ang chiÕm tû träng trªn 70% chi phÝ giao dÞch trong nÒn kinh tÕ chiÕm 45% GDP. TM§T cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi Mü nhê ®ã chi phÝ giao dÞch cã thÓ gi¶m hµng tr¨m lÇn. Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò lo ng¹i sau: - ThiÕu mét m«i trêng ph¸p lý cã thÓ tiªn liÖu ®îc. - Lo ng¹i ChÝnh phñ sÏ ®¸nh thuÕ qu¸ møc, kiÓm so¸t qu¸ møc hoÆc kiÓm duyÖt Internet. - C¸c lo ng¹i vÒ n¨ng lùc ho¹t ®éng, ®é tin cËy vµ tÝnh an toµn cña Internet.  NhËt B¶n: NÒn c«ng nghÖ th«ng tin cña NhËt chØ m¹nh vÒ phÇn cøng, sù x©m nhËp cña c«ng nghÖ th«ng tin vµo ®êi sèng x· héi còng thÊp so víi c¸c níc T©y ¢u hiÖn nay cø 100 hé th× cã 20 hé cã m¸y tÝnh ®iÖn tö. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §Çu n¨m 1995 ChÝnh phñ NhËt lËp ra héi ®ång xóc tiÕn TM§T víi nhiÖm vô v¹ch ra ph¬ng híng vµ hç trî ph¸t triÓn c¸c c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ vµ x· héi cÇn thiÕt cho TM§T. Héi ®ång ®ang hç trî cho c¸c dù ¸n x©y dùng c¸c cöa hµng ¶o, c¸c tiªu chuÈn cho th«ng tin s¶n phÈm, vÊn ®Ò b¶o mËt, an toµn,...  Liªn minh Ch©u ¢u (EU): C«ng nghÖ th«ng tin ë Ch©u ¢u ®· ph¸t triÓn cao c¶ phÇn cøng vµ phÇn mÒm, ®ã lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho TM§T. N¨m 1994 Uû ban Ch©u ¢u ®· ph¸t triÓn b¸o c¸o nhan ®Ò: “Ch©u ¢u víi x· héi th«ng tin toµn cÇu”. TiÕp ®ã 1997 ph¸t hµnh “S¸ng kiÕn ¢u Ch©u trong TM§T” nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn TM§T ë Ch©u ¢u. Tµi liÖu ®a ra bèn lÜnh vùc sau: - T¹o ra kh¶ n¨ng tiÕp cËn réng r·i vµ rÎ tiÒn víi c¸c ph¬ng tiÖn c«ng nghÖ th«ng tin nãi chung vµ TM§T nãi riªng. - T¹o ra khu«n khæ luËt ph¸p thèng nhÊt toµn liªn minh cho TM§T trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c thÞ trêng thèng nhÊt. - T¹o ra vµ duy tr× m«i trêng kinh doanh thuËn lîi cho TM§T. - B¶o ®¶m cho c¸c khu«n khæ ph¸p lý cña TM§T ë Ch©u ¢u. B-/ Thùc tr¹ng vÒ TM§T ë ViÖt Nam: ë ViÖt Nam mèi quan t©m ®Õn TM§T ®ang ngµy mét t¨ng trong bèi c¶nh TM§T ®· b¾t ®Çu triÓn khai trªn toµn thÕ giíi. Riªng 2 tæ chøc APEC vµ ASEAN mµ níc ta lµ thµnh viªn, ®· ®¹t ®îc tho¶ thuËn vµ c¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o chung (trong ASEAN) vµ ch¬ng tr×nh hµnh ®éng (APEC) vÒ TM§T. Song, thùc tÕ m«i trêng cho TM§T cña ViÖt Nam cßn qu¸ nhá bÐ vµ non yÕu. I-/ H¹ tÇng c¬ së cho TM§T: 1-/ H¹ tÇng c¬ së c«ng nghÖ th«ng tin cho TM§T: C«ng nghÖ th«ng tin gåm hai nh¸nh: TÝnh to¸n vµ truyÒn th«ng trªn c¬ së cña mét nÒn c«ng nghiÖp ®iÖn lùc v÷ng m¹nh, lµ nÒn t¶ng cña “kinh tÕ sè ho¸” nãi chung vµ “th¬ng m¹i ®iÖn tö” nãi riªng. 1.1-/ C«ng nghÖ tÝnh to¸n: ë ViÖt Nam m¸y tÝnh ®iÖn tö ®îc sö dông ®Çu tiªn vµo 1968 khi chiÕc m¸y tÝnh ®Çu tiªn do Liªn X« viÖn trî ®îc l¾p ®Æt t¹i Hµ Néi. 1970 ë phÝa Nam sö dông mét sè m¸y tÝnh lín cña Mü. Cuèi 1970 c¶ níc cã 40 dµn m¸y tÝnh v¹n n¨ng thuéc c¸c dßng Minsk vµ ES ë Hµ Néi, vµ IBM 360 ë Thµnh Phè Hå ChÝ Minh. 1980 m¸y tÝnh ®îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam. Tõ 1995 b¾t ®Çu triÓn khai ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ c«ng nghÖ th«ng tin. Lîng m¸y tÝnh nhËp khÈu t¨ng vät víi tèc ®é +50%/n¨m. Cho tíi nay m¸y vi tÝnh nhËp vµo ViÖt Nam lªn tíi trªn 500 ngh×n chiÕc, ngoµi ra cã 1 sè m¸y tÝnh thÕ hÖ míi lo¹i lín, vµ kho¶ng 200 m¸y mini. M¸y tÝnh c¸ nh©n l¾p r¸p trong níc ®ang ph¸t triÓn nhanh vµ theo íc tÝnh ®· chiÕm kho¶ng 70% thÞ phÇn, víi khèi lîng s¶n xuÊt 80-100 ngh×n m¸y mét n¨m, doanh sè n¨m 1998 lµ 65 triÖu USD, dù b¸o 1999 lµ 100 triÖu USD. T¹i nhiÒu c¬ quan vµ doanh nghiÖp, d÷ liÖu cã cÊu tróc ®· ®îc qu¶n lý b»ng nhiÒu hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu kh¸c nhau (chñ yÕu lµ DBase, Fox, Access, Oracle, 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 SQL server), còng ®· sö dông mét sè phÇn mÒm nhãm nh: MS Office, Teammoric, Lotus Notes. §ang x©y dùng 6 c¬ së d÷ liÖu quèc gia cì lín phôc vô môc tiªu tin häc ho¸ qu¶n lý Nhµ níc. Mét sè m¹ng m¸y tÝnh (LAN, Intranet) ch¹y trªn c¸c nÒn kh¸c nhau (Novell Netuare UNIX, Linux, Windows NT,...) ®· ®îc triÓn khai nh: m¹ng cña v¨n phßng ChÝnh phñ, m¹ng cña Bé quèc phßng, m¹ng cña Bé tµi chÝnh, Bé th¬ng m¹i,... Tíi n¨m 1993, gÇn 99% m¸y tÝnh n»m trong c¸c tæ chøc Nhµ níc, hiÖn nay bøc tranh nµy ®· thay ®æi ®¸ng mõng 75% ë c¸c c¬ quan Nhµ níc vµ doanh nghiÖp, 10% ë c¸c c¬ quan nghiªn cøu vµ quèc phßng, 10% ë c¸c c¬ së gi¸o dôc, 5% ë hé gia ®×nh. Do m¸y tÝnh nhËp vµo nhiÒu lo¹i rÊt kÐm chÊt lîng, háng hãc. Nªn thùc tÕ hiÖn nay sè m¸y ®ang ho¹t ®éng kho¶ng 350 ngh×n chiÕc, tøc lµ cêng ®é trang bÞ m¸y míi ®¹t kho¶ng gÇn 5 m¸y/1.000 ngêi, víi m¸c m¸y b×nh qu©n t¬ng ®èi thÊp (ë Tæng côc bu ®iÖn 90% lµ m¸y 486 trë xuèng). Cêng ®é sö dông m¸y cßn thÊp, hÇu nh ë nhiÒu c¬ quan xÝ nghiÖp m¸y vi tÝnh ®îc sö dông nh mét m¸y ®¸nh ch÷ lµ chÝnh. Trang bÞ c«ng nghÖ th«ng tin mÊt c©n ®èi lín, phÇn cøng chiÕm tíi 80% tæng chi phÝ (lÏ ra trong giai ®o¹n nµy phÇn mÒm ph¶i chiÕm 35%, nÕu tÝnh c¶ x©y dùng ®Ò ¸n, ®µo t¹o, triÓn khai, b¶o hµnh,... còng lµ yÕu tè phÇn mÒm th× tû träng ph¶i lµ 60%). C«ng nghiÖp phÇn mÒm ë ta Ýt ph¸t triÓn chñ yÕu lµ dÞch vô cµi ®Æt vµ híng dÉn sö dông, s¶n phÈm phÇn mÒm chñ yÕu lµ c¸c ch¬ng tr×nh v¨n b¶n TiÕng ViÖt, gi¸o dôc, v¨n ho¸, kÕ to¸n, thèng kª,... C¸c c«ng ty trong níc míi ®¹t 10% phÇn mÒm vµ thÞ phÇn. Nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh h×nh phÇn mÒm trªn:  Do kh¸ch hµng cha quan niÖm phÇn mÒm lµ quan träng nªn rÊt khã b¸n.  PhÇn mÒm cña níc ngoµi vµ cña c¸c c«ng ty kh¸c trong níc s¶n xuÊt ra bÞ sao chÐp bÊt hîp ph¸p mét c¸ch lan trµn, khiÕn ngêi lµm phÇn mÒm n¶n lßng s¸ng t¹o, kh«ng muèn ®Çu t lÜnh vùc nµy. ThÞ trêng c«ng nghÖ th«ng tin ViÖt Nam n¨m 1997 ®¹t tæng doanh sè kho¶ng 450 triÖu USD b»ng 1,7% GDP, vµ b»ng 1,5% doanh sè thÞ trêng c«ng nghÖ tin häc Ch©u ¸, vµ lµ 0,2% toµn thÕ giíi. Trong ®ã phÇn cøng lµ 80%, phÇn mÒm 5% truyÒn d÷ liÖu 5%, dÞch vô 10%. N¨m 1998, do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, doanh sè sôt cßn kho¶ng 300 triÖu USD. N¨m 1999 íc kho¶ng trªn 500 triÖu USD. VÒ dung lîng thÞ trêng c«ng nghÖ tin häc ViÖt nam míi ®øng hµng thø 13-15 trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng. ViÖt Nam ra nhËp m¹ng toµn cÇu t¬ng ®èi chËm th¸ng 11-1997 míi chÝnh thøc nèi m¹ng Internet. Tíi ®Çu n¨m 1999 míi cã kho¶ng 17 ngh×n thuª bao, chñ yÕu th«ng qua 3 nhµ cung cÊp dÞch vô Internet lín nhÊt lµ VDC, FPT vµ Netnam. Internet ®ang t¨ng víi tèc ®é mçi th¸ng 600-700 thuª bao, dù b¸o 2.000 tæng sè thuª bao vît 100 ngh×n. Cã thÓ lÊy vÝ dô trong quÝ I/1999 nh sau: Thêi ®iÓm M¹ng VDC M¹ng FPT M¹ng Netnam M¹ng Saigon Postel Tæng sè thuª bao 28/2/1999 12.912 6.120 1.470 675 21.927 17 31/3/1999 14.599 6.810 1.509 750 23.668 30/4/1999 15.821 7.340 1.528 763 25.454 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Tãm l¹i: Tuy tèc ®é ph¸t triÓn cao trong vµi n¨m gÇn ®©y song nÒn c«ng nghÖ tÝnh to¸n cña ViÖt Nam cßn rÊt nhá bÐ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ phÇn mÒm. 1.2-/ C«ng nghÖ truyÒn th«ng: Ngµnh truyÒn th«ng ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¨ng trëng tíi 70%/n¨m. N¨m 1992 cã 45 triÖu phót ®µm tho¹i, n¨m 1996 cã 300 triÖu phót dù b¸o 2000 lµ 1000 triÖu phót liªn l¹c viÔn th«ng qua vÖ tinh ®· ®îc øng dông, sö dông vÖ tinh cña níc ngoµi. C¸c thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ ®iÒu khiÓn tù ®éng tiªn tiÕn ®· ®îc ¸p dông trong ngµnh ®Þa chÝnh (c«ng nghÖ ®Þnh vÞ vÖ tinh toµn cÇu GPS: Global Positioning System), ngµnh hµng kh«ng. N¨m 1993, tæng côc Bu chÝnh viÔn th«ng thiÕt lËp mét m¹ng toµn quèc truyÒn d÷ liÖu trªn X25, gäi lµ VietPac, nèi 32 tØnh vµ thµnh phè, nhng m¹ng nµy kh«ng ®ñ ®¸p øng nªn gÇn ®©y Tæng côc ®· ph¸t triÓn mét m¹ng khung toµn quèc tªn lµ VNN nèi víi Internet vµ c¸c m¹ng néi bé cña c¸c c¬ quan vµ t nh©n. VNN lµ m¹ng quèc gia ®êng dµo cã 2 cæng ®i quèc tÕ, mét ë Hµ Néi, vµ mét ë TP. HCM. Cæng Hµ Néi cã 2 ®êng quèc tÕ, mét ®îng vËn tèc 256 Kb/sec nèi víi ¤xtr©ylia qua vÖ tinh, mét cã vËn tèc 2 Mb/sec nèi víi Hång K«ng b»ng c¸p quang. Cæng ë TP. HCM còng cã ®êng nèi víi Mü, vËn tèc 64 KB/sec b»ng c¸p quang. M¹ng khung B¾c - Nam cã hai ®êng trung tuyÕn vËn tèc 2 Mb/sec (híng lµ 810 Mb/sec vµ mét ®êng dù phßng 192 Kb/sec nèi víi m¹ng X. 25). VNN cã thÓ cung cÊp dÞch vô nèi m¹ng khung cho kho¶ng 30 m¹ng biÖt lËp vµ c¸c dÞch vô nèi m¹ng Internet víi vËn tèc 64 Kb/sec. Nhê m¹ng néi bé vµ m¹ng quèc gia Bé Tµi chÝnh cã thÓ nhËn ®îc th«ng tin hµng ngµy tõ c¸c ®iÓm thu thuÕ trong 61 tØnh, thµnh, Tæng côc h¶i quan thu ®îc th«ng tin hµng ngµy vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu tõ 131 c¬ së. H·ng hµng kh«ng cã trªn 20 ngh×n m¸y liªn kÕt c¸c phßng vÐ, s©n bay vµ kho hµng. Tuy vËy, tÝnh tin cËy cña dÞch vô truyÒn th«ng cßn thÊp, vµ chi phÝ cßn rÊt cao so víi møc sèng trung b×nh cña d©n chóng nªn tÝnh phæ cËp còng rÊt thÊp. 1.3-/ Ngµnh ®iÖn lùc: Lµ nÒn cña c¶ ngµnh tÝnh to¸n vµ truyÒn th«ng l¹i ®ang gÆp khã kh¨n. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y tiªu thô ®iÖn toµn quèc t¨ng kho¶ng 15%/n¨m, nhng do h¹n h¸n nªn thiÕu ®iÖn. N¨m 1998 s¶n xuÊt ë møc 60 triÖu Kwh/ngµy thiÕu hôt 200 triÖu Kwh. N¨m 1999 thiÕu hôt tíi 400 triÖu Kwh. T×nh tr¹ng nµy sÏ khã kh¨n h¬n trong nh÷ng n¨m s¾p tíi. HÖ thèng ph©n phèi cßn ch¾p v¸, cung cÊp kh«ng æn ®Þnh g©y khã kh¨n cho tÝnh to¸n vµ truyÒn th«ng. 2-/ H¹ tÇng c¬ së nh©n lùc cho TM§T: 2.1-/ Chuyªn gia c«ng nghÖ th«ng tin: Cho tíi 1980 ë níc ta cha cã khoa tin häc t¹i c¸c trêng ®¹i häc, còng cha cã hÖ thèng ®µo t¹o chuyªn gia cho c¸c ngµnh nµy. Ngêi lµm tin häc tríc n¨m 1980 bao gåm: (1) mét sè nhµ to¸n häc chuyÓn híng sang tin häc, (2) mét sè du häc tin häc ë níc ngoµi. Tõ 1980 mét sè trêng ®¹i häc ®· më khoa tin häc, mét sè ®· ®µo t¹o s©u. Cïng víi ®µo t¹o trong níc, Nhµ níc tiÕp tôc göi ®i häc ë níc ngoµi. Lùc lîng chuyªn gia tin häc cña ViÖt Nam hiÖn nay cã thÓ ph©n thµnh: 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C¸c chuyªn gia cã kiÕn thøc cao, ®îc ®µo t¹o ë níc ngoµi hoÆc c¸c nhµ to¸n häc nhiÒu n¨m qua ®· chuyÓn híng sang tin häc. HiÖn nay sè nµy lµ kho¶ng 15 ngh×n ngêi, dù b¸o 2000 lµ kho¶ng 20 ngh×n ngêi.  C¸c c¸n bé ®îc ®µo t¹o tõ khoa tin häc t¹i c¸c trêng ®¹i häc. Theo ®¸nh gi¸ tr×nh ®é cña c¸c sinh viªn ë ®©y kh¸ cao, vµ ®Ó tiÕp thu thùc tÕ, mçi n¨m ra trêng trªn 1 ngh×n ngêi.  Mét lùc lîng ®«ng ®¶o thanh niªn häc thªm c¸c trung t©m tin häc, sè nµy kho¶ng vµi v¹n ngêi.  §éi ngò ViÖt kiÒu tin häc, cã tíi kho¶ng 50 ngh×n ngêi. §©y lµ lùc lîng giái, nhiÒu ngêi cã tr×nh ®é cao vµ rÊt cao, mét sè cßn lµ chuyªn gia ®Çu ®µn cña c¸c tæ chc tin häc thÕ giíi. Lùc lîng ngêi lµm tin häc ë ta cã: - ¦u ®iÓm: + Th«ng minh, s¾c s¶o, s¸ng t¹o. + Kh¶ n¨ng nhËn biÕt, thÝch øng nhanh. + CÇn cï chÞu khã, ý chÝ tù häc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é. - Nhîc ®iÓm: Cho ®Õn nay c¸c trêng ®¹i häc trong níc chñ yÕu ®µo t¹o phÇn mÒm, do lÜnh vùc phÇn cøng ®ßi hái h¹ tÇng c¬ së mµ ta cha cã vµ còng thiÕu thÇy ®Ó d¹y. Do ®ã ta bÞ thiÕu chuyªn gia phÇn cøng.  Trong lÜnh vùc phÇn mÒm, c¸c chuyªn gia ViÖt Nam cha cã ®ñ n¨ng lùc xö lý c¸c hÖ thèng vµ c¸c phÇn mÒm øng dông toµn côc quy m« lín.  Lùc lîng c¸n bé tin häc ®µo t¹o tõ c¸c trêng kh¸ phong phó nhng cha tËn dông ®îc. V× thÕ lùc lîng qua ®µo t¹o kh«ng thÓ tËp hîp nhau l¹i trong c¸c ®Ò ¸n lín ®Ó ph¸t triÓn mµ ngîc l¹i, kiÕn thøc kÐm dÇn ®i, tíi mét lóc kh«ng ph¸t huy ®îc n÷a. 2.2-/ D©n chóng ®«ng ®¶o: øng dông Internet/Web, tû lÖ ngêi sö dông Internet trªn 1.000 d©n míi ®¹t 0,02 (b»ng 1/10 ë Brun©y) c¶ níc chØ cã c«ng ty VDC lµ nhµ cung cÊp duy nhÊt ®Çu vµo m¹ng (IAP) vµ 4 nhµ cung cÊp dÞch vô ISP (so víi 16 ë Th¸i Lan vµ 120 ë Philippine). HiÖu qu¶ sö dông Internet ë c¸c c¬ quan rÊt thÊp, kh«ng khai th¸c ®îc nhiÒu th«ng tin trªn Internet. Cã thÓ nãi viÖc sö dông m¸y vi tÝnh ngµy cµng phæ biÕn nhng Ýt nhiÒu vÉn mang tÝnh tù ph¸t. Thùc tÕ ViÖt Nam cha cã ngµnh c«ng nghÖ tin häc. Nguyªn nh©n:  ThiÕu mét chiÕn lîc Nhµ níc ®Ó ph¸t triÓn ngµnh tin häc. Tuy Nhµ níc ®· cã nhiÒu nç lùc: N¨m 1975 ban hµnh hµng lo¹t NghÞ ®Þnh liªn quan ®Õn ph¸t triÓn vµ øng dông tin häc, thµnh lËp tæng côc ®iÖn tö tin häc, viÖn tin häc, x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ nghiªn cøu øng dông tin häc. Th¸ng 8/93, ra quyÕt ®Þnh sè 49/CP vÒ viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin ®Õn n¨m 2000 vµ thµnh lËp Ban chØ ®¹o quèc gia. Song tíi nay vÉn cha cã mét chiÕn lîc ®îc c«ng bè vÒ ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn tö tin häc.  ThiÕu ®Çu t ®Çy ®ñ vµ c©n ®èi, nh¸nh truyÒn th«ng ®îc ®Çu t nhiÒu h¬n tÝnh to¸n.  19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 B¾t cËp vÒ chÝnh s¸ch: c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ kh«ng thÓ hiÖn ®îc ý ®å ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin tr¸i l¹i nhiÒu chÝnh s¸ch b¾t cËp vÒ thuÕ (qu¸ cao), vÒ lËp nghiÖp (thñ tôc), vÒ b¶o hé, chÝnh s¸ch ViÖt kiÒu. 3-/ H¹ tÇng c¬ së kinh tÕ, ph¸p lý cho TM§T: Níc ta lµ níc “n«ng nghiÖp l¹c hËu”, 80% d©n sè lµm n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp míi chiÕm 32%, chi phÝ dÞch vô cao. XÐt riªng vÒ bu«n b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô th× th¬ng m¹i ë møc ph¸t triÓn thÊp. Tæng doanh sè hµng ho¸ b¸n lÎ hµng n¨m chØ ®¹t 180-190 ngh×n tû ®ång. N¨m 1998 kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 11 tû USD, hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ nguyªn liÖu th« vµ hµng c«ng nghiÖp møc ®é chÕ biÕn thÊp. ChØ riªng bèn mÆt hµng dÇu th«, g¹o, h¶i s¶n vµ cµ phª chiÕm kho¶ng 40% kim ng¹ch xuÊt khÈu, dÖt may vµ giµy dÐp chiÕm trªn 20% hµng chÕ biÕn s©u vµ hµng chÕ t¹o cha tíi 25% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng bu«n b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ta, møc ®é giao dÞch thÊp, c¶ ë trong vµ ngoµi níc. VÒ bu«n b¸n ®èi ngo¹i, tuy cã trao ®æi bu«n b¸n víi trªn 100 níc vµ ®Þa khu, nhng vÉn tËp trung chñ yÕu vµo c¸c b¹n hµng truyÒn thèng trong vïng (ASEAN). M¹ng líi b¹n hµng trong vµ ngoµi níc cña c¸c c«ng ty rÊt hÑp; ®a sè c«ng ty thiÕu th«ng tin vÒ thÞ trêng hµng ho¸, b¹n hµng nªn c¬ héi kinh doanh bÞ h¹n chÕ. §i t×m nguyªn nh©n: 3.1-/ N¨ng lùc kinh tÕ: N¨ng lùc yÕu kÐm, hÖ thèng tiªu chuÈn theo ®óng nghÜa cha h×nh thµnh, hÖ thèng th«ng tin kinh tÕ quèc gia còng kh«ng t¬ng thÝch víi hÖ thèng tiªu chuÈn quèc tÕ, b¶n th©n hÖ thèng nµy còng cã m©u thuÉn vµ kh«ng thèng nhÊt, hÖ thèng m· quèc gia cha cã, lµ ®iÒu sÏ g©y trë ng¹i lín cho viÖc chuyÓn sang mét nÒn “kinh tÕ sè ho¸”. 3.2-/ N¨ng suÊt lao ®éng thÊp, tæ chøc lao ®éng: L¹c hËu, tû lÖ thÊt nghiÖp thùc cßn ë møc cao 6,85% ë c¶ níc (n¨m 1998). Trong ®ã ë Hµ Néi 9,09%, H¶i Phßng 8,43%, TP. HCM 6,76%, §µ N½ng 6,35%; cha t¹o ®îc ®éng lùc thùc tÕ thóc ®Èy tiÕt kiÖm cao ®é chi phÝ vËt chÊt vµ thêi gian (lµ môc tiªu c¬ b¶n nhÊt cña TM§T). 3.3-/ Møc sèng liªn quan ®Õn sö dông TM§T: Møc sèng thÊp GDP ®Çu ngêi kh«ng cho phÐp d©n chóng vµ ®«ng ®¶o doanh nghiÖp tiÕp cËn dÔ dµng víi c¸c ph¬ng tiÖn cña “kinh tÕ sè ho¸”. Ph¬ng tiÖn ®iÖn tö l¹i qu¸ cao so víi møc sèng (gi¸ m¸y tÝnh ®iÖn tö vµ c¸c trang bÞ phô trî gÇn 1.000 USD, phÝ hoµ m¹ng Internet 250 ngh×n ®ång, phÝ thuª bao hµng th¸ng 50 ngh×n ®ång, phÝ truy cËp 290 ®/phót ®Òu rÊt cao so víi thu nhËp ®Çu ngêi, vµ cßn rÊt cao so víi phÝ dÞch vô Internet trong khu vùc. ë ViÖt Nam theo VDC mét ngêi dïng Internet 30 giê trong 1 th¸ng ph¶i tr¶ 54 USD, cßn ë Th¸i Lan lµ 25,5 USD). 3.4-/ ThiÕu tù ®éng ho¸: Cha cã hÖ thèng thanh to¸n tµi chÝnh tù ®éng tøc lµ thiÕu mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng nhÊt cña TM§T, lµ nh©n tè kh«ng chØ ®¶m b¶o cho tÝnh kinh tÕ mµ c¶ tÝnh kh¶ thi cña TM§T. X©y dùng hÖ thèng nµy ®ång thêi ph¶i kh¾c phôc thãi quen dïng tiÒn mÆt trong d©n chóng.  20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan