ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC
HỒ V N INH
ĐÁNH GIÁ KẾT QUÂ PHẪU THUẬT
CẮT ĐẦU TỤY - TÁ TRÀNG TRONG ĐIỀU TRỊ
UNG THƯ BÓNG VATER
UẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
HUẾ - 2016
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC
HỒ V N INH
ĐÁNH GIÁ KẾT QUÂ PHẪU THUẬT
CẮT ĐẦU TỤY - TÁ TRÀNG TRONG ĐIỀU TRỊ
UNG THƯ BÓNG VATER
Chuyên ngành: NGOẠI TIÊU HÓA
Mã số: 62.72.01.25
UẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
GS.TS. BÙI ĐỨC PHÚ
HUẾ - 2016
Lời Cảm Ơn
, Phòng Sau
YD ợ
ợ
YD ợ
ợ
D
Y
ợ
ợ
ợ
ợ
ỜI CAM ĐOAN
T i i
thân tôi v
ậ
ồ g ghiệp, d
2010 - 2015 C
ƣ
i
g
hí h hú g
iệ ,
g
g
g
g
h ghi
i h
hiệ
ậ
i g
g
g h
h i gi
v
hƣ
h h
29
10
T c gi
Hồ V n inh
2016
g
DANH M C CH
h
VIẾT T T
BC
Bi
g
BH
Biệ hó
BN
Bệ h h
CA 19 - 9
Carbohydrate Antigen 19 - 9
CEA
Carcinoembryonic Antigen
CLVT
Ch p ắ
DGE
Delayed Gastric Empting
ĐM
Đ g
EORTC
European organization for Reseach
p vi í h
h
and Treatment of Cancer
EUS
Endoscopic Ultrasound
GĐ
Gi i
MRI
Magnetic Resonance Imaging
OMC
g
ậ h
PG
Pancreaticogastrostomy
PJ
Pancreaticojejunostomy
RLTH
R i
i
TM
T h
h
WHO
World Health Organization
h
M C
T
C
g ph
L i
ơ
L i
D h
h vi
ắ
M
D h
g
D h
iể
ồ
D h
h h
ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN ............................................................................... 3
1. SƠ LƢỢC ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ KH I TÁ TỤY ......... 3
1.1. Gi i phẫ
h i
.............................................................................. 3
1.2. Si h ý
v
g .......................................................................... 12
2. ĐẶC ĐIỂM BỆNH LÝ UNG THƢ BÓNG VATER ................................. 14
2.1. Dị h ể.................................................................................................. 14
2.2. Chẩ
............................................................................................ 14
2.3. Điề
ị phẫ
2.4. Bi
h
g ........................................................................................... 28
2.5. Bi
h
g h gv
2.6. T
ệ h h
2.7. Đ h gi
h ậ ............................................................................... 19
g
hấ ƣ
h hƣ
h ậ ắ
g
g
ầ
ệ h h
g ........................................ 35
g .............................. 36
phẫ
h ậ ................... 37
Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....... 38
Đ I TƢỢNG NGHI N C U ................................................................. 38
Ti
h ẩ
Ti
h ẩ
h
ệ h ....................................................................... 38
i
............................................................................ 38
PHƢƠNG PHÁP NGHI N C U............................................................ 39
Thi
ghi
C
........................................................................... 39
ẫ .............................................................................................. 39
2.2.3. C
h
ghi
2.2.4. Q
h
iể
gv
ậ
g ............. 39
h ậ ............................................................................ 43
2.2.5. Nghi
iể
2.2.6. Đ h gi
............................................................................... 56
2.2.7. C
ửd g
phƣơ g iệ
2.2.8. Xử ý
g hẩ
....................................... 62
iệ ...................................................................................... 62
2.2.9. Khí
h
Chƣơng 3:
h ậ .......................................................... 52
............................................................................. 63
ẾT QU
NGHIÊN CỨU ............................................... 64
ĐẶC ĐIỂM L M SÀNG, CẬN L M SÀNG ........................................ 64
Đ
iể
Tiề
ử ............................................................................................... 65
T iệ
4 Đ
h
g................................................................................. 64
h
g
g ........................................................................ 65
iể
ậ
g ..................................................................... 66
3.1.5. T h
g ơ hó
3.1.6. Kí h hƣ
7 K
h
........................................................... 69
h i
phẫ
gi i phẫ
ệ h
h ậ ..................................................... 69
phẫ
h ậ ............................................. 70
ĐẶC ĐIỂM KỸ THUẬT CẮT ĐẦU TUỴ TÁ TRÀNG ....................... 72
gv h
3.2.1. M
......................................................................... 72
K
h ậ K he v
B
v g ầ
4 Kiể
,
Cắ e
T i ập ƣ
7 Đ h gi
8 C
h
, di
g
h hƣ
hƣơ g .......................................... 72
gv
v h h................................. 73
v g ầ
v
h g i
h g
h gi ổ
ắ
g .......................... 74
i h i
ầ
.................... 75
hó ................................................................. 76
g
g
h phẫ
h ậ ....................................... 77
h ậ ......................................................... 77
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ........................................................................... 78
Điề
ị
phẫ
C
h
C
h g
4 C
h g
ƣ
Ph
he d i
h
h
h
phẫ
h
h hƣ
8 Đ h gi
g
phẫ
9 The d i
phẫ
g
h g
h ậ ............................................. 79
h
h ậ
g
h
hấ ................ 80
h ậ he C vie - Dindo ................ 80
h ậ ..................................................... 81
i
phẫ
h ậ ........................................... 79
phẫ
g h g
7 Y
phẫ
i h hó
i
Bi
h ậ ...................................................................... 78
h
g
g
phẫ
h ẻ hi
h ậ ............................ 82
việ ............................... 86
h ậ .................................................................... 86
Chƣơng 4: BÀN UẬN ................................................................................. 93
4
ĐẶC ĐIỂM CHUNG ............................................................................... 93
4
T ổi v gi i ....................................................................................... 93
4.1. Đ
iể
4
iể
Đ
g ............................................................................ 94
4.1.4. T h
ậ
g ..................................................................... 95
g h
....................................................................... 97
4.1.5. Kí h hƣ
4.1.6. K
4
...................................................................................... 97
gi i phẫ
ệ h h ......................................................... 97
ĐẶC ĐIỂM KỸ THUẬT ......................................................................... 98
4.2.1. M
4
K
4
Phẫ
gv h
h ậ K he
4 4 B
4
í h
v
Cắ e
4.2.7. Đ h gi
ị
ể di
g
h i
ắ
v
4.2.6. T i ập ƣ
4.2.8. Điề
......................................................................... 98
g ầ
h
ắ
h g
phẫ
v g ầ
i h i
h g i
gv
ầ
ầ
v
............................... 99
v h h .................. 100
g ........................... 102
............................................... 105
hó ............................................................... 106
g quá trình phẫ
h ậ .................................... 111
h ậ .................................................................... 111
4.3. BIẾN CH NG SAU M ...................................................................... 112
4
Bi
h
g h g ........................................................................... 112
4
Bi
h
g h
4
Bi
h
gd
4 4 Bi
h
g
4
Đ h gi
...................................................................... 113
........................................................................... 116
ệd d
h g
.................................................................. 121
h
g hi
việ ............................................. 125
4.4. KẾT QUẢ THEO D I .......................................................................... 125
44
K
44
Cậ
44
Th i gi
444 Y
he d i
g .............................................................. 125
g ................................................................................... 126
g h
i
ƣ
g h i gi
phẫ
h ậ ............................................... 128
g h
phẫ
h ậ ................... 129
ẾT UẬN .................................................................................................. 130
DANH M C CÁC C NG TR NH NGHIÊN CỨU Đ C NG BỐ
TÀI I U THAM
PH
C
H O
DANH M C CÁC B NG
B g
Sơ ồ í h h
B g
. Ph
i gi i
B g
. Ph
id
B g 4 Ph
i
e
g
he hiệp h i
he
h
B g
Ph
B g
Tiề
B g
T iệ
h
g
B g 4 T iệ
h
g ơ
B g
C
h
B g
C
h
phẫ
g
gv h
h
g ơ hó
B g
Đ
ấ
B g
M
di
B g
Ph
B g
4 M
gv h
B g
M
ấ
B g
C
B g
9 Ghi hậ
B g
0 Đ h gi
B g
K
h ậ
h ậ .............................................. 67
g hƣ ................................................ 67
g ƣ
phẫ
h ậ ....................... 68
h p ắ
p vi í h ƣ
ổ ......................... 68
h
...................................................... 69
h i
T he gi i phẫ
h h he gi i phẫ
gi i
h ậ
h ậ ............................................ 66
phẫ
iể
ghi hậ
0 T h
phẫ
ƣ
B g 9 K
B g
hể .................................................... 66
ƣ
i
8 K
C vie - Dindo 2004...... 35
..................................................................... 65
ghi hậ
B g
h ậ
h
B g 8 K
7 Đ h gi
g ............................ 31
g hƣ ó g V e ..................................... 64
hấ h
B g
ậ
Kỳ AJCC 0 0 ...18
.................................................................... 65
i h hó
ổ
H
g ........ 13
ệ h h
h
B g 7 Nồ g
gv h g
g hƣ h
gv
g
ổi
ử
g
he hiệp h i
ệ h ........................... 70
ệ h ...................................... 70
g hƣ h
H
Kỳ ....................... 71
.................................................................... 72
ổ
hƣơ g
hƣơ g ................................................... 72
g hi
í h hƣ
ầ
g
ỵ - tá tràng ...................... 73
ậ h ................................................. 73
v h h ................................................................... 73
gi
h
g
g diệ
i ập ƣ
h g
ắ
............................................... 75
v
h ử í............................. 75
- i
hó ....................................... 76
B g
Th i gi
B g
C
B g
4 Y
phẫ
h hƣ
g
iệ g
C
B g
C
B g
7 C
h g
B g
8 C
h g
B g
9 Bi
h
B g
0 M i i
Y
B g
Y
B g
Y
B g
4 Y
h
B g
9 N i
h
h h
phẫ
phẫ
phẫ
h ậ ................................... 80
h ậ ................................................. 81
g ƣ
g ƣ
phẫ
phẫ
h i
h ậ
h hƣ
h
g hấ h
g hí i h
. 83
............. 84
h g h g . 84
g h g ............................ 85
h
g h g ............. 85
............................................ 87
g hƣ ................................... 87
.......................................................... 88
phẫ
................................................. 89
The d i diễ
B g 4
Th i gi
B g 4
Ti
ƣ
g h i gi
g
B g 44 Ti
ƣ
g h i gi
g h
he gi i
B g 4
ƣ
g h i gi
g h
he
g
gd
gd
........................................................... 88
p vi í h hi i h
g
h
.................................................. 86
iể
hi i h
i
h hƣ
i
g hi i h
ị h ƣ
i
h hƣ g i
g
g hi i h
ậ
h ậ
phẫ h ậ
h ậ
g
B g 4
Ti
h ậ .......................... 78
h ậ ............................................... 79
phẫ
g h g
g phẫ
B g 40 Ch p ắ
g hi
hó .............................................................. 78
i h hó
id d
h ậ ........................... 77
h ................................................................. 79
ậ
Biể hiệ
8 Si
g phẫ
ề , h g i h
ậ
B g
B g
ề .............................. 77
h hƣ
Biể hiệ
7 K
g
hƣơ g
he d i
B g
B g
ổ
- i
i dị h
ƣ
g i i
ơg
i
B g
B g
h ậ v
h ậ ................................................ 90
hd
phẫ
he K p
- Meier ............. 90
h ậ he
T .............. 92
ệ h ................... 92
iệ h
.............. 92
DANH M C CÁC BIỂU ĐỒ
Biể
ồ
Ph
gi i í h
Biể
ồ
K
Biể
ồ
Kí h hƣ
Biể
ồ 4 Ghi hậ
Biể
ồ
: Tổ
Biể
ồ
K
h ậ
Biể
ồ 7 K
h ậ
Biể
ồ 8 Ph
Biể
ồ 9 Y
Biể
ồ
Biể
ồ
Biể diễ
Biể
ồ
Chấ ƣ
Biể
ồ
Biể diễ
i
id d
................................................ 64
g ƣ
phẫ
h ậ ........................ 69
h i ....................................................................... 69
iệ hó
hƣơ g
0 T h
ệ h h
ệ hh
h
hi
v g ầ
ử í h g vị d d
iệ g
i
h
h i gi
gv
iệ g
i
h g
g .... 76
g he C vie - Dindo ................................. 80
i
v i i
iề
g
g ........... 74
.................................................... 74
i vị
h ậ i
g h
g hƣ ó g V e ............ 71
g
h
g h
........................ 82
h g h
phẫ h ậ .... 82
ị hi
việ ....................................... 86
phẫ
g h
h ậ ....................................... 89
d
he K p
- Meier .. 91
DANH M C CÁC HÌNH
H h
: Nh
g h
H h
: Vị í v i
H h
: Li
ổi vị í
h i
ắ
gd
Hình 1.5: Bó g V e
ph
ĐM
H h 8: C
d g i
0 A
e
................................................. 6
i he Mi he ..................... 7
g ấp
i dƣ
ổi
h
g
ỵv
TM vị
h
g .......................... 9
i
g He e .................... 11
............................................................... 12
g hƣ ó g V e
hƣ ó g V e g
gi
g
..... 5
h h ơ Oddi .............................................. 8
H h 9: Hệ h g h h
H h
g ổ phú
........................................ 5
hi h h
: Tập h p 4 ơ v g
H h 7: C
ơ
h
g g
ƣ
hằ g T ei z ............................ 4
v i
v i
H h 4: M
H h
d
i
gi
ƣ
g
g
ậ h , B
ậ
g
g g ig ,
.................................................................................... 17
H h
Phẫ
H h
K
H h
Cắ h g vị d d ......................................................................... 23
H h
H h
H h
h ậ Whipp e i h iể ...................................................... 20
h ậ
ồ
4 T h
e
: A Kh
i
h
g
g iể C e W
:N i
h
7: C
H h
8: Kh
H h
9: A
iể
i
h
0: N i
g he B
g
g
980 . 21
................... 23
, B Kh
i
e ....................................................... 24
g ậ - ậ ......................................................... 25
i
-h
g
gR
p he
v g He
i h
-e -Y
i h
e
p h h
h
v i
e
hiệ
g
ằ g
B h i
v L g ie h
h i TM
h g
H h
H h
vị T ve
F
vi
JF .... 25
Zh F ............... 26
ơ h h
d d ,
fi i g .................................. 27
d d
S
hi T
........................... 27
H h
A K
h ậ K he
B T
gD
ƣ
ƣ
h
di
hiệ
ph i
gD ,
hi
h ậ
gh
Kocher. ............................................................................................ 44
H h
H h
Cắ h g vị d d
: Phẫ
ằ g GIA
í h
e
H h 4: Kh i
H h
Kh
i
h
gh g
H h
: Dẫ
ƣ
g,
i ậ
H h
7: M
hi
ắ
g
g he B
g ƣ
h
h
........................................................... 48
, ồ g
h
g
g
g
g
h ƣ
e e
- 0. . 49
gh g
g
h i
iệ g
ị hv
h h
g ..50
h h
d
d v
d i h
g
vị í
, h
h h
d d
d d
gh
í h hƣ
v
g
ằ g h p
d d
h h
v
vắ
h h ƣ
d
,
-6
ằ g
v i diệ
ũi h
h ,
,
h
ắ
hẹp .......................................................................... 50
H h 8: M
d d
H h
ƣ
9: M
v
ằ g pi e ............................................... 47
p
g
p e ............................................. 46
g
......................................................................... 51
iv
gd d
d d
í
hấ
, iể
ƣ
h
hấ
ƣ
g
hí h ......................................................................................... 51
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Thuật ngữ “bóng Vater” mang tên của nhà giải phẫu học người Đức
Abraham Vater được mô tả lần đầu tiên vào năm 1720 là nơi phình ra tại chỗ
hợp lưu của phần xa ống mật chủ với ống tụy chính [114]. Ung thư bóng
Vater là b nh hi m g p được hình thành từ bóng Vater đ n nhú Vater, chi m
tỷ l khoảng 0,2% trong tất cả các loại ung thư đường tiêu hóa, khoảng 7% 9% trong các loại ung thư quanh bóng Vater (đứng hàng thứ hai chỉ sau ung
thư đầu tụy) [87].
Bóng Vater có liên quan ch t chẽ về m t giải phẫu với đường mật ch nh
ngoài gan nên b nh thường có bi u hi n l m sàng sớm hơn so với c c loại ung
thư kh c Nhờ vậy khả năng điều tr phẫu thuật tri t căn đối với ung thư bóng
Vater (50% trường hợp) cao hơn so với c c loại ung thư kh c quanh bóng
Vater (10% trường hợp) Do đó tiên lượng sống còn sau điều tr ung thư bóng
Vater tốt hơn [6]. Tỷ l tái phát sau phẫu thuật của ung thư bóng Vater thấp
và tỷ l sống 5 năm sau phẫu thuật từ 33% - 68% [104],[107].
M c dù phẫu thuật c t đầu tụy t tràng là phương ph p điều tr tối ưu,
nhưng vẫn được xem là phẫu thuật phức tạp có nhiều kỹ thuật đ tái lập lưu
thông tụy tiêu hóa, có nhiều tai bi n bi n chứng và tỷ l t vong khá cao. Tại
thời đi m phẫu thuật này được Whipple m tả lần đầu tiên vào năm 1935, tỷ
l t vong là 50% [15].
Hi n nay, nhờ sự ti n bộ của khoa học kỹ thuật, sự phát tri n của gây mê
hồi sức và kinh nghi m của phẫu thuật viên, phẫu thuật c t đầu tụy t tràng đã
có nhiều cải ti n kỹ thuật, giảm đ ng k tỷ l t vong mang lại cơ hội sống sót
cho người b nh. Theo c c c ng trình nghiên cứu đã c ng bố trong mười năm
trở lại đ y thì tỷ l t vong sau phẫu thuật chi m khoảng 10% - 12% [6],[11].
Ở những Trung tâm phẫu thuật có kinh nghi m, tỷ l t vong còn thấp hơn
như: Choi S.B (2011), tỷ l t vong sau phẫu thuật 2,6% [47].
2
Trong nước, phẫu thuật này chỉ được thực hi n ở các Trung tâm phẫu
thuật lớn, hi n nay đang từng bước chuy n giao kỹ thuật cho các B nh vi n
tuy n tỉnh. Tỷ l t vong sau phẫu thuật c t đầu tụy tá tràng vẫn còn giao
động theo chiều hướng cải thi n m c dù số ca mổ chưa nhiều như: Nguyễn
Tấn Cường (2004), có tỷ l t vong 12,2% [7]. Lê Lộc và Phạm Như Hi p
(2004), không có t vong sau phẫu thuật [15].
Các bi n chứng sau phẫu thuật c t đầu tụy tá tràng đã được ki m soát và
x trí khá tốt, dò tụy không còn là bi n chứng đ ng sợ sau phẫu thuật như
trước đ y nhưng vẫn là bi n chứng thường g p với tỷ l thay đổi từ 0 - 25%
đòi hỏi phải cải ti n kỹ thuật [94].
Cải thi n thời gian sống thêm sau phẫu thuật là vấn đề rất được quan tâm
đối với cả phẫu thuật viên và người b nh. Tuy nhiên, thời gian sống thêm sau
phẫu thuật không chỉ phụ thuộc vào y u tố kỹ thuật mà còn phụ thuộc vào đ c
đi m b nh lý ung thư bóng Vater như: mức độ xâm lấn, mức độ di căn hạch
và các y u tố nguy cơ gây tái phát [57].
Vi c tìm hi u đ c đi m b nh lý ung thư bóng Vater, nghiên cứu áp dụng
các kỹ thuật điều tr phù hợp nhằm giảm thi u các tai bi n, bi n chứng phẫu
thuật và tỷ l t vong, giúp cải thi n thời gian sống thêm sau phẫu thuật cho
người b nh trong điều ki n hi n nay tại Vi t Nam là vấn đề cấp thi t góp
phần chuẩn hóa và mở rộng phương ph p phẫu thuật này đ n các B nh vi n
tuy n tỉnh.
T i thực hi n đề tài:
ắ đầu tụy -
đ
Vater”. Với hai mục tiêu sau:
1. ghi
i
i m kỹ thu
2. Nghiên c
tụy -
g
g
g i
g h
g
v
h gi
g Vater.
h
g h
h
g Vater.
h
ắ
ầu
3
Chƣơng 1
TỔNG QUAN
1. SƠ LƢỢC ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU KHỐI TÁ TỤY
1.1. Giải phẫu khối tá tụy
1.1.1. Giải phẫu tá tràng
1.1.1.1. Hình thể ngoài
Tá tràng b t đầu từ môn v đ n góc tá hỗng tràng, tá tràng dài 25- 30 cm,
đường kính 3 - 4 cm. Phần đầu phình to thành hành tá tràng, phần xuống hẹp
ở giữa nơi có nhú t lớn, phần ngang cũng hẹp ở chỗ bó mạch mạc treo tràng
trên đi qua tá tràng nằm sát thành bụng sau và các mạch m u trước cột sống,
thường có hình giống chữ C ôm lấy đầu tụy và chia làm 4 phần [1],[9],[18].
- Phần trên (D1): B t đầu từ môn v 2/3 đầu phình to thành hành tá
tràng, phần trên nằm ngang hơi ch ch lên trên ra sau và sang phải ngang mức
đốt sống th t lưng I.
- Phần xuống (D2): Chạy thẳng xuống dọc bờ phải đốt sống th t lưng I
đ n đốt sống th t lưng III trước thận phải, giữa phần trên và phần xuống là
góc tá tràng trên. Tá tràng D2 là một trong những đoạn rất khó khăn đ ti p
cận trong quá trình phẫu thuật vùng t đầu tụy vì sự cố đ nh của tá tràng với
đầu tụy, h thống mạch máu nuôi dưỡng cho t tràng và đầu tụy.
- Phần ngang (D3): V t ngang đốt sống th t lưng ngang mức sụn gian
đốt sống th t lưng III và IV từ phải sang tr i đè lên động mạch chủ bụng và
tĩnh mạch chủ dưới, ph a trước có động mạch mạc treo tràng trên.
- Phần lên (D4): Chạy lên trên hơi ch ch sang tr i đ tới góc tá hỗng
tràng nằm bên trái cột sống, cạnh động mạch chủ. Các phần này cùng với đầu
tụy dính vào thành bụng sau bởi mạc dính tá tụy. Mạc dính tá tụy được bi t
đ n là mạc dính Treitz, thủ thuật Kocher chính là kỹ thuật phẫu tích mạc dính
4
Treitz đ tách m t sau t tràng và đầu tụy ra khỏi thành bụng sau. Riêng góc
tá hỗng tràng dính vào thành bụng sau bởi dây chằng Treitz đi từ trụ phải cơ
hoành đ n góc tá hỗng tràng.
(A)
(B)
Hình 1.1: Nhữ g hay ổi v trí bám của dây chằng Treitz.
(A) Dây chằng Treitz bám từ D3 - D4 và góc Treitz, (B) chỉ bám ở góc Treitz.
Nguồn: Skandalakis (2006)[114]
1.1.1.2. Cấu tạo trong của tá tràng
Cấu tạo tá tràng từ ngoài vào trong gồm 5 lớp: lớp thanh mạc, lớp dưới
thanh mạc, lớp cơ lớp dưới niêm mạc và lơp niêm mạc [18].
- Lớp thanh mạc: Là lớp phúc mạc tạng bao bọc tá tràng.
- Lớp dƣới thanh mạc: Lớp ngăn c ch giữa thanh mạc và lớp cơ
- Lớp cơ: Gồm lớp cơ dọc ở nông và lớp cơ vòng ở sâu.
- Lớp dƣới niêm mạc: Tổ chức liên k t mỏng và nhão chứa nhiều mạch
máu và thần kinh chi phối.
- Lớp niêm mạc: Gồm có mao tràng, n p vòng, n p dọc và các tuy n tá
tràng (tuy n Lieberkuhn, tuy n Brunner và các nang bạch huy t).
1.1.2. Giải phẫu tụy
Tu là một cơ quan mềm hình thon dài dẹt nằm v t ngang cột sống th t
lưng, ch ch lên trên sang trái ở phía sau phúc mạc bên phải của tu là t
tràng bên trái là l ch k ch thước thay đổi, dài 12 - 20 cm, cao 6 cm và dày 3
cm, ở người trưởng thành tu n ng khoảng 70 - 100 gam [61] Tu được bao
5
phủ bởi một lớp m liên k t tốt nhưng kh ng có bao tu thật sự và được chia
thành 4 phần [9],[61],[132].
Hình 1.2: V trí và liên quan của khối tá tụy với
ơ
a
g ổ phúc mạc
Nguồn: Windsor JA (2012)[125]
- Vùng đầu tụy: Đầu tu dẹt gần như hình vu ng, tá tràng vây quanh và
được bọc chung trong hai lá mạc treo tá tụy còn gọi là mạc dính tá tụy, phần
dưới của đầu tụy tách ra một mỏm gọi là mỏm móc, giữa đầu và thân tụy có
khuy t tụy, sau khuy t tụy là động mạch chủ bụng và tĩnh mạch c a, trên
khuy t tụy có động mạch thân tạng, dưới khuy t tụy có động mạch mạc treo
tràng trên.
h
: Li
a
ủa ụy với
ạch máu lớn.
Nguồn: Skandalakis (2006)[114]
6
- Eo tu
Eo tụy là phần th t lại từ ph a đầu tu và hướng về bên tr i nối
đầu tu với th n tu chiều dài khoảng 1 5 - 2 cm và rộng từ 3 0 - 4,0 cm.
Hình 1.4: M t cắ
ng dọc ngang qua eo tụy.
Nguồn: Kimura W (2000) [85]
- Th n tu : Th n tu b t đầu từ khuy t tụy chạy về ph a bên tr i nằm
trước động TM lách và ĐM chủ bụng. Thân tụy có hai chiều cong: lõm ra
trước ôm cột sống, lõm ra sau ôm dạ dày, có ba m t và ba bờ.
- Đu i tu : Ranh giới giữa th n tu và đu i tu thì kh ng ph n bi t được
rõ ràng đu i tu như một lưỡi ti p nối theo th n tu
đu i tụy hướng vào rốn
l ch trong 50% trường hợp.
1.1.3. Hệ thống ống tuyến của tụy
1.1.3.1. Ống tụy chính:
trục của tu
ng tu ch nh chạy từ đu i tu qua th n tu theo
b t ch o qua cột sống ngang mức đốt sống ngực số 12 và đốt
sống th t lưng số 2. ng tụy chính dài khoảng 18 - 30 cm lớn nhất ở đầu tụy
(3 - 4 mm) và nhỏ dần về ph a đu i tụy
thân và 1 - 2 mm ở đu i tụy [114].
ng tụy có đường kính 2 - 3 mm ở
- Xem thêm -