MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ................................................................................................................1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN ĐỐI CHIẾU.............................................2
1.1. Thông tin kế toán cần thiết cho ngƣời sử dụng. ....................................................2
1.1.1. Khái niệm và sự cần thiết của thông tin kế toán .............................................2
1.1.1.1. Khái niệm kế toán: ...................................................................................2
1.1.1.2. Chức năng cơ bản của kế toán ..................................................................3
1.1.1.3. Nhiệm vụ và mục tiêu của kế toán ...........................................................3
1.2. Môi trƣờng kinh doanh và các loại hình kinh doanh doanh nghiệp .....................3
1.2.1. Môi trƣờng kinh doanh ...................................................................................3
1.2.3 Các loại hình doanh nghiệp .............................................................................3
1.3. Nguyên nhân hình thành môn kế toán đối chiếu...................................................4
1.4. Đối tƣợng kế toán. .................................................................................................4
1.4.1 Tài sản (Assets) ................................................................................................5
1.4.2 Nguồn hình thành (nguồn vốn) ........................................................................6
1.4.2.1. Nợ phải trả (Liabilities) ............................................................................6
1.4.2.2. Vốn chủ sở hữu (Owner’s equity) ............................................................6
1.5. Các nguyên tắc kế toán .........................................................................................7
1.5.1. Nguyên tắc giá phí (cost principle) .................................................................7
1.5.2. Hoạt động liên tục (Going-concern Assumption)...........................................7
1.5.3. Nguyên tắc phù hợp (Matching principle)......................................................7
1.5.4. Nguyên tắc thông tin đầy đủ ...........................................................................8
1.5.5. Nguyên tắc trọng yếu (Materiality principle) .................................................8
1.5.6. Nguyên tắc thận trọng (Conservation principle) ............................................8
1.5.7. Nguyên tắc nhất quán (Consitency principle) ................................................8
1.5.8. Nguyên tắc khách quan (Objective principle) ................................................8
1.6. Các khái niệm đƣợc thừa nhận:.............................................................................8
Chƣơng 2: MÔ HÌNH KẾ TOÁN ..............................................................................12
2.1. Kế toán v ph n loại kế toán ...............................................................................12
2.1.1 Khái niệm:......................................................................................................12
2.1.2 Phân loại: .......................................................................................................12
2.2. Thông tin kế toán và việc ra quyết định ..............................................................13
2.2.1 Đối tƣợng sử dụng thông tin kế toán ............................................................. 13
2.2.2 Thông tin kế toán và việc ra quyết định ........................................................ 13
2.2.3 Các tổ chức ảnh hƣởng đến môi trƣờng kế toán............................................ 13
2.3. Tình hình tài chính .............................................................................................. 14
2.4.1 Tình hình tài chính của doanh nghiệp ........................................................... 14
2.4.2 Các nghiệp vụ ảnh hƣởng đến vốn chủ sở hữu ............................................. 14
2.4.3 Các báo cáo tài chính ..................................................................................... 16
Chƣơng 3: TÀI KHOẢN VÀ HỆ THỐNG KẾ TOÁN KÉP .................................. 30
3.1. Tài khoản kế toán ................................................................................................ 30
3.1.3 Phân loại tài khoản và nguyên tắc ghi chép trên tài khoản ........................... 30
3.1.3.1. Phân loại tài khoản ................................................................................. 30
3.1.3.2. Tài khoản tạm thời và tài khoản thƣờng xuyên ..................................... 33
3.1.3.3. Nguyên tắc ghi chép trên tài khoản ........................................................ 34
3.1.3.4. Ghi kép (Entry – bút toán) ..................................................................... 35
3.1.5 Kỳ kế toán (Accounting period) .................................................................... 37
3.2. Quy trình kế toán ................................................................................................ 37
3.2.1 Ghi chép các nghiệp vụ: ................................................................................ 37
3.2.2 Sổ nhật ký (Journal)....................................................................................... 39
3.2.3. Sổ cái (Ledger) ............................................................................................. 41
3.2.4 Mối quan hệ giữa nhật ký và sổ cái ............................................................... 44
3.2.5 Bảng c n đối thử (Trial balance) ................................................................... 44
Chƣơng 4: ĐO LƢỜNG THU NHẬP VÀ CÁC BÚT TOÁN ĐIỀU CHỈNH....... 58
4.1. Đo lƣờng thu nhập kinh doanh ........................................................................... 58
4.1.1. Khái niệm thu nhập ...................................................................................... 58
4.1.2. Đo lƣờng thu nhập ........................................................................................ 58
4.2. Các nguyên tắc ghi nhận doanh thu và chi phí. .................................................. 59
4.2.1 Nguyên tắc ghi nhận doanh thu ..................................................................... 59
4.2.1.1. Khái niệm: .............................................................................................. 59
4.2.2.2. Điều kiện ghi nhận: ................................................................................ 59
4.2.2 Nguyên tắc ghi nhận chi phí .......................................................................... 59
4.2.2.1. Khái niệm: .............................................................................................. 59
4.2.2.2. Điều kiện ghi nhận: ................................................................................ 60
4.3. Quy trình điều chỉnh kế toán ...............................................................................60
4.3.1.1. Các bút toán điều chỉnh (Adjusting entries) ...........................................60
4.3.1.1. Khái niệm ..............................................................................................60
4.3.1.2. Phân loại .................................................................................................60
4.3.2 Tiến trình thực hiện các bút toán điều chỉnh .................................................60
4.3.2.1. Phân bổ chi phí liên quan đến nhiều kỳ .................................................60
4.3.2.3. Chi phí đã phát sinh nhƣng phải tính trƣớc ............................................63
4.3.2.4. Doanh thu đã phát sinh nhƣng phải tính trƣớc .......................................63
4.4. Bảng c n đối thử đã điều chỉnh ...........................................................................66
Chƣơng 5: KẾ TOÁN CÁC YẾU TỐ ĐẦU VÀO CHỦ YẾU.................................72
5.1. Kế toán tài sản dài hạn ........................................................................................72
5.1.1 Kế toán tài sản cố định...................................................................................72
5.1.2 Kế toán khấu hao tài sản cố định ...................................................................73
5.2. Kế toán h ng tồn kho ..........................................................................................74
5.2.1 Xác định hàng tồn kho ...................................................................................75
5.2.2 Định giá hàng tồn kho....................................................................................76
5.2.3. Xác định chi phí ............................................................................................76
5.2.4 Đánh giá h ng tồn kho ...................................................................................78
5.2.5 Các phƣơng pháp kế toán hàng tồn kho: .......................................................79
5.3 Kế toán tiền lƣơng ................................................................................................ 80
5.3.1 Kế toán tiền lƣơng .........................................................................................80
5.3.2 Kế toán các khoản nợ liên quan đến tiền lƣơng.............................................80
Chƣơng 6: HOÀN TẤT CHU TRÌNH KẾ TOÁN ...................................................82
6.1 Bảng tính (Work sheet) ........................................................................................82
6.2 Cách lập bảng tính (Work sheet)..........................................................................82
6.3 Công dụng của bảng tính .....................................................................................84
6.3.1 Bảng c n đối thử sau khóa sổ: .......................................................................85
6.3.2 Ghi chép các bút toán đảo (Reversing Entry) v o đầu kỳ kế toán sau: ........86
Chƣơng 7: KẾ TÓAN TRONG CÔNG TY SẢN XUẤT .........................................96
7.1 Chi phí sản xuất ....................................................................................................96
7.1.1 Khái niệm.......................................................................................................96
7.1.2 Phân loại chi phí sản xuất ..............................................................................96
7.1.3 Tổng hợp chi phí sản xuất và phân bổ chi phí ............................................... 97
7.2 Tính giá thành sản phẩm ...................................................................................... 98
Chƣơng 8: KẾ TOÁN TRONG CÔNG TY THƢƠNG MẠI................................ 100
8.1 Tổng quan về công ty thƣơng mại ..................................................................... 100
8.1.1 Công ty thƣơng mại ..................................................................................... 100
8.1.2 Kết quả hoạt động của công ty thƣơng mại ................................................. 100
8.2 Ghi chép nghiệp vụ kế toán ............................................................................... 101
8.2.1 Các nghiệp vụ liên quan doanh thu bán hàng .............................................. 101
8.2.2. Doanh thu gộp (Gross Sales) ...................................................................... 101
8.2.2 Các nghiệp vụ liên quan giá vốn hàng bán (Cost of good sold) .................. 103
8.2.2.1. Phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên (Perpetual inventory method) .... 103
8.2.2.2. Phƣơng pháp kiểm kê định kỳ (Periodic inventory method) ............... 103
8.2.3 Các nghiệp vụ liên quan mua hàng (Purchase) ........................................... 103
8.2.3.1. Phƣơng pháp giá gộp (Gross method) ................................................. 103
8.2.3.2. Phƣơng pháp giá thuần (Net method) .................................................. 105
8.2.3.3. Chi phí vận chuyển hàng mua (Freight in) .......................................... 107
8.2.3.4 Các nghiệp vụ liên quan chi phí hoạt động (Operating expenses) và lãi
ròng (Net income) ............................................................................................. 107
8.3 Các thủ tục xử lý cuối kỳ ................................................................................... 108
8.3.1 Phƣơng pháp bút toán điều chỉnh (Adjusting Entry Method) ..................... 108
8.3.2 Phƣơng pháp bút toán khóa sổ (Closing Entry Method) ............................. 108
8.3.3 Bảng tính trong công ty thƣơng mại ............................................................ 109
Chƣơng 9: HỆ THỐNG KẾ TOÁN VÀ CÁC NHẬT KÝ ĐẶC BIỆT ................ 119
9.1 Một số vấn đề chung để thiết lập hệ thống kế toán ........................................... 119
9.1.1 Các bƣớc thực hiện ...................................................................................... 119
9.1.2 Các nguyên tắc thiết kế................................................................................ 119
9.2 Hệ thống kế toán ghi chép bằng tay. .................................................................. 120
9.2.1 Nhật ký bán hàng (Sales Journal) ................................................................ 121
9.2.2 Nhật ký mua hàng (Purchases Journal) ....................................................... 122
9.2.3 Nhật ký thu tiền (Cash Receipts Journal) .................................................... 123
9.2.5 Nhật ký chung (General Ledger) ................................................................. 125
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
LỜI NÓI ĐẦU
Kế toán Mỹ là một trƣờng phái kế toán có ảnh hƣởng sâu rộng đến nhiều quốc
gia trên thế giới. Để giúp các bạn sinh viên có thêm tài liệu học tập, nghiên cứu kế
toán Mỹ, đồng thời có cơ sở đối chiếu với kế toán Việt Nam, nhằm rút ra những điểm
giống và khác nhau về lý thuyết và ứng dụng nên chúng tôi đã biên soạn cuốn giáo
trình “Đối chiếu quốc tế.kê toán”
Giáo trình bao gồm chín chương, trong mỗi chương đều có ví dụ minh họa và
bài tập để sinh viên có thể tham khảo và thực hành trên lớp cũng như tự nghiên cứu.
Các chương gồm:
STT
Nội dung
Giảng viên phụ trách
1
Chƣơng 1: Tổng quan về kế toán đối chiếu
ThS. Nguyễn Thúy Hằng
2
Chƣơng 2: Mô hình kế toán
ThS. Nguyễn Thúy Hằng
3
Chƣơng 3: Tài khoản và hệ thống kế toán kép
ThS. Nguyễn Thúy Hằng
Cn. Trần Thị Phƣơng Thảo
4
Chƣơng 4: Đo lƣờng thu nhập và các bút toán
điều chỉnh
5
Chƣơng 5: Kế toán các yếu tố đầu vào chủ yếu
Cn. Trần Thị Phƣơng Thảo
6
Chƣơng 6: Hoàn tất quy trình kế toán
Cn. Trần Thị Phƣơng Thảo
7
Chƣơng 7: Kế toán trong công ty sản xuất
Cn. Vũ Hoàng Tuyết Nhung
8
Chƣơng 8: Kế toán trong công ty thƣơng mại
Cn. Vũ Ho ng Tuyết Nhung
9
Chƣơng 9: Hệ thống kế toán và các nhật ký đặc Cn. Vũ Ho ng Tuyết Nhung
biệt
Chúng tôi rất mong nhận đƣợc sự đóng góp của quý đồng nghiệp, các em sinh viên và
quý bạn đọc để giáo trình ngày tốt hơn.
Nhóm tác giả
-1-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
Chƣơng 1: TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN ĐỐI CHIẾU
Sau khi nghiên cứu chƣơng n y, bạn sẽ hiểu thế nào là kế toán, vai trò và nhiệm vụ
của kế toán, hiểu đƣợc các đối tƣợng kế toán . Hiểu thế n o l môi trƣờng kế toán và
các nguyên tắc kế toán đƣợc chấp nhận rộng rãi cũng nhƣ khuôn mẫu khái niệm.
1.1. Thông tin kế toán cần thiết cho ngƣời sử dụng.
1.1.1. Khái niệm và sự cần thiết của thông tin kế toán
1.1.1.1. Khái niệm kế toán:
Kế toán gắn kết rất nhiều với cuộc sống công nghiệp hóa – hiện đại hóa ngày
nay, cuộc sống cá nhân của chúng ta, vô tình hay chủ ý tạo ra những ý tƣởng kế toán
theo một cách n o đó thông qua các kế hoạch bản thân lập ra khi làm với tiền. Chúng
ta cần phải lập kế hoạch chi tiêu bao nhiêu tiền và giữ lại bao nhiêu, nhƣ vậy, thông
qua hoạt động này, doanh nghiệp sẽ lập ra đƣợc ng n sách để đảm bảo cho các hoạt
động của mình. Chính vì vậy, tiền cần đƣợc chi tiêu một cách cẩn trọng, do đó các
doanh nghiệp cần nắm đƣợc dòng lƣu chuyển tiền vào và ra của các nguồn lực kinh tế.
Nhƣ vậy kế toán tổ chức và tổng hợp các thông tin kinh tế hữu ích để những ngƣời ra
quyết định, gồm cả những ngƣời bên trong doanh nghiệp (ban quản trị) lẫn bên ngoài
doanh nghiệp (các nh đầu tƣ) sử dụng các thông tin này trong việc ra quyết định nhƣ
thế nào, khi nào, và cái gì trong việc mua hay bán tài sản của đơn vị.
Theo định nghĩa của Viện kế toán Công chứng Hoa Kỳ (AICPA): kế toán “l
nghệ thuật ghi chép, phân loại và tổng hợp một cách đáng kể về tiền bạc, giao dịch và
các sự kiện, có tính chất tài chính và giải thích kết quả thực hiện”.
Theo Hiệp hội Kế toán Hoa Kỳ, kế toán đƣợc định nghĩa: “Kế toán là quá trình
nhận biết, đo lƣờng và truyền đạt thông tin kinh tế cho phép ngƣời sử dụng thông tin
đánh giá v đƣa ra quyết định kinh doanh”.
Ngƣời ra
quyết định
Hoạt động
kinh doanh
Dữ liệu
Thông tin
Đo lƣờng
Xử lý
Truyền đạt
(Ghi chép)
Hệ thống hóa
thông tin
(Báo cáo)
-2-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
1.1.1.2. Chức năng cơ bản của kế toán
- Phản ánh và giám đốc: Phản ánh v giám đốc một cách liên tục và toàn diện
các hiện tƣợng kinh tế tài chính phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp
- Cung cấp thông tin: thông qua thu thập thông tin về các sự kiện kinh tế tài
chính phát sinh, xử lý, kế toán có thể lập các báo cáo phục vụ cho viêc ra quyết định
của ngƣời sử dụng thông tin.
-
1.1.1.3. Nhiệm vụ và mục tiêu của kế toán
Ghi nhận, phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong một đơn vị kinh tế
Phân loại, tập hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
Tổng hợp số liệu
Cung cấp số liệu, thông tin cho nhà quản lý và những ngƣời có liên quan
1.2. Môi trƣờng kinh doanh và các loại hình kinh doanh doanh nghiệp
1.2.1. Môi trƣờng kinh doanh
Môi trƣờng pháp lý: bao gồm toàn bộ hệ thống văn bản pháp quy nhƣ luật kế
toán, luật thuế… v việc vận hành trong thực tế của hệ thống này.
Môi trƣờng kinh tế xã hội: ảnh hƣởng đến đối tƣợng sản xuất kinh doanh, tập
quán tiêu dùng, hình thức kinh doanh, quảng cáo, khuyến mãi…của doanh nghiệp.
Điều này yêu cầu doanh nghiệp cần có những thông tin phù hợp để tồn tại và phát
triển.
Các loại hình kinh doanh gồm: kinh doanh thƣơng mại, cung cấp dịch vụ và sản
xuất.
1.2.3 Các loại hình doanh nghiệp
Mỗi quốc gia có những loại hình doanh nghiệp khác nhau,chủ yếu phổ biến là
các loại hình doanh nghiệp tƣ nh n, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn và
công ty cổ phần. Ở Mỹ, chủ yếu là các loại hình doanh nghiệp sau:
- Doanh nghiệp tƣ nhân (Sole proprietorships): Doanh nghiệp chỉ có một chủ
sở hữu và chịu trách nhiệm vô hạn đối với tất cả các khoản nợ của doanh nghiệp.
- Công ty hợp danh (Partnerships): Doanh nghiệp có hai hay nhiều chủ sở hữu,
công ty hợp danh có thể là hợp doanh trách nhiệm vô hạn hoặc hữu hạn đối với các
khoản nợ của công ty. Các chủ phần hùn sẽ chia các khoản lãi và lỗ theo một quy định
đã thỏa thuận trƣớc và tài sản riêng của các chủ phần hùn có thể đƣợc dùng để thanh
toán các khoản nợ. Công ty hợp danh bắt buộc phải giải thể nếu có một chủ phần hùn
tút vốn hay chết.
- Công ty cổ phần (Corporations): Là doanh nghiệp tách biệt về mặt pháp lý
với các chủ sở hữu (cổ đông), các cổ đông sở hữu phần hùn qua các cổ phiếu nắm giữ,
không trực tiếp kiểm soát các hoạt động kinh doanh của công ty mà lựa chọn ra hội
đồng quản trị điều hành công ty. Các cổ đông chỉ có trách nhiệm hữu hạn đối với rủi
-3-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
ro kinh doanh của công ty. Thời gian hoạt động của công ty cổ phần không giới hạn,
các cổ đông có thể bán cổ phiếu của mình mà không làm giải thể công ty.
1.3. Nguyên nhân hình thành môn kế toán đối chiếu
Kế toán đòi hỏi phải ghi nhận, đo lƣờng, phân loại và tổng hợp các giao dịch
kinh doanh, đó l một quá trình ghi nhận và truyền đạt thông tin liên quan đến 4 giai
đoạn:
Nghiệp vụ
kinh tế phát
sinh
Các
Phân
tích và
ghi chép
báo cáo
Những
người
sử dụng
Tất cả các khóa học kế toán t i chính đều bao gồm các học phần ph n tích (định
khoản), ghi chép và thiết lập các báo cáo t i chính. Do đó, hệ thống kế toán doanh
nghiệp ở các quốc gia nói chung sẽ tập trung kỹ hơn v o bản chất của quá trình kinh
doanh v phƣơng cách m các báo cáo t i chính hỗ trợ cho những ngƣời ra quyết định,
cung cấp thông tin cho ngƣời sử dụng thông tin báo cáo tài chính hữu ích nhất, nhƣng
thực tế cho thấy, ở các quốc gia khác nhau sẽ có hệ thống chuẩn mực kế toán quốc gia
không giống nhau, vì nhiều lý do khác nhau. Một số lý do sau đ y để giải thích tại sao
có sự khác biệt đó v cũng giải thích tại sao kế toán đối chiếu lại cần thiết cho công
việc nghiên cứu tại các trƣờng giảng dạy về kế toán.
Sự phát triển xã hội lo i ngƣời
Sự hình th nh các công ty đa quốc gia
Sự hoàn thiện công tác kế toán của các quốc gia
Sự tƣơng hợp giữa các chuẩn mực kế toán
Sự khác biệt về công tác kế toán
Hệ thống luật pháp
Các nhà cung cấp tài chính (Providers of Finance)
Luật thuế
Tổ chức nghề nghiệp
Lạm phát
Lý thuyết kế toán
1.4. Đối tƣợng kế toán.
Kế toán cung cấp những công cụ, phƣơng tiện trong việc thu thập, theo dõi và
đo lƣờng kết quả hoạt động kinh doanh nhằm cung cấp thông tin kịp thời về tình hình
tài chính của doanh nghiệp. Nói một cách khác, đối tƣợng của kế toán là hoạt động
kinh doanh và tài chính của doanh nghiệp, đó l quá trình đầu tƣ, sản xuất và tiêu thụ.
Theo quy định của luật kế toán, đối tƣợng kế toán gồm:
- Tài sản cố định, tài sản lƣu động
- Nợ phải trả và vốn chủ sở hữu
-4-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
-
Các khoản doanh thu, chi phí, thu nhập và chi phí khác
Thuế và các khoản nộp ng n sách nh nƣớc
Kết quả và phân chia kết quả hoạt động kinh doanh
Các tài sản khác có liên quan đến đơn vị kế toán.
Nhƣ vậy, thực ra đối tƣợng kế toán nói chung là tài sản, nguồn hình thành tài
sản và sự vận động của tài sản trong quá trình kinh doanh.
1.4.1 Tài sản (Assets)
Tài sản là nguồn lực do doanh nghiệp kiểm soát và có thể thu đƣợc lợi ích kinh
tế trong tƣơng lai. Thông thƣờng, tài sản đƣợc biểu hiện dƣới hình thái vật chất nhƣ
nh xƣởng, máy móc, thiết bị, vật tƣ, h ng hoá hoặc không thể hiện dƣới hình thái vật
chất nhƣ bản quyền, bằng sáng chế nhƣng phải thu đƣợc lợi ích kinh tế trong tƣơng lai
và thuộc quyền kiểm soát của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, t i sản của doanh nghiệp
còn bao gồm các tài sản không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhƣng doanh
nghiệp kiểm soát đƣợc v thu đƣợc lợi ích kinh tế trong tƣơng lai, nhƣ t i sản thuê tài
chính; hoặc có những tài sản thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp v thu đƣợc lợi ích
kinh tế trong tƣơng lai nhƣng có thể không kiểm soát đƣợc về mặt pháp lý, nhƣ bí
quyết kỹ thuật thu đƣợc từ hoạt động triển khai có thể thỏa mãn các điều kiện trong
định nghĩa về tài sản khi các bí quyết đó còn giữ đƣợc bí mật và doanh nghiệp còn thu
đƣợc lợi ích kinh tế. Ngoài ra, tài sản của doanh nghiệp còn đƣợc hình thành từ các
giao dịch hoặc các sự kiện đã qua, nhƣ góp vốn, mua sắm, tự sản xuất, đƣợc cấp, đƣợc
biếu tặng. Các giao dịch hoặc các sự kiện dự kiến sẽ phát sinh trong tƣơng lai không
l m tăng tài sản.
- Tài sản thƣờng đƣợc chia thành: Tài sản lƣu động (Current assets) vả Tài sản cố
định (Fixed assets). Tài sản của doanh nghiệp l đa dạng nhƣng cũng có nhiều loại tài
sản phổ biến cho hầu hết các doanh nghiệp nhƣ:
Tài sản lƣu động (current assets):
Thƣơng phiếu phải thu (Notes receivable)
Bảo hiểm trả trƣớc (Prepaid insurance)
Tiền thuê trả trƣớc (Prepaid rent)
Vật dụng (Supplies)
Hàng tồn kho (Merchandise inventory)
Sản phẩm dở dang (work – in process inventory)
Thành phẩm (Finished goods)
Tài sản cố định (Fixed assets)
Đất đai (land)
Nh xƣởng (buildings)
Thiết bị (Equipments)
Hao mòn thiết bị (Accumulated depreciation)
Xe cộ (Vehicles)
-5-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
1.4.2 Nguồn hình thành (nguồn vốn)
Xét theo nguồn hình thành tài sản, toàn bộ vốn của doanh nghiệp đƣợc hình
thành từ nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.
1.4.2.1. Nợ phải trả (Liabilities)
Nợ phải trả l nghĩa vụ hiện tại của doanh nghiệp phát sinh từ các giao dịch và
sự kiện đã qua m doanh nghiệp phải thanh toán từ các nguồn lực của mình, nợ phải
trả xác định nghĩa vụ hiện tại của doanh nghiệp khi doanh nghiệp nhận về một tài sản,
tham gia một cam kết hoặc phát sinh các nghĩa vụ pháp lý, nghĩa l , số tiền vốn mà
doanh nghiệp đi vay, đang chiếm dụng của các đơn vị, tổ chức, cá nh n v do đó
doanh nghiệp có trách nhiệm phải hoàn trả. Ví dụ, trong quá trình hoạt động sản xuất
kinh doanh, để mở rộng sản xuất đơn vị cần vay tiền của ng n h ng để đổi mới máy
móc thiết bị,… hoặc mua nguyên vật liệu chƣa thanh toán cho ngƣời bán hay những
khoản phải thanh toán cho cán bộ công nh n viên, … đó l những khoản nợ để hình
thành nên tài sản của doanh nghiệp mà phát sinh từ các giao dịch và sự kiện đã qua,
nhƣ mua h ng hoá chƣa trả tiền, sử dụng dịch vụ chƣa thanh toán, vay nợ, cam kết bảo
hành hàng hoá, cam kết nghĩa vụ hợp đồng, phải trả nhân viên, thuế phải nộp, phải trả
khác và doanh nghiệp phải có nghĩa vụ hoàn trả. Việc thanh toán các nghĩa vụ hiện tại
có thể đƣợc thực hiện bằng nhiều cách, nhƣ: trả bằng tiền, trả bằng tài sản khác, hoặc
cung cấp dịch vụ, hoặc thay thế nghĩa vụ này bằng nghĩa vụ khác; và cuối cùng có thể
chuyển đổi nghĩa vụ nợ phải trả thành vốn chủ sở hữu. Nợ phải trả bao gồm:
Khoản phải trả (Accounts payable)
Thƣơng phiếu phải trả (Notes payable)
Lãi phải trả (Interests payable)
Lƣơng phải trả (Wages payable)
Thuế phải trả (Taxes payable)
Khách hàng ứng trƣớc (Advances from customer)
Nợ vay ngân hàng (bank loan)
Trái phiếu phải trả (Bonds payable)
1.4.2.2. Vốn chủ sở hữu (Owner’s equity)
Vốn chủ sở hữu là giá trị vốn của doanh nghiệp, đƣợc tính bằng số chênh lệch
giữa giá trị Tài sản của doanh nghiệp trừ (-) Nợ phải trả. Vốn chủ sở hữu đƣợc phản
ảnh trong Bảng c n đối kế toán, gồm: vốn của các nh đầu tƣ, thặng dƣ vốn cổ phần,
lợi nhuận giữ lại, các quỹ, lợi nhuận chƣa ph n phối, chênh lệch tỷ giá và chênh lệch
đánh giá lại tài sản.
- Vốn của các nh đầu tƣ có thể là vốn của chủ doanh nghiệp, vốn góp, vốn cổ
phần, vốn nh nƣớc.
- Thặng dƣ vốn cổ phần là chênh lệch giữa mệnh giá cổ phiếu với giá thực tế phát
hành.
- Lợi nhuận giữ lại là lợi nhuận sau thuế giữ lại để tích luỹ bổ sung vốn.
-6-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
- Các quỹ nhƣ quỹ dự trữ, quỹ dự phòng, quỹ đầu tƣ phát triển.
- Lợi nhuận chƣa ph n phối là lợi nhuận sau thuế chƣa chia cho chủ sở hữu hoặc
chƣa trích lập các quỹ.
- Chênh lệch tỷ giá, gồm: Chênh lệch tỷ giá phát sinh trong quá trình đầu tƣ x y
dựng; Chênh lệch tỷ giá phát sinh khi doanh nghiệp ở trong nƣớc hợp nhất báo cáo tài
chính của các hoạt động ở nƣớc ngoài sử dụng đơn vị tiền tệ kế toán khác với đơn vị
tiền tệ kế toán của doanh nghiệp báo cáo. Chênh lệch đánh giá lại tài sản là chênh lệch
giữa giá trị ghi sổ của tài sản với giá trị đánh giá lại tài sản khi có quyết định của nhà
nƣớc, hoặc khi đƣa t i sản đi góp vốn liên doanh, cổ phần.
Vốn chủ sở hữu bao gồm:
Vốn góp (Contributed capital)
Cổ phần thƣờng (Common stocks)
Vốn góp vƣợt mệnh giá (Additional paid in capital)
Lợi nhuận giữ lại (Retained earning)
1.5. Các nguyên tắc kế toán
1.5.1. Nguyên tắc giá phí (cost principle)
Một trong những ví dụ điển hình về nguyên tắc kế toán đƣợc chấp nhận rộng rãi
là nguyên tắc giá phí (hay còn gọi là giá gốc, giá lịch sử). Tài sản của doanh nghiệp
đƣợc ghi nhận theo nguyên tắc giá phí, tức giá mua và các chi phí có liên quan.
1.5.2. Hoạt động liên tục (Going-concern Assumption)
Báo cáo t i chính đƣợc lập dựa trên cơ sở giả định là doanh nghiệp đang hoạt
động và sẽ tiếp tục hoạt động trong tƣơng lai (không xác định).
1.5.3. Nguyên tắc phù hợp (Matching principle)
Một trong những nhiệm vụ quan trọng của kế toán l xác định kết quả kinh lãi,
lỗ sau một kỳ hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, nguyên tắc phù hợp đƣa ra hƣớng
dẫn về việc xác định chi phí để tính lãi, lỗ của kế toán. Chi phí để tính lãi, lỗ kế toán là
tất cả các giá phí phải gánh chịu để tạo nên doanh thu đã ghi nhận trong kỳ.
Nhƣ vậy, giữa chi phí và doanh thu phải có sự phù hợp khi ghi nhận. Ví dụ:
trong kỳ sản xuất đƣợc 1.000 sản phẩm, nhƣng chỉ tiêu thụ đƣợc 800 sản phẩm thì kế
toán ghi nhận doanh thu trên 800 sản phẩm v chi phí tƣơng ứng với 800 sản phẩm
tiêu thụ.
-7-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
1.5.4. Nguyên tắc thông tin đầy đủ
Báo cáo tài chính của doanh nghiệp phải đƣợc trình b y đầy đủ và dễ hiểu đối
với ngƣời sử dụng và phải bao gồm tất cả các thông tin quan trọng liên quan đến việc
kinh doanh của đơn vị.
1.5.5. Nguyên tắc trọng yếu (Materiality principle)
Thông tin đƣợc xem là trọng yếu nếu nó trình bày sai hoặc thiếu sẽ làm ảnh
hƣởng đến quyết định của nh đầu tƣ. Tức báo cáo tài chính có thể bỏ qua các thông
tin đƣợc xem là không quan trọng.
Mức trọng yếu phụ thuộc vào tính chất của các khoản mục và nó mang tính xét
đoán, không phải là một con số tuyệt đối. Một khoản mục có thể là trọng yếu đối với
công ty nhỏ nhƣng không trọng yếu đối với công ty lớn. Nhƣ vậy, một thông tin đƣợc
xem là trọng yếu khi việc che dấu, trình bày sai, bỏ sót l m bóp méo quan điểm của
báo cáo tài chính.
1.5.6. Nguyên tắc thận trọng (Conservation principle)
Nguyên tắc thận trọng đƣợc áp dụng khi có các khả năng ảnh hƣởng xấu đến
tình hình tài chính của công ty để bảo to n tính đúng đắn và chính xác của kế toán.
Nội dung của nguyên tắc thận trọng
Doanh nghiệp phải thận trọng trong việc xem xét, cân nhắc các khoản ƣớc
tính kế toán trong điều kiện không chắc chắn:
Phải lập dự phòng nhƣng không đƣợc lập quá lớn.
Không đánh giá quá cao giá trị tài sản và các khoản thu nhập.
Không đánh giá quá thấp các khoản nợ và chi phí.
Doanh thu và chi phí phải đƣợc ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về
khả năng thu lợi ích kinh tế.
1.5.7. Nguyên tắc nhất quán (Consitency principle)
Theo nguyên tắc này, doanh nghiệp phải áp dụng một cách thống nhất các
phƣơng pháp kế toán và các chính sách kế toán từ niên độ n y sang niên độ khác để
đảm bảo khả năng so sánh các báo cáo ở các kỳ kế toán khác.
1.5.8. Nguyên tắc khách quan (Objective principle)
Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh phải đƣợc ghi nhận một cách khách quan và dữ
liệu ghi nhận đƣợc kiểm chứng qua các chứng từ kế toán.
1.6. Các khái niệm đƣợc thừa nhận:
- Khái niệm cân đối kế toán ( Dual aspect concept)
Tài sản = Nguồn vốn (nguồn hình thành tài sản)
Hay Tổng Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu
-8-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
Bất cứ tài sản nào còn lại sau khi đã thanh toán các khoản nợ đều sẽ là trái
quyền (claim) của các nh đầu tƣ vốn. Bất cứ tài sản nào không thuộc trái quyền của
các chủ nợ đều thuộc trái quyền của các nh đầu tƣ vốn.
-
Khái niệm tổ chức – đơn vị kế toán (Entity concept)
Mỗi doanh nghiệp đƣợc xem là một tổ chức độc lập với chủ sở hữu v độc lập
với các doanh nghiệp khác.
-
Khái niệm thƣớc đo tiền tệ (Money measurement concept)
Những nghiệp vụ kinh tế phát sinh đƣợc kế toán ghi chép v báo cáo theo đơn
vị tiền tệ. Những nghiệp vụ không thể hiện bằng tiền (biểu hiện của giá trị), kế toán
không thể ghi nhận đƣợc.
- Khái niệm hoạt động liên tục (Going – concern concept)
Kế toán giả thiết rằng một doanh nghiệp sẽ tiếp tục hoạt động liên tục không
thời hạn trừ khi có sự khẳng định chắc chắn về việc đóng cửa, giải thể.
Dấu hiệu hoạt động không liên tục:
Thua lỗ kéo dài và khoản lỗ gần bằng hoặc lớn hơn vốn chủ sở hữu và chủ
sở hữu không cam kết tiếp tục tài trợ
Không có khả năng thanh toán nợ ngắn hạn
Các cổ đông có ý định không tiếp tục kinh doanh
Đang bị thƣa kiện m chƣa có kết quả xác định, nhƣng doanh nghiệp có thể
bị giải thể, phá sản nếu thua kiện
- Khái niệm giá phí – giá thành (Cost concept)
Mọi tài sản doanh nghiệp mua v o đƣợc ghi theo giá vốn thực tế (giá gốc),
không chịu ảnh hƣởng của giá thị trƣờng (lúc tang, lúc giảm). Giá gốc của tài sản đƣợc
tính trên cơ sở tiền hoặc khoản tƣơng đƣơng tiền đã trả, phải trả hoặc tính theo giá trị
hợp lý của tài sản đó v o thời điểm tài sản đƣợc ghi nhận.
- Khái niệm thận trọng (Convervatism concept)
Kế toán chỉ công nhận một khoản lãi khi đã có minh chứng chắc chắn và ghi
nhận một khoản lỗ khi có chứng cứ có thể. Thận trọng là ghi việc tăng vốn chủ sở hữu
khi nào có chứng cứ chắc chắn nhƣng ghi giảm ngay khi chƣa có chứng cứ chắc chắn.
- Khái niệm thực chất (Materiality concept)
Đòi hỏi ghi chép các yếu tố đƣợc coi là quan trọng và bỏ qua các yếu tố không
quan trọng, nếu các yếu tố bỏ qua đó không ảnh hƣởng đến sự nhận xét đánh giá đối
với ngƣời sử dụng các thông tin kế toán.
- Khái niệm bán hàng – có thể thực hiện (Realization concept)
Kế toán ghi nhận, phản ánh nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo đúng thực tế.
-9-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
Ví dụ: kế toán ghi nhận các khoản doanh thu khi việc giao h ng đã ho n th nh
v ngƣời mua chấp nhận sẽ thanh toán.
- Khái niệm phù hợp (Matching concept)
Đòi hỏi ghi nhận các khoản chi phí trong một kỳ phải phù hợp, liên quan với
doanh thu trong cùng kỳ kế toán.
BÀI TẬP CHƢƠNG 1
Bài số 1
Trong mỗi tình huống sau, hãy cho biết nguyên tắc hoặc giả định kế toán nào
đƣợc áp dụng:
1. Trong tháng 12 năm 2011, ACE Landscaping đã nhận một đơn đặt hàng của khách
hàng và trả trƣớc bằng tiền mặt để trồng cỏ tại một ngôi nhà mới, chƣa sẵn s ng để
trồng cho đến tháng 3 năm 2012. ACE phải ghi nhận doanh thu từ đơn đặt hàng của
khách h ng trong tháng 3 năm 2012, không phải tháng 12 năm 20111.
2. Nếu chi tiền mặt để mua một miếng đất với giá $51,000 thì miếng đất đƣợc báo cáo
trên bảng c n đối kế toán của ngƣời mua là $51,000
3. Jay Keren sở hữu cả hai công ty: Sailing Passions và Dockside Supplies. Trong việc
lập các báo cáo tài chính cho công ty Dockside Supplies, Keren chắc chắn các nghiệp
vụ chi phí của Sailing Passions đã ghi chép riêng biệt với các báo cáo tài chính của
Dockside.
Bài số 2
Dữ liệu tổng hơp dƣới đ y đã đƣợc thực hiện từ sổ sách của Peppe Company
v o ng y 31 tháng 12 năm 2011, kết thúc năm t i chính:
1. Doanh thu: Doanh thu bằng tiền mặt năm 2011 l $150,000 v doanh thu bán chịu là
$120,000.
2. Tiền mặt thu đƣợc trong năm 2011: Thu $40,000 từ doanh thu bán chịu năm 2011
và nhận trƣớc $30,000 sẽ thực hiện doanh thu năm 2012.
3. Chi phí: Chi tiền mặt cho chi phí phát sinh năm 2011 l $180,000 v chi phí phát
sinh nhƣng chƣa trả tiền năm 2011 l $70,000
4. Chi trả tiền mặt trong năm 2011: Trả cho chi phí đã nợ năm 2010 l $20,000 v trả
cho chi phí phát sinh mắc nợ năm 2011 l $40,000 v trả trƣớc $9,000 cho chi phí sẽ
phát sinh năm 2012.
Yêu cầu:
Ho n xác định lãi thuần trên cơ sở tiền mặt v cơ sở dồn tích.
Bài số 3
Kiểm tra kiến thức của bạn bằng cách trả lời các câu trả lời đúng:
1. Những ngƣời sử dụng thông tin kế toán bên ngoài bao gồm tất cả những ngƣời
sau ngoại trừ:
-10-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
2.
3.
4.
5.
a. Nh đầu tƣ
b. Nghiệp đo n lao động
c. Nhà quản lý kế hoạch chung
d. Công chúng
Kế toán giống nhƣ?
a. Ghi sổ? (Bookeeping)
b. Hệ thống máy tính? (Computer system)
c. Hệ thống thông tin quản trị (Management information system)
d. Không có c u n o đúng (None of the above)
Những nhóm n o sau đ y sử dụng thông tin kế toán cho việc lập kế hoạch lợi
nhuận (profitability) và tiền mặt (liquidity) cho công ty?
a. Những nhà quản tri (Management)
b. Những nh đầu tƣ (Investors)
c. Những nhà cho vay (Creditors)
d. Những nhà lập kế hoạch kinh tế (Economic planners)
Những nhóm n o sau đ y quan t m nhiều nhất đến thông tin kế toán để xác
định khả năng của công ty để thanh toán các khoản nợ vay?
a. Những nhà quản trị (Management)
b. Những nh đầu tƣ (Investors)
c. Những nhà cho vay (Creditors)
d. Cơ quan ban h nh văn bản (Regulatory Agencies)
Ngƣời n o dƣới đ y không phải l ngƣời sử dụng thông tin kế toán quản trị?
a. Quản lý cửa hàng
b. Trƣởng phòng hành chính
c. Chủ nợ
d. Trƣởng phòng tài chính
-11-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
Chƣơng 2: MÔ HÌNH KẾ TOÁN
Nội dung chƣơng n y sẽ giúp bạn đọc hiểu đƣợc cách phân loại kế toán trong
doanh nghiệp, thông tin kế toán cung cấp cho các đối tƣợng sử dụng, các tổ chức ảnh
hƣởng đến môi trƣờng kế toán, phƣơng trình kế toán căn bản và báo cáo tài chính mà
doanh nghiệp cung cấp.
2.1. Kế toán và phân loại kế toán
2.1.1 Khái niệm:
Kế toán là một hệ thống thông tin đo lƣờng, xử lý và cung cấp các thông tin tài
chính nhằm giúp chủ sở hữu sử dụng hiệu quả tài sản của doanh nghiệp. Kế toán là
một nghệ thuật của việc phân loại (classifying), ghi chép (recording), tổng hợp
(summarising) tất cả các nghiệp vụ phát sinh (transactions) tại một doanh nghiệp theo
những hình thức riêng có của mình, đồng thời góp phần lý giải kết quả của những
nghiệp vụ đó. Thiết lập một hệ thống thông tin kế toán cung cấp cho các đối tƣợng cần
thông tin, hỗ trợ cho tiến trình ra quyết định.
2.1.2 Phân loại:
a. Kế toán tài chính (Financial accounting)
Kế toán tài chính cung cấp các thông tin kế toán hữu ích cho các chủ thể bên
ngoài doanh nghiệp trong việc ra quyết định. Quyết định của họ có liên quan đến
doanh nghiệp nhƣ quyết định về khả năng đầu tƣ, thời điểm đầu tƣ hay rút lại đầu tƣ,
hoặc ý định cho doanh nghiệp vay v.v.... Những ngƣời bên ngoài doanh nghiệp nhƣ
những ngƣời chủ đầu tƣ, những ngƣời cho vay, những nhà cung cấp, khách hàng,
những nh ph n tích v tƣ vấn tài chính, luật sƣ, kinh tế gia, những nhà nghiên cứu,
những tổ chức nhƣ cơ quan thuế vụ, thị trƣờng chứng khoán, báo chí v cơ quan thông
tấn, hiệp hội lao động, và công chúng.
b. Kế toán quản trị (Management accounting)
Kế toán quản trị cung cấp các thông tin kế toán hữu ích cho những nhà quản lý
trong nội bộ doanh nghiệp theo các cấp độ quản lý. Những ngƣời quản lý doanh
nghiệp chịu trách nhiệm về việc đánh giá quá trình hoạt động đã qua, lập các kế hoạch
kinh doanh tƣơng lai, xác định mục tiêu v phƣơng pháp thực hiện để đạt mục tiêu.
Tóm lại, để đáp ứng nhu cầu đa dạng của các nhóm đối tƣợng khác nhau, kế
toán đƣợc phân chia thành hai bộ phận là kế toán tài chính và kế toán quản trị.
Kế toán tài chính là bộ phận kế toán chủ yếu cung cấp thông tin cho các đối
tƣợng ở bên ngoài doanh nghiệp với mục đích kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp.
-12-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
Kế toán quản trị là bộ phận kế toán chỉ cung cấp số liệu để sử dụng trong phạm
vi nội bộ doanh nghiệp với mục đích kiểm tra v điều hành hoạt động của doanh
nghiệp.
2.2. Thông tin kế toán và việc ra quyết định
2.2.1 Đối tƣợng sử dụng thông tin kế toán
- Các nhà quản lý doanh nghiệp (Management)
Các nhà quản lý doanh nghiệp (Management) sử dụng thông tin kế toán để đƣa
ra các quyết định điều hành hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
- Những ngƣời có lợi ích trực tiếp với hoạt động kinh doanh
Những ngƣời có lợi ích trực tiếp với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
bên ngoài doanh nghiệp nhƣ nh đầu tƣ hiện tại v tƣơng lai (Present or Potential
Invertos). Chủ nợ hiện tại v tƣơng lai (Present or Potential Creditors).
- Những ngƣời có lợi ích gián tiếp với hoạt động kinh doanh
Cơ quan thuế (Tax Authorities).
Cơ quan chức năng
Các đối tƣợng sử dụng khác bên ngoài doanh nghiệp.
2.2.2 Thông tin kế toán và việc ra quyết định
Mục đích quan trọng của việc nghiên cứu kế toán l để có một kiến thức và khả
năng chuyên môn để tham gia vào những quyết định quan trọng. Thông tin do kế toán
cung cấp làm nền tảng để ra những quyết định cho cả các đối tƣợng bên trong và bên
ngoài doanh nghiệp.
- Những ngƣời sử dụng thông tin bên ngoài:
Những ngƣời sử dụng thông tin bên ngoài doanh nghiệp có thể quyết định liên
quan đến doanh nghiệp về khả năng đầu tƣ, thời điểm đầu tƣ hay rút vốn, ý định cho
doanh nghiệp vay vốn…họ gồm các cổ đông (chủ đầu tƣ), những ngƣời cho vay,
khách hàng, các tổ chức nhƣ cơ quan thuế, báo chí…
- Những ngƣời sử dụng thông tin nội bộ:
Những ngƣời sử dụng thông tin nội bộ doanh nghiệp là những ngƣời sử dụng
thông tin kế toán để đƣa ra các quyết định điều hành hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp, họ là các nhà quản lý của doanh nghiệp.
2.2.3 Các tổ chức ảnh hƣởng đến môi trƣờng kế toán
- Uỷ ban chuẩn mực kế toán tài chính (Financial Accounting Standards BoardFASB): là tổ chức đƣợc chỉ định trong việc thiết lập các chuẩn mực kế toán và
báo cáo tài chính. Vai trò của FASB l để thiết lập sự tƣơng đồng về các vấn
đề kế toán, để giải thích các nguyên tắc kế toán và thực hành kế toán luôn
đƣợc chuẩn hóa, thích hợp thông qua việc công bố các vấn đề kế toán một
-13-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
-
cách đa dạng. Trong số những công bố này có một loạt các báo cáo chuẩn mực
kế toán t i chính đƣợc công nhận là thành công nhất ủy ban. Các báo cáo đƣợc
ban hành bởi Ủy ban kể từ năm 1973, hiện nay nó đƣợc xem nhƣ một phần
chính của các nguyên tắc và các chuẩn mực kế toán chuyên nghiệp v đƣợc
biết nhƣ l các nguyên tắc kế toán chung đƣợc chấp nhận rộng rãi (GAAP)
Ủy ban chứng khoán (Securities and Exchange Commission- SEC).
Viện kế toán công Hoa Kỳ (American Institute of Certified Public
Accountants- AICPA).
Viện kế toán quản trị (Institute of Management Accountants - IMA)
Viện kiểm toán nội bộ (Institute of Internal Auditors - IIA)
Hiệp hội kế toán Hoa Kỳ (American Accounting Association- AAA).
2.3. Tình hình tài chính
2.4.1 Tình hình tài chính của doanh nghiệp
Tình hình tài chính của tổ chức kinh doanh thể hiện qua tài sản và nguồn hình
thành tài sản của doanh nghiệp tại một thời điểm, theo phƣơng trình kế toán
(Accounting equation):
ASSETS = LIABILITIES + OWNER’S EQUITY
A = L + O.E
Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu
(Assets = Liabilities + Owner’s equity).
2.4.2 Các nghiệp vụ ảnh hƣởng đến vốn chủ sở hữu
Có 4 loại nghiệp vụ ảnh hƣởng đến vốn chủ sở hữu.
-
Hai loại nghiệp vụ l m tăng vốn: đầu tƣ vốn của chủ sở hữu, và doanh thu của
doanh nghiệp.
Hai loại nghiệp vụ làm giảm vốn: rút vốn của chủ sở hữu, và chi phí của doanh
nghiệp.
Ảnh hƣởng của 4 loại nghiệp vụ đến vốn chủ sở hữu đƣợc mô tả theo sơ đồ
sau:
-14-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
Increase
Decrease
Rút vốn - Chia cổ tức
( Withdrawals) – (Dividend)
Đầu tƣ của CSH
(I – Investment)
Vốn CSH
(Owner’s
Equity)
+
Doanh thu
(R – revenues)
-
Chi phí
(E – Expense)
Bốn loại nghiệp vụ trên đƣợc gọi là các nghiệp vụ vốn chủ sở hữu, hay là O.E.
transactions (Owner’s Equity Transactions). Ngo i ra còn có các nghiệp vụ không ảnh
hƣởng đến vốn chủ sở hữu gọi là NOE (Not an O.E. transactions).
Phân tích ảnh hƣởng của các NVKTPS ảnh hƣởng đến PTKT
Mỗi nghiệp vụ ảnh hƣởng đến ít nhất 2 tài khoản. Các bƣớc ghi chép một
nghiệp vụ:
Xác định ảnh hƣởng của nghiệp vụ đến các khoản mục có liên quan.
Phân tích sự tăng, giảm của các khoản mục
Xác định loại nghiệp vụ kinh tế phát sinh (I,R,W,D,E (OE) or NOE)
Kiểm tra tính cân bằng của phƣơng trình sau khi ghi chép nghiệp vụ
Ví dụ: Tại công ty cổ phần Kenny D chuyên thực hiện các nghiệp vụ môi giới
mua bán bất động sản để nhận hoa hồng (commission) trong tháng đầu tiên có các
nghiệp vụ (transactions) phát sinh nhƣ sau:
1. Đầu tƣ $100,000 bằng cách phát hành 10.000 cổ phiếu, mệnh giá $10.
2. Chi tiền mua một khu nh l m văn phòng trị giá $50.000, trong một
miếng đất trị giá $20,000
-15-
Giáo trình: Đối chiếu kế toán quốc tế
3. Mua chịu một số vật dụng (supplies) trị giá $15,000.
4. Thanh toán $10,000 tiền mua vật dụng ở nghiệp vụ 3.
5. Công ty thực hiện môi giới mua bán BĐS cho khách h ng v nhận
đƣợc hoa hồng $15,000.
6. Công ty thực hiện dịch vụ môi giới mua bán BĐS khác, khách h ng
đồng ý khoản hoa hồng $20,000 nhƣng chƣa thanh toán.
7. Khách hàng thanh toán $12,000 tiền thiếu ở NV (6)
8. Công ty chi trả phí thuê trang thiết bị trong tháng là $3,000 và tiền
lƣơng cho nh n viên $500
9. Công ty nhận hóa đơn các chi phí tiện ích (Utility expense) sử dụng
trong tháng là $800, chƣa thanh toán.
10. Công ty công bố và chia cổ tức cho cổ đông trị giá $1,000.
Yêu cầu: Xác định ảnh hƣởng của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đến phƣơng trình kế
toán.
2.4.3 Các báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính tổng quát ghi nhận các thông tin t i chính lien quan đến các
quyết định đầu tƣ, các quyết định về tín dụng và các quyết định về chính sách chung.
Có hai loại báo cáo tài chính sử dụng rộng rãi là:
-
Bảng c n đối kế toán (Balance sheet) dùng để ghi nhận tài sản, nợ phải trả
và vốn chủ sở hữu vào một thời điểm nhất định.
Báo cáo thu nhập (Income Statement): dùng để ghi nhận các khoản doanh
thu, chi phí, thu nhập hoặc lỗ thuần.
Báo cáo vốn chủ sở hữu (Statement of owner’s equity): phản ánh tình hình
biến động vốn chủ sở hữu trong một thời kỳ.
Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ (Statement of Cash Flows): dùng để ghi nhận
tình hình lƣu chuyển tiền tệ thông qua các hoạt động kinh doanh, đầu tƣ v
tài chính.
-16-
- Xem thêm -